yán xìng xià zhì qī shí liù.
炎興下帙七十六。
qǐ shào xìng qī nián zhēng yuè shí wǔ rì dīng chǒu, jǐn qí rì.
起紹興七年正月十五日丁丑,盡其日。
hán xiào gǔ. yòu zòu yuē: chén qiè wèi nì chén liú yù jí xiá lǔ gǎi zuò qiáng dí zhè bīng qū xié cóng zhī zhòng zì yǐ wèi gōng zài lòu kè nì tiān bù xiáng pàn guó bù yì suī bù fán gān gē guǐ shén léi tíng yóu dé zhū zhī ér kuàng bì xià shén wǔ qīn yù róng lüè yǐ zuò wáng lǚ zhī qì xiàn guó shòu fú yuè yú sān jié xiōng tú bài běi fèng tóu shǔ cuàn kě wèi cè guì miào táng gōng gāo wéi wò wú fù qiǎn lǜ yǐ. bì xià jiàng zhào zūn zǔ zōng gù shì yǐ sì dà yì bó xún jiù bì zhī chén chén qiè yǎng bì xià míng mù dá cōng bǐ dé yú shùn hǎo móu néng tīng tóng fú hàn gāo chén suī gù lòu bù zú yǐ yǔ dà jì rán hé bì xià shēn ēn suī shēn zài wài rì kuáng wéi niàn guó jiā lì hài zhì shú yě. qí gǎn liǎn mò yǐ gū míng wèn chén bù shí bǐ rì kòu gǎi zuò qīn huái bìng jiāng zhī lǔ gǎi zuò bīng qí yì hé cóng zhū guó rú jìng kāng yuán nián zài fàn gǎi zuò zhì dōng dōu zhī shī hū! xī qǐ jīng ruì rú jiàn yán sān nián zài fàn gǎi zuò zhì wéi yáng zhī shī hū! wú nǎi lǔ gǎi zuò dí qíng bù jí yú yòng bīng xùn nì yù zhī qǐng gū qiǎn piān shī yǐ jiǎo xìng wàn yī yě. qí hé cóng zhū guó xī qǐ jīng ruì rú jiàn yán sān nián yǐ qián zhī dà jǔ zé jīn zhě shèng qì ér lái chǐ pò ér qù fēi qí bīng lì shuāi duò zé lǔ gǎi zuò dí zhōng bì yǒu dà biàn yù suī yù shì lǔ gǎi zuò jīn jiǔ ān lǔ gǎi zuò jīn. qiě bù zú shì fāng qí tuì dùn zhī shí dāng qiǎn yè bīng fēn dào zhuī niè qí lǔ gǎi zuò dí yuǎn qù dù qí yǐ pí bù néng hái jiù zé jí jìn qín yù jǐn fú qí chú niè dǎng lèi zhōng yuán zhī rén bì sǎ rán zì guī yǐ. chén yǐ wèi jì cè. ruò dāng chū yú zéi lǔ gǎi zuò jīn rén chū tuì bì xià bì yǐ duàn ér xíng zhī qǐ fù qí yú shù qiān lǐ zhī wài. ruò yuē: lǔ gǎi zuò jīn xùn nì yù wèi guó zhī qǐng gū qiǎn piān shī yǐ jiǎo xìng wàn yī zé jìn rì zhī shì kě zhī yě. chén cháng cè nì yù wěi wèi guó jiā qiú chéng yú lǔ gǎi zuò jīn qí móu yǒu sān fāng guó jiā jiàn yì qiǎn dà chén yù yù jí lǔ gǎi zuò jīn zhì hé yǐ kuǎn wǒ shī qí móu yī yě. lǔ gǎi zuò jīn. ruò bù yǔ guó jiā jiē zé qí fèn jǐ xī yǐ. ér shòu zhī ān rán fēi yù zhī lì yě. gù yù shǐ èr guó tōng shǐ ér hé chéng zé yù tōu ān qí xián hé bù chéng zé yù nǎi dé fèn qí zhà chù lǔ gǎi zuò jīn yòng bīng míng yuē: hé jiāo shí yù jī nù zhī yě. lǔ gǎi zuò jīn suī wèi yù nù fēi qí zhēn qíng gù bù jí jí yú yòng bīng ér qí lái zhě fēi quán bīng rán bù rú suǒ yù ér qù zé bì tú zài lái zài jǔ bì dà fā bīng zé zhàn shǒu zhī jì chéng rú míng zhào bù kě huǎn yě. chén cháng shēn sī wèi jīn zhī jì yǐ làn shú bù zú wèi ér shén yǒu xīn yì zhě tún tián shì yě. jiāng zhī nán àn bìng jiāng zhī mín shén shǎo kuàng tǔ shén duō jiē kě cuò wèi tún tián yán jiāng dà jiāng gè jiàn fēn dì ér fēn tún ér qí jūn shì jiù cháng wèi nóng zhě shí jì wǔ liù zé qí fēi shén jīng ruì kě wèi tián zhě shǐ gè shòu dì fán wèi tián zhě jù tún yú suǒ tún zhī páng yǒu xíng shì zhī dì nóng xì zé gè jiào yǐ suǒ xí zhī jì suì chéng zé duō fēn yǐ suǒ zhǒng zhī mài hé zhì yú chú gǎo xīn zhēng zhī hé chú tún gǒu yí zhī yǎng jiā zé huāng dì gěi zhī rú cǐ zé shì zhī bù.
韓肖骨。又奏曰:臣竊謂逆臣劉豫藉黠虜(改作強敵)這兵驅脅從之眾自以為功在漏刻逆天不祥叛國不義雖不煩干戈鬼神雷霆猶得誅之而況陛下神武親御戎略以作王旅之氣獻馘受俘月餘三捷兇徒敗北奉頭鼠竄可謂策貴廟堂功高帷幄無復遣慮矣。陛下降詔遵祖宗故事以四大議博詢舊弼之臣臣竊仰陛下明目達聰比德虞舜好謀能聽同符漢高臣雖固陋不足以與大計然荷陛下深恩雖身在外日誑惟念國家利害至熟也。其敢斂默以辜明問臣不識比日寇(改作侵)淮並江之虜(改作兵)其亦合從諸國如靖康元年再犯(改作至)東都之師乎!悉起精銳如建炎三年再犯(改作至)維揚之師乎!無乃虜(改作敵)情不及於用兵徇逆豫之請姑遣偏師以僥倖萬一也。其合從諸國悉起精銳如建炎三年以前之大舉則今者盛氣而來褫魄而去非其兵力衰墮則虜(改作敵)中必有大變豫雖欲恃虜(改作金)久安虜(改作金)。且不足恃方其退遁之時當遣業兵分道追躡俟虜(改作敵)遠去度其已疲不能還救則亟進擒豫盡俘其雛孽黨類中原之人必洒然自歸矣。臣以為計策。若當出於賊虜(改作金人)初退陛下必已斷而行之豈復俟於數千里之外。若曰:虜(改作金)徇逆豫為國之請姑遣偏師以僥倖萬一則近日之事可知也。臣常策逆豫偽為國家求成於虜(改作金)其謀有三方國家建議遣大臣豫欲藉虜(改作金)制和以款我師其謀一也。虜(改作金)。若不與國家接則其忿幾息矣。而受之安然非豫之利也。故欲使二國通使而和成則豫偷安其閒和不成則豫乃得奮其詐怵虜(改作金)用兵名曰:合交實欲激怒之也。虜(改作金)雖為豫怒非其真情故不汲汲於用兵而其來者非全兵然不如所欲而去則必圖再來再舉必大發兵則戰守之計誠如明詔不可緩也。臣嘗深思為今之計已爛熟(不足)為而甚有新意者屯田是也。江之南岸並江之民甚少曠土甚多皆可措為屯田沿江大將各見分地而分屯而其軍士舊嘗為農者十計五六擇其非甚精銳可為田者使各受地凡為田者聚屯於所屯之旁有形勢之地農隙則各教以所習之技歲成則多分以所種之麥禾至於芻藁薪蒸之和雛豚狗彝之養家擇荒地給之如此則士之不。
yù xuǎn wèi tián zhě biàn jiē wàng lěi sì ér xìng qǐ yǐ. jūn shì suǒ tián bì bù néng jǐn piān zhǎng jiāng zhī nán àn zé mù jiāng běi liú xǐ zhī rén gěi zhī shuāng yǒu yú zé mù jiāng nán wú yè yuàn qiān zhī rén gěi zhī qí fēn gěi bù lēi xùn xí jiē rú jūn shì zhī fǎ rán tún tián zhī shǐ bì yǒu gēng niú nóng jù gǔ zhǒng yíng tún zhī fèi bù dàn yǐ tú jiǔ zhǎng zhī lì zhě guó jiā suǒ dāng jí wù yě. fán zhì yíng tián jiē zhàn xíng shì zhī dì zé yīng jiāng shàng zhī shì kě bèi yù chù suì jiē yīn tián yǐ chéng yíng tún yú zhòng tún zhè zhōng zé qí shén yào hài chù shuāng jiā yǐ zhòng bīng wèi dà zhài yī nián zhī hòu dà zhài zhī liáng shí kě shāo qǔ yú tún tián zhī gǔ zé cáo yùn zhī fèi shěng dà zhài zhī jūn zhǐ zé kě yǐ bǎo jiāng ér gù shǒu chū zé kě yǐ dù jiāng ér gōng tǎo tún tián zhī shì cháng wèi gēn běn zé bèi yù zhī jì chéng xī rén yǒu yuē: piàn xī líng yǐ zhì jiāng dū wǔ qiān qī bǎi lǐ qí xiǎn yào bì zhēng zhī dì bù guò shù sì qí yán chéng yǒu lǐ rán jīn yǔ gǔ yì lǔ gǎi zuò jīn rén yòng bīng fēi yǒu gǔ rén jiē jié qián zhì zhī lǐ bù zé kě fǒu