yán xìng xià zhì yī bǎi èr shí qī.
炎興下帙一百二十七。
qǐ shào xìng sān shí yī nián zhēng yuè, jǐn qí rì.
起紹興三十一年正月,盡其日。
hé zhōu jìn shì hé tíng yīng shàng shū.
和州進士何廷英上書。
hé zhōu jìn shì hé tíng yīng jǐn zhāi jiè mù yù mèi sǐ cái shū huáng kǒng dùn shǒu bài xiàn yú huáng dì bì xià chén wén yù chéng tiān xià zhī dà yè bì shùn tiān xià zhī rén xīn yù ān tiān xià zhī shēng líng bì cóng tiān xià zhī suǒ yù kēng lù rú shēng jiàn qín bāng zhī lù zhú hè yù yīng háo zhì hàn shì zhī lóng xìng dé shì zhě chāng shī shì zhě wáng cǐ gǔ jīn zhī tōng lùn yě. gōng wén wǒ sòng tài zǔ huáng dì zhào yuē: zhèn yīng yùn kāi jī tuī chéng dài wù gù gān gē zhī jiàn yǎn lǜ huá xià zhī wèi ān kě tīng dǎng yán shù zhēn zhì dào. yòu yuē: huò wén lì hài zhèn dāng shàn tīng ér xíng wú yǐ nì lín wèi jù cǐ tài zǔ huáng dì shàng xián qiú jiàn zhī yì yě. gōng wén tài zǔ huáng dì wèi jìn yán zhě yuē: zhèn qiú zhèng yán yǐ guī yǐ shī xī yǔ bài chāng yán shì chēng qí měi jīn zhèn gǒu néng dé yán qǐ xī bài zhī hū!. yòu qián yǒu cǎo zé zhī shì shàng shū cí shén bèi màn shì shè qīng wǎng yì shù ér lǐ qiǎn zhī cǐ tài zǔ huáng dì lǐ xián lè jiàn zhī dé yě. yī xī wàn shì zhī xià shèng zi shén sūn gǒu néng shǒu zǔ zōng zhī hóng guī xiū zǔ zōng zhī zhì dào zé cháo tíng hé zhōng hū! bù zhì tiān xià hé yōu hū! bù ān qǐng zì qín guì wù guó yǐ lái jiān chén xiāng jì zhí dǎng shàn quán wú qì wēn zhì qián tiān xià zhī kǒu jié tiān xià zhī shé yú jīn jǐ nián yǐ. guó jiā lì hài rén bù dé yán zhī yán zhī zé.
和州進士何廷英謹齋戒沐浴昧死裁書惶恐頓首拜獻於皇帝陛下臣聞欲成天下之大業必順天下之人心欲安天下之生靈必從天下之所欲坑戮儒生見秦邦之鹿逐賀馭英豪致漢室之龍興得士者昌失士者亡此古今之通論也。恭聞我宋太祖皇帝詔曰:朕應運開基推誠待物顧干戈之漸偃慮華夏之未安渴聽讜言庶臻治道。又曰:或聞利害朕當善聽而行無以逆鱗為懼此太祖皇帝尚賢求諫之意也。恭聞太祖皇帝謂進言(者曰:)朕求正言以規已失昔禹拜昌言世稱其美今朕苟能得言豈惜拜之乎!。又前有草澤之士上書辭甚悖慢事涉輕罔亦恕而禮遣之此太祖皇帝禮賢樂諫之德也。噫嘻萬世之下聖子神孫苟能守祖宗之宏規修祖宗之至道則朝廷何忠乎!不治天下何憂乎!不安頃自秦檜誤國以來奸臣相繼植黨擅權無氣溫至鉗天下之口結天下之舌於今幾年矣。國家利害人不得言之言之則。
huò bù xuán zhǒng yǐ. dà zhě jí yú hǎi yú xiǎo zhě bì yú líng yǔ yǐ zhì zài cháo zé yǐ é yán wèi jìn bǔ zài xué zé yǐ bàng shàn wèi píng fá kē jǔ zé yǐ shí jì wèi qì chù suì lìng tiān xià zhī zhōng chén yì shì fǔ yīng è wàn xiāng shì qiè chǐ gāo jǔ yuǎn yǐn gān xīn zì qì yú nán shān zhī nán běi shān zhī běi huò yáng kuáng yú lǘ yán huò piāo péng yú jiāng hǎi huò kāng kǎi ér bēi gē huò rú chī ér shì zuì zhì yú yù yù ér bìng fèn fèn ér sǐ zhě duō yǐ. chén, yú shì shí jìn tuì bù néng zì zhī wú yòng fǎ miǎn tǔ mù qí xíng hái shuǐ yún: qí xīn zhì yǐn yú yán shí quán shuǐ xià chù yú fēng cǎo zhǎng lín zhě èr shí nián yǐ. měi cǎi yī zhī xié yī huì gēng zhāo yún: liú yán zuò yuè dēng shān lín shuǐ zhān wàng tiān tíng wèi cháng bù ōu yín gǎn dài bì xià zhī shèng dé hóng ēn yě. gù cháng yǎng tiān ér shì yuē: gǒu yǒu cùn móu chǐ jì kě yǐ bǔ guó jiā ér cháo tíng mù cuàn lǐng biǎo sǐ ér wú hàn qǐ yì jiàn shū sī zhì cí fù bù huì kū shēng shàng wèi zhǐ qì xuè shàng wèi gān suǒ yǐ mào dāo jù wàng dǐng qióng yán tiān xià zhī lì hài zhě shì chén dāng sǐ zhī qiū yě. chén qiè wèi bù rù gōng mén zhě xiào zǐ zhī cháng lǐ bù xùn mò jié zhě zhōng chén zhī dà quán shùn cháng lǐ zé sān nián zhī sàng bù kě qù