strong xiān xián shì nǚ zǒng zàn xià strong
先贤士女总赞下
hàn zhōng shì nǚ
◎汉中士女
zhèng zhēn yuè zhì, què hū qí qīng.
▲郑真岳峙,确乎其清。
zhèng zǐ zhēn, bāo zhōng rén yě. xuán jìng shǒu dào, lǚ zhì dé zhī xíng. nǎi qí rén yě, jiào yuē:" zhōng xiào ài jìng, tiān xià zhī zhì xíng yě shén zhōng wǔ zhēng, dì wáng zhī yào dào yě." chéng dì yuán jiù dà jiàng jūn wáng fèng bèi lǐ pìn zhī, bù yīng. jiā gǔ kǒu, shì hào" gǔ kǒu zǐ zhēn". wáng, hàn zhōng wèi lì cí.
郑子真,褒中人也。玄静守道,履至德之行。乃其人也,教曰:“忠孝爱敬,天下之至行也;神中五徵,帝王之要道也。”成帝元舅大将军王凤备礼聘之,不应。家谷口,世号“谷口子真”。亡,汉中为立祠。
wèi liáng ní pán, xuán zhàn yuān tíng.
▲卫梁泥盘,玄湛渊亭。
wèi héng, zì bó liáng, nán zhèng rén yě. shǎo shī shì yǐn shì tóng jùn fán zhì zhāng, yǐ gāo xíng wén. jùn jiǔ chá xiào lián, gōng fǔ zhōu shí pì, gōng chē sān zhēng, bù yīng. dǒng fú rèn ān cóng luò hái, guò jiàn zhī, yuē:" jīng shī, tiān xià zhī shì cháo yě, zú xià yóu zhī rén ěr. xìng qí zài yuǎn, yǐ xū míng lǚ dòng zhēng shū ruò zhì zhōng guó, zé jià jǐn yǐ." héng xiào yuē:" shí yǒu xiǎn yì, dào yǒu wū lóng. ruò fán jì qí yáng zhòng huán suī yīng zhēng pìn, hé yì yú shí hū? gǒu wú suǒ, zé ní kē xī xī. shì yǐ jūn píng zǐ zhēn bù qū qí zhì, qǐ zi zhī tú yě zāi! wú hé xū jiǎ zhī yǒu?" ān fú fú zhī, jìng qí yán yě.
卫衡,字伯梁,南郑人也。少师事隐士同郡樊志张,以高行闻。郡九察孝廉,公府、州十辟,公车三徵,不应。董扶、任安从洛还,过见之,曰:“京师,天下之市朝也,足下犹之人耳。幸其在远,以虚名屡动徵书;若至中国,则价尽矣。”衡笑曰:“时有险易,道有污隆。若樊季齐、杨仲桓虽应徵聘,何益于时乎?苟无所,则尼、轲栖栖。是以君平、子真不屈其志,岂子之徒也哉!吾何虚假之有?”安、扶服之,敬其言也。
dèng gōng kàng duì, zhōng wǎng yuán qíng.
▲邓公亢对,忠枉原情。
dèng gōng, chéng gù rén yě. jǐng dì shí, yù shǐ dài fū cháo cuò huàn zhū hóu qiáng dà, jiàn yì jiǎn xiāo. huì wú chǔ qī guó móu fǎn, jiǎ yán zhū cuò, gù wú xiāng yuán àng zèn dì shā zhī. bài àng tài cháng, shǐ shè qī guó, qī guó suì pàn. dèng gōng wèi yè zhě, rù yán jūn shì, dì wèn yuē:" qī guó wén cháo cuò sǐ, bà bīng bù?" duì yuē:" wú wáng jí shān zhù qián, zhǔ hǎi wèi yán, móu fǎn jī shù shí nián. cuò huàn zhī, gù yù xuē ruò, wèi wàn shì cè, zhū hóu yōu zhī. jì huà shǐ xíng, shēn sǐ dōng shì, zhū hóu mò dàn. nèi dù zhōng chén zhī kǒu, wài wèi zhū hóu bào yuàn, chén qiè wèi bì xià bù qǔ yě." dì tàn xī yuē:" wú yì hèn zhī." wǔ dì chū, wèi jiǔ qīng.
邓公,成固人也。景帝时,御史大夫晁错患诸侯强大,建议减削。会吴、楚七国谋反,假言诛错,故吴相袁盎谮帝杀之。拜盎太常,使赦七国,七国遂叛。邓公为谒者,入言军事,帝问曰:“七国闻晁错死,罢兵不?”对曰:“吴王即山铸钱,煮海为盐,谋反积数十年。错患之,故欲削弱,为万世策,诸侯忧之。计画始行,身死东市,诸侯莫惮。内杜忠臣之口,外为诸侯报怨,臣窃为陛下不取也。”帝叹息曰:“吾亦恨之。”武帝初,为九卿。
bó wàng zhì yuǎn, xī nán lái tíng.
▲博望致远,西南来庭。
zhāng qiān, chéng gù rén yě. wéi rén qiáng lì yǒu móu, néng shè yuǎn, wèi wǔ dì kāi xī yù wǔ shí sān guó, qióng hé yuán, nán zhì jué yuǎn zhī guó. bài xiào wèi, cóng tǎo xiōng nú yǒu gōng, qiān wèi wèi bó wàng hóu. yú shì guǎng hàn yuán biān zhī dì, tōng xī nán zhī sāi, fēng jué yuǎn zhī huò, lìng dì wú qiú bù dé, wú sī bù fú. zhì jīn fāng wài kāi tōng, qiān zhī gōng yě.
张骞,成固人也。为人强力有谋,能涉远,为武帝开西域五十三国,穷河源,南至绝远之国。拜校尉,从讨匈奴有功,迁卫尉、博望侯。于是广汉缘边之地,通西南之塞,丰绝远之货,令帝无求不得,无思不服。至今方外开通,骞之功也。
zi yóu shī shēng, chán qiǎo suǒ qīng.
▲子游师生,谗巧所倾。
zhāng měng, zì zi yóu, qiān sūn yě. shī shì guāng lù xūn zhōu kān, yǐ guāng lù dài fu jǐ shì zhōng shì yuán dì. dì dāng miào jì, jì wèi, yù yù lóu chuán. yù shǐ dài fū xuē guǎng dé dāng chē miǎn guān, qǐ jǐng xuè wū chē lún," bì xià bù dé miào jì yǐ". dì sè bù yuè. měng jìn yuē:" zhǔ shèng zé chén zhí. jīn chéng chuán wēi, jiù qiáo ān shèng zhǔ bù chéng wēi, gù dài fū yán zhī." dì yuē:" xiǎo rén bù dàng rú shì yě?" hòu yǔ zhōu kān jù yǐ zhōng zhèng wèi xìng chén hóng gōng shí xiǎn suǒ zèn huǐ, zhà chū zhà zhēng. kān píng hé, měng zú zì shā.
张猛,字子游,骞孙也。师事光禄勋周堪,以光禄大夫、给事中侍元帝。帝当庙祭,济渭,欲御楼船。御史大夫薛广德当车免冠,乞颈血污车轮,“陛下不得庙祭矣”。帝色不悦。猛进曰:“主圣则臣直。今乘船危,就桥安;圣主不乘危,故大夫言之。”帝曰:“晓人不当如是也?”后与周堪俱以忠正为幸臣弘恭、石显所谮毁,乍出乍徵。堪平和,猛卒自杀。
wáng sūn yǎng xìng, jiǎo zàng lì shēng.
▲王孙养性,矫葬厉生。
yáng wáng sūn, chéng gù rén yě. zhì huáng lǎo. jiā lěi qiān jīn, hòu zì fèng yǎng. lín zhōng, gào qí zǐ yuē:" wǒ sǐ, luǒ zàng, yǐ fù wú zhēn. dàn wèi bù náng shèng shī, rù dì qī chǐ, jì xià, cóng zú tuō zhī, yǐ shēn qīn tǔ." qí zi bù rěn, jiàn wáng sūn yǒu rén qí hóu, qí hóu jiàn zhī. wáng sūn yuē:" hòu zàng wú yì sǐ zhě yě. fū dàn cái sòng sǐ, jīn rì rù, míng rì fā, cǐ zhēn wú yì bào hái zhōng yuán. guǒ yǐ bì bó, gé yǐ guān guǒ, hán yǐ zhū yù, hòu fǔ xiǔ nǎi dé guī tǔ, bù kě, gù wú yù zǎo jiù zhēn zhái." qí hóu wú yǐ yì, zú luǒ zàng rú qí yán.
杨王孙,成固人也。治黄老。家累千金,厚自奉养。临终,告其子曰:“我死,裸葬,以复吾真。但为布囊盛尸,入地七尺,既下,从足脱之,以身亲土。”其子不忍,见王孙友人祁侯,祁侯谏之。王孙曰:“厚葬无益死者也。夫僤财送死,今日入,明日发,此真无异暴骸中原。裹以币帛,隔以棺椁,含以珠玉,后腐朽乃得归土,不可,故吾欲早就真宅。”祁侯无以易,卒裸葬如其言。
sī tú jiān shǐ, shù chàng sī jīng. lǚ dēng shàng sī, qī zhèng shì jīng.
▲司徒监使,术畅思精。屡登上司,七政是经。
lǐ hé, zì mèng jié, nán zhèng rén yě. shǎo míng jīng shù, wèi jùn hòu lì. hé dì qiǎn shǐ zhě èr rén wēi xíng zhì shǔ, sù hé hòu shě. hé wèi chū jiǔ yè yǐn, lù zuò. hé wèn yuē:" jūn lái shí, níng zhī èr shǐ hé rì fā lái yé?" èr rén guài, wèn zhī, hé zhǐ xīng yán yuē:" yǒu èr shǐ xīng rù yì bù." hòu yī rén wéi hàn zhōng tài shǒu, mìng wèi gōng cáo, chá xiào, suì chí míng. wèi shàng shū láng, xǐ zuǒ chéng, shāo qiān zhì shàng shū pú yè shàng shū lìng, bài sī kōng, yòu jìn sī tú. qīng gōng zhí liàng, dāng shì chēng míng. shùn dì shì hōng.
