ruì ruì lǔ hé nán dī qiāng
芮芮虜 河南 氐 羌
ruì ruì lǔ, sài wài zá hú yě, biān fā zuǒ rèn. jìn shì shén yì guī rù sāi nèi hòu, ruì ruì zhú shuǐ cǎo, jǐn yǒu xiōng nú gù tíng, wēi fú xī yù. tǔ qì zǎo hán, suǒ jū wèi qióng lú zhān zhàng. kè mù jì shì, bù shí wén shū. mǎ chù dīng féi, zhǒng zhòng yīn shèng. cháng yǔ wèi lǔ wèi chóu dí.
芮芮虜,塞外雜胡也,編發左衽。晉世什翼圭入塞內後,芮芮逐水草,盡有匈 奴故庭,威服西域。土氣早寒,所居為穹廬氈帳。刻木記事,不識文書。馬畜丁肥, 種眾殷盛。常與魏虜為仇敵。
sòng shì qí guó xiāng xī lì yīn jiě xīng suàn shù shù, tōng hú hàn yǔ, cháng yán nán fāng dāng yǒu xìng míng qí zhě, qí rén dāng xìng. shēng míng èr nián, tài zǔ fǔ zhèng, qiǎn xiāo qí jiāng jūn wáng hóng guǐ shǐ ruì ruì, kè qī gòng fá wèi lǔ. jiàn yuán yuán nián bā yuè, ruì ruì zhǔ fā sān shí wàn qí nán qīn, qù píng chéng qī bǎi lǐ, wèi lǔ jù shǒu bù gǎn zhàn, ruì ruì zhǔ yú yàn rán shān xià zòng liè ér guī. shàng chū jiàn zuò, bù huáng chū shī. èr nián sān nián, ruì ruì zhǔ pín qiǎn shǐ gòng xiàn diāo pí zá wù. yǔ shàng shū yù fá wèi lǔ, wèi shàng zú xià, zì chēng wú. xiàn shī zi pí kù zhě, pí rú hǔ pí, sè bái máo duǎn. shí yǒu jiǎ hú zài shǔ jiàn zhī, yún cǐ fēi shī zi pí, nǎi fú bá pí yě.
宋世其國相希利垔解星算數術,通胡、漢語,常言南方當有姓名齊者,其人當 興。升明二年,太祖輔政,遣驍騎將軍王洪軌使芮芮,剋期共伐魏虜。建元元年八 月,芮芮主發三十萬騎南侵,去平城七百里,魏虜拒守不敢戰,芮芮主於燕然山下 縱獵而歸。上初踐阼,不遑出師。二年、三年,芮芮主頻遣使貢獻貂皮雜物。與上 書欲伐魏虜,謂上「足下」,自稱「吾」。獻師子皮褲褶,皮如虎皮,色白毛短。 時有賈胡在蜀見之,雲此非師子皮,乃扶拔皮也。
guó xiāng xíng jī qí luó huí fèng biǎo yuē:
國相邢基祇羅回奉表曰:
fū sì xiàng bǐng zhèng, èr yí gǎi dù, ér wàn wù shēng yān. sī gài kuī yíng dié xí, lì shù zì rán yě. xī jìn shì jiāng zhōng, chǔ huán qiè mìng, shí lài sòng wǔ kuāng jì zhī gōng, gù néng fú shuāi dìng qīng, xiū fǒu yǐ tài. zuò liú jiǔ yè, ér guó sì bù jì. jīn huáng tiān jiàng huò yú shàng, sòng shì cāi luàn yú xià. chén suī huāng yuǎn, cū kuī tú shū, shù nán yǐ lái, xīng wén gǎi dù, fáng xīn shòu biàn, xū wēi nà zhǐ, sòng miè qí chāng, cǐ qí yàn yě. shuǐ yùn gòu tún, mù dé yīng yùn, zi nián chuí yì, liú mù zhī jì, mín lǐng yǒu bù rèn zhī shān, jīng fáng chèn yún: mǎo jīn shí liù, cǎo sù yīng wáng. lì guān tú wěi, xiū zhēng fēi yī, jiē yún qìng zhōng xiāo shì, dài sòng zhě qí. huì yǒu shǐ lì fǎ dù jí wéi cǐ guó shǐ fǎn, cǎi fǎng shèng dé, mí yàn tiān zòng zhī zī. gù néng xié lóng huáng zuò, guāng quán dìng zhī yè yì liàng tiān gōng, jì bèi zhǔ zhī nán. shù xūn jīng shī, wēi zhèn hǎi wài. zhàng yì zhī gōng, móu zōng tāng wǔ. míng jī jì zhe, bǎo mìng yīn guī, shòu zhōng zhī lì, guī yú yǒu dào. kuàng fū dì wú cháng zú, yǒu dé bì chāng, shí lái zhī shù, wéi líng shì yǔ. bì xià chéng gān qǐ zhī jī, yīn chéng lóng zhī yùn. jì yīng fú gé zuò, jiǔ yǐ jiàn jí, huāng yì qīng dài, mò bù yǐn lǐng. shè wèi lóng fēi, bù yí chōng yì, shàng wéi tiān rén zhī xīn, xià guāi lí shù zhī wàng.