cóng dà quán zé yī shā fèi kǔ xīn zhī zhōng bù kě cí yuàn bì xià huī qián kūn zhī liàng kāi rì yuè zhè míng shǎo yán wēi chén yǐ bì yú zhōng chéng tiān xià zhī xìng yě. chén qiè wèi jīn rì zhī shì wèi bì xià kě yōu zhě sān kě huò zhě sān kě hán xīn zhě sān kě tòng kū zhě sān jì zhī yǐ kě miǎn zhě sān yì kě hè zhě. yòu sān hé wèi kě jū zhě sān chén wén jū ān ér lǜ wēi yǒu bèi zé wú huàn bì xià yǐ jīn rì zhè shì wèi ān yé wèi yǒu bèi yé. ruò wèi ān zé tiān xià fēng jiāng wèi hú lǔ gǎi zuò běi tíng suǒ rǎng zhě shí fēn zhī jiǔ ér bì xià suǒ shǒu zhě dōng nán yī yú ěr chén wèi zhī qí ān yě. jì zhī qí wēi qǐ dé tián rán gāo zhěn shàng chí yí miàn wèi jǔ yé. ruò yǐ wèi yǒu bèi zé lì gōng zhī biān chén sǐ yǐ. gǎn zhàn zhī yǒng shì lǎo yǐ. jiāng tán shàng wèi zhú bīng suàn shàng wèi chéng wèi zhī qí yǒu bèi yě. jì zhī qí wú bèi hé bù yì rán zǎo tú zhī cǐ chén suǒ yǐ wèi bì xià yōu zhě yī yě. chén wén wén wǔ bìng yòng zhǎng jiǔ zhī shù yě. qiè jiàn qián rì jié hú lǔ zhī shān cǐ sān zì hǎo xià tiān běi tíng èr zì bà tiān xià zhī bīng zhū dà jiāng ér cuò zhōng chén zhī ruì cuàn yuán róng ér xiāo zhuàng shì zhī xīn rú hǔ rú pí rú xióng rú pí sàn ér zhī sì fāng yǐ. jīn rì suǒ zhāo zhī ér wèi lái yǐn zhī ér wèi zhì shì yóu shāng huái zhī niǎo wèi néng wú yí shī shuǐ zhī yú wèi yǒu dùn sū zài jīn rì zhī liáng jiāng bù kě yǐ bù zǎo yòng dà bīng zhī yú wèi yǒu dùn sū zài jīn rì zhī liáng jiāng bù kě yǐ bù zǎo yòng dà bīng bù kě yǐ bù zǎo xìng zhōng yuán bù kě yǐ bù zǎo fù qián chǐ bù kě yǐ bù zǎo xuě gǒu huò liáng jiāng bù néng yòng zé zhōng yuán bù néng fù zé qián chǐ bù néng xuě yǐ. cǐ chén suǒ yǐ wèi bì xià yōu zhě èr yě. chén wén yǐ dé bào dé yǐ zhí sǎo yuàn bì xià wàng xiàn guó zhī xìng yuān cóng hé róng gǎi zuò biān zhī xià cè qū tiān zǐ zhī zūn qiǎn huáng huá zhī shǐ mào shuāng lù shè guān hé wèn qǐ jū hè zhēng shuò lù zhī yǐ zhòng bǎo dài zhī yǐ zhì lǐ qiān xū wàn suǒ wéi mìng shì cóng yuè yú jīn nián zhī chūn xiū lì jīng shī zhǐ bà què chǎng jù què shāng lǚ qǔ duó cái huì suì zhì yán jiāng lín jìn zhī mín bēn zǒu jīng huáng jǐ yuè wèi dìng zhì jīn liǎng huái zhī mín cháo yōu.
禍不旋踵矣。大者殛於海隅小者斃於囹圄以至在朝則以訛言為禁捕在學則以謗訕為屏罰科舉則以時忌為棄黜遂令天下之忠臣義士撫膺扼腕相視切齒高舉遠引甘心自棄於南山之南北山之北或佯狂於閭閻或飄蓬於江海或慷慨而悲歌或如痴而似醉至於鬱郁而病憤憤而死者多矣。臣,於是時進退不能自知無用法免土木其形骸水云:其心志隱於岩石泉水下處於豐草長林者二十年矣。每采一枝擷一蕙耕朝云:留言作月登山臨水瞻望天庭未嘗不謳吟感戴陛下之盛德洪恩也。故嘗仰天而誓曰:苟有寸謀尺計可以補國家而朝廷暮竄嶺表死而無憾豈意諫書糹至慈父不諱哭聲尚未止泣血尚未乾所以冒刀鋸忘鼎窮言天下之利害者是臣當死之秋也。臣竊謂不入公門者孝子之常禮不徇末節者忠臣之大權順常禮則三年之喪不可去從大權則一煞費苦心之忠不可辭願陛下恢乾坤之量開日月這明少延微臣以畢愚衷誠天下之幸也。臣竊謂今日之勢為陛下可憂者三可惑者三可寒心者三可痛哭者三繼之以可勉者三亦可賀者。又三何謂可居者三臣聞居安而慮危有備則無患陛下以今日這勢為安耶為有備耶。若為安則天下封疆為胡虜(改作北庭)所攘者十分之九而陛下所守者東南一隅耳臣未知其安也。既知其危豈得恬然高枕尚遲疑面未舉耶。若以為有備則立功之邊臣死矣。敢戰之勇士老矣。將壇尚未築兵算尚未成未知其有備也。既知其無備何不毅然早圖之此臣所以為陛下憂者一也。臣聞文武並用長久之術也。竊見前日結胡虜之(刪此三字)好(下添北庭二字)罷天下之兵誅大將而挫忠臣之銳竄元戎而銷壯士之心如虎如貔如熊如羆散而之四方矣。今日所招之而未來引之而未至是猶傷懷之鳥未能無疑失水之魚未有頓蘇在今日之良將不可以不早用大兵之魚未有頓蘇在今日之良將不可以不早用大兵不可以不早興中原不可以不早復前恥不可以不早雪苟或良將不能用則中原不能復則前恥不能雪矣。此臣所以為陛下憂者二也。臣聞以德報德以直掃怨陛下忘陷國之興冤從和戎(改作邊)之下策屈天子之尊遣皇華之使冒霜露涉關河問起居賀正朔賂之以重寶待之以至禮千需萬索惟命是從粵於今年之春修立京師止罷榷場拒卻商旅取奪財賄遂至沿江臨近之民奔走驚惶幾月未定至今兩淮之民朝憂。
