strong guǎng yòu cáo jì strong
廣右漕計
jīn rì guǎng yòu cáo jì, zài yán ér yǐ. yán chǎng bīn hǎi, yǐ zhōu yùn yú lián zhōu shí kāng cāng. kè fàn xī yán zhě, zì lián zhōu lù yùn zhì yù lín zhōu, ér hòu kě yǐ zhōu yùn. jīn liǎng zhòng yú dōng yán, ér shāng rén yóu jiān zhī. zì gǎi háng guān mài, yùn shǐ yáo xiào zī yí zhòng, shí dāng shì rèn. nǎi zhì shí wàn cāng yú yù lín zhōu, guān yǐ niú chē zì lián zhōu shí kāng cāng yùn yán zhù zhī, shù yī shuǐ kě sàn yú zhū zhōu. fán qǐng yán zhī zhōu, yuē jìng jiāng fǔ róng yí yōng bīn héng liǔ xiàng guì yù lín zhāo hè wú téng xún róng zhōu, gè yǐ suì é lái qǐng. jìng jiāng suì é bā qiān luó, róng èr qiān qī bǎi luó, yí sì qiān sān bǎi jiǔ shí, yōng qī qiān wǔ bǎi, bīn èr qiān wǔ bǎi, liǔ sān qiān wǔ bǎi yǒu qí, xiàng sān qiān, héng èr qiān qī bǎi, guì sān qiān yī bǎi yǒu qí, yù lín sān qiān, zhāo sān qiān jiǔ bǎi, hè wǔ qiān, wú èr qiān, téng èr qiān wǔ bǎi, xún sān qiān, róng sān qiān. fán wǔ wàn bā qiān èr bǎi luó yǒu qí. àn cǐ wén yuán běn yǒu cuò jiǎn, jīn yí zhèng. qǔ qí xī, yǐ bā fēn guī cáo sī, èr fēn guī běn zhōu. yòu hǎi nán sì zhōu jūn jí qīn lián léi huà gāo, jiē chǎn yán zhōu jūn, xī mài cáo sī èr fēn yán, yì yǐ bā fēn xī guī cáo sī. tōng qián shí liù zhōu, qǐng yán yú shí wàn cāng zhě, fán qī wàn yú luó. jué zhǎng bǔ duǎn, cáo sī suì dé qián liù shí wǔ wàn wǔ qiān liù bǎi yú mín, ér suì zhī qián qī shí sān wàn èr qiān yú mín, yòu yǐ xiàng zhě cún liú yán běn qián chōng zhī, měi luó bā bǎi zú, qī wàn yú luó, dāng dé qī wàn yú mín shěng, yǐ bǔ cáo jì. jué hòu zhāng nán xuān wèi shuài, nǎi qǐng yú cháo, yǐ sān fēn yán xī yǔ zhū zhōu, ér miǎn zhū zhōu mín hù miáo mǐ měi yī shí qǔ èr dòu zhī hào. hòu yǐ zhū jùn shí mài shù zòu qǐng, qí é shāo jiǎn.
今日廣右漕計,在鹽而已。鹽場濱海,以舟運於廉州石康倉。客販西鹽者,自廉州陸運至鬱林州,而後可以舟運。斤兩重於東鹽,而商人猶艱之。自改行官賣,運使姚孝資頤重,實當是任。乃置十萬倉於鬱林州,官以牛車自廉州石康倉運鹽貯之,庶一水可散於諸州。凡請鹽之州,曰靜江府、融、宜、邕、賓、橫、柳、象、貴、鬱林、昭、賀、梧、藤、潯、容州,各以歲額來請。靜江歲額八千籮,融二千七百籮,宜四千三百九十,邕七千五百,賓二千五百,柳三千五百有奇,象三千,橫二千七百,貴三千一百有奇,鬱林三千,昭三千九百,賀五千,梧二千,藤二千五百,潯三千,容三千。凡五萬八千二百籮有奇。按此文原本有錯簡,今移正。取其息,以八分歸漕司,二分歸本州。又海南四州軍及欽、廉、雷、化、高,皆產鹽州軍,昔賣漕司二分鹽,亦以八分息歸漕司。通前十六州,請鹽於十萬倉者,凡七萬餘籮。絕長補短,漕司歲得錢六十五萬五千六百餘緡,而歲支錢七十三萬二千餘緡,又以向者存留鹽本錢充之,每籮八百足,七萬餘籮,當得七萬餘緡省,以補漕計。厥後張南軒為帥,乃請於朝,以三分鹽息予諸州,而免諸州民戶苗米每一石取二斗之耗。後以諸郡實賣數奏請,其額稍減。
strong guǎng xī yán fǎ strong
廣西鹽法