夫四象稟政,二儀改度,而萬物生焉。斯蓋虧盈迭襲,歷數自然也。昔晉室將 終,楚桓竊命,實賴宋武匡濟之功,故能扶衰定傾,休否以泰。祚流九葉,而國嗣 不繼。今皇天降禍於上,宋室猜亂於下。臣雖荒遠,粗窺圖書,數難以來,星文改 度,房心受變,虛危納祉,宋滅齊昌,此其驗也。水運遘屯,木德應運,子年垂刈, 劉穆之記,崏嶺有不衽之山,京房讖云:「卯金十六,草肅應王。」歷觀圖緯,休 征非一,皆雲慶鍾蕭氏,代宋者齊。會有使力法度及囗此國使反,採訪聖德,彌驗 天縱之姿。故能挾隆皇祚,光權定之業;翼亮天功,濟悖主之難。樹勛京師,威振 海外。仗義之功,侔蹤湯、武。冥績既著,寶命因歸,受終之歷,歸於有道。況夫 帝無常族,有德必昌,時來之數,唯靈是與。陛下承乾啟之機,因乘龍之運。計應 符革祚,久已踐極,荒裔傾戴,莫不引領。設未龍飛,不宜沖挹,上違天人之心, 下乖黎庶之望。
huáng ruì chéng xù, zhào zì èr yí, tà tǔ zài mín, dì yuè cāng hǎi, bǎi dài yī zú, dà yè tiān gù. suī wú hàn shū yù, yì tóng chún chǐ, fāng yù kè qī zhōng yuán, gōng xíng tiān fá. zhì bīng shàn jiǎ, qí shí dà jǔ. zhèn shuāng gē yú bìng dài, míng hé líng yú qín zhào, sǎo tiǎn xiōng chǒu, xiāo jiǎn yuán è. rán hòu huáng yú qiān xìng, guāng fù zhōng huá, yǒng dūn lín hǎo, móu zōng qí lǔ. shǐ sì hǎi yǒu fèng, cāng shēng xián lài, huāng yú guī yǎng, qǐ bù shèng zāi!
皇芮承緒,肇自二儀,拓土載民,地越滄海,百代一族,大業天固。雖吳漢殊 域,義同唇齒,方欲剋期中原,龔行天罰。治兵繕甲,俟時大舉。振霜戈於並、代, 鳴和鈴於秦、趙,掃殄凶丑,梟剪元惡。然後皇輿遷幸,光復中華,永敦鄰好,侔 蹤齊、魯。使四海有奉,蒼生咸賴,荒余歸仰,豈不盛哉!
yǒng míng yuán nián, wáng hóng guǐ hái jīng shī, jīng tú sān wàn yú lǐ. hóng guǐ, qí jùn lín zī rén, wèi tài zǔ suǒ qīn xìn, jiàn wǔ zhōng wèi qīng jì èr zhōu cì shǐ, sī zhàn dīng qīn lǔ jiè, bēn bài jié qì zú.
永明元年,王洪軌還京師,經途三萬餘里。洪軌,齊郡臨淄人,為太祖所親信, 建武中為青冀二州刺史,私占丁侵虜界,奔敗結氣卒。
ruì ruì wáng qiú yī gōng děng wù, shì zǔ zhào bào yuē: zhī xū yī jí zhī chéng jǐn gōng zhǐ nán chē lòu kè bìng fēi suǒ ài. nán fāng zhì jí, yǔ běi tǔ bù tóng. zhī chéng jǐn gōng, bìng nǚ rén, bù kān shè yuǎn. zhǐ nán chē lòu kè cǐ suī yǒu qí qì, gōng jiàng jiǔ bù fù cún, bù fù wèi wù.
芮芮王求醫工等物,世祖詔報曰:「知須醫及織成錦工、指南車、漏刻、並非 所愛。南方治疾,與北土不同。織成錦工,並女人,不堪涉遠。指南車、漏刻、此 雖有其器,工匠久不復存,不副為誤。」
zì ruì ruì jū xiōng nú gù tíng, shí nián, dīng líng hú yòu nán gōng ruì ruì, dé qí gù dì. ruì ruì shāo nán xǐ, wèi lǔ zhǔ yuán hóng yǐ qí qīn bī, qiǎn wěi píng yuán wáng jià lù hún lóng xiāng jiāng jūn yáng yán shù shí wàn qí fá ruì ruì, dà hán xuě, rén mǎ sǐ zhě zhòng. xiān shì yì zhōu cì shǐ liú quān qiǎn shǐ jiāng jǐng xuán shǐ dīng líng, xuān guó wēi dé. dào jīng shàn shàn yú tián, shàn shàn wèi dīng líng suǒ pò, rén mín sàn jǐn. yú tián yóu xìn fó fǎ. dīng líng jiàn chēng tiān zǐ, láo jiē jǐng xuán shǐ, fǎn mìng.
自芮芮居匈奴故庭,十年,丁零胡又南攻芮芮,得其故地。芮芮稍南徙,魏虜 主元宏以其侵逼,遣偽平元王駕鹿渾、龍驤將軍楊延數十萬騎伐芮芮,大寒雪,人 馬死者眾。先是益州刺史劉悛遣使江景玄使丁零,宣國威德。道經鄯善、于闐,鄯 善為丁零所破,人民散盡。于闐尤信佛法。丁零僭稱天子,勞接景玄使,反命。
ruì ruì cháng yóu hé nán dào ér dǐ yì zhōu.
芮芮常由河南道而抵益州。
hé nán, xiōng nú zhǒng yě. hàn jiàn wǔ zhōng, xiōng nú nú bì wáng nì zài liáng zhōu jiè zá zhǒng shù qiān rén, lǔ míng nú bì wèi zī, yī wèi zhī zī lǔ. xiān bēi mù róng guī shù xiōng tǔ gǔ hún wèi dī wáng. zài yì zhōu xī běi, gèn shù qiān lǐ. qí nán jiè lóng hé chéng, qù chéng dū qiān yú lǐ. dà shù yǒu sì, yī zài qīng shuǐ chuān, yī zài chì shuǐ, yī zài jiāo hé, yī zài tǔ qū zhēn chuān, jiē zǐ dì suǒ zhì. qí wáng zhì mù jià chuān. duō chù, zhú shuǐ cǎo, wú chéng guō. hòu shāo wèi gōng wū, ér rén mín yóu yǐ zhān lú bǎi zǐ zhàng wèi xíng wū. dì cháng fēng hán, rén xíng píng shā zhōng, shā lì fēi qǐ, xíng jī jiē miè. féi dì zé yǒu què shǔ tóng xué, shēng huáng zǐ huā shòu dì zhé yǒu zhàng qì, shǐ rén duàn qì, niú mǎ dé zhī, pí hàn bù néng xíng. sòng chū shǐ shòu jué mìng, zhì sòng mò, hé nán wáng tǔ gǔ hún shí yín wèi shǐ chí jié sàn qí cháng shì dū du xī qín hé shā sān zhōu zhū jūn shì chē qí dà jiāng jūn kāi fǔ yí tóng sān sī lǐng hù qiāng xiào wèi xī qín hé èr zhōu cì shǐ.