李郃,字孟节,南郑人也。少明经术,为郡候吏。和帝遣使者二人微行至蜀,宿郃候舍。郃为出酒夜饮,露坐。郃问曰:“君来时,宁知二使何日发来耶?”二人怪,问之,郃指星言曰:“有二使星入益部。”后一人为汉中太守,命为功曹,察孝,遂驰名。为尚书郎,徙左丞,稍迁至尚书仆射、尚书令,拜司空,又进司徒。清公直亮,当世称名。顺帝世薨。
yán jīng xià tuí, zhū míng bù yáng. tài wèi jiǎn è, rèn guó jiù huāng. zhuó rì yáng gǔ, jiāng shēng fú sāng. è zhí chǒu zhèng, hàn dào suì sàng.
▲炎精下颓,朱明不扬。太尉謇谔,任国救荒。濯日旸谷,将升扶桑。恶直丑正,汉道遂丧。
lǐ gù, zì zi jiān, hé zi yě. yáng jiā sān nián, yǐ duì cè zhōng kàng, bài yì láng. dà jiàng jūn liáng shāng, hòu fù yě, biǎo wèi cóng shì zhōng láng, shòu jīng zhōu cì shǐ. zhí zhōu bù yǒu luàn, zhì zhōu, xiān yǒu qí xián zhě nán yáng zhèng shū gōng sòng xiào jié líng líng zhī yí yǎ, biǎo jiàn cháng shā guì yáng tài shǒu zhào lì luán bā, zòu miǎn jiāng xià nán yáng nán jùn tài shǒu kǒng chóu gāo cì wèi kūn děng, zhōu tǔ zì rán ān jìng. xǐ tài shān tài shǒu, kè níng dào zéi. rù wèi jiāng zuò dà jiàng. duō zhì hǎi nèi míng shì nán yáng fán yīng jiāng xià huáng qióng guǎng hàn yáng hòu kuài jī hè chún guāng lù zhōu jǔ shì zhōng dù qiáo chén liú yáng lún hé nán yǐn cún dōng píng wáng yùn chén guó hé lín qīng hé fáng zhí děng, jiē méng zhēng pìn. zhuǎn dà sī nóng. shùn dì bēng, tài hòu lín cháo, bài tài wèi, yǔ hòu xiōng dà jiàng jūn liáng jì tài fù zhào jùn bìng lù shàng shū shì. chōng dì bēng, shí xú yáng yǒu dào zéi, tài hòu yù bù fā sāng, xū zhào zhū wáng zhì. gù zhēng bù kě, yán guó jiā duō nàn, yí lì zhǎng jūn. tài hòu yù zhuān quán, nǎi lì lè ān wáng zǐ, wèi zhì dì. zhì dì bēng, tài hòu fù yǔ liáng jì móu suǒ lì. gù yǔ sī tú nán jùn hú guǎng sī kōng shǔ jùn zhào jiè shū yǔ jì, yǐn zhōu bó huò guāng lì wén xuān yǐ ān hàn zhī róng, yán dèng fèi lì zhī huò yán guó tǒng sān jué, qī yùn è huì, xìng bēng zhī jiàn, zài sī yī jǔ, yí qiú xián wáng qīn jìn, bù kě qǐn hēi yě. jì dé shū, zhào gōng qīng liè hóu yì suǒ lì. sān gōng jí hóng lú dù qiáo qiān jǔ qīng hé wáng suàn, jì rán zhī, zòu yù tài hòu. zhōng cháng shì cáo téng sī hèn suàn, shuō jì míng rì gèng yì. guǎng jiè cóng jì, gù yǔ qiáo bì zhēng suàn yí lì:" zhōng xīng cái yě, qiě nián zhǎng shí yì, bì yǒu hòu jiāng jūn." jì bù tīng, cè miǎn gù qiáo. suì yú, shōu xià yù. yǐ wú shì, chū zhī, jīng shī shì yì jiē chēng qiān wàn suì. jì è qí wéi rén suǒ shàn, gèng zòu xì zhī. gù shū yǔ èr gōng yuē:" wú yù fú chí hàn shì, shǐ zhī bǐ lóng wén xuān, hé tú liáng jiāng jūn mí miù, zhū zǐ qū cóng, yǐ jí wù wèi xiōng, chéng shì wèi bài. hàn jiā shuāi wēi, cóng shì shǐ yǐ jiāng jūn yì yǒu bù lì. wú suī sǐ, shàng bù cán yú tiān, xià bù kuì yú rén, qiú yì dé yì, sǐ fù hé hèn?" suì zì shā. èr gōng dé shū, wéi zì liú tì, shì mín xián āi kū zhī. huán dì wú dào, jì xún shòu zhū, hàn jiā suì wēi, zhèng zài yān huàn, wú bù sī gù yě.
李固,字子坚,郃子也。阳嘉三年,以对策忠亢,拜议郎。大将军梁商,后父也,表为从事中郎,授荆州刺史。直州部有乱,至州,先友其贤者南阳郑叔躬、宋孝节、零陵支宜雅,表荐长沙、桂阳太守赵历、栾巴,奏免江夏、南阳、南郡太守孔畴、高赐、为昆等,州土自然安静。徙太山太守,克宁盗贼。入为将作大匠。多致海内名士南阳樊英、江夏黄琼、广汉杨厚、会稽贺纯、光禄周举、侍中杜乔、陈留杨伦、河南尹存、东平王惲、陈国何临、清河房植等,皆蒙徵聘。转大司农。顺帝崩,太后临朝,拜太尉,与后兄大将军梁冀、太傅赵峻并录尚书事。冲帝崩,时徐、扬有盗贼,太后欲不发丧,须召诸王至。固争不可,言国家多难,宜立长君。太后欲专权,乃立乐安王子,为质帝。质帝崩,太后复与梁冀谋所立。固与司徒南郡胡广、司空蜀郡赵戒书与冀,引周勃、霍光立文、宣以安汉之荣,阎、邓废立之祸;言国统三绝,期运厄会,兴崩之渐,在斯一举,宜求贤王亲近,不可寝嘿也。冀得书,召公卿列侯议所立。三公及鸿胪杜乔佥举清河王蒜,冀然之,奏御太后。中常侍曹腾私恨蒜,说冀明日更议。广、戒从冀,固与乔必争蒜宜立:“中兴才也,且年长识义,必有厚将军。”冀不听,策免固、乔。岁馀,收下狱。以无事,出之,京师市邑皆称千万岁。冀恶其为人所善,更奏系之。固书与二公曰:“吾欲扶持汉室,使之比隆文、宣,何图梁将军迷谬,诸子曲从,以吉物为凶,成事为败。汉家衰微,从是始矣;将军亦有不利。吾虽死,上不惭于天,下不愧于人,求义得义,死复何恨?”遂自杀。二公得书,惟自流涕,士民咸哀哭之。桓帝无道,冀寻受诛,汉家遂微,政在阉宦,无不思固也。
yuán xiū dūn zhòng, wēi huì shí liàng.
▲元修敦重,威惠实亮。
zhāng zé, zì yuán xiū, nán zhèng rén yě. wèi zāng kē tài shǒu, wēi zhe nán tǔ. yǒng chāng yuè guī yí móu yù fǎn, wèi zé huàn lín qí jùn, xiāng jiàn ér zhǐ, hào yuē" wò hǔ". yǐ fá dí xūn, qiān hù qiāng xiào wèi, zhēng bài fú fēng, yòu huàn lín guì yáng, jiē píng dào zéi. bā jùn bǎn dùn fǎn, bài jiàng jí xiào wèi, zhèn hàn zhōng. xǐ liáng zhōu cì shǐ, yòu wèi wèi jùn tài shǒu, suǒ zài chēng zhì. líng dì bēng hòu, dà jiàng jūn yuán shào biǎo wèi zhǎng shǐ, bù jiù, chéng xiàng cáo gōng bài dù liáo jiāng jūn.
张则,字元修,南郑人也。为牂柯太守,威著南土。永昌、越巂夷谋欲反,畏则换临其郡,相谏而止,号曰“卧虎”。以伐狄勋,迁护羌校尉,徵拜扶风,又换临桂阳,皆平盗贼。巴郡板楯反,拜降集校尉,镇汉中。徙凉州刺史,又为魏郡太守,所在称治。灵帝崩后,大将军袁绍表为长史,不就,丞相曹公拜度辽将军。
zi yǎ wēn gōng, jiàn chá wén fāng.
▲子雅温恭,见察文方。
zhào xuān zì zi yǎ, nán zhèng rén yě. chū zì hán wēi, yǐ wēn liáng bó yǎ, tài shǒu qián wéi yáng wén fāng shēn qì yì zhī, suì chá xiào lián. guān zhì qián wéi tài shǒu.
赵宣字子雅,南郑人也。出自寒微,以温良博雅,太守犍为杨文方深器异之,遂察孝廉。官至犍为太守。
èr guī wǎn yǎn, sān chén xuán wàng.
▲二珪琬琰,三辰悬望。
zhào yáo zì yuán guī, yǎn zì zhì guī, fán qī xiōng dì, xuān zi yě, jiē yǐ lìng dé zhe wén. yáo shǎo yǒu gōng wàng, shǐ wèi gōu shì, yuán zhào èr gōng xiāng yǔ shū yuē:" zhào yáo zài gōu shì, měng hǔ guī jī. bǎi lǐ jūn ěr, shēng píng hé nán?" qiān fú fēng tài shǒu, xǐ shǔ jùn. sī kōng zhāng wēn wèi zhī yuē:" xī dì wǔ bó yú cóng shǔ jùn wèi sī kōng, sǎo wú dì yǐ shì zú xià yǐ." yáo yuē:" nuò." xún huàn guǎng hàn, zú. yǎn shǐ wèi qīng zhōu cì shǐ, yú tīng qián zhì dà qì shèng shuǐ, guì yào yǒu tuō shū, xī tóu yú shuǐ, bù xià qīng sù. xǐ liáng xiāng, zhēng bài shàng shū, bù jiù, zú.
赵瑶字元珪,琰字稚珪,凡七兄弟,宣子也,皆以令德著闻。瑶少有公望,始为缑氏,袁、赵二公相与书曰:“赵瑶在缑氏,猛虎归迹。百里均尔,升平何难?”迁扶风太守,徙蜀郡。司空张温谓之曰:“昔第五伯鱼从蜀郡为司空,扫吾第以侍足下矣。”瑶曰:“诺。”寻换广汉,卒。琰始为青州刺史,于厅前置大器盛水,贵要有托书,悉投于水,部下清肃。徙梁相,徵拜尚书,不就,卒。
zhòng qīng bào yǒu, xíng yì yǐ lǐ.
