strong jìn lǐ gù duì cè yīng shǒu xuǎn jǔ zhù liáng jiě jiǎ dìng qún mán strong
進李固對策膺首選 舉祝良解甲定群蠻
què shuō shàng shū lìng zuǒ xióng, yīn jiàn liáng jì cí jué, sòng é dú bù ràng fēng, nǎi fù jiè zháo dì zhèn shān bēng de biàn yì, zài shàng fēng zhāng, lüè yún:
卻說尚書令左雄,因見梁冀辭爵,宋娥獨不讓封,乃復借着地震山崩的變異,再上封章,略云:
xiān dì fēng yě wáng jūn, hàn yáng dì zhèn, jīn fēng shān yáng jūn, ér jīng chéng fù zhèn, zhuān zhèng zài yīn, qí zāi yóu dà. chén qián hòu gǔ yán, fēng jué zhì zhòng, wáng zhě kě sī rén yǐ cái, bù kě yǐ guān, yí hái ā mǔ zhī fēng, yǐ sāi zāi yì. jīn jì yǐ gāo ràng, shān yáng jūn yì yí chóng qí běn jié, wú dǎo qiān yóu, zé suǒ bǎo zhě dà, guó ān ér shān yáng jūn yì ān yǐ.
先帝封野王君,漢陽地震,今封山陽君,而京城復震,專政在陰,其災尤大。臣前後瞽言,封爵至重,王者可私人以財,不可以官,宜還阿母之封,以塞災異。今冀已高讓,山陽君亦宜崇其本節,毋蹈愆尤,則所保者大,國安而山陽君亦安矣。
sòng é wén dé zuǒ xióng zài sān jiàn zhèng, yì yǒu wèi xīn, nǎi xiàng shùn dì cí hái fēng hào piān shùn dì zhuān xùn sī ēn, bù kěn zhào zhǔn, yú shì shān yáng jūn fēng hào rú gù, zuǒ xióng suǒ yán, yī rán wú xiào, dàn xióng míng yóu cǐ yì zhe. xióng cháng yīn zhōu jùn jiàn jǔ, lèi duō shī shí, tè zòu qǐng chá jǔ xiào lián, bì nián mǎn sì shí, zhū shēng shì jiā fǎ, jí yī jiā zhī xué. wén lì kè jiān zòu, nǎi dé yīng xuǎn ruò yǒu mào cái yì xíng rú yán yuān zǐ qí, fāng kě bù jū nián chǐ. zǐ qí qí rén, nián shí bā, qí jūn shǐ zǎi dōng ā, ā xiàn dà huà. shùn dì yī yì, bān zhào zhōu jùn. huì guǎng líng jùn yǒu xiào lián xú shū, yīng jǔ rù dōu, nián wèi sì shí, tái láng jié yǐ wéi gé, shū dá shuō dào: zhào shū yǒu rú yán yuān zǐ qí, bù jū nián chǐ, gù běn jùn yǐ chén chōng xuǎn! láng guān wú yán kě bó, zhuǎn gào zuǒ xióng, xióng zhào shū rù jiàn, guǎn ěr yǔ yǔ dào: xī yán yuān wén yī zhī shí, xiào lián néng wén yī zhī jǐ ne? shuō dé shū wú cóng duì dá, mò rán tuì guī. shàng shū pú shè hú guǎng, céng yǔ xióng yì bù hé, chū wèi jì yīn tài shǒu, suǒ jǔ shù rén, bìng jiē shī dāng, zuò shì miǎn guān. cǐ wài shàng yǒu mù shǒu làn jǔ, yì zāo bà chù. wéi rǔ nán rén chén fān, yǐng chuān rén lǐ yīng, xià pī rén chén qiú děng sān shí yú rén, cái zú yīng xuǎn, dé bài láng zhōng. ān qiū rén láng yǐ, sù yǒu shēng yù, yóu shùn dì tè zhēng rù què, miàn wèn zāi yì, yǐ xiáng shàng tiáo chén, dà yào zài xiū dé ráng zāi, qiě jiàn jǔ yì láng huáng qióng, mào cái lǐ gù. shùn dì mìng yǐ wèi láng zhōng, yǐ cí bìng bù jiù, piāo rán jìng qù. hū yóu luò yáng lìng zòu bào xuān dé tíng biān, píng dì wú gù zì liè, kuò yuē bā shí wǔ zhàng, shùn dì nǎi lìng gōng qīng suǒ jǔ gè shì rén, rù cháo duì cè. é é máo shì, xié cè gàn shí, suì jiē chī zǎo yáng huá, fā huī jǐ jiàn. jiù zhōng míng shì pō duō, rú fú fēng rén mǎ róng, nán yáng rén zhāng héng, yì jù zài liè. suǒ shàng cè wén, yóu shùn dì qīn zì zhǎn lǎn, nèi yǒu yī piān jiā zuò, xì xiáng yán shí zhèng dé shī, bù shè xū fú, dāng jí bá wèi dì yī. kàn guān yù shǎng shí cǐ wén, yóu xiǎo zi chāo lù rú xià:
宋娥聞得左雄再三諫諍,亦有畏心,乃向順帝辭還封號;偏順帝專徇私恩,不肯照准,於是山陽君封號如故,左雄所言,依然無效,但雄名由此益著。雄嘗因州郡薦舉,類多失實,特奏請察舉孝廉,必年滿四十,諸生試家法,即一家之學。文吏課箋奏,乃得應選;若有茂才異行如顏淵子奇,方可不拘年齒。子奇齊人,年十八,齊君使宰東阿,阿縣大化。順帝依議,頒詔州郡。會廣陵郡有孝廉徐淑,應舉入都,年未四十,台郎詰以違格,淑答說道:「詔書有如顏淵子奇,不拘年齒,故本郡以臣充選!」郎官無言可駁,轉告左雄,雄召淑入見,莞爾與語道:「昔顏淵聞一知十,孝廉能聞一知幾呢?」說得淑無從對答,默然退歸。尚書僕射胡廣,曾與雄議不合,出為濟陰太守,所舉數人,並皆失當,坐是免官。此外尚有牧守濫舉,亦遭罷黜。惟汝南人陳蕃,潁川人李膺,下邳人陳球等三十餘人,才足應選,得拜郎中。安丘人郎顗,素有聲譽,由順帝特徵入闕,面問災異,顗詳上條陳,大要在修德禳災,且薦舉議郎黃瓊,茂才李固。順帝命顗為郎中,顗辭病不就,飄然竟去。忽由洛陽令奏報宣德亭邊,平地無故自裂,闊約八十五丈,順帝乃令公卿所舉各士人,入朝對策。峨峨髦士,挾策干時,遂皆摛藻揚華,發揮己見。就中名士頗多,如扶風人馬融,南陽人張衡,亦俱在列。所上策文,由順帝親自展覽,內有一篇佳作,系詳言時政得失,不涉虛浮,當即拔為第一。看官欲賞識此文,由小子抄錄如下:
chén wén wáng zhě fù tiān mǔ dì, bǎo yǒu shān chuān, wáng dào dé, zé yīn yáng hé mù
臣聞王者父天母地,寶有山川,王道得,則陰陽和穆;