河南,匈奴種也。漢建武中,匈奴奴婢亡匿在涼州界雜種數千人,虜名奴婢為 貲,一謂之「貲虜」。鮮卑慕容廆庶兄吐谷渾為氐王。在益州西北,亘數千里。其 南界龍涸城,去成都千餘里。大戍有四,一在清水川,一在赤水,一在澆河,一在 吐屈真川,皆子弟所治。其王治慕駕川。多畜,逐水草,無城郭。後稍為宮屋,而 人民猶以氈廬百子帳為行屋。地常風寒,人行平沙中,沙礫飛起,行跡皆滅。肥地 則有雀鼠同穴,生黃紫花;瘦地輒有瘴氣,使人斷氣,牛馬得之,疲汗不能行。宋 初始受爵命,至宋末,河南王吐谷渾拾寅為使持節、散騎常侍、都督西秦河沙三州 諸軍事、車騎大將軍、開府儀同三司、領護羌校尉、西秦河二州刺史。
jiàn yuán yuán nián, tài zǔ jí běn guān jìn hào biāo qí dà jiāng jūn. sòng shì qiǎn wǔ wèi jiāng jūn wáng shì wǔ shǐ hé nán, shì suì suí shí yín shǐ lái xiàn. zhào dá yuē: huáng dì jìng wèn shǐ chí jié sàn qí cháng shì dū du xī qín hé shā sān zhōu zhū jūn shì chē qí dà jiāng jūn kāi fǔ yí tóng sān sī lǐng hù qiāng xiào wèi xī qín hé èr zhōu cì shǐ xīn chú biāo qí dà jiāng jūn hé nán wáng: bǎo mìng gé shòu, yuán jí zhèn gōng, wěi dāng dà yè, zhī tì jiān huái, wén zhī zēng gǎn. wáng shì wǔ zhì, dé yuán huī wǔ nián wǔ yuè èr shí yī rì biǎo, xià zhōng shī rè, xiǎng bǐ píng ān. yòu qīng nǎi chéng yáo zhe, bǎo níng xiá jiāng. jīn zhào shēng huī hào, yǐ chóu zhōng kuǎn. qiǎn wáng shì wǔ xián mìng bài shòu. yòu réng shǐ wáng shì wǔ děng wǎng ruì ruì, xiǎng jí zī qiǎn, shǐ de shí dá. yòu zòu suǒ shàng mǎ děng wù xī zhì, jīn wǎng bié dié jǐn jiàng zǐ bì lǜ huáng qīng děng wén gè shí pǐ.
建元元年,太祖即本官進號驃騎大將軍。宋世遣武衛將軍王世武使河南,是歲 隨拾寅使來獻。詔答曰:「皇帝敬問使持節、散騎常侍、都督西秦河沙三州諸軍事、 車騎大將軍、開府儀同三司、領護羌校尉、西秦河二州刺史、新除驃騎大將軍、河 南王:寶命革授,爰集朕躬,猥當大業,祗惕兼懷,聞之增感。王世武至,得元徽 五年五月二十一日表,夏中濕熱,想比平安。又卿乃誠遙著,保寧遐疆。今詔升徽 號,以酬忠款。遣王世武銜命拜授。又仍使王世武等往芮芮,想即資遣,使得時達。 又奏所上馬等物悉至,今往別牒錦絳紫碧綠黃青等紋各十匹。」
shí yín zi yì dù hóu hǎo xīng wén, cháng qiú xīng shū, cháo yì bù gěi. yín zú, sān nián, yǐ hé nán wáng shì zǐ tǔ gǔ hún yì dù hóu wèi shǐ chí jié dū du xī qín hé shā sān zhōu zhū jūn shì zhèn xī jiāng jūn lǐng hù qiāng xiào wèi xī qín hé èr zhōu cì shǐ hé nán wáng. yǒng míng sān nián, zhào yuē: yì dù hóu shǒu zhí xī fān, suī huái yǔn jī, zhōng jī jiān jǔ, zhèn yǒu jiā yān. kě jìn hào chē qí dà jiāng jūn. qiǎn gěi shì zhōng qiū guān xiān shǐ hé nán dào, bìng sòng ruì ruì shǐ. zhì liù nián nǎi hái. dé yù zhǎng sān chǐ èr cùn, hòu yī chǐ yī cùn.
拾寅子易度侯好星文,嘗求星書,朝議不給。寅卒,三年,以河南王世子吐谷 渾易度侯為使持節、都督西秦河沙三州諸軍事、鎮西將軍、領護羌校尉、西秦河二 州刺史、河南王。永明三年,詔曰:「易度侯守職西蕃,綏懷允緝,忠績兼舉,朕 有嘉焉。可進號車騎大將軍。」遣給事中丘冠先使河南道,並送芮芮使。至六年乃 還。得玉長三尺二寸,厚一尺一寸。
yì dù hóu zú, bā nián, lì qí shì zǐ xiū liú mào wèi shǐ chí jié dū xī qín hé shā sān zhōu zhū jūn shì zhèn xī jiāng jūn lǐng hù qiāng xiào wèi xī qín hé èr zhōu cì shǐ. fù qiǎn zhèn wǔ jiāng jūn qiū guān xiān bài shòu, bìng xíng diào lǐ. guān xiān zhì hé nán, xiū liú mào bī lìng xiān bài, guān xiān lì sè bù kěn, xiū liú mào chǐ qí guó rén, zhí guān xiān yú jué yán shàng tuī duò shēn gǔ ér sǐ. guān xiān zì dào xuán, wú xìng rén, jìn lì bù láng jié liù shì sūn yě. shàng chū qiǎn guān xiān, shì shàng shū lìng wáng jiǎn, jiǎn dá shàng yuē: cǐ rén bù chì kān xíng. nǎi zài xián mìng. jí sǐ, shì zǔ chì qí zi xióng yuē: qīng fù shòu shǐ hé nán, bǐng zhōng shǒu sǐ, bù rǔ wáng mìng, wǒ shén shǎng xī. sàng shī jué yù, bù kě fù xún, yú qīng hòu huàn tú wú fáng, shén yǒu gāo bǐ. cì qián shí wàn, bù sān shí pǐ.
