zhù shì lù zì yán zhī, hào wú gōng, pó yáng rén. yóu jìn shì wàn lì yǐ wèi kǎo xuǎn wèi nán kē jǐ shì zhōng. dāng xù shān lóng xī jiǎng xué jiāng yòu, xiān shēng yǔ qí qún cóng zhù yǐ zhí wéi jìng zhù jiè qīng méi shòu wéi wén lù zhī huì. jí tiān tāi chàng dào dōng nán, hǎi nèi yún fù jǐng cóng, qí zuì zhī míng zhě, zé xīn ān pān qù huá wú yīn wáng dé rú yǔ xiān shēng yě. qù huá chū rù jīng shī, suī qīn jiǎng huì, bù zhī wéi xué zhī fāng, xiān shēng suí fāng kāi shì, shāo jué jū pò zhé shǎo kuān zhī, jì jué xīn xiè zhé biān cè zhī, zhōng bù wéi zhī dào pò, shǐ qí zì dé. xiān shēng wèi:" wú rén cóng yǒu shēng lái, xí rǎn chán bàn, máo fà gǔ suǐ, wú bù shòu bìng, zòng péng yǒu shàn gōng rén guò, yì nán méi jǔ. wéi shì bǐ cǐ hù xiāng xū xià, kāi yī tiáo shòu shàn zhī lù, cǐ zhēn xǐ dí cháng wèi liáng jì." gù zhōng shēn bù lí jiǎng xí. tiān tāi yǐ bù róng yǐ wèi zōng, xiān shēng cóng cǐ dé lì." shēn zài xīn zhōng" yī yǔ, shí fā xiān rú suǒ wèi fā. zhì wèi" zhǔ zài dào yì, jí dǎo cè shì zhī jī quán, yì wèi miào yòng", cǐ fēi rú zhě qì xiàng, nǎi shì shì zuò yòng jiàn xìng zhī shuō yě. gǔ jīn gōng yè, rú tiān kōng niǎo yǐng, yǐ jī quán ér gàn dāng gōng yè, suǒ wèi yǐ dào xùn rén, biàn dì jiē fèn tǔ yǐ.
祝世禄字延之,号无功,鄱阳人。由进士万历乙未考选为南科给事中。当绪山、龙溪讲学江右,先生与其群从祝以直惟敬、祝介卿眉寿为文麓之会。及天台倡道东南,海内云附景从,其最知名者,则新安潘去华、芜阴王德孺与先生也。去华初入京师,虽亲讲会,不知为学之方,先生随方开释,稍觉拘迫辄少宽之,既觉心懈辄鞭策之,终不为之道破,使其自得。先生谓:“吾人从有生来,习染缠绊,毛发骨髓,无不受病,纵朋友善攻人过,亦难枚举。惟是彼此互相虚下,开一条受善之路,此真洗涤肠胃良剂。”故终身不离讲席。天台以不容已为宗,先生从此得力。“身在心中”一语,实发先儒所未发。至谓“主在道义,即蹈策士之机权,亦为妙用”,此非儒者气象,乃释氏作用见性之说也。古今功业,如天空鸟影,以机权而干当功业,所谓以道殉人,遍地皆粪土矣。
zhù zi xiǎo yán
祝子小言
xué zhě bù lùn zào yì, xiān dìng pǐn gé, xū yǒu fèng huáng xiáng yú qiān rèn qì xiàng, fāng kě shāng qiú cǐ yī dà shì. bù rán, hún shēn luò shì qíng kē jiù zhōng. ér yīn rén qǐ míng, yīn míng qǐ yì, zhé hào yú rén yuē xué, hé yì zhuó yīng ní zǐ zhī wō, zhèn yī fēng chén zhī lù, jì hái chún bái, wú yǒu shì chù.