guǎng xī tǔ jí mín pín, bìng biān duō kòu. zì nóng zhì gāo píng, cháo tíng suì cì hú běi yī juàn sì wàn èr qiān pǐ, hú nán shī yī wàn wǔ qiān pǐ, mián yī wàn liǎng, guǎng dōng mǐ yī wàn èr qiān dàn, tí yán sī yán yī qiān wǔ bǎi wàn jīn, sháo zhōu cén shuǐ chǎng tóng wǔ shí wàn jīn, fù běn lù zhù qián yī shí wǔ wàn mín, zǒng jì zhū chù shàn gěi guǎng xī, fán yī bǎi yī shí yú wàn mín. zǔ zōng gài yǐ guǎng yòu xī nán èr biān, jiē jìn huà wài, yǎng bīng jī wēi, bù kě bù sù jù, gù shǐ cháng yǒu yú lì yě. zì nán dù yǐ lái, guǎng xī yǐ yán zì gěi. xuān hé wǔ nián, yǐ zhào guǎng dōng xī lù, gè zhì tí jǔ guān, suì mài yán gù wú dìng é, zhì shì cáo sī nǎi dé qǔ qí yíng yú. shào xìng bā nián, zhào èr guǎng yán, tōng xíng kè chāo, zhuān zhì tí jǔ yī yuán yú guǎng zhōu, jǐn lǐng liǎng lù yán shì. yòu yǐ xī lù yuǎn kuò, yòu lìng guǎng xī tí xíng jiān lǐng xī lù yán shì. shí yáng me rǎo dòng tíng, huái yán bù tōng yú hú xiāng, gù guǎng xī yán dé yǐ yuè jiè, yī suì mài jí bā wàn luó, měi luó yī bǎi jīn, cháo tíng suì wèi suì é. měi yī luó chāo qián wǔ mín, suì dé sì shí wàn mín, guī yú dà nóng. nèi yǒu bā wàn sì qiān sì bǎi mín fù guǎng xī jīng lüè sī mǎi mǎ, sān wàn mín yīng fù hú běi jìng zhōu, shí wàn mín yǐ shàn è zhōu dà jūn, yú xī shàng gòng. yú shì cáo jì dà chù, wú yǐ bèi biān, nǎi qǔ zhū jùn mín jiān shuì mǐ, děng dì bō wǎng biān zhōu shū nà, bié yǐ qián hé dí, chōng zhū jùn suì jì, měi yī shí wèi qián wǔ bǎi zú. biān zhōu sù bīng, suì xiǎng èr shí sān wàn èr qiān yú shí, ér biān zhōu zhǐ guǎn shuì mǐ yī shí yī wàn jiǔ qiān yú shí, gù bù miǎn kē bō tā jùn. zhì shào xìng shí yī nián, mín yǐ bìng gào, qǐ jiāng zhī yí biān zhōu mǐ, jiù běn zhōu nà qián. cáo sī shàng qǐng, cóng zhī. měi shí zhé qián sì mín zú, jǐn zhù yú cáo sī xīn zì kù, yòng yǐ zhī fù biān zhōu, cáo jì dà yōu. yì zhě wèi biān jùn mǐ yī shí, jià zhǐ shù bǎi qián, suì cái jiǎn zhì èr mín, ér cáo jì yóu yǒu yú yě. shí huái yán yǐ tōng yú hú xiāng, kè chāo suì bù dēng é, tí xíng jiān sī, jí lì zhāo yòu, suì zhǐ mài jí wǔ wàn luó. yán shì zhě yòu wèi kè chāo jì bù dēng é, bù ruò fù lìng cáo sī zì mài guān yán, ér chú mín zhé mǐ hé dí zhī rǎo. yú shì guǎng xī cáo chén fù lǐng běn lù yán shì, ér dōng yán bù dé rù xī lù yǐ. guǎng dōng yán é dà kuī, lǚ qǐng yú cháo, qǐ fù tōng kè chāo. yǐ wèi guǎng dōng chǎn yán duō ér shí yán shǎo, guǎng xī chǎn yán shǎo ér shí yán duō, dōng yán rù xī, sàn wǎng zhū zhōu, yǒu yī shuǐ zhī biàn. xī lù chǎn yán zhī zhōu, shuǐ lù bù biàn, yì shí xī lù kè rén, lè qǐng dōng yán, zhàn é wèi duō. jīn xī lù yǐ yán lì