shì lì zhé jìn rú xián zhě fàn hǎi zhī shī fù wáng xiāng jì jì yóu bù huǐ zé bù zhǐ xiǎn yào bì zhēng zhī dì wèi kě shǒu yě. fán yán jiāng zhī dì jiē dāng shǒu jīn. ruò dà jiāng nán àn yíng tún xiāng wàng chuán fēng shù hào qiān lǐ bù jué zé dí rén zhī qíng wèi yǐ. jiāng běi shì mín liú lí shī zhí jiāng nán shì mín duō jì. qiě è zhī. ruò wú suǒ róng zhě jīn. ruò shǐ de gēng bìng jiāng zhī tián shì shēng sǐ ér ròu gǔ yě. hé dài shēn ēn mín lì zhī yú jiāng chū sǐ wèi shēng yǐ bèi hàn yù zé suī huái zhī lüè chéng yǐ. jīn àn yǒu kě jué jiāng chù dāng yù shè xiǎn gù shǐ bù dé dù pǔ xù yǒu kě pō zhōu chù dāng sù bèi zhōu shī shǐ bù dé rù xiǎn gù fēi yī rì kě shè yě. zhōu shī fēi yī rì kě xí yě. yīn tún bīng shǐ wèi zhī rì jī yǒu gōng zéi gǎi zuò dí zhì kě yú zé zhàn zhàn shǒu zhī dào jǐn yǐ. chén wèi cǐ cè fēi zhǐ wèi bǎo gù shǒu yù zhī jì zhì fù zhōng yuán qū yǔ fǔ dìng sì yí gǎi zuò biān yú jiē yóu cǐ wèi zhī shì guì móu jiàn zhàn wàn quán zhī dào yě.. suī rán yǒu yī yú cǐ chén mǎo zhě dāo shì wéi wò rì wén tiān yǔ tuì ér kǎo zhū xíng shì zhī bì xià ài mín zhī yì zhì yōu hòu yě. zhì chéng què yě. xián zhě bīng xìng yǒu sī, huò bù dé yǐ wèi yī qiè bì zhèng yù mǎi jiè shuì zhī lèi qī xiàn pō jí shì shǎo dìng yǐ. dāng yǒu yǐ xiū xī zhī xiàn yán zhě yú móu guó duō wèi mù qián zhī wù ér bù jì lì hài zhī shí wàn yī guò tīng ér jǐn xíng zhī mín lì bù shèng qí rèn bèi yú bì xià píng rì zhī shèng yì shèn zhì shǐ mín wèi yù ér yuàn zī zhě fēi xì shì yě. nì yù gù fēi bì xià dí yě. yù zhuān wèi nüè bì xià zhuān wèi dé shǐ ān jìng zhī huà xíng yú sì hǎi kuān hòu zhī qì xí yú shū sú zé xié cóng zhī zhòng jiē mù zhī yǐ wèi jūn xīn yù jiān jué yǐ. chén wèi gōng zhàn bèi yù cuò zhì suī huái wéi shì wèi běn bì xià suī shèng xīn dé zhī yuàn jiā chá yān.
預選為田者變皆望耒耜而興起矣。軍士所田必不能盡篇長江之南岸則募江北流徙之人給之雙有餘則募江南無業願遷之人給之其分給部勒訓習皆如軍士之法然屯田之始必有耕牛農具谷種營屯之費不憚以圖久長之利者國家所當急務也。凡置營田皆占形勢之地則應江上之勢可備御處遂皆因田以成營屯於眾屯這中擇其甚要害處雙加以重兵為大寨一年之後大寨之糧食可稍取於屯田之谷則漕運之費省大寨之軍止則可以保江而固守出則可以度江而攻討屯田之事常為根本則備御之計成昔人有曰:片西陵以至江都五千七百里其險要必爭之地不過數四其言誠有理然今與古異虜(改作金)人用兵非有古人接節鈐制之理不擇可否視利輒進如閒者泛海之師覆亡相繼計猶不悔則不止險要必爭之地為可守也。凡沿江之地皆當守今。若大江南岸營屯相望傳烽數號千里不絕則敵人之情畏矣。江北士民流離失職江南士民多忌。且惡之。若無所容者今。若使得耕並江之田是生死而肉骨也。荷戴深恩民力之餘將出死衛生以備捍禦則綏懷之略成矣。津岸有可絕江處當預設險固使不得渡浦漵有可泊舟處當素備舟師使不得入險固非一日可設也。舟師非一日可習也。因屯兵使為之日積有功賊(改作敵)至可虞則戰戰守之道盡矣。臣謂此策非止為保固守御之計至復中原區宇撫定四夷(改作邊隅)皆由此為之是貴謀賤戰萬全之道也。。雖然有一於此臣昴者叨侍帷幄日聞天語退而考諸行事知陛下愛民之意至優厚也。至誠愨也。閒者兵興有司,或不得已為一切弊政預買借稅之類期限頗急事少定矣。當有以休息之獻言者於謀國多為目前之務而不計利害之實萬一過聽而盡行之民力不勝其任背於陛下平日之聖意甚至使民未喻而怨咨者非細事也。逆豫固非陛下敵也。豫專為虐陛下專為德使安靜之化刑於四海寬厚之氣襲於殊俗則脅從之眾皆慕之以為君心愈堅決矣。臣謂攻戰備御措置綏懷惟是為本陛下雖聖心得之願加察焉。
zhū shèng fēi zòu duì yuē: guó jiā chéng píng rì jiǔ bīng bèi jì yǐ chí yí lǔ gǎi zuò dí rén tóu xián dǐ xì liú dú tiān xià gǎi zuò zhǎng qū shēn rù fú zì bì xià lín yù xiū jiǎng jūn zhèng shǎng fá bì dāng jì lǜ jì míng hào lìng měi xià jīng qí jiē biàn jīn nèi wài jìn bīng wú lǜ sān shí wàn zhòng bīng jì zhòng yǐ. huàn wú kě zuò zhī qì jīn zé.
朱勝非奏對曰:國家承平日久兵備既以弛夷虜(改作敵人)投閒抵隙流毒天下(改作長驅深入)伏自陛下臨御修講軍政賞罰必當紀律既明號令每下旌旗皆變今內外勁兵無慮三十萬眾兵既眾矣。患無可作之氣今則。
yǒng qì kě zuò qì jì zuò yǐ. huàn wú kě chéng zhī jī huì jīn zé jī huì kě chéng bù yú cǐ shí sù móu jìn qǔ shǐ jì zuò zhī qì fù duò dāng chéng zhī jī fù shī yǐ shù nián cháng dǎn zhī qín wèi yī dàn shì qí zhī huǐ kě shèng xī zāi! suì liè sì shì yǐ xiàn yī yuē: jìn tǎo jiàn wěi èr yuē: shǒu bèi jiāng huái sān yuē: zhāo fǔ yí mín sì yuē: kuí dù lǔ gǎi zuò dí shì shàng jiē shàn zhī.
勇氣可作氣既作矣。患無可乘之機會今則機會可乘不於此時速謀進取使既作之氣復墮當乘之機復失以數年嘗膽之勤為一旦噬臍之悔可勝惜哉!遂列四事以獻一曰:進討僭偽二曰:守備江淮三曰:招撫遺民四曰:揆度虜(改作敵)勢上皆善之。
lǚ chéng xiàng yí hào zòu duì shí lùn zhā zi.
呂丞相頤浩奏對十論劄子。
yī lùn yòng bīng zhī cè chén qì kān chén zài hé běi sāi shàng shǒu chén suì jiǔ mù dǔ jīn rén yǔ qì dān xiāng chí èr shí nián jīn suì zhàn cì nián hé cì nián fù zhàn ér róng zhǔ tiān zuò bù wù qí zhà zú zhì diān fù yǎng wéi bì xià tiān xìng shèng xiào tòng běi shòu zhī wèi hái dào shēng líng gǎi zuò mín zhī tú dú gǎi zuò wèi xī lèi qiǎn xìn shǐ bēi cí qū yǐ qí qǐng jiǎng hé yǐ shū fù xiōng zhī è yǐ jiù shēng mín zhī mìng ér lǔ xìng tān lán tūn shì wèi yǐ bā zì gǎi zuò jīn cóng jiān bìng wèi yǐ zì wáng lún zhī huí yú sì nián yǐ. suì suì jǔ bīng qīn líng chuān kǒu qù nián suī bù céng chū bīng ér yí shī nán lái dà rù huái diān yǔ huái diān liú yù tóng è xiāng jì qí zhì qǐ xiǎo zāi! jīn xìng dí gǎi zuò dí rén yǐ tuì. ruò bù yòng bīng zé wǔ yuè bì chuán jiàn lǔ gǎi zuò dí zhōng jīn rén wǔ yuè xián chuán jiàn yú guó zhōng lìng xiāng mín bèi bā yuè diǎn jí qiū dōng xián fù jǔ bīng zhì huái diān zài wǒ zhī wú fù liǎn zhōng zhì cái jié lì kùn cǐ bù kě bù yòng bīng yě. kuàng bù yòng bīng zé èr shèng bì bù dé hái zhōng yuán zhī dì bì bù kě fù wěi qí zī liáng bì bù kě fén hé yì zhī jì bì bù kě xié dà jiāng zhī nán yì bù kě bǎo zòng néng bǎo dìng bù guò yī yú ěr, huò yuē: rú cǐ suì fèi jiǎng hé yī shì yé chén duì yuē: bù rán gǔ zhě jiāo bīng shǐ zài qí xián jì bù kě yīn zhàn ér fèi hé. yòu bù kě yīn hé ér wàng zhàn xián qiǎn shǐ mìng zài yí shū yǐ jiāo zhī fù shì ruò yǐ dài zhī ér wǒ jí jí wèi bèi chū qí bù yì chéng shí běi fá cǐ yòng bīng zhī lì yě..