学者不论造诣,先定品格,须有凤凰翔于千仞气象,方可商求此一大事。不然,浑身落世情窠臼中。而因人起名,因名起义,辄号於人曰学,何异濯缨泥滓之涡,振衣风尘之路,冀还纯白,无有是处。
huàn mò huàn yú bù zì zhèn, hóng fàn liù jí, ruò jū yī yān, yī niàn jīng gāng, rú chí hū zhāng, fēng fēi léi dòng, fèn xùn jī áng, qún yí yǐ wáng, zhū yù yǐ jiàng, bǎi xíng yǐ chāng, gèng yǒu hé shì?
患莫患於不自振,《洪范》六极,弱居一焉,一念精刚,如弛忽张,风飞雷动,奋迅激昂,群疑以亡,诸欲以降,百行以昌,更有何事?
shì zhī nì rén jiǔ yǐ, wú zhī zhì suǒ yǐ dù wú zhī shēn, bù yǔ fēng bō miè méi zhě yě. cāo zhōu zhě, duò bù shǐ qù shǒu, gù shì mò yào yú chí zhì.
世之溺人久矣,吾之志所以度吾之身,不与风波灭没者也。操舟者,柁不使去手,故士莫要於持志。
yuán lái wú qióng, shàng tiān xià dì, wǎng gǔ lái jīn, zǒng yóu wǒ wú qióng zhī zhōng. mù zhōng rì shì wàn sè, ér shì bù kuì ěr zhōng rì tīng wàn shēng, ér tīng bù kuì kǒu zhōng rì yán wàn xù, ér yán bù kuì shēn zhōng rì dòng wàn yīng, ér dòng bù kuì. shì hé wù zhě yě? nài hé lì zhì bù jiān, dí tǐ bù qīn, jiāng cǐ wú qióng zhě yǐ wǎ lì wěi zhī yú? gù yuē yǔ zhòu wèi cháng xiàn gé rén, rén zì xiàn gé yǔ zhòu. xué zài zhī suǒ yǐ yòng lì, bú jiàn zì xīn, lì jiāng hé yòng? shì guān bù shí yī zì fán fū, lín bù cè zhī yuān, lǚ yù duò zhī yá, cǐ shí cǐ xīn, xīng xīng yì yì, bù zháo xiān háo, rù shèng wēi jī, zhèng fù rú shì. bù zé zhú míng yì ér zhuō yì huì, wéi lì mí láo, qù dào mí yuǎn.
元来无穷,上天下地,往古来今,总游我无穷之中。目终日视万色,而视不匮;耳终日听万声,而听不匮;口终日言万绪,而言不匮;身终日动万应,而动不匮。是何物者也?奈何立志不坚,觌体不亲,将此无穷者以瓦砾委之欤?故曰宇宙未尝限隔人,人自限隔宇宙。学在知所以用力,不见自心,力将何用?试观不识一字凡夫,临不测之渊,履欲堕之崖,此时此心,惺惺翼翼,不着纤毫,入圣微机,政复如是。不则逐名义而捉意会,为力弥劳,去道弥远。
xué zhě bù lǐng huì zhōng zhī suǒ yǐ wéi zhōng, yǐ yì zhí zhī, zhǎng zuò xiōng zhōng yīn yuán yǐng, dà yǒu bù sǎ sǎ zài, fū zhōng běn wú wù, zhí yì fēi wǒ. gǔ zhī zhí zhōng zhě, rú yǐ shǒu zuò quán, shì yī bú shì èr jīn zhī zhí zhōng zhě, rú yǐ shǒu chí wù, shì èr bú shì yī.
学者不领会中之所以为中,以意执之,长作胸中因缘影,大有不洒洒在,夫中本无物,执亦非我。古之执中者,如以手作拳,是一不是二;今之执中者,如以手持物,是二不是一。
jiàn rén bú shì, zhū è zhī gēn jiàn jǐ bú shì, wàn shàn zhī mén.
见人不是,诸恶之根;见己不是,万善之门。
xué rén héng yán yòng xīn, yòng xīn shí nán, qí yòng ěr mù ěr. rì guāng wàn gǔ cháng yuán, yuè shòu rì guāng, sān wǔ quē yān, xīn yǔ ěr mù zhī yòng shì zhī.