zhèng huà guāi, zé bēng zhèn wèi zāi, sī jiē guān zhū tiān xīn, xiào yú chéng shì zhě yě. fū huà yǐ zhí chéng, guān yóu néng lǐ. gǔ zhī jìn zhě, yǒu dé yǒu mìng jīn zhī jìn zhě, wéi cái yǔ lì. fú wén zhào shū wù qiú kuān bó, jí è yán bào, ér jīn zhǎng lì duō shā fá zhì shēng míng zhě, bì jiā qiān shǎng, qí cún kuān hé wú dǎng yuán zhě, zhé jiàn chì zhú, shì yǐ chún hòu zhī fēng bù xuān, diāo báo zhī sú wèi gé. suī fán xíng zhòng jìn, hé néng yǒu yì? qián xiào ān huáng dì biàn luàn jiù diǎn, fēng jué ā mǔ, yīn zào yāo niè, shǐ fán fēng zhī tú, chéng quán fàng zì, qīn duó zhǔ wēi, gǎi luàn dí sì, zhì lìng shèng gōng láng bèi, qīn yù qí jiān. jì bá zì kùn dài, lóng xìng jí wèi, tiān xià yóng yóng, shǔ wàng fēng zhèng. jī bì zhī hòu, yì zhì zhōng xìng, chéng dāng pèi rán, sī wéi shàn dào, ér lùn zhě yóu yún fāng jīn zhī shì, fù tóng yú qián. chén fú cóng shān cǎo, tòng xīn shāng yì! chéng yǐ hàn xìng yǐ lái, sān bǎi yú nián, xián shèng xiāng jì, shí yǒu bā zhǔ, qǐ wú ā rǔ zhī ēn? qǐ wàng jué shǎng zhī chǒng? rán shàng wèi tiān wēi, fǔ àn jīng diǎn, zhī yì bù kě, gù bù fēng yě. qín jǐn zhī dé, dàn jiā shǎng cì, zú yǐ chóu qí láo kǔ zhì yú liè tǔ kāi guó, shí guāi jiù diǎn. wén ā mǔ tǐ xìng qiān xū, bì yǒu xùn ràng, bì xià yí xǔ qí cí guó zhī gāo, shǐ chéng wàn ān zhī fú. fū fēi hòu zhī jiā, suǒ yǐ shǎo wán quán zhě, qǐ tiān xìng dāng rán?
政化乖,則崩震為災,斯皆關諸天心,效於成事者也。夫化以職成,官由能理。古之進者,有德有命;今之進者,唯財與力。伏聞詔書務求寬博,嫉惡嚴暴,而今長吏多殺伐致聲名者,必加遷賞,其存寬和無黨援者,輒見斥逐,是以淳厚之風不宣,雕薄之俗未革。雖繁刑重禁,何能有益?前孝安皇帝變亂舊典,封爵阿母,因造妖孽,使樊豐之徒,乘權放恣,侵奪主威,改亂嫡嗣,至令聖躬狼狽,親遇其艱。既拔自困殆,龍興即位,天下喁喁,屬望風政。積敝之後,易致中興,誠當沛然,思惟善道,而論者猶雲方今之事,復同於前。臣伏從山草,痛心傷臆!誠以漢興以來,三百餘年,賢聖相繼,十有八主,豈無阿乳之恩?豈忘爵賞之寵?然上畏天威,俯案經典,知義不可,故不封也。勤謹之德,但加賞賜,足以酬其勞苦;至於裂土開國,實乖舊典。聞阿母體性謙虛,必有遜讓,陛下宜許其辭國之高,使成萬安之福。夫妃後之家,所以少完全者,豈天性當然?
dàn yǐ jué lù zūn xiǎn, zhuān zǒng quán bǐng, tiān dào è yíng, bù zhī zì sǔn, gù zhì diān pū. xiān dì chǒng yù yán shì, wèi hào tài jí, gù qí shòu huò céng bù xuán shí. lǎo zǐ yuē: qí jìn ruì zhě, qí tuì sù yě. jīn liáng shì qī wèi jiāo fáng, lǐ suǒ bù chén, zūn yǐ gāo jué, shàng kě rán yě ér zǐ dì qún cóng, róng xiǎn jiān jiā, yǒng píng jiàn chū gù shì, dài bù rú cǐ yí lìng bù bīng xiào wèi jì, jí zhū shì zhōng hái jū huáng mén zhī guān, shǐ quán qù wài qī, zhèng guī guó jiā, qǐ bù xiū hū? yòu, zhào shū suǒ yǐ jìn shì zhōng shàng shū zhōng chén zǐ dì, bù dé wèi lì, chá xiào lián zhě, yǐ qí bǐng wēi quán róng qǐng tuō gù yě. ér zhōng cháng shì zài rì yuè zhī cè, shēng shì zhèn tiān xià, zǐ dì lù rèn, céng wú xiàn jí, suī wài tuō qiān mò, bù gàn zhōu jùn, ér chǎn wěi zhī tú, wàng fēng jìn jǔ. jīn kě wèi shè cháng jìn, tóng zhī zhōng chén. xī guǎn táo gōng zhǔ wèi zi qiú láng, míng dì bù xǔ, jiàn qián wén. cì qián qiān wàn, suǒ yǐ qīng hòu cì zhòng báo wèi zhě, wèi guān rén shī cái, hài jí bǎi xìng yě. qiè wén zhǎng shuǐ sī mǎ wǔ xuān kāi yáng chéng mén hóu yáng dí děng, wú tā gōng dé, chū bài biàn zhēn, cǐ suī xiǎo shī, ér jiàn huài jiù zhāng. xiān shèng fǎ dù, suǒ yí jiān shǒu, zhèng jiào yī diē, bǎi nián bù fù. shī yún: shàng dì bǎn bǎn, xià mín zú dān, cì zhōu wáng biàn zǔ fǎ dù, gù shǐ xià mín jiāng jǐn bìng yě. jīn bì xià zhī yǒu shàng shū, yóu tiān zhī yǒu běi dǒu yě. dòu wèi tiān hóu shé, shàng shū yì wèi bì xià hóu shé. dòu zhēn zhuó yuán qì, yùn hū sì shí shàng shū chū nà wáng mìng, fū zhèng sì hǎi, quán zūn shì zhòng, zé zhī suǒ guī, ruò bù píng xīn, zāi shěng bì zhì, chéng yí shěn zé qí rén, yǐ fǔ shèng zhèng. jīn yǔ bì xià gòng lǐ tiān xià zhě, wài zé gōng qīng shàng shū, nèi zé cháng shì huáng mén, pì yóu yī mén zhī nèi, yī jiā zhī shì, ān zé gòng qí fú qìng, wēi zé tōng qí huò bài. cì shǐ èr qiān dàn, wài tǒng zhí shì, nèi shòu fǎ zé. fū biǎo qū zhě yǐng bì xié, yuán qīng zhě liú bì jié, yóu kòu shù běn ér bǎi zhī jiē dòng yě. zhōu sòng yuē: báo yán zhèn zhī, mò bù zhèn dié. cǐ yán dòng zhī yú nèi, ér yīng zhī yú wài yě. yóu cǐ yán zhī, běn cháo hào lìng, qǐ kě cuō diē? jiān xì yī kāi, zé xié rén dòng xīn lì jìng zàn qǐ, zé rén yì dào sāi. xíng fá bù néng fù jìn, huà dǎo yǐ zhī qǐn huài. cǐ tiān xià zhī jì gāng, dāng jīn zhī jí wù. bì xià yí kāi shí shì, chén tú shū, zhāo huì qún rú, yǐn wèn dé shī, zhǐ zhāi biàn xiàng, yǐ qiú tiān yì. qí yán yǒu zhōng lǐ, jí shí shī xíng, xiǎn bá qí rén. yǐ biǎo néng zhě, zé shèng tīng rì yǒu suǒ wén, zhōng chén jǐn qí suǒ zhī. yòu yí bà tuì huàn guān, qù qí quán zhòng, dì zhì cháng shì èr rén, fāng zhí yǒu dé zhě, shěng shì zuǒ yòu xiǎo huáng mén wǔ rén, cái zhì xián yǎ zhě, gěi shì diàn zhōng. rú cǐ zé lùn zhě yàn sāi, shēng píng kě zhì yě. chén suǒ yǐ gǎn chén yú gǔ mào mèi zì wén zhě, tǎng huò huáng tiān yù lìng wēi chén jué wù bì xià, bì xià yí shú chá chén yán, lián shè chén sǐ. chén yán yǒu jǐn ér yì bù jǐn, fú wéi chuí jiàn.