一論用兵之策臣契勘臣在河北塞上守臣歲久目睹金人與契丹相持二十年今歲戰次年和次年復戰而戎主天祚不悟其詐卒致顛覆仰惟陛下天性聖孝痛北狩之未還悼生靈(改作民)之荼毒(改作未息)累遣信使卑辭屈已祈請講和以紓父兄之阸以救生民之命而虜性貪婪吞噬未已(八字改作金從兼併未已)自王倫之回踰四年矣。歲歲舉兵侵陵川口去年雖不曾出兵而移師南來大入淮甸與淮甸劉豫同惡相濟其志豈小哉!今幸狄(改作敵)人已退。若不用兵則五月必傳箭虜(改作敵)中(金人五月閒傳箭於國中)令鄉民備八月點集秋冬閒復舉兵至淮甸在我枝梧賦斂終至財竭力困此不可不用兵也。況不用兵則二聖必不得還中原之地必不可復偽齊資糧必不可焚和議之計必不可諧大江之南亦不可保縱能保定不過一隅爾,或曰:如此遂廢講和一事耶臣對曰:不然古者交兵使在其閒既不可因戰而廢和。又不可因和而忘戰閒遣使命再貽書以驕之復示弱以紿之而我急急為備出其不意乘時北伐此用兵之利也。。
èr lùn bǐ cǐ xíng shì chén qì kān jīn rén běn qì dān nú bì zhī shān cǐ sān zì gǎi zuò shǔ guó róng gǎi zuò liáo zhǔ tiān zuò qīn líng qí mín zhū qiú wú yàn yǐ zhì fèn yuàn xìng bīng jiāo zhàn suì miè yē lǜ jīn gōng zhèng hé nián xián nèi shì tóng guàn fèng shǐ dà liáo dé zhào liáng sì yú lú gōu hé tīng qí kuáng jì qiǎn shǐ yóu hǎi dào zhì nǚ zhēn guó tōng hǎo nǚ zhēn jì miè yē lǜ shì bīng yì zhòng shì yì zhāng zhī zhōng guó tài píng yuē: jiǔ dōu wú zhàn bèi bì kě tú yě. suì xiàn gǎi zuò zhì zhōng jīng shì yù chāng jué gǎi zuò qiáng shèng èr shí nián zhǔ zhāng guó shì zhě xiāng zhān hǎn gǎi zuò ní kān yě. wèi zhī móu chén zhě liú yàn zōng wù shì bèi jǐn gǎi zuò wū bǎo bèi lēi xiāo sān tài shī gāo qìng yì zhāng yuàn yī zuò mù gōng zhī tú shì yě. wèi zhī jiāng shuài zhě gàn lí bù gǎi zuò gàn lǐ yǎ bù chán mù gǎi zuò liàn mó guó wáng yú dǔ gǎi zuò yī dōu lóu sù bèi jǐn gǎi zuò luó suǒ bèi lēi sān tài zǐ sì tài zǐ tà là gǎi zuò dá lán láng qún zhī tú shì yě. móu wú bù cóng zhàn wú bù kè héng xíng tiān xià. yòu jìn shí nián bǐ zhī shì kě wèi qiáng yǐ. rán zhān hǎn gǎi zuò ní kān zhī xìng hǎo shā ér shàn zhàn yòng bīng bù yǐ mèi yú bù jí zì fén zhī huò jiāo xiǎng qū lí xīn yǐ jiǔ jiāng shì yàn. ruò cóng jūn jiē ōu yín sī qí xiāng tǔ shì bì kuì sàn yǒu jiāng gǎi zuò bài wáng zhī zhào chén yú xuān zhèng qī nián shí yī yuè xiàn yú lǔ zéi cì nián èr yuè dé guī cháo tíng zài zéi zhōng shí qí lǔ zhòng měi yè jiē tàn jiē yún: qì dān jiāo bīng shí nián bù dé guī jīn. yòu xiàng nán qù bù zhī hé shí dào jiā qù yě.. zhù lǔ zéi gǎi zuò dí zhōng zéi gǎi zuò dí lǔ gǎi zuò bīng. yòu lǔ xìng shì shā jiāng bīng suǒ xiàng zú qí qiáng zhuàng lǎo ruò lüè qí fù nǚ cái shí bèi tiān dào jié mín yuàn qióng jí yǐ shèn cǐ yì jiāng wáng zhī zhào shān. yòu lǔ zhì cǐ sān shí qī zì xià tiān jīn zì liú yàn zōng gàn lí bù gǎi zuò luó suǒ bèi lēi jiē yǐ sǐ suǒ cún zhě cái qì jiē zài lóu dá xià qí jiāng shì suǒ yǒu zǐ nǚ yù bó chōng mǎn yú shì zhì jiāo yì mǎn yì jiāng gǎi zuò bài wáng zhī zhào fán cǐ jiē bǐ zhī xíng shì yě. wǒ zhì jiāo yì mǎn yì jiāng gǎi zuò bài wáng zhī zhào fán cǐ jiē bǐ zhī xíng shì yě. wǒ zhī xíng shì bǐ zhī shù nián qián bù tóng hé yǐ yán zhī shù nián yǐ qián jīn rén suǒ xiàng wǒ zhī zhàn bīng wèi jí jiāo fēng xī yǐ dùn zǒu jìn nián yǐ lái bì xià liú shén jūn zhèng jiǎn zé jīng ruì tài qù chán ruò jīn èr sān dà jiāng xià bīng yǐ jīng yǐ. chén qiè liào liú guāng shì hán shì zhōng zhāng jùn yáng yí zhōng yuè fēi wáng xiè xià bīng shù yuē èr shí wàn rén chú zī zhòng huǒ tóu wài zhàn shì bù xià shí wǔ wàn bì xià shèng xìng jīng yú qì xiè zhì zuò gōng qiǎo shù nián yǐ lái bēi gōng shì fēi yǐn shí ér chuò nà cái yòng xiū zào qì jiǎ jīn qì xiè lüè bèi yǐ. yí dí zhī bīng zì lái yǐ quán zhuāng yì jiǎ shì zì lái zhǐ yú qián hòu yǎn xīn fù bó yǒu pí lì zi ér wú dōu móu gù qiè zhàn chén cháng guān tài zōng huáng dì yú běi jīng wǔ kù duǒ pái xià hé běi shí qī jiāng jūn qì bìng wú quán zhuāng jīn rì bìng bù kān yòng yí gōu zhī bài kǒng yóu cǐ yě.. zhù shān yí dí zhī sān zì gǎi zuò běi bīng jì jīng qì xiè shuāng bèi jiāng shì zhī xīn céng jīng zhàn zhèn dǎn qì bù qiè yǒng yú fù dí gù qǐng zhě hán shì zhōng è miáo gǎi zuò dí yú zhèn jiāng zhāng jùn huò jié yú míng zhōu chén sī gōng yāo jī yú zhǎng qiáo qù nián lǔ gǎi zuò dí rén chū dào huái nán hán shì zhōng shǒu cuò zéi gǎi zuò qí fēng zhū jiāng lǚ dé shèng jié zhì yú wú jiè lěi cì dà jié yú chuān kǒu cǐ wǒ zhī xíng shì yě. fū tài zǔ tài zōng huáng dì yǒu bīng shí sì wàn ér píng dìng zhū guó suì qǔ tiān xià jīn rì yǒu bīng shí wǔ wàn chá zéi gǎi zuò dí zhī shì rú bǐ dù wǒ zhī shì rú cǐ. ruò bù yòng bīng huī fù zhōng yuán zé bì yǒu hòu shí zhī huǐ qǐ yí huǎn zāi!.
