sú shuō dài zōng shàng yǒu jīn qiè yù cè, néng zhī rén nián shòu xiū duǎn. wǔ dì tàn cè dé shí bā, yīn dú yuē bā shí, qí hòu guǒ yòng qí zhǎng. wǔ dì chū xǐ yìn shí, cái yǒu zhào zhèn, fèng chē zi hóu jí méi qí yìn, nǎi zhǐ. wǔ dì wèi è, yì shā qù zhī. fēng chán shū shuō: huáng dì shēng fēng tài shān, yú shì yǒu lóng chuí hú rán xià yíng huáng dì. huáng dì shàng qí, qún chén hòu gōng cóng zhě qī shí yú rén, xiǎo chén dú bù dé shàng, nǎi xī chí lóng rán, bá duò huáng dì zhī gōng. xiǎo chén bǎi xìng yǎng wàng huáng dì bù néng fù, nǎi bào qí gōng ér hào, gù hòu shì yīn yuē wū hào gōng. xiào wǔ huáng dì shí, qí rén gōng sūn qīng yán: hàn zhī shèng zhě zài gāo zǔ zhī sūn, jīn lì zhèng zhí huáng dì zhī rì, shèng zhǔ yì dāng shàng fēng, zé néng shén xiān yǐ.
俗說岱宗上有金篋玉策,能知人年壽修短。武帝探策得十八,因讀曰八十,其後果用耆長。武帝出璽印石,裁有兆朕,奉車子侯即沒其印,乃止。武帝畏惡,亦殺去之。封禪書說:「黃帝升封泰山,於是有龍垂鬍髯下迎黃帝。黃帝上騎,群臣後宮從者七十餘人,小臣獨不得上,乃悉持龍髯,拔墮黃帝之弓。小臣百姓仰望黃帝不能復,乃抱其弓而號,故後世因曰烏號弓。」孝武皇帝時,齊人公孫卿言:「漢之聖者在高祖之孫,今歷正值黃帝之日,聖主亦當上封,則能神仙矣。」
jǐn àn shàng shū lǐ: tiān zǐ xún shǒu, suì èr yuè zhì yú dài zōng. kǒng zǐ chēng: fēng tài shān, chán liáng fù, kě dé ér shù qī shí yǒu èr. gài wáng zhě shòu mìng, yì xìng gǎi zhì, yīng tiān xià tài píng, gōng chéng fēng chán, yǐ gào píng yě. suǒ yǐ bì yú dài zōng zhě, zhǎng wàn wù zhī zōng, yīn yáng jiāo dài, chù shí ér chū, fū cùn ér hé, bù chóng cháo biàn yǔ tiān xià, wéi tài shān hū. fēng zhě lì shí gāo yī zhàng èr chì, kè zhī yuē: shì tiān yǐ lǐ, lì shēn yǐ yì, shì fù yǐ xiào, chéng mín yǐ rén. sì shǒu zhī nèi, mò bù wèi jùn xiàn, sì yí bā mán, xián lái gòng zhí. yǔ tiān wú jí, rén mín fān xī, tiān lù yǒng dé. jì shàng xuán zūn, ér zǔ shēng yú. tán guǎng shí èr zhàng, gāo sān chǐ, jiē sān děng. bì yú qí shàng, shì zēng gāo yě kè shí jì hào, zhe jǐ jī yě. huò yuē jīn ní yín shéng, yìn zhī xǐ. xià chán liáng fù, lǐ cí dì zhǔ, qù shì zhī shā, shì zēng guǎng yě. chán wèi tán? dān dāng yǒu suǒ yǔ yě. sān huáng chán yú yì yì, míng jǐ gōng chéng ér qù, dé zhě jū zhī. yì yì zhě, wú suǒ zhǐ chì yě. wǔ dì chán yú tíng tíng, dé bù jí yú huáng. tíng tíng míng shān, qí shēn chán yú shèng rén. sān wáng chán yú liáng fù, liáng zhě xìn, fù zhě zi, yán fù zǐ xiāng xìn yǔ yě.