▲仲卿报友,行义以理。
chén gāng, zì zhòng qīng, chéng gù rén yě. shǎo yǔ tóng jùn zhāng zōng shòu xué nán yáng, yǐ mǔ sāng guī. zōng wèi ān zhòng liú yuán suǒ shā. gāng miǎn sàng, wǎng fù zhī. zhí yuán zuì wò, hái, xū xǐng nǎi shā zhī, zì jū yǒu sī. huì shè, miǎn. sān fǔ bìng pì, jǔ mào cái, bài hóng nóng tài shǒu. chū zhì, yǒu xiōng dì zì xiāng zé yǐn tuì, shì hòu wú sòng zhě. zài guān jiǔ nián zú. tiān zǐ tòng xī, cì jiā qián sì shí wàn.
陈纲,字仲卿,成固人也。少与同郡张宗受学南阳,以母丧归。宗为安众刘元所杀。纲免丧,往复之。值元醉卧,还,须醒乃杀之,自拘有司。会赦,免。三府并辟,举茂才,拜弘农太守。初至,有兄弟自相责引退,是后无讼者。在官九年卒。天子痛惜,赐家钱四十万。
bó dù xuán jìng, róng rǔ xiè jǐ.
▲伯度玄镜,荣辱屑己。
lǐ fǎ, zì bó dù, nán zhèng rén yě. huán dì shí wéi shì zhōng guāng lù dài fu. shù kàng biǎo huàn guān tài shèng, jiāo fáng tài zhòng shǐ guān jì shì, wú shí lù zhī cái, xū xiāng bāo shù, bì wèi hòu xiào. dì nù, miǎn wèi shù rén, tián rán yǐ jiù shī wèi jǐ zé. jiǔ zhī, zhēng bài rǔ nán tài shǒu, qiān sī lì xiào wèi, zhàn rán wú zì dé zhī róng.
李法,字伯度,南郑人也。桓帝时为侍中、光禄大夫。数亢表宦官太盛,椒房太重;史官记事,无实录之才,虚相褒述,必为后笑。帝怒,免为庶人,恬然以咎失为己责。久之,徵拜汝南太守,迁司隶校尉,湛然无自得之容。
dé gōng zài lín, xuán xiàng chuí guǐ. jì chōng yún qīng, xún zhāng yí zhǔn.
▲德公在林,悬象垂晷。既冲云清,荀、张仪准。
lǐ xiè, zì dé gōng, tài wèi gù zi yě. fù sǐ shí, èr xiōng yì sǐ. xiè wèi zǐ suǒ qiǎn, suí fù mén shēng wáng chéng wáng mìng xú zhōu, yōng jiǔ jiā. jiǔ jiā zhī fēi cháng rén, yǐ nǚ qī zhī. yán xī èr nián, liáng jì zhū hòu, yuè jīng yáng dào, yūn wǔ chē. shǐ guān shàng shū:" xī yǒu dà xīng shēng hàn ér xī, juǎn shé yáng máng pò yuè, yíng huò fàn dì zuò, zé yǒu dà chén wǎng zhū. xīng zài xī fāng, tài wèi gù yīng zhī. jīn yūn rú zhī, yí yǒu shè mìng, lù qí yí sì, yǐ chú cǐ yì." yú shì xià shè, xiè dé fǎn jiù. sì fǔ bìng pì, gōng chē zhēng yì láng. yǔ zhào yuán guī yǐng chuān jiǎ wěi jié xún cí míng nán yáng zhāng bó shèn wèi yǒu. bó shèn wèi yǐng chuān tài shǒu, yǔ cí míng jiāo xiāng lùn yán, wěi jié yǔ yān, jīng shī yǐ wéi zāng pǐ. bó shèn wèn zhào yuán guī yuē:" dé gōng suǒ yán hé?" yuán guī yuē:" wú yán yě." bó shèn zhuī tàn yuē:" dāng rú dé gōng, ér bèi tú mí fèi ěr!" cí míng yì wù ér xīn biàn. bài ān píng xiāng. wáng wèi huáng jīn suǒ méi, dé chū, tiān zǐ fù fēng zhī. xiè yǐ wéi bù kě, guǒ bài. qiān jīng zhào yǐn. shí rén wéi zhī yǔ yuē:" lǐ dé gōng, fù bù yù lì dì, zi bù yù lì wáng."
李燮,字德公,太尉固子也。父死时,二兄亦死。燮为姊所遣,随父门生王成亡命徐州,佣酒家。酒家知非常人,以女妻之。延熹二年,梁冀诛后,月经阳道,晕五车。史官上书:“昔有大星升汉而西,卷舌扬芒迫月,荧惑犯帝座,则有大臣枉诛。星在西方,太尉固应之。今晕如之,宜有赦命,录其遗嗣,以除此异。”于是下赦,燮得返旧。四府并辟,公车徵议郎。与赵元珪、颍川贾伟节、荀慈明、南阳张伯慎为友。伯慎为颍川太守,与慈明交相论言,伟节与焉,京师以为臧否。伯慎问赵元珪曰:“德公所言何?”元珪曰:“无言也。”伯慎追叹曰:“当如德公,儿辈徒靡沸耳!”慈明亦寤而心变。拜安平相。王为黄巾所没,得出,天子复封之。燮以为不可,果败。迁京兆尹。时人为之语曰:“李德公,父不欲立帝,子不欲立王。”
bó tái chù jiàn, shuài yán kàng jǐn. mò mìng fáng méng, miào dǔ xuán kuí.
▲伯台处谏,帅言亢尽。末命防萌,妙睹玄揆。
chén yǎ, zì bó tái, chéng gù rén yě. líng dì shí wéi jiàn dài fū. yān huàn yòng shì, shàng shū yuē:" xī xiào hé dì yǔ zhōng cháng shì zhèng zhòng móu zhū dà jiàng jūn dòu xiàn, yóu shì huàn guān bǐng quán. ān dì yòu chōng, hé xī tài hòu xiōng dà jiàng jūn dèng zhì fǔ zhèng. tài hòu shì bēng, zhōng cháng shì jiāng jīng děng shā zhì. ān dì dēng xiá, huáng mén sūn chéng yòu shā chē qí jiāng jūn yán xiǎn. xiào huán dì yòu yǔ zhōng cháng shì dān chāo děng gòng zhū dà jiàng jūn liáng jì. bì xià jí zuò, tài fù chén fān dà jiàng jūn dòu wǔ shàng shū lìng yǐn xūn děng yù zhū huàn guān, jué qí jiān shàn, jìn zhōng wáng shì, jiàn wàn shì cè. jī shì bù mì, wèi zhōng cháng shì zhū yǔ děng suǒ shā. cǐ jí bì xià suǒ jiàn. jīn huàn guān qiáng shèng, wēi qīng rén zhǔ, tiān xià qián kǒu, mò gǎn yán zhě, hǎi nèi yuàn wàng, yāo niè bìng zuò, sì fāng bīng qǐ, wàn xìng xīn kǔ. bì xià shàng kě yǐ ān, nài hòu sì hé?" dì bù xǐng nà, chū wèi bā jùn tài shǒu, nián qī shí wǔ zú. lín zhōng, jiè qí zǐ yuē:" qī yùn tuī zhī, tiān xià jiāng dà luàn, xióng fū lì zhēng. wú yǐ huò cái wèi yì. wú wáng, yī shān báo zàng." wáng suì yú, líng dì bēng, dà jiàng jūn hé jìn fù wèi huáng mén suǒ shā, hǎi nèi guǒ luàn, zhōng chéng sān guó yě.
陈雅,字伯台,成固人也。灵帝时为谏大夫。阉宦用事,上疏曰:“昔孝和帝与中常侍郑众谋诛大将军窦宪,由是宦官秉权。安帝幼冲,和熹太后兄大将军邓骘辅政。太后適崩,中常侍江京等杀骘。安帝登遐,黄门孙程又杀车骑将军阎显。孝桓帝又与中常侍单超等共诛大将军梁冀。陛下即祚,太傅陈蕃、大将军窦武、尚书令尹勋等欲诛宦官,绝其奸擅,尽忠王室,建万世策。机事不密,为中常侍朱瑀等所杀。此即陛下所见。今宦官强盛,威倾人主,天下钳口,莫敢言者,海内怨望,妖孽并作,四方兵起,万姓辛苦。陛下尚可以安,柰后嗣何?”帝不省纳,出为巴郡太守,年七十五卒。临终,戒其子曰:“期运推之,天下将大乱,雄夫力争。无以货财为意。吾亡,依山薄葬。”亡岁馀,灵帝崩,大将军何进复为黄门所杀,海内果乱,终成三国也。
mèng dù shào yǔn.
▲孟度邵允。
yán xiàn, zì mèng dù, chéng gù rén yě. míng zhī rén. wèi mián zhú lìng, yǐ lǐ ràng wèi huà, mín mò gǎn fàn. nán zǐ dù chéng yè xíng, dé yí wù yī náng, zhōng yǒu jǐn èr shí wǔ pǐ, qiú qí zhǔ hái zhī, yuē:" xiàn yǒu míng jūn, hé gǎn fù qí huà." tóng yáo gē yuē:" yán yǐn fù zhèng, jì míng qiě chǎng. qù kē qù pì, dòng yǐ lǐ ràng." qiān shǔ jùn, lì mín tì qì, sòng zhī yǐ qiān shù.
阎宪,字孟度,成固人也。名知人。为绵竹令,以礼让为化,民莫敢犯。男子杜成夜行,得遗物一囊,中有锦二十五匹,求其主还之,曰:“县有明君,何敢负其化。”童谣歌曰:“阎尹赋政,既明且昶。去苛去辟,动以礼让。”迁蜀郡,吏民涕泣,送之以千数。
jì zǐ yīng wěi.
▲季子英玮。
lǐ lì, zì jì zǐ, tài wèi gù cóng dì yě. shǎo xiū wén xué, xìng xíng qīng bái, yǔ zhèng kāng chéng chén yuán fāng qí míng. ruò guàn bài xīn chéng lìng. cháo qǐng dū du.
