lǐ chéng qì xíng qǐ yǒu cháng, jìn xī tuì xī yí yì yáng.
理承氣行豈有常,進兮退兮宜抑揚。
yuán zhù hé guān wǎng lái jiē shì qì, ér lǐ xíng hū qí jiān. xíng zhī shǐ ér jìn, jìn zhī jí zé wèi tuì zhī jī, rú sān yuè zhī jiǎ mù shì yě xíng zhī shèng ér tuì, tuì zhī jí zé wèi jìn zhī jī, rú jiǔ yuè zhī jiǎ mù shì yě. xué zhě yí yì yáng qí qiǎn shēn, sī kě yǐ yán mìng yě.
【原注】闔關往來皆是氣,而理行乎其間。行之始而進,進之極則為退之機,如三月之甲木是也;行之盛而退,退之極則為進之機,如九月之甲木是也。學者宜抑揚其淺深,斯可以言命也。
rèn shì yuē:
【任氏曰】:
jìn tuì zhī jī, bù kě bù zhī yě. fēi zhǎng shēng wèi wàng, sǐ jué wèi shuāi, bì dāng shěn míng lǐ qì zhī jìn tuì, shù dé shuāi wàng zhī zhēn jī yǐ. fán wǔ xíng wàng xiāng xiū qiú, àn sì jì ér dìng zhī. jiāng lái zhě jìn, shì wèi xiāng jìn ér dāng lìng, shì wèi wàng gōng chéng zhě tuì, shì wèi xiū tuì ér wú qì, shì wèi qiú. xū biàn qí wàng xiāng xiū qiú, yǐ zhī qí jìn tuì zhī jī. wèi rì zhǔ, wèi xǐ shén, yí wàng xiāng, bù yí xiū qiú wèi xiōng shà, wèi jì shén, yí xiū qiú, bù yí wàng xiāng. rán xiāng miào yú wàng, wàng zé jí shèng zhī wù, qí tuì fǎn sù, xiāng zé fāng zhǎng zhī qì, qí jìn wú yá yě. xiū shén hū qiú, qiú zé jì jí zhī shì, bì jiāng jiàn shēng xiū zé fāng tuì zhī qì, wèi néng jù fù yě. cǐ lǐ qì jìn tuì zhī zhèng lùn yě, yuán jǔ liǎng zào wèi lì.
進退之機,不可不知也。非長生為旺,死絕為衰,必當審明理氣之進退,庶得衰旺之真機矣。凡五行旺相休囚,按四季而定之。將來者進,是謂相;進而當令,是謂旺;功成者退,是謂休;退而無氣,是謂囚。須辨其旺相休囚,以知其進退之機。為日主,為喜神,宜旺相,不宜休囚;為凶煞,為忌神,宜休囚,不宜旺相。然相妙於旺,旺則極盛之物,其退反速,相則方長之氣,其進無涯也。休甚乎囚,囚則既極之勢,必將漸生;休則方退之氣,未能遽復也。此理氣進退之正論也,爰舉兩造為例。
dīng hài gēng xū jiǎ chén rén shēn
丁亥 庚戌 甲辰 壬申
jǐ yǒu wù shēn dīng wèi bǐng wǔ yǐ sì jiǎ chén guǐ mǎo rén yín
己酉 戊申 丁未 丙午 乙巳 甲辰 癸卯 壬寅
jiǎ mù xiū qiú yǐ jí, gēng jīn lù wàng kè zhī, yī diǎn dīng huǒ, nán yǐ xiāng duì, jiā zhī liǎng cái shēng shā, sì hū shā zhòng shēn qīng, bù zhī jiǔ yuè jiǎ mù jìn qì, rén shuǐ tiē shēn xiāng shēng, bù shāng dīng huǒ. dīng huǒ suī ruò, tōng gēn shēn kù, xū nǎi zào tǔ, huǒ zhī běn gēn, chén nǎi shī tǔ, mù zhī yú qì. tiān gān yī shēng yī zhì, dì zhī yòu yù zhǎng shēng, sì zhù shēng huà yǒu qíng, wǔ xíng bù zhēng bù dù. zhì dīng yùn kē jiǎ lián dēng, yòng huǒ dí shā míng yǐ. suī jiǔ rèn jīng guān, ér huàn zī fēng cún, jiē yí lù nán fāng yùn yě.
甲木休囚已極,庚金祿旺克之,一點丁火,難以相對,加之兩財生殺,似乎殺重身輕,不知九月甲木進氣,壬水貼身相生,不傷丁火。丁火雖弱,通根身庫,戌乃燥土,火之本根,辰乃濕土,木之餘氣。天干一生一制,地支又遇長生,四柱生化有情,五行不爭不妒。至丁運科甲連登,用火敵殺明矣。雖久任京官,而宦資豐存,皆一路南方運也。
yǐ hài gēng chén jiǎ xū rén shēn
乙亥 庚辰 甲戌 壬申
jǐ mǎo wù yín dīng chǒu bǐng zǐ yǐ hài jiǎ xū guǐ yǒu rén shēn
己卯 戊寅 丁丑 丙子 乙亥 甲戌 癸酉 壬申
cǐ yǔ qián dà tóng xiǎo yì. yǐ sú lùn zhī, jiǎ yǐ yǐ mèi qī gēng, xiōng wèi jí zhào, hán hé wàng chōng, jiào zhī qián zào gèng jiā, hé bǐ zé hàn yuàn, cǐ zé hán jiá? bù zhī yǐ gēng hé ér huà jīn, fǎn zhù qí bào. bǐ zé jiǎ chén, chén nǎi shī tǔ, néng shēng mù, cǐ zé jiǎ xū, xū zào tǔ bù néng shēng mù bǐ zé shēn chén gǒng huà, cǐ zé shēn xū shēng shā bǐ zé jiǎ mù jìn qì, ér gēng jīn tuì, cǐ zé gēng jīn jìn qì, ér jiǎ mù tuì. tuī cǐ liǎng zào, tiān yuān zhī gé, jìn tuì zhī jī, bù kě bù zhī yě.
此與前大同小異。以俗論之,「甲以乙妹妻庚,凶為吉兆」,含合忘沖,較之前造更佳,何彼則翰苑,此則寒袷?不知乙庚合而化金,反助其暴。彼則甲辰,辰乃濕土,能生木,此則甲戌,戌燥土不能生木;彼則申辰拱化,此則申戌生殺;彼則甲木進氣,而庚金退,此則庚金進氣,而甲木退。推此兩造,天淵之隔,進退之機,不可不知也。