二論彼此形勢臣契勘金人本契丹奴婢之(刪此三字改作屬)國戎(改作遼)主天祚侵陵其民誅求無厭以致憤怨興兵交戰遂滅耶律金工政和年閒內侍童貫奉使大遼得趙良嗣(於蘆)溝河聽其狂計遣使由海道至女真國通好女真既滅耶律氏兵益眾勢益張知中國太平曰:久都無戰備必可圖也。遂陷(改作至)中京勢愈猖獗(改作強盛)二十年主張國事者相粘罕(改作尼堪)也。為之謀臣者劉彥宗兀室孛堇(改作烏保貝勒)蕭三太師高慶裔張願(一作慕恭)之徒是也。為之將帥者干離不(改作干里雅布)蟾目(改作楝摩)國王余睹(改作伊都)婁宿孛堇(改作羅索貝勒)三太子四太子撻辣(改作達蘭)郎群之徒是也。謀無不從戰無不克橫行天下。又近十年彼之勢可謂強矣。然粘罕(改作尼堪)之性好殺而善戰用兵不已昧於不戢自焚之禍交響曲離心已久將士厭。若從軍皆謳吟思其鄉土勢必潰散有將(改作敗)亡之兆(臣於宣政七年十一月陷於虜賊次年二月得歸朝廷在賊中時其虜眾每夜嗟嘆皆云:契丹交兵十年不得歸今。又向南去不知何時到家去也。。注虜賊改作敵中賊改作敵虜改作兵)。又虜性嗜殺將兵所向族其強壯老弱略其婦女財實悖天道結民怨窮極已甚此亦將亡之兆(刪。又虜至此三十七字下添今字)劉彥宗干離不(改作羅索貝勒)皆已死所存者才氣皆在婁答下其將士所有子女玉帛充滿於室志驕意滿亦將(改作敗)亡之兆凡此皆彼之形勢也。我志驕意滿亦將(改作敗)亡之兆凡此皆彼之形勢也。我之形勢比之數年前不同何以言之數年以前金人所向我之戰兵未及交鋒悉已遁走近年以來陛下留神軍政揀擇精銳汰去孱弱今二三大將下兵已精矣。(臣竊料劉光世韓世忠張浚楊沂中嶽飛王燮下兵數約二十萬人除輜重火頭外戰士不下十五萬)陛下聖性精於器械製作工巧數年以來卑宮室菲飲食而輟那財用修造器甲今器械略備矣。(夷狄之兵自來以全裝衣甲士自來止於前後掩心副膊有皮笠子而無兜鍪故怯戰臣嘗觀太宗皇帝於北京武庫垛排下河北十七將軍器並無全裝今日並不堪用沂溝之敗恐由此也。。注刪夷狄之三字改作北)兵既精器械雙備將士之心曾經戰陣膽氣不怯勇於赴敵故頃者韓世忠阸瞄(改作敵)於鎮江張俊獲捷於明州陳思恭邀擊於長橋去年虜(改作敵)人初到淮南韓世忠首挫賊(改作其)鋒諸將屢得勝捷至於吳玠累次大捷於川口此我之形勢也。夫太祖太宗皇帝有兵十四萬而平定諸國遂取天下今日有兵十五萬察賊(改作敵)之勢如彼度我之勢如此。若不用兵恢復中原則必有後時之悔豈宜緩哉!。
sān lùn jǔ bīng zhī shí chén zài hé běi shǐ shǎn xī yán biān bèi jiàn lǔ gǎi zuò jīn rén fēng sú měi yú zhú nián sì yuè jǐn kuò guān sī zhàn mǎ zhú shuǐ cǎo mù fàng hào yuē: rén diàn diàn nǎi bù gēng zhī dì měi shuǐ cǎo zhī chù qí dì xū kuàng yí mǎ rù diàn zhī hòu jìn rén chéng qí bā yuè mò gè lìng qǔ mǎ chū diàn sì yǐ sù dòu zhǔn bèi zhàn dòu. yòu lǔ gǎi zuò jīn rén suǒ zhǎng zhě zài hú shǐ zhī lì ér shǔ yuè gōng lì lì qiè ruò shè bù néng jí yuǎn gù zì gǔ zhì jīn fán yí lǔ fàn gǎi zuò sāi zhòng qīn biān wèi cháng chū yú shèng shǔ zhī shí lì dài jiāng shuài rú chén jiē bù zhī cǐ wéi táng dù mù zhī cháng xiàn yán yú zǎi xiàng lǐ dé yù yuē: hàn fá xiōng nú lǜ yǐ qiū dōng dāng lǔ rén shān cǐ èr zì jìn gōng zhé jiāo zhòng mǎ miǎn rǔ zhī jì yǔ zhī jiào shèng fù gù bài duō shèng shǎo jīn. ruò yǐ zhòng xià yuè fā bīng chū qí yì wài yī jǔ wú yí lèi yǐ. wū hū shì chēng dù mù zhī lùn jiù xiào yún: cǐ chù shì yǒu què wén qí zi zòu chén cì rì jìn wú zhī jì méng shèng yù yǐ wèi xià yuè jǔ bīng nǎi xuān wáng liù yuè běi fá zhī yì yě. rán shí fāng yì hé wèi xiá jí cǐ qù suì qiū mò cháo tíng zài qiǎn shǐ rén qù běi qǐng hé ér yù zéi zhī zǐ yǔ lǔ qiú gǎi zuò jīn rén yǐn bīng guò huái xìn yì jù qì kě zhī yě. rán zé hé yì, qǐ kě xìn píng zài wǒ zhī jì tóng kě dàn yǐ zòng lìng jīn nián qiū mò fù wèi biān huàn zāi! chén yuàn bì xià fèn fā ruì duàn chéng cǐ jī huì bù kě shī zhī shí mì yǔ dà chén jué cè dìng yì yīn chì dà jiāng sù wèi zhī bèi yú jīn nián sì yuè chū jǔ bīng běi fá.. ruò nǎi jìn.
三論舉兵之時臣在河北使陝西沿邊備見虜(改作金)人風俗每於逐年四月盡括官私戰馬逐水草牧放號曰:人淀(澱乃不耕之地美水草之處其地虛曠宜馬)入淀之後禁人乘騎八月末各令取馬出淀飼以粟豆準備戰鬥。又虜(改作金)人所長者在弧矢之利而暑月弓力力怯弱射不能及遠故自古至今凡夷虜犯(改作塞眾侵)邊未嘗出於盛暑之時歷代將帥儒臣皆不知此惟唐杜牧之嘗獻言於宰相李德裕曰:漢伐匈奴率以秋冬當虜人(刪此二字)勁弓折膠重馬免乳之際與之較勝負故敗多勝少今。若以仲夏月發兵出其意外一舉無遺類矣。嗚呼世稱杜牧之論(舊校云:此處似有闕文)其子奏陳次日進吳之際蒙聖諭以為夏月舉兵乃宣王六月北伐之意也。然時方議和未暇及此去歲秋末朝廷再遣使人去北請和而豫賊之子與虜酋(改作金人)引兵過淮信義俱棄可知也。然則和議,豈可信憑在我之計同可但已縱令今年秋末復為邊患哉!臣願陛下奮發睿斷乘此機會不可失之時密與大臣決策定議陰敕大將速為之備於今年四月初舉兵北伐。。若乃進。
bīng zhī lù qū biàn zhī jì gōng xiǎng zhī fāng zhāo huái zhī lüè chén yī yī tiáo chén yú hòu fú wàng ruì zhǐ shēn sī shú jì guǎng xùn bó fǎng shī xíng.
兵之路趨汴之計供餉之方招懷之略臣一一條陳於後伏望睿旨深思熟計廣訓博訪施行。
sì lùn fēn dào jìn bīng zhī cè chén běn dōng běi rén zì zhōng yuán xiàn zéi gǎi zuò bèi bīng yǐ lái chuán wén jīng xī lù cán pò wèi shén jīng jī cì zhī wéi jīng dōng dōng lù hé běi dōng lù bù céng jīng bīng huǒ bǎi xìng ān dǔ rú jiù rán kǔ yú liú yù kē nüè sī wàng běn cháo zhī xīn zhì jīn wèi mǐn zī gài zǔ zōng dé zé gǎn mín zhī suǒ zhì jīn chéng sī mín xī wàng zhī xīn chū dí rén bù yì zhī jì jǔ bīng běi fá bì yǒu dà gōng zòng wèi néng jǐn yǒu qí dì shuō kě yǐ shōu mín xīn wèi zhòng wàng yě. chén yǐ tiáo jù jīn nián sì yuè jǔ bīng zhī cè yǐ. chén yù qǐ jí jīn suǒ yǒu zhàn bīng shù nèi chà bō wǔ wàn rén xuǎn dà jiāng yī yuán tǒng zhī yóu sì zhōu dǎo nán jīng chǎn zhì biàn jīng qí yùn liáng kāi jù zài hòu biān shuāng chà dà jiāng yī yuán tǒng bīng èr wàn rén zhù sì zhōu wèi yīng yuán. yòu lìng xuǎn dà jiāng yī yuán tǒng bīng èr wàn rén zì míng zhōu chèn jīn nián sì yuè biàn fēng fàn hǎi qián hòu gōng yí mì zhōu zhì biǎo wéi zhōu mì zhōu zhì wéi zhōu lù lù yī bǎi èr shí lǐ. yòu yī bǎi èr shí lǐ dào qīng zhōu jīng dōng zhī mín qǐ wàng wáng shī rì jiǔ suǒ zhì bì wàng fēng ér xià. yòu qiǎn dà jiāng yī yuán tí bīng èr wàn zhù háo zhōu zhāng shēng yuán cǐ bīng bù kě yǐ shēn rù yǐ liáng yùn jiān zǔ dàn shí qiǎn qí bīng dù huái dǎo shùn chāng fǔ chén zhōu zé jīng xī běi lù zhū jùn chuán xí yì kě xià wéi shì shēn chì dà jiāng suǒ zhì bù dé shā rén jié lüè wù yào xuān yù cháo tíng dé yì juān chú liú yù shén yī zhī zhèng míng chū huáng bǎng chú èr shuì zhī wài gèng bù xíng qīng miáo yù mǎi zhī fǎ suǒ xià zhōu xiàn xuǎn chà zhú chù háo jié wèi zhòng tuī fú zhě zhǔ guǎn shì wù qī bā yuè xián. qiě bān shī guò huái cì nián fù chū chén yú qù nián shí èr yuè èr shí bā rì jù zòu bīng fǎ suǒ wèi bǐ rù wǒ chū bǐ chū wǒ rù bù èr sān nián xián zhōng yuán zhī dì huáng hé yǐ nán bì xiān wèi wǒ yǒu gài wèi shì yě..