易度侯卒,八年,立其世子休留茂為使持節、督西秦河沙三州諸軍事、鎮西將 軍、領護羌校尉、西秦河二州刺史。復遣振武將軍丘冠先拜授,並行吊禮。冠先至 河南,休留茂逼令先拜,冠先厲色不肯,休留茂恥其國人,執冠先於絕岩上推墮深 谷而死。冠先字道玄,吳興人,晉吏部郎傑六世孫也。上初遣冠先,示尚書令王儉, 儉答上曰:「此人不啻堪行。」乃再銜命。及死,世祖敕其子雄曰:「卿父受使河 南,秉忠守死,不辱王命,我甚賞惜。喪屍絕域,不可復尋,於卿後宦塗無妨,甚 有高比。」賜錢十萬,布三十匹。
dī yáng shì, yǔ fú dī tóng chū lüè yáng. hàn shì jū chóu chí, dì hào bǎi qǐng, jiàn ān zhōng yǒu bǎi qǐng dī wáng shì yě. jìn shì yǒu yáng mào bì, hòu zhuǎn qiáng shèng, shì jiàn qián shǐ. chóu chí sì fāng bì lì, zì rán yǒu lóu lǔ què dí zhuàng, gāo bìng shù zhàng. yǒu èr shí èr dào kě pān yuán ér shēng, dōng xī èr mén, pán dào kě qī lǐ, shàng yǒu gāng fù quán yuán. dī yú shàng píng dì lì gōng shì guǒ yuán cāng kù, wú guì jiàn jiē wèi bǎn wū tǔ qiáng, suǒ zhì chù míng luò gǔ.
氐楊氏,與苻氐同出略陽。漢世居仇池,地號百頃,建安中有百頃氐王是也。 晉世有楊茂苾,後轉強盛,事見前史。仇池四方壁立,自然有樓櫓卻敵狀,高並數 丈。有二十二道可攀緣而升,東西二門,盤道可七里,上有岡阜泉源。氐於上平地 立宮室果園倉庫,無貴賤皆為板屋土牆,所治處名洛谷。
sòng yuán jiā shí jiǔ nián, lóng xiāng jiāng jūn péi fāng míng děng fá dī, kè chóu chí, hòu wèi wèi lǔ suǒ gōng, shī dì. dī wáng yáng nán dāng cóng xiōng zi wén dé jù zhòng jiā lú, sòng shì jiā yǐ jué wèi. wén dé sǐ, cóng dì sēng sì wén qìng chuán dài zhī. nán dāng zú dì guǎng xiāng xiān bēn lǔ, yuán huī zhōng, wèi lǔ gōng shā wén qìng, yǐ wèi yīn píng gōng jiā lú zhèn zhǔ. wén qìng cóng dì wén hóng wèi bái shuǐ tài shǒu, tún wǔ xìng, cháo yì yǐ wèi fǔ guó jiāng jūn běi qín zhōu cì shǐ wǔ dū wáng chóu chí gōng.
宋元嘉十九年,龍驤將軍裴方明等伐氐,克仇池,後為魏虜所攻,失地。氐王 楊難當從兄子文德聚眾茄蘆,宋世加以爵位。文德死,從弟僧嗣、文慶傳代之。難 當族弟廣香先奔虜,元徽中,為虜攻殺文慶,以為陰平公、茄蘆鎮主。文慶從弟文 弘為白水太守,屯武興,朝議以為輔國將軍、北秦州刺史、武都王、仇池公。
tài zǔ jí wèi, yù suī huái yì sú. jiàn yuán yuán nián, zhào yuē: xī jué guó rù zhì, měi chēng qián cè, shū sú nèi kuǎn, shēng liú wǎng jì. wěi lǔ jiā lú zhèn zhǔ yīn píng jùn gōng yáng guǎng xiāng, yuàn jié tóng zú, xìn qǐ qīn dǎng, dāng sòng zhī shì, suì jǔ dì jiàng dí. jiā lú shī shǒu, huá yáng zàn jīng, jìn dān shǐ xiān chí, xuān yáng huáng wēi, guǎng xiāng děng zhuī qí yuǎn shì zhī chéng, yǎng wǒ wéi xīn zhī huà, ròu tǎn qǐng fù, fù dì qiān lǐ, dī qiāng zá zhǒng, xián tóng guī shùn. yí shí lǐng nà, hòu jiā yōu xù. guǎng xiāng fān mí fǎn zhèng, kě tè liàng suǒ shòu. bù qǔ qiú háo, suí míng chóu shǎng. yǐ guǎng xiāng wèi dū shā zhōu zhū jūn shì píng qiāng xiào wèi shā zhōu cì shǐ. xún jìn hào zhēng lǔ jiāng jūn.
