qián shì yí shì, shí yǒu yú gǔ rén wén zhāng zhōng jiàn zhī. yuán zhěn shī yǒu" pí pá gōng diào bā shí yī, sān tiáo xián zhòng dàn bù chū." pí pá gòng yǒu bā shí sì diào, gài shí èr lǜ gè qī jūn, nǎi chéng bā shí sì diào. zhěn shī yán" bā shí yī diào", rén duō bù yù suǒ wèi. yú yú jīn líng chéng xiàng jiā dé táng hè huái zhì pí pá pǔ yī cè, qí xù yún:" pí pá bā shí sì diào. nèi huáng zhōng tài cù lín zhōng gōng shēng, xián zhòng dàn bù chū, xū guǎn sè dìng xián. qí yú bā shí yī diào, jiē yǐ cǐ sān diào wèi zhǔn, gèng bù yòng guǎn sè dìng xián." shǐ yù zhěn shī yán. rú jīn zhī tiáo qín, xū xiān yòng guǎn sè" hé" zì dìng gōng xián xià shēng zhēng, zhēng xián shàng shēng shāng, shàng xià xiāng shēng, zhōng yú shǎo shāng. fán xià shēng zhě gé èr xián, shàng shēng zhě gé yī xián qǔ zhī. fán xián shēng jiē dāng rú cǐ. gǔ rén réng xū yǐ jīn shí wèi zhǔn, shāng sòng" yī wǒ qìng shēng" shì yě. jīn rén gǒu jiǎn, bù fù yǐ xián guǎn dìng shēng, gù qí gāo xià wú zhǔn, chū yú lín shí. huái zhì pí pá pǔ diào gé, yǔ jīn lè quán bù tóng. táng rén lè xué jīng shēn, shàng yǒu yǎ lǜ yí fǎ. jīn zhī yàn lè, gǔ shēng duō wáng, ér xīn shēng dà shuài jiē wú fǎ dù. yuè gōng zì bù néng yán qí yì, rú hé dé qí shēng hé? jīn jiào fāng yàn lè, bǐ lǜ gāo èr jūn ruò." hé" zì bǐ tài cù wēi xià, què yǐ" fán" zì dāng gōng shēng, bǐ gōng zhī qīng wēi gāo. wài fāng lè yóu wú fǎ, qiú tǐ yòu gāo jiào fāng yī jūn yǐ lái. wéi běi dí yuè shēng, bǐ jiào fāng lè xià èr jūn. dà fán běi rén yì guān wén wù, duō yòng táng sú, cǐ lè yí yì táng zhī yí shēng yě.
前世遗事,时有于古人文章中见之。元稹诗有“琵琶宫调八十一,三调弦中弹不出。”琵琶共有八十四调,盖十二律各七均,乃成八十四调。稹诗言“八十一调”,人多不喻所谓。余于金陵丞相家得唐贺怀智《琵琶谱》一册,其序云:“琵琶八十四调。内黄钟、太蔟、林钟宫声,弦中弹不出,须管色定弦。其余八十一调,皆以此三调为準,更不用管色定弦。”始喻稹诗言。如今之调琴,须先用管色“合”字定宫弦下生徵,徵弦上生商,上下相生,终于少商。凡下生者隔二弦,上生者隔一弦取之。凡弦声皆当如此。古人仍须以金石为準,《商颂》“依我磬声”是也。今人苟简,不復以弦管定声,故其高下无準,出于临时。怀智《琵琶谱》调格,与今乐全不同。唐人乐学精深,尚有雅律遗法。今之燕乐,古声多亡,而新声大率皆无法度。乐工自不能言其义,如何得其声和?今教坊燕乐,比律高二均弱。“合”字比太蔟微下,却以“凡”字当宫声,比宫之清微高。外方乐尤无法,求体又高教坊一均以来。唯北狄乐声,比教坊乐下二均。大凡北人衣冠文物,多用唐俗,此乐疑亦唐之遗声也。
jīn zhī yàn lè èr shí bā diào, bù zài shí yī lǜ, wéi huáng zhōng zhōng lǚ lín zhōng sān lǜ, gè jù gōng shāng jiǎo yǔ sì yīn qí yú huò yǒu yī diào zhì èr sān diào, dú ruí bīn yī lǜ dōu wú. nèi zhōng guǎn xiān lǚ diào, nǎi shì ruí bīn shēng, yì bù zhèng dàng běn lǜ. qí jiān shēng yīn chū rù, yì bù quán yīng gǔ fǎ. lüè kě pèi hé ér yǐ. rú jīn zhī zhōng lǚ gōng, què shì gǔ jiā zhōng gōng nán lǚ gōng, nǎi gǔ lín zhōng gōng jīn lín zhōng shāng, nǎi gǔ wú shè gōng jīn dà lǚ diào, nǎi gǔ lín zhōng yǔ. suī guó gōng yì mò néng zhī qí suǒ yīn.
今之燕乐二十八调,布在十一律,唯黄钟、中吕、林钟三律,各具宫、商、角、羽四音;其余或有一调至二三调,独蕤宾一律都无。内中管仙吕调,乃是蕤宾声,亦不正当本律。其间声音出入,亦不全应古法。略可配合而已。如今之中吕宫,却是古夹钟宫;南吕宫,乃古林钟宫;今林钟商,乃古无射宫;今大吕调,乃古林钟羽。虽国工亦莫能知其所因。
shí èr lǜ bìng qīng gōng, dāng yǒu shí liù shēng. jīn zhī yàn lè zhǐ yǒu shí wǔ shēng. gài jīn lè gāo yú gǔ lè èr lǜ yǐ xià, gù wú zhèng huáng zhōng shēng, zhǐ yǐ" hé" zì dāng dà lǚ, yóu chà gāo, dāng zài dà lǚ tài cù zhī jiān," xià sì" zì jìn cù," gāo sì" zì jìn jiā zhōng," xià yī" zì jìn gū xǐ," gāo yī" zì jìn zhōng lǚ," shàng" zì jìn ruí bīn" gōu" zì jìn lín zhōng," chǐ" zì jìn yí zé," gōng" zì jìn nán lǚ," gāo gōng" zì jìn wú shè," liù" zì jìn yīng zhōng," xià fán" zì wèi huáng zhōng qīng." gāo fán" zì wèi tài lǚ qīng," xià wǔ" zì wèi tài cù qīng," gāo wǔ" zì wèi jiā zhōng qīng. fǎ suī rú cǐ, rán zhū diào shā shēng, bù néng jǐn guī běn lǜ, gù yǒu piān shā cè shā jì shā yuán shā zhī lèi. suī yǔ gǔ fǎ bù tóng, tuī zhī yì jiē yǒu lǐ. zhī shēng zhě jiē néng yán zhī, cǐ bù bèi zài yě.
十二律并清宫,当有十六声。今之燕乐止有十五声。盖今乐高于古乐二律以下,故无正黄钟声,只以“合”字当大吕,犹差高,当在大吕、太蔟之间,“下四”字近蔟,“高四”字近夹钟,“下一”字近姑洗,“高一”字近中吕,“上”字近蕤宾;“勾”字近林钟,“尺”字近夷则,“工”字近南吕,“高工”字近无射,“六”字近应钟,“下凡”字为黄钟清。“高凡”字为太吕清,“下五”字为太蔟清,“高五”字为夹钟清。法虽如此,然诸调杀声,不能尽归本律,故有偏杀、侧杀、寄杀、元杀之类。虽与古法不同,推之亦皆有理。知声者皆能言之,此不备载也。
gǔ fǎ, zhōng qìng měi jù shí liù, nǎi shí liù lǜ yě. rán yī jù yòu zì yīng yī lǜ, yǒu huáng zhōng zhī jù, yǒu dà lǚ zhī jù, qí tā lè jiē rán. qiě yǐ qín yán zhī, suī jiē qīng shí, qí jiān yǒu shēng zhòng zhě, yǒu shēng qīng zhě. cái zhōng zì yǒu wǔ yīn, gù gǔ rén míng qín, huò wèi zhī qīng zhēng. huò wèi zhī qīng jiǎo. bù dú wǔ yīn yě, yòu yīng zhū diào. yú yǒu rén jiā yǒu yī pí pá, zhì zhī xū shì, yǐ guǎn sè zòu shuāng diào, pí pá xián zhé yǒu shēng yīng zhī, zòu tā diào zé bù yīng, bǎo zhī yǐ wéi yì wù, shū bù zhī cǐ nǎi cháng lǐ. èr shí bā diào dàn yǒu shēng tóng zhě jí yīng ruò biàn èr shí bā diào ér bù yīng, zé shì yì diào shēng yě. gǔ fǎ, yī lǜ yǒu qī yīn, shí èr lǜ gòng bā shí sì diào. gèng xì fēn zhī, shàng bù zhǐ bā shí sì, yì diào zhì duō. ǒu zài èr shí bā diào zhōng, rén jiàn qí yīng, zé yǐ wéi guài, cǐ cháng lǐ ěr. cǐ shēng xué zhì yào miào chù yě. jīn rén bù zhī cǐ lǐ, gù bù néng jí tiān dì zhì hé zhī shēng. shì zhī yuè gōng, xián shàng yīn diào shàng bù néng zhī, hé xiá jí cǐ?
古法,钟磬每虡十六,乃十六律也。然一虡又自应一律,有黄钟之虡,有大吕之虡,其他乐皆然。且以琴言之,虽皆清实,其间有声重者,有声轻者。材中自有五音,故古人名琴,或谓之清徵。或谓之清角。不独五音也,又应诸调。余友人家有一琵琶,置之虚室,以管色奏双调,琵琶弦辄有声应之,奏他调则不应,宝之以为异物,殊不知此乃常理。二十八调但有声同者即应;若遍二十八调而不应,则是逸调声也。古法,一律有七音,十二律共八十四调。更细分之,尚不止八十四,逸调至多。偶在二十八调中,人见其应,则以为怪,此常理耳。此声学至要妙处也。今人不知此理,故不能极天地至和之声。世之乐工,弦上音调尚不能知,何暇及此?