四論分道進兵之策臣本東北人自中原陷賊(改作被兵)以來傳聞京西路殘破為甚京畿次之惟京東東路河北東路不曾經兵火百姓安堵如舊然苦於劉豫苛虐思望本朝之心至今未泯茲蓋祖宗德澤感民之所致今乘斯民傒望之心出敵人不意之際舉兵北伐必有大功縱未能盡有其地說可以收民心慰眾望也。臣已條具今年四月舉兵之策矣。臣欲乞即今所有戰兵數內差撥五萬人選大將一員統之由泗洲擣南京產至汴京(其運糧開具在後編)雙差大將一員統兵二萬人駐泗州為應援。又另選大將一員統兵二萬人自明州趁今年四月便風泛海前後攻沂密州至表濰州(密州至濰州陸路一百二十里。又一百二十里到青州)京東之民企望王師日久所至必望風而下。又遣大將一員提兵二萬駐濠州張聲援此兵不可以深入以糧運艱阻但時遣奇兵渡淮擣順昌府陳州則京西北路諸郡傳檄亦可下惟是申敕大將所至不得殺人刦掠務要宣諭朝廷德意蠲除劉豫什一之政明出黃榜除二稅之外更不行青苗預買之法所下州縣選差逐處豪傑為眾推服者主管事務七八月閒。且班師過淮次年復出臣於去年十二月二十八日具奏兵法所謂彼入我出彼出我入不二三年閒中原之地黃河以南必先為我有蓋謂是也。。
wǔ lùn yùn liáng gōng jūn shì chén qì kān chén yǐ tiáo jù fēn sān zán jìn bīng yǐ kuī zhōng yuán shì jī liáng shí yì hé fēn xiàng yīng shì chē xiàng zì míng zhōu yóu hǎi dào qū yí mì zhōu bīng èr wàn rén měi rì yī rén zhī mǐ èr shēng èr wàn rén měi rì hé zhī mǐ sì bǎi shí yī yuè hé zhī mǐ yī wàn èr qiān dàn chén qǐ yú míng zhōu zhī shàng jiàn mǐ chōng yī yuè zhī liáng lìng hǎi chuán dài fù qián qù mì zhōu bǎn qiáo tóu zhèn zuǒ yòu zhù àn zé yǒu liáng kě yīn yǐ. mì zhōu jiè xiāng mín bù céng fèi gēng zhǒng mǐ liáng yì dé yī xiàng zì zhù jūn háo zhōu cè yīng rù jiè dà bīng suǒ yǒu jūn liáng yóu huái hé shuǐ yùn kě dào háo zhōu fá liáng yě. chén huì rèn chá hé pō fā zì chéng chǔ zhōu yùn liáng zhì háo zhōu chéng mén jiāo xiè wéi shì zì sì zhōu qū biàn jīng zhī bīng wǔ wàn rén yuán sì zhōu yǐ bìng biàn shuǐ bù tōng zhū jūn hé zhāi shí rì zhī liáng zhì yǒu liáng dì fēn wěi jiāng zhè cáo chén jiǎn xuǎn jīng mǐ wǔ wàn shí qián sī yùn zhǔn bèi zhū jūn fù dài rén jiè jiān zhǔn bèi jiù lìng wèi shēng yuán jūn èr wàn rén kǒu shí nán jīng yǐ běi xiāng mín jiē yǒu gēng zhǒng zé kě yǐ yīn liáng yǐ. réng qǐ shēn chì dà jūn fán jūn bīng suǒ zhì xiǎo yù xiāng cūn shǐ mín tōng zhī wáng shī diào fá xiǎn liáng shí bì jí xiǎng cūn bǎi xìng gōng yīng wài yī xíng jūn shì rú gǎn rǎng duó cái wù lǔ lüè fù nǚ bìng xíng jūn fǎ jí chù fēn dà jiāng fán wáng shī suǒ zhì sōu suǒ liú.
五論運糧供軍事臣契勘臣已條具分三咱進兵以窺中原事基糧食亦合分項應事車項自明州由海道趨沂密州兵二萬人每日一人支米二升二萬人每日合支米四百石一月合支米一萬二千石臣乞於明州支上件米充一月之糧令海船帶附前去密州板橋頭鎮左右住岸則有糧可因矣。(密州界鄉民不曾廢耕種米糧易得)一項自駐軍濠州策應入界大兵所有軍糧由淮河水運可到濠州乏糧也。(臣會任察河潑發自承楚州運糧至濠州城門交卸)惟是自泗州趨汴京之兵五萬人緣泗州已並汴水不通諸軍合齋十日之糧至有糧地分委江浙漕臣揀選精米五萬石前斯運準備諸軍附帶人界(兼準備鷲另為聲援軍二萬人口食)南京以北鄉民皆有耕種則可以因糧矣。仍乞申敕大軍凡軍兵所至曉諭鄉村使民通知王師吊伐險糧食必籍饗村百姓供應外一行軍士如敢攘奪財物虜掠婦女並行軍法及處分大將凡王師所至搜索劉。
yù fù zǐ suǒ jù liáng liào zhǔn bèi zī gěi jīn rén zhě bìng xíng fén huǐ shào xìng èr nián chén zài zhèng fǔ rì yǐ dìng yì běi fá cháng qǐng hán shì zhōng dào dōu táng yù yǐ fén huǐ liú yù liáng liào shì shì zhōng yuē: cǐ nǎi qīng yě zhī fǎ bù kě bù xíng.
豫父子所聚糧料準備資給金人者並行焚毀紹興二年臣在政府日已定議北伐嘗請韓世忠到都堂諭以焚毀劉豫糧料事世忠曰:此乃清野之法不可不行。
liù lùn dà bīng jìn fā rì qǐ shèng jià zhù bì zhèn jiāng fǔ chén yú jiàn yán sì nián chūn mò chē jià zài shào xìng fǔ rì cháng jù zòu hán shì zhōng yǐ yú zhèn jiāng fǔ jiāng xīn yǐ zhōu yāo jié zhù lǔ qiú gǎi zuò jīn shuài sì tài zǐ rén mǎ wèi dé jì dù qǐ chē jià jìn xìng zhè xī hào lìng zhū jiāng qián qù jiāng shàng jiā jī lǔ qiú gǎi zuò jīn shī jí jù zòu wén yǐ wàn chéng zhī zūn zhàng léi tíng zhī wēi chē jià suǒ zhì kě yǐ sǒng dòng rén xīn xiāo mǐ qún tè cǐ yì wèi jué ér chén bà zhèng chūn shì bù xíng chén bà zuǒ pú shè gào cí yún: xià wú mén zhī zhào yǒu shī yú xiān shí qǐng zhè yòu zhī xíng lì wéi yú zhòng yì qù suì qiū mò lǔ gǎi zuò dí qí chū dào huái diān bì xià fèn rán jué cè xià qīn zhēng zhī zhào dà jià jìn xíng píng jiāng zhū jūn jiāng wǎng gǎn tuì suō zhǎn huò jì zhòng lǔ gǎi zuò dí suì tuì shī cǐ nǎi huáng tiān huǐ huò kāi wù shèng zhōng zōng shè yǒu líng suì jiāng huī fù zhī zhào yě. chén cháng kǎo wǎng shí yē lǜ shì fāng qiáng dé guāng jǔ bīng pò biàn jīng zhī jì dà liáo qiáng shèng zì gǔ yì hǎn wén yě. bù shù nián zhōu shì zōng jí wèi kǎi rán yǒu rǎng róng dí gǎi zuò ān biān jìng zhī xīn qīn tǒng zhū jūn xún xíng sāi shàng qí chū shī yě. zì gān níng jūn yù lóu chuán rù huáng hé shùn liú ér xià gù běi qǔ sān guān bīng bù xuè rèn wǎ qiáo guān nǎi xióng zhōu gāo yáng què nǎi hé xián fǔ yì jīn guān nǎi bà zhōu yě. ōu yáng xiū zhuàn wǔ dài shǐ yún: shì zōng yīng wǔ zhī gé kě wèi xióng jié qí liào qiáng ruò jiào bǐ wǒ fēi míng yú jué zhàn zhě shú néng zhì huò hán yǒu wàng ruì míng shēn sī shú lǜ. ruò xià chū jìn bīng běi fá zhī shí zàn yí bì quán zhù zhèn jiāng fǔ xùn chì dà jiāng fǔ xún zhàn shì xuán ér yí chuán jiā bǎo cǐ dì wáng zhī shèng jǔ yě. cháng guān hàn gāo zǔ táng tài zōng qǔ tiān xià zhì fēng mù yǔ gōng lín xíng zhèn kuàng bì xià mò zī shén wǔ jīng yú qí shè hé dàn ér bù xíng zāi!.