zì zhuān, zé dōng yán zuò kuī kè é. cháo tíng cóng qí qǐng. yòu wèi guǎng xī huà suǒ yǐ wèi suì jì zhě yuē, jiù é guǎng dōng shí wàn luó, guǎng xī bā wàn luó, zēng shōu chāo qián yī mín shěng, kě dé yī shí bā wàn mín shěng, wèi zhī cáo jì qián. jiù fǎ, guǎng xī yán hù nà yán yī luó, guān zhī běn qián yī qiān bā bǎi zú, hòu wèi guān lì qīn kè, zhǐ zhī èr sān bǎi, jīn shí zhī yī qiān zú, guān jié qǔ bā bǎi zú, wèi zhī cún liú yán běn qián. jì xī lù bā wàn luó, yòu dé bā wàn èr qiān mín shěng, ér xī lù yuán é bā wàn luó, kè rén rù nà sì shí wàn mín shěng, rú shì zé tōng kě dé liù shí liù wàn èr qiān mín, jǐn fù guǎng xī cáo sī. nèi qǔ èr shí yú wàn mín chōng mǎi mǎ bìng è jìng zhōu zhī fèi, yú sì shí wǔ wàn yú mín, yǐ zhī chōng guǎng xī suì jì. guǎng xī jiù é bā wàn luó, zhǐ jí wǔ wàn, jīn suì zhǐ wèi shí mài zhī shù, yòu yú shàng shōu zēng chāo qián, jiǎn kè yán běn qián, shì yǐ xū shù jiào zhī shí shù, suì dāng kuī qián èr shí yī wàn liù qiān mín, cǐ qǐ xì shì yě zāi? fàn shí hú zuò shuài, kàng shū qǐng fù guān mài, qí shuō yuē: guān zì mài yán, bù guò duó shāng rén zhī lì yǐ lì guān, ér mín wú zhé mǐ zhī huàn. wǎng rì xī lù mài jí bā wàn luó, jīn wèi xū shù yǐ. zhǐ yǐ shí mài jí wǔ wàn luó wèi lǜ, ér quán yǐ guǎng xī yán jià, měi yī jīn yǐ yī bǎi sì shí wén zú wèi lǜ, suì kě dé qī shí yú wàn mín zú, jì jiǔ shí yú wàn mín shěng, pèi hū qí yǒu yú yǐ. qí dào yuē ér yì xíng, qí shuō jiǎn ér yì míng, yán yì pèi zhī fǎ, dù qīn qī zhī bì, bǐ fǎ jiǔ ér bù huài, chéng zhǎng lì yě. cháo tíng shǐ yí ér hòu cóng zhī. guǎng dōng shēn qǐ bù yǐ, yòu wèi dōng lù suì rèn fā dōng yán rù jiè chāo qián zhī shù èr wàn sì qiān liù bǎi yú mín, qí yì suì dìng. rán cáo jì yōu yù, shí fàn gōng zhī lì yě.
廣西土瘠民貧,並邊多寇。自儂智高平,朝廷歲賜湖北衣絹四萬二千匹,湖南絁一萬五千匹,綿一萬兩,廣東米一萬二千石,提鹽司鹽一千五百萬斤,韶州涔水場銅五十萬斤,付本路鑄錢一十五萬緡,總計諸處贍給廣西,凡一百一十餘萬緡。祖宗蓋以廣右西南二邊,接近化外,養兵積威,不可不素具,故使常有餘力也。自南渡以來,廣西以鹽自給。宣和五年,已詔廣東、西路,各置提舉官,歲賣鹽固無定額,至是漕司乃得取其贏餘。紹興八年,詔二廣鹽,通行客鈔,專置提舉一員於廣州,盡領兩路鹽事。又以西路遠闊,又令廣西提刑兼領西路鹽事。時楊麼擾洞庭,淮鹽不通於湖湘,故廣西鹽得以越界,一歲賣及八萬籮,每籮一百斤,朝廷遂為歲額。每一籮鈔錢五緡,歲得四十萬緡,歸於大農。內有八萬四千四百緡付廣西經略司買馬,三萬緡應副湖北靖州,十萬緡以贍鄂州大軍,余悉上供。於是漕計大絀,無以備邊,乃取諸郡民間稅米,等第撥往邊州輸納,別以錢和糴,充諸郡歲計,每一石為錢五百足。邊州宿兵,歲餉二十三萬二千餘石,而邊州止管稅米一十一萬九千餘石,故不免科撥他郡。至紹興十一年,民以病告,乞將支移邊州米,就本州納錢。漕司上請,從之。每石折錢四緡足,盡貯於漕司辛字庫,用以支付邊州,漕計大優。議者謂邊郡米一石,價止數百錢,遂裁減至二緡,而漕計猶有餘也。時淮鹽已通於湖湘,客鈔遂不登額,提刑兼司,極力招誘,歲止賣及五萬籮。言事者又謂客鈔既不登額,不若復令漕司自賣官鹽,而除民折米和糴之擾。於是廣西漕臣復領本路鹽事,而東鹽不得入西路矣。廣東鹽額大虧,屢請於朝,乞復通客鈔。以為廣東產鹽多而食鹽少,廣西產鹽少而食鹽多,東鹽入西,散往諸州,有一水之便。