yán xìng xià zhì sān shí yī.
炎興下帙三十一。
qǐ jiàn yán sān nián bā yuè èr shí rì bǐng yín, jǐn rùn bā yuè shí sì rì gēng yín.
起建炎三年八月二十日丙寅,盡閏八月十四日庚寅。
èr shí rì bǐng yín lóng yòu huáng tài hòu zhì hóng zhōu.
二十日丙寅隆祐皇太后至洪州。
rùn bā yuè yī rì dīng chǒu shuò lǚ yí hào wèi shàng shū zuǒ pú shè tóng zhōng shū mén xià píng zhāng shì dù chōng wèi shàng shū yòu pú shè tóng zhōng shū mén xià píng zhāng shì jiē yù yíng shǐ cān zhī zhèng shì wáng táo yù yíng fù shǐ jiù xiào yún: fèi gǔn liáng xī màn zhì yún: jiàn yán chū gǎi mén xià shì láng zhōng shū shì láng wèi cān zhī zhèng shì ér fèi zuǒ yòu chéng.
閏八月一日丁丑朔呂頤浩為尚書左僕射同中書門下平章事杜充為尚書右僕射同中書門下平章事皆御營使參知政事王綯御營副使(舊校云:費袞梁溪漫志云:建炎初改門下侍郎中書侍郎為參知政事而廢左右丞)。
cì lǚ yí hào cí miǎn bù yǔn zhào.
賜呂頤浩辭免不允詔。
chì yí hào shěng suǒ zòu zhā zi cí miǎn ēn mìng shì zhèn wéi yǒu bù shì zhī lüè rán hòu zú yǐ chéng bù shì zhī gōng yǒu fēi cháng zhī cái rán hòu zú yǐ jì fēi cháng zhī wù qīng mài wǎng zhī qì jué rén zhī zī zé jiā shēng mín xūn zài wáng shì zī yǐ shì zhī xiào yě. gù qù guó wèi jǐ mí rén bù huái nǎi zhě shēn chì shǐ yáo qù cháo xíng què zhào jiàn biàn zuò bó xún jiā yóu zhōng chéng kāng kǎi yì lùn míng biàn zī yòng yán dēng yà bǎo zhī wèi fù bì sī zhī quán qīng bù qián mèng zǐ zhī yán hū! rú yù píng zhì tiān xià shě wǒ qí shuí gài gǔ rén zì rèn yǐ tiān xià zhī zhòng rú cǐ jīn rì zhī shì fēi qīng shú ān qīng qí kǎi rán wèi zhèn lì tú suǒ yǐ xìng fù zhě zī qīng zì xǔ ér yì zhèn zhī suǒ qī qīng zhě yě. qū qū xiǎo lián yǐ dài cháng shì ér yǐ qǐ zú wèi qīng dào zāi! suǒ qǐng yí bù yǔn gù zī zhào shì xiǎng yí zhī xī.
敕頤浩省所奏劄子辭免恩命事朕惟有不世之略然後足以成不世之功有非常之才然後足以濟非常之務卿邁往之氣絕人之資澤加生民勛在王室茲已試之效也。故去國未幾靡人不懷乃者申敕使軺趣朝行闕召見便座博詢嘉猷忠誠慷慨議論明辨茲用延登亞保之位復畀司之權卿不前孟子之言乎!如欲平治天下捨我其誰蓋古人自任以天下之重如此今日之勢非卿孰安卿其慨然為朕力圖所以興復者茲卿自許而亦朕之所期卿者也。區區小廉以待常士而已豈足為卿道哉!所請宜不允故茲詔示想宜知悉。
kuì jūn fǔ kuí jiàng yú wáng xiè.
潰軍輔逵降於王燮。
fǔ kuí rǎo yú chǔ lián shuǐ zhī xián cháo tíng yǐ wáng xiè wèi huái nán zhāo fǔ shǐ yǐ tǎo qún zéi kuí yù shòu xiè zhāo ān nǎi yù qí zhòng yuē: dāng jié lì qǔ lián shuǐ nán zhài dé zhài zé shòu zhāo ān zhòng jiē nuò suì gōng nán zhài zhài zài qīng hé zhī zhōng liú xiá ér zhǎng kuí lìng zhuó mù wèi fá bìng lì gōng zhī bá qí zhài dà sì piāo lüè rán hòu yì xiè jiàng.
輔逵擾於楚漣水之閒朝廷以王燮為淮南招撫使以討群賊逵欲受燮招安乃諭其眾曰:當竭力取漣水南寨得寨則受招安眾皆諾遂攻南寨寨在清河之中流狹而長逵令斫木為筏併力攻之拔其寨大肆剽掠然後詣燮降。
shí sì rì gēng yín gōng yí jí jīn rén zhàn yú mì zhōu jūn bài lǐ kuí wú shùn yǐ mì zhōu jiàng yú jīn rén.
十四日庚寅宮儀及金人戰於密州軍敗李逵吳順以密州降於金人。
gōng yí jīng xià yǔ jīn rén xiāng chí lǚ jīng zhàn wèi yǒu dà shèng bài qī yuè yí tún yú pán shí hé zài mì zhōu zhī nán bā shí lǐ fēn tún yú cháng shān wáng miào qù chéng èr shí lǐ jīn rén yú mì zhōu zhī běi sān shí lǐ shí shí qiǎn rén zài chéng xià zhāo mì zhōu jiàng lǐ kuí wú shùn yuē: jīn nán yǒu gōng yí běi yǒu dà jīn ān gǎn tóu bài. ruò néng pò gōng yí jí rì tóu bài rú bù rán huò gōng yí pò dà jīn jūn yì jiàng gōng yí jīn gū chéng wú yuán wéi qiáng shì cóng jīn rén zhǔ jiāng tè mù yě. gǎi zuò tè mò wàn hù rán qí yán suì bù wèi gōng jī zhuān móu pò gōng yí yǐ. nán mén wài suī tǎn tú rán liǎng biān jiē shān zài èr shí chén zhī xián yǒu cháng shān wáng miào yí yǐ bīng wā qí lù jīn rén nǎi yáng yán gōng tài wèi mǎ jūn wǔ bù néng dāng wǒ zhī yī rán bù jūn chà shèng yú wǒ wǒ zhī bù jūn shí bù néng dāng yí zhī yī yí wén zhī yǐ wèi rán jīn rén bù shí chū bīng zhuǎn chéng ér nán.