太祖即位,欲綏懷異俗。建元元年,詔曰:「昔絕國入贄,美稱前冊,殊俗內 款,聲流往記。偽虜茄蘆鎮主、陰平郡公楊廣香,怨結同族,釁起親黨,當宋之世, 遂舉地降敵。茄蘆失守,華陽暫驚,近單使先馳,宣揚皇威,廣香等追其遠世之誠, 仰我惟新之化,肉袒請附,復地千里,氐羌雜種,咸同歸順。宜時領納,厚加優恤。 廣香翻迷反正,可特量所授。部曲酋豪,隨名酬賞。」以廣香為督沙州諸軍事、平 羌校尉、沙州刺史。尋進號征虜將軍。
liáng zhōu cì shǐ fàn bǎi nián bèi zhū, qí qīn jiāng lǐ wū nú jù bēn pàn, wén hóng nà zhī. wū nú lǜ wáng mìng qiān yú rén gōng liáng zhōu, wèi cì shǐ wáng xuán miǎo suǒ pò, fù zǒu hái dī zhōng. jīng zhōu cì shǐ yù zhāng wáng yí qiǎn bīng tǎo wū nú, xí liáng zhōu néng zhǎn sòng wū nú shǒu, shǎng běn jùn, wū nú tián zhái shì yè xī cì zhī. yǔ guǎng xiāng shū yuē:
梁州刺史范柏年被誅,其親將李烏奴懼奔叛,文弘納之。烏奴率亡命千餘人攻 梁州,為刺史王玄邈所破,復走還氐中。荊州刺史豫章王嶷遣兵討烏奴,檄梁州能 斬送烏奴首,賞本郡,烏奴田宅事業悉賜之。與廣香書曰:
fū fèi xìng wú miù, nì shùn yǒu héng, gǔ jīn gòng guàn. xián yú tóng chá. liáng zhōu cì shǐ fàn bǎi nián huái xié guǐ tài, shǒu shǔ liǎng duān, jì yǐ bèi fá, pán huán jī mìng. suì qián qiǎn lǐ wū nú pàn. yáng wén hóng shàn yòu biān jiāng huāng zá. bǎi nián jīn yǐ xiāo qín, wū nú pín bèi cuī pò, jì qí yú jìn, xíng zì xiāo yí. jīn qiǎn cān jūn xíng jìn shòu tài shǒu wáng dào bǎo cān jūn shì xíng běi bā xī xīn bā èr jùn tài shǒu rèn shí zhī xíng dàng qú tài shǒu wáng ān huì lǐng ruì zú sān qiān, chuán tú fēng mài, fú chuān diàn yǎn. yòu mìng fǔ guó jiāng jūn sān bā xiào wèi míng huì zhào bā jùn tài shǒu lǔ xiū liè nán bā xī tài shǒu liǔ hóng chēng yì zhōu cì shǐ fù yǎn, bìng jiǎn tú jìng wù, xuǎn jiǎ zhēng chí. yōng zhōu shuǐ bù, xíng cì wèi xìng, bìng shān dōng qiáo jiù, huì yú nán zhèng. huò fàn zhōu diàn jiāng, huò fēi jīng jiàn dào, fù bèi biāo téng, biǎo lǐ zhèn jī.
夫廢興無謬,逆順有恆,古今共貫。賢愚同察。梁州刺史范柏年懷挾詭態,首 鼠兩端,既已被伐,盤桓稽命。遂潛遣李烏奴叛。楊文弘扇誘邊疆荒雜。柏年今已 梟禽,烏奴頻被摧破,計其餘燼,行自消夷。今遣參軍行晉壽太守王道寶、參軍事 行北巴西新巴二郡太守任湜之、行宕渠太守王安會領銳卒三千,遄塗風邁,浮川電 掩。又命輔國將軍三巴校尉明惠照、巴郡太守魯休烈、南巴西太守柳弘稱、益州刺 史傅琰,並簡徒競鶩,選甲爭馳。雍州水步,行次魏興,並山東僑舊,會於南鄭。 或泛舟墊江,或飛旌劍道,腹背飈騰,表里震擊。
wén hóng róng nà pàn lì, zhuān wèi yuān sǒu, wài wǔ huáng wēi, nèi líng guó zú. jūn yì shì zhōng kuǎn, shēn shí lǐ shùn, xiǎng jí qǐ yì, yīng jiē dà jūn, gòng wèi jǐ jiǎo, tǎo miè wū nú, kè jiàn zhōng qín, mào lì chéng jié. shěn yōu zhī zī shí nián zhī jī, quán bǎi lǚ zhī zhòng, shī chū jìng ér chéng kuì, bīng wèi zhàn ér zì tú, cháo tíng wú yí zú zhī fèi, shì mín mí shāng yí zhī bì. kuàng zuì ěr xiǎo shù, fāng zhī miè rú, qí qǔ jiān tiǎn, qǐ yán lòu kè! tiǎn yǐ guǎ mèi, fēn shǎn sī fān, qīng fēn dàng huì, liàng wéi rèn zhí. cǐ fǔ qì xiè shān jī, gē qí lín sǒng, shì zú piāo jìn, xù ruì jī wēi, chú nán jiǎo kòu, qǐ qí zhēng jí! dàn yǐ jiǎn fá méng jūn, fú láo hóng fǔ, pū bǐ wén ruì, wú jiǎ duō lì. huáng shàng shèng zhé yīng qī, ēn zé guǎng bèi, zuì zhǐ shǒu è, yú wú suǒ wèn. shǎng fá zhī kē, jù xiě rú bié.
文弘容納叛戾,專為淵藪,外侮皇威,內凌國族。君弈世忠款,深識理順,想 即起義,應接大軍,共為掎角,討滅烏奴,克建忠勤,茂立誠節。沈攸之資十年之 積,權百旅之眾,師出境而城潰,兵未戰而自屠,朝廷無遺鏃之費,士民靡傷痍之 弊。況蕞爾小豎,方之蔑如,其取殲殄,豈延漏刻!忝以寡昧,分陝司蕃,清氛盪 穢,諒惟任職。此府器械山積,戈旗林聳,士卒剽勁,蓄銳積威,除難剿寇,豈俟 徵集!但以剪伐萌菌,弗勞洪斧,撲彼蚊蚋,無假多力。皇上聖哲應期,恩澤廣被, 罪止首惡,余無所問。賞罰之科,具寫如別。
shǐ dào bǎo bù chū wèi xìng, fēn jūn sù diàn jiāng, jù huì jìn shòu. tài zǔ yǐ wén hóng bèi pàn, jìn guǎng xiāng wèi chí jié dū du xī qín zhōu cì shǐ. guǎng xiāng zi běi bù zhèn jiāng jūn jùn shì jiǒng wèi zhēng lǔ jiāng jūn wǔ dū tài shǒu. yǐ nán dāng zhèng yìn yáng hòu qǐ wèi chí jié níng shuò jiāng jūn píng qiāng xiào wèi běi qín zhōu cì shǐ wǔ dū wáng, zhèn wǔ xìng, jí wén hóng cóng xiōng zi yě.
