strong huá yuán dēng chuáng jié zi fǎn lǎo rén jié cǎo kàng dù huí strong
華元登床劫子反 老人結草亢杜回
huà shuō chǔ zhuāng wáng dà jí qún chén, jì yì què jìn zhī shì. gōng zǐ cè jìn yuē: chǔ suǒ shàn wú rú qí, ér shì jìn zhī jiān, wú guò yú sòng. ruò wǒ xìng shī fá sòng, jìn fāng jiù sòng bù xiá, gǎn yǔ wǒ zhēng zhèng hū? zhuāng wáng yuē: zi cè suī shàn, rán wèi yǒu xì yě. zì xiān jūn bài sòng yú hóng, shāng qí jūn gǔ, sòng néng rěn zhī, jí jué háo zhī huì, sòng jūn qīn shòu fú yì. qí hòu zhāo gōng jiàn shì, zi bào sì lì, jīn shí bā nián yǐ, fá zhī dāng fèng hé míng? gōng zǐ yīng qí duì yuē: shì bù nán. qí jūn lǚ cì lái pìn, shàng wèi yī dá. jīn yí qiǎn shǐ bào pìn yú qí, jìng zì guò sòng, lìng wù jiǎ dào, qiě yǐ tàn zhī. ruò bǐ bù jiào, shì jù wǒ yě, jūn zhī huì méng, bì bù jù yǐ rú yǐ wú lǐ zhī gù, rǔ wǒ shǐ chén, wǒ jí cǐ wèi cí, hé huàn wú míng zāi?
話說楚莊王大集群臣,計議卻晉之事。公子側進曰:「楚所善無如齊,而事晉之堅,無過於宋。若我興師伐宋,晉方救宋不暇,敢與我爭鄭乎?」莊王曰:「子策雖善,然未有隙也。自先君敗宋於泓,傷其君股,宋能忍之,及厥貉之會,宋君親受服役。其後昭公見弒,子鮑嗣立,今十八年矣,伐之當奉何名?」公子嬰齊對曰:「是不難。齊君屢次來聘,尚未一答。今宜遣使報聘於齊,竟自過宋,令勿假道,且以探之。若彼不較,是懼我也,君之會盟,必不拒矣;如以無禮之故,辱我使臣,我藉此為辭,何患無名哉?」
zhuāng wáng yuē: hé rén kě shǐ? yīng qí duì yuē: shēn wú wèi céng cóng jué háo zhī huì, cǐ rén kě shǐ yě. zhuāng wáng nǎi mìng wú wèi rú qí xiū pìn. wú wèi zòu yuē: pìn qí bì jīng sòng guó, xū yǒu jiǎ dào wén shū sòng yàn, fāng kě guò guān. zhuāng wáng yuē: rǔ wèi zǔ jué shǐ chén yé? wú wèi dá yuē: xiàng zhě jué háo zhī huì, zhū jūn tián yú mèng zhū, sòng jūn wéi lìng, chén zhí qí pū ér lù zhī, sòng hèn chén bì shēn. cǐ xíng ruò wú jiǎ dào wén shū, bì rán shā chén. zhuāng wáng yuē: wén shū shàng yǔ rǔ gǎi míng yuē shēn zhōu, bù yòng wú wèi jiù míng kě yǐ! wú wèi yóu bù kěn xíng, yuē: míng kě gǎi, miàn bù kě gǎi, zhuāng wáng nù yuē: ruò shā zi, wǒ dāng xìng bīng pò miè qí guó, wèi zi bào chóu. wú wèi nǎi bù gǎn fù cí.
莊王曰:「何人可使?」嬰齊對曰:「申無畏曾從厥貉之會,此人可使也。」莊王乃命無畏如齊修聘。無畏奏曰:「聘齊必經宋國,須有假道文書送驗,方可過關。」莊王曰:「汝畏阻絕使臣耶?」無畏答曰:「向者厥貉之會,諸君田於孟諸,宋君違令,臣執其仆而戮之,宋恨臣必深。此行若無假道文書,必然殺臣。」莊王曰:「文書上與汝改名曰申舟,不用無畏舊名可矣!」無畏猶不肯行,曰:「名可改,面不可改,」莊王怒曰:「若殺子,我當興兵破滅其國,為子報仇。」無畏乃不敢復辭。
míng rì, lǜ qí zi shēn xī, yè jiàn zhuāng wáng yuē: chén yǐ sǐ xùn guó, fēn yě, dàn yuàn wáng shàn shì cǐ zi. zhuāng wáng yuē: cǐ guǎ rén zhī shì, zi wù duō lǜ! shēn zhōu lǐng le chū shǐ lǐ wù, bài cí chū chéng, zi xī sòng zhì jiāo wài, shēn zhōu fēn fù yuē: rǔ fù cǐ xíng, bì sǐ yú sòng, rǔ bì qǐng yú jūn wáng, wèi wǒ bào chóu, qiè jì wú yán! fù zǐ sǎ lèi ér bié.
明日,率其子申犀,謁見莊王曰:「臣以死殉國,分也,但願王善視此子。」莊王曰:「此寡人之事,子勿多慮!」申舟領了出使禮物,拜辭出城,子犀送至郊外,申舟吩咐曰:「汝父此行,必死於宋,汝必請於君王,為我報仇,切記吾言!」父子灑淚而別。
bù yī rì xíng zhì suī yáng. guān lì zhī shì chǔ guó shǐ chén, yào suǒ jiǎ dào wén yàn. shēn zhōu dá yán: fèng chǔ wáng zhī mìng, dàn yǒu pìn qí wén shū, què méi yǒu jiǎ dào wén shū. guān lì suì jiāng shēn zhōu liú zhù, fēi bào sòng wén gōng.
不一日行至睢陽。關吏知是楚國使臣,要索假道文驗。申舟答言:「奉楚王之命,但有聘齊文書,卻沒有假道文書。」關吏遂將申舟留住,飛報宋文公。
shí huá yuán wèi zhèng, zòu yú wén gōng yuē: chǔ, wú shì chóu yě. jīn qiǎn shǐ gōng rán guò sòng, bù xún jiǎ dào zhī lǐ, qī wǒ shén yǐ, qǐng shā zhī. sòng gōng yuē: shā chǔ shǐ, chǔ bì fá wǒ, nài hé? huá yuán duì yuē: qī wǒ zhī chǐ, shén yú shòu fá, kuàng qī wǒ, shì bì fá wǒ, jūn zhī shòu fá, qiě xuě wú chǐ. nǎi shǐ rén zhí shēn zhōu zhì sòng tíng.
時華元為政,奏於文公曰:「楚,吾世仇也。今遣使公然過宋,不循假道之禮,欺我甚矣,請殺之。」宋公曰:「殺楚使,楚必伐我,奈何?」華元對曰:「欺我之恥,甚於受伐,況欺我,勢必伐我,均之受伐,且雪吾恥。」乃使人執申舟至宋廷。
huá yuán yī jiàn, rèn dé jiù shì shēn wú wèi, nù shàng jiā nù, zé zhī yuē: rǔ céng lù wǒ xiān gōng zhī pū, jīn gǎi míng, yù táo sǐ yé? shēn zhōu zì zhī bì sǐ, dà mà sòng bào: rǔ jiān zǔ mǔ, shì dí zhí, xìng miǎn tiān zhū. yòu wàng shā dà guó zhī shǐ, chǔ bīng yí dào, rǔ jūn chén wèi jī fěn yǐ! huá yuán mìng xiān gē qí shé, ér hòu shā zhī, jiāng pìn qí de wén shū lǐ wù, fén qì yú jiāo wài.