六論大兵進發日乞聖駕駐蹕鎮江府臣於建炎四年春末車駕在紹興府日嘗具奏韓世忠已於鎮江府江心艤舟邀截住虜酋(改作金帥)四太子人馬未得濟渡乞車駕進幸浙西號令諸將前去江上夾擊虜酋(改作金師)及具奏聞以萬乘之尊仗雷霆之威車駕所至可以聳動人心銷弭群慝此議未決而臣罷政春事不行(臣罷左僕射告詞云:下吳門之詔有失於先時請浙右之行力違於眾議)去歲秋末虜(改作敵)騎初到淮甸陛下奮然決策下親征之詔大駕進行平江諸軍將罔敢退縮斬獲既眾虜(改作敵)遂退師此乃皇天悔禍開悟聖衷宗社有靈遂將恢復之兆也。臣嘗考往時耶律氏方強德光舉兵破汴京之際大遼強盛自古亦罕聞也。不數年周世宗即位慨然有攘戎狄(改作安邊境)之心親統諸軍巡行塞上其出師也。自乾甯軍御樓船入黃河順流而下故北取三關兵不血刃(瓦橋關乃雄州高陽闕乃河閒府益津關乃霸州也。)歐陽修撰五代史云:世宗英武之格可謂雄傑其料強弱較彼我非明於決戰者孰能至或含有望睿明深思熟慮。若夏初進兵北伐之時暫移蹕權駐鎮江府訓敕大將撫循戰士旋而遺傳家寶此帝王之盛舉也。嘗觀漢高祖唐太宗取天下櫛風沐雨躬臨行陣況陛下末資神武精於騎射何憚而不行哉!。
qī lùn hóng lǐ huái diān shì chén qì huái nán jiù dōng lù píng tǔ guǎng yě jiē tiān shàng zhī huó rǎng zì jiàn yán sān nián yīn jīn rén cán pò zhī hòu jū mín xī shǎo kuàng tǔ mí wàng jīn. yòu zhòng kùn lǔ gǎi zuò jīn rén róu jiàn fén dàng yī kōng zhèng dāng xuǎn zé shǒu chén jīng lǐ zhī bù kě huǎn yě. fū zǒng bīng tǒng zhòng pò dí jué zhàn dāng zé wǔ chén fǔ cún diāo zhài zhāo jí liú wáng dāng yòng wén chén yù wàng shèng cí gèng mìng fǔ chén xiáng yì kě fǒu yīng huái nán zhōu jùn chú háo sì zhōu shòu chūn fǔ chà wǔ chén wài qí yú bìng chà wén chén shǐ zhī dà jiǎng jīng lǐ zhī zhèng réng quàn lǜ xiāng cūn yú sān yuè xián duō zhǒng zǎo hé liù qī yuè xián chéng shú kě jì jiān shí bǐ zhì fáng qiū chǎng fǔ shì bì yǐ. qí dōng xī èr shuài kě wěi zhě yīn rèn zhī bù kě wěi zhě bié chà guān réng xùn chì lìng jiǎng qiú yáng hù zhì xiāng yáng zhī zhèng shì zhǒng xíng zhī qí tōng tài zhōu chǎn yán dì fēn yóu yí xuǎn rèn néng lì shōu yán xī yǐ zhù jūn xìng chén yú xuān hé yuán nián rèn tài fǔ shǎo qīng cháng kǎo què huò rù nà dà shuài huái nán lù rù nà suì yuē yī qiān sì wǔ bǎi wàn guàn zhè dōng xī suì rù qī bā bǎi wàn guàn xià hù bù kān huì biàn jiàn xī nián suǒ shōu shí shù gài tōng tài chǔ zhōu chǎn yán hào hàn bèi yú zhè dōng xī yǒu cǐ shù.
七論紅理淮甸事臣契淮南就東路平土廣野皆天上之活壤自建炎三年因金人殘破之後居民稀少曠土彌望今。又重困虜(改作金)人蹂踐焚盪一空正當選擇守臣經理之不可緩也。夫總兵統眾破敵決戰當責武臣撫存彫瘵招集流亡當用文臣欲望聖慈更命輔臣詳議可否應淮南州郡除濠泗州壽春府差武臣外其餘並差文臣使之大講經理之政仍勸率鄉村於三月閒多種早禾六七月閒成熟可濟艱食比至防秋場輔事畢矣。其東西二帥可委者因任之不可委者別差官仍訓敕令講求羊祜治襄陽之政事踵行之其通泰州產鹽地分尤宜選任能吏收鹽息以助軍興臣於宣和元年任太府少卿嘗考榷貨入納大率淮南路入納歲約一千四五百萬貫浙東西歲入七八百萬貫下戶部勘會便見昔年所收實數蓋通泰楚州產鹽浩瀚倍於浙東西有此數。
shì, qǐ kě bù lín xuǎn shǒu chén hū!, huò yuē: lǔ diàn qiú huò fàn cǐ sì zì gǎi zuò dí rén zhì biān wén chén, qǐ kě wěi rèn chén duì yuē: bù rán qù nián xuān fǔ sī cháng zòu chà wén chén fán xù děng shǒu chéng chǔ sì zhōu jīn rén wàng fēng dùn qù dà shuài dōng nán zhōu jùn wú chéng bì shǒu yù zhī jù. ruò xiǎo xiǎo kòu dào yǒu bīng zhě yóu kě yù hàn. ruò dà dí zhì bù wèn wén wǔ chén jiē bù néng bǎo shǒu yě. dàn dāng jiào qí lì hài dà xiǎo shì tǐ qīng zhòng ér tú zhī suī huái zhī lüè zì jìn zhě shǐ cǐ qí yào yě..
事,豈可不遴選守臣乎!,或曰:虜奠酋或犯(此四字改作敵人至)邊文臣,豈可委任臣對曰:不然去年宣撫司嘗奏差文臣樊序等守承楚泗州金人望風遁去大率東南州郡無城壁守御之具。若小小寇盜有兵者猶可御捍。若大敵至不問文武臣皆不能保守也。但當較其利害大小事體輕重而圖之綏懷之略自近者始此其要也。。
bā lùn jī huì bù kě shī shì chén zài shǎn xī yuán biān jiàn zhōng guó yǔ xià rén xiāng chí qián hòu wǔ shí nián měi chū jiē zhàn shèng fù gè xiāng bàn wéi zì jīn rén chāng jué gǎi zuò xié xìn yǐ lái zhōng guó zhī bīng wèi cháng jiāo fēng wàng chén bēn kuì zhě qǐ jīn rén zhēn bù kě dí yé wǒ zhī bīng bù jīng ěr gù zì xuān hé qī nián yǐ lái jīn rén yī jǔ ér tú biàn jīng zài jǔ ér pò jīng chéng. yòu zài jǔ ér fàn gǎi zuò yì yáng zhōu. yòu zài jǔ ér dù zài jiāng bìng shǎn xī yì shī zhī shù nián yǐ lái cháo tíng shēn jiū qí bì xiū jūn zhèng bèi qì xiè shuāng lǔ gǎi zuò jīn rén guò jiāng zhī shí zhàn shì lǚ jīng dé jié dǎn qì bù qiè rén rén jiē gǎn yíng dí zé jīn rén hé fù néng qiáng liáng héng xíng rú wǎng nián zāi! yǐ jìn shì yán zhī wú jiè chū jī tuì yú hé shàng yuán zài yù tuì yú ráo fēng lǐng. yòu dà jié yú xiān rén guān qù jǐ jiǔ yuè zéi fàn gǎi zuò dí lín huái diān wǒ shī lǚ jié lǔ kòu gǎi zuò dí zhòng dùn bīng bǎi yú rì shī lǎo liáng guì wú suǒ de ér dùn zé qíng jiàn shì qū kě zhī yǐ. fū qīn líng zhōng guó rú cǐ zhī jiǔ wǔ màn rú cǐ zhī shén jīn wáng shī yǐ zhèn lǔ gǎi zuò dí zhòng xiàng shuāi. ruò bù fā bīng gōng jī zé zhōng wú tǎo fá qī yǐ., huò yuē: dé biàn jīng ér wèi néng shǒu hé yì yú shì chén duì yuē: bù rán xī hàn gāo rù guān yuē fǎ sān zhāng chú qín fán kē zhī lìng mín xīn guī zhī xiàng yǔ yǐ qí dì xī wèi sān qín xǐ gāo zǔ yú hàn zhōng rán guān zhōng zhī dì zhōng wèi hàn yǒu yīn zhī yǐ qǔ tiān xià kuàng cǐ yī jǔ bì kě yǐ qín liú lín píng jiàn wěi shǐ zhōng yuán zhī mín zhī shén qì bù kě yǐ fēi wàng dé biàn kě yǐ shì wǒ sòng bù wàng zhōng guó tǔ dì rén mín zhī yì jiān bǐ rù wǒ chū bǐ chū wǒ rù wú dà huǐ lìn hū! chén cháng kǎo xuān hé nián xián guó jiā yǐ fù yǒu sì hǎi zhī lì ér hù bù zhī fèi měi yuè bù guò jiǔ shí wǔ wàn guàn shì shí chén wèi dà fǔ shǎo qīng shào xìng sān nián chén zài zhèng fǔ rì huì jì hù bù jīng fèi měi yuè yī bǎi yī shí wàn guàn chén xián tuì yǐ lái qiè liào hù bù jīng fèi bì yǒu zēng tiān zhī shù chén cháng kǎo měi yuè zhī yòng shí fēn zhōng bā fēn xì wǔ jūn xià fèi hào fū yǎng èr shí wàn bīng bù néng běi xiàng zhēng tiān xià zé dōng nán zhī mín lì hé kě zhī wú, qǐ bù hán xīn zāi! kuàng zhōng yuán zhī rén qiáng hàn zhuàng shí dōng nán zhī rén róu cuì qiè ruò shù nián zhī hòu jiàn guǎn zhàn bīng jiàn cì shuāi lǎo xiāo mó jì jǐn suī yù běi xiàng zhēng tiān xià yì nán yǐ. chén mào sǐ wèi bì xià dié dié yán zhī.