使道寶步出魏興,分軍溯墊江,俱會晉壽。太祖以文弘背叛,進廣香為持節、 都督西秦州刺史。廣香子北部鎮將軍郡事炅為征虜將軍、武都太守。以難當正胤楊 後起為持節、寧朔將軍、平羌校尉、北秦州刺史、武都王,鎮武興,即文弘從兄子 也。
sān nián, wén hóng guī jiàng, fù yǐ wèi zhēng xī jiāng jūn běi qín zhōu cì shǐ. xiān shì guǎng xiāng bìng sǐ, dī zhòng bàn bēn wén hóng, bàn yì liáng zhōu cì shǐ cuī huì jǐng. wén hóng qiǎn cóng zi hòu qǐ jìn jù bái shuǐ. bái shuǐ jū jìn shòu shàng liú, xī jiē fú jiè, dōng dài yì lù, běi lián yīn píng jiā lú, wèi xíng shèng zhī dì. jìn shòu tài shǒu yáng gōng zé qǐ jīng lüè zhī yí, shàng dá yuē: wén hóng zuì bù kě shù, shì zhōng zhèng yīng qiě jiā ēn ěr. qīng ruò néng xí pò bái shuǐ, bì jiā hòu shǎng.
三年,文弘歸降,復以為征西將軍、北秦州刺史。先是廣香病死,氐眾半奔文 弘,半詣梁州刺史崔慧景。文弘遣從子後起進據白水。白水居晉壽上流,西接涪界, 東帶益路,北連陰平、茄蘆,為形勝之地。晉壽太守楊公則啟經略之宜,上答曰: 「文弘罪不可恕,事中政應且加恩耳。卿若能襲破白水,必加厚賞。」
shì zǔ jí wèi, jìn hòu qǐ hào guān jūn jiāng jūn. yǒng míng yuán nián, yǐ zhēng lǔ jiāng jūn jiǒng wèi shā zhōu cì shǐ yīn píng wáng, jiāng jūn rú gù. èr nián, bā zuò zòu hòu qǐ qín zhāng kuǎn sāi, zhōng zhe biān chéng. jìn hào zhēng lǔ jiāng jūn. sì nián, hòu qǐ zú, zhào yuē: hòu qǐ yǎn zhì yǔn shì, cè chuàng yú huái. suī yù biān fú, yí xiáng qí xuǎn. xíng fǔ guó jiāng jūn běi qín zhōu cì shǐ wǔ dū wáng yáng jí shǐ, gàn jú shěn liàng, nǎi xīn zhōng kuǎn, bì néng jī jìng níng mín xuān yáng shēng jiào. kě chí jié fǔ guó jiāng jūn běi qín zhōu cì shǐ píng qiāng xiào wèi wǔ dū wáng. hòu qǐ dì hòu míng wèi lóng xiāng jiāng jūn bái shuǐ tài shǒu. jí shǐ dì jí lǎng wèi níng shuò jiāng jūn. wǔ nián, yǒu sī zòu jí shǐ qū hú jiǎn jí, yǎng huà biān fú. mǔ yǐ zi guì, yí jiā róng chǒng. chú jí shǐ mǔ jiāng shì wèi tài fū rén, jiǎ yín yìn. jiǔ nián, bā zuò zòu yáng jiǒng sì qín xī mù, chí kuǎn nèi zhāo, yí zēng róng zhāng, yòng huī xiá wài. jìn hào qián jiāng jūn.
世祖即位,進後起號冠軍將軍。永明元年,以征虜將軍炅為沙州刺史、陰平王, 將軍如故。二年,八座奏後起勤彰款塞,忠著邊城。進號征虜將軍。四年,後起卒, 詔曰:「後起奄至殞逝,惻愴於懷。綏御邊服,宜詳其選。行輔國將軍、北秦州刺 史、武都王楊集始,干局沈亮,乃心忠款,必能緝境寧民、宣揚聲教。可持節、輔 國將軍、北秦州刺史、平羌校尉、武都王。」後起弟後明為龍驤將軍、白水太守。 集始弟集朗為寧朔將軍。五年,有司奏集始驅狐剪棘,仰化邊服。母以子貴,宜加 榮寵。除集始母姜氏為太夫人,假銀印。九年,八座奏楊炅嗣勤西牧,馳款內昭, 宜增戎章,用輝遐外。進號前將軍。
shí nián, jí shǐ fǎn, lǜ dī shǔ zá zhòng kòu hàn chuān, liáng zhōu cì shǐ yīn zhì bó qiǎn jūn zhǔ níng shuò jiāng jūn huán lú nú liáng jì qún sòng wéi wáng shì lóng děng qiān yú rén jù zhī, bù lì, tuì bǎo bái mǎ. zéi zhòng wàn yú rén zòng bīng huǒ gōng qí chéng shān, lú nú jù shǒu sǐ zhàn. zhì bó yòu qiǎn jūn zhǔ yīn zhòng chāng děng mǎ bù shù qiān rén jiù yuán. zhì bái mǎ chéng dōng qiān xī qiáo, xiāng qù shù lǐ, jí shǐ děng xī lì gōng zhī, guān jūn nèi wài fèn jī, jí shǐ dà bài, shí bā yíng yī shí kuì zǒu, shā huò shù qiān rén. jí shǐ bēn rù lǔ jiè.
十年,集始反,率氐、蜀雜眾寇漢川,梁州刺史陰智伯遣軍主寧朔將軍桓盧奴、 梁季群、宋囗、王士隆等千餘人拒之,不利,退保白馬。賊眾萬餘人縱兵火攻其城 柵,盧奴拒守死戰。智伯又遣軍主陰仲昌等馬步數千人救援。至白馬城東千溪橋, 相去數里,集始等悉力攻之,官軍內外奮擊,集始大敗,十八營一時潰走,殺獲數 千人。集始奔入虜界。
lóng chāng yuán nián, yǐ qián jiāng jūn yáng jiǒng wèi shǐ chí jié dū shā zhōu zhū jūn shì píng xī jiāng jūn píng qiāng xiào wèi shā zhōu cì shǐ.
隆昌元年,以前將軍楊炅為使持節、督沙州諸軍事、平西將軍、平羌校尉、沙 州刺史。
jí shǐ rù wǔ xìng, yǐ chéng jiàng lǔ, dī rén fú yòu sūn qǐ yì gōng zhī.