xī lǜ cù é ér xiāng gào yuē: fù zǐ wèi wǒ bǎo xiāng tǔ wèi wǒ ān chéng wèi jīn qiū dōng bì fù bēn táo ér cún wáng wèi kě zhī yě. wū hū rén xīn dòng yáo yǒu rú shì yě. guó shì wēi xuē yǒu rú shì yě. jiāng kǒng jiān xióng chéng xì huò qǐ xiāo sè bù kě shèng yán zhě. cǐ chén suǒ yǐ wèi bì xià yōu zhī zhě sān yě. hé wèi kě huò zhě sān chén wén suī yǒu zhī huì bù rú chéng shì suī yǒu jīn zī jī bù rú dài shí jīn gǎn shí yǐ zhì yǐ. shì yǐ shùn yǐ. bì xià yí bīng běi dù zhù bì huái nán yì liáng cè yě. rán ér lǐ yǒu wèi zhì zhě chén qiè lǜ zhī bì xià. qiě yǐ fáng biān jìn bīng yú huái nán zé xū zhāng shēng shì lòu xiè tiān jī hú lǔ yí bì shēng guǐ jì yǔ qí hòu shí shòu zhì yú rén shú. ruò shùn shí chéng shì ér xiān dòng zhī wèi yù yě.. yòu kuàng sān jūn shì zú wén jǔ bīng zé xīn yuè zhēng xiān wàn yī nì qí xīn è qí zhì zé sān jūn zhī qíng. yòu fù cuò yǐ. hú lǔ gǎi zuò qiáng dí zhī jiān gǎi zuò móu. yòu fù zòng yǐ. cǐ chén pà yǐ wèi bì xià huò zhī zhě yī yě. chén wén shèng rén yǐ sì hǎi wèi jiā bǎi xìng wèi zi zhì zé tóng qí lè luàn zé tóng qí yōu bì xià zì hé róng gǎi zuò yì hé yǐ lái tōu ān dú lè sī mín chóu tàn zhě yú jīn jǐ nián yǐ. jí qí guó shì yǐ pò shì tǐ jiāng wēi, yú shì fèi guó yòng zào yù zhōu yǐ yú hǎi àn yù wèi bì kòu gǎi zuò qiān bì zài qīn jiāng zhè bì xià bù miǎn chéng dà zhōu rù cāng hǎi yǐ wèi kě táo qí huàn yě. shè. ruò hú lǔ shān cǐ èr zì fā zhōu qián zhú. qiě bō tāo wàn lǐ hào shè wú jīn yá jìn zhī bù néng tuì zhī bù dé dāng shì zhī shí shè jì wěi qì zōng miào qiū xū qí huò bù kě shèng yán cǐ chén suǒ yǐ wèi bì xià huò zhī zhě èr yě. chén wén. ruò yào bù míng xuàn jué jí fú chōu gù shàn yī zhě tóu yào yú wèi bìng zhī qián bù shàn yī zhě tóu yào yú yǐ bìng zhī hòu wū hū bìng yǐ chéng yǐ. yào hé jì yān jīn rì hú lǔ shān cǐ èr zì zhī bìng rú yōng zhī jié rì fù yī rì jiāng kǒng dú shì yī kuì liú xiě wàn lǐ chuāng yí sì hǎi yǐ. fú dǔ qián suì cháo zhāng suǒ bào yǒu cǎo lái zhī shì yīn chén biān shì yǐ bù hé shí yì cuàn chì yuǎn fāng fū wèi cǎo lái zhī jiàn ér gǎn zhí yán zé kě shàng yǐ. ér zuì yì kě shè yǐ. zhèn tiān wēi è dǎng lùn fù shǐ zhōng chén yì shì qián kǒu jié shé tiān xià wén zhī shú bù shāng tòng cǐ chén suǒ yǐ wèi bì xià huò zhī zhě sān yě. hé wèi hán xīn zhě sān chén wén jūn zhī shì chén rú shǒu zú zé chén shì jūn rú fù xīn jūn zhī gāo chén rú tǔ jiè zé chén shì jūn rú kòu chóu. qiě bì xià jīn rì zhī shì chén rú shǒu zú hū! rú tǔ jiè hū! rú quǎn mǎ hū! chén wèi xiá xiáng xiǎo gū zhí yī èr ér chén zhī fú dǔ qián yòu xiāng zhāng jùn yīn xī běi shī lì méng cháo tíng píng bù yuǎn fāng qiáo cuì wú liáo zhě jǐ nián yǐ. yuè yú bǐng zǐ nián fāng mù ēn liàng yí chāi qiǎn yì wèi yī xīn zhōng chén bǔ shì qián guò qǐ qī hè fà zhī qīn jù wáng xiè hòu zhī zhāng fù shàng cháo mìng yī chū sù yú xīng huǒ zhú zhī zài qù jīng bù hún fēi wū hū sì shí nián zhī xián lí xiāng guān qì fén mù fú lǎo xié yòu wěi zhì wèi chén qǐ wú suǒ wàng zāi! bù wèi rù sāng yú zhī jìng chì yān zhàng zhī xiāng qì xuè chuí xīn wú suǒ fù sù bì xià céng lián zhī hū! tài wèi liú yǐ shù qiān zhī bīng dāng bǎi wàn zhī zhòng yùn.