宮儀經夏與金人相持屢經戰未有大勝敗七月儀屯於盤石河在密州之南八十里分屯於常山王廟去城二十里金人於密州之北三十里時時遣人在城下招密州降李逵吳順曰:今南有宮儀北有大金安敢投拜。若能破宮儀即日投拜如不然或宮儀破大金軍亦降宮儀今孤城無援唯強是從金人主將特木也。(改作特默萬戶然其言遂不為攻擊專謀破宮儀矣。南門外雖坦途然兩邊皆山在二十晨之閒有常山王廟儀以兵挖其路金人乃颺言宮太尉馬軍五不能當我之一然步軍差勝於我我之步軍十不能當儀之一儀聞之以為然金人不時出兵轉城而南。
qīn cháng shān wáng miào yí bīng yù zhī jīn rén yáng. ruò bù shèng ér tuì qù yǐ wèi cháng fán yuè yú yí zhī jūn jiē yǐ jīn rén wèi yì yǔ ěr jīn rén zhī yí zhòng jiē xiè zhì shì mǎ bù qí jìn mǎ jūn zé fāng zài qián zhàn mǎ jūn shǎo xiē bù rén qí jìn ér mǎ jūn liǎng yì yì jìn yí bīng bù néng dāng jiē liǎng biān bēn shān gāo chù jīn rén yǐ mǎ jūn jìng qū bā shí lǐ zhí fàn pán shí hé dà zhài yí yóu bù zhī zhòng jiē bēng kuì yí jí liú hóng dào bēn jiǔ xiān shān jīn rén jìn bī zhī yí jí hóng dào yǐ yú bīng shù qiān bēn hǎi zhōu jiàn zhì chǔ zhōu. yòu wèi guō zhòng wēi suǒ bài nǎi yí lǐ zhì zhēn zhōu yí bīng yǐ bài jīn rén zé lǐ kuí wú shùn rú yuē kuí shùn suì yǐ mì zhōu jiàng yú jīn rén hòu kuí wèi shùn suǒ shā yí zhì zhēn zhōu dé zhǐ zhuǎn liǎng guān yáo jùn cì shǐ qí zhuǎn guān yáo jùn zhì yuē: shèng dí ér qín zī wèi miào suàn wén gōng zé shǎng qǐ xiàn cháng guī shěn zhuǎn dòu yǐ cù rán jué zhòng wéi yú é qǐng hū ér bù lù hé yǐ shì gōng jù guān mǒu dǎn lüè shěn xióng shén fēng jǐng jié dú chū wàn fū zhī shàng qīn gèng bǎi zhàn zhī yú bǐ yuán jiāng lǔ gǎi zuò dí zhī shī piān róu quán qí zhī dì guò chéng zhé xià lián bì fāng jiān rǔ yáng pí hǔ zhī wēi jǐn fù jīn tāng zhī gù yuán jùn jiā yú xiǎn zhì réng shēng cì yú dà zhōu miǎn jiàn qí gōng gèng tú mào wò hóng dào zhì cháo tíng yán yí zài jīng dōng shí shì yí zì yì qǔ shǒu jí sòng xíng zài qí jiāng cài qīng gěng ān jiē kǎn sòng xíng zài bō qí jūn lì wáng xiè hóng dào yǐ xiàng dà yóu tóng fù xíng zài yán dà yóu shòu jīn rén wěi mìng zhī qīng zhōu qí chū bǎng wén duō zhǐ chì yǒu fǎn zhuàng míng bái dà yóu fú tài zuì suì zhǎn zhī.
侵常山王廟儀兵御之金人佯。若不勝而退去以為常凡月餘儀之軍皆以金人為易與耳金人知儀眾皆懈至是馬步齊進馬軍則方在前戰馬軍少歇步人齊進而馬軍兩翼亦進儀兵不能當皆兩邊奔山高處金人以馬軍徑趨八十里直犯盤石河大寨儀猶不知眾皆崩潰儀及劉洪道奔九仙山金人進逼之儀及洪道以餘兵數千奔海州漸至楚州。又為郭仲威所敗乃迤邐至真州儀兵已敗金人責李逵吳順如約逵順遂以密州降於金人後逵為順所殺儀至真州得旨轉兩官遙郡刺史其轉官遙郡制曰:勝敵而擒茲為妙算聞功則賞豈限常規矧轉斗以猝然決重圍於俄頃忽而不錄何以示公具官某膽略沈雄神鋒警捷獨出萬夫之上親更百戰之餘比緣疆虜(改作敵)之師篇蹂全齊之地過城輒下連壁方堅汝揚貔虎之威盡復金湯之固爰峻加於顯秩仍升刺於大州勉建奇功更圖茂渥洪道至朝廷言儀在京東時事儀自縊取首級送行在其將蔡清耿安皆檻送行在撥其軍隸王燮洪道以向大猷同赴行在言大猷受金人偽命知青州其出榜文多指斥有反狀明白大猷伏太罪遂斬之。
hú yín shàng wàn yán shū jiù xiào yún: àn sòng shǐ jiàn yán sān nián yín shàng shū fán shù qiān yán lǚ yí hào è qí qiè zhí bà zhī qí shū jiàn běn chuán bìng fēi cǐ shū. ruò cǐ shū nǎi shào xìng èr nián wǔ yuè hòu yīng zhào suǒ shàng zhě bù zài jiàn yán shí yě..
胡寅上萬言書(舊校云:按宋史建炎三年寅上疏凡數千言呂頤浩惡其切直罷之其疏見本傳並非此書。若此書乃紹興二年五月後應詔所上者不在建炎時也。)。
chén zuó yú rùn bā yuè yī rì guān zhào shū yǐ dí rén qīn líng bèi yù bù gěi suì yǒu yí bì zhī yì zuǒ gù jīng è yòu zhào wú huì ān wēi lì hài xià wèn qún chén chén shí hài rán bù yì qīng wèn jí cǐ hé zhě yǐ bì xià zì qián táng wèi xìng jiāng níng yě. zhào yuē: yǐ yuán zhōng yuán yǐ. jí zhì jiāng níng yǐ jiù dōu zhī míng fú qǐ jiàn zhī yì gǎi wèi jiàn kāng yě. yǒu zhào yuē: tiān rén yǔn shǔ xìng bāng zhèng shí yú hóng guī yǐ. jì ér shēn chéng wéi yáng zhī huò lì qiǎn fèng lóng yòu tài hòu yǐ liù gōng jí bǎi sī bù yù jūn lǚ zhě zhī nán chāng yǒu zhào yuē: zhèn yǔ èr sān dà chén wéi wò sù jiāng jiān shǒu bù dòng shì yán yǐ sǐ dá qún shēng yǐ. qián hòu sān zhào bù chū bàn nián zhī xián ér lì yán cuò cí bù tóng rú cǐ chén suǒ yǐ wèi jù yí huò zú wú yǐ shàng duì tuì ér fú niàn zhì yú xún shí bì xià yǐ ān wēi lì hài xún yú zài tíng gǒu huò lǜ zhī bù jīng jì zhī bù shěn yǐ hài wèi lì yǐ wēi wèi ān zé qí fù wū shén míng mí wù shè jì zuì zài bù shè zhé qīng yú jiàn bù bì zhū sǐ fàn lùn jiàn yán móu guó zhī shī ér chén bì xià liú shén xǐng chá xìng shèn chén wén kǒng zǐ yuē: chéng shì bù shuō suì shì bù jiàn jì wǎng bù jiù chén jīn suǒ chén bù miǎn zhuī jiù jì wǎng zhě gài wèi jiàn yán yǐ lái yǒu jǔ cuò dà shī rén xīn zhī shì jīn yù fù shōu rén xīn ér tú cún zé jì wǎng zhī shī bù kě bù zhī.