謹按《尚書》、《禮》:「天子巡守,歲二月至於岱宗。」孔子稱:「封泰山,禪粱父,可得而數七十有二。」蓋王者受命,易姓改制,應天下太平,功成封禪,以告平也。所以必於岱宗者,長萬物之宗,陰陽交代,觸石而出,膚寸而合,不崇朝遍雨天下,唯泰山乎。封者立石高一丈二赤,克之曰:「事天以禮,立身以義,事父以孝,成民以仁。四守之內,莫不為郡縣,四夷八蠻,咸來貢職。與天無極,人民蕃息,天祿永得。」祭上玄尊,而俎生魚。壇廣十二丈,高三尺,階三等。必於其上,示增高也;克石紀號,著己績也。或曰金泥銀繩,印之璽。下禪粱父,禮祠地主,去事之殺,示增廣也。禪謂壇?單當有所與也。三皇禪於繹繹,明己功成而去,德者居之。繹繹者,無所指斥也。五帝禪於亭亭,德不及於皇。亭亭名山,其身禪於聖人。三王禪於梁父,梁者信,父者子,言父子相信與也。
xiào wǔ huáng dì fēng guǎng zhàng èr chǐ, gāo jiǔ chǐ, qí xià yǒu yù dié shū shū mì. jiāng huái jiān yī máo sān jí wèi shén jí, wǔ sè tǔ yì zá fēng, zòng yuǎn fāng qí shòu fēi qín jí bái zhì, jiā cí sì niú xī xiàng zhī shǔ. qí xiǎng yuē: tiān zēng shòu huáng dì tài yuán shén?, zhōu ér fù shǐ, huáng dì jìng bài tài líng. qí yè yǒu guāng rú liú xīng, zhòu yǒu bái yún qǐ fēng zhōng. yú shì zuò míng táng wèn shàng, lìng zhū hóu gè zhì dǐ. chē jià qián hòu wǔ zhì cí, yǐ yuán dǐng liù nián gào fēng, gǎi wèi yuán fēng, wǔ dì yǐ nián sì shí qī yǐ, hé yuán fǎn gèng dé shí bā yě. jiù ruò suǒ yún, míng shén huò fú bì yǒu zhēng yīng, quán shí dào dú, yān néng dàn zhāo qī hū! fèng chē zi hóu cān chéng nòng chén, bù yù fēng shì, hé yīn cāo yìn méi shí nǎi zhǐ? bào bìng ér sǐ dào tì wú yǐ. yòu yán wǔ dì yǔ xiān rén duì bó, qí méi shí zhōng, mǎ tí jī chù yú jīn shàng cún, xū wàng ruò cǐ, fēi yī shì yě.
孝武皇帝封廣丈二尺,高九尺,其下有玉牒書.書秘。江、淮間一茅三脊為神藉,五色土益雜封,縱遠方奇獸飛禽及白雉,加祠兕牛犀象之屬。其享曰:「天增授皇帝泰元神?,周而復始,皇帝敬拜泰靈。」其夜有光如流星,晝有白雲起封中。於是作明堂汶上,令諸侯各治邸。車駕前後五至祠,以元鼎六年告封,改為元封,武帝已年四十七矣,何緣反更得十八也。就若所云,明神禍福必有徵應,權時倒讀,焉能誕招期乎!奉車子侯驂乘弄臣,不預封事,何因操印沒石乃止?暴病而死、悼惕無已。又言武帝與仙人對博,棋沒石中,馬蹄跡處於今尚存,虛妄若此,非一事也。
yǔ yǐ kōng wěi chéng fá dōng yuè, tiǎn sù liù zài, shù jīng qí cí, zī wèn zhǎng lǎo xián tōng shàng tài shān zhě yún, wèi xǐ chù kè shí wén mèi nán zhī yě, shū wú yǒu jīn qiè yù dié tàn chóu zhī shì. chūn qiū yǐ wèi chuán wén bù rú qīn jiàn, jiàn zhī rén sī wèi shěn yǐ. chuán yuē: wǔ dì shèng yān sǐ, sān wáng rén yān sǐ, wǔ bó zhì yān sǐ. qí yǔn luò bēng hōng zhī rì, bù néng xián zhì bǎi nián. shī yún: sān hòu zài tiān. lùn yǔ yuē: gǔ jiē méi. tài shǐ jì: huáng dì zàng yú qiáo shān. qí lóng shēng tiān, qǐ bù guài hū! wū hào gōng zhě, zhè sāng zhī lín, zhī tiáo chàng mào, wū dēng qí shàng, xià chuí zhe dì, wū shì fēi qù, cóng hòu bō shā, qǔ yǐ wèi gōng, yīn míng wū hào ěr.
