strong qū dù zéi shī jì fǎn zāo yāng gǎn shé yāo jìn yán zhōng wǔ zhǐ strong
驅蠹賊失計反遭殃 感蛇妖進言終忤旨
què shuō líng dì yuán nián bā yuè, tài bái xīng chū xiàn xī fāng, shì zhōng liú yú, pō zhī tiān wén, àn sī xīng xiàng shì jǐng, wēi jí jiāng xiāng, miǎn bù dé zhān gù páng huáng, yīn jí shàng zòu tài hòu dào: tài bái qīn rù fáng xīng, guāng chōng tài wēi, xiàng zhǔ gōng mén dāng bì, jiāng xiāng bù lì, jiān rén wèi biàn, yí jí jiā fáng! yī miàn yòu zhì shū dòu wǔ chén fān, lüè yán xīng chén cuò móu, bù lì dà chén, qǐng sù jué dà jì, wú zì yí huò. wǔ yǔ fān nǎi zài xié shāng, chóu dìng jì yì, xiān lìng zhū yù wèi sī lì xiào wèi, liú yòu wèi hé nán yǐn, yú qí wèi luò yáng lìng, rán hòu zòu miǎn huáng mén lìng wèi biāo, lìng yòng xiǎo huáng mén shān bīng dài rèn, qiě shǐ bīng rù bái tài hòu, shōu bǔ zhǎng lè shàng shū zhèng sà, sòng rù běi sì yù zhōng. chén fān xiàng wǔ jìn yán dào: ruò bèi jì jīng shōu bǔ, biàn dāng chù sǐ, hé bì sòng tā rù yù, duō fán kǎo xùn lī? fān yán shèn shì, dàn tú shā yī zhèng sà, hé zú jì shì? wǔ bù kěn cóng, jí shǐ shān bīng huì tóng shàng shū lìng yǐn xūn, shì yù shǐ zhù jìn, jiù yù xùn sà sà gōng cí lián jí cáo jié wáng fǔ, xūn yǔ bīng jí jù cí fù zòu, shǐ shì zhōng liú yú chéng rù. wǔ chóu chú mǎn zhì, zǒng dào cáo jié wáng fǔ děng yǒu quán wú lì, tuò shǒu kě qǔ, bù bì fáng bèi tā biàn, suì fàng xīn chū gōng, guī fǔ dài xìn. chài fēng shàng qiě yǒu dú, kuàng quán yān pán jù yǒu nián, zěn kě bù wèi zhī bèi? liú yú chéng rù zòu zhāng, yě jí tuì chū bù liào chū nà zòu zhāng de nèi guān, chí le zòu běn, xiān qù gào zhī zhǎng lè gōng nèi de wǔ guān shǐ zhū yǔ. yǔ wén zhèng sà bèi shōu, yǐ huái yí jù, qiě yǔ cáo jié wáng fǔ děng rén, sù xiāng qīn shàn, bǐ cǐ hù wèi yǐ tuō, zì rán shí kè liú xīn dāng xià suǒ qǔ zòu běn, sī zì zhǎn yuè, kàn le shù xíng, yǐ jīng nù qǐ, jí yuè bì hòu, gèng jué rěn nài bú zhù, zì yán zì yǔ dào: zhōng guān bù fǎ, zì kě zhū yí wǒ bèi hé zuì? nǎi jǐn yù jiā zhū ne? shuō zhe, méi tóu yī zhòu, jì shàng xīn lái, biàn dà shēng xuān hū dào: chén fān dòu wǔ, zòu bái tài hòu, jiāng fèi dì wèi dà nì, cǐ shì rú hé liǎo de? yī miàn shuō, yī miàn biàn zhào zhǎng lè gōng cóng lì, yín yè rù shāng. dāng shí yīng zhào chí zhì, jì dé gòng pǔ zhāng liàng děng shí qī rén, shà xuè gòng méng, móu zhū dòu wǔ chén fān, rán hòu bào gào cáo jié wáng fǔ. jié cāng cù jīng qǐ, rù yǔ líng dì dào: wài jiān xuān náo, jiāng bù lì shèng gōng, qǐng sù chū yù dé yáng qián diàn, xuān zhào píng luàn! xiāo xiǎo guǐ móu, shà shì kě wèi! líng dì nián cái shí sān, zěn zhī nèi wài yǐn qíng? dāng jí yī le jié yán, chū yù qián diàn. jié yǔ yān dǎng bá jiàn xiāng suí, yǒng yuè qū chū, rǔ mǔ zhào ráo, yì cóng zhì diàn zhōng, zài páng yōng hù, chuán lìng bì zhū jìn mén, zhào rù shàng shū guān shǔ, qǔ chū liàng huàng huǎng de bái rèn, xié zuò zhào shū shàng shū guān shǔ, wú bù tān shēng, jiù shǐ xīn hèn yān rén, dào cǐ yì wèi wēi suǒ pò, bù gǎn bù yī yán shàn xiě. jié yě tuō chēng dì yì, bài wáng fǔ wèi huáng mén lìng, shǐ tā chí jié zhì běi sì yù, shōu xì yǐn xūn chū bīng. bīng děng shí yǐ jiù qǐn, wén yǒu zhōng shǐ dào lái, jí máng pī yī chū yíng, dōu tóu yī kàn, nǎi shì wáng fǔ, qiě jiàn tā zhāng mù xuān zhào, shēng shì xiōng xiōng, xīn xià bù jīn huái yí, fǎn shēn fù rù fǔ jí qiǎng shàng yī bù, lì shēng yāo he dào: shān bīng rǔ gǎn bù fèng zhào me? dào yán wèi jué, shǒu zhōng yǐ bá chū pèi jiàn, jìng xiàng shān bīng bèi hòu pī qù, dāo guāng yī shǎn, bīng yǐ dǎo dì. yǐn xūn yě cóng mèng zhōng jīng xǐng, chū wài jiē zhào, yòu bèi wáng fǔ shǒu qǐ jiàn luò, jié guǒ xìng mìng.