但以爵祿尊顯,專總權柄,天道惡盈,不知自損,故至顛仆。先帝寵遇閻氏,位號太疾,故其受禍曾不旋時。老子曰:「其進銳者,其退速也。」今梁氏戚為椒房,禮所不臣,尊以高爵,尚可然也;而子弟群從,榮顯兼加,永平建初故事,殆不如此;宜令步兵校尉冀,及諸侍中還居黃門之官,使權去外戚,政歸國家,豈不休乎?又,詔書所以禁侍中尚書中臣子弟,不得為吏,察孝廉者,以其秉威權、容請託故也。而中常侍在日月之側,聲勢振天下,子弟祿任,曾無限極,雖外托謙默,不干州郡,而諂偽之徒,望風進舉。今可為設常禁,同之中臣。昔館陶公主為子求郎,明帝不許,見前文。賜錢千萬,所以輕厚賜、重薄位者,為官人失才,害及百姓也。竊聞長水司馬武宣、開陽城門侯羊迪等,無他功德,初拜便真,此雖小失,而漸壞舊章。先聖法度,所宜堅守,政教一跌,百年不復。詩云:「上帝板板,下民卒癉,」刺周王變祖法度,故使下民將盡病也。今陛下之有尚書,猶天之有北斗也。斗為天喉舌,尚書亦為陛下喉舌。斗斟酌元氣,運乎四時;尚書出納王命,敷政四海,權尊勢重,責之所歸,若不平心,災眚必至,誠宜審擇其人,以輔聖政。今與陛下共理天下者,外則公卿尚書,內則常侍黃門,譬猶一門之內,一家之事,安則共其福慶,危則通其禍敗。刺史二千石,外統職事,內受法則。夫表曲者影必邪,源清者流必潔,猶叩樹本而百枝皆動也。《周頌》曰:「薄言振之,莫不震迭。」此言動之於內,而應之於外也。由此言之,本朝號令,豈可蹉跌?間隙一開,則邪人動心;利競暫啟,則仁義道塞。刑罰不能復禁,化導以之寢壞。此天下之紀綱,當今之急務。陛下宜開石室,陳圖書,招會群儒,引問得失,指摘變象,以求天意。其言有中理,即時施行,顯拔其人。以表能者,則聖聽日有所聞,忠臣盡其所知。又宜罷退宦官,去其權重,第置常侍二人,方直有德者,省事左右;小黃門五人,才智閒雅者,給事殿中。如此則論者厭塞,昇平可致也。臣所以敢陳愚瞽、冒昧自聞者,倘或皇天欲令微臣覺悟陛下,陛下宜熟察臣言,憐赦臣死。臣言有盡而意不盡,伏維垂鑒。
kàn guān dào zhè piān cè wén, shì hé rén suǒ zuò? yuán lái jiù shì nán zhèng rén lǐ gù, jí gù sī tú lǐ hé de lìng zǐ. gù wǔ chá xiào lián, zài jǔ mào cái, jiē bù yīng zhào, zhì shì wèi wèi wèi jiǎ jiàn suǒ jǔ, nǎi yì què xiàn cí. shùn dì tè jiā jiàn shǎng, zhì zhū gāo dì. jí rì lìng rǔ mǔ sòng é, chū jū wài shě, bìng zé zhū cháng shì gàn yù zhèng quán. zhū cháng shì xī kòu tóu xiè zuì, cháo tíng sù rán, yīn bài gù wèi yì láng. mǎ róng qián céng wèi xiào shū láng zhōng, yīn shàng guǎng chéng sòng, yǐn yù jī cì, wǔ zhǐ bèi chù, jí cǐ cì duì cè, nǎi fù shǐ yǔ gù tóng guān. zhāng héng nán yáng rén, biǎo zì píng zi, sù shàn jī qiǎo, gèng yán jīng tiān wén yīn yáng lì suàn, cháng zuò hún tiān yí, zhe líng xiàn suàn wǎng lùn, zào hòu fēng dì dòng yí, wèi qián rén suǒ wèi yǒu. dāng shí yǐ wèi tài shǐ lìng, héng bù mù róng lì, gù lěi nián bù qiān, hǎo jǐ zài cái dé wèi shì zhōng. zhè dōu yóu yān rén dāng dào, pái bìn qīng liú, suī yǒu míng shì, zhōng zhì shěn yì xià liáo, bù huò dà yòng. fú yáng hóu sūn chéng děng, jiù guó nián yú, réng fù zhào hái jīng shī, mìng yǔ wáng dào lǐ yuán, tóng bài qí dū wèi. huí yīng qián huí. sì fù qiān chéng wèi fèng chē dū wèi, chéng jìng bìng sǐ, zhuī zèng chē qí jiāng jūn yìn shòu, cì shì gāng hóu. chéng lín zhōng yí yán, yuàn jiāng fēng yì chuán yǔ dì měi, shùn dì jiāng fēng yì zhōng fēn yī bàn bì sūn měi chéng shòu, yī bàn shǐ chéng yǎng zi shòu xí fēng, zhè yě shì hàn cháo tè bié de chuàng gé. dào le yáng jiā sì nián, jū rán chuí wèi dìng lì, zhào lìng huàn guān yǎng zi, jù dé wèi sì, chéng xí fēng jué. yù shǐ zhāng gāng, jiù shì sī kōng zhāng hào zi, hào wèi liú hóu zhāng liáng liù shì sūn, jū guān zhèng zhí, zhì yáng jiā yuán nián bìng mò. gāng shǎo tōng jīng xué, dǐ lì lián yú, jì shòu rèn wèi yù shǐ, mù dǔ shùn dì chǒng yù huàn guān, yǐn wèi yǐ yōu, kǎi rán tàn xī dào: huì è mǎn cháo, bù néng zhì shēn shì jūn, sǎo qīng gōng jìn, suī de xìng shēng, yě fēi wǒ suǒ yuàn lī! dāng xià shàn jiù zòu zhé, rù cháo jìn chéng, zòu zhōng shuō shì:
看官道這篇策文,是何人所作?原來就是南鄭人李固,即故司徒李郃的令子。固五察孝廉,再舉茂才,皆不應召,至是為衛尉賈建所舉,乃詣闕獻詞。順帝特加鑑賞,置諸高第。即日令乳母宋娥,出居外舍,並責諸常侍干預政權。諸常侍悉叩頭謝罪,朝廷肅然,因拜固為議郎。馬融前曾為校書郎中,因上廣成頌,隱寓譏刺,忤旨被黜,及此次對策,乃復使與固同官。張衡南陽人,表字平子,素善機巧,更研精天文陰陽曆算,嘗作渾天儀,著靈憲算罔論,造候風地動儀,為前人所未有。當時已為太史令,衡不慕榮利,故累年不遷,好幾載才得為侍中。這都由閹人當道,排擯清流,雖有名士,終致沈抑下僚,不獲大用。浮陽侯孫程等,就國年余,仍復召還京師,命與王道李元,同拜騎都尉。回應前回。嗣復遷程為奉車都尉,程竟病死,追贈車騎將軍印綬,賜諡剛侯。程臨終遺言,願將封邑傳與弟美,順帝將封邑中分一半畀孫美承受,一半使程養子壽襲封,這也是漢朝特別的創格。到了陽嘉四年,居然垂為定例,詔令宦官養子,俱得為嗣,承襲封爵。御史張綱,就是司空張皓子,皓為留侯張良六世孫,居官正直,至陽嘉元年病歿。綱少通經學,砥礪廉隅,既受任為御史,目睹順帝寵遇宦官,引為已憂,慨然嘆息道:「穢惡滿朝,不能致身事君,掃清宮禁,雖得幸生,也非我所願哩!」當下繕就奏摺,入朝進呈,奏中說是:
shī yuē: bù qiān bù wàng, lǜ yóu jiù zhāng. sù zì dà hàn chū lóng, jí zhōng xìng zhī shì, wén míng èr dì, dé huà yóu shèng, guān qí lǐ wèi yì xún yì jiàn, dàn gōng jiǎn shǒu jié, yuē shēn shàng dé ér yǐ. zhōng guān cháng shì, bù guò liǎng rén, jìn xìng cháng cì, cái mǎn shù jīn, xī fèi zhòng mín, gù jiā gěi rén zú. yí dí wén zhōng guó yōu fù, rèn xìn dào dé, suǒ yǐ jiān móu zì xiāo, ér hé qì shèng yīng. qǐng zhě yǐ lái, bù zūn jiù diǎn, wú gōng xiǎo rén, jiē yǒu guān jué, fù zhī jiāo zhī, ér fù hài zhī, fēi ài rén zhòng qì chéng tiān shùn dào zhě yě! fú yuàn bì xià shǎo liú shèng ēn, gē sǔn zuǒ yòu, yǐ fèng tiān xià, zé zhì dào qí shù jǐ yǐ!
《詩》曰:「不愆不忘,率由舊章。」溯自大漢初隆,及中興之世,文明二帝,德化尤盛,觀其理為易循易見,但恭儉守節,約身尚德而已。中官常侍,不過兩人,近幸嘗賜,裁滿數金,惜費重民,故家給人足。夷狄聞中國優富,任信道德,所以奸謀自消,而和氣盛應。頃者以來,不遵舊典,無功小人,皆有官爵,富之驕之,而復害之,非愛人重器承天順道者也!伏願陛下少留聖恩,割損左右,以奉天下,則治道其庶幾矣!
shū rù bù bào. shì shí sān gōng yǐ huàn yì shù rén, tài fù huán yān, tài wèi zhū chǒng, sī tú xǔ jìng, jiē xiāng jì bà qù yòng dà hóng lú páng cān wèi tài wèi, lù shàng shū shì, zōng zhèng liú qí wèi sī tú, yòu yīn sī kōng zhāng hào chū quē, jìn tài cháng wáng gōng wèi sī kōng. tài fù běn fēi cháng zhí, zàn cóng huǎn shè. tài wèi páng cān, jiù zhí zhì sān nián yǒu yú, zuì hào zhōng zhí, nèi shì děng bù biàn wǔ bì, lǚ jiā zèn huǐ, sī lì yì dǎng tóng yān shù, shàng shū jiū dàn, dú guǎng hàn jùn shàng jì yuàn duàn gōng, lì wèi páng cān xǐ shuā, qǐng shùn dì zhuān xīn wěi rèn, shùn dì nǎi rèn cān rú gù. bù liào cān hòu qī jí dù, jìng jiāng qián qī zǐ tuī rù jǐng zhōng, cù zāo nì sǐ, luò yáng lìng zhù liáng, yǔ cān yǒu xì, dāng jí rù tài wèi fǔ chá kān shǔ shí, lì shí bào wén, cān yīn zuò miǎn, gǎi rèn dà hóng lú shī yán wèi tài wèi. yuè èr nián, shī yán miǎn zhí, yòu qǐ cān wèi tài wèi. cān nián lǎo duō bìng, yú nián shòu zhōng, sī kōng zhāng gōng, jì cān hòu rèn. tài cháng kǒng fú, qiān guān sī kōng, wèi jǐ yòu gǎi yòng guāng lù xūn wáng zhuō. sī tú liú qí, yì zuò shì miǎn guān, tè zhuó dà sī nóng huáng shàng wèi sī tú. wéi liáng hòu fù zhí jīn wú liáng shāng, fèng mìng wèi dà jiāng jūn, dú bù yuàn jiù rèn, tuō jí gù cí, shùn dì shǐ tài cháng fèng cè, jiù dì cè bài, shāng bù dé yǐ yì què shòu mìng. hàn yáng rén jù lǎn, shàng dǎng rén chén guī, bìng yǒu cái xíng, dāng yóu shāng pì wèi yuàn shǔ lǐ gù zhōu jǔ, yì yóu shāng tè zhào, rù wèi cóng shì zhōng láng. gù jiàn shāng qiān hé yǒu yú, gāng duàn bù zú, nǎi shàng jiān fěng shāng dào:
書入不報。是時三公已換易數人,太傅桓焉,太尉朱寵,司徒許敬,皆相繼罷去;用大鴻臚龐參為太尉,錄尚書事,宗正劉崎為司徒,又因司空張皓出缺,進太常王龔為司空。太傅本非常職,暫從緩設。太尉龐參,就職至三年有餘,最號忠直,內侍等不便舞弊,屢加譖毀,司隸亦黨同閹豎,上書糾彈,獨廣漢郡上計掾段恭,力為龐參洗刷,請順帝專心委任,順帝乃任參如故。不料參後妻嫉妒,竟將前妻子推入井中,猝遭溺死,洛陽令祝良,與參有隙,當即入太尉府查勘屬實,立時報聞,參因坐免,改任大鴻臚施延為太尉。越二年,施延免職,又起參為太尉。參年老多病,逾年壽終,司空張龔,繼參後任。太常孔扶,遷官司空,未幾又改用光祿勛王卓。司徒劉崎,亦坐事免官,特擢大司農黃尚為司徒。惟梁後父執金吾梁商,奉命為大將軍,獨不願就任,託疾固辭,順帝使太常奉策,就第冊拜,商不得已詣闕受命。漢陽人巨覽,上黨人陳龜,並有才行,當由商闢為掾屬;李固周舉,亦由商特召,入為從事中郎。固見商謙和有餘,剛斷不足,乃上箋諷商道:
xī chūn qiū bāo yí fù yǐ kāi yì lù, biǎn wú hài yǐ bì lì mén fū yì lù bì zé lì mén kāi, lì mén kāi zé yì lù bì yě. qián xiào ān huáng dì, nèi rèn bó róng fán fēng zhī shǔ, wài wěi zhōu guǎng xiè yùn zhī tú, kāi mén shòu lù, shǔ yòng fēi cì, tiān xià fēn rán, yuàn shēng mǎn dào. jīn shàng chū lì, pō cún qīng jìng, wèi néng yú nián, shāo fù duò sǔn, zuǒ yòu dǎng jìn zhě, rì yǒu qiān bài shǒu sǐ shàn dào zhě, zhì hé qióng lù, ér wèi yǒu gǎi bì lì dé zhī fāng. yòu, jí wèi yǐ lái, shí yǒu yú nián, shèng sì wèi lì, qún xià xì wàng. kě lìng zhōng gōng bó jiǎn pín yìng, jiān cǎi wēi jiàn yí zi zhī rén, jìn yù zhì zūn, shùn zhù tiān yì. ruò yǒu huáng zǐ, mǔ zì rǔ yǎng, wú wěi bǎo qiè yī wū, yǐ zhì fēi yàn zhī huò. míng jiāng jūn wàng zūn wèi xiǎn, dāng yǐ tiān xià wèi yōu, chóng shàng qiān shěng, chuí zé wàn fāng, ér xīn yíng cí táng, fèi gōng yì jì, fēi yǐ zhāo míng lìng dé, chóng shì qīng jiǎn. zì shù nián yǐ lái, zāi guài lǚ jiàn, jìn wú yǔ rùn, ér shěn yīn yù yāng, gōng shěng zhī nèi, róng yǒu yīn móu. kǒng zǐ yuē: zhì zhě jiàn biàn sī xíng, yú zhě dǔ guài huì míng. tiān dào wú qīn, kě wèi zhī wèi. rú jìn zhě yuè shí jì yú duān mén zhī cè, jì jǐn yě. yuè zhě dà chén zhī tǐ yě, fū qióng gāo zé wēi, tài mǎn zé yì, yuè yíng zé quē, rì zhōng zé yí, fán cǐ sì zhě, zì rán zhī shù yě. tiān dì zhī xīn, fú qiān jì shèng, shì yǐ xián dá gōng suí shēn tuì, quán míng yǎng shòu, wú yǒu chù pò zhī yōu. chéng lìng wáng gāng yī zhěng, dào héng zhōng lì, míng gōng zhǒng bó chéng zhī gāo, táng yú shí wèi zhū hóu, zhì yǔ jí wèi, qì guān guī gēng, shì jiàn zhuāng zi. quán bù xiǔ zhī yù, qǐ yǔ cǐ wài qī fán bèi, dān róng hǎo wèi zhě, tóng rì ér lùn zāi? gù kuáng fū xià yú, bù dá dà tǐ, qiè gǎn gù rén yī fàn zhī bào, kuàng shòu gù yù ér kě bù jǐn yán hū? yú zhě qiān lǜ, bì yǒu yī de, xìng cì cái lǎn!
昔春秋褒儀父以開義路,貶無駭以閉利門;夫義路閉則利門開,利門開則義路閉也。前孝安皇帝,內任伯榮樊豐之屬,外委周廣謝惲之徒,開門受賂,署用非次,天下紛然,怨聲滿道。今上初立,頗存清靜,未能逾年,稍復墮損,左右党進者,日有遷拜;守死善道者,滯涸窮路,而未有改敝立德之方。又,即位以來,十有餘年,聖嗣未立,群下系望。可令中宮博簡嬪媵,兼采微賤宜子之人,進御至尊,順助天意。若有皇子,母自乳養,無委保妾醫巫,以致飛燕之禍。明將軍望尊位顯,當以天下為憂,崇尚謙省,垂則萬方,而新營祠堂,費工億計,非以昭明令德,崇示清儉。自數年以來,災怪屢見,近無雨潤,而沈陰鬱泱,宮省之內,容有陰謀。孔子曰:「智者見變思形,愚者睹怪諱名。」天道無親,可為祗畏。如近者月食既於端門之側,既盡也。月者大臣之體也,夫窮高則危,太滿則溢,月盈則缺,日中則移,凡此四者,自然之數也。天地之心,福謙忌盛,是以賢達功遂身退,全名養壽,無有怵迫之憂。誠令王綱一整,道行忠立,明公踵伯成之高,唐虞時為諸侯,至禹即位,棄官歸耕,事見《莊子》。全不朽之譽,豈與此外戚凡輩,耽榮好位者,同日而論哉?固狂夫下愚,不達大體,竊感故人一飯之報,況受顧遇而可不盡言乎?愚者千慮,必有一得,幸賜裁覽!