臣昨於閏八月一日觀詔書以敵人侵凌備御不給遂有移蹕之意左顧荊鄂右趙吳會安危利害下問群臣臣時駭然不意清問及此何者以陛下自錢塘未幸江甯也。詔曰:以援中原矣。及至江甯以舊都之名符啟建之議改為建康也。有詔曰:天人允屬興邦正識於宏規矣。繼而深懲維揚之禍立遣奉隆祐太后以六宮及百司不預軍旅者之南昌有詔曰:朕與二三大臣帷幄宿將堅守不動誓言以死答群生矣。前後三詔不出半年之閒而立言措辭不同如此臣所以畏懼疑惑卒無以上對退而伏念至於旬時陛下以安危利害詢於在庭苟或慮之不精計之不審以害為利以危為安則其負誣神明迷誤社稷罪在不赦輒傾愚見不避誅死泛論建炎謀國之失而陳陛下留神省察幸甚臣聞孔子曰:成事不說遂事不諫既往不咎臣今所陳不免追咎既往者蓋謂建炎以來有舉措大失人心之事今欲復收人心而圖存則既往之失不可不知。
bù kě bù gǎi yě. yī zuó bì xià shòu yuān shèng huáng dì zhī mìng chū shǐ hé běi èr dì jì qiān zé hé jiū lǜ shī tú běi xiàng yíng qǐng ér jù yīng yì dài jí jū zūn wèi yáo shàng huī hào jiàn pàn tài zǐ bù fù guī jìn gōng què xún shěng líng qǐn zhǎn lù zhí chén yǐ dù zhòng kǒu nán xún huái hǎi tōu ān suì yuè lǔ gǎi zuò jīn rén shēn rù shǎn yòu yuǎn pò jīng xī mán bù zhì bīng lüè wú hàn yù dào zéi bìng zuò yī qiè zhāo fǔ wú gū zhī mín gān nǎo tú dì gù yuàn qì shàng chù rì hūn wú guāng fēi huáng bì tiān dòng yǐ xún yuè fāng. qiě zhì zào wén wù mí fèi bù zī wěi yú chéng zhōng jiǎng xíng jiāo bào cháo tíng zhī shàng zì wèi zhōng xìng lǔ gǎi zuò dí qí chéng xū zhí shou shòu xíng zài pǐ mǎ nán dù láng bèi bù kān huái diān zhī xián. yòu fù liú xiě dǎi jí fǎn zhèng bǎo wèi yí bì jiàn kāng bù wèi jiǔ tú bǎi dù tuí chí huái nán xuān fǔ zú bù qiǎn xíng zì huà dà jiāng qīng shī xíng shì yī xiàng wèi suō wéi wù yuǎn táo jūn mín yuàn yán rú chū yī kǒu cún wáng zhī jué zài yú mù qián fán cǐ jié cì shí shù tiáo jiē suǒ wèi jǔ cuò shī rén xīn zhě le zì gǔ xìng wáng gù bù zú dào. qiě yǐ zhōng xìng ér néng cún zhě dào zhī xià shào kāng zhōu xuān wáng yàn zhāo yuè jù jiàn hàn guāng wǔ táng sù zōng jiē zhōng xìng xián jūn mò bù néng rèn xián shǐ néng xiū zhèng shì zhì jūn lǚ ér qí fèn fā kè lì qī bì yǒu chéng zhě zé. yòu běn yú fèn chǐ hèn qiè zhī yì bù néng bào yuàn zhōng bù kěn yǐ suǒ yǐ guāng fù jiù wù míng chēng zhōng xìng wèi yǒu chéng shuāi wēi zhī hòu jì duàn jué zhī yú qiē qiē yān gù lòu yǐ wèi róng shī shī yān gǒu. qiě yǐ wèi ān ér néng zhǎng jiǔ ér wú huò yě. chén cháng jì tiān xià shì jīn kě wèi duō yǐ. qǐng dé jǔ ér lùn qí yào yóu zài yú xiū zhèng shì bèi biān chuí zhì jūn lǚ yòng rén cái chú dào zéi xìn shǎng fá lǐ cái yòng hé míng shí píng nìng yú qù jiān tè shí shì ér yǐ jīn zhèng shì wèi xiū yě. hé yǐ fù guó qiáng bīng biān chuí wèi bèi yě. bù wén gè xíng qí shì lǜ què gù lùn jūn lǚ tóng bà ruǎn bù shèng qí rèn lùn rén cái zé hùn xiáo wèi dé qí zhēn dào zéi kuà zhōu lián xiàn ér mò gǎn shuí hé shǎng fá mèi yú gōng zuì ér shì qì xiān zǔ dà nóng dāng wù zú shí ér jūn wú jiàn liáng míng shí dāng zé chéng jiāo ér lèi duō gǒu. qiě zuǒ yòu shǐ lìng qǐ wú nìng yú bǎi guān yǒu sī shàng yǒu jiān tè tiān xià zhī shì suǒ dāng liú yì bù kě hū zhě jīn jiē bèi lǐ shāng dào rú cǐ ér wèi wú yǐ zhì tiān qiǎn qí kě dé hū! huáng tiān qiǎn nù yú shàng yǐ. gù dāng shēn sī jí lǜ ér yīng zhī yǐ shí niàn shí shì zhī wèi dāng hé qì zhī wèi qià shēn zì biǎn sǔn yǐ shěng jué jiù zhì dé yě. gōng chéng zǔ miào yǐ zhì zhōng xìng zhì xiào yě. cǐ zhī bù tú ér gū wù jiǎn sù zhī xiǎo jié sì yòu shè zhī xiǎo huì cǐ qǐ chéng tiān zhī dào yě zāi! gù yuē: bì xià wèi dé qí dào gù yě. jīn bì xià yù chéng tiān yì yǐ qiú zhì dāng xiān zì cǐ shí shì shǐ shí shì jì dé qí dāng zì fǎn ér zhāo dé sāi wéi yǐ míng shì sì fāng shǐ zhōng wài xián zhī bì xià qiú duān yú tiān zhī yì rú cǐ qí qiè bù tú yú xū wén zé mín yuè yú xià yǐ. mín yuè yú xià tiān yuè yú shàng biàn huò wèi fú. yòu hé nán zāi! chén qiè yǐ dāng jīn zhī shì kuí zhī jiāng yù gèng cǐ shí shì yí wú shén nán rán kǒng bì xià wèi dé qí yào ěr gù chén yuàn yán zhī suǒ wèi xiū zhèng shì zhě hé yě. chén jǐn àn chūn qiū lǔ chéng yuán nián wáng shī bài jī yú máo xū xiān rú wèi.
