lùn yuē: hàn xìng, běn gōng jiǎn, gé bì mò yí fēng sú zhī hòu zhě, yǐ xiào wén wèi chēng shǒu yí lǐ yuè xìng zhì dù qiē dāng shì zhī wù zhě, wéi jiǎ shēng wèi měi tán
論曰：漢興，本恭儉，革弊末、移風俗之厚者，以孝文為稱首；儀禮樂、興制度、切當世之務者，惟賈生為美談。

tiān zǐ fāng xīn rán shuō zhī, yǐ yǐ wéi yòng, ér zú zāo zhōu bó dōng yáng zhī huǐ, yǐ wèi rú xué zhī shēng fēn luàn zhū shì, yóu shì chì qù, jìng yǐ yōu sǐ
天子方忻然說之，倚以為用，而卒遭周勃、東陽之毀，以謂儒學之生紛亂諸事，由是斥去，競以憂死。

bān shǐ zàn zhī yǐ" yì tiān nián zǎo zhōng, suī bù zhì gōng qīng, wèi wèi bù yù"
班史贊之以「誼天年早終，雖不至公卿，未為不遇」。

yǔ qiè huò zhī, cháng shì lùn zhī yuē: xiào wén zhī xìng, hàn sān shì yǐ
予切惑之，嘗試論之曰：孝文之興，漢三世矣。

gū qín zhī bì wèi jiù, zhū lǚ zhī wēi jì zuò, nán běi xìng liǎng jūn zhī zhū, jīng shī xīn dié xuè zhī biàn
孤秦之弊未救，諸呂之危繼作，南北興兩軍之誅，京師新蹀血之變。

ér wén dì yóu dài dǐ sì hàn wèi, tiān xià chū dìng, rén xīn wèi jí
而文帝由代邸嗣漢位，天下初定，人心未集。

fāng qiě pò gū zhuó diāo, yī tí lǚ gé, wù lǜ dūn piáo, tuī xíng gōng jiǎn
方且破觚斫雕，衣綈履革，務率敦樸，推行恭儉。

gù gǎi zuò zhī yì qiān yú wèi huáng zhì dù zhī fēng quē rán bù jiǎng zhě, èr shí yú nián yǐ
故改作之議謙於未遑、制度之風闕然不講者，二十餘年矣。

ér yì yīn tòng kū yǐ mǐn shì, tài xī ér zhe lùn
而誼因痛哭以憫世，太息而著論。

kuàng shì shí fāng yú wèi níng, biǎo lǐ wèi jí, xiōng nú jié xiá, cháo nà shàng jùn xiāo rán kǔ bīng hóu wáng jiàn xiào, huái nán jì běi jì yǐ jiàn lù
況是時方隅未寧，表里未輯，匈奴桀黠，朝那、上郡蕭然苦兵；侯王僭效，淮南、濟北繼以見戮。

yì zhǐ chén dāng shì zhī yí, guī huà yì cái zhī cè, yuàn shì shǔ guó yǐ xì chán yú zhī jǐng, qǐng fēn zhū zǐ yǐ ruò hóu wáng zhī shì
誼指陳當世之宜，規畫億裁之策，願試屬國以系單于之頸，請分諸子以弱侯王之勢。

shàng tú shàn qí yán, ér bù kè yòng
上徒善其言，而不克用。

yòu ruò jiàn qín sú zhī báo è, zhǐ hàn fēng zhī shē chǐ, tàn wū bì zhī bèi dì fú, fèn yōu chàng zhī wèi hòu shì
又若鑒秦俗之薄惡，指漢風之奢侈，嘆屋壁之被帝服，憤優倡之為後飾。

qǐng shè xiáng xù, shù zōng zhōu zhī cháng jiǔ shēn jiè xíng fá, míng gū qín zhī sù wáng
請設庠序，述宗周之長久；深戒刑罰，明孤秦之速亡。

pì rén zhǔ zhī jiā táng, suǒ yǐ yōu chén zǐ zhī lǐ zhì tiān xià yú dà qì, suǒ yǐ jiàn ān wēi zhī jǐ
譬人主之加堂，所以憂臣子之禮；置天下於大器，所以見安危之幾。

zhū suǒ yǐ rì bù kě shèng, ér wén dì zú néng gǒng mò huà lǐ tuī xíng gōng jiǎn huǎn chú xíng fá shàn yǎng chén xià zhě, yì zhī suǒ yán lüè shī xíng yǐ
諸所以日不可勝，而文帝卒能拱默化理、推行恭儉、緩除刑罰、善養臣下者，誼之所言略施行矣。

gù tiān xià yǐ wèi kě rèn gōng qīng, ér liú xiàng yì chēng yuǎn guò yī guǎn
故天下以謂可任公卿，而劉向亦稱遠過伊·、管。

rán zú yǐ bù yòng zhě, dé fēi xiào wén zhī chū lì rì qiǎn, ér sù jiàng lǎo chén fāng wò qí shì? huò ài qí zhǎn jí shǐ shí zhī yǒng, huò gǔ dāo fàn zēng jiǎ shù zhī rén, pǔ ér shǎo wén, mèi yú dà tǐ, xiāng yǔ fēi chì, zhì yú zhé qù, zé yì zhī bù yù, kě shèng tàn zāi? qiě yǐ yì zhī suǒ chén, xiào wén lüè shī qí shù, yóu néng bǐ dé yú chéng kāng
然卒以不用者，得非孝文之初立日淺，而宿將老臣方握其事？或艾旗斬級矢石之勇，或鼓刀販繒賈豎之人，朴而少文，昧於大體，相與非斥，至於謫去，則誼之不遇，可勝嘆哉？且以誼之所陳，孝文略施其術，猶能比德於成、康。

kuàng yòng yú cháo tíng zhī jiào, zuò yú láng miào zhī shàng, zé jǔ dà hàn zhī fēng, dēng sān huáng zhī shǒu, yóu jué yōng bì zhuì ěr
況用於朝廷之叫，坐於廊廟之上，則舉大漢之風，登三皇之首，猶決壅裨墜耳。

nài hé fǔ yì zuǒ wáng zhī lüè, yuǎn zhì zhū hóu zhī jiān! gù yì guò cháng shā, zuò fù yǐ diào mì luó, ér tài shǐ gōng chuán yú qū yuán zhī hòu, míng qí ruò qū yuán zhī zhōng ér zāo qì zhú yě
奈何俯抑佐王之略，遠致諸侯之間!故誼過長沙，作賦以吊汨羅，而太史公傳於屈原之後，明其若屈原之忠而遭棄逐也。

ér bān gù bù jī wén dì zhī yuǎn xián, tòng jiǎ shēng zhī bù yòng, dàn wèi qí tiān nián zǎo zhōng
而班固不譏文帝之遠賢，痛賈生之不用，但謂其天年早終。

qiě yì yǐ shī zhì yōu shāng ér héng tiān, qǐ yuē tiān nián hū! zé gù zhī shàn zhì, dǎi yǔ chūn qiū bāo biǎn wàn yī yǐ
且誼以失志憂傷而橫天，豈曰天年乎！則固之善志，逮與《春秋》褒貶萬一矣。

jǐn lùn
謹論。