李历,字季子,太尉固从弟也。少修文学,性行清白,与郑康成、陈元方齐名。弱冠拜新城令。朝请都督。
jì jūn jīng suàn,
▲计君经算,
chéng bāo, zì yuán dào, nán zhèng rén yě, guāng hé èr nián shàng jì lì, shí bā jùn bǎn dùn fǎn, jūn lǚ shù qǐ, zhēng fá pín nián. tiān zǐ huàn zhī, fǎng wèn yì zhōu jì cáo, kǎo yǐ fāng lüè. bāo duì yán:" bǎn dùn zhōng yǒng, lì gōng xiān hàn, wèi dì yì mín. qiāng rù hàn zhōng, zhé méng qí lì, dōng zhēng nán zhàn, shì yǒu gōng láo. yóu bù liào xù, yǐ zhì pàn luàn, fēi yǒu tiě dào, néng xiāng qún shā. dà bīng lín zhī, wèi bì zú dé bù rú dàn xuǎn míng néng tài shǒu, ēn xìn huái fú, zì rán ān dìng yǐ." tiān zǐ cóng zhī, zú rú qí yán. hòu zài dào zú.
程苞,字元道,南郑人也,光和二年上计吏,时巴郡板楯反,军旅数起,征伐频年。天子患之,访问益州计曹,考以方略。苞对言:“板楯忠勇,立功先汉,为帝义民。羌入汉中,辄蒙其力,东征南战,世有功劳。由不料恤,以致叛乱,非有僣盗,能相群杀。大兵临之,未必卒得;不如但选明能太守,恩信怀服,自然安定矣。”天子从之,卒如其言。后在道卒。
yuán líng fěi fěi.
▲元灵斐斐。
zhù guī, zì yuán líng, nán zhèng rén yě. nián shí wǔ, yuǎn xué rǔ yǐng jí tài xué, tōng bó dàng dá, néng zhǔ wén. tài shǒu zhāng fǔ jūn qí zhī, yuē:" wú jiàn hǎi nèi shì duō yǐ, wú rú zhù guī zhě yě." zhōu mù liú yān pì zhī, bù dé yǐ, xíng, shòu jiā méng zhǎng. zhuàn hàn zhōng qí jiù chuán, yǐ zhù shù zhōng,
祝龟,字元灵,南郑人也。年十五,远学汝、颍及太学,通博荡达,能属文。太守张府君奇之,曰:“吾见海内士多矣,无如祝龟者也。”州牧刘焉辟之,不得已,行,授葭萌长。撰《汉中耆旧传》,以著述终,
lǐ gāo xùn míng,
▲礼高殉名,
duàn chóng, zì lǐ gāo, nán zhèng rén yě. tài shǒu hé jiān zhèng jǐn mìng wéi zhǔ bù. yǒng chū sì nián, liáng zhōu qiāng fǎn, yì rù hàn zhōng, cóng jǐn tún bāo zhōng. lǔ dōng gōng, jǐn yù zhàn, chóng jiàn bù kě, yuàn gù lěi dài zhī. jǐn bù tīng, chū zhàn, bài jī. chóng yǔ mén xià shǐ wáng zōng yuán zhǎn jí zi bó xiōng zi bó shēng tuī fēng sǐ zhàn, zhòng guǎ bù dí, chóng děng jiē sǐ. qiāng suì dé jǐn, shā zhī.
段崇,字礼高,南郑人也。太守河间郑廑命为主簿。永初四年,凉州羌反,溢入汉中,从廑屯褒中。虏东攻,廑欲战,崇谏不可,愿固垒待之。廑不听,出战,败绩。崇与门下史王宗、原展及子勃、兄子伯生推锋死战,众寡不敌,崇等皆死。羌遂得廑,杀之。
bó yì jié sǐ.
▲伯义节死。
chéng xìn, zì bó yì, nán zhèng rén yě. shí wéi gōng cáo, jū shǒu, chí lái fù nàn, bìn liàn jǐn sàng. sòng huán xiāng lǐ qì, nǎi jié gù lì guān gài zǐ dì èr shí wǔ rén, shì gòng bào qiāng, gè mù gǎn sǐ shì yǐ dài shí. tài shǒu dèng chéng mìng xìn wèi wǔ guān. yuán chū èr nián, lǔ fù lái. xìn děng jiāng qí tóng zhì, shuài xiān fèn tǎo, dà pò zhī, xìn bèi bā chuàng sǐ. tiān zǐ zī jiē, yuán chū wǔ nián, xià zhào shū cì xìn chóng jiā gǔ gè qiān hú.
程信,字伯义,南郑人也。时为功曹,居守,驰来赴难,殡殓廑丧。送还乡里讫,乃结故吏冠盖子弟二十五人,誓共报羌,各募敢死士以待时。太守邓成命信为五官。元初二年,虏复来。信等将其同志,率先奋讨,大破之,信被八创死。天子咨嗟,元初五年,下诏书赐信、崇家谷各千斛。
sì háng qí zhì, zài zī liù zǐ.
▲四行齐致,在兹六子。
zàn yán xiàn yǐ xià yě. yòu yǒu wáng zōng yuán zhǎn jí yán zī lǐ róng jiāng jì chén sì cáo lián gōu jǔ liú jīng jiǔ rén, jiē yǐ lìng yì wèi zhèng jǐn suǒ mìng. wáng zōng yuán zhǎn yǔ jǐn tóng sǐ, zī róng děng qī rén yǔ xìn gòng bìng mìng. zhào shū jì cì chóng xìn jiā, yòu cì jiǔ zǐ jiā gǔ gè wǔ bǎi hú, gěi sǐ shì fù.
赞阎宪已下也。又有王宗、原展及严孳、李容、姜济、陈巳、曹廉、勾矩、刘旌九人,皆以令义为郑廑所命。王宗、原展与廑同死,孳、容等七人与信共并命。诏书既赐崇、信家,又赐九子家谷各五百斛,给死事复。
yuán hóu zhào chén, gài yì liè shì.
▲元侯、赵、陈,盖亦烈士。
yàn bīn, zì yuán hóu, zhào sōng, zì bó gāo, nán zhèng rén yě. chén diào, zì yuán huà, zhòng qīng sūn yě. bīn wèi cì shǐ xì jiǎn cóng shì, shǐ zài jiā méng, yǔ cóng shì dǒng fù zhāng yìn tóng háng. jiǎn wèi huáng jīn zéi wáng ráo zhào bō děng suǒ shā, bīn wén gù āi tòng, shuō fù yìn fù nàn, èr rén bù kě. bīn tàn yuē:" shǐ jūn yǐ sǐ, yòng shēng hé wéi!" dú sǐ zhī. mù liú yān jiā zhī, wèi tú xiàng xué guān, zhū fù děng. sōng shì tài shǒu sū gù, gù wèi mǐ zéi zhāng xiū suǒ jí shā. sōng tòng zhī, zhàng jiàn zhí rù xiū yíng, shā shí yú rén, jǐ huò xiū, sǐ. chén diào shǎo shàng yóu xiá, wén gù sǐ, jù bīn kè bǎi yú rén gōng xiū, dà pò zhī jìn gōng xiū yíng, nǎi yǔ zhàn, yǐ shāng sǐ.
燕邠,字元侯,赵嵩,字伯高,南郑人也。陈调,字元化,仲卿孙也。邠为刺史郤俭从事,使在葭萌,与从事董馥、张胤同行。俭为黄巾贼王饶、赵播等所杀,邠闻故哀恸,说馥、胤赴难,二人不可。邠叹曰:“使君已死,用生何为!”独死之。牧刘焉嘉之,为图象学官,诛馥等。嵩事太守苏固,固为米贼张修所疾杀。嵩痛之,杖剑直入修营,杀十馀人,几获修,死。陈调少尚游侠,闻固死,聚宾客百馀人攻脩,大破之;进攻脩营,乃与战,以伤死。
huàn huàn lóng zōng, zhèn zhèn lín zhǐ. wén bǐng bīn wèi, hàn zhī biǎo guǐ.
▲涣涣龙宗,振振麟趾。文炳彬蔚,汉之表轨。
zǒng zàn èr shí wǔ rén yě.
总赞二十五人也。
shù hàn zhōng rén shì.
述汉中人士。
qí chén shù, zì shēn bó, zuò qí jiù chuán zhě yě, shī qí xíng shì, lì xīn chéng wèi xìng shàng yōng sān jùn tài shǒu. jí xī guāng děng bù liè yě.
其陈术,字申伯,作《耆旧传》者也,失其行事,历新城、魏兴、上庸三郡太守。及锡光等不列也。
mù jiāng wēn rén, huà jì wèi qīn.
▲穆姜温仁,化继为亲。
mù jiāng, ān zhòng lìng chéng zhī qī, sī lì xiào wèi lǐ fǎ zǐ yě. zhī qián qī yǒu sì zǐ: xìng dūn jìn yù. mù jiāng shēng èr zi: huái jī. zhī wáng, xìng děng zēng wù jiāng, jiāng shì zhī yù hòu. qí zī gěi liù zǐ, yǐ cháng yòu wèi chà, yī fú yǐn shí, fán bǎi rú zhī. jiǔ, xìng děng gǎn wù, zì zhī shī zǐ dào, yì nán zhèng yù shòu bù ài qīn zuì. tài shǒu jiā zhī, fù chú mén hù, cháng yǐ èr yuè bā yuè shè, zhì ròu sān shí jīn, jiǔ mǐ gè èr hú liù dòu. liù zǐ xiāng huà, jiē zuò lìng shì: wǔ rén zhōu jùn chá jǔ jī zì zhì yè, tè juàn yì, wèi nán jùn tài shǒu.
穆姜,安众令程祗妻,司隶校尉李法姊也。祗前妻有四子:兴、敦、觐、豫。穆姜生二子:淮、基。祗亡,兴等憎恶姜,姜视之愈厚。其资给六子,以长幼为差,衣服饮食,凡百如之。久,兴等感寤,自知失子道,诣南郑狱受不爱亲罪。太守嘉之,复除门户,常以二月、八月社,致肉三十斤,酒、米各二斛六斗。六子相化,皆作令士:五人州郡察举;基字稚业,特隽逸,为南郡太守。
tài yīng yán míng, shì fàn jué xùn.
▲泰瑛严明,世范厥训。
tài yīng, nán zhèng yáng jǔ qī, dà hóng lú liú jù gōng nǚ yě. yǒu sì nán èr nǚ. jǔ wáng, jiào xùn liù zǐ, dòng yǒu fǎ jǔ. zhǎng zǐ yuán zhēn chū xíng, zuì, mǔ shí rì bú jiàn zhī, yuē:" wǒ zài, rǔ shàng rú cǐ wǒ wáng, hé yǐ shuài qún dì zǐ?" yuán zhēn kòu tóu xiè guò. cì zǐ zhòng zhēn bái mǔ qǐng kè, jì zhì, wú xián zhě, mǔ nù zé zhī. zhòng zhēn nǎi gé xíng, jiāo yǒu xián rén, xiōng dì wéi míng shì. tài yīng zhī jiào, liú yú sān shì sì zǐ cái guān, lóng yú xiān rén. gù shí rén wéi yǔ yuē:" sān miáo zhǐ, sì zhēn fù qǐ."