不可不改也。一昨陛下受淵聖皇帝之命出使河北二帝既遷則合糾率師徒北向迎請而遽膺翊戴亟居尊位遙上徽號建袢太子不復歸覲宮闕巡省陵寢斬戮直臣以杜眾口南巡淮海偷安歲月虜(改作金)人深入陝右遠破京西謾不治兵略無捍禦盜賊並作一切招撫無辜之民肝腦塗地故怨氣上觸日昏無光飛蝗蔽天動以旬月方。且製造文物糜費不貲猥於城中講行郊報朝廷之上自謂中興虜(改作敵)騎乘虛直扌壽行在匹馬南渡狼狽不堪淮甸之閒。又複流血逮及反正寶位移蹕建康不為久圖百度頹弛淮南宣撫卒不遣行自畫大江輕失形勢一向畏縮惟務遠逃軍民怨言如出一口存亡之決在於目前凡此節次十數條皆所謂舉措失人心者了自古興亡固不足道。且以中興而能存者道之夏少康周宣王燕昭越句踐漢光武唐肅宗皆中興賢君莫不能任賢使能修政事治軍旅而其奮發刻厲期必有成者則。又本於忿恥恨怯之意不能報怨終不肯已所以光復舊物名稱中興未有承衰微之後繼斷決之餘切切焉固陋以為榮施施焉苟。且以為安而能長久而無禍也。臣嘗計天下事今可謂多矣。請得舉而論其要尤在於修政事備邊陲治軍旅用人才除盜賊信賞罰理財用核名實屏佞諛去奸慝十事而已今政事未修也。何以富國強兵邊陲未備也。不聞各行其是慮卻顧論軍旅同罷輭不勝其任論人才則混殽未得其真盜賊跨州連縣而莫敢誰何賞罰昧於功罪而士氣先阻大農當務足食而軍無見糧名實當責成郊而類多苟。且左右使令豈無佞諛百官有司尚有奸慝天下之事所當留意不可忽者今皆悖理傷道如此而謂無以致天譴其可得乎!皇天譴怒於上矣。固當深思極慮而應之以實念十事之未當和氣之未洽深自貶損以省厥咎至德也。恭承祖廟以致中興至孝也。此之不圖而姑務儉素之小節肆宥赦之小惠此豈承天之道也哉!故曰:陛下未得其道故也。今陛下欲承天意以求治當先自此十事始十事既得其當自反而昭德塞違以明示四方使中外咸知陛下求端於天之意如此其切不徒於虛文則民悅於下矣。民悅於下天悅於上變禍為福。又何難哉!臣竊以當今之勢揆之將欲更此十事宜無甚難然恐陛下未得其要耳故臣願言之所謂修政事者何也。臣謹按春秋魯成元年王師敗績於茅戌先儒未。
yǒu shuō yě. yá wèi wáng guó zhī dà yí wú bù fú ér máo xū xiǎo zú zhì gǎn nì mìng wáng shī shāng bài gù shèng rén jí ér āi zhī yǐ jiàn sì yí shèng ér shān cǐ sì zì zhōu dào shuāi yǐ. zhì cǐ jí yě. jīn zhèng shì zhī dà yǒu shèn yú sì yí gǎi zuò dí guó qiáng shèng ér bīng gé bù zhèn zhě hū! lǔ xī èr shí bā nián gōng zǐ mǎi shù wèi bù zú shù cì zhī shuō zhě yǐ wèi wèi fāng yǒu nán tóng xìng zhū hóu yì dāng jiù xù lǔ wèi wèi shù shēn dé jiù zāi zhī lǐ ér gōng zǐ mǎi yǐ jūn mìng chū shù nǎi gǎn wéi mìng ér bù zú shì shǐ lǔ yǒu què. ruò yǐ fǎ lùn zhī zé shì fá jūn xìng yǐ., qǐ bù kě zuì jīn zhèng shì zhī dà yǒu shèn yú jué lù yǔ rén ér rén mò gǎn yòng mìng zhě hū! wài yí rù kòu gǎi zuò jīn shī shēn rù zhǎng qū jiāo diān qī bā nián yǐ. liǎng gōng yuǎn shòu jiǔ miào wèi xū tiān zǐ méng chén yuè zài cǎo mǎng ér xū dí gǎi zuò jīn rén yóu yǐ wèi wèi zú yě. zhèng yù yǐn mǎ zhǎng jiāng tóu biān zhōng liú yǐ kuài qí zhì zhōng guó zhuì zhuì yān bèn mìng zhī bù xiá jiāng hé yǐ chěng zhōng xìng zhī zhì guǒ ān zài hu! xiū zhèng shì zhī dà yǒu jí yú cǐ hū! gù yuē: sì yí gǎi zuò dí guó qiáng shèng ér bīng gé bù zhèn yě. gǔ zhī míng wáng dé cāo zòng zhī shù yì shǐ qún dòng fán jū zhà chì dí jiē wèi wǒ yòng qí shú gǎn bù lì shǎo bù rú yì kē fá suí zhī yǐ. jīn zhāo tíng yù jì yī shì wéi kǒng rén zhī bù wú cóng yě. hǎo jué yǐ mí zhī gān yán yǐ yòu zhī bài yī dà jiāng rú hū xiǎo ér kè yìn fēng hóu jí yú fǎn zhǎng chū wú jié shì lái yīng shí xū ér bàn wú shì zhě bù guò yíng hé suǒ qiú yǐ qǔ míng wèi jì dé zhī zé gù yǐ wàng wàng rán yǒu mǎn zhì yǐ. shàng kěn zì xiào xié jí zé qí chéng gōng zé yuē: fēi wǒ yě. shì shǐ rán yě. qǐ lǐ yě zāi! cǐ wú tā gāng jì bài huài zhèn yě. shì yóu kě rěn yě. zhōng xìng zhī zhì guǒ ān zài hu! xiū zhèng shì zhī dà yǒu jí yú cǐ hū! gù yuē: jué lù shǐ rén ér rén bù cóng mìng yě. yì. yòu yǒu shèn yān zhě chén wén chūn qiū yǐ wáng mìng wèi guì yǐ suǒ chū zhě zhòng yě. huàn hào yī chū sì fāng wàn lǐ. ruò fēng qiān cǎo yǎn zhī sù qí kě zhāo lìng xī gǎi wú yí dìng zhī jì hū! cháo tíng chū lìng zé rú fǎn hàn fū hàn, qǐ kě fǎn yé zuó rì suǒ xíng jīn rì yǐ biàn jīn rì zhī lùn míng rì fù gǎi fán bǎi zhí shì xiāng gù pì nì wú suǒ shì cóng yǐ zhì bài shì zhě zhí cǐ zhī yóu yě. jīn nián yǐ lái dà zhèng jǐ biàn yǐ. nèi zé lì xiū zhèng zhī sī wài zé kāi dū du zhī fǔ jīn rì jiǎng yì miàn míng rì zhào hái miào móu chéng suàn qí guǒ ān zài jīn jì yù jǔ dà shì hé xiān jì cè dāng ān chū shè yǐ wèi yí zé yì zhī yú zǎo lǜ zhī yú chū chéng suàn yǐ dìng ér hòu shī xíng bù rán jì ér huǐ zhī yì wú jí yǐ. hé zǎo tú zhī cǐ yóu xiū zhèng shì zhī dà zhě yě. suǒ wèi bèi biān chuí zhě hé yě. chuán yuē: tiān zǐ yǒu dào shǒu zài sì yí guó wú bù dà jiāng chǎng zhī shì bù kě hū yě. rén zhī yǒu qiáng yǐ bì è yě. qiáng zhī xì huài shuí zhī jiù yě. wèi ér è zhī qí. yòu shén yān yǒng fū zhòng bì kuàng guó hū!. ruò áo fén mào bì lù lán lǚ yǐ qǐ shān lín qí chū tǔ bù guò tóng zhōng dà tōng yú shàng guó shèn qí sì jìng gù yě. jǐn àn chūn qiū shū liáng wáng zhě qí shuō yuē: liáng zì wáng yě. liáng bó jí chéng ér fú chù mín bà ér fú kān kòu zhì zé qù zhī mín jù ér kuì suì bìng yú qín shèng rén shāng zhī gài āi liáng bó zhī bù yú ér shēn jī biān bǐ zhī wú bèi yě..