卻說靈帝元年八月,太白星出現西方,侍中劉瑜,頗知天文,暗思星象示儆,危及將相,免不得瞻顧徬徨,因即上奏太后道:「太白侵入房星,光沖太微,象主宮門當閉,將相不利,奸人為變,宜亟加防!」一面又致書竇武陳蕃,略言星辰錯繆,不利大臣,請速決大計,毋自貽禍。武與蕃乃再協商,籌定計議,先令朱寓為司隸校尉,劉祐為河南尹,虞祁為洛陽令,然後奏免黃門令魏彪,另用小黃門山冰代任,且使冰入白太后,收捕長樂尚書鄭颯,送入北寺獄中。陳蕃向武進言道:「若輩既經收捕,便當處死,何必送他入獄,多煩考訊哩?」蕃言甚是,但徒殺一鄭颯,何足濟事?武不肯從,即使山冰會同尚書令尹勛,侍御史祝瑨,就獄訊颯;颯供詞連及曹節王甫,勛與冰即據詞復奏,使侍中劉瑜呈入。武躊躇滿志,總道曹節王甫等有權無力,唾手可取,不必防備他變,遂放心出宮,歸府待信。蠆蜂尚且有毒,況權閹蟠踞有年,怎可不為之備?劉瑜呈入奏章,也即退出;不料出納奏章的內官,持了奏本,先去告知長樂宮內的五官史朱瑀。瑀聞鄭颯被收,已懷疑懼,且與曹節王甫等人,素相親善,彼此互為倚托,自然時刻留心;當下索取奏本,私自展閱,看了數行,已經怒起,及閱畢後,更覺忍耐不住,自言自語道:「中官不法,自可誅夷;我輩何罪?乃盡欲加誅呢?」說着,眉頭一皺,計上心來,便大聲喧呼道:「陳蕃竇武,奏白太后,將廢帝為大逆,此事如何了得?」一面說,一面遍召長樂宮從吏,夤夜入商。當時應召馳至,計得共普張亮等十七人,歃血共盟,謀誅竇武陳蕃,然後報告曹節王甫。節倉猝驚起,入語靈帝道:「外間喧呶,將不利聖躬,請速出御德陽前殿,宣詔平亂!」宵小詭謀,煞是可畏!靈帝年才十三,怎知內外隱情?當即依了節言,出御前殿。節與閹黨拔劍相隨,踴躍趨出,乳母趙嬈,亦從至殿中,在旁擁護,傳令閉諸禁門,召入尚書官屬,取出亮晃晃的白刃,脅作詔書;尚書官屬,無不貪生,就使心恨閹人,到此亦為威所迫,不敢不依言繕寫。節也托稱帝意,拜王甫為黃門令,使他持節至北寺獄,收系尹勛出冰。冰等時已就寢,聞有中使到來,急忙披衣出迎,兜頭一看,乃是王甫,且見他張目宣詔,聲勢洶洶,心下不禁懷疑,返身復入;甫即搶上一步,厲聲吆喝道:「山冰汝敢不奉詔麼?」道言未絕,手中已拔出佩劍,竟向山冰背後劈去,刀光一閃,冰已倒地。尹勛也從夢中驚醒,出外接詔,又被王甫手起劍落,結果性命。
fǔ jí jiù yù zhōng fàng chū zhèng sà, hái rù zhǎng lè gōng, jìng qù jié pò tài hòu, suǒ qǔ xǐ shòu, dòu tài hòu shàng wèi qǐ chuáng, xǐ shòu yǐ bèi rén qǔ chū, xiàn yǔ wáng fǔ. rǔ bù rěn rén, rén jiāng rěn rǔ! fǔ lìng yè zhě shǒu zhù nán gōng, jiōng gé mén, duàn fù dào, lìng zhèng sà děng chí jié, jí shì yù shǐ yè zhě, wǎng bǔ dòu wǔ chén fān. wǔ wén biàn chí rù bù bīng yíng, yǔ xiōng zi bù bīng xiào wèi dòu shào, zhāng gōng jù shǐ, shè sǐ shù rén, qiě zhào jí běi jūn wǔ xiào shì shù qiān rén, tún shǒu dōu tíng, xiàng zhòng xuān lìng dào: huáng mén cháng shì děng zào fǎn, rǔ děng néng jǐn lì zhū jiān, dāng yǒu zhòng shǎng! jūn shì shàng jiāng xìn jiāng yí, miǎn tīng wǔ mìng. zhèng sà huāng máng bēn hái, bào zhī cáo jié wáng fǔ jié fù jiǎo zhào lìng shào fǔ zhōu jìng xíng chē qí jiāng jūn, shǐ yǔ hù xiōng nú zhōng láng jiāng zhāng huàn, lǜ wǔ yíng bīng shì tǎo wǔ. huàn fāng zì běi fāng shòu zhēng, hái dōu bù guò èr sān rì, wèi zhī dǐ xì, yī wén gōng zhōng jí zhào, dāng jí fèng mìng chū lái, yǔ jìng huì hé. wáng fǔ yòu zhāo jí hǔ bì yǔ lín zhū jiāng shì, chū lái yīng huàn, tú zhōng yù zhe chén fān, yǔ guān shǔ zhū shēng bā shí yú rén, chí dāo rù chéng míng mén, jiāng zhì shàng shū mén qián, bā shí yú rén, hé zú jì shì? cǐ lái yì yù hé wèi? yīn jí bǎi kāi bīng mǎ, jiāng fān jié zhù fān děng rǎng bì fèn hū dào: dà jiāng jūn zhōng xīn wèi guó, huáng mén dǎn gǎn pàn nì, zěn de fǎn wū dòu shì ne? fǔ yīng shēng gòu lì dào: xiān dì xīn qì tiān xià, shān líng wèi chéng, wǔ yǒu hé gōng, nǎi fù zǐ xiōng dì, bìng dé hóu fēng, shí cháng shè lè zhāng yàn, wàng qǔ yè tíng gōng rén, sī xià zòng huān, xún rì jiān jī zī jù wàn? zhè sì yǔ shì wū xiàn dòu wǔ. dà chén ruò cǐ, shàng dé shuō shì yǒu dào me? gōng wèi zǎi fǔ, qiě yǔ xiāng ā dǎng, qǐ fēi bù zhōng? cǐ wài gèng bù bì shuō le! shuō zhe, jí zhǐ huī jūn shì, jiāng fān wéi zhù, fān bá jiàn chì fǔ, cí sè yù lì, fǔ hàn rán bù gù, jìng lìng jūn shì yī yōng qí shàng, jū ná chén fān fān nián yǐ chuí lǎo, yòu méi yǒu shèn me wǔ lì, suǒ lǐng guān shǔ zhū shēng, duō shì wén zhì bīn bīn, rú hé dí dé zhù jūn