泰瑛,南郑杨矩妻,大鸿胪刘巨公女也。有四男二女。矩亡,教训六子,动有法矩。长子元珍出行,醉,母十日不见之,曰:“我在,汝尚如此;我亡,何以帅群弟子?”元珍叩头谢过。次子仲珍白母请客,既至,无贤者,母怒责之。仲珍乃革行,交友贤人,兄弟为名士。泰瑛之教,流于三世;四子才官,隆于先人。故时人为语曰:“三苗止,四珍复起。”
dù shì zhī jiào, fù mǔ shì zūn.
▲杜氏之教,父母是遵。
dù tài jī, nán zhèng rén, zhào xuān qī yě. shēng qī nán qī nǚ, ruò yuán guī zhì guī yǒu wàng, wǔ rén jiē lìng dé. qí jiào nán yě, yuē:" zhōng rén qíng xìng, kě shàng xià yě, zài qí jiā fāng ruò fàng ér bù jiǎn, zé rù è yě. xī xī mén bào pèi wéi yǐ zì kuān, mì zi jiàn dài xián yǐ zì jí, gù néng gǎi shēn zhī héng, wèi tiān xià míng shì." jiè zhū nǚ jí fù yuē:" wú zhī rèn shēn, zài hu zhèng shùn. jí qí shēng yě, ēn cún yú fǔ ài. qí zhǎng zhī yě, wēi yí yǐ xiān hòu zhī, lǐ mào yǐ zuǒ yòu zhī, gōng jìng yǐ jiān lín zhī, qín kè yǐ quàn zhī, xiào shùn yǐ nèi zhī, zhōng xìn yǐ fā zhī. shì yǐ jiē chéng, ér wú bù shàn. rǔ cáo shù jī wù wàng wú fǎ yě." hòu qī zǐ jiē pì mìng chá jǔ, mù zhōu shǒu jùn. ér hàn zhōng tài shǒu nán zhèng lìng duō yǔ qī zǐ tóng suì jì xiào shàng jì, wú bù xiū jìng tài jī, zhí zǐ zhí lǐ.
杜泰姬,南郑人,赵宣妻也。生七男七女,若元珪、稚珪有望,五人皆令德。其教男也,曰:“中人情性,可上下也,在其加邡;若放而不检,则入恶也。昔西门豹佩韦以自宽,宓子贱带弦以自急,故能改身之恒,为天下名士。”戒诸女及妇曰:“吾之妊身,在乎正顺。及其生也,恩存于抚爱。其长之也,威仪以先后之,礼貌以左右之,恭敬以监临之,勤恪以劝之,孝顺以内之,忠信以发之。是以皆成,而无不善。汝曹庶几勿忘吾法也。”后七子皆辟命察举,牧州守郡。而汉中太守、南郑令多与七子同岁季孝上计,无不修敬泰姬,执子侄礼。
lǐ guī sù mù, yán cún diǎn yùn.
▲礼珪肃穆,言存典韵。
lǐ guī, chéng gù chén shěng qī yě, yáng yuán zhēn zhī nǚ. shēng èr nán, zhǎng qǔ zhāng dù liáo nǚ huì yīng, shǎo qǔ xún shì, jiē guì jiā háo fù, cóng bì qī bā, zī cái zì fù. lǐ guī chì èr fù yuē:" wú xiān gū, mǔ shī yě, cháng yán: shèng xián bì láo mín zhě, shǐ zhī sī shàn. bù láo zé yì, yì zé bù cái. wú jiā bù wéi pín yě, suǒ yǐ cū shí jí wù zhě, shǐ zhī kǔ nàn, bèi dú jū shí." èr fù zài bài fèng jiào. cóng sūn fèng shàng wēi màn, guī yì jué zhī, gǎn wù gé xíng. zāo luàn liú xíng, zōng biǎo yù jiàn zhī, bì zì yán shì, cóng zǐ sūn shì bì, nǎi yǐn jiàn zhī, yuē:" cǐ xiān gū fǎ yě." sì shí jì sì, zì qīn yǎng shēng niàng jiǔ, yuē:" fū jì, lǐ zhī zūn yě." nián bā shí jiǔ zú. huì yīng yì yǒu shū xùn mǔ shī zhī xíng zhě yě.
礼珪,成固陈省妻也,杨元珍之女。生二男,长娶张度辽女惠英,少娶荀氏,皆贵家豪富,从婢七、八,资财自富。礼珪敕二妇曰:“吾先姑,母师也,常言:圣贤必劳民者,使之思善。不劳则逸,逸则不才。吾家不为贫也,所以粗食急务者,使知苦难,备独居时。”二妇再拜奉教。从孙奉上微慢,珪抑绝之,感悟革行。遭乱流行,宗表欲见之,必自严饰,从子孙侍婢,乃引见之,曰:“此先姑法也。”四时祭祀,自亲养牲酿酒,曰:“夫祭,礼之尊也。”年八十九卒。惠英亦有淑训母师之行者也。
wén jī ruì mǐn, zōng sì huò xīn.
▲文姬叡敏,宗祀获歆。
wén jī, nán zhèng zhào bó yīng qī, tài wèi lǐ gù nǚ yě. fù wèi liáng jì suǒ miǎn, xiōng xiàn gōng jì gōng bà guān guī. wén jī tàn yuē:" lǐ shì miè yǐ!" nǎi yǔ èr xiōng yì, nì dì xiè, suí fù mén shēng wáng chéng wáng mìng xú zhōu. tì qì sòng zhī, wèi chéng yuē:" tuō jūn yǐ liù chǐ zhī gū, ruò lǐ shì dé sì, jūn zhī míng yì cān yú chéng chǔ yǐ." jiǔ zhī, yù shè, xiè dé hái. xíng sàng, fú què, chì zhī yuē:" xiān gōng wèi hàn zhōng chén, suī sǐ zhī rì, yóu shēng zhī nián. liáng jì yǐ zú, dì xìng jì, qǐ fēi tiān hū! shèn wù yǒu yī yán jiā liáng shì, jiā liáng shì zé lián zhǔ shàng, shì yòu duō huò yě." fèng xíng zhī. cóng chéng zài xú zhōu, gè yì chù yōng lìn, ér sī xiāng wǎng lái. chéng bìng wáng, xiè sì shí jì zhī.
文姬,南郑赵伯英妻,太尉李固女也。父为梁冀所免,兄宪公、季公罢官归。文姬叹曰:“李氏灭矣!”乃与二兄议,匿弟燮,随父门生王成亡命徐州。涕泣送之,谓成曰:“讬君以六尺之孤,若李氏得嗣,君之名义参于程、杵矣。”久之,遇赦,燮得还。行丧,服阕,敕之曰:“先公为汉忠臣,虽死之日,犹生之年。梁冀以族,弟幸济,岂非天乎!慎勿有一言加梁氏,加梁氏则连主上,是又掇祸也。”奉行之。从成在徐州,各异处佣赁,而私相往来。成病亡,燮四时祭之。
chén shì èr qiān, huò zhì huò rén.
陈氏二谦,或智或仁。
chén shùn qiān mèi huì qiān, chéng gù rén yě. shùn qiān shì dèng lìng cáo níng, shí jiǔ guǎ jū, zhǎng yù yí gū, bā shí yú zú. xiōng zi chén guī zhù shū tàn shù zhī. huì qiān shì zhāng liàng zé, zài fú fēng guān. xià lì bái, yù zhòng jìn yán fáng yǐ sù fēi, yuán xiū fǎng yú huì qiān. huì qiān yuē:" huī hóng dé jiào, yǎng lián miǎn chǐ, wǔ xíng sān qiān, gài yì duō yǐ, yòu hé jiā yě?" xiōng zi bó sī xué xiān dào, huì qiān jiè zhī yuē:" jūn zǐ jí mò shì ér bù chēng, bù huàn nián bù zhǎng yě. qiě fú shén xiān yú huò, rú xì fēng bǔ yǐng, fēi kě de yě." bó sī nǎi zhǐ. chén bó tái chēng yún:" nǚ shàng shū zhī jùn ěr."
陈顺谦、妹惠谦,成固人也。顺谦適邓令曹宁,十九寡居,长育遗孤,八十馀卒。兄子陈规著书叹述之。惠谦適张亮则,在扶风官。下吏白,欲重禁严防以肃非,元修访于惠谦。惠谦曰:“恢弘德教,养廉免耻,五刑三千,盖亦多矣,又何加也?”兄子伯思学仙道,惠谦戒之曰:“君子疾没世而不称,不患年不长也。且夫神仙愚惑,如系风捕影,非可得也。”伯思乃止。陈伯台称云:“女尚书之俊耳。”
lǐ xiū shùn gū, ēn ài wēn rùn.
▲礼修顺姑,恩爱温润。
lǐ xiū, zhào sōng qī, zhāng shì nǚ yě. gū kù è wú dào, yù zhī bù yǐ lǐ, xiū zhōng wú yùn sè. jí níng fù mǔ, fù mǔ wèn zhī, dàn yǐn jiù, bù dào gū. zú gǎn wù, gèng cí ài zhī. xiāng rén xiāng xùn yuē:" zuò fù bù dàng rú zhào bó gāo fù hū? shǐ è gū zhī biàn, kě wèi fù shī yǐ." hòu gū bìng, nǚ lái shěng jí, gū què zhī. yuē:" wǒ sǐ, gù dāng jué yú xián fù shǒu zhōng." hòu zāo mǐ zéi, sōng sǐ, nǎi bì tú miàn, luàn shǒu, huái dāo, tuō yán bìng, zéi bù bī yě. yǎng yí shēng nǚ, yī shū fù lì yì zhōng shēn zhě yě.
礼修,赵嵩妻,张氏女也。姑酷恶无道,遇之不以礼,修终无愠色。及宁父母,父母问之,但引咎,不道姑。卒感悟,更慈爱之。乡人相训曰:“作妇不当如赵伯高妇乎?使恶姑知变,可谓妇师矣。”后姑病,女来省疾,姑卻之。曰:“我死,固当绝于贤妇手中。”后遭米贼,嵩死,乃碧涂面,乱首,怀刀,讬言病,贼不逼也。养遗生女,依叔父立义终身者也。
shù nán dào fū, qīng sǐ zhòng xìn.