有說也。牙謂王國之大宜無不服而茅戌小族至敢逆命王師傷敗故聖人疾而哀之以見四夷盛而(刪此四字)周道衰矣。至此極也。今政事之大有甚於四夷(改作敵國)強盛而兵革不振者乎!魯僖二十八年公子買戍衛不卒戍刺之說者以謂衛方有難同姓諸侯義當救恤魯為衛戍深得救災之禮而公子買以君命出戍乃敢違命而不卒事使魯有闕。若以法論之則是乏軍興矣。,豈不可罪今政事之大有甚於爵祿與人而人莫敢用命者乎!外夷入寇(改作金師深入)長驅郊甸七八年矣。兩宮遠狩九廟為墟天子蒙塵越在草莽而戌狄(改作金人)猶以為未足也。正欲飲馬長江投鞭中流以快其志中國惴惴焉奔命之不暇將何以逞中興之治果安在乎!修政事之大有急於此乎!故曰:四夷(改作敵國)強盛而兵革不振也。古之明王得操縱之術役使群動凡狙詐敕敵皆為我用其孰敢不力少不如意科罰隨之矣。今朝廷欲濟一事唯恐人之不吾從也。好爵以糜之甘言以誘之拜一大將如呼小兒刻印封侯亟於反掌初無傑士來應時須而辦吾事者不過迎合所求以取名位既得之則固以望望然有滿志矣。尚肯自效邪及責其成功則曰:非我也。勢使然也。豈理也哉!此無他綱紀敗壞振也。是猶可忍也。中興之治果安在乎!修政事之大有急於此乎!故曰:爵祿使人而人不從命也。抑。又有甚焉者臣聞春秋以王命為貴以所出者重也。渙號一出四方萬里。若風阡草偃之速其可朝令夕改無一定之計乎!朝廷出令則如反汗夫汗,豈可反耶昨日所行今日已變今日之論明日復改凡百執事相顧睥睨無所適從以致敗事者職此之由也。今年以來大政幾變矣。內則立修政之司外則開都督之府今日講議面明日召還廟謀成算其果安在今既欲舉大事盍先計策當安出設以為疑則議之於早慮之於初成算已定而後施行不然既而悔之亦無及矣。盍早圖之此尤修政事之大者也。所謂備邊陲者何也。《傳》曰:天子有道守在四夷國無不大疆場之事不可忽也。人之有牆以蔽惡也。牆之隙壞誰之咎也。衛而惡之其。又甚焉勇夫重閉況國乎!。若敖蚡冒篳路藍縷以啟山林其初土不過同終大通於上國慎其四境故也。謹按春秋書梁亡者其說曰:梁自亡也。梁伯亟城而弗處民罷而弗堪寇至則去之民懼而潰遂並於秦聖人傷之蓋哀梁伯之不虞而深譏邊鄙之無備也。。
yòu àn chūn qiū chǔ gōng zǐ yīng qí shuài shī fá jǔ gēng shēn jǔ kuì chǔ rén rù yùn gài chǔ chū wú bì qǔ jǔ zhī yì ér jǔ bù wèi bèi yǐ zì qǔ bài gù chǔ rén dé ér rù zhī ér guó suì yǐ wáng cǐ yì bù bèi bù yú zhī zuì yě. gù jūn zǐ yuē: shì lòu ér bù bèi zuì zhī dà zhě yě. yù bèi bù yú shàn zhī dà zhě yě. shì qí lòu ér bù wèi bèi gù jiā chén zhī xián chǔ kè qí sān dū yuǎn lüè yǐ wèi hòu tú zhě shén kě guài yě. zhǎng jiāng qiān lǐ jīn dài xíng shèng fēng bō shè máng zì gǔ zhì xiǎn yòng wǔ zhī tú kě bù xiān yì fān lí yǐ gù wú yǔ chǔ zi wèi yǐ fá wú bù wèi jūn zhèng wú gōng ér hái zuǒ shì jī zhī yǐ jīn tiān xià dàng dàng shù qiān lǐ ér dí rén yù zhì jí zhì. ruò rù wú rén zhī dì cǐ hé lǐ yě. qí hóu fá chǔ chǔ zi shǐ yǔ shī yán yuē: jūn chù běi hǎi guǎ rén chù nán hǎi wéi shì fēng mǎ niú bù xiāng jí yě. bù yú jūn zhī shè wú dì yě. hé gù chǔ guó qū qū yóu gè shǒu jiāng chǎng jīn wài dí zhī lái tián zhì ér bù wèn kě hū! jīn guó bù suī rì cù pì rén zhī shēn jí shén yǐ. ér xuè qì wèi dòng shào kāng yǒu tián yī chéng yǒu zhòng yī lǚ ér fù xìng yǒu xià yuè wáng lóu yú huì jī biàn néng yǐ qí guó bà hé zhě dé shàng cè zì zhì zhī dào yí qí néng fù xìng yě. fū qǐ wú bèi ér néng fù xìng hū! zhǎng jiāng chún jiāng nán zhě guó zhī chǐ chún wáng chǐ hán qí lǐ míng shén jīn rén dùn gǎi zuò qù sān nián yǐ. biān bèi yí rì yǒu kě shì nǎi fǎn bù rú qián rì huái diān shù shí zhōu dì fāng èr qiān lǐ sūn quán yǐ lái shì yǐ wèi zhàng sāi zhě jīn bù guò zhì èr sān zhèn fǔ shǐ yǐ chù dào zéi yī dàn yǒu jí ān zhī bù bìng lì zhù jié wèi bǐ xiān qū xíng shì fān lí hé suǒ lài yān shòu chūn huái diān yóu wèi jiāng zuǒ xíng shì yào hài zhī dì xī lǐ yù pàn mìng yǐ zhōu shì zōng yīng zhǔ yóu lǚ kùn jiān chéng zhī xià kuàng rì chí jiǔ rén zhān bìng qióng jǐn néng kè zhī shòu chūn jì pò ér jiāng zuǒ yáo yǐ. yǐ shì zhī huái nán wèi jiāng zuǒ gēn běn míng shèn ér kuàng huái diān lí sàn zhī mín gǒu bù jīng lüè qí dì láo lái ān jí zé suí jūn shí ér zhǎng kòu chóu huò zhì wú rì yǐ. shū gōng yuán fèi fú kè píng zi nù ér zhí fèi rén yǐ wèi qiú fú yě qū fū yuē: fēi yě.. ruò jiàn fèi rén hán zhě yī zhī jī zhě shí zhī wèi zhī lìng zhǔ ér gōng qí fá kùn fèi lái rú guī nán shì wáng yǐ.. ruò dàn zhī yǐ wēi jù zhī yǐ nù mín jí ér pàn wèi zhī jù yě.. ruò zhū hóu jiē rán fèi rén wú guī bù qīn nán shì jiāng yān rù yǐ. píng zi cóng zhī fèi rén pàn nán shì lǔ shǐ jì zhī yán yóu zài ěr kuàng jīn tiān xià zhī shì ér kě hū yé fú wéi bì xià niàn chūn qiū liáng wáng zhī jiè bēi jǔ kuì rù yùn zhī shì jǐn yán biān bèi jiān shǒu huái diān wā qí yào hài yàng mǎ bēn píng dì yí wú nán zhě. ruò qiān yú jiāng shuài zhī lùn huò yú máo dùn zhī shuō tuì bì cáng nì láng bèi bù zhèn zé bì xià suī yǒu qiú zhì zhī zhì biàn wú yì yǐ. chén suǒ wèi dāng xiū biān chuí yǐ chéng tiān yì zhě. cǐ.