八論機會不可失事臣在陝西緣邊見中國與夏人相持前後五十年每出接戰勝負各相半惟自金人猖獗(改作攜釁)以來中國之兵未嘗交鋒望塵奔潰者豈金人真不可敵耶我之兵不精耳故自宣和七年以來金人一舉而圖汴京再舉而破京城。又再舉而犯(改作軼)揚州。又再舉而渡在江並陝西亦失之數年以來朝廷深究其弊修軍政備器械雙虜(改作金)人過江之時戰士屢經得捷膽氣不怯人人皆敢迎敵則金人何復能強梁橫行如往年哉!以近事言之吳玠初擊退於和尚原再御退於饒風嶺。又大捷於仙人關去幾九月賊犯(改作敵臨)淮甸我師屢捷虜寇(改作敵眾)頓兵百餘日師老糧匱無所得而遁則情見勢屈可知矣。夫侵陵中國如此之久侮慢如此之甚今王師已振虜(改作敵)眾向衰。若不發兵攻擊則終無討伐期矣。,或曰:得汴京而未能守何益於事臣對曰:不然昔漢高入關約法三章除秦煩苛之令民心歸之項羽以其地析為三秦徙高祖於漢中然關中之地終為漢有因之以取天下況此一舉必可以擒劉麟平僭偽使中原之民知神器不可以非望得變可以示我宋不忘中國土地人民之意兼彼入我出彼出我入無大悔吝乎!臣嘗考宣和年閒國家以富有四海之力而戶部支費每月不過九十五萬貫(是時臣為大府少卿)紹興三年臣在政府日會計戶部經費每月一百一十萬貫臣閒退以來竊料戶部經費必有增添之數(臣嘗考每月支用十分中八分系五軍下費耗)夫養二十萬兵不能北向爭天下則東南之民力何可枝梧,豈不寒心哉!況中原之人強悍壯實東南之人柔脆怯弱數年之後見管戰兵漸次衰老消磨既盡雖欲北向爭天下亦難矣。臣冒死為陛下喋喋言之。
jiǔ yù zhōu jí zhī lì chén cháng guān tàn cuò lùn bīng yǐ wèi zhōng guó zhī zhǎng jì wǔ yí dí gǎi zuò běi rén zhī zhǎng jì sān wèi cháng bù fú tuó cuò zhī zhī bīng yě. yǐ jīn rì lùn zhī lǔ gǎi zuò dí rén biàn ān mǎ měi yǐ qí bīng qǔ shèng guó jiā zhù bì dōng nán dāng yǐ zhōu jí zhōu jí zhě fēi lǔ gǎi zuò dí rén zhī zhǎng jì nǎi jīn rì wǒ.
九諭舟楫之利臣嘗觀嘆錯論兵以謂中國之長技五夷狄(改作北人)之長技三未嘗不服鼉錯之知兵也。以今日論之虜(改作敵)人便鞍馬每以騎兵取勝國家駐蹕東南當以(舟楫舟楫)者非虜(改作敵)人之長技乃今日我。
zhī zhǎng jì yě. píng ér bù yòng kě shèng xī zāi! chén yǐ qǐ zhōu shī èr wàn zhào yīng běi fá zhī bīng yǐ. chén cháng guǎng xíng xún wèn hǎi shàng dōng běi zhī rén jiē yún: nán fāng mù xìng yǔ shuǐ xiàng yí gù hǎi zhōu yǐ fú jiàn wèi shàng guǎng dōng xī chuán cì zhī chāng míng zhōu chuán. yòu cì zhī běi fāng zhī mù yǔ shuǐ bù xiāng yí hǎi shuǐ xián kǔ néng hài mù xìng gù zhōu chuán rù hǎi bù dé nài jiǔ ér bù néng yù fēng tāo wǎng wǎng yǒu fù nì zhī huàn jīn zhě guó jiā yǔ lǔ gǎi zuò jīn rén xiāng chí zhī jì tiān yǐ zhōu jí zhī lì cì wǒ zhù zhōng xìng zhī dà yè cháo tíng qí shě zhū chén zì shǎo zhuàng shí biàn zǒu liǎng zhè dōng jīng hé běi jí lǔ gǎi zuò dí zhōng yán hǎi dì fēn tōng zhī hǎi shàng kě wǎng qù chù shì yí dà jiǎng hǎi shàng zhī lì yǐ rǎo wěi qí jīng dōng zhū jùn wéi mì dēng lái qīng zhōu jiē hǎi dào dì fēn zì lái kè lǚ zài nán zī zhì mì zhōu bǎn qiáo zhèn xiè xià hé běi zhū jùn bīn cāng zhōu jí hǎi dào dì fēn zì lái shāng lǚ fàn yán jīng xíng jí lǔ gǎi zuò dí zhōng zhū jùn fēng shuò dān píng yíng zhōu dì fēn táng tài zōng fá gāo lì zì yíng zhōu dēng chuán zuó zhào liáng sì yǔ mǎ zhèng shǐ nǚ zhēn guó sū zhōu jiè chū yuǎn lù jīn dāng jù jí fú jiàn děng lù yán hǎi rén yú míng zhōu àn xiān bǔ chuán zhǔ shāo gōng yī guān fēi chéng xìn láng bù kě yī chén suǒ lùn zhāi yī yuè zhī liáng qián qù yí mì zhōu jīng dōng hǎi běi jiè biān hǎi qù chù yì rú zhè dōng hǎi àn yǒu jū mín shì jǐng jì zhāi yuè zhī liáng dào jīng dōng jiè zé suǒ zài jiē yǒu liáng kě zī yě. réng chà xuǎn céng zài jīng dōng jiè yǔ jīn rén jiē zhàn jiāng bīng shòu yǐ quán zhuāng tiě jiǎ shǐ zhī běi qù fàn wēn zhě běn jiù dōng jiè bù kěn chén liú yù zhī rén zài hǎi shàng jù zhòng lǚ yǔ yù zéi xiāng kàng kě qiǎn yě. cuī bāng bì zài qīng zhōu wèi jiāng guān shù nián xián yǔ jīn rén yú qīng zhōu wéi zhōu jiè jiāo bīng yī fāng zhī rén jí xǐ zhī kě qiǎn yě. wáng jìn běn xì dēng zhōu jiè dì pù bīng shì hòu lái wèi guān bīng cháng tú lù fān rén liú zài qīng zhōu zhě rén yì xǐ zhī kě qiǎn yě. chén zì lí cháo tíng bù zhī zhū jiāng jiàn guǎn rén bīng zhī shù tōng jì cuī bāng bì zhēng yuè bīng sān qiān rén wáng jìn xià yuē yǒu èr qiān fàn wēn chū dào shí yǒu bīng liù qiān rén hòu lái bìng rù jūn zhōng huò tài zhū jūn chōng xiāng jūn. ruò jǐn xíng huà shuā guī fàn wēn chù yuē dé wǔ qiān rén yǐ yī wàn rén yǐ.. yòu yú zhū jūn bǔ zú èr wàn zhī shù qiǎn xíng suǒ zhì qù chù yù wěi qí hǎi chuán kě yòng zhě jí yòng zhī qí bù kě yòng zhě fén zhī chèn nán fēng ér qù de běi fēng nǎi guī lǔ gǎi zuò dí rén suī yǒu tiě qí bǎi wàn bì bù néng yù cǐ xíng zài wǒ wú hào hàn zhī fèi dào bǐ zī dōng běi zhī liáng wàn quán zhī jì, qǐ kě huǎn zāi!.