華元一見,認得就是申無畏,怒上加怒,責之曰:「汝曾戮我先公之仆,今改名,欲逃死耶?」申舟自知必死,大罵宋鮑:「汝奸祖母,弒嫡侄,倖免天誅。又妄殺大國之使,楚兵一到,汝君臣為齏粉矣!」華元命先割其舌,而後殺之,將聘齊的文書、禮物,焚棄於郊外。
cóng rén qì chē ér dùn, huí bào zhuāng wáng. zhuāng wáng fāng jìn wǔ shàn, wén shēn zhōu jiàn shā, tóu zhù yú xí, fèn mèi ér qǐ, jí bài sī mǎ gōng zǐ cè wèi dà jiāng, shēn shū shí fù zhī, lì kè zhěng chē, qīn zì fá sòng. shǐ shēn xī wèi jūn zhèng, cóng zhēng. àn shēn zhōu yǐ xià sì yuè bèi shā, chǔ bīng yǐ qiū jiǔ yuè jí zào sòng jìng, kě wèi sù zhī zhì yǐ. qián yuān yǒu shī yún:
從人棄車而遁,回報莊王。莊王方進午膳,聞申舟見殺,投箸於席,奮袂而起,即拜司馬公子側為大將,申叔時副之,立刻整車,親自伐宋。使申犀為軍正,從征。按申舟以夏四月被殺,楚兵以秋九月即造宋境,可謂速之至矣。潛淵有詩云:
míng zhī qī sòng bì zāo tún, jūn mìng rú tiān gǎn xī shēn?
明知欺宋必遭屯,君命如天敢惜身?
tóu mèi xìng shī fēng yǔ zhì, huá yuán yīng huǐ shā xíng rén.
投袂興師風雨至,華元應悔殺行人。
chǔ bīng jiāng suī yáng chéng wéi kùn, zào lóu chē gāo yǔ chéng děng, sì miàn gōng chéng. huá yuán lǜ bīng mín xún shǒu, yī miàn qiǎn dài fū lè yīng qí bēn jìn gào jí. jìn jǐng gōng yù fā bīng jiù zhī, móu chén bó zōng jiàn yuē: lín fù yǐ liù bǎi chéng ér bài yú bì chéng, cǐ tiān zhù chǔ yě, wǎng jiù wèi bì yǒu gōng. jǐng gōng yuē: dāng jīn wéi sòng yǔ jìn qīn, ruò bù jiù, zé shī sòng yǐ. bó zōng yuē: chǔ jù sòng èr qiān lǐ zhī yáo, liáng yùn bù jì, bì bù néng jiǔ. jīn qiǎn yī shǐ wǎng sòng, zhǐ shuō: jìn yǐ qǐ dà jūn lái jiù. yù shǐ jiān shǒu, bù guò shù yuè, chǔ shī jiāng qù, shì wǒ wú dí chǔ zhī láo, ér yǒu jiù sòng zhī gōng yě.
楚兵將睢陽城圍困,造樓車高與城等,四面攻城。華元率兵民巡守,一面遣大夫樂嬰齊奔晉告急。晉景公欲發兵救之,謀臣伯宗諫曰:「林父以六百乘而敗於邲城,此天助楚也,往救未必有功。」景公曰:「當今惟宋與晉親,若不救,則失宋矣。」伯宗曰:「楚距宋二千里之遙,糧運不繼,必不能久。今遣一使往宋,只說:「晉已起大軍來救。」諭使堅守,不過數月,楚師將去,是我無敵楚之勞,而有救宋之功也。」
jǐng gōng rán qí yán, wèn: shuí néng yǔ wǒ shǐ sòng guó zhě? dài fū jiě yáng qǐng xíng. jǐng gōng yuē: fēi zi hǔ bù shèng cǐ rèn yě!
景公然其言,問:「誰能與我使宋國者?」大夫解揚請行。景公曰:「非子虎不勝此任也!」
jiě yáng wēi fú xíng jí sòng jiāo, bèi chǔ zhī yóu bīng pán jié huò zhù, xiàn yú zhuāng wáng. zhuāng wáng rèn dé shì jìn jiāng jiě yáng, wèn yuē: rǔ lái hé shì? jiě yáng yuē: fèng jìn hóu zhī mìng, lái yù sòng guó, jiān shǒu dài jiù. chǔ zhuāng wáng yuē: yuán lái shì jìn shǐ chén. ěr qián zhě běi lín zhī yì, rǔ wèi wǒ jiāng wěi jiǎ suǒ qín, guǎ rén bù shā, fàng rǔ huí guó, jīn fān yòu lái zì tóu luó wǎng, yǒu hé lǐ shuō? jiě yáng yuē: jìn chǔ chóu dí, jiàn shā fēn yě, yòu hé shuō hū?
解揚微服行及宋郊,被楚之游兵盤詰獲住,獻於莊王。莊王認得是晉將解揚,問曰:「汝來何事?」解揚曰:「奉晉侯之命,來諭宋國,堅守待救。」楚莊王曰:「原來是晉使臣。爾前者北林之役,汝為我將蔿賈所擒,寡人不殺,放汝回國,今番又來自投羅網,有何理說?」解揚曰:「晉、楚仇敵,見殺分也,又何說乎?」
zhuāng wáng sōu dé shēn biān wén shū, kàn bì, wèi yuē: sòng chéng pò zài dàn xī yǐ, rǔ néng fǎn shū zhōng zhī yán, shuō rǔ guó zhōng yǒu shì, jí qiè bù néng xiāng jiù, kǒng wù nǐ guó zhī shì, tè qiǎn wǒ kǒu chuán xiāng bào.' rú cǐ, zé sòng rén jué wàng, bì rán chū jiàng, shěng de liǎng guó rén mín tú lù zhī cǎn. shì chéng zhī rì, dāng fēng nǐ wèi xiàn gōng, liú shì chǔ guó. jiě yáng dī tóu bù yīng, zhuāng wáng yuē: bù rán, dāng zhǎn rǔ yǐ! jiě yáng běn yù bù cóng, kǒng shēn sǐ yú chǔ jūn, wú rén dá jìn jūn zhī mìng, nǎi yáng xǔ yuē: nuò. zhuāng wáng shēng jiě yáng yú lóu chē zhī shàng, shǐ rén cóng páng cù zhī. yáng suì hū sòng rén yuē: wǒ jìn guó shǐ chén jiě yáng yě, bèi chǔ jūn suǒ huò, shǐ wǒ yòu rǔ chū jiàng, rǔ qiè bù kě. wǒ zhǔ gōng qīn lǜ dà jūn lái jiù, bù jiǔ bì zhì yǐ.