又按春秋楚公子嬰齊帥師伐莒庚申莒潰楚人入鄆蓋楚初無必取莒之意而莒不為備以自取敗故楚人得而入之而國遂以亡此亦不備不虞之罪也。故君子曰:恃陋而不備罪之大者也。預備不虞善之大者也。恃其陋而不為備故浹辰之閒楚克其三都遠略以為後圖者甚可怪也。長江千里襟帶形勝風波涉茫自古至險用武之圖可不先議藩籬以固吾圉楚子為以伐吳不為軍政無功而還左氏譏之以今天下蕩蕩數千里而敵人慾至即至。若入無人之地此何理也。齊侯伐楚楚子使與師言曰:君處北海寡人處南海惟是風馬牛不相及也。不虞君之涉吾地也。何故楚國區區猶各守疆場今外敵之來恬置而不問可乎!今國步雖日蹙譬人之身瘠甚矣。而血氣未動少康有田一成有眾一旅而復興有夏越王樓於會稽變能以其國霸何者得上策自治之道宜其能復興也。夫豈無備而能復興乎!長江唇江南者國之齒唇亡齒寒其理明甚金人遁(改作去)三年矣。邊備宜日有可恃乃反不如前日淮甸數十州地方二千里孫權以來恃以為障塞者今不過置二三鎮撫使以處盜賊一旦有急安知不併力助桀為彼先驅形勢藩籬何所賴焉壽春淮甸尤為江左形勢要害之地昔李煜叛命以周世宗英主猶屢困堅城之下曠日持久仁瞻病銎僅能克之壽春既破而江左搖矣。以是知淮南為江左根本明甚而況淮甸離散之民苟不經略其地勞來安集則隨軍實而長寇讎禍至無日矣。叔弓園費弗克平子怒而執費人以為囚俘冶區夫曰:非也。。若見費人寒者衣之飢者食之為之令主而供其乏困費來如歸南氏亡矣。。若憚之以威懼之以怒民疾而叛為之聚也。。若諸侯皆然費人無歸不親南氏將焉入矣。平子從之費人叛南氏魯《史記》之言猶在耳況今天下之勢而可忽耶伏惟陛下念春秋梁亡之戒悲莒潰入鄆之事謹嚴邊備堅守淮甸挖其要害怏馬奔平地宜無難者。若牽於將帥之論惑於矛盾之說退避藏匿狼狽不振則陛下雖有求治之志變無益矣。臣所謂當修邊陲以承天意者。此。
yě. suǒ wèi zhì jūn lǚ zhě hé yě. chén wén zhì guó zhī dào mò xiān hū! bīng jìn suǒ yǐ bà shī wǔ chén lì yě. gù chén wèi jīn rì zhī shì wú xiān yú zhì jūn lǚ zhě ér jūn lǚ zhī shì dà yào yǒu sān yī yuē: xuǎn jiāng èr yuē: sōu liàn sān yuē: jiào yuè hé wèi xuǎn jiāng zhì yǒu zhī ān biān chuí lì gōng míng zài yú liáng jiāng bù kě bù zé. yòu yuē: jiāng bù zhī bīng yǐ qí zú yǔ dí yě. jūn bù zé jiāng yǐ qí guó yǔ dí yě. chén jǐn àn chūn qiū shū sòng huá yuán shuài shī jí zhèng gōng zǐ guī shēng shuài shī zhàn yú dà jí sòng bài jī huò sòng huá yuán huò zhě yuē: sòng bù néng zé jiāng jǔ sān jūn zhī zhòng fù zhī bù zhī bīng zhī rén gù lín zhàn ér lǚ bài. qiě yǐ wèi qí bài chéng yí ér wú āi mǐn bù rěn zhī yì huò sòng huá yuán zhě yán jiàn huò zhī yì. qiě yán qí dāng rán yě. jiāng zhě guó zhī cún wáng suǒ xì yǐ hàn gāo zǔ zhī cái bù guò néng jiāng shí wàn ér gāo zǔ yì zì zhī qí bù rú hán xìn gù jǔ dà jiāng zhī quán yī zhāo ér bài zhī zhū jiāng bù yǐ wèi xián dà chén bù yǐ wèi guò zhě zú yǐ shèng qí rèn yě. jīn wáng shì wēi shén xì zhū jiāng shì lài dāng dé zhī bīng kāng kǎi zhī shì fù zhī zhòng quán shù néng yì dài tiān zǐ ér jiā zhī yǐ gōng jīn yě. zhì yǒu bù zhī bīng fǎ bù xí zhàn dòu nèi bù néng yǔ shì zú tóng gān kǔ ér dé qún xià zhī sǐ zhì wài bù néng zhé fú yí dào gǎi zuò dí guó ér shū chǐ cùn zhī gōng píng jū zì suī yǐ yāo qí shàng yī dàn yǒu jí shǒu xiān bēn kuì, qǐ bù tòng zāi! cǐ chén qīng yuàn xuǎn jiāng yě. hé wèi sōu liàn gǔ zhě liáng jiāng yú jūn zhèng rì yè zhěng qí ér zhèn shì zhī rú nóng fū zhī wù qù cǎo yān fán lǎo ruò yóu duò yī qiè qù zhī gù jiē jiàn ér néng zhàn chén jǐn àn chūn qiū shū dà sōu zhě sì suī gè yǒu jī cì qí yì bù tóng rán yì shàn qí néng liú yì jūn zhèng gù xiáng shū zhī yì yǐ jiàn bù jiào mín zhàn ér chōng zhī zhě shén kě xī yǐ. ér jì yǐ jiǎ wǔ zhì jūn yì zhě suī píng shí bù xián xí jūn zhèng zhì shì shī chū ér hòu sōu jiǎn yì yóu yù yú zhōng bù zhì bīng zhě yǐ. gù jǐn shū qí rì yǐ xiáng bèi qí shì ér. yòu shū qiū shī hái yǐ shàn zhī yǐ jiàn shì shī zhī chū yǐ chéng jūn lǚ jí qí hái yě. yí wú sàng wáng zhī yōu quán shī ér fā wèi kě jiā yě. zǔ zōng huàn yǎng jiāng shì fān píng wáng shì yì wú fèi zhuì zhī wèi qǐ rú biàn máo ér yīn yǐ bì zhī jīn zhāo tíng wēi ruò wéi shì jūn lǚ guó nèi kōng xū yǎng bīng shàng zhòng qǐ dé yǐ yě. ér tōu duò rǒng shí shí cháng sān sì wèi jiāng shuài zhě yǐ dòng yáo jūn qíng wèi wèi wéi wù gū xī wú nǎi qiú qù yōu ér zī zhǎng hū! bǐ nián yǐ lái shū wèi wén jūn lǚ zhī zhòng néng lì xiào yǐ bào shàng zhě wú tā kě yòng zhī bīng wú jǐ ér pí ruǎn zhě. yòu bù zú yǐ dāng dí rén zhī fēng gù cháng bài shì wèi jīn zhī jì yí wú xù fēn fēn zhī lùn ér wéi qù zhī cù yǒu qiǎng rǎng zhī biàn qū yǐ fù dí hé huàn bù néng qí zhì sǐ yě. cǐ chén suǒ yǐ yuàn sōu liàn yě. hé wèi jiào yuè chén wén yǎng bīng yǐ dài yī shí zhī yòng zé dāng sù yǒu yǐ zuò qí gǎn wèi zhī qì jiào zhī yuè zhī yǐ xí shú qí jiàn wén shǐ qí xián jū wú shì jūn zhōng yǒu tóu shí chāo jù zhī xì zé huǎn jí kě yòng yě. chǔ zì kè yōng yǐ lái qí jūn wú rì bù tǎo guó rén ér xùn.