西路產鹽之州,水陸不便,異時西路客人,樂請東鹽,占額為多。今西路以鹽利自專,則東鹽坐虧課額。朝廷從其請。又為廣西畫所以為歲計者曰,舊額廣東十萬籮,廣西八萬籮,增收鈔錢一緡省,可得一十八萬緡省,謂之漕計錢。舊法,廣西鹽戶納鹽一籮,官支本錢一千八百足,後為官吏侵刻,止支二三百,今實支一千足,官截取八百足,謂之存留鹽本錢。計西路八萬籮,又得八萬二千緡省,而西路元額八萬籮,客人入納四十萬緡省,如是則通可得六十六萬二千緡,盡付廣西漕司。內取二十餘萬緡充買馬並鄂、靖州之費,餘四十五萬餘緡,以之充廣西歲計。廣西舊額八萬籮,止及五萬,今遂指為實賣之數,又於上收增鈔錢,減刻鹽本錢,是以虛數較之實數,歲當虧錢二十一萬六千緡,此豈細事也哉?范石湖作帥,抗疏請復官賣,其說曰:「官自賣鹽,不過奪商人之利以利官,而民無折米之患。往日西路賣及八萬籮,今為虛數矣。只以實賣及五萬籮為率,而權以廣西鹽價,每一斤以一百四十文足為率,歲可得七十餘萬緡足,計九十餘萬緡省,霈乎其有餘矣。」其道約而易行,其說簡而易明,嚴抑配之法,杜侵欺之弊,俾法久而不壞,誠長利也。朝廷始疑而後從之。廣東申乞不已,又為東路歲認發東鹽入界鈔錢之數二萬四千六百餘緡,其議遂定。然漕計優裕,實范公之力也。
strong jīng lüè sī mǎi mǎ strong
經略司買馬
zì yuán fēng jiān, guǎng xī shuài sī yǐ zhì gàn bàn gōng shì yī yuán yú yōng zhōu, zhuān qiè tí jǔ zuǒ yòu jiāng dòng dīng tóng cuò zhì mǎi mǎ. shào xìng sān nián, zhì tí jǔ mǎi mǎ sī yú yōng. liù nián, lìng shuài chén jiān jǐng. jīn yōng zhōu shǒu chén tí diǎn mǎi mǎ jīng gàn yī yuán, zhì xiè yú yōng zhě, bù fèi yě, shí zhǎng mǎi mǎ zhī cái. qí xià zé yǒu yòu jiāng èr tí jǔ, dōng tí jǔ zhǎng děng liàng mán mǎ, jiān shōu mǎi mǎ yìn xī tí jǔ zhǎng rù mán jiè zhāo mǎ. yǒu tóng xún jiǎn yī yuán, yì zhù zhá héng shān zhài, hòu ān fǔ shàng biān, zé lǜ jiǎ bīng xiān wǎng jìng shàng, jǐng hù zhū fān rén jiè. yǒu zhī zhài zhǔ bù dōu jiān sān yuán, tóng zhǔ guǎn mǎi mǎ qián wù. chǎn mǎ zhī guó yuē dà lǐ zì qǐ tè mó luó diàn pí nà luó kǒng xiè fān xī fān děng. měi dōng, yǐ mǎ kòu biān. mǎi mǎ sī xiān qiǎn zhāo mǎ guān, jī jǐn zēng cì zhī. mǎ jiāng rù jìng, xī tí jǔ chū jìng zhāo zhī. tóng xún jiǎn lǜ jiǎ shì wǎng jìng shàng hù zhī. jì rén jìng, zì sì chéng zhōu xíng liù rì zhì héng shān zhài, yōng shǒu yǔ jīng gàn, shèng bèi yǐ wǎng, yǔ zhī hù shì, mán mù qiào mén ér zuò, bù yǔ mán jiē yě. dōng tí jǔ nǎi yǔ mán shǒu zuò yú tíng shàng, qún mán yǔ wú bīng xiào bó yì děng liàng yú tíng xià. cháo tíng suì bō běn lù shàng gòng qián jīng zhì qián yán chāo qián jí lián zhōu shí kāng yán chéng dū fǔ jǐn, cǔn jīng lüè sī wèi shì mǎ zhī fèi. jīng sī yǐ zhū sè qián mǎi yín jí huí yì tā zhōu jīn yín cǎi bó, jǐn wǎng bó yì. yǐ mǎ zhī gāo xià, shì yín zhī zhòng qīng, yán jǐn cǎi zēng, yǐ yín dìng jià. suì é yī qiān wǔ bǎi pǐ, fēn wèi sān shí gāng, fù xíng zài suǒ. shào xìng èr shí qī nián, lìng mǎ gāng fēn wǎng jiāng shàng zhū jūn. hòu qǐ tiān gāng, lìng yuán é zhī wài, fán tiān mǎi sān shí yī gāng, gài mǎi sān qiān wǔ bǎi pǐ yǐ. cǐ wài, yòu zé qí quán qí yǐ rù nèi jiù, bù xià shí gāng. mǎ zhèng zhī yào, dà lüè jiàn cǐ.