lì? yǎn jiàn shì shù shǒu jiù fù, wú cè táo shēng. zǒng jì fān děng bā shí yú rén, yī dà bàn bèi tā bǔ qù, yā sòng běi sì yù zhōng. huáng mén cóng guān, tǒng shì quán yān yǔ yì, jiàn le chén fān bǔ dào, biàn fèn quán shēn zú, xiāng shuài ōu tà dào: sǐ lǎo mèi shàng gǎn jiǎn sǔn wǒ děng rén yuán, bō duó wǒ děng lǐn xì me? fān zěn kěn rěn qì, zì rán fǎn chún xiāng jī, nǎo dòng zhè bān hú qún gǒu dǎng, bào gào cáo jié wáng fǔ, suǒ dé wěi zhào, jiāng fān hài sǐ. shí yǐ tiān míng, zhāng huàn yǐn bīng chū tún zhū què yē mén, wáng fǔ lǐng jūn jì zhì, chà bù duō yǒu shù qiān rén, yǔ dòu wǔ liǎng xià duì lěi fǔ yòu shǐ jūn shì dà hū wǔ jūn dào: dòu wǔ wèi nì, rǔ děng jiē xì jìn bīng, yīng dāng sù wèi gōng shěng! wèi shén me cóng nì kàng mìng? rú kěn fān rán zhī wù, fǎn zhèng lái jiàng, cháo tíng zì dāng jiā shǎng, wú dé duō yí! yíng fǔ sù wèi fú zhōng guān, qiě jiàn zhāng huàn wáng fǔ děng, zì nèi chū lái, chí jié zhǐ huī, zǒng yīng qīn shòu dì mìng, fāng dé rú cǐ zhāng huáng, yīn cǐ xīn huái gù lǜ, bù yuàn zhù wǔ. zhāng huàn lǐng bīng duō nián, shàn chān dí shì, yáo wàng wǔ jūn xiè chí, jiù huī jūn jìn gōng, qì shì shén ruì wǔ jūn jì yǐ yí wǔ, fù zāo huàn jūn yā pò, liào zhī qíng shì bù jiā, bù rú jiàn jī wǎng jiàng, hái kě miǎn zuì shòu shǎng, yú shì bǐ qì jiǎ, cǐ dǎo gē, fēn fēn tóu rù huàn jūn. zì cháo zhì mù, wǔ shǒu xià zhǐ shèng bǎi yú qí, zěn néng zhī chí? bù dé yǐ pāi mǎ táo zǒu wǔ cóng zi shào yì jí suí bēn. huàn yǔ wáng fǔ qū jūn zhuī jī, dào le luò yáng dōu tíng, dé jiāng wǔ děng wéi zhù wǔ yǔ shào huáng jí wàn fēn, zì sī wú lù kě tuō, xiān hòu bá jiàn zì wěn. huàn jí jiāng èr rén xiāo shǒu, jiǎo yǔ wáng fǔ, fǔ lìng xuán shǒu dū tíng, shì zhòng sān rì huàn yǒu zhòng míng, yīng zhī dòu wǔ zhōng zhèng, nài hé zhù jiān lù zhōng? běn biān yǐ zhuī shā dòu wǔ, guī jiù zhāng huàn, jù yǒu liáng shǐ shū fǎ. suí jí hái bīng shōu bǔ dòu shì zōng zú, jí qīn qī bīn zuǒ, yī tǐ pián lù wéi jiāng dòu wǔ qī qiè dài sǐ, xǐ wǎng rì nán. xiān shì dòu wǔ shēng shí, yǔ yī shé tóng chū mǔ tāi, jiā rén wèi gǎn shā shé, sòng wǎng lín zhōng jí wǔ mǔ mò hòu, jǔ guān chū zàng, yǒu dà shé wān yán dào lái, yòng shǒu chù jiù, lèi xuè bìng liú, lì shí nǎi qù zhì shì yǐ mù wèi bù xiáng, zhì shì shǐ yàn. wǔ yǒu sūn fǔ, nián zhǐ èr suì, kuī dé yuàn lì hú téng, wén fēng xiān zhì wǔ jiā, jiāng fǔ bào nì tā chù, cái dé xìng cún. tā rú shì zhōng liú yú, yǔ tún qí xiào wèi liú shù, jūn bèi bǔ lù, jiā zú zhū yí. cáo jié wáng fǔ, fù pò dòu tài hòu xǐ wǎng nán gōng qiě chéng xì bào yuàn, wū chēng hǔ bì zhōng láng jiāng liú shū, jì qián shàng shū wèi lǎng, jù yǔ dòu wǔ děng tōng móu, qiǎn lì bǔ ná, èr rén jiē fèn jí zì jǐn. yú rú gōng qīng yǐ xià, qián jīng dòu wǔ chén fān jiàn jǔ, jǐn xíng chù miǎn, shèn zhì liǎng jiā mén shēng gù lì, wú yī táo zuì, xī shù jìn gù.
