dì lǐ zhī shū, gǔ rén yǒu fēi niǎo tú, bù zhī hé rén suǒ wèi. suǒ wèi fēi niǎo zhě, wèi suī yǒu sì zhì lǐ shù, jiē shì xún lù bù zhī, dào lù yū zhí ér bù cháng, jì liè wèi tú, zé lǐ bù wú yuán xiāng yīng, gù àn tú bié liàng jìng zhí sì zhì, rú kōng zhōng niǎo fēi zhí dá, gèng wú shān chuān huí qū zhī chà. yú cháng wèi shǒu lìng tú, suī yǐ èr cùn zhé bǎi lǐ wèi fēn lǜ, yòu lì zhǔn wàng yá róng bàng yàn gāo xià fāng xié yū zhí qī fǎ, yǐ qǔ niǎo fēi zhī shù. tú chéng, dé fāng yú yuǎn jìn zhī shí, shǐ kě shī cǐ fǎ, fēn sì zhì bā dào wèi èr shí sì zhì, yǐ shí èr zhī jiǎ yǐ bǐng dīng gēng xīn rén guǐ bā gàn qián kūn gěn xùn sì guà míng zhī. shǐ hòu shì tú suī wáng, dé yǔ cǐ shū, àn èr shí sì zhì yǐ bù jùn xiàn, lì kě chéng tú, háo fà wú chà yǐ.
地理之書，古人有《飛鳥圖》，不知何人所為。所謂「飛鳥」者，謂雖有四至里數，皆是循路步之，道路迂直而不常，既列為圖，則里步無緣相應，故按圖別量徑直四至，如空中鳥飛直達，更無山川回屈之差。余嘗為《守令圖》，雖以二寸折百里為分率，又立準望、牙融、傍驗、高下、方斜、迂直七法，以取鳥飛之數。圖成，得方隅遠近之實，始可施此法，分四至、八到為二十四至，以十二支、甲乙丙丁庚辛壬癸八干、乾坤艮巽四卦名之。使後世圖雖亡，得予此書，按二十四至以布郡縣，立可成圖，毫髮無差矣。

yǐ cí shí mó zhēn fēng, zé ruì chù cháng zhǐ nán yì yǒu zhǐ běi zhě, kǒng shí xìng yì bù tóng. rú xià zhì lù jiǎo jiě dōng zhì mí jiǎo jiě, nán běi xiāng fǎn, lǐ yīng yǒu yì, wèi shēn kǎo ěr.
以磁石磨針鋒，則銳處常指南；亦有指北者，恐石性亦不同。如夏至鹿角解、冬至麋角解，南北相反，理應有異，未深考耳。

wú rén shì hé tún yú, yǒu yù dú zhě, wǎng wǎng shā rén, kě wèi shēn jiè. jù běn cǎo: hé tún wèi gān wēn, wú dú, bǔ xū, qù shī qì, lǐ yāo jiǎo. yīn běn cǎo yǒu cǐ shuō, rén suì xìn yǐ wèi wú dú, shí zhī bù yí. cǐ shén wù yě. běn cǎo suǒ zài hé tún, nǎi jīn zhī yú, yì wèi zhī wéi wǔ huí fǎn. yú, fēi rén suǒ shì zhě, jiāng zhè jiān wèi zhī huí yú zhě shì yě. wú rén suǒ shí hé tún yǒu dú, běn míng hóu yí yú. běn cǎo zhù yǐn rì huá zi yún: hé tún yǒu dú, yǐ lú gēn jí gǎn lǎn děng jiě zhī. gān yǒu dà dú. yòu wèi yú chuī dù yú. cǐ nǎi shì hóu yí yú, huò yuē hú yí yú, fēi běn cǎo suǒ zài hé tún yě. yǐn yǐ wèi zhù, dà wù yǐ. rì huá zi chēng: yòu míng yú. cǐ què fēi yě, gài chà hù jiě zhī ěr. guī yú zhè dōng rén suǒ hū, yòu yǒu shēng hǎi zhōng zhě, fù shàng yǒu cì, míng hǎi guī. chuī dù yú nán rén tōng yán zhī, yǐ qí fù zhàng rú chuī yě. nán rén bǔ hé tún fǎ: jié liú wèi shān, dài qún yú dà xià zhī shí, xiǎo bá qù shān, shǐ suí liú ér xià, rì mò wěi zhì, zì xiāng pái cù, huò chù shān, zé nù ér fù gǔ, fú yú shuǐ shàng, yú rén nǎi jiē qǔ zhī.
吳人嗜河豚魚，有遇毒者，往往殺人，可為深戒。據《本草》：「河豚味甘溫，無毒，補虛，去濕氣，理腰腳。」因《本草》有此說，人遂信以為無毒，食之不疑。此甚誤也。《本草》所載河豚，乃今之魚，亦謂之鮠五回反。魚，非人所嗜者，江浙間謂之回魚者是也。吳人所食河豚有毒，本名侯夷魚。《本草注》引《日華子》云：「河豚有毒，以蘆根及橄欖等解之。肝有大毒。又為魚、吹肚魚。」此乃是侯夷魚，或曰胡夷魚，非《本草》所載河豚也。引以為注，大誤矣。《日華子》稱：「又名魚。」此卻非也，蓋差互解之耳。規魚浙東人所呼，又有生海中者，腹上有刺，名海規。吹肚魚南人通言之，以其腹脹如吹也。南人捕河豚法：截流為柵，待群魚大下之時，小拔去柵，使隨流而下，日莫猥至，自相排蹙，或觸柵，則怒而腹鼓，浮於水上，漁人乃接取之。