莊王搜得身邊文書,看畢,謂曰:「宋城破在旦夕矣,汝能反書中之言,說汝國中有事,『急切不能相救,恐誤你國之事,特遣我口傳相報。'如此,則宋人絕望,必然出降,省得兩國人民屠戮之慘。事成之日,當封你為縣公,留仕楚國。」解揚低頭不應,莊王曰:「不然,當斬汝矣!」解揚本欲不從,恐身死於楚軍,無人達晉君之命,乃佯許曰:「諾。」莊王升解揚於樓車之上,使人從旁促之。揚遂呼宋人曰:「我晉國使臣解揚也,被楚軍所獲,使我誘汝出降,汝切不可。我主公親率大軍來救,不久必至矣。」
zhuāng wáng wén qí yán, mìng sù qiān xià lóu chē, zé zhī yuē: ěr jì xǔ guǎ rén, ér yòu bèi zhī, ěr zì wú xìn, fēi guǎ rén zhī guò yě. chì zuǒ yòu zhǎn qì bào lái. jiě yáng quán wú jù sè, xú shēng dá yuē: chén wèi cháng wú xìn yě. chén ruò quán xìn yú chǔ, bì rán shī xìn yú jìn jiǎ shǐ chǔ yǒu chén ér bèi qí zhǔ zhī yán, yǐ qǔ lù yú wài guó, jūn yǐ wèi xìn hū, bù xìn hū? chén qǐng jiù zhū, yǐ míng chǔ guó zhī xìn, zài wài bù zài nèi. zhuāng wáng tàn yuē: zhōng chén bù jù sǐ', zi zhī wèi yǐ! zòng zhī shǐ guī.
莊王聞其言,命速牽下樓車,責之曰:「爾既許寡人,而又背之,爾自無信,非寡人之過也。」叱左右斬訖報來。解揚全無懼色,徐聲答曰:「臣未嘗無信也。臣若全信於楚,必然失信於晉;假使楚有臣而背其主之言,以取賂於外國,君以為信乎,不信乎?臣請就誅,以明楚國之信,在外不在內。」莊王嘆曰:「『忠臣不懼死',子之謂矣!」縱之使歸。
sòng huá yuán yīn jiě yáng zhī gào, shàn shǒu yì jiān, gōng zǐ cè shǐ jūn shì zhú tǔ yīn yú wài, rú dí lóu zhī zhuàng, qīn zì jū zhī, yǐ kàn chéng nèi, yī jǔ yī dòng jiē zhī, huá yuán yì yú chéng nèi zhú tǔ yīn yǐ xiàng zhī. zì qiū jiǔ yuè wéi qǐ, zhì míng nián zhī xià wǔ yuè, bǐ cǐ xiāng jù jiǔ gè yuè tóu, suī yáng chéng zhōng, liáng cǎo jù jǐn, rén duō è sǐ. huá yuán dàn yǐ zhōng yì jī quàn qí xià, bǎi xìng gǎn qì, shèn zhì yì zi wèi shí, shí hái gǔ wèi cuàn, quán wú biàn zhì.
宋華元因解揚之告,繕守益堅,公子側使軍士築土堙於外,如敵樓之狀,親自居之,以闞城內,一舉一動皆知,華元亦於城內築土堙以向之。自秋九月圍起,至明年之夏五月,彼此相拒九個月頭,睢陽城中,糧草俱盡,人多餓死。華元但以忠義激勸其下,百姓感泣,甚至易子為食,拾骸骨為爨,全無變志。
zhuāng wáng méi nài hé le, jūn lì bǐng dào: yíng zhōng zhǐ yǒu qī rì zhī liáng yǐ! zhuāng wáng yuē: wú bù yì sòng guó nán xià rú cǐ! nǎi qīn zì dēng chē, yuè shì sòng chéng, jiàn shǒu pí jūn shì, shèn shì yán zhěng, tàn le yī kǒu qì, jí zhào gōng zǐ cè yì bān shī.
莊王沒奈何了,軍吏稟道:「營中只有七日之糧矣!」莊王曰:「吾不意宋國難下如此!」乃親自登車,閱視宋城,見守陴軍士,甚是嚴整,嘆了一口氣,即召公子側議班師。
shēn xī kū bài yú mǎ qián yuē: chén fù yǐ sǐ fèng wáng zhī mìng, wáng nǎi shī xìn yú chén fù hū? zhuāng wáng miàn yǒu cán sè. shēn shū shí shí wèi zhuāng wáng zhí pèi zài chē, nǎi xiàn jì yuē: sòng zhī bù jiàng, dù wǒ bù néng jiǔ ěr. ruò shǐ jūn shì zhú shì gēng tián, shì yǐ zhǎng jiǔ zhī jì, sòng bì jù yǐ! zhuāng wáng yuē: cǐ jì shén shàn! nǎi xià lìng, jūn shì yán chéng yī dài qǐ jiàn yíng fáng, jí chāi chéng wài mín jū, bìng kǎn fá zhú mù wèi zhī. měi jūn shí míng, liú wǔ míng gōng chéng, wǔ míng gēng zhǒng, shí rì yī gēng fān, jūn shì hù xiāng chuán shuō.
申犀哭拜於馬前曰:「臣父以死奉王之命,王乃失信於臣父乎?」莊王面有慚色。申叔時時為莊王執轡在車,乃獻計曰:「宋之不降,度我不能久耳。若使軍士築室耕田,示以長久之計,宋必懼矣!」莊王曰:「此計甚善!」乃下令,軍士沿城一帶起建營房,即拆城外民居,並砍伐竹木為之。每軍十名,留五名攻城,五名耕種,十日一更番,軍士互相傳說。
huá yuán wén zhī, wèi sòng wén gōng yuē: chǔ wáng wú qù zhì yǐ. jìn jiù bù zhì, nài hé? chén qǐng rù chǔ yíng, miàn jiàn zi fǎn, jié zhī yǐ hé, huò kě jiǎo xìng chéng shì yě! sòng wén gōng yuē: shè jì cún wáng, zài cǐ yī xíng, xiǎo xīn zài yì.
華元聞之,謂宋文公曰:「楚王無去志矣。晉救不至,奈何?」臣請入楚營,面見子反,劫之以和,或可僥倖成事也!」宋文公曰:「社稷存亡,在此一行,小心在意。」
huá yuán tàn zhī gōng zǐ cè zài tǔ yīn dí lóu shàng zhù sù, yù dé qí zuǒ yòu xìng míng, jí fèng chà shǒu sù bèi xì, ái zhì yè fēn, bàn zuò yè zhě mó yàng, qiāo dì cóng chéng shàng zhuì xià, zhí dào tǔ yīn biān.
華元探知公子側在土堙敵樓上住宿,預得其左右姓名,及奉差守宿備細,捱至夜分,扮作謁者模樣,悄地從城上縋下,直到土堙邊。
yù xún jūn jī tuò ér lái, huá yuán wèn yuē: zhǔ shuài zài shàng hū? xún jūn yuē: zài. yòu wèn yuē: yǐ shuì hū? xún jūn yuē: lián rì xīn kǔ, jīn yè dài wáng cì jiǔ yī zūn, yǐn zhī yǐ jiù zhěn yǐ! huá yuán zǒu shàng tǔ yīn, shǒu yīn jūn shì zǔ zhī. huá yuán yuē: wǒ yè zhě yōng liáo yě. dài wáng yǒu jǐn yào jī mì shì fēn fù zhǔ shuài, yīn shì cái cì jiǔ, kǒng qí zuì wò, tè qiǎn wǒ lái dāng miàn dīng zhǔ, lì děng huí fù. jūn shì rèn yǐ wèi zhēn, ràng huá yuán dēng yīn.