自元豐間,廣西帥司已置幹辦公事一員於邕州,專切提舉左、右江峒丁同措置買馬。紹興三年,置提舉買馬司於邕。六年,令帥臣兼頸。今邕州守臣提點買馬經干一員,置廨於邕者,不廢也,實掌買馬之財。其下則有右江二提舉,東提舉掌等量蠻馬,兼收買馬印;西提舉掌入蠻界招馬。有同巡檢一員,亦駐札橫山寨,候安撫上邊,則率甲兵先往境上,警護諸蕃人界。有知寨、主簿、都監三員,同主管買馬錢物。產馬之國曰大理、自杞、特磨、羅殿、毗那、羅孔、謝蕃、膝蕃等。每冬,以馬叩邊。買馬司先遣招馬官,齎錦繒賜之。馬將入境,西提舉出境招之。同巡檢率甲士往境上護之。既人境,自泗城州行六日至橫山寨,邕守與經干,盛備以往,與之互市,蠻幕譙門而坐,不與蠻接也。東提舉乃與蠻首坐於庭上,群蠻與吾兵校博易、等量於庭下。朝廷歲撥本路上供錢、經制錢、鹽鈔錢及廉州石康鹽、成都府錦,忖經略司為市馬之費。經司以諸色錢買銀及回易他州金銀彩帛,盡往博易。以馬之高下,視銀之重輕,鹽錦彩繒,以銀定價。歲額一千五百匹,分為三十綱,赴行在所。紹興二十七年,令馬綱分往江上諸軍。後乞添綱,令元額之外,凡添買三十一綱,蓋買三千五百匹矣。此外,又擇其權奇以入內廄,不下十綱。馬政之要,大略見此。
strong yí zhōu mǎi mǎ strong
宜州買馬
mǎ chǎn yú dà lǐ guó. dà lǐ guó qù yí zhōu shí wǔ chéng ěr, zhōng yǒu xiǎn zǔ, bù dé ér tōng, gù zì qǐ luó diàn jiē fàn mǎ yú dà lǐ, ér zhuǎn mài yú wǒ zhě yě. luó diàn shén ěr yú yōng, zì qǐ shí gé yuǎn yān. zì qǐ zhī rén qiáng hàn, suì cháng yǐ mǎ jiǎ dào yú luó diàn ér lái, luó diàn nán zhī, gù shù zhì zhēng. rán zì qǐ suī yuǎn yú yōng, ér ěr yú yí, tè gé nán dān zhōu ér yǐ. shào xìng sān shí yī nián, zì qǐ yǔ luó diàn yǒu zhēng, nǎi yóu nán dān jìng qū mǎ zhí dǐ yí zhōu chéng xià. yí rén jùn jù bù qù, shuài sī wèi zhī liàng mǎi sān gāng, yǔ zhī yuē yuē: hòu bù xǔ cǐ lái! zì shì yǒu xiàn yán yú cháo: yí zhōu mǎi mǎ liáng biàn. xià guǎng xī shuài chén yì, qián hòu shuài chén, jiē yǐ yí zhōu jìn nèi dì bù biàn. běn cháo dī fáng wài yí zhī yì, kě wèi mì yǐ, gāo lì yī shuǐ kě zhì dēng lái, bì lìng zì míng zhōu rù gòng zhě, fēi gù yū zhī yě, zhèng bù yù jìn ěr. jīn yōng zhōu héng shān mǎi mǎ, zhū mán yuǎn lái, rù wú jìng nèi, jiàn wú biān miàn kuò yuǎn, jī mí zhōu shù shí, wèi guó fān bì, dòng dīng zhī qiáng, zú yǐ yù wǔ, ér héng shān rán yuǎn zài yōng chéng qī chéng zhī wài, zhì zhài lì guān, bàng yǐn zuǒ yòu jiāng zhū zhài dīng bīng, huì hé dàn yā, mǎi mǎ guān qīn dài jiǎ tǔ yǐ lín zhī, rán hòu yǔ zhī wèi shì. qí xíng shì gù rú cǐ. jīn yí zhōu zhī jìng, hǔ tóu guān yě, jù yí chéng bù sān bǎi lǐ. yī guò hǔ guān, xiǎn zǔ jiǔ shí lǐ, bù kě yǐ fàng mù, guò cǐ jí shì tiān hé xiàn píng yì zhī dì, yǐ bī yí chéng yǐ, cǐ qí kě zāi?
馬產於大理國。大理國去宜州十五程爾,中有險阻,不得而通,故自杞、羅殿皆販馬於大理,而轉賣於我者也。羅殿甚邇於邕,自杞實隔遠焉。自杞之人強悍,歲常以馬假道於羅殿而來,羅殿難之,故數至爭。然自杞雖遠於邕,而邇於宜,特隔南丹州而已。紹興三十一年,自杞與羅殿有爭,乃由南丹徑驅馬直抵宜州城下。宜人峻拒不去,帥司為之量買三綱,與之約曰:「後不許此來!」自是有獻言於朝:「宜州買馬良便。」下廣西帥臣議,前後帥臣,皆以宜州近內地不便。本朝堤防外夷之意,可為密矣,高麗一水可至登、萊,必令自明州入貢者,非故迂之也,政不欲近耳。今邕州橫山買馬,諸蠻遠來,入吾境內,見吾邊面闊遠,羈縻州數十,為國藩蔽,峒丁之強,足以禦侮,而橫山然遠在邕城七程之外,置寨立關,傍引左、右江諸寨丁兵,會合彈壓,買馬官親帶甲土以臨之,然後與之為市。其形勢固如此。今宜州之境,虎頭關也,距宜城不三百里。一過虎關,險阻九十里,不可以放牧,過此即是天河縣平易之地,已逼宜城矣,此其可哉?