甫即就獄中放出鄭颯,還入長樂宮,竟去劫迫太后,索取璽綬,竇太后尚未起床,璽綬已被人取出,獻與王甫。汝不忍人,人將忍汝!甫令謁者守住南宮,扃閣門,斷復道,令鄭颯等持節,及侍御史謁者,往捕竇武陳蕃。武聞變馳入步兵營,與兄子步兵校尉竇紹,張弓拒使,射死數人,且召集北軍五校士數千人,屯守都亭,向眾宣令道:「黃門常侍等造反,汝等能盡力誅奸,當有重賞!」軍士尚將信將疑,勉聽武命。鄭颯慌忙奔還,報知曹節王甫;節復矯詔令少府周靖行車騎將軍,使與護匈奴中郎將張奐,率五營兵士討武。奐方自北方受征,還都不過二三日,未知底細,一聞宮中急詔,當即奉命出來,與靖會合。王甫又招集虎賁羽林諸將士,出來應奐,途中遇着陳蕃,與官屬諸生八十餘人,持刀入承明門,將至尚書門前,八十餘人,何足濟事?此來意欲何為?因即擺開兵馬,將蕃截住;蕃等攘臂奮呼道:「大將軍忠心衛國,黃門膽敢叛逆,怎得反誣竇氏呢?」甫應聲詬詈道:「先帝新棄天下,山陵未成,武有何功,乃父子兄弟,並得侯封,時常設樂張宴,妄取掖庭宮人,私下縱歡,旬日間積資巨萬?這四語是誣陷竇武。大臣若此,尚得說是有道麼?公為宰輔,且與相阿黨,豈非不忠?此外更不必說了!」說着,即指揮軍士,將蕃圍住,蕃拔劍叱甫,詞色愈厲,甫悍然不顧,竟令軍士一擁齊上,拘拿陳蕃;蕃年已垂老,又沒有甚麼武力,所領官屬諸生,多是文質彬彬,如何敵得住軍吏?眼見是束手就縛,無策逃生。總計蕃等八十餘人,一大半被他捕去,押送北寺獄中。黃門從官,統是權閹羽翼,見了陳蕃捕到,便奮拳伸足,相率毆蹋道:「死老魅尚敢減損我等人員,剝奪我等廩餼麼?」蕃怎肯忍氣,自然反唇相譏,惱動這班狐群狗黨,報告曹節王甫,索得偽詔,將蕃害死。時已天明,張奐引兵出屯朱雀掖門,王甫領軍繼至,差不多有數千人,與竇武兩下對壘;甫又使軍士大呼武軍道:「竇武為逆,汝等皆系禁兵,應當宿衛宮省!為什麼從逆抗命?如肯翻然知悟,反正來降,朝廷自當加賞,毋得多疑!」營府素畏服中官,且見張奐王甫等,自內出來,持節指麾,總應親受帝命,方得如此張皇,因此心懷顧慮,不願助武。張奐領兵多年,善覘敵勢,遙望武軍懈弛,就麾軍進攻,氣勢甚銳;武軍既已疑武,復遭奐軍壓迫,料知情勢不佳,不如見機往降,還可免罪受賞,於是彼棄甲,此倒戈,紛紛投入奐軍。自朝至暮,武手下只剩百餘騎,怎能支持?不得已拍馬逃走;武從子紹亦即隨奔。奐與王甫驅軍追擊,到了洛陽都亭,得將武等圍住;武與紹惶急萬分,自思無路可脫,先後拔劍自刎。奐即將二人梟首,繳與王甫,甫令懸首都亭,示眾三日;奐有重名,應知竇武忠正,奈何助奸戮忠?本編以追殺竇武,歸咎張奐,具有良史書法。隨即還兵收捕竇氏宗族,及親戚賓佐,一體駢戮;惟將竇武妻妾貸死,徙往日南。先是竇武生時,與一蛇同出母胎,家人未敢殺蛇,送往林中;及武母歿後,舉棺出葬,有大蛇蜿蜒到來,用首觸柩,淚血並流,歷時乃去;智士已目為不祥,至是始驗。武有孫輔,年只二歲,虧得掾吏胡騰,聞風先至武家,將輔抱匿他處,才得倖存。他如侍中劉瑜,與屯騎校尉劉述,均被捕戮,家族誅夷。曹節王甫,復迫竇太后徙往南宮;且乘隙報怨,誣稱虎賁中郎將劉淑,暨前尚書魏朗,俱與竇武等通謀,遣吏捕拿,二人皆憤急自盡。余如公卿以下,前經竇武陳蕃薦舉,盡行黜免,甚至兩家門生故吏,無一逃罪,悉數禁錮。
yì láng bā sù, běn yǔ wǔ děng tóng móu, cáo jié děng wèi míng qíng jī, dàn yīn tā wèi wǔ děng jiàn yǐn, miǎn guān guī lǐ, hòu lái chá xī sù yǔ tōng móu, fù pài cháo shǐ qián wǎng jū lù sù dé zhī xiāo xī, bù dài cháo lì dào jiā, biàn yì xiàn tóu àn. xiàn lì sù zhòng sù míng, jiě qù yìn shòu, yù yǔ jù wáng. sù kǎi rán dào: jì wèi rén chén, yǒu móu bù gǎn yǐn, yǒu zuì bù táo xíng sù běn yǔ móu chú jiān, bù xìng shī bài, hé gǎn táo zuì? yuàn suí dòu chén èr gōng yú dì xià, shǐ hòu shì zhī yǒu bó hǎi bā sù, rú jūn shèng qíng, sǐ qiě gǎn niàn, jīn shí bù yuàn xiāng lèi ne! kě wèi yì shì. xiàn lìng hěn shì tàn xī, jiāng sù jiāo yǔ cháo shǐ. cháo shǐ xuān zhào zhū sù, sù yǐn jǐng jiù xíng, háo wú jù róng. zhì lìng zhū zhèn, wèi tài fù chén fān gù yǒu, qì guān rù dōu, shōu zàng fān shī fān jiā shǔ huò sǐ huò xǐ, zhǐ yǒu fān zi yì zài táo, xiàng zhèn tóu yī, zhèn shàng kǒng bèi bǔ, zhǔ yì yǐn xìng mái míng, bì nì gān líng xiàn jìng. hòu lái guǒ bèi fā jué, xì zhèn xià yù, yī zài kǎo xùn, xié lìng gōng yì suǒ zài, zhèn dǐ sǐ bù kěn chéng rèn, shèn zhì quán jiā bèi jū, lián rì bàng lüè, réng rán bù dé shí gōng, fāng dé jiāng àn qíng yán gē zhí zhì huáng jīn zéi qǐ, cháo tíng dà shè, zhèn shǐ dé shì, yì yì ān guī. jiù shǐ dòu wǔ yí hái, yì yóu hú téng shōu mái. wǔ sūn fǔ, lài téng bǎo hù, yǔ lìng shǐ zhāng chǎng, dùn rù líng líng, zhà yún yǐ sǐ, zì jǐ gǎi míng móu shēng, yǐ fǔ wèi zi, fèi jǐn xǔ duō xīn kǔ, yǎng fǔ chéng rén, tì tā qǔ fù, jí shè zhào lǚ bān, shàng wèi gǎn jù yán běn xìng zhì xiàn dì jiàn ān nián jiān, jīng zhōu mù liú biǎo, pì fǔ wèi cóng shì, fāng zhī fǔ wèi dòu wǔ hòu yì, shǐ hái dòu shì, réng fèng wǔ sì. zhè yě shì tiān jiàn gū zhōng, bù shǐ jué hòu, suǒ yǐ yǒu zhū zhèn hú téng zhū yì shì, jí lì bǎo quán suī shì diān lián kùn kǔ, zhōng dé yī xiàn liú yí. shì kàn nà huàn guān hòu lái jié guǒ, jiū jìng hái shì zhōng chén zǐ sūn, chuí wáng bù wáng, wù wèi luàn shì shí dài, guǒ kě hù è bù quān lī!