予以空偽承乏東嶽,忝素六載,數經祈祠,咨問長老賢通上泰山者雲,謂璽處克石文昧難知也,殊無有金篋玉牒探籌之事。春秋以為傳聞不如親見,見之人斯為審矣。傳曰:「五帝聖焉死,三王仁焉死,五伯智焉死。」其隕落崩薨之日,不能咸至百年。詩云:「三後在天。」論語曰:「古皆沒。」太史記:「黃帝葬於橋山。」騎龍升天,豈不怪乎!烏號弓者,柘桑之林,枝條暢茂,烏登其上,下垂著地,烏適飛去,從後撥殺,取以為弓,因名烏號耳。
yè lìng cí sú shuō xiào míng dì shí, shàng shū láng hé dōng wáng qiáo qiān wèi yè lìng, qiáo yǒu shén shù, měi yuè shuò cháng yì tái cháo. dì guài qí lái shù ér wú chē qí, mì lìng tài shǐ hòu wàng. yán qí lín zhì shí, cháng yǒu shuāng fú cóng dōng nán fēi lái. yīn fú cì, jiàn fú, jǔ luó, dàn dé yī shuāng xié ěr. shǐ shàng fāng shí shì, sì nián zhōng suǒ cì shàng shū guān shǔ lǚ yě. měi dāng cháo shí, yè mén gǔ bù jī zì míng, wén yú jīng shī. hòu tiān xià yī yù guān yú tīng shì qián, lìng chén lì shì rù, zhōng bù dòng yáo. qiáo yuē: tiān dì dú yù zhào wǒ. mù yù fú shì, qǐn qí zhōng, gài biàn lì fù. sù yè zàng yú chéng dōng, tǔ zì chéng fén. xiàn zhōng niú jiē liú hàn tǔ shé, ér rén wú zhī zhě. bǎi xìng wèi lì cí, hào yè jūn cí. mù shǒu bān lù, jiē xiān yè bài. lì mín qí dǎo, wú bù rú yì ruò yǒu wéi fàn, lì dé huò. míng dì yíng qǔ qí gǔ, zhì dōu tíng xià, lüè wú yīn shēng, dàn yún yè. tài shǐ hòu wàng, zài shàng xī mén shàng, suì yǐ zhān xīng chén, xǐng chá qì xiáng. yán cǐ lìng jí xiān rén wáng qiáo zhě yě.