strong mǎ gāng strong
馬綱
mán mǎ rén jìng, zì sì chéng zhōu zhì héng shān zhài ér zhǐ. mǎ zhī lái yě, shè dì shù qiān lǐ, jí shén. mán fù qí sì zú zhuāi pū zhī, dàn yán èr jīn xǔ, zòng zhī, xún rì zì féi yǐ. guān jì mǎi mǎ, fēn dìng gāng shù. jīng lüè sī xiān xià zhāo hè téng róng gāo léi huà qīn lián yí liǔ róng guì xún yù lín zhōu, chà jiàn rèn shǐ chén sān shí sān rén, qián lái héng shān yā mǎ. bù zú, tīng mù jì jū dài què guān. cháng gāng mǎ yī gāng wǔ shí pǐ, jìn mǎ sān shí pǐ. měi gāng yā gāng guān yī yuán, jiāng xiào wǔ rén, shòu yī yī rén, qiān mǎ bīng shì èr shí wǔ rén. jìn mǎ gāng zé shí wǔ rén, gài yī rén qiān èr mǎ yě. zhū zhōu chà guān bīng jì dìng, yā mǎ guān jiè qǐng shàn jiā qián èr bǎi yú mín, jiāng xiào jūn bīng gè yǒu jiè qǐng, qián wǎng héng shān zhài tí diǎn mǎi mǎ sī gōng cān. jì lǐng gāng, zé zì héng shān qī chéng zhì yōng zhōu, yòu shí bā chéng zhì jīng lüè sī gōng cān, chéng yàn gāng mǎ. jīng lüè sī fù liáng chǐ cùn, jiā yǐ huǒ yìn, yǎng zhī mǎ wù, yǐ guān mǎ zhī léi zhuàng, tǐ chá yā mǎ shǐ chén zhī néng fǒu ér jìn tuì zhī. suì zài fēn gāng zé lǐng, fā wǎng xíng zài, huò jiāng shàng zhū jūn jiāo nà. yán lù zhōu xiàn, jiē yǒu mǎ wù, wèi zhī sù chéng. yǒu kǒu shí quàn cǎo liào, wèi rén mǎ zhī xū fèi. jì zhì, cháo tíng yòu yǒu shǎng fá yǐ quàn chéng zhī. fán quán gāng bù sǐ sǔn zhě, yā gāng guān zhuǎn yī guān, jiǎn sān nián mó kān. sǐ sǔn sān fēn zhě, yǒu jiàng guān zhī fá. qí yú shǎng fá yǒu chà. jiāng xiào jūn bīng, gè yǐ suǒ qiān mǎ wèi shǎng fá, shǎng zé bǔ yǐ jiē jí, bù yuàn zé qǐng qián fá zé jiā zhàng ér qiǎn zhī. rán ér yā mǎ yì yǒu fǎ yān, qí fǎ: mǎi yán liú yǐ zì suí, měi rì wǎn yǐ yán shù liǎng dàn zhī, zì rán shuǐ cǎo diào ér wú jí, cǐ qiú quán gāng zhī fǎ yě. dà dǐ yā mǎ nǎi wǔ chén jūn xiào sù huà zhī tú, ér fù wèi lèi yǐ shǎng zhuǎn zhì zhèng shǐ zhě, bù kě shèng shù.