遇巡軍擊柝而來,華元問曰:「主帥在上乎?」巡軍曰:「在。」又問曰:「已睡乎?」巡軍曰:「連日辛苦,今夜大王賜酒一樽,飲之已就枕矣!」華元走上土堙,守堙軍士阻之。華元曰:「我謁者庸僚也。大王有緊要機密事吩咐主帥,因適才賜酒,恐其醉臥,特遣我來當面叮囑,立等回復。」軍士認以為真,讓華元登堙。
yīn nèi dēng zhú shàng míng, gōng zǐ cè hé yī shuì dào, huá yuán jìng shàng qí chuáng, qīng qīng de yǐ shǒu tuī zhī gōng zǐ cè xǐng lái, yào zhuǎn dòng shí, liǎng xiù bèi huá yuán zuò zhù le, jí wèn: rǔ shì hé rén? huá yuán dī shēng dá yuē: yuán shuài wù jīng, wú nǎi sòng guó yòu shī huá yuán yě, fèng zhǔ gōng zhī mìng, tè dì yè zhì qiú hé. yuán shuài ruò jiàn cóng, dāng shì cóng méng hǎo. ruò hái bù yǔn, yuán yǔ yuán shuài zhī mìng, jù jǐn yú jīn yè yǐ! yán bì, zuǒ shǒu àn zhù wò xí, yòu shǒu yú xiù zhōng chè chū xuě bái yī bǐng bǐ shǒu, dēng guāng zhī xià, huǎng shàng liǎng huǎng.
堙內燈燭尚明,公子側和衣睡倒,華元徑上其床,輕輕的以手推之」公子側醒來,要轉動時,兩袖被華元坐住了,急問:「汝是何人?」華元低聲答曰:「元帥勿驚,吾乃宋國右師華元也,奉主公之命,特地夜至求和。元帥若見從,當世從盟好。若還不允,元與元帥之命,俱盡於今夜矣!」言畢,左手按住臥席,右手於袖中掣出雪白一柄匕首,燈光之下,晃上兩晃。
gōng zǐ cè huāng máng dá yuē: yǒu shì dà jiā shāng liáng, bù xū cū lǔ, huá yuán shōu le bǐ shǒu, xiè yuē: sǐ zuì wù guài. qíng shì yǐ jí, bù dé cóng róng yě.
公子側慌忙答曰:「有事大家商量,不須粗鹵,」華元收了匕首,謝曰:「死罪勿怪。情勢已急,不得從容也。」
gōng zǐ cè yuē: zi guó zhōng rú hé guāng jǐng? huá yuán yuē: yì zǐ ér shí, shí gǔ ér cuàn, yǐ shí fēn láng bèi yǐ! gōng zǐ cè jīng yuē: sòng zhī kùn bì, yī zhì cǐ hū? wú wén jūn shì xū zhě shí zhī, shí zhě xū zhī', zi nài hé yǐ shí qíng gào wǒ? huá yuán yuē: jūn zǐ jīn rén zhī è, xiǎo rén lì rén zhī wēi,' yuán shuài nǎi jūn zǐ, fēi xiǎo rén, yuán shì yǐ bù gǎn nì qíng. gōng zǐ cè yuē: rán zé hé yǐ bù jiàng? huá yuán yuē: guó yǒu yǐ kùn zhī xíng, rén yǒu bù kùn zhī zhì, jūn mín xiào sǐ, yǔ chéng jù suì, qǐ kěn wèi chéng xià zhī méng zāi? tǎng méng jīn è zhī rén, tuì shī sān shí lǐ, guǎ jūn yuàn yǐ guó cóng, shì wú èr zhì! gōng zǐ cè yuē: wǒ bù xiāng qī, jūn zhōng yì zhǐ yǒu qī rì zhī liáng yǐ. ruò guò qī rì, chéng bù xià, yì jiāng bān shī. zhú shì gēng tián zhī lìng, liáo yǐ xiāng kǒng ěr. míng rì wǒ dāng zòu zhī chǔ wáng, tuì jūn yī shè. ěr jūn chén yì bù kě shī xìn! huá yuán yuē: yuán qíng yuàn yǐ shēn wèi zhì, yǔ yuán shuài gòng lì shì cí, gè wú fǎn huǐ!
公子側曰:「子國中如何光景?」華元曰:「易子而食,拾骨而爨,已十分狼狽矣!」公子側驚曰:「宋之困敝,一至此乎?吾聞軍事『虛者實之,實者虛之',子奈何以實情告我?」華元曰:「『君子矜人之厄,小人利人之危,'元帥乃君子,非小人,元是以不敢匿情。」公子側曰:「然則何以不降?」華元曰:「國有已困之形,人有不困之志,君民效死,與城俱碎,豈肯為城下之盟哉?倘蒙矜厄之仁,退師三十里,寡君願以國從,誓無二志!」公子側曰:「我不相欺,軍中亦止有七日之糧矣。若過七日,城不下,亦將班師。築室耕田之令,聊以相恐耳。明日我當奏知楚王,退軍一舍。爾君臣亦不可失信!」華元曰:「元情願以身為質,與元帥共立誓詞,各無反悔!」
èr rén shè shì yǐ bì, gōng zǐ cè suì yǔ huá yuán jié wèi xiōng dì, jiāng lìng jiàn yī zhī fù yǔ huá yuán, fēn fù: sù xíng! huá yuán yǒu le lìng jiàn, gōng rán xíng zǒu, zhí dào chéng xià, kǒu zhōng yī gè àn hào, chéng shàng biàn fàng xià dōu zǐ, jiāng huá yuán diào shàng chéng yīn qù le. huá yuán lián yè huí fù sòng gōng, huān huān xǐ xǐ, zhuān děng míng rì tuì jūn xiāo xī.
二人設誓已畢,公子側遂與華元結為兄弟,將令箭一枝付與華元,吩咐:「速行!」華元有了令箭,公然行走,直到城下,口中一個暗號,城上便放下兜子,將華元吊上城堙去了。華元連夜回復宋公,歡歡喜喜,專等明日退軍消息。
cì zǎo tiān míng, gōng zǐ cè jiāng yè lái huá yuán suǒ yán, gào yú zhuāng wáng, yán: chén zhī yī mìng, jǐ sàng yú bǐ shǒu, xìng huá yuán rén xīn, jiāng guó qíng shí gào yú wǒ, āi kěn tuì shī. chén yǐ xǔ zhī, qǐ wǒ wáng jiàng zhǐ! zhuāng wáng yuē: sòng kùn bèi rú cǐ, guǎ rén dāng qǔ cǐ ér guī! gōng zǐ cè dùn shǒu yuē: wǒ jūn zhǐ yǒu qī rì zhī liáng, chén yǐ gào zhī yǐ! zhuāng wáng bó rán nù yuē: zi hé wèi yǐ shí qíng shū dí? gōng zǐ cè duì yuē: qū qū ruò sòng, shàng yǒu bù qī rén zhī chén, qǐ táng táng dà chǔ, ér fǎn wú zhī. chén gù bù gǎn yǐn huì! zhuāng wáng yán sè dùn jì, yuē: sī mǎ zhī yán shì yě! jí jiàng zhǐ tuì jūn, tún yú sān shí lǐ zhī wài.