liáng shāng yì zhī gù xiào zhōng, dàn sù xìng yōu róu, zhōng bù néng yòng. huàn guān shí jiǔ hóu zhōng, sūn chéng zǎo sǐ, wáng kāng wáng guó péng kǎi wáng chéng zhào fēng wèi měng děng, yì lù xù bìng wáng, wéi huáng lóng yáng tuó mèng shū lǐ jiàn zhāng xián shǐ fàn wáng dào lǐ yuán lǐ gāng jiǔ rén, yǔ rǔ mǔ sòng é, jiāo xiāng zhōng bì, huì lù gōng xíng. tài wèi wáng gōng, měi hèn huàn guān lǎn quán, zhì zài kuāng zhèng, yīn jí chén zhū yān guò è, qǐng jí fàng chì. yān dǎng bù miǎn jīng huáng, gè shǐ bīn kè wū zòu gōng zuì, shùn dì jìng piān tīng chán yán, mìng gōng zì bái. lǐ gù wén zhī, jí jìn gào liáng shāng, wèi gōng biàn wū, qiě wèi sān gōng wàng zhòng, bù yīng fù tíng duì bù, qǐng jí dài wèi biǎo míng, wú lìng wáng gōng méng yuān. shāng nǎi rù bái shùn dì, cái dé wú shì. shāng zi jì, yuān jiān chái ěr, liǎng yǎn zhí shì, kǒu chī bù néng míng yán, shǎo shí yóu dàng wú xíng, jiǔ sè zì yú, fán bó yì cù jū zhū jì, què shì bān bān jīng tōng, yòu xǐ bì yīng zǒu gǒu, chěng mǎ dòu jī, cǐ wài què wú shén cái néng, bù guò lüè tōng shū jì. wèi le jiāo fáng guì qī, dé liè xiǎn jiē, chū wèi huáng mén shì láng, zhuǎn qiān shì zhōng hǔ bì zhōng láng jiāng, jí yuè qí bù bīng gè xiào wèi, zhì fù shāng wèi dà jiāng jūn, jì jìng dài rèn zhí jīn wú. yáng jiā wǔ nián, gǎi hào yǒng yuán, diào jì wèi hé nán yǐn. jì jū zhí bào zì, duō wèi bù dào. luò yáng lìng lǚ fàng, jìn jiàn liáng shāng, ǒu rán tán jí jì guò, shāng dāng rán zé jì, jì hèn fàng duō zuǐ, jìng qiǎn rén fú hòu dào páng, qí jīng guò shí, bǎ tā cì sǐ. qiě kǒng nǎi fù chá xī, wěi yán fàng wèi chóu jiā suǒ cì, qǐng shǐ fàng dì yǔ wèi luò yáng lìng, yán xíng bǔ xùn. yǔ jiē rèn hòu, zǒng dào shì yǔ jì wú gàn, dàn jiāng zōng qīn bīn zuǒ, zhú jiā kǎo wèn, yuān yuān wǎng wǎng sǐ le yī bǎi duō rén. jì yī chū shǒu, biàn yuān sǐ duō rén, guài bù dé hòu lái yào shā huáng dì? liáng shāng shàng bèi jì mán guò, shùn dì gèng bù bì shuō le. shì nián wǔ líng mán pàn luàn, xìng de xīn rèn tài shǒu lǐ jìn, lǐng bīng tǎo píng, qiě jiǎn xuǎn liáng lì, fǔ xún mán yí, jùn jìng nǎi ān. guò le yī nián, xiàng lín mán qū lián děng, jiū zhòng wèi luàn, gōng xiàn xiè, qiāng zhǎng lì, sāo rǎo de liǎo bù dé. jiāo zhǐ cì shǐ fán yǎn, fā jiāo zhǐ jiǔ zhēn bīng èr wàn yú rén, wǎng jiù xiàng lín, bīng shì bù yuàn yuǎn xíng, dǎo gē fǎn gōng, hái kuī fán yǎn chéng chéng jù shǒu, qù xì chū jī, dé jiāng pàn bīng qū sàn, chéng guō wú yàng. dàn pàn bīng tóu rù mán zhàng, mán zhòng yì shèng. shì shì yù shǐ jiǎ chāng, chū shǐ rì nán, wén dé pàn mán chāng jué, jí yǔ zhōu jùn guān lì, bìng lì hé tǎo, zěn nài lǐng lù qí qū, mán zhòng fù yú zì gù, guān bīng bù néng yǔ dí, zhàn zhé shī lì, fǎn wèi suǒ wéi. jiǎ chāng děng fēi shū qǐ yuán, zhào lìng gōng qīng bǎi guān, huì yì fāng lüè, qún chén děng qǐng tè jiǎn yuán róng, dà fā jīng yáng yǎn yù bīng mǎ, wǎng tǎo pàn mán dú dà jiāng jūn shǔ xià cóng shì zhōng láng lǐ gù, lì bó zhòng yì, dú xiàn liáng mó, dà zhì shuō yún:
梁商亦知固效忠,但素性優柔,終不能用。宦官十九侯中,孫程早死,王康王國彭愷王成趙封魏猛等,亦陸續病亡,惟黃龍楊佗孟叔李建張賢史汎王道李元李剛九人,與乳母宋娥,交相盅蔽,賄賂公行。太尉王龔,每恨宦官攬權,志在匡正,因極陳諸閹過惡,請即放斥。閹黨不免驚惶,各使賓客誣奏龔罪,順帝竟偏聽讒言,命龔自白。李固聞知,即進告梁商,為龔辯誣,且謂三公望重,不應赴廷對簿,請即代為表明,毋令王公蒙冤。商乃入白順帝,才得無事。商子冀,鳶肩豺耳,兩眼直視,口吃不能明言,少時遊蕩無行,酒色自娛,凡博奕蹴鞠諸技,卻是般般精通,又喜臂鷹走狗,騁馬鬥雞,此外卻無甚材能,不過略通書計。為了椒房貴戚,得列顯階,初為黃門侍郎,轉遷侍中虎賁中郎將,及越騎步兵各校尉,至父商為大將軍,冀竟代任執金吾。陽嘉五年,改號永元,調冀為河南尹。冀居職暴恣,多為不道。洛陽令呂放,進見梁商,偶然談及冀過,商當然責冀,冀恨放多嘴,竟遣人伏候道旁,俟經過時,把他刺死。且恐乃父察悉,偽言放為仇家所刺,請使放弟禹為洛陽令,嚴行捕訊。禹接任後,總道是與冀無干,但將宗親賓佐,逐加拷問,冤冤枉枉死了一百多人。冀一出手,便冤死多人,怪不得後來要殺皇帝?梁商尚被冀瞞過,順帝更不必說了。是年武陵蠻叛亂,幸得新任太守李進,領兵討平,且簡選良吏,撫循蠻夷,郡境乃安。過了一年,象林蠻區憐等,糾眾為亂,攻縣廨,戕長吏,騷擾的了不得。交阯刺史樊演,發交阯九真兵二萬餘人,往救象林,兵士不願遠行,倒戈返攻,還虧樊演乘城拒守,覷隙出擊,得將叛兵驅散,城郭無恙。但叛兵投入蠻帳,蠻眾益盛。適侍御史賈昌,出使日南,聞得叛蠻猖獗,亟與州郡官吏,並力合討,怎奈嶺路崎嶇,蠻眾負嵎自固,官兵不能與敵,戰輒失利,反為所圍。賈昌等飛書乞援,詔令公卿百官,會議方略,群臣等請特簡元戎,大發荊揚兗豫兵馬,往討叛蠻;獨大將軍屬下從事中郎李固,力駁眾議,獨獻良謨,大致說云:
mán huāng liáo yuǎn, yòng bīng zuì jiān, ruò jīng yáng wú shì, fā zhī kě yě. jīn èr zhōu dào zéi, pán jié bù sàn, wǔ líng nán jùn, mán yí wèi jí, zhǎng shā guì yáng, shù bèi zhēng fā, rú fù rǎo luàn, bì gēng shēng huàn, qí bù kě yī yě. yòu yǎn yù zhī rén, cù bèi zhēng fā, yuǎn fù wàn lǐ, wú yǒu hái qī, zhào shū pò cù, bì zhì pàn wáng, qí bù kě èr yě. nán zhōu shuǐ tǔ wēn shǔ, jiā yǒu zhàng qì, zhì sǐ wáng zhě, shí bì sì wǔ, qí bù kě sān yě. yuǎn shè wàn lǐ, shì zú pí láo, jí zhì lǐng nán, bù kān fù dòu, qí bù kě sì yě. jūn xíng rì sān shí lǐ, ér yǎn yù qù rì nán jiǔ qiān yú lǐ, sān bǎi rì nǎi dào, jì rén sù wǔ shēng, yòng mǐ liù shí wàn hú, bù jì jiāng lì lǘ mǎ zhī shí, dàn fù jiǎ zì zhì, fèi biàn ruò cǐ, qí bù kě wǔ yě. jūn zhī suǒ zài, sǐ wáng bì zhòng, bù zú yù dí, dāng fù gèng fā, qí bù kě liù yě. jiǔ zhēn rì nán, xiāng qù qiān lǐ, fā qí lì mín, yóu qiě bù kān, hé kuàng kǔ sì zhōu zhī zú, yǐ fù wàn lǐ zhī jiān zāi, qí bù kě qī yě. qián zhōng láng jiāng yǐn jiù, tǎo yì zhōu pàn qiāng, yì zhōu yàn yuē: lǔ lái shàng kě, yǐn lái shā wǒ. hòu jiù zhēng hái, yǐ bīng fù cì shǐ zhāng qiáo qiáo yīn qí jiāng lì, xún yuè zhī jiān, pò tiǎn kòu lǔ. cǐ fā jiāng wú yì zhī xiào, zhōu jùn kě rèn zhī yàn yě. yí gèng xuǎn yǒu yǒng lüè rén huì rèn jiāng shuài zhě, yǐ wèi cì shǐ tài shǒu, xī shǐ gòng zhù jiāo zhǐ. jīn rì nán bīng dān wú gǔ, shǒu jì bù zú, zhàn yòu bù néng, kě yī qiè xǐ qí lì mín, běi yī jiāo zhǐ, hái mù mán yí, shǐ zì xiāng gōng, zhuǎn shū jīn bó yǐ wèi qí zī yǒu néng fǎn jiān zhì tóu shǒu zhě, xǔ yǐ fēng hóu liè tǔ zhī shǎng. qián bīng zhōu cì shǐ zhù liáng, xìng duō yǒng jué yòu nán yáng zhāng qiáo, qián zài yì zhōu, yǒu pò lǔ zhī gōng, jiē kě rèn yòng. xī tài zōng jiā wèi shàng wèi yún zhōng shǒu, āi dì jí bài gōng shě wèi tài shān tài shǒu, jīn yí shī qí yí yì, bài liáng děng biàn dào zhī guān, zé bù dài láo shī, zì kě shōu xiào, ér mán jiāng zhī suī jí bù nán yǐ.
蠻荒遼遠,用兵最艱,若荊揚無事,發之可也。今二州盜賊,盤結不散,武陵南郡,蠻夷未輯,長沙桂陽,數被徵發,如復擾亂,必更生患,其不可一也。又兗豫之人,猝被徵發,遠赴萬里,無有還期,詔書迫促,必致叛亡,其不可二也。南州水土溫暑,加有瘴氣,致死亡者,十必四五,其不可三也。遠涉萬里,士卒疲勞,及至嶺南,不堪復斗,其不可四也。軍行日三十里,而兗豫去日南九千餘里,三百日乃到,計人粟五升,用米六十萬斛,不計將吏驢馬之食,但負甲自致,費便若此,其不可五也。軍之所在,死亡必眾,不足禦敵,當復更發,其不可六也。九真日南,相去千里,發其吏民,猶且不堪,何況苦四州之卒,以赴萬里之艱哉,其不可七也。前中郎將尹就,討益州叛羌,益州諺曰:「虜來尚可,尹來殺我。」後就征還,以兵付刺史張喬;喬因其將吏,旬月之間,破殄寇虜。此發將無益之效,州郡可任之驗也。宜更選有勇略仁惠任將帥者,以為刺史太守,悉使共住交阯。今日南兵單無谷,守既不足,戰又不能,可一切徙其吏民,北依交阯,還募蠻夷,使自相攻,轉輸金帛以為其資;有能反間致頭首者,許以封侯裂土之賞。前并州刺史祝良,性多勇決;又南陽張喬,前在益州,有破虜之功,皆可任用。昔太宗加魏尚為雲中守,哀帝即拜龔舍為泰山太守,今宜師其遺意,拜良等便道之官,則不待勞師,自可收效,而蠻疆之綏輯不難矣。
zhè yì yī chuàng, gōng qīng děng què duō yǐ wèi rán, bù fù jiān chí chéng jiàn. yú shì bài zhù liáng wèi jiǔ zhēn tài shǒu, zhāng qiáo wèi jiāo zhǐ cì shǐ, jí rì jiù dào, tóng fù lǐng nán. qiáo zhì jiāo zhǐ, kāi shì ēn xìn, jiě sàn xié cóng, pàn zhòng huò jiàng huò guī, bù fù shēng luàn. liáng dào jiǔ zhēn, dān chē rù mán xué zhōng, xiǎo yù huò fú, shì yǐ zhì chéng, mán zhòng yì fǔ shǒu tiē ěr, yuàn zūn yuē shù, tóu xiáng zhì shù wàn rén, jù wèi liáng zhú zào fǔ shě, réng fù qián guān, lǐng wài fù píng. cháo tíng wèi jiē jié yīn, shàng shǐ gōng qīng děng gè jǔ měng shì, xuǎn wèi jiāng shuài. shàng shū lìng zuǒ xióng, shí yǐ diào rèn sī lì xiào wèi, dú jiāng qián jì zhōu cì shǐ féng zhí, bǎo jǔ shǎng qù. piān shàng shū zhōu jǔ, wèi féng zhí cháng zuò zāng miǎn guān, rú hé dé liè rù jiàn dú? yīn cǐ hé xióng suǒ jǔ fēi rén, miǎn bù dé yǒu ā sī qíng bì. xióng yǐ zhōu jǔ dé wèi shàng shū, yě yóu zì jǐ tuī jiàn, cǐ cì ēn jiāng chóu bào, tài jué bù qíng, dāng xià wǎng jié zhōu jǔ dào: wǒ sù zhòng jūn cái, gù gǎn jìn yán, shuí zhī fǎn hài jí zì shēn! jǔ kǎi rán dá dào: xī zhào xuān zi rèn hán jué wèi sī mǎ, jué fǎn lù xuān zi pū, xuān zi yǔ zhū dài fū dào: kě yǐ hè wǒ! jīn jūn bù yǐ jǔ wèi bù cái, miù shēng zhū cháo, jǔ bù gǎn xiàng jūn ā yú, zhì yí jūn xiū. bù liào jūn yì yǔ gǔ rén bù tóng, jǔ shǐ zì zhī dé zuì le! xióng tīng le jǔ yán, máng gǎi róng chēng xiè dào: wú guò, wú guò! xìng wù jiè yì! suì gǒng shǒu bié guī. shí rén chēng jǔ wèi shàn guī, xióng wèi shàn gǎi, tǒng shì dāng shí xián shì, míng bù xū chuán. hái yǒu yī bān qiè quán lǎn shì de huàn guān, chéng jī jǔ yòng sī rén, jìng mài ēn shì. dú dà zhǎng qiū liáng hè, qīng jiǎn tuì hòu, yī wú suǒ jǔ, shùn dì àn àn chà yì, zhào wèn yuán yīn, hè zhí dá dào: chén shēng zì cǎo mǎng, zhǎng jū gōng jìn, tiān xià rén cái, chén wèi zhī xī, yòu yǔ shì lèi sù fá jiāo yóu, zěn gǎn làn jǔ? xī wèi yāng yīn jǐng jiān jiè shào, dé jiàn qín wáng, zhì shì yǐ liào tā bù zhōng, ruò shǐ chén wàng jǔ shù rén, kǒng shì rén bù yǐ wèi róng, fǎn qiě yīn cǐ jiàn rǔ le! shùn dì wén yán, yě wèi tàn xī bù zhì. dàn nèi shì rú hè, shí shì bù kě duō de. cǐ wài duō zhāo quán nà huì, wǎng wǎng niàng chéng huò jiē, yǒng hé sì nián yuán yuè, zhōng cháng shì zhāng kuí, jìng jiǎo zhào bǔ rén, xiǎn xiē ér gòu xìng dà yù, lián lèi wú gū. xiǎo zi yǒu shī tàn dào:
這議一創,公卿等卻多以為然,不復堅持成見。於是拜祝良為九真太守,張喬為交阯刺史,即日就道,同赴嶺南。喬至交阯,開示恩信,解散脅從,叛眾或降或歸,不復生亂。良到九真,單車入蠻穴中,曉諭禍福,示以至誠,蠻眾亦俯首帖耳,願遵約束,投降至數萬人,俱為良築造府舍,仍復前觀,嶺外復平。朝廷未接捷音,尚使公卿等各舉猛士,選為將帥。尚書令左雄,時已調任司隸校尉,獨將前冀州刺史馮直,保舉上去。偏尚書周舉,謂馮直嘗坐贓免官,如何得列入薦牘?因此劾雄所舉非人,免不得有阿私情弊。雄以周舉得為尚書,也由自己推薦,此次恩將仇報,太覺不情,當下往詰周舉道:「我素重君才,故敢進言,誰知反害及自身!」舉慨然答道:「昔趙宣子任韓厥為司馬,厥反戮宣子仆,宣子語諸大夫道:『可以賀我!』今君不以舉為不才,謬升諸朝,舉不敢向君阿諛,致貽君羞。不料君意與古人不同,舉始自知得罪了!」雄聽了舉言,忙改容稱謝道:「吾過,吾過!幸勿介意!」遂拱手別歸。時人稱舉為善規,雄為善改,統是當時賢士,名不虛傳。還有一班竊權攬勢的宦官,乘機舉用私人,競賣恩勢。獨大長秋良賀,清儉退厚,一無所舉,順帝暗暗詫異,召問原因,賀直答道:「臣生自草莽,長居宮禁,天下人才,臣未知悉,又與士類素乏交遊,怎敢濫舉?昔衛鞅因景監介紹,得見秦王,智士已料他不終,若使臣妄舉數人,恐士人不以為榮,反且因此見辱了!」順帝聞言,也為嘆息不置。但內侍如賀,實是不可多得。此外多招權納賄,往往釀成禍階,永和四年元月,中常侍張逵,竟矯詔捕人,險些兒構興大獄,連累無辜。小子有詩嘆道:
xíng yú fǔ shù zǒng nán róng, pán jù gōng tíng dìng zhào xiōng
刑餘腐豎總難容,蟠踞宮廷定兆凶;
yì yǒu xún liáng kān rèn shǐ, gǔ jīn néng yǒu jǐ rén féng?
亦有馴良堪任使,古今能有幾人逢?
yù zhī zhāng kuí jiǎo zhào qíng shì, róng zhì xià huí fēn jiě.
欲知張逵矯詔情事,容至下回分解。
shùn dì yì zhōng zhì zhī jūn, guān qí zhào shì qún rú, néng jǔ lǐ gù wèi shǒu xuǎn, tuì rǔ mǔ, zé yān rén, gōng jìn sù rán, qí yǔ nǎi fù zhī yōng àn bù jūn, shì bù kě tóng rì yǔ yǐ. rán yī shí zhī míng chá, zhōng bù dí qún xiǎo zhī qī méng, suī yǒu zhí chén, wǎn huí wú jǐ. yì zhě qí shàng yǒu yí chuán xìng zhī liú cún, míng yú chū ér mèi yú zhōng yú? liáng shāng yǐ qiān tuì chēng, yì zú dǎo yōu róu zhī shī, yǒu zi rú jì, bù néng jiào yǐ yì fāng, huáng wèn tā shì. lǐ gù fěng shāng zhī yán, shàng wèi néng zhí jiē qí bì, ér shāng qiě bù yòng, shí rén chēng shāng wèi shùn dì xián fǔ, qí rán qǐ qí rán hū? jí gù jiàn yǐn zhù liáng zhāng qiáo zhī fǔ mán, ér sì fǔ jūn zàn chéng gù yì, zú dé chéng gōng. dù qí shí shāng wèi shǒu bì, qiě wò bīng quán, bì yǒu wèi zhī zhǔ zǎi qí jiān zhě, kuàng gù wèi cóng shì zhōng láng, yì yóu shāng suǒ pì zhào? gài yì yī dèng zhī liú yà ér yǐ. yǔ yǒu zhī: shàn shàn cóng zhǎng, è è cóng duǎn, zé shāng gù fēi wú yī zhǎng zhī zú cǎi zhī.
順帝亦中智之君,觀其召試群儒,能舉李固為首選,退乳母,責閹人,宮禁肅然,其與乃父之庸暗不君,似不可同日語矣。然一時之明察,終不敵群小之欺矇,雖有直臣,挽回無幾。意者其尚有遺傳性之留存,明於初而昧於終歟?梁商以謙退稱,亦卒蹈優柔之失,有子如冀,不能教以義方,遑問他事。李固諷商之言,尚未能直揭其弊,而商且不用,時人稱商為順帝賢輔,其然豈其然乎?及固薦引祝良張喬之撫蠻,而四府均贊成固議,卒得成功。度其時商為首弼,且握兵權,必有為之主宰其間者,況固為從事中郎,亦由商所辟召?蓋亦一鄧之流亞而已。語有之:「善善從長,惡惡從短,」則商固非無一長之足采之。