夕慮蹙額而相告曰:父子未我保鄉土未我安誠謂今秋冬必復奔逃而存亡未可知也。嗚呼人心動搖有如是也。國勢危削有如是也。將恐奸雄乘隙禍起蕭嗇不可勝言者。此臣所以為陛下憂之者三也。何謂可惑者三臣聞雖有知慧不如乘勢雖有釒茲基不如待時今敢時已至矣。勢已順矣。陛下移兵北渡駐蹕淮南亦良策也。然而理有未至者臣竊慮之陛下。且以防邊進兵於淮南則虛張聲勢漏泄天機胡虜(疑必生詭計與其後時受制於人孰。若順時乘勢而先動之為愈也。。又況三軍士卒聞舉兵則欣躍爭先萬一逆其心遏其志則三軍之情。又復挫矣。胡虜(改作強敵)之奸(改作謀)。又復縱矣。此臣怕以為陛下惑之者一也。臣聞聖人以四海為家百姓為子治則同其樂亂則同其憂陛下自和戎(改作議和)以來偷安獨樂斯民愁嘆者於今幾年矣。及其國勢已迫事體將危,於是費國用造御舟艤於海岸欲為避寇(改作遷避)再侵江浙陛下不免乘大舟入滄海以為可逃其患也。設。若胡虜(刪此二字)發舟前逐。且波濤萬里浩涉無津涯進之不能退之不得當是之時社稷委棄宗廟邱墟其禍不可勝言此臣所以為陛下惑之者二也。臣聞。若藥不螟眩厥疾弗瘳故善醫者投藥於未病之前不善醫者投藥於已病之後嗚呼病已成矣。藥何濟焉今日胡虜(刪此二字)之病如癰之結日復一日將恐毒勢一潰流血萬里瘡痍四海矣。伏睹前歲朝章所報有草萊之士因陳邊事以不合時議竄斥遠方夫為草萊之賤而敢直言則可尚矣。而罪亦可赦矣。振天威扼讜論復使忠臣義士(鉗口結舌)天下聞之孰不傷痛此臣所以為陛下惑之者三也。何謂寒心者三臣聞君之視臣如手足則臣視君如腹心君之高臣如土芥則臣視君如寇讎。且陛下今日之視臣如手足乎!如土芥乎!如犬馬乎!臣未暇詳曉姑執一二而陳之伏睹前右相張浚因西北失利蒙朝廷屏不遠方憔翠無聊者幾年矣。粵於丙子年方沐恩量移差遣意謂一新忠臣補飾前過豈期鶴髮之親遽亡邂逅之章復上朝命一出速於星火逐之再去驚怖魂飛嗚呼四十年之閒離鄉關棄墳墓扶老攜幼委質為臣豈無所望哉!不謂入桑榆之境斥煙瘴之鄉泣血搥心無所赴愬陛下曾憐之乎!太尉劉以數千之兵當百萬之眾運。
chóu jué shèng duō duō yì bàn chū wú zuì míng yī dàn duó qí quán zhí shàng kùn yán chē wèi fù yú yì bì xià zēng sī zhī hū! rú zhào róng zhě suī shì xiàn yú lǔ tíng gǎi zuò běi tíng ér zhì zài wǒ sòng chí jīn shí zhī xīn tuō hǔ láng zhī kǒu guī yú cháo tíng rú tóu fù mǔ fǎn bèi qiú suǒ fù sòng lǔ tíng gǎi zuò běi tíng gū zhōng fèn yuàn qū rǔ wú gào bì xià céng zhī zhī hū! rú cǐ zhī lèi bù kě shèng jì suì lìng tiān xià zhōng yì zhī shì lí xīn lí dé zhě zhèng yuán shì ěr cǐ chén suǒ yǐ wèi bì xià hán xīn zhě tún chén wén jūn zǐ bù dǎng jūn zǐ shuō yǒu dǎng hū! bǐ yǒu fù qián rì zhī dǎng zhě bì shǒu hé róng shān cǐ zì zhī yì zhě yě. wèi gǒu fēi hé róng gǎi zuò yì hé zé tài mǔ yì wèi guī gǒu fēi qǐn bīng zé shēng mín yì wèi ān wū hū wèi shì shuō zhě hé bù tōng zhī shén yě. shū bù zhī shǐ zhū jiāng wèi bà zé hú lǔ gǎi zuò jīn rén zhī miè jiǔ yǐ. zhōng yuán huī fù yì jiǔ yǐ. tài mǔ huí luán yì jiǔ yǐ. nài hé zì hé róng gǎi zuò yì hé zhī hòu yuān shèng shàng wèi guī zhōng yuán shàng wèi fù cái yòng rì hào rén xīn rì lí chán zhōu zhī rén chì yǐ. zhōng yì zhī shì qù yǐ. zhōng guó zhī shì yù shuāi yǐ. hú lǔ gǎi zuò qiáng dí zhī shì yù zòng ér wú yàn yǐ. cǐ chén suǒ yǐ wèi bì xià hán xīn zhě èr yě. chén wén jīng shī zhě zhū xià zhī gēn běn yě. tiān zǐ zhī suǒ jū yě. xī zhōu jiā suǒ yǐ jiàn dū luò yì zhě yǐ qí dé tiān dì zhī zhōng huá shān cǐ zì yě. xiàng yǔ suǒ yǐ shī guān zhōng bù néng wáng zhě yǐ qí shī tiān xià zhī chōng yào yě. wū hū zhōng huá chōng yào zhī dì fǎn bù wèi cháo tíng suǒ jū yé cháng wén yòng xià biàn yí zhě wèi wén biàn yú yí zhě yě. fū yí dí zhī lèi shèng wáng suǒ yǐ jū zhī huà wài ér shēng jiào suǒ bù jí zhě shān cháng wén zhì cǐ sān shí sì zì jīn yě. qī tiān wǎng dì shān cǐ sì zì gǎi zuò cháo tíng pì zài yī yú běi tíng wàng zì zūn dà zhé chén huì zhì ér jiàn yǐ dà hào gǎn shì wěi míng ér huì yú dà cháo bǐ zhōng guó qiǎn sòng zhī wù chēng zhī yuē: gòng xiàn qū zhōng huá shān cǐ sān zì gǎi zuò nèi jìng zhī mín bǐ zhī yǐ chén qiè zì kuàng gǔ lái wèi yǒu shòu rǔ rú cháo tíng yě. wèi yǒu rěn rǔ rú bì xià yě. cǐ chén suǒ yǐ wèi bì xià hán xīn zhě sān yě. hé wèi tòng kū zhě sān chén wén fù mǔ zhī chóu bù xìng gòng dài tiān xiōng dì zhī chóu bù yǔ tóng lǚ dì bì xià céng niàn fù mǔ xiōng dì zhī chóu hū! dāng shí xiàn zéi gǎi zuò dí