次早天明,公子側將夜來華元所言,告於莊王,言:「臣之一命,幾喪於匕首,幸華元仁心,將國情實告於我,哀懇退師。臣已許之,乞我王降旨!」莊王曰:「宋困憊如此,寡人當取此而歸!」公子側頓首曰:「我軍止有七日之糧,臣已告之矣!」莊王勃然怒曰:「子何為以實情輸敵?」公子側對曰:「區區弱宋,尚有不欺人之臣,豈堂堂大楚,而反無之。臣故不敢隱諱!」莊王顏色頓霽,曰:「司馬之言是也!」即降旨退軍,屯於三十里之外。
shēn xī jiàn jūn lìng yǐ chū, bù gǎn fù zǔ, chuí xiōng dà kū, zhuāng wáng shǐ rén ān wèi zhī yuē: zi wù bēi, zhōng dāng chéng rǔ zhī xiào!
申犀見軍令已出,不敢復阻,捶胸大哭,莊王使人安慰之曰:「子勿悲,終當成汝之孝!」
chǔ jūn ān yíng yǐ dìng, huá yuán xiān dào chǔ jūn, zhì sòng gōng zhī mìng, qǐng shòu méng yuē, gōng zǐ cè suí huá yuán rù chéng, yǔ sòng wén gōng shà xuè wèi shì, sòng gōng qiǎn huá yuán sòng shēn zhōu zhī guān yú chǔ yíng, jí liú shēn wèi zhì. zhuāng wáng bān shī guī chǔ, hòu zàng shēn zhōu, jǔ cháo jiē wǎng sòng zàng. zàng bì, shǐ shēn xī sì wèi dài fū.
楚軍安營已定,華元先到楚軍,致宋公之命,請受盟約,公子側隨華元入城,與宋文公歃血為誓,宋公遣華元送申舟之棺於楚營,即留身為質。莊王班師歸楚,厚葬申舟,舉朝皆往送葬。葬畢,使申犀嗣為大夫。
huá yuán zài chǔ, yīn gōng zǐ cè yòu jié jiāo gōng zǐ yīng qí, yǔ yīng qí xiāng shàn. yī rì, jù huì zhī jiān, lùn jí shí shì, gōng zǐ yīng qí tàn yuē: jīn jìn chǔ fēn zhēng, rì xún gān gē, tiān xià hé shí dé tài píng yé? huá yuán yuē: yǐ yú guān zhī, jìn chǔ hù wèi cí xióng, bù xiāng shàng xià, chéng dé yī rén hé èr guó zhī chéng, gè cháo qí shǔ, xī bīng xiū hǎo, shēng mín miǎn yú tú tàn, chéng wèi shì dào zhī dà xìng! yīng qí yuē: cǐ shì zi néng rèn zhī hū? huá yuán yuē: yuán yǔ jìn jiāng luán shū xiāng shàn, xiàng nián pìn jìn shí, yì céng yán jí yú cǐ, nài wú rén cóng zhōng lián hé ěr.
華元在楚,因公子側又結交公子嬰齊,與嬰齊相善。一日,聚會之間,論及時事,公子嬰齊嘆曰:「今晉、楚分爭,日尋干戈,天下何時得太平耶?」華元曰:「以愚觀之,晉、楚互為雌雄,不相上下,誠得一人合二國之成,各朝其屬,息兵修好,生民免於塗炭,誠為世道之大幸!」嬰齊曰:「此事子能任之乎?」華元曰:「元與晉將欒書相善,向年聘晉時,亦曾言及於此,奈無人從中聯合耳。」
míng rì, yīng qí yǐ huá yuán zhī yán, gào yú gōng zǐ cè. cè yuē: èr guó shàng wèi yàn bīng, cǐ shì dài wèi kě qīng yì yě.
明日,嬰齊以華元之言,告於公子側。側曰:「二國尚未厭兵,此事殆未可輕議也。」
huá yuán liú chǔ fán liù nián, zhì zhōu dìng wáng shí bā nián, sòng wén gōng bào zú, zi gòng gōng gù lì, huá yuán qǐng guī bēn sàng, shǐ fǎn sòng guó, cǐ shì hòu huà.
華元留楚凡六年,至周定王十八年,宋文公鮑卒,子共公固立,華元請歸奔喪,始返宋國,此是後話。
què shuō jìn jǐng gōng wén chǔ rén wéi sòng, jīng nián bù jiě, wèi bó zōng yuē: sòng zhī chéng shǒu juàn yǐ, guǎ rén bù kě shī xìn yú sòng, dāng wǎng jiù zhī! zhèng yù fā bīng, hū bào: lù guó yǒu mì shū sòng dào.
卻說晉景公聞楚人圍宋,經年不解,謂伯宗曰:「宋之城守倦矣,寡人不可失信於宋,當往救之!」正欲發兵,忽報:「潞國有密書送到。」
àn lù guó nǎi chì dí bié zhǒng, kuí xìng, zǐ jué, yǔ lí guó wèi lín. zhōu píng wáng shí, lù jūn zhú lí hóu ér yǒu qí dì, yú shì chì dí yì qiáng. cǐ shí lù zi míng yīng ér, qǔ jìn jǐng gōng zhī dì bó jī wèi fū rén.
按潞國乃赤狄別種,隗姓,子爵,與黎國為鄰。周平王時,潞君逐黎侯而有其地,於是赤狄益強。此時潞子名嬰兒,娶晉景公之娣伯姬為夫人。
yīng ér wēi ruò, qí guó xiāng fēng shū zhuān quán yòng shì. xiān shí, hú shè gū bēn zài bǐ guó, tā shì jìn guó xūn chén, shí duō cái guǎng, fēng shū hái pà tā sān fēn, bù gǎn fàng zì, zì shè gū sǐ hòu, fēng shū yì wú jì dàn, yù lù zi jué jìn zhī hǎo, wū bó jī yǐ zuì, bī qí jūn shǐ yì shā zhī. yòu yǔ lù zi chū liè jiāo wài, zuì hòu jūn chén dǎ dàn wèi xì, dǔ dàn fēi niǎo, fēng shū fàng dàn, wù shāng lù zi zhī mù, tóu gōng yú dì, xiào yuē: dàn dé bù zhǔn, chén dāng fá jiǔ yī zhī!