学人恒言用心,用心实难,祇用耳目尔。日光万古长圆,月受日光,三五缺焉,心与耳目之用似之。
rú zhě lùn shì fēi, bù lùn lì hài, cǐ yán fēi yě. shì fēi lì hài zì yǒu zhēn, zhēn shì ér zhēn lì yīng, zhēn fēi ér zhēn hài yīng, yǐ cǐ tí héng gǔ jīn, rú gǔ dá fú, wèi yǒu shuǎng zhě.
儒者论是非,不论利害,此言非也。是非利害自有真,真是而真利应,真非而真害应,以此提衡古今,如鼓答桴,未有爽者。
rén zhī zòng yù zhī guò, bù zhī zhí lǐ zhī guò, zhí lǐ shì shì fēi zhǒng zi, shì fēi shì lì hài zhǒng zi. lǐ běn xū yuán, zhí zhī tài jiān, fān chéng lǐ zhàng. bù zòng yù, yì bù zhí lǐ, huī huī hū xū jǐ yǐ yóu shì, shì shú néng qiāng zhī?
人知纵欲之过,不知执理之过,执理是是非种子,是非是利害种子。理本虚圆,执之太坚,翻成理障。不纵欲,亦不执理,恢恢乎虚己以游世,世孰能戕之?
miù jiàn liú chuán, xīn zài shēn zhōng, shēn zhōng zhí ròu tuán xīn ěr. yuán lái shēn zài xīn zhōng. tiān bāo dì wài, shēn dì yě, xīn tiān yě. hǎi qǐ fú ōu, shēn ōu yě, xīn hǎi yě. wèi yǒu cǐ shēn, xiān yǒu cǐ xīn, huàn shēn miè hòu, miào míng bù miè, suǒ yǐ kǒng zǐ xǔ cháo wén ér xī kě, zhuāng shēng biāo xīn jǐn ér huǒ chuán.
谬见流传,心在身中,身中直肉团心耳。原来身在心中。天包地外,身地也,心天也。海起浮沤,身沤也,心海也。未有此身,先有此心,幻身灭后,妙明不灭,所以孔子许朝闻而夕可,庄生标薪尽而火传。
tiān zhī yùn, chuān zhī liú, mù zhī huá, niǎo zhī yùn, mù zhī xì, bí zhī xī, jí bìng zhī shēn yín, qǐ yīn míng yì wèi zhī, zì yǒu bù néng yǐ yě. wú zhì wú dào, nǎi yīn rén wéi qǐ miè, bù míng wéi zhì.
天之运,川之流,木之华,鸟之韵,目之盻,鼻之息,疾病之呻吟,岂因名义为之,自有不能已也。吾志吾道,乃因人为起灭,不名为志。
wèn:" nèi chí yī niàn, wài xiū jiǔ róng, jí kě yǐ wéi xué hū?" yuē:" wěi wěi. fǒu fǒu. niàn bù kě chí yě, róng kě xiū ér bù kě xiū yě. rén shǒu zhuāng lì, zhī shí xiān zhī. fú rán zhě, wàng chí yī niàn, jiǎ hú xí yàn shí zhī zhēn, tú xiū jiǔ róng pái yōu zuò wáng gōng zhī zhuàng, wèi wěi ér yǐ yǐ.
问:“内持一念,外修九容,即可以为学乎?”曰:“唯唯。否否。念不可持也,容可修而不可修也。仁守庄莅,知实先之。弗然者,妄持一念,贾胡袭燕石之珍,徒修九容;俳优作王公之状,为伪而已矣。
dé yóu rú máo, fēi yǐ máo bǐ dé yě. zhī dé bù chè, yǒu zhè yī sī zài, biàn sǔn quán lì, xū shì wù dào wú shēng wú xiù chù.