也。所謂治軍旅者何也。臣聞治國之道莫先乎!兵晉所以霸師武臣力也。故臣謂今日之事無先於治軍旅者而軍旅之事大要有三一曰:選將二曰:蒐練三曰:教閱何謂選將志有之安邊陲立功名在於良將不可不擇。又曰:將不知兵以其卒與敵也。君不擇將以其國予敵也。臣謹按春秋書宋華元帥師及鄭公子歸生帥師戰於大棘宋敗績獲宋華元或者曰:宋不能擇將舉三軍之眾付之不知兵之人故臨戰而屢敗。且以為其敗誠宜而無哀憫不忍之意獲宋華元者言見獲之易。且言其當然也。將者國之存亡所系以漢高祖之才不過能將十萬而高祖亦自知其不如韓信故舉大將之權一朝而拜之諸將不以為嫌大臣不以為過者足以勝其任也。今王室危甚系諸將是賴當得知兵慷慨之士付之重權庶能翼戴天子而加之以恭今也。至有不知兵法不習戰鬥內不能與士卒同甘苦而得群下之死志外不能讋服夷盜(改作敵國)而書尺寸之功平居恣睢以邀其上一旦有急首先奔潰,豈不痛哉!此臣氫願選將也。何謂蒐練古者良將於軍政日夜整齊而振飾之如農夫之務去草焉凡老弱游惰一切去之故皆健而能戰臣謹按春秋書大蒐者四雖各有譏刺其義不同然亦善其能留意軍政故詳書之抑以見不教民戰而充之者甚可惜矣。而繼以甲午治軍意者雖平時不閒習軍政至是師出而後蒐簡亦猶愈於終不治兵者矣。故謹書其日以詳備其事而。又書秋師還以善之以見是師之出已成軍旅及其還也。宜無喪亡之憂全師而發為可嘉也。祖宗豢養將士藩屏王室亦無廢墜之為豈如弁髦而因以敝之今朝廷微弱唯恃軍旅國內空虛養兵尚眾豈得已也。而偷惰冗食十常三四為將帥者以動搖軍情為畏唯務姑息無乃求去憂而滋長乎!比年以來殊未聞軍旅之眾能立效以報上者無他可用之兵無幾而疲輭者。又不足以當敵人之鋒故常敗事為今之計宜無卹紛紛之論而唯去之猝有搶攘之變驅以赴敵何患不能齊致死也。此臣所以願蒐練也。何謂教閱臣聞養兵以待一時之用則當素有以作其敢為之氣教之閱之以習熟其見聞使其閒居無事軍中有投石超距之戲則緩急可用也。楚自克庸以來其君無日不討國人而訓。
zhī zú bài jìn shī yú bì fù jīn yì zhě bù rán měi lùn cǐ zé yǐ fán rǎo wèi wèi wū hū jiǎ ér yù yíng ér è xiāo hū! chén jǐn àn chūn qiū bā yuè rén wǔ dà yuè yuè zhě yuè xí jūn mǎ jiào zhàn zhèn zhī shì yě. qù gǔ jì yuǎn sī mǎ jiǔ fá zhī fǎ sì shí zhèn lǚ zhī shì yǐ bù fù jiàn lǔ xiǎo guó ěr yóu néng dà yuè wèi bì yǒu yì fù gǔ biàn néng bù fèi jūn lǚ zhī shì yǐ. gù tè shū shí yuè yǔ rì ér shàn zhī qí tā sōu shòu wèi yǒu shū rì zhě yě. jīn yǎng bīng suī zhòng dú bù wén xiá shí yǐ jiào yuè wèi shì zhě zhū jiāng shǒu wén bù guò chūn qiū èr yuè ér yǐ jìn tuì zuò zuò jīng qí kǎi zhàng zhī shì tián bù xí shú cǐ yóu zú shì yǐ wèi gù yé cè qī dà chén quán yào jū zhàn yì shǐ dòng yǐ bǎi shù jūn zhèng yī huài huǎn jí zhī jì hé kě fù lǐ zhàn ér bù jié bǐ zhī ròu qí zú shí hū! cǐ chén suǒ yǐ yuàn jiào yuè yě. sān shì zhě jūn lǚ zhī jí wù yá gù yuē: lùn jūn lǚ zé pí sōu ér bù shèng rèn zhě. cǐ yě. fú wéi bì xià lǎn huá yuán zhī bēn hé niàn sōu shòu zhī wéi jǐn zhī zhì bīng zhī wú hū sī dà yuè zhī dāng fǎ měi xuǎn jiāng zé dāng rú hàn gāo zǔ zhī yòng hán xìn bǐ jǐ bài nǎi wēng shì zhī fǔ rú bù zhī bīng zhī wǔ fū bù néng dé shì zú zhī huān xīn zhě mián wù yòng měi sōu liàn zé yuàn yǐ wèi gōng zǐ wú jì jiù zhào wèi fǎ bǐ lǎo ér bù kě yòng shǎo ér wèi kě yòng guān guǎ gū dú fèi jí jiē wú suǒ yǎng zhě shěng qù zhī měi jiào yuè zé dāng yǐ wáng jiǎn zhì bīng sūn wǔ shì bīng wèi fǎ bǐ shī wǔ lí cì bài qún luàn zhòng shēn lìng bù kěn cóng zhě bì fá wú shè sān zhě huǐ bèi zé jūn zhèng yǐ lì.. ruò fú zhuǎn xiǎng kuì liáng bù shū qián gǔ zhī zé zé yǒu sī cún kě cì dì ér jǔ chén suǒ wèi dāng zhì jūn lǚ yǐ chéng tiān yì zhě. cǐ yě. gōng wéi bì xià shén wǔ tiān xī shèng xué rì jī yǒu bō luàn zhī lüè yǒu jià yù zhī cái yǒu gōng jiǎn kè yǐ zhī chéng yǒu rén mín ài wù zhī yì sù xìng yè mèi lì tú xìng fù zhēn yǒu yì yú wèi zhì yǐ. zì xīng biàn hòu fū qiú dǎng lùn zhì chéng kěn cè shàng gé qióng hào yǐ chén bù xiào miù qìng suǒ wén yǎng fèng tiān tīng gù xiáng jí wài zhèng zhī shí shì ér. yòu zhōng zhī nèi zhèng zhī èr yán wū hū