嬰兒微弱,其國相酆舒專權用事。先時,狐射姑奔在彼國,他是晉國勛臣,識多才廣,酆舒還怕他三分,不敢放恣,自射姑死後,酆舒益無忌憚,欲潞子絕晉之好,誣伯姬以罪,逼其君使縊殺之。又與潞子出獵郊外,醉後君臣打彈為戲,賭彈飛鳥,酆舒放彈,誤傷潞子之目,投弓於地,笑曰:「彈得不准,臣當罰酒一卮!」
lù zi bù kān qí nüè, lì bù néng zhì, suì xiě mì shū sòng jìn, qiú jìn qǐ bīng lái tǎo fēng shū zhī zuì.
潞子不堪其虐,力不能制,遂寫密書送晉,求晉起兵來討酆舒之罪。
móu chén bó zōng jìn yuē: ruò lù fēng shū, jiān bìng lù dì, yīn jí páng guó, jǐn yǒu dí tǔ, zé xī nán zhī jiāng yì tà, ér jìn zhī bīng fù yì chōng, cǐ jī bù kě shī yě! jǐng gōng yì nù lù zi yīng ér bù néng bì qí qī, nǎi mìng xún lín fù wèi dà jiāng, wèi kē fù zhī, chū chē sān bǎi chéng fá lù.
謀臣伯宗進曰:「若戮酆舒,兼併潞地,因及旁國,盡有狄土,則西南之疆益拓,而晉之兵賦益充,此機不可失也!」景公亦怒潞子嬰兒不能庇其妻,乃命荀林父為大將,魏顆副之,出車三百乘伐潞。
fēng shū lǜ bīng jù yú qǔ liáng, zhàn bài bēn wèi, wèi mù gōng sù fāng yǔ jìn mù, qiú fēng shū yǐ xiàn yú jìn jūn, xún lín fù lìng fù zhì jiàng dōu, shā zhī. jìn shī zhǎng qū zhí rù lù chéng, lù zi yīng ér yíng yú mǎ shǒu, lín fù shù qí wū shā bó jī zhī zuì, bìng zhí yǐ guī, tuō yán yuē: lí rén sī qí jūn jiǔ yǐ! nǎi fǎng lí hóu zhī yì, gē wǔ bǎi jiā, zhú chéng yǐ jū zhī, míng wèi fù lí, shí zé miè lù yě. yīng ér tòng qí guó wáng, zì wěn ér sǐ, lù rén āi zhī, wèi zhī lì cí, jīn lí chéng nán shí wǔ lǐ, yǒu lù cí shān shì yě.
酆舒率兵拒於曲梁,戰敗奔衛,衛穆公速方與晉睦,囚酆舒以獻於晉軍,荀林父令縛至絳都,殺之。晉師長驅直入潞城,潞子嬰兒迎於馬首,林父數其誣殺伯姬之罪,並執以歸,託言曰:「黎人思其君久矣!」乃訪黎侯之裔,割五百家,築城以居之,名為復黎,實則滅潞也。嬰兒痛其國亡,自刎而死,潞人哀之,為之立祠,今黎城南十五里,有潞祠山是也。
jìn jǐng gōng kǒng lín fù wèi néng chéng gōng, zì lǜ dà jūn tún yú jì shān. lín fù xiān zhì jì shān xiàn jié, liú fù jiāng wèi kē lüè dìng chì dí zhī dì, hái zhì fǔ shì zhī zé, hū jiàn chén tóu bì rì, hǎn shā lián tiān, jìn bīng bù zhī wèi shuí, qián shào fēi bào: qín guó qiǎn dà jiāng dù huí qǐ bīng lái dào!
晉景公恐林父未能成功,自率大軍屯於稷山。林父先至稷山獻捷,留副將魏顆略定赤狄之地,還至輔氏之澤,忽見塵頭蔽日,喊殺連天,晉兵不知為誰,前哨飛報:「秦國遣大將杜回起兵來到!」
àn qín kāng gōng hōng yú zhōu kuāng wáng zhī sì nián, zi gòng gōng dào lì, yīn zhào chuān qīn chóng qǐ xìn, qín bīng wéi jiāo wú gōng, suì hòu jié fēng shū, gòng tú jìn guó. gòng gōng lì sì nián hōng, zi huán gōng róng lì, cǐ shí nǎi qín huán gōng zhī shí yī nián, wén jìn fá fēng shū, fāng yù qǐ bīng lái jiù, yòu wén jìn yǐ shā fēng shū, zhí lù zi, suì qiǎn dù huí yǐn bīng lái zhēng lù dì.
按秦康公薨於周匡王之四年,子共公稻立,因趙穿侵崇起釁,秦兵圍焦無功,遂厚結酆舒,共圖晉國。共公立四年薨,子桓公榮立,此時乃秦桓公之十一年,聞晉伐酆舒,方欲起兵來救,又聞晉已殺酆舒,執潞子,遂遣杜回引兵來爭潞地。
nà dù huí shì qín guó yǒu míng de lì shì, shēng de yá zhāng yín záo, yǎn tū jīn jīng, quán shì tóng chuí, liǎn rú tiě bō, qiú xū juǎn fà, shēn zhǎng yī zhàng yǒu yú, lì jǔ qiān jūn, guàn shǐ yī bǐng kāi shān dà fǔ, zhòng yī bǎi èr shí jīn, běn bái dí rén shì, céng yú qīng méi shān, yī rì quán dǎ wǔ hǔ, jiē bō qí pí yǐ guī. qín huán gōng wén qí yǒng, pìn wèi chē yòu jiāng jūn, yòu yǐ sān bǎi rén pò cuó é shān zéi kòu wàn yú, wēi míng dà zhèn, suì wèi dà jiāng.
那杜回是秦國有名的力士,生得牙張銀鑿,眼突金睛,拳似銅錘,臉如鐵缽,虬須捲髮,身長一丈有餘,力舉千鈞,慣使一柄開山大斧,重一百二十斤,本白翟人氏,曾於青眉山,一日拳打五虎,皆剝其皮以歸。秦桓公聞其勇,聘為車右將軍,又以三百人破嵯峨山賊寇萬餘,威名大振,遂為大將。
wèi kē pái kāi zhèn shì, děng dài jiāo fēng. dù huí què bù yòng chē mǎ, shǒu zhí dà fǔ, lǐng zhe guàn zhàn shā shǒu sān bǎi rén, dà tà bù zhí chōng rù zhèn lái, xià kǎn mǎ zú, shàng pī jiǎ jiāng, fēn míng shì tiān jiàng xià shén shà yì bān. jìn bīng cóng lái wèi jiàn cǐ xiōng hěn, zhē lán bú zhù, dà bài yī zhèn.
魏顆排開陣勢,等待交鋒。杜回卻不用車馬,手執大斧,領著慣戰殺手三百人,大踏步直衝入陣來,下砍馬足,上劈甲將,分明是天降下神煞一般。晉兵從來未見此兇狠,遮攔不住,大敗一陣。
wèi kē xià lìng, zhā zhù yíng lěi, qiě mò chū zhàn. dù huí lǐng zhe yī duì dāo fǔ shǒu, zài yíng wài tiào yuè jiào mà, yī lián sān rì, wèi kē bù gǎn chū yīng. hū bào běn guó yǒu bīng lái dào, qí jiāng nǎi kē dì wèi qí yě, qí yuē: zhǔ gōng kǒng chì dí zhī dǎng, jié lián qín guó shēng biàn, tè qiǎn dì lái bāng zhù! wèi kē shù qín jiāng dù huí, rú cǐ nèn bān, yǒng bù kě dāng, zhèng yù qiǎn rén qǐng bīng, wèi qí bù xìn, yuē: bǐ cǎo kòu hé néng wèi? lái rì dì dāng jiàn zhèn, guǎn qǔ shèng zhī!
