gōng fù wén bó tuì cháo, cháo qí mǔ, qí mǔ fāng jī. wén bó yuē: yǐ chù zhī jiā ér zhǔ yóu jī, jù gān jì sūn zhī nù yě, qí yǐ chù wèi bù néng shì zhǔ hū!
公父文伯退朝,朝其母,其母方績。文伯曰:「以歜之家而主猶績,懼忓季孫之怒也,其以歜為不能事主乎!」
qí mǔ tàn yuē: lǔ qí wáng hū! shǐ tóng zi bèi guān ér wèi zhī wén yé? jū, wú yǔ nǚ. xī shèng wáng zhī chù mín yě, zé jí tǔ ér chù zhī, láo qí mín ér yòng zhī, gù zhǎng wáng tiān xià. fū mín láo zé sī, sī zé shàn xīn shēng yì zé yín, yín zé wàng shàn, wàng shàn zhī ě xīn shēng. wò tǔ zhī mín bù cái, yì yě jí tǔ zhī mín mò bù xiàng yì, láo yě. shì gù tiān zǐ dà cǎi cháo rì, yǔ sān gōng jiǔ qīng zǔ shí dì dé rì zhōng kǎo zhèng, yǔ bǎi guān zhī zhèng shì, shī yǐn wéi lǚ mù xiāng xuān xù mín shì shǎo cǎi xī yuè, yǔ dà shǐ sī zài jiū qián tiān xíng rì rù jiān jiǔ yù, shǐ jié fèng dì jiāo zhī zī shèng, ér hòu jí ān. zhū hóu cháo xiū tiān zǐ zhī yè mìng, zhòu kǎo qí guó zhí, xī shěng qí diǎn xíng, yè jǐng bǎi gōng, shǐ wú tāo yín, ér hòu jí ān. qīng dài fū cháo kǎo qí zhí, zhòu jiǎng qí shù zhèng, xī xù qí yè, yè pǐ qí jiā shì, ér hòu jí ān. shì cháo shòu yè, zhòu ér jiǎng guàn, xī ér xí fù, yè ér jì guò wú hàn, ér hòu jí ān. zì shù rén yǐ xià, míng ér dòng, huì ér xiū, wú rì yǐ dài.
其母嘆曰:「魯其亡乎!使僮子備官而未之聞耶?居,吾語女。昔聖王之處民也,擇瘠土而處之,勞其民而用之,故長王天下。夫民勞則思,思則善心生;逸則淫,淫則忘善,忘善之噁心生。沃土之民不材,逸也;瘠土之民莫不向義,勞也。是故天子大采朝日,與三公、九卿祖識地德;日中考政,與百官之政事,師尹維旅、牧、相宣序民事;少採夕月,與大史、司載糾虔天刑;日入監九御,使潔奉禘、郊之粢盛,而後即安。諸侯朝修天子之業命,晝考其國職,夕省其典刑,夜儆百工,使無慆淫,而後即安。卿大夫朝考其職,晝講其庶政,夕序其業,夜庀其家事,而後即安。士朝受業,晝而講貫,夕而習復,夜而計過無憾,而後即安。自庶人以下,明而動,晦而休,無日以怠。
wáng hòu qīn zhī xuán dǎn, gōng hóu zhī fū rén jiā zhī yǐ hóng yán, qīng zhī nèi zi wèi dà dài, mìng fù chéng jì fú, liè shì zhī qī jiā zhī yǐ cháo fú, zì shù shì yǐ xià, jiē yī qí fū. shè ér fù shì, zhēng ér xiàn gōng, nán nǚ xiào jī, qiān zé yǒu pì, gǔ zhī zhì yě. jūn zǐ láo xīn, xiǎo rén láo lì, xiān wáng zhī xùn yě. zì shàng yǐ xià, shuí gǎn yín xīn shě lì? jīn wǒ, guǎ yě, ěr yòu zài xià wèi, zhāo xī chù shì, yóu kǒng wàng xiān rén zhī yè. kuàng yǒu dài duò, qí hé yǐ bì pì! wú jì ér zhāo xī xiū wǒ yuē: bì wú fèi xiān rén. ěr jīn yuē: hú bù zì ān. yǐ shì chéng jūn zhī gōng, yú jù mù bó zhī jué sì yě.
「王后親織玄紞,公侯之夫人加之以紘、綖,卿之內子為大帶,命婦成祭服,列士之妻加之以朝服,自庶士以下,皆衣其夫。社而賦事,蒸而獻功,男女效績,愆則有辟,古之制也。君子勞心,小人勞力,先王之訓也。自上以下,誰敢淫心舍力?今我,寡也,爾又在下位,朝夕處事,猶恐忘先人之業。況有怠惰,其何以避辟!吾冀而朝夕修我曰:『必無廢先人。』爾今曰:『胡不自安。』以是承君之宮,余懼穆伯之絕嗣也。」
zhòng ní wén zhī yuē: dì zǐ zhì zhī, jì shì zhī fù bù yín yǐ.
仲尼聞之曰:「弟子志之,季氏之婦不淫矣。」