▲树南悼夫,轻死重信。
hán shù nán, nán zhèng rén, zhào zi jiàn qī yě. zi jiàn chū wèi jùn gōng cáo. lǐ gù zhī zhū, zhào shū xià jùn shā gù èr zi xiàn gōng jì gōng, tài shǒu zhī qí wǎng, yù zhī shén kuān. èr zi tuō fú yào sǐ, jù guān qì, yù yīn chū táo. zi jiàn wèi fǎ, chì gèng yàn shí, jiù shā zhī. jí gù xiǎo zi xiè dé hái, zi jiàn lǜ xiè bào chóu, lìn rén cì zhī. xiè jué, gào jùn shā zi jiàn. chū, shù nán jiàn zi jiàn, zi jiàn bù cóng. jí lín sǐ, xǔ gòng bìng mìng. xiōng dì sǎo shì bì shì shǒu zhī. jīng bǎi yú rì, nǎi dài. bái xiōng sǎo:" niàn yī sǐ wàn bù dé shēng, bù gǎn fù tú sǐ yě." shàng xià yǐ wéi xìn rán. wú jǐ shí, yú mù xià zì shā.
韩树南,南郑人,赵子贱妻也。子贱初为郡功曹。李固之诛,诏书下郡杀固二子宪公、季公,太守知其枉,遇之甚宽。二子讬服药死,具棺器,欲因出逃。子贱畏法,敕更验实,就杀之。及固小子燮得还,子贱虑燮报仇,赁人刺之。燮觉,告郡杀子贱。初,树南谏子贱,子贱不从。及临死,许共并命。兄、弟、嫂、侍婢视守之。经百馀日,乃怠。白兄嫂:“念一死万不得生,不敢复图死也。”上下以为信然。无几时,于幕下自杀。
qí qí lìng jī, rú yù rú jīn. yǔn yǐ shū yuàn, qí dé jiāng rèn.
▲祈祈令姬,如玉如金。允矣淑媛,齐德姜、任。
zǒng zàn cǐ jiǔ rén yě.
总赞此九人也。
shù hàn zhōng liè nǚ.
述汉中列女。
yòu hàn zhōng shì nǚ zàn dì wǔ
右《汉中士女赞》第五
fán sān shí sì rén.
凡三十四人。
zǐ tóng rén shì
◎梓潼人士
zhèn yuǎn dūn zhuàng, lì xūn nán bīn.
▲镇远敦壮,立勋南濒。
wén qí, zì zǐ qí, zǐ tóng rén yě. xiào píng dì mò, yǐ chéng mén xiào wèi wèi qián wéi shǔ guó, qiān yì zhōu tài shǒu. zào kāi dào tián, mín xián lài zhī. gōng sūn shù shí, jù jùn bù fú. shù jū qí qī zǐ, xǔ yǐ gōng hóu, zhāo zhī, bù yīng, nǎi qiǎn shǐ yóu jiāo zhǐ gòng xiàn hé běi. shù píng, shì zǔ jiā zhī, zhēng bài zhèn yuǎn jiāng jūn, fēng chéng yì hóu, nán zhōng xián wèi lì cí. zi tún, yǒu lìng dé, wèi běi hǎi tài shǒu.
文齐,字子奇,梓潼人也。孝平帝末,以城门校尉为犍为属国,迁益州太守。造开稻田,民咸赖之。公孙述时,据郡不服。述拘其妻子,许以公侯,招之,不应,乃遣使由交趾贡献河北。述平,世祖嘉之,徵拜镇远将军,封成义侯,南中咸为立祠。子忳,有令德,为北海太守。
jù yóu yù suì, gāo fēng jīn zhèn.
▲巨游玉碎,高风金振。
lǐ yè, zì jù yóu, zǐ tóng rén yě. shǎo zhí zhì qīng bái, tài shǒu liú xián mù qí míng, zhào wèi gōng cáo, shí mìng bù yì. xián nù, yù shā zhī. yè jìng rù yù, xián shì zhī. gōng sūn shù lǚ pìn bù yīng, shù nù, qiǎn hóng lú yǐn róng chí dú yào jiǔ bī zhī. yè xiào yuē:" míng kě chéng bù kě huǐ, shēn kě shā bù kě rǔ yě." suì yǐn yào sǐ. shù chǐ shā shàn shì, cì qián bǎi wàn. zi huī táo nì bù shòu. jiàn wǔ zhōng, chá xiào lián, wèi suì jiǔ lìng.
李业,字巨游,梓潼人也。少执志清白,太守刘咸慕其名,召为功曹,十命不诣。咸怒,欲杀之。业径入狱,咸释之。公孙述屡聘不应,述怒,遣鸿胪尹融持毒药酒逼之。业笑曰:“名可成不可毁,身可杀不可辱也。”遂饮药死。述耻杀善士,赐钱百万。子翚逃匿不受。建武中,察孝廉,为遂久令。
wén jiān jí zāi, nán miàn huái mín.
▲文坚亟哉,南面怀民。
jǐng yì, zì wén jiān, zǐ tóng rén yě. tài shǒu dīng yǔ chá jǔ xiào lián, sī tú jǔ zhì jù, wèi yǎn yáng hóu xiāng gāo líng lìng. lì wén xué, yǐ lǐ ràng huà mín. qiān shì yù shǐ, shàng jì lì shǒu quē qǐng zhī, sān nián bù jué. yǐ zi gù shī shì shào fǔ lǐ yīng, yīng zhū, zì miǎn. jiǔ zhī, bài wǔ dū lìng, qiān yì zhōu tài shǒu. shàng shì lì mín tì qì sòng zhī, zhì jǔ zhě qī bǎi rén, bái shuǐ xiàn zhě sān bǎi rén. zhí yì zhōu luàn hòu, mǐ dòu qiān qián. yì zhì, ēn huà chàng qià, bǐ qù, mǐ dòu bā qián. jiū niǎo cháo qí tīng shì, yùn yù ér qù. sān fǔ biǎo jiàn, zhēng bài yì láng, zì miǎn guī. zhōu mù liú yān biǎo bài dū wèi. wéi rén lián zhèng, jí yín cí, chì zǐ sūn wéi xiū shàn wèi dǎo, rén yì wèi fú. nián bā shí yī ér zú.
景毅,字文坚,梓潼人也。太守丁羽察举孝廉,司徒举治剧,为沇阳侯相、高陵令。立文学,以礼让化民。迁侍御史,上计吏守阙请之,三年不绝。以子顾师事少府李膺,膺诛,自免。久之,拜武都令,迁益州太守。上事吏民涕泣送之,至沮者七百人,白水县者三百人。值益州乱后,米斗千钱。毅至,恩化畅洽,比去,米斗八钱。鸠鸟巢其听事,孕育而去。三府表荐,徵拜议郎,自免归。州牧刘焉表拜都尉。为人廉正,疾淫祠,敕子孙惟修善为祷,仁义为福。年八十一而卒。
shèng guó hào xué, yán yí shèng zhēn.
▲盛国好学,研颐圣真。
yáng chōng, zì shèng guó, zǐ tóng rén yě. shǎo hào xué, qiú shī suì yè, shòu gǔ xué yú fú fēng mǎ jì zhǎng lǚ shū gōng nán yáng zhū míng shū yǐng chuān bái zhòng zhí, jīng yán qī jīng. qí péng yǒu zé yǐng chuān xún cí míng lǐ yuán lǐ jīng zhào luó shū jǐng hàn yáng sūn zi xià shān yáng wáng shū mào, jiē hǎi nèi míng shì. hái yǐ jiào shòu zhōu lǐ. cháng yán tú wěi kōng shuō, qù shì xī lüè, yí fēi shèng, bù yǐ wéi jiào. chá xiào lián, wèi láng, zú.
杨充,字盛国,梓潼人也。少好学,求师遂业,受古学于扶风马季长、吕叔公、南阳朱明叔、颍川白仲职,精研七经。其朋友则颍川荀慈明、李元礼、京兆罗叔景、汉阳孙子夏、山阳王叔茂,皆海内名士。还以教授州里。常言图纬空说,去事希略,疑非圣,不以为教。察孝廉,为郎,卒。
hàn bó yì yè, zhū shēng zhī chún.
▲汉伯肄业,诸生之纯。
jǐng luán, zì hàn bó, zǐ tóng rén yě. shǎo yǔ guǎng hàn hǎo bó zōng shǔ jùn rèn shū běn yǐng chuān lǐ zhòng bó hǎi mèng yuán shū yóu xué qī zhōu, suì míng jīng shù. hái, nǎi zhuàn lǐ lüè hé luò jiāo jí fēng jiǎo zá shū yuè lìng zhāng jù, fán wǔ shí wàn yán. tài shǒu kuàng mìng wèi gōng cáo, chá xiào lián, jǔ yǒu dào, bó shì zhēng, bù yì. rán shàng chén shí zhèng, yán jīng dé shī. yòu jiè zǐ sūn rén jì zhī lǐ, jí yí lìng, qī sǐ zàng bù shè yī jīn, wù zài jié jiǎn, shén yǒu fǎ dù. zú zhōng bù yī.
景鸾,字汉伯,梓潼人也。少与广汉郝伯宗、蜀郡任叔本、颍川李仲、渤海孟元叔游学七州,遂明经术。还,乃撰《礼略》、《河洛交集》、《风角杂书》、《月令章句》,凡五十万言。太守贶命为功曹,察孝廉,举有道,博士徵,不诣。然上陈时政,言经得失。又戒子孙人纪之礼,及遗令,期死葬不设衣衿,务在节俭,甚有法度。卒终布衣。
bó xǐ xiào zhì,
▲伯禧效志,
zhāng shòu, zì bó xǐ, fú rén yě. shǎo gěi xiàn chéng yáng fàng wèi zuǒ. fàng wèi liáng zhōu zéi suǒ de, shòu qiú zhī, jī liù nián, shǐ zhī qí shēng cún. nǎi mài jiā yán jǐng dé sān shí wàn, shì mǎ wǔ pǐ wǎng shú fàng. dào wèi qiāng suǒ jié lüè jǐn. fán wǎng sān nián, jì dào yuǎn bù kě de shù, nǎi dān shēn yì lǔ, tì qì zì shuō. lǔ āi qí lǚ lái, qiǎn fàng suí hái. jùn zhào wèi zhōng hòu, zhào shū chú wū wèi. yǐ shēn pèi yìn, jìn ràng suǒ yǒu cái wù yǔ sān dì. fù wèi jùn yuàn. zhāng píng fù yì, suì chū sān bǎi wǔ shí wàn. qiān gōng cáo shǐ, xǐ wǔ guān yuàn, zú.