葉令祠俗說孝明帝時,尚書郎河東王喬遷為葉令,喬有神術,每月朔常詣台朝。帝怪其來數而無車騎,密令太史候望。言其臨至時,常有雙鳧從東南飛來。因伏伺,見鳧,舉羅,但得一雙鞋耳。使尚方識視,四年中所賜尚書官屬履也。每當朝時,葉門鼓不擊自鳴,聞於京師。後天下一玉棺於廳事前,令臣吏試入,終不動搖。喬曰:「天帝獨欲召我。」沐浴服飾,寢其中,蓋便立覆。宿夜葬於城東,土自成墳。縣中牛皆流汗吐舌,而人無知者。百姓為立祠,號葉君祠。牧守班錄,皆先謁拜。吏民祈禱,無不如意;若有違犯,立得禍。明帝迎取其鼓,置都亭下,略無音聲,但云「葉」。太史候望,在上西門上,遂以占星辰,省察氣祥。言此令即仙人王喬者也。
jǐn àn chūn qiū zuǒ shì chuán: yè gōng zǐ gāo, xìng shěn míng zhū liáng, gǔ zhě lìng yuē gōng, zhōng yú shè jì, huì xù wàn mín, fāng chéng zhī wài, mò bù xīn dài. bái gōng shèng zuò luàn, shā zi xī zǐ qī, jié huì wáng yǐ bīng. yè gōng zì yè ér rù, zhì yú běi mén, huò yù zhī yuē: jūn hú bù zhòu? guó rén wàng jūn rú wàng cí fù mǔ yān. dào zéi zhī shǐ ruò shāng jūn, shì jué mín wàng yě. ruò zhī hé bù zhòu? nǎi zhòu ér jìn. yòu yù yī rén: hé wèi zhòu? guó rén wàng jūn rú wàng suì yān, rì rì yǐ jǐ. ruò jiàn jūn miàn, shì de ài yě. rén zhī bù sǐ, qí yì wú yǒu fèn xīn, yóu jiāng jīng jūn yǐ xùn yú guó, ér yòu yǎn miàn yǐ jué mín wàng, bù yì shén hū? nǎi miǎn zhòu ér jìn zhī, yǔ guó rén gōng bái gōng. bái gōng bēn shān ér shì, shēng pēng shí qǐ, yíng fǎn huì wáng, zhěng sù guān sī, tuì ér lǎo yú yè. jí qí zhōng yě, yè rén zhuī sī ér lì cí. gōng shī yú mín, yǐ láo dìng guó, jiān zī èr shì, gù cí diǎn zhī suǒ xiān yě. cǐ nǎi chūn qiū zhī shí, hé yǒu jìn xiào míng hū!
謹按《春秋左氏》傳:葉公子高,姓沈名諸梁,古者令曰公,忠於社稷,惠恤萬民,方城之外,莫不欣戴。白公勝作亂,殺子西、子期,劫惠王以兵。葉公自葉而入,至於北門,或遇之曰:「君胡不胄?國人望君如望慈父母焉。盜賊之矢若傷君,是絕民望也。若之何不胄?」乃胄而進。又遇一人:「何為胄?國人望君如望歲焉,日日以幾。若見君面,是得艾也。人知不死,其亦無有奮心,猶將旌君以徇於國,而又掩面以絕民望,不亦甚乎?」乃免胄而進之,與國人攻白公。白公奔山而逝,生烹石乞,迎反惠王,整肅官司,退而老於葉。及其終也,葉人追思而立祠。功施於民,以勞定國,兼茲二事,固祠典之所先也。此乃春秋之時,何有近孝明乎!
zhōu shū chēng: líng wáng tài zǐ jìn, yòu yǒu shèng dé, cōng míng bó dá, shī kuàng yǔ yán, fú néng shàng yě. jìn nián shí wǔ, gù ér wèn yuē: wú wén dà shī néng zhī rén nián zhī duǎn zhǎng yě. shī kuàng duì yuē: nǚ sè chì bái, nǚ shēng qīng, nǚ sè bù shòu. jìn yuē: rán, wú hòu sān nián jiāng shàng bīn yú tiān, nǚ shèn wú yán, huò jiāng jí nǚ. qí hòu tài zǐ guǒ sǐ. kǒng zǐ wén zhī yuē: xī fū! shā wú jūn yě! hòu shì yǐ qí zì yù zhī qí sǐ, chuán chēng wáng zǐ qiáo xiān. huò rén wèn xiān, yáng xióng yǐ wèi xī shén nóng huáng dì yáo shùn yǔn luò, wén wáng zàng bì, kǒng zǐ zàng lǔ chéng zhī běi. dú bù ài qí sǐ hū? zhī fēi rén zhī suǒ néng yě. shēng hū! shēng hū! wú kǒng míng shēng ér shí sǐ yě.