魏顆下令,扎住營壘,且莫出戰。杜回領著一隊刀斧手,在營外跳躍叫罵,一連三日,魏顆不敢出應。忽報本國有兵來到,其將乃顆弟魏錡也,錡曰:「主公恐赤狄之黨,結連秦國生變,特遣弟來幫助!」魏顆述秦將杜回,如此恁般,勇不可當,正欲遣人請兵,魏錡不信,曰:「彼草寇何能為?來日弟當見陣,管取勝之!」
zhì míng rì, dù huí yòu lái tiāo zhàn, wèi qí fèn rán yù chū, wèi kē zhǐ zhī, bù tīng, dāng xià lǐng zhe xīn lái jiǎ shì, qū chē zhí jìn, qín bīng què sì sàn bēn zǒu, wèi qí fēn chē zhú zhī, hū rán hū shào yī shēng, sān bǎi gè shā shǒu, fù hé wèi yī, dōu gēn zhe dù huí, dà dāo kuò fǔ, xià kǎn mǎ zú, shàng pī jiǎ jiāng, běi biān bù zú suí chē xíng zhuǎn, hé chē bù biàn zhuǎn zhé, bèi tā zuǒ yòu qián hòu, qù biàn jiù kǎn, wèi qí dà bài, kuī zhe wèi kē yǐn bīng jiē yīng, huí yíng qù le.
至明日,杜回又來挑戰,魏錡忿然欲出,魏顆止之,不聽,當下領著新來甲士,驅車直進,秦兵卻四散奔走,魏錡分車逐之,忽然呼哨一聲,三百個殺手,複合為一,都跟著杜回,大刀闊斧,下砍馬足,上劈甲將,北邊步卒隨車行轉,輅車不便轉折,被他左右前後,覷便就砍,魏錡大敗,虧著魏顆引兵接應,回營去了。
shì yè, wèi kē zài yíng zhōng mèn zuò, zuǒ sī yòu xiǎng, méi yǒu liáng cè. zuò zhì sān gēng kùn juàn, méng lóng shuì qù, ěr biān shì yǒu rén yán qīng cǎo pō sān zì, xǐng lái bù jiě qí yì. zài shuì, réng fù rú qián, nǎi xiàng wèi qí yán zhī. wèi qí yuē: fǔ shì zuǒ qù shí lǐ, yǒu gè dà pō, míng wèi qīng cǎo pō, huò zhě qín jūn hé bài yú cǐ dì yě! dì xiān yǐn yī jūn wǎng bǐ mái fú, xiōng yòu dí jūn zhì cǐ, zuǒ yòu jiā gōng, kě yǐ qǔ shèng! wèi qí zì qù xíng mái fú zhī shì.
是夜,魏顆在營中悶坐,左思右想,沒有良策。坐至三更睏倦,朦朧睡去,耳邊似有人言「青草坡」三字,醒來不解其義。再睡,仍復如前,乃向魏錡言之。魏錡曰:「輔氏左去十里,有個大坡,名為青草坡,或者秦軍合敗於此地也!弟先引一軍往彼埋伏,兄誘敵軍至此,左右夾攻,可以取勝!」魏錡自去行埋伏之事。
wèi kē chuán lìng: bá zhài dōu qǐ. yáng yán: qiě huí lí chéng! dù huí guǒ rán lái zhuī, wèi kē lüè dòu shù hé, huí chē jiù zǒu, jiàn jiàn yǐn jìn qīng cǎo pō lái. yī shēng pào xiǎng, wèi qí fú bīng jù qǐ. wèi kē fù shēn zhuǎn lái, jiāng dù huí tuán tuán wéi zhù, liǎng xià jiā gōng. dù huí quán bù wèi jù, lún zhe yī bǎi èr shí jīn de kāi shān dà fǔ, héng pī shù pī, dāng zhě zhé sǐ, suī rán zhòng shā shǒu pō yǒu sǔn shāng, bù néng qǔ shèng.
魏顆傳令:「拔寨都起。」揚言:「且回黎城!」杜回果然來追,魏顆略斗數合,回車就走,漸漸引近青草坡來。一聲炮響,魏錡伏兵俱起。魏顆復身轉來,將杜回團團圍住,兩下夾攻。杜回全不畏懼,輪著一百二十斤的開山大斧,橫劈豎劈,當者輒死,雖然眾殺手頗有損傷,不能取勝。
èr wèi dū shuài zhòng jūn, lì zhàn dù huí bù tuì. kàn kàn shā zhì qīng cǎo pō zhōng jiān, dù huí hū rán yī bù yī diē, rú yóu xuē tà zhe céng bīng, lì jiǎo bú zhù, jūn zhōng fā qǐ hǎn lái. wèi kē jǔ yǎn kàn shí, yáo jiàn yī lǎo rén, bù páo máng lǚ, shì zhuāng jiā zhī zhuàng, jiāng qīng cǎo yí lù wǎn jié, yǐ pān dù huí zhī zú. wèi kē wèi qí shuāng chē niǎn dào, èr jǐ bìng jǔ, bǎ dù huí shuò dào zài dì, huó zhuō guò lái. zhòng shā shǒu jiàn zhǔ jiāng bèi qín, sì sàn táo bèn, jù wèi jìn bīng zhuī ér huò zhī, sān bǎi rén táo bù dé sì wǔ shí rén.
二魏督率眾軍,力戰杜回不退。看看殺至青草坡中間,杜回忽然一步一跌,如油靴踏著層冰,立腳不住,軍中發起喊來。魏顆舉眼看時,遙見一老人,布袍芒履,似莊家之狀,將青草一路挽結,以攀杜回之足。魏顆、魏錡雙車碾到,二戟並舉,把杜回搠倒在地,活捉過來。眾殺手見主將被擒,四散逃奔,俱為晉兵追而獲之,三百人逃不得四五十人。
wèi kē wèn dù huí yuē: rǔ zì chěng yīng xióng, hé yǐ jiàn qín? dù huí yuē: wú shuāng zú shì yǒu wù pān zhù, bù néng zhǎn dòng, nǎi tiān jué wǒ mìng, fēi lì bù jí yě! wèi kē àn àn chēng qí.
魏顆問杜回曰:「汝自逞英雄,何以見擒?」杜回曰:「吾雙足似有物攀住,不能展動,乃天絕我命,非力不及也!」魏顆暗暗稱奇。
wèi qí yuē: bǐ jì yǒu jué lì, liú yú jūn zhōng, kǒng yǒu tā biàn!
魏錡曰:「彼既有絕力,留於軍中,恐有他變!」
wèi kē yuē: wú yì zhèng lǜ jí cǐ! jí shí jiāng dù huí zhǎn shǒu, jiě wǎng jì shān qǐng gōng.