zhī chén jǐ chéng qīng guó zhī huò lǔ gǎi zuò dí qí lín ér sān jūn jiàng jīng chéng xiàn ér wàn mín kū wǒ xiān dì qì zōng shè ér bō qiān fù zì dōng ér běi dù tiān chóu dì yuàn guǐ kū shén bēi hú shā gǎi zuò biān chén mò mò ér qù zhù hé guī sāi lù máng máng ér pái huái mò jìn tòng niàn zǔ zōng zhī yè bēi sī gǔ ròu zhī qīn zhuī shè jì yǐ shāng qíng dào shēng líng ér huī tì rì fù yī rì qiáo cuì shèng yán nián fù yī nián xiāo mí ruì suàn suì zhì xiá shēng yún: jǔ ér yǒu zhōng tiān yǒng jiǔ zhī bié wū hū wǎng zhě bù kě jiàn lái zhě yóu kě zhuī zhì rú yuān shèng huáng dì yī xiàn lǔ tíng gǎi zuò běi tíng sān shí nián yǐ. fù jì méi mǔ yì guī xiōng dì lí sàn zōng miào qiū xū líng dīng yī shēn jī má wài guó chūn qù qiū lái ér shén xiāo pò àn shuǐ yuǎn shān yáo ér xīn chí hún fēi tiān xià wén zhī bēi yān zài bì xià shǒu zú zhī ài xiǎng biàn wèi wàng rán ér sì hé zhī qīng rén shòu jǐ hé jiāng kǒng suì huá rěn rǎn zhōng míng lòu jǐn suī yù tòng zhī qí kě jí hū! cǐ chén suǒ wèi bì xià tòng kū zhě yī yě. chén wén tiān xià zhě zǔ zōng zhī tiān xià shè jì zhě zǔ.
籌決勝多多益辦初無罪名一旦奪其權職尚困鹽車未副輿議陛下曾思之乎!如趙榮者雖是陷於虜廷(改作北庭)而志在我宋持金石之心脫虎狼之口歸於朝廷如投父母反被囚鎖復送虜廷(改作北庭)孤忠憤怨屈辱無告陛下曾知之乎!如此之類不可勝計遂令天下忠義之士離心離德者正緣是耳此臣所以為陛下寒心者屯臣聞君子不黨君子說有黨乎!彼有附前日之黨者必守和戎(刪此字)之議(者也。)謂苟非和戎(改作議和)則太母亦未歸苟非寢兵則生民亦未安嗚呼為是說者何不通之甚也。殊不知使諸將未罷則胡虜(改作金人)之滅久矣。中原恢復亦久矣。太母迴鑾亦久矣。柰何自和戎(改作議和)之後淵聖尚未歸中原尚未復財用日耗人心日離讒謅之人熾矣。忠義之士去矣。中國之勢愈衰矣。胡虜(改作強敵)之勢愈縱而無厭矣。此臣所以為陛下寒心者二也。臣聞京師者諸夏之根本也。天子之所居也。昔周家所以建都洛邑者以其得天地之中華(刪此字)也。項羽所以失關中不能王者以其失天下之衝要也。(嗚呼中華)衝要之地反不為朝廷所居耶嘗聞用夏變夷者未聞變於夷者也。夫夷狄之類聖王所以居之化外而聲教所不及者(刪嘗聞至此三十四字)今也。欺天罔地(刪此四字改作朝廷僻在一隅北庭)妄自尊大輒陳穢質而僭以大號敢示猥名而諱於大朝俾中國遣送之物稱之曰:貢獻屈中華(刪此三字改作內境)之民比之以臣妾自曠古來未有受辱如朝廷也。未有忍辱如陛下也。此臣所以為陛下寒心者三也。何謂痛哭者三臣聞父母之讎不興共戴天兄弟之讎不與同履地陛下曾念父母兄弟之讎乎!當時陷賊(改作敵)之臣幾成傾國之禍虜(改作敵)騎臨而三軍降京城陷而萬民哭我先帝棄宗社而播遷復自東而北度天愁地怨鬼哭神悲胡沙(改作邊)塵(漠漠而去住何歸塞路茫茫而徘徊莫進痛念祖宗之業悲思骨肉之親追社稷以傷情悼生靈而揮涕日復一日憔翠聖顏年復一年消靡睿算遂至霞升云:舉而有終天永久之別嗚呼往者不可諫來者尤可追至如淵聖皇帝一陷虜廷(改作北庭)三十年矣。父既沒母亦歸兄弟離散宗廟邱墟伶仃一身羈麻外國春去秋來而神消魄黯水遠山遙而心馳魂飛天下聞之悲咽在陛下手足之愛想變未忘然而俟河之清人壽幾何將恐歲華荏苒鐘鳴漏盡雖欲痛之其可及乎!此臣所為陛下痛哭者一也。臣聞天下者祖宗之天下社稷者祖。
zōng zhī shè jì bì xià jīn rì suǒ yǐ yīng wú dí zhī guì xiǎng wú tōu zhī fù zhě jiē zǔ zōng zhī jī yè bì xià céng niàn zǔ zōng zhī jiān nán hū! jì yuē: niàn zhī zé zǔ zōng zhī shān líng ān zài zāi! jīn xiàn hú lǔ gǎi zuò běi tíng zhī qū yǐ. xiǎng fū niú yáng zhǒng jī hú tù xīng shān gǎi zuò zòng héng shén bēi duàn ér qiū cǎo shuāi xiǎng diàn fén ér mù yān ǎi tiě guān bì ér chén jī jīn lóng qián bái hǔ fú zhū què àn mèi xuán wǔ shěn suō bǎi lù cháo bēi sōng fēng yè hào wū hū yǐ zǔ zōng gōng dé zhī lóng qǐ qī yǒu jīn rì zhī shì hū! yǐ shèng zi shén sūn níng rěn zuò shì ér bù jiù hū! cǐ chén suǒ yǐ wèi bì xià tòng kū zhě èr yě. chén wén hàn wáng dōu guān zhōng ér yuē: yóu zi bēi gù xiāng shì shān chuān lǘ lǐ gù jiù wèi rěn wàng yě. bì xià céng niàn zhōng yuán zhī shì zú gù guó zhī gōng wéi hū! zì zǔ zōng jī dé lèi gōng chuí èr bǎi nián xiān yuán qìng jī jīn zhī yù yè kě wèi fán yǎn shèng dà dāng shí gǒng chén huán jí shēng pèi míng kē jìn zhě zé bǎi zhū wáng zhī gōng yuǎn zhě suì fēn nán běi zhī zhái yǐ zhì jū jīng jī zhī nèi wài ér huàn yóu yú sì fāng zhě lèi jiē tiān fǔ zhī shén rén lóng gōng zhī xiān kè yě. yī qiē rù