jí xiōng yóu rén, qǐ yǒu cháng xiàng zài rén jūn yīng zhī hé rú chén qiè wèi yīng tiān yǐ shí zhī shì bù guò rú cǐ yǐ. fú wéi bì xià fǔ tīng chú ráo zhī yì shēn wéi gé zhèng jué lǐ yǐ xìng tiān xià chén jiāng jiàn yíng liǎng gōng zhī huí luán fèng liù lóng ér xī jià jiǔ miào yì ān bǎi xìng xiū xī sì yí qǐ shǒu zhū fān tīng mìng xiào yàn kě bì.. ruò fú zāi wèi fú tiān qí huò zhě ān zhī bù zài cǐ shí wéi bì xià liú shén tiān xià xìng shèn xìng shèn.. ruò fú chén wén cí bǐ lòu yán yì qiǎn liè zé. yòu fēi bì xià suǒ yǐ qiú zhí yán zhī yì shì yǐ zhé sì qí kuáng zhí shǎo xiào qū qū ài jūn yōu guó zhī chéng ér bù gǎn zì yí gàn mào míng wēi fú xū zuì zhū chén wú rèn yún yún
之卒敗晉師於必阝今議者不然每論此則以煩擾為畏嗚呼賈而欲贏而惡囂乎!臣謹按春秋八月壬午大閱閱者閱習軍馬教戰陣之事也。去古既遠司馬九伐之法四時振旅之事已不復見魯小國耳猶能大閱未必有意復古變能不廢軍旅之事矣。故特書時月與日而善之其他蒐狩未有書日者也。今養兵雖眾獨不聞暇時以教閱為事者諸將守文不過春秋二閱而已進退坐作旌旗鎧仗之事恬不習熟此猶足恃以為固耶廁戚大臣權要拘占役使動以百數軍政一壞緩急之際何可復理戰而不捷彼之肉其足食乎!此臣所以願教閱也。三事者軍旅之急務牙故曰:論軍旅則疲蒐而不勝任者。此也。伏惟陛下覽華元之奔核念蒐狩之唯謹知治兵之無忽思大閱之當法每選將則當如漢高祖之用韓信彼幾敗乃翁事之腐儒不知兵之武夫不能得士卒之歡心者綿勿用每蒐練則願以魏公子無忌救趙為法彼老而不可用少而未可用鰥寡孤獨廢疾皆無所養者省去之每教閱則當以王翦治兵孫武試兵為法彼失伍離次敗群亂眾申令不肯從者必罰無赦三者毀備則軍政已立。。若夫轉餉餽糧簿書錢穀之責則有司存可次第而舉臣所謂當治軍旅以承天意者。此也。恭惟陛下神武天錫聖學日躋有撥亂之略有駕馭之才有恭儉克已之誠有仁民愛物之義夙興夜寐力圖興復真有意於為治矣。自星變後敷求讜論至誠懇惻上格穹昊以臣不肖謬罄所聞仰奉天聽故詳及外政之十事而。又終之內政之二言嗚呼吉凶由人,豈有常象在人君應之何如臣竊謂應天以實之事不過如此矣。伏惟陛下俯聽芻蕘之議深惟格正厥理以幸天下臣將見迎兩宮之迴鑾奉六龍而息駕九廟乂安百姓休息四夷稽首諸番聽命效驗可必。。若夫災為福天其或者安知不在此時惟陛下留神天下幸甚幸甚。。若夫臣文詞鄙陋言議淺劣則。又非陛下所以求直言之意是以輒肆其狂直少效區區愛君憂國之誠而不敢自疑干冒明威伏須罪誅臣無任云云
cì jìn shì chū shēn tóu pǐn dǐng dài sì chuān děng chù chéng xuān bù zhèng shǐ sī bù zhèng shǐ qīng yuàn xǔ hán ōu xiào kān.
賜進士出身頭品頂戴四川等處承宣布政使司布政使清苑許涵謳校刊。
juǎn yī bǎi sān shí yī jiào kān jì.
※卷一百三十一校勘記。
lǚ jīng zhàn wèi yǒu dà shèng bài jīng zì yǎn jīn rén tún yú mì zhōu zhī běi tuō tún zì mǎ jūn zài qián fāng zhàn wù zuò mǎ jūn zé fāng zài qián zhàn mǎ jūn shǎo xiē bù jūn qí jìn xiē yī zuò què jūn wù zuò rén shěn zhuǎn dòu yǐ duō jiē duō jiē wù zuò cù rán nǎi yáng pí hǔ zhī wēi nǎi wù zuò rǔ gèng tú mào jī jī wù zuò wò duō yǒu zhǐ chì wù zuò duō zhǐ chì yǒu yǐ bì xià zì qián táng lái wèi xìng jiāng níng yě. tuō lái zì xìng bāng zhèng yì yú hóng guī yǐ. yì wù zuò shí lì qiǎn shǐ fèng lóng yòu tài hòu tuō shǐ zì jīn fù yù shōu rén xīn ér tú cún fù yù wù zuò yù fù gè chēng zhōng xìng gè wù zuò míng dà nóng dāng wù zú shí dà nóng yī zuò nóng fū yǐ jiàn sì yí shèng ér zhōu dào shuāi yǐ. yǐ. zì yǎn shì yóu kě rěn yě. rěn yě. yī zuò hū yé jǔ shì qí lòu ér bù wèi bèi tuō jǔ zì yòng wǔ zhī tú kě bù xiān yì fān lí tú yīng zuò guó jí rén zhī shēn jí zé shén yǐ. tuō zé zì shēn wéi gé wáng zhèng jué shì zhī lǐ wù zuò shēn wéi gé zhèng jué lǐ.
屢經戰未有大勝敗(經字衍)金人屯於密州之北(脫屯字)馬軍在前方戰(誤作馬軍則方在前戰)馬軍少歇步軍齊進(歇一作卻軍誤作人)矧轉斗以咄嗟(咄嗟誤作猝然)乃揚貔虎之威(乃誤作汝)更圖茂績(績誤作渥)多有指斥(誤作多指斥有)以陛下自錢塘來未幸江甯也。(脫來字)興邦正議於宏規矣。(議誤作識)立遣使奉隆祐太后(脫使字)今復欲收人心而圖存(復欲誤作欲復)各稱中興(各誤作名)大農當務足食(大農一作農夫)以見四夷盛而周道衰矣。(矣。字衍)是猶可忍也。(忍也。一作忽耶)莒恃其陋而不為備(脫莒字)用武之圖可不先議藩籬(圖應作國)瘠人之身瘠則甚矣。(脫則字)深惟格王正厥事之理(誤作深惟格正厥理)。