魏顆曰:「吾意正慮及此!」即時將杜回斬首,解往稷山請功。
shì yè, wèi kē shǐ dé ān shuì, mèng rì jiān suǒ jiàn lǎo rén, qián lái zhì yī yuē: jiāng jūn zhī dù huí suǒ yǐ huò hū, shì lǎo hàn jié cǎo yǐ yù zhī, suǒ yǐ diān zhì bèi huò ěr! wèi kē dà jīng yuē: sù bù shí sǒu miàn, nǎi méng xiāng zhù, hé yǐ fèng chóu? lǎo rén yuē: wǒ nǎi zǔ jī zhī fù yě. ěr yòng xiān rén zhī zhì mìng, shàn jià wú nǚ, lǎo hàn jiǔ quán zhī xià, gǎn zi huó nǚ zhī mìng, tè xiào wēi lì, zhù jiāng jūn chéng cǐ jūn gōng. jiāng jūn miǎn zhī, hòu dāng shì shì róng xiǎn, zi sūn guì wèi wáng hóu, wú wàng wú yán.
是夜,魏顆始得安睡,夢日間所見老人,前來致揖曰:「將軍知杜回所以獲乎,是老漢結草以御之,所以顛躓被獲耳!」魏顆大驚曰:「素不識叟面,乃蒙相助,何以奉酬?」老人曰:「我乃祖姬之父也。爾用先人之治命,善嫁吾女,老漢九泉之下,感子活女之命,特效微力,助將軍成此軍功。將軍勉之,後當世世榮顯,子孫貴為王侯,無忘吾言。」
yuán lái wèi kē zhī fù wèi chōu, yǒu yī ài qiè, míng yuē zǔ jī. chōu měi chū zhēng, bì zhǔ wèi kē yuē: wú ruò zhàn sǐ shā chǎng, rǔ dāng wèi wǒ xuǎn zé liáng pèi, yǐ jià cǐ nǚ, wù lìng shī suǒ, wú sǐ yì míng mù yǐ. nǎi wèi chōu bìng dǔ zhī shí, yòu zhǔ kē yuē: cǐ nǚ wú suǒ ài xī, bì yòng yǐ xùn wú zàng, shǐ wú quán xià yǒu bàn yě! yán qì ér zú. wèi kē yíng zàng qí fù, bìng bù yòng zǔ jī wèi xùn. wèi qí yuē: bù jì fù lín zhōng zhī zhǔ hū? kē yuē: fù píng rì fēn fù bì jià cǐ nǚ, lín zhōng nǎi hūn luàn zhī yán. xiào zǐ cóng zhì mìng, bù cóng luàn mìng. zàng shì bì, suì zé shì rén ér jià zhī.
原來魏顆之父魏犨,有一愛妾,名曰祖姬。犨每出征,必囑魏顆曰:「吾若戰死沙場,汝當為我選擇良配,以嫁此女,勿令失所,吾死亦瞑目矣。」乃魏犨病篤之時,又囑顆曰:「此女吾所愛惜,必用以殉吾葬,使吾泉下有伴也!」言訖而卒。魏顆營葬其父,並不用祖姬為殉。魏錡曰:「不記父臨終之囑乎?」顆曰:「父平日吩咐必嫁此女,臨終乃昏亂之言。孝子從治命,不從亂命。」葬事畢,遂擇士人而嫁之。
yǒu cǐ yīn dé, suǒ yǐ lǎo rén yǒu jié cǎo zhī bào. wèi kē mèng jué, shù yú wèi qí yuē: wú dāng shí qū tǐ qīn xīn, bù shā cǐ nǚ, bù yì nǚ fù xián ēn dì xià rú cǐ! wèi qí tàn xī bù yǐ. rán xiān yǒu shī yún:
有此陰德,所以老人有結草之報。魏顆夢覺,述於魏錡曰:「吾當時曲體親心,不殺此女,不意女父銜恩地下如此!」魏錡嘆息不已。髯仙有詩云:
jié cǎo hé rén kàng dù huí? mèng zhōng míng shuō bào ēn lái.
結草何人亢杜回?夢中明說報恩來。
quàn rén guǎng jī yīn gōng shì, lǐ shùn xīn ān fú zì gāi.
勸人廣積陰功事,理順心安福自該。
qín guó bài bīng, huí dào yōng zhōu, zhī dù huí zhàn sǐ, jūn chén sàng qì. jìn jǐng gōng jiā wèi kē zhī gōng, fēng yǐ líng hú zhī dì, fù zhù dà zhōng, yǐ jì qí shì, bèi zài nián yuè. hòu rén yīn jìn jǐng gōng suǒ zhù, yīn míng yuē jǐng zhōng.
秦國敗兵,回到雍州,知杜回戰死,君臣喪氣。晉景公嘉魏顆之功,封以令狐之地,復鑄大鐘,以紀其事,備載年月。後人因晉景公所鑄,因名曰「景鍾」。
jìn jǐng gōng fù qiǎn shì huì lǐng bīng gōng miè chì dí yú zhǒng, gòng miè sān guó: yuē jiǎ shì, yuē liú xū, jí liú xū zhī shǔ guó yuē duó chén, zì shì chì dí zhī tǔ, jǐn guī yú jìn.
晉景公復遣士會領兵攻滅赤狄余種,共滅三國:曰甲氏,曰留吁,及留吁之屬國曰鐸辰,自是赤狄之土,盡歸於晉。
shí jìn guó suì jī, dào zéi fēng qǐ, xún lín fù fǎng guó zhōng zhī néng chá dào zhě, dé yī rén, nǎi xì shì zhī zú, míng yōng, cǐ rén shàn yú yì nì, cháng yóu shì jǐng jiān, hū zhǐ yī rén wèi dào, shǐ rén jū ér shěn zhī, guǒ zhēn dào yě. lín fù wèn: hé yǐ zhī zhī? xì yōng yuē: wú chá qí méi jié zhī jiān, jiàn shì zhōng zhī wù yǒu tān sè, jiàn shì zhōng zhī rén yǒu kuì sè, wén wú zhī, ér yǒu jù sè, shì yǐ zhī zhī.
時晉國歲飢,盜賊蜂起,荀林父訪國中之能察盜者,得一人,乃郤氏之族,名雍,此人善於億逆,嘗游市井間,忽指一人為盜,使人拘而審之,果真盜也。林父問:「何以知之?」郤雍曰:「吾察其眉睫之間,見市中之物有貪色,見市中之人有愧色,聞吾之,而有懼色,是以知之。」
xì yōng měi rì huò dào shù shí rén, shì jǐng sǒng jù, ér dào zéi yù duō. dài fū yáng shé zhí wèi lín fù yuē: yuán shuài rèn xì yōng yǐ huò dào yě, dào wèi jǐn huò, ér xì yōng zhī sǐ qī zhì yǐ. lín fù jīng wèn: hé gù? bù zhī yáng shé zhí shuō chū shén huà lái, qiě kàn xià huí fēn jiě.
郤雍每日獲盜數十人,市井悚懼,而盜賊愈多。大夫羊舌職謂林父曰:「元帥任郤雍以獲盜也,盜未盡獲,而郤雍之死期至矣。」林父驚問:「何故?」不知羊舌職說出甚話來,且看下回分解。