議郎巴肅,本與武等同謀,曹節等未明情跡,但因他為武等薦引,免官歸里,後來查悉肅與通謀,復派朝使前往拘戮;肅得知消息,不待朝吏到家,便詣縣投案。縣吏素重肅名,解去印綬,欲與俱亡。肅慨然道:「既為人臣,有謀不敢隱,有罪不逃刑;肅本與謀除奸,不幸失敗,何敢逃罪?願隨竇陳二公於地下,使後世知有渤海巴肅,如君盛情,死且感念,今實不願相累呢!」可謂義士。縣令很是嘆息,將肅交與朝使。朝使宣詔誅肅,肅引頸就刑,毫無懼容。銍令朱震,為太傅陳蕃故友,棄官入都,收葬蕃屍;蕃家屬或死或徙,只有蕃子逸在逃,向震投依,震尚恐被捕,囑逸隱姓埋名,避匿甘陵縣境。後來果被發覺,系震下獄,一再考訊,脅令供逸所在,震抵死不肯承認,甚至全家被拘,連日搒掠,仍然不得實供,方得將案情延擱;直至黃巾賊起,朝廷大赦,震始得釋,逸亦安歸。就使竇武遺骸,亦由胡騰收埋。武孫輔,賴騰保護,與令史張敞,遁入零陵,詐雲已死,自己改名謀生,以輔為子,費盡許多辛苦,養輔成人,替他娶婦,及赦詔屢頒,尚未敢遽言本姓;至獻帝建安年間,荊州牧劉表,辟輔為從事,方知輔為竇武后裔,使還竇氏,仍奉武祀。這也是天鑒孤忠,不使絕後,所以有朱震胡騰諸義士,極力保全;雖是顛連困苦,終得一線留遺。試看那宦官後來結果,究竟還是忠臣子孫,垂亡不亡,勿謂亂世時代,果可怙惡不悛哩!
kǔ kǒu pó xīn.
苦口婆心。
qiě shuō cáo jié wáng fǔ děng hài jǐn zhōng liáng, yáng yáng dé zhì, jié qiān guān zhǎng lè wèi wèi, fēng yù yáng hóu fǔ qiān guān zhōng cháng shì, réng shǒu huáng mén lìng rú gù sòng yǔ gòng pǔ zhāng liàng děng, jiē wèi liè hóu zhāng huàn réng bài dà sī nóng yì shòu hóu fēng. sì huàn huǐ wù qián shī, shēn hèn wèi cáo jié děng suǒ mài, shàng shū gù ràng, jiǎo hái hóu yìn, yǒu zhào bù xǔ. huǐ yǐ chí le. yuè nián sān yuè, líng dì zūn mǔ dǒng guì rén wèi xiào rén huáng hòu, yóu shèn yuán yíng rù dōu zhōng, tè zhì yǒng lè gōng fèng yǎng, rú huáng tài hòu yí. guò le yuè yú, yǒu qīng shé cóng kōng zhuì xià, pán rào yù zuò, lì jiǔ fāng qù yì rì yòu yù dà fēng yǔ báo, pī lì sì zhèn, bá qǐ dà mù bǎi yú zhū yǒu zhào lìng qún chén zhí yán. dà sī nóng zhāng huàn yīn chéng jī shàng shū dào:
且說曹節王甫等害盡忠良,揚揚得志,節遷官長樂衛尉,封育陽侯;甫遷官中常侍,仍守黃門令如故;宋瑀共普張亮等,皆為列侯;張奐仍拜大司農亦受侯封。嗣奐悔悟前失,深恨為曹節等所賣,上書固讓,繳還侯印,有詔不許。悔已遲了。越年三月,靈帝尊母董貴人為孝仁皇后,由慎園迎入都中,特置永樂宮奉養,如皇太后儀。過了月余,有青蛇從空墜下,蟠繞御座,歷久方去;翌日又遇大風雨雹,霹靂四震,拔起大木百餘株;有詔令群臣直言。大司農張奐因乘機上疏道:
chén wén fēng wèi hào lìng, dòng wù tōng qì mù shēng yú huǒ, xiāng xū nǎi míng shé néng qū shēn, pèi lóng téng zhé shùn zhì wèi xiū zhēng, nì lái wèi yāng jiù, yīn qì zhuān yòng, zé níng jīng wèi báo. gù dà jiāng jūn dòu wǔ, tài fù chén fān, huò zhì níng shè jì, huò fāng zhí bù huí, qián yǐ chán shèng, bìng fú zhū lù, hǎi nèi mò rán, rén huái zhèn fèn. xī zhōu gōng zàng bù rú lǐ, tiān nǎi dòng wēi zhōu chéng wáng zàng zhōu gōng yú chéng zhōu, tiān dà léi diàn, yǐ fēng yǎn hé bá mù, nǎi gǎi zàng yú bì shì bù gǎn chén, yǔ jiàn shàng shū dà chuán. jīn wǔ fān zhōng liáng, wèi yāo míng yòu, yāo shěng zhī lái, jiē wèi cǐ yě, yí jí wèi gǎi zàng, xǐ hái jiā shǔ qí cóng zuò jìn gù, yī qiè juān chú. yòu huáng tài hòu suī jū nán gōng, ér ēn lǐ bù jiē, cháo tíng mò yán, yuǎn jìn shī wàng, yí sī dà yì gù fù zhī bào, yǐ quán xiào dào ér wèi rén xīn, zé guó jiā xìng shèn!
臣聞風為號令,動物通氣;木生於火,相須乃明;蛇能屈伸,配龍騰蟄;順至為休徵,逆來為殃咎,陰氣專用,則凝精為雹。故大將軍竇武,太傅陳蕃,或志寧社稷,或方直不回,前以讒勝,並伏誅戮,海內默然,人懷震憤。昔周公葬不如禮,天乃動威;周成王葬周公於成周,天大雷電,以風偃禾拔木,乃改葬於畢示不敢臣,語見《尚書大傳》。今武蕃忠良,未邀明宥,妖眚之來,皆為此也,宜急為改葬,徙還家屬;其從坐禁錮,一切蠲除。又皇太后雖居南宮,而恩禮不接,朝廷莫言,遠近失望,宜思大義顧復之報,以全孝道而慰人心,則國家幸甚!