德輶如毛,非以毛比德也。知德不彻,有这一丝在,便损全力,须是悟到无声无臭处。
wèn" suǒ cún zhě shén." yuē" qíng shí bù shēng, rú kōng rú shuǐ." wèn" suǒ guò zhě huà." yuē:" yàn dù cháng kōng, yǐng luò hán shuǐ, yàn wú liú jī, shuǐ wú liú yǐng."
问“所存者神。”曰“情识不生,如空如水。”问“所过者化。”曰:“雁度长空,影落寒水,雁无留迹,水无留影。”
rén bì shēn yǔ xīn xiāng de, ér hòu shēn yǔ shì yì xiāng de, bù rán shēn yǔ xīn wèi chóu, jiāng jǔ shēn yǔ shì yì xiāng chóu. dé zé jù dé, chóu zé jù chóu. chóu, kǔ zhī qù yě de, lè zhī fú yě. xué bù èr jìng, nǎi jiàn xué lì. sù zhī hū bīn yǒu zhī jiàn, hū zhī hū zhòng shù zhī lín, dé zhī hū shān shuǐ zhī jiān, shī zhī hū rèn xí zhī shàng, wú suǒ shén chǐ yě.
人必身与心相得,而后身与世亦相得,不然身与心为雠,将举身与世亦相讎。得则俱得,讎则俱讎。讎,苦之趣也;得,乐之符也。学不二境,乃见学力。肃之乎宾友之见,忽之乎众庶之临,得之乎山水之间,失之乎衽席之上,吾所甚耻也。
zhōng yōng fēi yǒu èr yě, shí cǐ lǐ ér bǎo zài zhī, wèi jiè shèn kǒng jù zhī zhōng yōng, shí cǐ lǐ ér wán nòng zhī, wèi wú jì dàn zhī zhōng yōng.
中庸非有二也,识此理而保在之,为戒慎恐惧之中庸,识此理而玩弄之,为无忌惮之中庸。
wáng xīn jiàn zài shì yè yǒu zuǒ mìng zhī gōng, zài xué wèn yǒu gé mìng zhī gōng. gài zhī lí zhī shuō, jìn guàn rù rén xīn suǐ jiǔ yǐ, fēi yǒu kāi tiān pì dì dà shén lì dà guāng míng, bì bù néng wéi wú dào zhuǎn cǐ fǎ lún.
王新建在事业有佐命之功,在学问有革命之功。盖支离之说,浸灌入人心髓久矣,非有开天闢地大神力大光明,必不能为吾道转此法轮。
" dà rén wú duō jì liǎng, zhǐ bù shī qí chì zǐ zhī xīn. ruò yuē kuò ér chōng zhī, biàn shé zú yǐ."" rán zé yú tǐ wài gèng wú gōng fū hū?" yuē:" dà rén wú běn tǐ, yì zi zì yǒu gōng fū."
“大人无多伎俩,只不失其赤子之心。若曰扩而充之,便蛇足矣。”“然则于体外更无工夫乎?”曰:“大人无本体,亦子自有工夫。”
shí zhōng yǒu huǒ, jī zhī nǎi jiàn. zhà jiàn rú zǐ rù jǐng, mò bù yǒu chù tì cè yǐn zhī xīn, mèng zǐ tè yú shí huǒ jiàn chù diǎn zhī, yù rén yīn jī huǒ wù huǒ zài shí zhōng, bù jī yì yǒu. fū jī zhī huǒ, huǒ zhī kě jiàn zhě yě, bù jī zhī huǒ, huǒ zhī bù kě jiàn zhě yě. jiàn kě jiàn zhī huǒ, bù guò jiàn huǒ zhī xíng, jiàn bù kě jiàn zhī huǒ, ér hòu jiàn huǒ zhī xìng.
石中有火,击之乃见。乍见孺子入井,莫不有怵惕恻隐之心,孟子特於石火见处点之,欲人因击火悟火在石中,不击亦有。夫击之火,火之可见者也,不击之火,火之不可见者也。见可见之火,不过见火之形,见不可见之火,而后见火之性。
yún bái shān qīng, chuān xíng shí lì, huā yíng niǎo xiào, gǔ dá qiáo ōu, wàn jìng zì xián, rén xīn zì nào.