róng lǔ gǎi zuò hàn dí zhī shǒu shā zhī ér sǐ zhě bàn biān chī ér wèi nú lì zhě bàn bù gān qí qū rǔ ér zì jǐn zhě bàn bēn wáng ér bù zhī qí cún zhě. yòu qí bàn yě. fēi dú shì ěr céng bù wén gōng é fēi zǐ hū! jìn yǔ kāi ér bié jūn wáng hú lǔ gǎi zuò biān qí qū ér chū jīng guó guān hé suì mù fēng xuě tiān hán róu jiàn zhū cuì yú qiān jūn yuǎn shè shā chén yú wàn lǐ duì hēi shān qīng zhǒng sān qiān fěn dài. yòu qǐ yī zhāo jūn zhī bēi hū! wū hū sān shí nián xián sǐ zhě yǐ wèi gū sāi hán xiāng zhī guǐ yǐ. qí huò cún zhě wàng gù xiāng dì lǐ āi míng tiān dì qì dù cháo hūn qí shuí zhī zhī hū! cǐ chén suǒ yǐ wèi bì xià tòng kū zhě sān yě. hé wèi miǎn zhī zhě sān chén wén tóu zhī jī huì xián bù róng fā jīn rì zhī tiān xià wēi rú lèi láng bì xià duān gǒng lín ān yǐ wèi jīn chéng tāng chí zhī gù céng bù zhī dà hǎi dōng běi wàn lǐ rú zhǎng shè. ruò hú lǔ gǎi zuò dí rén sì jì bié chū qí bīng duō chéng chuán fǎng suí qí bō shì yán hǎi ér shàng zhòu. ruò fēng yǔ zhí zhì qián táng guó shì liǎng bī wú jì kě táo shè huò rú cǐ wèi zhī nài hé yǔ qí zuò shì yī yú bù. ruò quán dōu jīn líng zhuàng qí guó shì kuàng jīn líng shèng gài dì chēng tiān xiǎn lóng pán hǔ jù què jū zì rán yān hóu kòng dài yíng yū cuò pán zài jīn zhèng wèi chōng yào zhī qū yě. bì xià zǎo tuī chén duàn sù rèn jiù rén jīn rì tiān xià jūn mín zhī suǒ xīn mù hú lǔ gǎi zuò běi tíng zhī suǒ wèi fú zhě zhāng jùn liú shì yě. yuàn bì xià zǎo fù qí jiù zhí zǎo wěi qí bīng quán tǒng lǜ sān jūn zhǎng qū qián jìn rú shì zé dōng miǎn hǎi dào zhī bù cè běi wú hú lǔ gǎi zuò qiáng dí zhī jǐng yōu jìn zhī zé jí shì quǎn yáng gǎi zuò biān shuì tiān wēi bù pò shì guì sù chéng cǐ chén suǒ yǐ wèi bì xià miǎn zhī zhě yī yě. chén wén rén zhī suǒ sú tiān bì cóng zhè fū zhōng yuán zhī mín yóu yǒng tài píng yì guān lǐ lè shěn qián shèng huà záo jǐng gēng tián ōu gē jī rǎng hán bǔ ér xī gǔ fù yān yóu táo táo suì yǒu shēng zhī huà chū bù shí gān gē bīng gé zhī shì yī dàn zāo jīng ní hǔ láng zhī zì fù mǔ bù xiāng jiàn xiōng dì qī zǐ lí sàn wèi bèi fà zuǒ rèn zhī mín.
宗之社稷陛下今日所以膺無敵之貴享無偷之富者皆祖宗之基業陛下曾念祖宗之艱難乎!既曰:念之則祖宗之山陵安在哉!今陷胡虜(改作北庭)之區矣。想夫牛羊踵跡狐兔腥膻(改作縱橫)神碑斷而秋草衰享殿焚而墓煙靄鐵關閉而塵積金龍潛白虎伏朱雀暗昧玄武沈縮柏露朝悲松風夜號嗚呼以祖宗功德之隆豈期有今日之事乎!以聖子神孫甯忍坐視而不救乎!此臣所以為陛下痛哭者二也。臣聞漢王都關中而曰:遊子悲故鄉是山川閭里故舊未忍忘也。陛下曾念中原之氏族故國之宮闈乎!自祖宗積德累功垂二百年仙源慶積金枝玉葉可謂繁衍盛大當時拱辰環極聲佩鳴珂近者則百諸王之宮遠者遂分南北之宅以至居京畿之內外而宦遊於四方者類皆天府之神人龍宮之仙客也。一切入戎虜(改作悍敵)之手殺之而死者半鞭笞而為奴隸者半不甘其屈辱而自盡者半奔亡而不知其存者。又其半也。非獨是耳曾不聞宮娥妃子乎!禁宇開而別君王胡虜(改作邊騎)驅而出京國關河歲暮風雪天寒蹂踐珠翠於千軍遠涉沙塵於萬里對黑山青冢三千粉黛。又豈一昭君之悲乎!嗚呼三十年閒死者已為孤塞寒鄉之鬼矣。其或存者望故鄉帝里哀鳴天地泣度朝昏其誰知之乎!此臣所以為陛下痛哭者三也。何謂勉之者三臣聞投之機會閒不容發今日之天下危如累狼陛下端拱臨安以為金城湯池之固曾不知大海東北萬里如掌設。若胡虜(改作敵人)肆計別出奇兵多乘船舫隨其波勢沿海而上驟。若風雨直至錢塘國勢兩逼無計可逃設或如此為之柰何與其坐視一隅不。若權都金陵壯其國勢況金陵勝概地稱天險龍蟠虎踞闕居自然咽喉控帶縈紆錯盤在今正為衝要之區也。陛下早推宸斷速任舊人今日天下軍民之所欣慕胡虜(改作北庭)之所畏服者張浚劉是也。願陛下早復其舊職早委其兵權統率三軍長驅前進如是則東免海道之不測北無胡虜(改作強敵)之警憂進之則吉視犬羊(改作邊睡)天威不迫事貴速成此臣所以為陛下勉之者一也。臣聞人之所俗天必從這夫中原之民游泳太平衣冠禮樂沈潛聖化鑿井耕田謳歌擊壤含哺而嬉鼓腹崦游陶陶遂有生之化初不識干戈兵革之事一旦遭鯨鯢虎狼之恣父母不相見兄弟妻子離散為被髮左衽之民。
shān wèi bèi zhì cǐ qī zì jī hán kǔ yì wú suǒ gào sù sī niàn shèng cháo rì yè bù wàng. ruò dà hàn zhī wàng yún: ní jīn guǒ néng chéng shì qǔ zhī jiǎn shí hú jiāng yǐ yíng wáng shī yǐ. bì xià cuì huá zhù bì dōng wú jǐ nián yú zī yǐ. fán zhí biān.