张寿,字伯禧,涪人也。少给县丞杨放为佐。放为凉州贼所得,寿求之,积六年,始知其生存。乃卖家盐井得三十万,市马五匹往赎放。道为羌所劫掠尽。凡往三年,计道远不可得数,乃单身诣虏,涕泣自说。虏哀其屡来,遣放随还。郡召为中候,诏书除巫尉。以身佩印,尽让所有财物与三弟。复为郡掾。章平赋役,岁出三百五十万。迁功曹史,徙五官掾,卒。
lǐ yú cán shēn.
▲李馀残身。
lǐ yú, fú rén. fù zǎo shì, xiōng yí shā rén wáng mìng, mǔ shèn dāng sǐ. yú nián shí sān, wèn rén yuē:" xiōng dì xiāng dài néng miǎn mǔ bù?" rén yuē:" qù dé yī rén ěr." yú nǎi yì lì qǐ dài mǔ sǐ. lì yǐ yú nián xiǎo, bù xǔ, yú yīn zì wěn sǐ. lì yǐ bái lìng, lìng āi shāng, yán jùn, jùn shàng shàng shū chū shèn. tài shǒu yǔ lìng yǐ jiā cái zàng yú, tú huà fǔ tíng.
李馀,涪人。父早世,兄夷杀人亡命,母慎当死。馀年十三,问人曰:“兄弟相代能免母不?”人曰:“趣得一人耳。”馀乃诣吏乞代母死。吏以馀年小,不许,馀因自刎死。吏以白令,令哀伤,言郡,郡上尚书出慎。太守与令以家财葬余,图画府廷。
kòu wáng èr zi, xíng yǒng yǐ rén.
▲寇、王二子,行勇以仁。
kòu qí, zì zǎi cháo, zǐ tóng rén yě. yǔ yì zi hóu màn jù xué liáng zhōu. màn hòu wèi bó hǎi wáng xiàng suǒ shā. qí zhàng jiàn zhì xiàng jiā, zhí xiàng bìng, xiàng xiè yuē:" jūn zǐ bù yǎn rén wú bèi, ān yǒu wéi yǒu bào chóu, shā bìng rén yě?" qí nǎi hái. jiǔ zhī, fù wǎng shā xiàng. yóu shì chá xiào lián, wèi bà líng lìng jì yīn xiāng. wáng yàn, zì shū bó, fú rén yě, yǔ guǎng hàn zhāng chāng níng shū shòu yè tài xué. chāng wèi hé nán lǚ tiáo suǒ shā, yàn shū shā tiáo. shì zài shū jiě.
寇祺,字宰朝,梓潼人也。与邑子侯蔓俱学凉州。蔓后为渤海王象所杀。祺杖剑至象家,值象病,象谢曰:“君子不掩人无备,安有为友报雠,杀病人也?”祺乃还。久之,复往杀象。由是察孝廉,为霸陵令、济阴相。王晏,字叔博,涪人也,与广汉张昌、宁叔受业太学。昌为河南吕条所杀,晏、叔杀条。事在叔解。
lǐ zhù duō fāng, yǐ zī lì chēng.
▲李助多方,以兹立称。
zhù zì wēng jūn, fú rén yě. tōng míng fāng, xiào yī shù, zuò jīng fāng sòng shuō, míng qí guō yù.
助字翁君,涪人也。通名方,校医术,作《经方颂说》,名齐郭玉。
zhāng wǔ zhī xìng, yì dí cái lún. dé xián hào gǔ, dàn xīn yì wén.
▲章武之兴,亦迪才伦。德贤好古,澹心艺文。
lǐ rén, zì dé xián, fú rén yě. yì bù duō guì jīn wén, ér bù chóng zhāng jù. rén zhī qí bù bó, nǎi yóu xué jīng zhōu, cóng sī mǎ dé cāo sòng zhòng zi shòu gǔ xué, yǐ xiū wén zì zhōng yě.
李仁,字德贤,涪人也。益部多贵今文,而不崇章句。仁知其不博,乃游学荆州,从司马德操、宋仲子受古学,以修文自终也。
guó fǔ hào rán, xíng dòng shén shěn.
▲国辅皓然,形动神沈。
dù wēi, zì guó fǔ, fú rén yě, rèn ān dì zǐ. xiān zhǔ dìng shǔ, cháng chēng lóng, hé mén bù chū. jiàn xìng èr nián, chéng xiàng liàng lǐng zhōu mù, xuǎn wéi zhǔ bù, yú ér zhì zhī. liàng yǐn jiàn, yǔ shū yòu quàn, yù shǐ yǐ dé fǔ shí, wēi gù cí jí dǔ. liàng biǎo bài jiàn dài fū, cóng qí suǒ zhì.
杜微,字国辅,涪人也,任安弟子。先主定蜀,常称聋,阖门不出。建兴二年,丞相亮领州牧,选为主簿,舆而致之。亮引见,与书诱劝,欲使以德辅时,微固辞疾笃。亮表拜谏大夫,从其所志。
sī qián yóu xué, xiū zhì sù lín.
▲思潜游学,休志素林。
yǐn mò, zì sī qián, fú rén yě. shǎo yǔ lǐ rén jù shòu xué sī mǎ huī sòng zhōng děng, bó tōng wǔ jīng. zhuān jīng zuǒ shì chūn qiū, zì liú xīn tiáo lì zhèng zhòng jiǎ kuí fù zǐ chén yuán fú qián zhù shuō, lüè jiē sòng shù, xī fù àn běn. yǐ zuǒ zhuàn shòu hòu zhǔ. hòu zhǔ lì, bài jiàn yì dài fū chéng xiàng jūn jì jiǔ. zi zōng yì wèi bó shì ěr.
尹默,字思潜,涪人也。少与李仁俱受学司马徽、宋忠等,博通五经。专精《左氏春秋》,自刘歆《条例》、郑众、贾逵父子、陈元、服虔注说,略皆诵述,希复案本。以《左传》授后主。后主立,拜谏议大夫、丞相军祭酒。子宗亦为博士耳。
qīn zhòng lǎng bó, xùn gǔ diǎn fén.
▲钦仲朗博,训诂典坟。
lǐ zhuàn, zì qīn zhòng, rén zi yě. shǎo shòu fù yè, yòu jiǎng wèn yǐn mò, zì wǔ jīng sì bù bǎi jiā zhū zǐ jì yì suàn jì bo shù yī shù gōng nǔ jī xiè zhī qiǎo, jiē zhì sī yān. wèi tài zǐ zhōng shù zǐ yòu zhōng láng jiàng. zhe gǔ wén zhōu yì shàng shū máo shī sān lǐ zuǒ shì zhù jiě tài xuán zhǐ guī, yī zé jiǎ mǎ, yì yú zhèng xuán. yǔ wáng sù chū bù xiāng jiàn, ér yì guī duō tóng.
李譔,字钦仲,仁子也。少受父业,又讲问尹默,自五经、四部、百家诸子、伎艺、算计、卜数、医术、弓弩机械之巧,皆致思焉。为太子中庶子、右中郎将。著古文《周易》、《尚书》、《毛诗》、《三礼》、《左氏》注解、《太玄指归》,依则贾、马,异于郑玄。与王肃初不相见,而意归多同。
sūn dé guǒ ruì, zuò liú gàn chén.
▲孙德果锐,作刘干臣。
lǐ fú, zì sūn dé, fú rén yě. xiān zhǔ chū, wèi chéng dū lìng. jiàn xìng yuán nián, qiān bā xī tài shǒu, hòu wèi jiāng zhōu dū du yáng wǔ jiàng jūn, rù wèi shàng shū pú yè, fēng píng yáng tíng hòu. yán xī chū, yǐ qián jiān jūn lǐng dà jiàng jūn sī mǎ. fú tóng jùn zǐ tóng wén gōng zì zhòng bǎo yì yǐ cái gàn wèi mù liàng zhì zhōng cóng shì chéng xiàng cān jūn.
李福,字孙德,涪人也。先主初,为成都令。建兴元年,迁巴西太守,后为江州都督、扬武将军,入为尚书仆射,封平阳亭侯。延熙初,以前监军领大将军司马。福同郡梓潼文恭字仲宝亦以才干为牧亮治中从事、丞相参军。
kàn kàn yī yàn, yù rùn lán fēn. shào míng biǎo qì, jiāng hàn zhī jùn.
▲衎衎祎彦,玉润兰芬。劭名表器,江汉之俊。
zǒng zàn shí wǔ rén yě.
总赞十五人也。
shù zǐ tóng rén shì.
述梓潼人士。
jì jiāng yōng mù, huà bō èr fù. wáng shì shì xìng, shí yóu xián mǔ.
▲季姜雍穆,化播二妇。王氏世兴,实由贤母。
jì jiāng, zǐ tóng wén shì nǚ, jiāng zuò dà jiàng guǎng hàn wáng jìng bó fū rén yě. shǎo dú shī lǐ. jìng bó qián fū rén yǒu zi bó nǚ jì liú èr rén, jì jiāng shēng kāng zhì zhī nǚ shǐ shì, fán qián hòu bā zǐ. fǔ yù ēn ài, qīn jì ruò yī. táng zǔ mǔ xìng yán, zǐ sūn suī jiàn guān èr qiān dàn, yóu zhàng zhī, fù guì shòu fá. táng lì wǔ jùn, zǔ mǔ suí zhī guān. hòu yǐ nián lǎo, bù yuàn yuǎn xiāng lǐ, jiāng yì cháng shì yǎng zuǒ yòu. jì liú chū shì, fēn jǐ shì bì gěi zhī. bó hǎo xiě shū, jiāng shǒu wèi zuò zhì. yú shì nèi mén xiāng huà, dòng xíng tuī ràng. bó qī qián wéi yáng jìn jí bó zi zūn fù shǔ jùn zhāng shū jì fú gū zhī jiào, jiē yǒu xián xùn, hào zhī" sān mǔ". táng wáng, jiāng chì kāng zhì zhī fù shì yáng jìn rú gū, zhōng wài zé zhī, jiē chéng lìng dé. jì jiāng nián bā shí yī zú. sì nán qì guān xíng fú, sì nǚ yì cóng guān shě jiāo fù, nèi wài guān miǎn bǎi yǒu yú rén, dāng shí róng zhī. wáng shì suì shì xìng.