蠻馬人境,自泗城州至橫山寨而止。馬之來也,涉地數千里,瘠甚。蠻縛其四足拽仆之,啖鹽二斤許,縱之,旬日自肥矣。官既買馬,分定綱數。經略司先下昭、賀、藤、容、高、雷、化、欽、廉、宜、柳、融、貴、潯、鬱林州,差見任使臣三十三人,前來橫山押馬。不足,聽募寄居、待闕官。常綱馬一綱五十匹,進馬三十匹。每綱押綱官一員,將校五人,獸醫一人,牽馬兵士二十五人。進馬綱則十五人,蓋一人牽二馬也。諸州差官兵既定,押馬官借請贍家錢二百餘緡,將校軍兵各有借請,前往橫山寨提點買馬司公參。既領綱,則自橫山七程至邕州,又十八程至經略司公參,呈驗綱馬。經略司覆量尺寸,加以火印,養之馬務,以觀馬之羸壯,體察押馬使臣之能否而進退之。遂再分綱責領,發往行在,或江上諸軍交納。沿路州縣,皆有馬務,為之宿程。有口食券、草料,為人馬之須費。既至,朝廷又有賞罰以勸懲之。凡全綱不死損者,押綱官轉一官,減三年磨勘。死損三分者,有降官之罰。其餘賞罰有差。將校軍兵,各以所牽馬為賞罰,賞則補以階級,不願則請錢;罰則加杖而遣之。然而押馬亦有法焉,其法:買鹽留以自隨,每日晚以鹽數兩啖之,自然水草調而無疾,此求全綱之法也。大抵押馬乃武臣軍校速化之途,而副尉累以賞轉至正使者,不可勝數。
strong yōng zhōu héng shān zhài bó yì chǎng strong
邕州橫山寨博易場
mán mǎ zhī lái, tā huò yì zhì. mán zhī suǒ jī, shè xiāng hú yáng zhǎng míng jī pī zhān yún nán dāo jí zhū yào wù. wú shāng jiǎ suǒ jī, jǐn zēng bào pí wén shū jí zhū qí qiǎo zhī wù. yú shì yì zhě píng jià jiāo shì. zhāo mǎ guān nǎi sī zhì chǎng yú jiā, jǐn lǎn mán shì ér qīng qí zhēng, qí rù guān chǎng zhě, shén cái yī èr ěr. lóng xìng jiǎ shēn, téng zi zhāo wèi yōng shǒu, yǒu zhì shù, duō qiǎn luó zú yú sī lù kǒu yāo jié shāng rén yuè zhōu, qīng qí shuì ér liú qí huò, wèi zhī pǐn dìng zhū huò zhī jià, liè jiǎ qū yú guān chǎng. zhì kāi chǎng zhī rì, qún shāng qǐng huò yú guān, yī guān suǒ dìng jià, yǔ mán wèi shì, bù xǔ jiǎn jià xiān shòu, xī qū yì zhě dǎo mán zì mǎi. yù yè zé cì rì zài shì. qí yǒu bù shòu, xǔ zhí fù jiān guān, jiǎn jià bó yì. zhū shāng zhī shì jì bì, guān nǎi chōu jiě, bìng shōu shuì qián. shǎng xìn fá bì, guān lì bù gǎn qǐ qǔ, shāng yì wú tā mí fèi, qiě wú mào jìn zhī xiǎn. shí yōng zhōu kuān yù, ér rén jiē biàn zhī.
蠻馬之來,他貨亦至。蠻之所齎,麝香、胡羊、長鳴雞、披氈、雲南刀及諸藥物。吾商賈所齎,錦繒、豹皮、文書及諸奇巧之物。於是譯者平價交市。招馬官乃私置場於家,盡攬蠻市而輕其征,其入官場者,什才一二耳。隆興甲申,滕子昭為邕守,有智數,多遣邏卒於私路口邀截商人越州,輕其稅而留其貨,為之品定諸貨之價,列賈區於官場。至開場之日,群商請貨於官,依官所定價,與蠻為市,不許減價先售,悉驅譯者導蠻恣買。遇夜則次日再市。其有不售,許執覆監官,減價博易。諸商之事既畢,官乃抽解,並收稅錢。賞信罰必,官吏不敢乞取,商亦無他縻費,且無冒禁之險。時邕州寬裕,而人皆便之。
strong yōng zhōu yǒng píng zhài bó yì chǎng strong
邕州永平寨博易場
yōng zhōu zuǒ jiāng yǒng píng zhài, yǔ jiāo zhǐ wèi jìng, gé yī jiàn ěr. qí běi yǒu jiāo zhǐ yì, qí nán yǒu xuān hé tíng, jiù wèi bó yì chǎng. yǒng píng zhī zhài zhǔ guǎn bó yì. jiāo rén rì yǐ míng xiāng xī xiàng jīn yín yán qián, yǔ wú shāng yì líng jǐn luó bù ér qù. fán lái yǒng píng zhě, jiē dòng luò jiāo rén, zūn lù ér lái, suǒ jī bì guì xì, wéi yán cū zhòng. rán yán zhǐ kě yì bù ěr. yǐ èr shí wǔ jīn wèi yī luó, bù yǐ yōng zhōu wǔ yuán xiàn suǒ chǎn xiá fú zhě. qí rén yì chún pǔ, fēi ruò yǒng ān zhōu jiāo rén zhì qīn zhě zhī jiǎo. ruò zuǒ jiāng yòu yǒu nǎn jiāng shān, yǔ jiāo zhǐ sū mào zhōu wèi lín, yì shí yǒu shǎo bó yì, zé nǎn jiāng xún fáng zhǔ zhī.