(刪為被至此七字)饑寒苦役無所告愬思念聖朝日夜不忘。若大旱之望云:霓今果能乘勢取之簡食壺漿以迎王師矣。陛下翠華駐蹕東吳幾年於茲矣。凡執鞭。
cè ér bèi hù cóng wèi zhǎo yá ér méng qū shǐ zhě yǐ zhì lǎo jiāng jiù bīng sān jūn shì zú lèi jiē xī běi zhī rén qiǎng fù ér cóng jié cù ér qū zé guān hé zhī xìn shì bì xiāng jiàn yě. bǐ yì qíng zhī suǒ zhōng xīn fēi mù shí, qǐ bù huái sāng zǐ niàn fén mù huái qīn qī zhī jiù jīn rì sī guī zhī qiè xián yuàn sǐ zhàn kě bù yīn qí xīn shùn qí shì hū! cǐ chén suǒ yǐ wèi bì xià miǎn zhī zhě èr yě. chén wén kǔn nèi zhī zhèng rèn yú xiāng kǔn wài zhī zhèng rèn yú jiāng fū yòng bīng zhī fǎ wú dìng yì gù fāng lüè rú hé ěr. qiě wěi yòng liáng jiāng kě chí yí dìng ér wèi jiāo zhù gǔ sè zhě hū! gù dāng rèn zhī yǐ fù xīn wěi zhī yǐ pián yí shù yǐ liàng qí xíng shì yùn qí móu suàn wú qiān zhì zhī shī chén qiè guān shào xìng shí yī nián hú lǔ chāng kuáng shān cǐ sì zì gǎi zuò jīn rén bī fàn shān cǐ zì huái nán shì shí zhū jiāng hé móu dà zhàn ér shèng hú gǎi zuò jīn rén bài běi qì jiǎ yè bīng ér zǒu fāng chéng shì xí qí hòu dāng qún xiōng gǎi zuò běi rén sàng pò zhī jì zhèng wú jūn dé zhì zhī qiū tiān xià xián wèi kě yǐ jiàn zhōng xìng zhī gōng xuě qián rì zhī chǐ qǐ qī miào táng zhī shàng yì zài hé róng gǎi zuò xiū hé tóu shǔ jì qì jí zhuī jiāng shì bù lìng qián jìn yóu shì zhū jiāng zhī zhì xiāo sān jūn zhī qì suǒ quǎn yáng zhī shān cǐ sān zì gǎi zuò ér dí fēn yù yán chì yǐ. tiān xià shēng mín yù yì chóu tàn yǐ. wū hū qián chē zhī fù hòu chē zhī jiè jīn rì shì dāng yī xīn wū kě fù dǎo qián rì zhī zhé hū! cǐ chén suǒ yǐ wèi bì xià miǎn zhī zhě sān yě. hé wèi kě hè zhě sān chén wén dǐng xīn ér gé gù fǒu jí ér tài lái cǐ bù yì zhī lùn zhōng huá gǎi zuò yuán zhī yōu rǔ yǐ shèn yǐ. hú lǔ gǎi zuò běi dí zhī zuì è guàn yíng yǐ. tiān nù yú shàng rén yuàn yú xià tiān rén gòng zhū, qǐ yǒu shí zhě bù yuàn wèi zhī jīn rì zhī jǔ kě wèi shàng yīng tiān xià shùn rén zì rán qián kūn fǔ dé zǔ zōng jiàng líng zhàng dà yì jǔ dà bīng yún: xíng yǔ shī diàn chè fēng chí jīng qí làn tiān gē máo què rì lì liǎng huái dù dà hé yáng tiān zǐ zhī wēi wèn xiōng nú gǎi zuò biān tíng zhī zuì sān jūn bìng jìn wàn lǐ bù guī qí rén dōng shōu liáo hǎi xī fù qín guān zì nán ér běi zhí zhì yōu yàn píng qí cháo xué gǎi zuò guó dōu jué qí zhǒng lèi gǎi zuò tú dǎng dà bào shēn yuān jǐn xuě qián chǐ qǔ yíng yuān shèng shōu xún huáng zú sǎ sào shān líng wèi ān zōng shè qiān zhòng qì ér guī liù gōng yú shàng guó xiáng yán gù lǎo sōu fǎng jiù rén zhāo liú wáng zhèn gū dú xìng lì chú hài qù shā shèng cán dùn fù shān hé zhòng huī shè jì cǐ chén suǒ yǐ wèi bì xià hè zhī zhě èr yě. chén wén wén wáng wǔ nù ér ān tiān xià zhī mín wǔ wáng yì yī nù ér ān tiān xià zhī mín bì xià yī nù fēi dú ān tiān xià zhī mín. yòu jiāng dé tiān xīn yān dà dǐ jī zhě yì wèi shí kě zhě yì wèi yǐn gù dé zhī liú xíng sù yú zhì yóu ér chuán mìng cǐ lǐ zhī bì rán yě. dāng shí hǔ xiào ér shēng fēng lóng xìng ér zhì yún:
策而備扈從為爪牙而蒙驅使者以至老將舊兵三軍士卒類皆西北之人襁負而從竭蹙而趨則關河之信誓(必相)見也。彼亦情之所鍾心非木石,豈不懷桑梓念墳墓懷親戚之舊今日思歸之切咸願死戰可不因其心順其勢乎!此臣所以為陛下勉之者二也。臣聞閫內之政任於相閫外之政任於將夫用兵之法無定議顧方略如何耳。且委用良將可持一定而為膠柱鼓瑟者乎!故當任之以腹心委之以便宜庶以量其形勢運其謀算無牽制之失臣竊觀紹興十一年胡虜猖狂(刪此四字改作金人)逼犯(刪此字)淮南是時諸將合謀大戰而勝胡(改作金)人敗北棄甲曳兵而走方乘勢襲其後當群凶(改作北人)喪魄之際正吾軍得志之秋天下咸謂可以建中興之功雪前日之恥豈期廟堂之上意在和戎(改作修和)投鼠忌器急追將士不令前進由是諸將之志消三軍之氣索犬羊之(刪此三字改作而敵)氛愈炎熾矣。天下生民愈益愁嘆矣。嗚呼前車之覆後車之戒今日事當一新烏可復蹈前日之轍乎!此臣所以為陛下勉之者三也。何謂可賀者三臣聞鼎新而革故否極而泰來此不易之論中華(改作原)之憂辱已甚矣。胡虜(改作北敵)之罪惡貫盈矣。天怒於上人怨於下天人共誅,豈有識者不願為之今日之舉可謂上應天下順人自然乾坤輔德祖宗降靈仗大義舉大兵云:行雨施電掣風馳旌旗爛天戈矛卻日曆兩淮渡大河揚天子之威問匈奴(改作邊庭)之罪三軍並進萬里不歸其仁東收遼海西復秦關自南而北直至幽燕平其巢穴(改作國都)絕其種類(改作徒黨)大報深冤盡雪前恥取迎淵聖收尋皇族灑埽山陵慰安宗社遷重器而歸六宮於上國詳延故老搜訪舊人招流亡振孤獨興利除害去殺勝殘頓復山河重恢社稷此臣所以為陛下賀之者二也。臣聞文王五怒而安天下之民武王亦一怒而安天下之民陛下一怒非獨安天下之民。又將得天心焉大抵飢者易為食渴者易為飲故德之流行速於置郵而傳命此理之必然也。當時虎嘯而生風龍興而致云:
cǐ dé xián zhī sòng kě zuò yǐ. wēi jiā hǎi nèi fù guī gù xiāng cǐ dà fēng zhī gē kě jǔ yǐ. lēi gōng yàn rán kè shí xiāng jiāng fēn máo liè tǔ dà shǎng gōng chén huì dān qīng yú yún: tái jì xūn yōng yú dì jí guó jiā xián xiá yàn rán wú jǐng liǔ yíng jìng ér guī mǎ wò yú sāi kōng ér biān yàn fēi yù guān zhòu suǒ róng yě gǎi zuò shā mò chūn gēng guān dài bǎi mán chē shū wàn guó dāng shì zhī shí fāng wèi tài píng cǐ chén suǒ yǐ wèi bì xià hè zhī zhě sān yě. chén suǒ chén qián cè fēi yī yǐ zhè sī móu shí tiān xià zhī gōng yì bì xià. ruò yù shàng yīng tiān xīn xià shùn mín qíng yíng qióng hàn zhī xiū xiáng xiāo bāng jiā zhī zāi biàn chú chén suǒ qǐng lìng wú zhǎng cè gǒu shǒu zhū dài tù yuán mù qiú yú zé shī qí jī huì yǐ. bì xià. ruò yǐ chén yán wèi zhōng zé bì xià shú lǎn chén shū yù wèi zhī jì. ruò yǐ chén yán wèi wàng zé zhǎn chén zhī tóu yǐ lìng tiān xià chén jiāng chōng rén xián yóu dì xià zhuī lóng féng bǐ gàn yǐ. wū hū yī xìng yī wáng jǐn zài jīn rì wéi bì xià tòng sī zhī gàn mào tiān wēi yǐn shǒu dài zuì jǐn mèi sǐ fèng shū yǐ wén chén chéng huáng chéng kǒng.
此得賢之誦可作矣。威加海內復歸故鄉此大風之歌可舉矣。勒功燕然刻石湘江分茅裂土大賞功臣繪丹青於云:台紀勛庸於帝籍國家閒暇晏然無警柳營靜而歸馬臥榆塞空而邊雁飛玉關晝鎖戎野(改作沙漠)春耕冠帶百蠻車書萬國當是之時方為太平此臣所以為陛下賀之者三也。臣所陳前策非一已這私謀實天下之公議陛下。若欲上應天心下順民情迎穹漢之休祥消邦家之災變除臣所請另無長策苟守株待兔緣木求魚則失其機會矣。陛下。若以臣言為忠則陛下熟覽臣書預為之計。若以臣言為妄則斬臣之頭以令天下臣將充人閒遊地下追龍逢比干矣。嗚呼一興一亡盡在今日惟陛下痛思之干冒天威引首待罪謹昧死奉書以聞臣誠惶誠恐。
cì jìn shì chū shēn tóu pǐn dǐng dài sì chuān děng chù chéng xuān bù zhèng shǐ sī bù zhèng shǐ qīng yuàn xǔ hán dù xiào kān.
賜進士出身頭品頂戴四川等處承宣布政使司布政使清苑許涵度校刊。