云白山青,川行石立,花迎鸟笑,谷答樵讴,万境自闲,人心自闹。
héng yán xué wèn, gài yǒu xué bì yǒu wèn, wèn yóu xué shēng yě. měi jiàn yǒu péng xiāng jù, bù qiè shēn cóng zì jiā shén lǐ bù tōng gōng fū zuò bù qù chù tǎo qiú, ér dī méi jiān kǒu, chā shǒu qí zú, tán chǎng lěng luò, yú shì huò niān huà bǐng, huò diào shū náng, shè wèi wèn mù. qí wèn yě, bù bì guān yú xué, qí dá yě, bù bì guān yú wèn, làng wèn làng dá, tú zhǎng yī fān yóu tán è xí, hé yì dǐ? shì?
恒言学问,盖有学必有问,问由学生也。每见友朋相聚,不切身从自家神理不通、工夫做不去处讨求,而低眉缄口,叉手齐足,坛场冷落,于是或拈话柄,或掉书囊,设为问目。其问也,不必关於学,其答也,不必关於问,浪问浪答,徒长一番游谈恶习,何益底?事?
xué zhě màn zì suí rén yán jù zhuǎn, qiě zhí dào běn tǐ shì shén me wù? gōng fū shì rú hé xià? yuán lái běn tǐ zì bù róng yǐ, bù róng yǐ chù shì gōng fū. ruò yǐ gōng fū cún běn tǐ, shì yóu èr zhī.
学者漫自随人言句转,且直道本体是什么物?工夫是如何下?原来本体自不容已,不容已处是工夫。若以工夫存本体,是犹二之。
quán shì zhī mén, qí lì hài rù mù zhī kè bù néng jiàn, ér qiān lǐ zhī wài jiàn zhī rén yì zhī mén, qí shì fēi kōu yī zhī shì bù néng dìng, ér bǎi shì zhī xià dìng zhī.
权势之门,其利害入幕之客不能见,而千里之外见之;仁义之门,其是非抠衣之士不能定,而百世之下定之。
zuò yòng, rén yì huì, xū guān qí suǒ zhǔ, suǒ zhǔ zài dào yì, jí dǎo jī cè shì zhī jī quán, yì wèi miào yòng suǒ zhǔ zài quán lì, jí yī xīn shèng rén zhī míng jiào, qí wèi jiè zī yǐ.
作用,人异会,须观其所主,所主在道义,即蹈迹策士之机权,亦为妙用;所主在权利,即依心圣人之名教,祇为借资矣。
gǔ rén yán jù, hái zhī gǔ rén. jīn rén yán jù, hái zhī jīn rén. zì jiā rú hé dào, dào dé chū, shì míng zhēn xìn. xìn zhě wú bù xìn, yī xìn hū duàn bǎi yí. dào bù chū, fāng fā zhēn yí. yí zhě wú bù yí, bǎi yí dāng de yī xìn.
古人言句,还之古人。今人言句,还之今人。自家如何道,道得出,是名真信。信者无不信,一信忽断百疑。道不出,方发真疑。疑者无不疑,百疑当得一信。
xué mò bìng yú rèn shi zuò zhī, zhī yǔ shí yí ér zhì shén yuǎn. zhī cóng xìng shēng, shí cóng xí qǐ, zhī hún shí bié, zhī huà shí liú. yīng ér shì sè ér bù biàn wèi hé sè, wén shēng bù biàn wèi hé shēng. fū zhī shì zhī tīng, zhī yě biàn sè biàn shēng, shí yě, fēi zhī yě. zhēn zhī zhī tǐ, jí néng biàn bù jiā, bù néng biàn bù sǔn yě.
学莫病于认识作知,知与识疑而致甚远。知从性生,识从习起,知浑识别,知化识留。婴儿视色而不辨为何色,闻声不辨为何声。夫知视知听,知也;辨色辨声,识也,非知也。真知之体,即能辨不加,不能辨不损也。