集始入武興,以城降虜,氐人苻幼孫起義攻之。
jiàn wǔ èr nián, dī lǔ kòu hàn zhōng. liáng zhōu cì shǐ xiāo yì qiǎn qián dī wáng yáng hòu qǐ dì zǐ yuán xiù shōu hé yì bīng, dī zhòng xiǎng yīng, duàn lǔ yùn dào. lǔ yì qiǎn wěi nán liáng zhōu cì shǐ chóu chí gōng yáng líng zhēn jù ní gōng shān yǐ xiāng jù gé, yuán xiù bìng sǐ, fú yòu sūn lǐng qí zhòng. gāo zōng zhào yuē: chóu chí gōng yáng yuán xiù, dī wáng miáo yìn, nǎi xīn zhōng yǒng, chǒu lǔ xiōng bī, xuè chéng mí lì, xuān bō cháo wēi, zhāo yòu róng zhǒng, wàn lǐ qí qì, xiǎng rán guī cóng. chéng xiào xiǎn zhe, shí yǒu kě jiā. bù xìng yǔn sàng, qī chuàng yú huái. fū sǐ shì jiā ēn, yáng qiū míng yì. yí zhuī tán róng diǎn, yǐ hóng quàn jiǎng. zèng chóu chí gōng. chí guī guó.
建武二年,氐、虜寇漢中。梁州刺史蕭懿遣前氐王楊後起弟子元秀收合義兵, 氐眾響應,斷虜運道。虜亦遣偽南梁州刺史仇池公楊靈珍據泥功山以相拒格,元秀 病死,苻幼孫領其眾。高宗詔曰:「仇池公楊元秀,氐王苗胤,乃心忠勇,醜虜凶 逼,血誠彌厲,宣播朝威,招誘戎種,萬里齊契,響然歸從。誠效顯著,實有可嘉。 不幸殞喪,悽愴於懷。夫死事加恩,《陽秋》明義。宜追覃榮典,以弘勸獎。贈仇 池公。持歸國。」
dī yáng fù zhī jù yì zhòng tún jǔ shuǐ guān, chéng bái mǎ běi. jí shǐ qiǎn dì jí lǎng lǜ bīng yíng jù zhōu jūn yú huáng gèn, zhàn dà bài. jí shǐ zǒu xià biàn, fù zhī jù wǔ xìng. lǔ jūn xún tuì. fù zhī liú dì chāng zhī shǒu wǔ xìng, zì yǐn bīng jù chóu chí. zhào yuē: dī wáng yáng fù zhī, shì zuǎn zhōng yì, lǜ lì bù qǔ, shù jī biān chéng, kè tiǎn jiān chǒu. fù nèi bǐng cháo lǜ, wài fǔ róng huāng, kuǎn xīn shì zhāo, zhèn shén jiā zhī. yǐ wèi chí jié dū běi qín yōng èr zhōu zhū jūn shì fǔ guó jiāng jūn píng qiāng xiào wèi běi qín zhōu cì shǐ chóu chí gōng.
氐楊馥之聚義眾屯沮水關,城白馬北。集始遣弟集朗率兵迎拒州軍於黃亘,戰 大敗。集始走下辯,馥之據武興。虜軍尋退。馥之留弟昌之守武興,自引兵據仇池。 詔曰:「氐王楊馥之,世纂忠義,率厲部曲,樹績邊城,克殄奸丑。復內稟朝律, 外撫戎荒,款心式昭,朕甚嘉之。以為持節、督北秦雍二州諸軍事、輔國將軍、平 羌校尉、北秦州刺史、仇池公。」
shā zhōu cì shǐ yáng jiǒng jìn hào ān xī jiāng jūn. sān nián, jiǒng sǐ, yǐ jiǒng zi chóng zǔ wèi jiǎ jié dū shā zhōu jūn shì zhēng lǔ jiāng jūn píng qiāng xiào wèi shā zhōu cì shǐ yīn píng wáng.
沙州刺史楊炅進號安西將軍。三年,炅死,以炅子崇祖為假節、督沙州軍事、 征虜將軍、平羌校尉、沙州刺史、陰平王。
sì nián, wěi nán liáng zhōu cì shǐ yáng líng zhēn yǔ èr dì pó luó ā bo zhēn lǜ bù qǔ sān wàn yú rén jǔ chéng guī fù, sòng mǔ jí zi shuāng jiàn ā pí yú nán zhèng wèi zhì. liáng zhōu cì shǐ yīn guǎng zōng qiǎn zhōng bīng cān jūn yóu wáng sī kǎo lǜ zhòng jiù yuán, wèi lǔ suǒ de, pó luó ā bo zhēn zhàn sǐ. líng zhēn gōng jí shǐ yú wǔ xìng, shā qí èr dì jí tóng jí zhòng. jí shǐ qióng jí, qǐng jiàng. yǐ líng zhēn wèi chí jié dū lǒng yòu jūn shì zhēng lǔ jiāng jūn běi liáng zhōu cì shǐ chóu chí gōng wǔ dū wáng. yǒng yuán èr nián, fù yǐ jí shǐ wèi shǐ chí jié dū qín yōng èr zhōu jūn shì fǔ guó jiāng jūn píng qiāng xiào wèi běi qín zhōu cì shǐ. líng zhēn hòu wèi lǔ suǒ shā.
四年,偽南梁州刺史楊靈珍與二弟婆羅、阿卜珍率部曲三萬餘人舉城歸附,送 母及子雙健、阿皮於南鄭為質。梁州刺史陰廣宗遣中兵參軍猷王思考率眾救援,為 虜所得,婆羅、阿卜珍戰死。靈珍攻集始於武興,殺其二弟集同、集眾。集始窮急, 請降。以靈珍為持節、督隴右軍事、征虜將軍、北梁州刺史、仇池公、武都王。永 元二年,復以集始為使持節、督秦雍二州軍事、輔國將軍、平羌校尉、北秦州刺史。 靈珍後為虜所殺。
zì lǔ xiàn chóu chí yǐ hòu, huò dé huò shī. sòng yǐ chóu chí wèi jùn, gù yǐ dī fēng yān.