líng dì kàn dào cǐ shū, què yě gǎn dòng, zhuǎn yǔ zhōng cháng shì děng, yù qīn wǎng nán gōng dìng shěng, zhōng cháng shì děng bìng jiē sè biàn, huāng máng lán zǔ jiū jìng líng dì nián jì shàng qīng, xiōng wú zhǔ zǎi, yòu fù yán dàng guò qù. sī tú hú guǎng, yǐ dài chén fān wèi tài fù, lù shàng shū shì. guǎng yī rèn sī kōng, zài rèn sī tú, sān dēng tài wèi, yòu qiān tài fù, jū guān sān shí yú nián, pō néng liàn dá gù shì, shú xī cháo zhāng, zhǐ shì sù xìng yōu róu, zhuān zhī hé yán yuè sè, qǔ mèi dāng shí, suǒ yǐ tóng liú hé wū rèn lìng gōng tíng rú hé biàn luàn, yī xiē ér bù zāo qiān lèi. jīng shī yǒu lǐ yǔ yún: wàn shì bù lǐ wèn bó shǐ, tiān xià zhōng yōng yǒu hú gōng. bó shǐ jí hú guǎng biǎo zì, wàn shì bù lǐ, què shì hú guǎng yī shēng de què píng ruò zhōng yōng èr zì, nǎi shì shèng xián zhì dé, nán dào féng yíng wèi yuè de hú guǎng, yě néng dāng cǐ měi míng? kě jiàn yú lùn yōu yōu, fēi zhēn zú xìn. cǐ wài rú zōng zhèng liú chǒng, dài wáng chàng wèi sī kōng, jìn rèn sī tú, zài jì liú jǔ wèi tài wèi píng sù qīng lián yǒu yú, gāng duàn bù zú, gù suī yōu xīn shí shì, jiū wèi gǎn zhí yán jiǎ huò, kuāng zhèng cháo tíng. zhì ruò xǔ xǔ xǔ xùn děng, xiāng jì wèi sī tú, liú xiāo qiáo xuán děng, xiāng jì wèi sī kōng, cái jù bù guò píng cháng, zài rèn yòu shǔ bù jiǔ, gèng wú róng zhuì shù le. biǎo míng sì fǔ yán gé, miǎn zhì shèn lòu. zhāng huàn jiàn sì gōng zài wèi, gè wú jiàn bái, yīn yòu yǔ shàng shū liú měng děng, gòng jiàn lǐ yīng děng zú bèi sān gōng, cáo jié wáng fǔ, wén yán xián hèn, dāng jí qǐng zhǐ qiǎn zé huàn yǔ měng zì qiú tíng wèi, shù rì shǐ dé shì chū, shàng lìng fá fèng sān yuè, liáo shì báo chéng. láng zhōng xiè bì, hāo mù shí jiān, mǎn huái fèn mèn, tè shàng shū zòu jiàn dào:
靈帝看到此疏,卻也感動,轉語中常侍等,欲親往南宮定省,中常侍等並皆色變,慌忙攔阻;究竟靈帝年紀尚輕,胸無主宰,又復延宕過去。司徒胡廣,已代陳蕃為太傅,錄尚書事。廣一任司空,再任司徒,三登太尉,又遷太傅,居官三十餘年,頗能煉達故事,熟悉朝章,只是素性優柔,專知和顏悅色,取媚當時,所以同流合污;任令宮廷如何變亂,一些兒不遭遷累。京師有俚語云:「萬事不理問伯始,天下中庸有胡公。」伯始即胡廣表字,萬事不理,卻是胡廣一生的確評;若中庸二字,乃是聖賢至德,難道逢迎為悅的胡廣,也能當此美名?可見輿論悠悠,非真足信。此外如宗正劉寵,代王暢為司空,進任司徒,再繼劉矩為太尉;平素清廉有餘,剛斷不足,故雖憂心時事,究未敢直言賈禍,匡正朝廷。至若許栩許訓等,相繼為司徒,劉囂橋玄等,相繼為司空,才具不過平常,在任又屬不久,更無容贅述了。表明四府沿革,免致滲漏。張奐見四公在位,各無建白,因又與尚書劉猛等,共薦李膺等足備三公,曹節王甫,聞言銜恨,當即請旨譴責;奐與猛自囚廷尉,數日始得釋出,尚令罰俸三月,聊示薄懲。郎中謝弼,蒿目時艱,滿懷憤懣,特上書奏諫道:
chén wén hé qì yīng yú yǒu dé, xiān yì shēng hū shī zhèng. shàng tiān gào qiǎn, zé wáng zhě sī qí qiān zhèng dào huò kuī, zé jiān chén dāng qí fá. fū shé zhě yīn qì suǒ shēng lín zhě jiǎ bīng zhī fú yě. hóng fàn chuán yuē: jué jí ruò shí, zé yǒu shé lóng zhī niè. yòu yíng huò shǒu kàng, yíng huò yǔ kàng, jiē xīng míng. pái huái bù qù, zài yǒu jìn chén móu luàn, fā yú zuǒ yòu bù zhī bì xià suǒ yǔ cóng róng wéi wò zhī nèi, qīn xìn zhě wèi shuí, yí jí fàng chù, yǐ xiāo tiān jiè. chén yòu wén wéi huī wéi shé, nǚ zǐ zhī xiáng fú wéi huáng tài hòu dìng cè gōng wéi, yuán lì shèng míng. shū yún: fù zǐ xiōng dì, zuì bù xiāng jí.
臣聞和氣應於有德,祆異生乎失政。上天告譴,則王者思其愆;政道或虧,則奸臣當其罰。夫蛇者陰氣所生;鱗者甲兵之符也。《鴻範傳》曰:「厥極弱時,則有蛇龍之孽。」又熒惑守亢,熒惑與亢,皆星名。徘徊不去,在有近臣謀亂,發於左右;不知陛下所與從容帷幄之內,親信者為誰,宜急放黜,以消天戒。臣又聞惟虺惟蛇,女子之祥;伏惟皇太后定策宮闈,援立聖明。《書》云:「父子兄弟,罪不相及。」
dòu shì zhī zhū, qǐ yí jiù yán tài hòu, yōu gé kōng gōng? chóu gǎn tiān xīn, rú yǒu wù lù zhī jí, bì xià dāng yǒu hé miàn mù yǐ jiàn tiān xià? xī zhōu xiāng wáng bù néng jìng shì qí mǔ, yí dí suì zhì jiāo qīn, xiào hé huáng dì bù jué dòu shì zhī ēn, qián shì yǐ wèi měi tán. lǐ wèi rén hòu zhě wèi zhī zǐ, jīn yǐ huán dì wèi fù, qǐ dé bù yǐ tài hòu wèi mǔ zāi? yuán shén qì yuē: yuán shén qì wěi shū míng. tiān zǐ xíng xiào, sì yí hé píng.