季姜,梓潼文氏女,将作大匠广汉王敬伯夫人也。少读《诗》、《礼》。敬伯前夫人有子博、女纪、流二人,季姜生康、稚、芝、女始、示,凡前后八子。抚育恩爱,亲继若一。堂祖母性严,子孙虽见官二千石,犹杖之,妇跪受罚。堂历五郡,祖母随之官。后以年老,不愿远乡里,姜亦常侍养左右。纪、流出適,分己侍婢给之。博好写书,姜手为作帙。于是内门相化,动行推让。博妻犍为杨进及博子遵妇蜀郡张叔纪服姑之教,皆有贤训,号之“三母”。堂亡,姜敕康、稚、芝妇事杨进如姑,中外则之,皆成令德。季姜年八十一卒。四男弃官行服,四女亦从官舍交赴,内外冠冕百有馀人,当时荣之。王氏遂世兴。
dù cí zhuān zhuān, fù bù liàng zhǐ.
▲杜慈专专,父不谅只。
cí, fú dù jì nǚ, bā jùn yú xiǎn qī yě. shí bā shì xiǎn. xiǎn wáng, wú zi, jì yù gǎi jià yǔ tóng xiàn yáng shàng. cí yuē:" shòu mìng yú shì. yú shì zǎo wáng, qiè zhī bù xìng. dāng shēng shì xián gū, sǐ jiù yǎng chéng shì, cún wáng děng dàn yù zài zhōng gōng yǎng, wáng bù yǒu hèn, yuàn bù yì tú." jì zhī bù kě yán ér duó yě, nǎi mì móu yǔ yáng bī pò zhī, cí yì ér sǐ.
慈,涪杜季女,巴郡虞显妻也。十八適显。显亡,无子,季欲改嫁与同县杨上。慈曰:“受命虞氏。虞氏早亡,妾之不幸。当生事贤姑,死就养成室,存亡等;但欲在终供养,亡不有恨,愿不易图。”季知不可言而夺也,乃密谋与杨逼迫之,慈缢而死。
jìng yáng xuě chóu, zhuàng yú liè shì.
▲敬杨雪雠,壮逾烈士。
jìng yáng, fú guō mèng qī, yáng wén zhī nǚ yě. shǐ shēng shī mǔ. bā suì, fù wèi shèng suǒ shā, wú zōng qīn, yī wài zǔ zhèng. xíng nián shí qī, shì mèng. mèng yǔ shèng yǒu jiù, shèng shù wǎng lái mèng jiā. jìng yáng tì qì wèi mèng yuē:" shèng xiōng è. bó mìng wèi nǚ, wú nán kūn, è chóu wèi bào, wèi cháng yī rì wàng yě. suī fù rén jū zhì, rán fù zǐ ēn shēn, kǒng zú kuáng huò, yì jūn huò huàn, jūn yí shū zhī." mèng yǐ gào shèng, shèng bù nà. hàn ān yuán nián, shèng zhì mèng jiā, jìng yáng yǐ dà zhàng dǎ shā shèng, jiāng zì shā mèng zhǐ zhī, yǔ jù táo. fú lìng shuāng shèng chū zhuī, wén qí gù ér zhǐ, ān wèi èr mén. huì shè dé miǎn. zhōng píng sì nián, fú lìng xiàng zūn wèi lì tú biǎo zhī.
敬杨,涪郭孟妻,杨文之女也。始生失母。八岁,父为□盛所杀,无宗亲,依外祖郑。行年十七,適孟。孟与盛有旧,盛数往来孟家。敬杨涕泣谓孟曰:“盛凶恶。薄命为女,无男昆,恶雠未报,未尝一日忘也。虽妇人拘制,然父子恩深,恐卒狂惑,益君祸患,君宜疏之。”孟以告盛,盛不纳。汉安元年,盛至孟家,敬杨以大杖打杀盛,将自杀;孟止之,与俱逃。涪令双胜出追,闻其故而止,安慰二门。会赦得免。中平四年,涪令向遵为立图表之。
wéi zī sān yuàn, rén chàng yì lǐ. bāng yǒu sī pín, yǐ chí xiá jì.
▲惟兹三媛,仁畅义理。邦有斯嫔,以驰遐纪。
zǒng zàn sān rén.
总赞三人。
shù zǐ tóng liè nǚ.
述梓潼列女。
yòu zǐ tóng jùn shì nǚ zàn dì liù.
右梓潼郡士女赞第六。
fán shì nǚ shí bā rén.
凡士女十八人。
èr zhōu rén shì zì hàn jí wèi èr bǎi sì shí bā rén ér yǐ yī bǎi jiǔ shí qī rén shì, wǔ shí yī rén nǚ. hòu xián èr shí rén, hé èr bǎi liù shí bā rén, yǐ shì lái shì zhī jūn zǐ yān. rú qí yí tuō, jí hòu shì kě shū zhě, yuàn yí hòu juàn. yòu, chūn qiū gǔ liáng zhuàn shǒu xù yuē:" chéng dì shí, yì lì sān chuán bó shì, bā jùn xū jūn ān dú bó zuǒ zhuàn bù zǔ shèng rén." hòu hàn shí, wèi jùn tài shǒu wáng mù jiàn yǐn fāng wèi sān gōng, tiān zǐ zhào shàng shū láng shǔ jùn zhāng jùn cè zhī. rán bù xiáng qí xíng shì.
二州人士自汉及魏二百四十八人而已一百九十七人士,五十一人女。后贤二十人,合二百六十八人,以示来世之君子焉。如其遗脱,及后世可书者,愿贻后隽。又,《春秋谷梁传》首叙曰:“成帝时,议立三传博士,巴郡胥君安独驳《左传》不祖圣人。”后汉时,魏郡太守王牧荐尹方为三公,天子诏尚书郎蜀郡张俊策之。然不详其行事。
zhuàn yuē: èr zhōu rén shì, zì hàn jí wèi, kě wèi zhòng yǐ. hé zhě? shì zōng duō shì, zé xiàng rú lín yóu, bó sī fèng xiáng, luò xià yún yì, shū wén lóng xiāng. zài xiào xuān, zé wáng bāo wèi bǐng, zhōng hé zuò yǒng, zhǔ wén gān quán, pā wèi shì jìng. zài yuán chéng, zé jūn gōng jiǎn jiǎn, xīn sī guó bìng, lǜ jīng liú wēi, zhí wǔ wáng tīng. qí gāo zhě zé yán jūn wèi dào, yì sú yí fēng zhòng yuán duān wěi, jū wéi rén zōng. ruò fú bǐng xīn sāi yuān, yǔ wù yíng chōng, zé yáng zǐ yún yě míng zhòng tài shān, huá xià yǎng chóng, zé zhèng zǐ zhēn yě bù qū qí shēn, zhì gāo qīng yún, zé qiáo xuán yě bù chǐ è jūn, hùn dào tuī yùn, zé yáng xuān yě. jiàng jí jiàn wǔ míng zhāng yǐ lái, chū zhě zé néng nèi guàn cháo kuí, wài bō wǔ jiào, zàn hé dǐng wèi, jīng lún zhì yào, shàng dá tài jiē, xià yǔn mín zhào. chù zhě zé lì jū pán huán, hào rán xuán dǎo, tiān jué wán zhī, rén jué zé xiào, xuán chē mén sì, yí huì qí shào. ruò sī zhī lún, hǎi nèi fú qí yīng míng, zhū sì fāng qí huàn yào yǐ. gù yuē: hàn zhēng bā shì, shǔ chū qí sì. yòu yuē: hàn jù sì yì, shǔ xuǎn qí èr. kě wèi bù zhòng hū? rán bā jùn xū jūn ān, yǐ rú xué diǎn yǎ chēng yú xiào chéng shǔ jùn zhāng jùn cè wèn yǐn fāng, bù chū wǔ jīng cháng yì qián wéi lǚ mèng yǒu tuō gū zhī jié. ruò zī zhī lèi, jùn yì wǎng wǎng chuí xiàng kān míng, jiàn yǒu miáo yì. qú wǎn shēng zhǎng luàn, gù lǎo yǐ méi, mò suǒ zī zhì, bù xiáng qí shì. dàn yī hàn shū guó zhì chén jūn suǒ zài, fán shì nǚ èr bǎi sì shí bā rén ér yǐ hòu xián èr shí rén, hé èr bǎi liù shí bā rén, yǐ shì lái shì zhī hào shì zhě. rú néng xiáng qí yí tuō, jí yǒu kě shū, yuàn fù yú zuǒ. qí chuán zhì fù zǔ zǐ sūn jí yǒu míng shī shì shī guān wèi zhě bù liè, níng zhōu rén shì yì bù liè. bié wèi mù lù, zhì jìn yuán kāng mò, fán sān bǎi jiǔ shí yī rén yě.
撰曰:二州人士,自汉及魏,可谓众矣。何者?世宗多事,则相如麟游,伯司凤翔,洛下云翳,叔文龙骧。在孝宣,则王褒蔚炳,《中和》作咏,属文甘泉,葩为世镜。在元、成,则君公謇謇,心思国病,虑经刘危,直忤王听。其高者则严君味道,易俗移风;仲元端委,居为人宗。若夫秉心塞渊,与物盈冲,则杨子云也;名重泰山,华夏仰崇,则郑子真也;不屈其身,志高青云,则谯玄也;不耻恶君,混道推运,则杨宣也。降及建武、明、章以来,出者则能内贯朝揆,外播五教,赞和鼎味,经纶治要,上答太阶,下允民照。处者则利居槃桓,皓然玄蹈,天爵玩之,人爵则笑,悬车门肆,夷、惠齐绍。若斯之伦,海内服其英名,洙、泗方其焕耀矣。故曰:汉徵八士,蜀出其四。又曰:汉具四义,蜀选其二。可谓不众乎?然巴郡胥君安,以儒学典雅称于孝成;蜀郡张俊策问尹方,不出五经常义;犍为吕孟有讬孤之节。若兹之类,郡邑往往垂象刊铭,见有苗裔。璩晚生长乱,故老以没,莫所咨质,不详其事。但依《汉书》、《国志》、陈君所载,凡士女二百四十八人而已;后贤二十人,合二百六十八人,以示来世之好事者。如能详其遗脱,及有可书,愿附于左。其传志父祖子孙及有名失事失官位者不列,宁州人士亦不列。别为目录,至晋元康末,凡三百九十一人也。