自虜陷仇池以後,或得或失。宋以仇池為郡,故以氐封焉。
dàng chāng, qiāng zhǒng yě. gè yǒu qiú háo, lǐng bù zhòng qiān lǒng jiān. sòng mò, dàng chāng wáng liáng mí jī wèi shǐ chí jié dū hé liáng èr zhōu ān xī jiāng jūn dōng qiāng xiào wèi hé liáng èr zhōu cì shǐ lǒng xī gōng. jiàn yuán yuán nián, tài zǔ jìn hào zhèn xī jiāng jūn. yòu zhēng lǔ jiāng jūn xī liáng zhōu cì shǐ qiāng wáng xiàng shū péng yì jìn wèi chí jié píng xī jiāng jūn. hòu pàn jiàng lǔ. yǒng míng yuán nián, bā zuò zòu qián shǐ chí jié dū du hé liáng èr zhōu jūn shì zhèn xī jiāng jūn, dōng qiāng xiào wèi hé liáng èr zhōu cì shǐ lǒng xī gōng dàng chāng wáng liáng mí jī, qián shǐ chí jié píng běi jiāng jūn xī liáng zhōu cì shǐ qiāng wáng xiàng shū péng, bìng zhe qín xī chuí, níng ān biān jìng, kě fù xiān guān jué. zhào yòu kě yǐ lǒng yòu dōu shuài qiāng wáng liú luò yáng wèi fǔ guó jiāng jūn. jī zú. sān nián, zhào yuē: xíng dàng chāng wáng liáng mí xié, zhōng kuǎn nèi fù, zhe jī xī fú, yí jiā jué mìng, shì lóng fān píng. kě shǐ chí jié dū hé liáng èr zhōu zhū jūn shì ān xī jiāng jūn dōng qiāng xiào wèi hé liáng èr zhōu cì shǐ lǒng xī gōng dàng chāng wáng. xié zú. liù nián, yǐ xíng dàng chāng wáng liáng mí chéng wèi shǐ chí jié dū hé liáng èr zhōu zhū jūn shì ān xī jiāng jūn dōng qiāng xiào wèi hé liáng èr zhōu cì shǐ dàng chāng wáng. shǐ qiú jūn yí jí jì zá shū, zhào bào yuē: zhī xū jūn yí děng jiǔ zhǒng, bìng fēi suǒ ài. dàn jūn qì zhǒng shén duō, zhì zhī wèi yì. nèi jì bù kān shè yuǎn. mì gé tú shū, lì bù wài chū. wǔ jīng jí zhù lùn yǔ jīn tè chì cì wáng gè yī bù. sú zhòng hǔ pí, yǐ zhī sòng sǐ, guó zhōng yǐ wèi huò.
宕昌,羌種也。各有酋豪,領部眾汧、隴間。宋末,宕昌王梁彌機為使持節、 督河涼二州、安西將軍、東羌校尉、河涼二州刺史、隴西公。建元元年,太祖進號 鎮西將軍。又征虜將軍、西涼州刺史羌王像舒彭亦進為持節、平西將軍。後叛降虜。 永明元年,八座奏前使持節、都督河涼二州軍事、鎮西將軍,東羌校尉、河涼二州 刺史、隴西公、宕昌王梁彌機,前使持節、平北將軍、西涼州刺史、羌王像舒彭, 並著勤西垂,寧安邊境,可復先官爵。詔又可以隴右都帥羌王劉洛羊為輔國將軍。 機卒。三年,詔曰:「行宕昌王梁彌頡,忠款內附,著績西服,宜加爵命,式隆蕃 屏。可使持節、督河涼二州諸軍事、安西將軍、東羌校尉、河涼二州刺史、隴西公、 宕昌王。」頡卒。六年,以行宕昌王梁彌承為使持節、督河涼二州諸軍事、安西將 軍、東羌校尉、河涼二州刺史、宕昌王。使求軍儀及伎雜書,詔報曰:「知須軍儀 等九種,並非所愛。但軍器種甚多,致之未易。內伎不堪涉遠。秘閣圖書,例不外 出。《五經集注》、《論語》今特敕賜王各一部。」俗重虎皮,以之送死,國中以 為貨。
shǐ chén yuē: dī hú guǎng shèng, chéng yùn dié qǐ, qín zhào jiàn chà, xiāng xì fù miè, yú lèi chǔn chǔn, bèi xī jiāng ér yǎn běi jì. ruì ruì dì qióng yōu dōu, róng mǎ tiān gé. dī yáng mì ěr huá yí, fēn mín jiē jìng, qīn fàn hàn yàng, jìn bī láng hú, jiāng yì zhī xīn, kuī wàng wēi dé, liáng bù duō nán, yú sī wèi gěng. cán qiāng yí zhǒng, jì yùn zhào chāng, jǐn lǒng píng hé, yuǎn tōng nán yì, jù guó chēng fān, bìng shòu zhí mìng. jìn shì shuāi bài, zhōng cháo lún fù, miè yú sì yí, shù xuě róng huò, shòu yǐ bīng zhàng, shēng jìn jūn huī, hòu dài yīn réng, tān guǎng shēng jiào, suī wài huái yuǎn, xiān míng hòu shí. mào yì yǒu wú, shì kāi biān lì, yǔ máo chǐ gé, wú sǔn yú wǒ. ruò fú jiǔ zhǒng zhī shì, yǒu wéi wéi zhì yú cǐ yě.
史臣曰:氐、胡獷盛,乘運迭起,秦、趙僭差,相系覆滅,余類蠢蠢,被西疆 而奄北際。芮芮地窮幽都,戎馬天隔。氐楊密邇華、夷,分民接境,侵犯漢、漾, 浸逼狼狐,疆埸之心,窺望威德,梁部多難,於斯為梗。殘羌遺種,際運肇昌,盡 隴憑河,遠通南驛,據國稱蕃,並受職命。晉氏衰敗,中朝淪覆,滅餘四夷,庶雪 戎禍,授以兵杖,升進軍麾,後代因仍,貪廣聲教,綏外懷遠,先名後實。貿易有 無,世開邊利,羽毛齒革,無損於我。若夫九種之事,有囗囗至於此也。
zàn yuē: ruì ruì hé nán, tóng chū hú zhǒng. chēng wáng jiàn dì, shàn qiáng zhuān tǒng. dī qiāng niè yú, sàn chū hé lǒng. lái bīn wǎng pàn, fàng mìng chéng zōng.
贊曰:芮芮、河南,同出胡種。稱王僭帝,擅強專統。氐、羌孽余,散出河、 隴。來賓往叛,放命承宗。