竇氏之誅,豈宜咎延太后,幽隔空宮?愁感天心,如有霧露之疾,陛下當有何面目以見天下?昔周襄王不能敬事其母,夷狄遂致交侵,孝和皇帝不絕竇氏之恩,前世以為美談。禮為人後者為之子,今以桓帝為父,豈得不以太后為母哉?《援神契》曰:《援神契》緯書名。「天子行孝,四夷和平。」
fāng jīn biān jìng rì cù, bīng gé fēng qǐ, zì fēi xiào dào, hé yǐ jì zhī? yuàn bì xià yǎng mù yǒu yú zhēng zhēng zhī huà, fǔ sī kǎi fēng wèi mǔ zhī niàn! chén yòu wén jué shǎng zhī shè, bì chóu yōng xūn, kāi guó chéng jiā, xiǎo rén wù yòng jīn gōng chén jiǔ shū, wèi méng jué zhì, ā mǔ chǒng sī, nǎi xiǎng dà fēng dà fēng yǔ báo, yì yóu yú zī. yòu gù tài fù chén fān, fǔ xiāng bì xià, qín shēn wáng shì, sù yè fěi xiè, ér jiàn xiàn qún xié, yī dàn zhū miè, qí wèi kù làn, hài dòng tiān xià, mén shēng gù lì, bìng lí xǐ gù fān shēn yǐ wǎng, rén bǎi hé shú, yí hái qí jiā shǔ, jiě chú jìn gù. fū tái zǎi zhòng qì, guó mìng suǒ xì, jīn zhī sì gōng, wéi liú chǒng duàn duàn shǒu shàn, yú jiē sù cān zhì kòu zhī rén, bì yǒu zhé zú fù sù zhī xiōng, yì yuē: dǐng zhé zú, fù gōng sù. sù, dǐng shí yě. zhé zú fù sù, yù bù shèng rèn. kě yīn zāi yì, bìng jiā bà chù! jí zhēng gù sī kōng wáng chàng, sī lì lǐ yīng, bìng jū zhèng shì, shù zāi biàn kě xiāo, guó zuò wéi yǒng. chén shān sǒu wán àn, wèi dá guó diǎn, fú jiàn bì xià yīn biàn qiú yán, míng zhào lìng gōng qīng yǐ xià, wú yǒu suǒ yǐn
方今邊境日蹙,兵革蜂起,自非孝道,何以繼之?願陛下仰慕有虞蒸蒸之化,俯思凱風慰母之念!臣又聞爵賞之設,必酬庸勛,開國承家,小人勿用;今功臣久疏,未蒙爵秩,阿母寵私,乃享大封;大風雨雹,亦由於茲。又故太傅陳蕃,輔相陛下,勤身王室,夙夜匪懈,而見陷群邪,一旦誅滅,其為酷濫,駭動天下,門生故吏,並罹徙錮;蕃身已往,人百何贖,宜還其家屬,解除禁錮。夫台宰重器,國命所系,今之四公,惟劉寵斷斷守善,余皆素餐致寇之人,必有折足復餗之凶,《易》曰:「鼎折足,復公餗。」餗,鼎實也。折足復餗,喻不勝任。可因災異,並加罷黜!亟征故司空王暢,司隸李膺,並居政事,庶災變可消,國祚惟永。臣山藪頑暗,未達國典,伏見陛下因變求言,明詔令公卿以下,無有所隱;
yòng gǎn bù bì jì huì, mào sǐ dú chén, wéi bì xià cái chá.
用敢不避忌諱,冒死瀆陳,惟陛下裁察。
zhè shū chéng rù, yān dǎng dà huā, jí yù jiāng bì jiā zuì dàn yīn líng dì wèi le xié yāo tiān biàn, xià zhào qiú yán, ruò jù zhì shōu bì, bù miǎn yǔ qián zhào xiāng bèi, nǎi zhǐ shuō tā dǎng tóng zuì rén, bù yí zài wèi, chū zhé wèi guǎng líng fǔ chéng bì bù yuàn jiù zhí, cí guān huí jiā, yān huàn shàng wèi kěn gān xiū, chá dé bì jiā jū dōng jùn, tè jiǎn cáo jié cóng zi shào wèi dōng jùn tài shǒu, qián wǎng jiān shù. shào jí wū gòu bì zuì, jiāng tā jū xì, jǐ cì xùn jū, yìng yào tā gōng rèn zuì fú bì míng míng wú gū, zěn kěn zì wū? zhōng luò de xíng zhàng jiāo jiā, wǎng sǐ yù zhōng. àn wú tiān rì. gù tài wèi yáng bǐng zi cì, fāng jìn wèi guāng lù xūn, líng dì cháng lìng tā shì jiǎng diàn zhōng, wèn jí shé yāo zhēng yàn, cì bó tōng jīng shù, yīn jí jù jīng zòu duì dào:
這書呈入,閹黨大嘩,即欲將弼加罪;但因靈帝為了邪妖天變,下詔求言,若遽至收弼,不免與前詔相背,乃只說他黨同罪人,不宜在位,出謫為廣陵府丞;弼不願就職,辭官回家,閹宦尚未肯干休,查得弼家居東郡,特簡曹節從子紹為東郡太守,前往監束。紹即誣構弼罪,將他拘系,幾次訊鞫,硬要他供認罪伏;弼明明無辜,怎肯自誣?終落得刑杖交加,枉死獄中。暗無天日。故太尉楊秉子賜,方進為光祿勛,靈帝常令他侍講殿中,問及蛇妖徵驗,賜博通經術,因即據經奏對道:
chén wén hé qì zhì xiáng, guāi qì zhì lì xiū zhēng zé wǔ fú yīng, jiù zhēng zé liù jí zhì. fū shàn bù wàng lái, zāi bù kōng fā wáng zhě xīn yǒu suǒ wéi, yì yǒu suǒ xiǎng, suī wèi xíng yán sè, ér wǔ xīng wèi zhī tuī yí, yīn yáng wèi qí biàn dù. yǐ cǐ ér guān, tiān zhī yǔ rén, qǐ bù fú zāi? shàng shū yuē: tiān qí hū rén, jiǎ wǒ yī rì. wǒ, zhǐ jūn zhǔ yán, cǐ wèi shàng shū zhōng yǔ. shì qí míng zhēng yě. fū huáng jí bù jiàn, zé yǒu shé lóng zhī niè, shī yún: wéi huī wéi shé, nǚ zǐ zhī xiáng. gù chūn qiū liǎng shé dòu yú zhèng mén, zhāo gōng dài yǐ nǚ bài zhāo gōng zhī lì, yóu yú jì zhòng nǚ zhī xiè móu, zhú qù lì gōng, gù dé rù lì, zhì shé dòu jiàn zhào, zhāo gōng yù shì, gù yún yǐ nǚ bài. kāng wáng yī zhāo yàn qǐ, guān jū jiàn jī ér zuò. pèi yù yàn míng, guān jū tàn zhī. shì jiàn lǔ shī, jīn yǐ yì wáng. fū nǚ yè xíng zé chán fū chāng, chán fū chāng zé bāo jū tōng, gù yīn tāng yǐ cǐ zì jiè, zhōng jì kàng hàn zhī zāi. shāng chū qī nián dà hàn, tāng qí tiān zì zé, zú dé dà yǔ. wéi bì xià sī gān gāng zhī dào, bié nèi wài zhī yí, chóng dì yǐ zhī zhì, shòu yuán jí zhī zhǐ, jiàn yì tài guà. yì huáng fǔ zhī quán, gē yàn qī zhī ài, jiàn shī xiǎo yǎ. zé shé biàn kě xiāo, zhēn xiáng lì yīng. yīn wù sòng jǐng, qí shì shén míng, yīn wáng tài wù shí, sāng gǔ gǒng shēng yú cháo, tài wù xiū dé, ér sāng gǔ sǐ sòng jǐng gōng shí, yíng huò shǒu xīn, jǐng gōng xiū dé, ér xīng tuì shě, bìng jiàn shǐ jì. xìng chuí chá yān.