yáng zhōu zài táng shí zuì wèi fù shèng, jiù chéng nán běi shí wǔ lǐ yī bǎi yī shí bù, dōng xī qī lǐ sān shí bù, kě jì zhě yǒu èr shí sì qiáo. zuì xī zhuó hé chá yuán qiáo, cì dōng dà míng qiáo, jīn dà míng sì qián. rù xī shuǐ mén yǒu jiǔ qǔ qiáo, jīn jiàn lóng sì qián. cì dōng zhèng dāng shuài yá nán mén, yǒu xià mǎ qiáo, yòu dōng zuō fang qiáo, qiáo dōng hé zhuǎn xiàng nán, yǒu xǐ mǎ qiáo, cì nán qiáo, jiàn zài jīn zhōu chéng běi mén wài. yòu nán ā shī qiáo, zhōu jiā qiáo, jīn cǐ chù wèi chéng běi mén. xiǎo shì qiáo, jīn cún. guǎng jì qiáo, jīn cún. xīn qiáo, kāi míng qiáo, jīn cún. gù jiā qiáo, tōng sì qiáo, jīn cún. tài píng qiáo, jīn cún. lì yuán qiáo, chū nán shuǐ mén yǒu wàn suì qiáo, jīn cún. qīng yuán qiáo, zì yì qiáo běi hé liú dōng chū, yǒu cān zuǒ qiáo, jīn kāi yuán sì qián. cì dōng shuǐ mén, jīn yǒu xīn qiáo, fēi gǔ jī yě. dōng chū yǒu shān guāng qiáo. jiàn zài jīn shān guāng sì qián. yòu zì yá mén xià mǎ qiáo zhí nán yǒu běi sān qiáo, zhōng sān qiáo, nán sān qiáo, hào jiǔ qiáo, bù tōng chuán, bù zài èr shí sì qiáo zhī shù, jiē zài jīn zhōu chéng xī mén zhī wài.
揚州在唐時最為富盛，舊城南北十五里一百一十步，東西七里三十步，可紀者有二十四橋。最西濁河茶園橋，次東大明橋，今大明寺前。入西水門有九曲橋，今建隆寺前。次東正當帥牙南門，有下馬橋，又東作坊橋，橋東河轉向南，有洗馬橋，次南橋，見在今州城北門外。又南阿師橋，周家橋，今此處為城北門。小市橋，今存。廣濟橋，今存。新橋，開明橋，今存。顧家橋，通泗橋，今存。太平橋，今存。利園橋，出南水門有萬歳橋，今存。青園橋，自驛橋北河流東出，有參佐橋，今開元寺前。次東水門，今有新橋，非古蹟也。東出有山光橋。見在今山光寺前。又自衙門下馬橋直南有北三橋，中三橋，南三橋，號「九橋」，不通船，不在二十四橋之數，皆在今州城西門之外。

huáng huán, jí jīn zhī zhū téng yě, tiān xià jiē yǒu. yè rú huái, qí huā suì xuán, zǐ sè, rú gé huā. kě zuò cài shí, huǒ bù shú yì yǒu xiǎo dú. jīng shī rén jiā yuán pǔ zhōng zuò dà jià zhǒng zhī, wèi zhī zǐ téng huā zhě shì yě. shí rú zào jiá, shǔ dōu fù suǒ wèi qīng zhū huáng huán zhě, huáng huán jí cǐ téng zhī gēn yě. gǔ jīn jiē zhǒng yǐ wèi tíng kǎn zhī shì. jīn rén cǎi qí jīng, yú huái gàn shàng jiē zhī, wěi wèi ǎi huái. qí gēn rù yào yòng, néng tǔ rén.
黃鐶，即今之朱藤也，天下皆有。葉如槐，其花穗懸，紫色，如葛花。可作菜食，火不熟亦有小毒。京師人家園圃中作大架種之，謂之紫藤花者是也。實如皂莢，《蜀都賦》所謂「青珠黃鐶」者，黃鐶即此藤之根也。古今皆種以為亭檻之飾。今人采其莖，於槐榦上接之，偽為矮槐。其根入藥用，能吐人。