邕州左江永平寨,與交址為境,隔一澗耳。其北有交址驛,其南有宣和亭,就為博易場。永平知寨主管博易。交人日以名香、犀象、金銀、鹽、錢,與吾商易綾、錦、羅、布而去。凡來永平者,皆峒落交人,遵陸而來,所齎必貴細,惟鹽粗重。然鹽止可易布爾。以二十五斤為一籮,布以邕州武緣縣所產狹幅者。其人亦淳樸,非若永安州交人至欽者之狡。若左江又有湳江柵,與交址蘇茂州為鄰,亦時有少博易,則湳江巡防主之。
strong qīn zhōu bó yì chǎng strong
欽州博易場
fán jiāo zhǐ shēng shēng zhī jù, xī yǎng yú qīn, zhōu jí wǎng lái bù jué yě. bó yì chǎng zài chéng wài jiāng dōng yì. qí yǐ yú bàng lái yì dǒu mǐ chǐ bù zhě, wèi zhī jiāo zhǐ dàn. qí guó fù shāng lái bó yì zhě, bì zì qí biān yǒng ān zhōu yí dié yú qīn, wèi zhī xiǎo gāng. qí guó qiǎn shǐ lái qīn, yīn yǐ bó yì, wèi zhī dà gāng. suǒ jī nǎi jīn yín tóng qián chén xiāng guāng xiāng shú xiāng shēng xiāng zhēn zhū xiàng chǐ xī jiǎo. wú zhī xiǎo shāng jìn fàn zhǐ bǐ mǐ bù zhī shǔ, rì yǔ jiāo rén shǎo shǎo bó yì, yì wú zú yán. wéi fù shāng zì shǔ fàn jǐn zhì qīn, zì qīn yì xiāng zhì shǔ, suì yī wǎng fǎn, měi bó yì dòng shù qiān mín, gè yǐ qí huò hù jiān, yú shí ér jià shǐ dìng. jì jiān zhī hòu, bù dé yǔ tā shāng yì. qí shǐ yì jià, tiān dì zhī bù xiāng móu. wú zhī fù shāng, yòu rì qiǎn qí tú wèi xiǎo shāng yǐ zì gěi, ér zhú shì fǎn gēng yǐ lǎo zhī. bǐ zhī fù shāng, wán rán bù dòng, yì yǐ chí jiǔ kùn wǒ. èr shāng xiāng yù, xiāng yǔ wèi bēi jiǔ huān. jiǔ ér jiàng xīn xiāng cóng, kuài zhě nǎi zuǒ yòu jiàn jiā yì yáng, qí jià xiāng qù bù yuǎn, rán hòu liǎng píng yān. guān wèi zhī chèng xiāng jiāo jǐn, yǐ chéng qí shì. jì bó yì, guān zhǐ shōu wú shāng zhī zhēng. qí zhēng zhī yě, yuē huò wèi qián, duō wèi xū shù, wèi zhī gāng qián. měi gāng qián yī qiān, wèi shí qián sì bǎi, jí yǐ shí qián yī mín zhēng sān shí yān. jiāo rén běn chún pǔ, wú rén zhà zhī yú quán héng dī áng zhī jiān. qí hòu zhì sān zào shǐ, jiào dìng bó yì chǎng chèng. ěr nián yǒng ān zhōu rén jiǎo tè shén, wú shāng zhī zhà bǐ yě, lǜ yǐ shēng yào zhī wěi, bǐ zé yǐ jīn yín zá yǐ tóng, zhì bù kě biàn, xiāng zé zì yǐ yán, shǐ zhī néng chén shuǐ, huò zhù qiān yú xiāng qiào yǐ chén zhī, shāng rén lǜ duò qí shù zhōng yǐ.
凡交址生生之具,悉仰於欽,舟楫往來不絕也。博易場在城外江東驛。其以魚蚌來易斗米尺布者,謂之交址蜑。其國富商來博易者,必自其邊永安州移牒於欽,謂之小綱。其國遣使來欽,因以博易,謂之大綱。所齎乃金銀、銅錢、沉香、光香、熟香、生香、真珠、象齒、犀角。吾之小商近販紙筆、米布之屬,日與交人少少博易,亦無足言。唯富商自蜀販錦至欽,自欽易香至蜀,歲一往返,每博易動數千緡,各以其貨互緘,逾時而價始定。既緘之後,不得與他商議。其始議價,天地之不相侔。吾之富商,又日遣其徒為小商以自給,而築室反耕以老之。彼之富商,頑然不動,亦以持久困我。二商相遇,相與為杯酒歡。久而降心相從,儈者乃左右漸加抑揚,其價相去不遠,然後兩平焉。官為之秤香交錦,以成其事。既博易,官止收吾商之徵。其征之也,約貨為錢,多為虛數,謂之綱錢。每綱錢一千,為實錢四百,即以實錢一緡征三十焉。交人本淳樸,吾人詐之於權衡低昂之間。其後至三造使,較定博易場秤。邇年永安州人狡特甚,吾商之詐彼也,率以生藥之偽,彼則以金銀雜以銅,至不可辨,香則漬以鹽,使之能沉水,或鑄鉛於香竅以沉之,商人率墮其術中矣。