臣聞和氣致祥,乖氣致戾;休徵則五福應,咎徵則六極至。夫善不妄來,災不空發;王者心有所維,意有所想,雖未形顏色,而五星為之推移,陰陽為其變度。以此而觀,天之與人,豈不符哉?《尚書》曰:「天齊乎人,假我一日。」我,指君主言,此為《尚書》中語。是其明徵也。夫皇極不建,則有蛇龍之孽,《詩》云:「惟虺惟蛇,女子之祥。」故春秋兩蛇斗於鄭門,昭公殆以女敗;昭公之立,由於祭仲女之泄謀,逐去厲公,故得入立,至蛇斗見兆,昭公遇弒,故云以女敗。康王一朝晏起,關雎見機而作。佩玉晏鳴,關雎嘆之。事見《魯詩》,今已佚亡。夫女謁行則讒夫昌,讒夫昌則苞苴通,故殷湯以此自戒,終濟亢旱之災。商初七年大旱,湯祈天自責,卒得大雨。惟陛下思乾剛之道,別內外之宜,崇帝乙之制,受元吉之祉,見「易泰卦」。抑皇甫之權,割艷妻之愛,見《詩小雅》。則蛇變可消,禎祥立應。殷戊宋景,其事甚明,殷王太戊時,桑谷拱生於朝,太戊修德,而桑谷死;宋景公時,熒惑守心,景公修德,而星退舍,並見《史記》。幸垂察焉。
kàn cì zòu duì, yě shì yǐn chì quán jiān bù guò yǔ cóng hán hùn, wèi cháng zhǐ míng yān dǎng, dàn jiù fù nǚ shàng lì shuō. cǐ shí líng dì shàng wèi lì hòu, zhǐ yǒu rǔ mǔ zhào ráo, yī jiè nǚ liú, wèi néng zhōu zhī wài qíng, yīn cǐ cì shàng dé wú yàng wéi suǒ qǐng gè tiáo, zhōng guī wú xiào, tú fù zhū zhǐ shàng kōng tán bà le. xiǎo zi yǒu shī tàn dào:
看賜奏對,也是隱斥權奸;不過語從含混,未嘗指明閹黨,但就婦女上立說。此時靈帝尚未立後,只有乳母趙嬈,一介女流,未能周知外情,因此賜尚得無恙;惟所請各條,終歸無效,徒付諸紙上空談罷了。小子有詩嘆道:
shuāi cháo shuí fù zhòng zhōng xián, zhǔ àn chén xié zǒng bù quān!
衰朝誰復重忠賢,主暗臣邪總不悛!
jǐn yǒu liáng yán wú yī yòng, hé rú liú shèng zuò hán chán?
盡有良言無一用,何如劉勝作寒蟬?
nèi zhèng suī luàn, wài shì hái xìng shùn shǒu, dāng yóu biān jiāng chuán rù jié bào, nǎi shì dōng xī qiāng yī lǜ tǎo píng. yù zhī gōng chū hé rén, dài zhì xià huí zài biǎo.
內政雖亂,外事還幸順手,當由邊疆傳入捷報,乃是東西羌一律討平。欲知功出何人,待至下回再表。
dòu wǔ zhī sǐ, qí shī zài wán chén fān zhī sǐ, qí shī zài yú. bǐ cáo jié wáng fǔ děng, pán jù gōng tíng, gēn shēn dì gù. tài hòu sì zhǔ, jù zài ruò bèi zhǎng wò zhī zhōng jí shǐ móu chū wàn quán, shàng kǒng tóu shǔ jì qì, nài hé shì yǐ fā zuò, shàng chū qīng xīn yé? wǔ zhī wù shì bù yī duān, ér mò shén yú chū gōng guī fǔ, bù xiān jiā fáng fān yǔ wǔ mì móu yǐ jiǔ, réng bù néng wèi wàn quán zhī jì, zhì wén biàn yǐ hòu, tú lǜ guān shǔ zhū shēng, chí rèn rù chéng míng mén, qǐ liáo liáo bā shí yú rén, suì zú zhū chú yān dǎng hū? zhū yān bù zú, sòng sǐ yǒu yú, hé qí yú yě? rán zé èr zú zhī héng bèi zhū yí, jī gù kě mǐn, ér shí yóu zì qǔ. liú yú yǐn xūn yǐ xià, gèng bù zú jī yān, zhāng huàn wèi běi zhōu háo jié, gān zuò yān dǎng zhǎo yá, zuì wú kě shù zhì yāo yì dié jiàn, nǎi qǐng gǎi zàng fān wǔ, cháo yè tài hòu, yù gài yǐ wǎng zhī qiān, níng kě dé yé? xiè bì guān bēi zhì wēi, fàn yán gǎn jiàn, suī yuē tú sǐ, bù shī wèi zhōng, shì yòu bù dé yǐ zhāng huàn lì zhī yǐ.
竇武之死,其失在玩;陳蕃之死,其失在愚。彼曹節王甫等,蟠踞宮廷,根深蒂固。太后嗣主,俱在若輩掌握之中;即使謀出萬全,尚恐投鼠忌器,奈何事已發作,尚出輕心耶?武之誤事不一端,而莫甚於出宮歸府,不先加防;蕃與武密謀已久,仍不能為萬全之計,至聞變以後,徒率官屬諸生,持刃入承明門,豈寥寥八十餘人,遂足誅鋤閹黨乎?誅閹不足,送死有餘,何其愚也?然則二族之橫被誅夷,跡固可憫,而實由自取。劉瑜尹勛以下,更不足譏焉,張奐為北州豪傑,甘作閹黨爪牙,罪無可恕;至妖異迭見,乃請改葬蕃武,朝謁太后,欲蓋已往之愆,寧可得耶?謝弼官卑秩微,犯顏敢諫,雖曰徒死,不失為忠,是又不得以張奐例之矣。