周書稱:「靈王太子晉,幼有盛德,聰明博達,師曠與言,弗能尚也。晉年十五,顧而問曰:「吾聞大師能知人年之短長也。」師曠對曰:「女色赤白,女聲清,女色不壽。」晉曰:「然,吾後三年將上賓於天,女慎無言,禍將及女。」其後太子果死。孔子聞之曰:「惜夫!殺吾君也!」後世以其自豫知其死,傳稱王子喬仙。或人問仙,楊雄以為□羲、神農、黃帝、堯、舜殞落,文王葬畢,孔子葬魯城之北。獨不愛其死乎?知非人之所能也。生乎!生乎!吾恐名生而實死也。
guó jiā wèi tiān zhī wēi, sī qiú qiǎn gào, gù yú shàng xī mén chéng shàng hòu wàng. jìn tài shǐ sì, lìng chéng gōng qīn. líng tái wèi guó zhī yáng, bié ān zài gōng zhōng, jù yǒu de shī, gù cān zhī yě. hé yǒu cì yī fēi fú, suì jiàn qí chù hū! shì zhī jiǎo wū, qǐ yī shì zāi! yān tài zǐ dān yǎng tàn, tiān wèi yǔ sù, wū bái tóu, mǎ shēng jué, chú zhōng mù xiàng shēng ròu zú, jǐng shàng zhū mù tiào dù dú sú shuō yān tài zǐ dān wèi zhì yú qín, shǐ huáng zhí yù shā zhī, yán néng zhì cǐ ruì zhě, kě dé shēng huó. dān yǒu shén líng, tiān wèi gǎn yīng, yú shì qiǎn shǐ guī guó.
國家畏天之威,思求譴告,故於上西門城上候望。近太史寺,令丞躬親。靈台位國之陽,別安在宮中,懼有得失,故參之也。何有伺一飛鳧,遂建其處乎!世之矯誣,豈一事哉!燕太子丹仰嘆,天為雨粟,烏白頭,馬生角,廚中木象生肉足,井上株木跳度瀆俗說燕太子丹為質於秦,始皇執欲殺之,言能致此瑞者,可得生活。丹有神靈,天為感應,於是遣使歸國。
jǐn àn tài shǐ jì: yān tài zǐ dān zhì qín, shǐ huáng yù zhī yì bù shàn, dān kǒng ér wáng guī. guī qiú yǒng shì jīng kē qín wǔ yáng, hán fán yú qī zhī shǒu, gòng dū kàng zhī dì tú. qín wáng dà yuè, lǐ ér jiàn zhī. biàn qǐ liǎng yíng zhī jiān, shì bài ér jīng kē lì sǐ. shǐ huáng dà nù, yì fā bīng fá yàn. yàn wáng zǒu bǎo liáo dōng, shǐ shǐ zhǎn dān yǐ xiè qín, yàn yì suì miè. dān wèi sǐ táo guī ěr, zì wèi qí fù suǒ lù, shǒu zú pǐ jué, ān zài qí néng shǐ yǔ sù qí yú yún yún hū! yuán qí suǒ yǐ yǒu zī yǔ zhě, dān shí hǎo shì, wú suǒ ài lìn yě, gù lǘ yán xiǎo lùn chì chéng zhī ěr.
謹按太史記:燕太子丹質秦,始皇遇之益不善,丹恐而亡歸。歸求勇士荊軻、秦武陽,函樊於期之首,貢督亢之地圖。秦王大悅,禮而見之。變起兩楹之間,事敗而荊軻立死。始皇大怒,益發兵伐燕。燕王走保遼東,使使斬丹以謝秦,燕亦遂滅。丹畏死逃歸耳,自為其父所戮,手足圮絕,安在其能使雨粟其餘云云乎!原其所以有茲語者,丹實好士,無所愛吝也,故閭閻小論飭成之耳。