之長技也。屏而不用可勝惜哉!臣已乞舟師二萬照應北伐之兵矣。臣嘗廣行詢問海上東北之人皆云:南方木性與水相宜故海舟以福建為上廣東西船次之昌明州船。又次之北方之木與水不相宜海水咸苦能害木性故舟船入海不得耐久而不能御風濤往往有覆溺之患今者國家與虜(改作金)人相持之際天以舟楫之力賜我助中興之大業朝廷其舍諸臣自少壯時遍走兩浙東京河北及虜(改作敵)中沿海地分通知海上可往去處是宜大講海上之利以擾偽齊京東諸郡(濰密登萊青州皆海道地分自來客旅載南貲至密州板橋鎮卸下)河北諸郡(濱滄州及海道地分自來商旅販鹽經行)及虜(改作敵)中諸郡(豐碩丹平營州地分唐太宗伐高麗自營州登船昨趙良嗣與馬政使女真國蘇州界出遠路)今當聚集福建等路沿海人於明州岸先補船主稍工一官(非承信郎不可)依臣所論齋一月之糧前去沂密州(京東海北界邊海去處亦如浙東海岸有居民市井既齋月之糧到京東界則所在皆有糧可資也。)仍差選曾在京東界與金人接戰將兵授以全裝鐵甲使之北去范溫者本就東界不肯臣劉豫之人在海上聚眾屢與豫賊相抗可遣也。崔邦弼在青州為將官數年閒與金人於青州濰州界交兵一方之人極喜之可遣也。王進本系登州界遞鋪兵士後來為官兵嘗屠戮番人留在青州者人亦喜之可遣也。臣自離朝廷不知諸將見管人兵之數通計崔邦弼正月兵三千人王進下約有二千范溫初到時有兵六千人後來併入軍中或汰諸軍充廂軍。若盡行劃刷歸范溫處約得五千人已一萬人矣。。又於諸軍補足二萬之數遣行所至去處遇偽齊海船可用者即用之其不可用者焚之趁南風而去得北風乃歸虜(改作敵)人雖有鐵騎百萬必不能御此行在我無浩瀚之費到彼資東北之糧萬全之計,豈可緩哉!。
shí lùn xíng móu dú duàn shì chén cháng kǎo gǔ zhī dì wáng jǔ dà shì jué dà yì móu bù kě bù guǎng ér duàn bù kě bù bì jìn wǔ dì yù fá wú qún chén yǐ wèi wèi kě wéi zhāng huá zàn chéng qí jì gù yī jǔ ér píng jiāng biǎo táng xiàn zōng yù fá cài zhòng yì pái jǔ wéi péi dù yǔ dì yì hé gù yī jǔ ér qín wú yuán jì hán yù sòng qí gōng yuē: fán cǐ cài gōng wéi duàn nǎi chéng bù shè bù yí yóu tiān zǐ míng shì yě. jīn bì xià yǐ shèng míng yīng wǔ zhī zī lǔ gǎi zuò jīn rén tuì bīng zhī jì yǐ shàn hòu zhī jì xià xún yú qián zǎi chén liào liù rén zhě, huò yǐ dāng yòng bīng, huò yù. qiě bǎo jiāng nán, huò yù lǐ huái diān, huò yù jiān shǒu hé yì, huò yǐ wèi shàng cè mò rú zì zhì, huò yǐ wèi lái zé jù zhī qù zé wù zhuī nǎi yù róng gǎi zuò dí zhī dào rén zhī jiàn jì bù tóng zé yì lùn bì bù yī.. ruò fú jī kǎo yǐ rán zhī shì zhēn zhuó yǐ rán zhī shì shú lì shú hài huǎn.
十論行謀獨斷事臣嘗考古之帝王舉大事決大議謀不可不廣而斷不可不必晉武帝欲伐吳群臣以為未可惟張華贊成其計故一舉而平江表唐憲宗欲伐蔡眾議排沮惟裴度與帝意合故一舉而擒吳元濟韓愈頌其功曰:凡此蔡功惟斷乃成不赦不疑由天子明是也。今陛下以聖明英武之資虜(改作金)人退兵之際以善後之計下詢於前宰臣料六人者,或以當用兵,或欲。且保江南,或欲理淮甸,或欲堅守和議,或以為上策莫如自治,或以謂來則拒之去則勿追乃御戎(改作敵)之道人之見既不同則議論必不一。。若夫稽考已然之事斟酌已然之勢孰利孰害緩。
jí shì fēi kě fǒu zài shèng shàng dú duàn ér yǐ chén shì bì xià jiǔ chū rù jiāng xiāng yú èr shí nián píng rì cháng yǐ wèi. ruò bù jǔ bīng zé bì bù néng hái èr shèng fù zhōng yuán qiān zhì chuān shǎn zéi gǎi zuò dí bīng shào xìng sān nián chén yǔ zhū shèng fēi mèng yǔ děng yǐ dìng jì běi fá shū mì yuàn jī sù fáng jù yǒu àn dǐ ǒu pān zhì yáo gāo gōng huì zì zhān hǎn gǎi zuò ní kān chù fèng shǐ huí jù yán hé yì qí shì zhōng chuò jīn. yòu èr nián yǐ. fū lǔ gǎi zuò dí xìng fǎn fù jīn zéi jiǎo jué shān cǐ sì zì qí cāo xīn jiān rěn bì yù tūn shì wǒ guó bì xià qū yǐ jí yǐ. qù qiū hū rán bīng zhì qí yì bù qiǎn jīn qí qù yě. bì dà wèi zhī bèi qiū dōng xián. ruò bù jǔ bīng nán lái bì bìng bīng yǐ kuī sì chuān zài wǒ zhī jì jué bù kě gǒu zàn shí zhī ān ér wàng běi xiàng zhēng tiān xià zhī shì wàn yī yù jǔ bīng gèng qǐ zhì zhū dà chén cān xiáng jìn cóng bó fǎng qīng shì móu jí shù rén jí bǔ shì suǒ guì lǜ wú yí cè dòng yǒu chéng gōng chén nián yǐ shuāi lǎo dài jǐn yú quǎn mǔ wàng chén suǒ jiàn bù zhōng shì jī wéi bì xià shè qí wàn sǐ xìng shèn chén qì kān zì jīn rén tiào liáng gǎi zuò sāo rǎo yǐ lái tiān xià zhī lùn, huò yǐ wèi bì jiǎng hé yì, huò yǐ wèi bì xū yòng bīng èr shuō jiāo rǎo céng wú yí dìng lùn fú dǔ zì jiàn yán yuán nián zhì jīn rì qián qiǎn qù shǐ mìng. ruò yǔ wén xū zhōng wáng lún zhū biàn guō yuán mài wèi xíng kě cuī zòng hóng hào gōng zhāng shào bèi qián hòu suǒ qǐng fēi bù qiē zhì jīn. yòu qiǎn pān zhì yáo gāo gōng huì hán xiào zhòu hú sōng nián zhāng yì sūn jìn wèi liáng chén wáng lún xiāng jì rù guó qiè liào lǔ gǎi zuò jīn rén guó shū bì wú guǒ jué zhī yán yì yǒu nán cóng zhī qǐng gū yù kuǎn wǒ ěr fú wàng shèng míng shēn cì dòng chá suǒ qǐng shí xiàng lüè wú xiǎn xiào kān liàng hé yì kě chéng bù kě chéng rú hé yì kě chéng zé chén qǐ jǔ bīng zhī cè zhì ér bù yòng kě yě. rú hé yì jué bù kě chéng zé chén yú yán huò kě yǐ bèi shèng míng shōu lù.
急是非可否在聖上獨斷而已臣事陛下久出入將相踰二十年平日嘗以謂。若不舉兵則必不能還二聖復中原牽制川陝賊(改作敵)兵紹興三年臣與朱勝非孟庾等已定計北伐樞密院機速房具有案底偶潘致堯高公繪自粘罕(改作尼堪)處奉使回遽言和議其事中輟今。又二年矣。夫虜(改作敵)性反覆金賊狡譎(刪此四字)其操心堅忍必欲吞噬我國陛下屈已極矣。去秋忽然兵至其意不淺今其去也。必大為之備秋冬閒。若不舉兵南來必並兵以窺四川在我之計決不可苟暫時之安而忘北向爭天下之事萬一欲舉兵更乞質諸大臣參詳禁從博訪卿士謀及庶人及卜筮所貴慮無遺策動有成功臣年已衰老待盡於畎畝妄陳所見不中事機惟陛下赦其萬死幸甚臣契勘自金人跳梁(改作搔擾)以來天下之論,或以謂必講和議,或以謂必須用兵二說膠擾曾無一定論伏睹自建炎元年至今日前遣去使命。若宇文虛中王倫朱弁郭元邁魏行可崔縱洪浩龔張邵輩前後所請非不切至今。又遣潘致堯高公繪韓肖胄胡松年章誼孫近魏良臣王倫相繼入國竊料虜(改作金)人國書必無果決之言亦有難從之請姑欲款我爾伏望聖明深賜洞察所請十項略無顯效勘量和議可成不可成如和議可成則臣乞舉兵之策置而不用可也。如和議決不可成則臣愚言或可以備聖明收錄。
cì jìn shì chū shēn tóu pǐn dǐng dài sì chuān děng chù chéng xuān bù zhèng shǐ sī bù zhèng shǐ qīng yuàn xǔ hán dù xiào kān.
賜進士出身頭品頂戴四川等處承宣布政使司布政使清苑許涵度校刊。
juǎn yī bǎi qī shí liù jiào kān jì.
※卷一百七十六校勘記。
kě wèi cè guì miào suàn suàn wù zuò táng chuán fēng shù hào shù yīng zuò sàn chū sǐ wèi shēng wèi yīng zuò duàn hé dài shēn ēn zhī rén tuō zhī rén èr zì dāng yǒu yǐ xiū xī zhī wēi quán chù xin chú ráo xiàn yán tuō wēi quán zhì chú ráo liù zì bèi zhā zi zòu chén jù wù zuò qí guǎng xún bó fǎng shī xíng xún wù zuò xùn biàn fēng fàn hǎi qián qù qù wù zuò hòu tàn tuó cuò lùn bīng tuō tuó zì xiǎo zhù sū zhōu jiè chū yuǎn lù yī zuò shǎo lù lù guō yuán mài yī zuò guō lún yuán mài wéi bì xià shè qí wàn sǐ xìng shèn cǐ shàng zì wèi yī tiáo xià tiē huáng yī duàn yīng lìng xíng wù lián wèi yī.
可謂策貴廟算(算誤作堂)傳烽數號(數應作散)出死衛生(衛應作斷)荷戴深恩之人(脫之人二字)當有以休息之威權怵忄芻蕘獻言(脫威權至芻蕘六字)貝劄子奏陳(具誤作其)廣詢博訪施行(詢誤作訓)便風泛海前去(去誤作後)嘆鼉錯論兵(脫鼉字)小注(蘇州界出遠路一作少陸路)郭元邁(一作郭倫元邁)惟陛下赦其萬死幸甚(此上自為一條下貼黃一段應另行誤連為一)。