yán xìng xià zhì shí qī.
炎興下帙十七。
qǐ jiàn yán èr nián wǔ yuè bā rì xīn mǎo, jǐn bā yuè.
起建炎二年五月八日辛卯,盡八月。
bā rì xīn mǎo hán shì zhōng lǘ qíng jìn tǎo xī jīng.
八日辛卯韓世忠閭勍進討西京。
sān xǐng shū mì yuàn jìn chéng shǎn xī zhū lù shuài chén dōng jīng liú shǒu sī jīng dōng děng chù zǒu bào jīn rén dù hé fēn tóu chū gōng wéi lǔ lüè fèng shèng zhǐ zhe hán shì zhōng lǘ qíng gè lǐng suǒ bù rén mǎ qián qù jīng xī gōng tǎo gé xià dōng jīng liú shǒu zōng zé chà yáng jìn děng zhū tóu lǐng xiāng wèi yīng yuán.
三省樞密院進呈陝西諸路帥臣東京留守司京東等處走報金人渡河分投出攻圍虜掠奉聖旨着韓世忠閭勍各領所部人馬前去京西攻討閤下東京留守宗澤差楊進等諸頭領相為應援。
dí jìn gōng wù shì gǎi zuò wū shě yú dǔ gǎi zuò yī dōu yú xī jīng shī lì.
翟進攻兀室(改作烏舍)余睹(改作伊都)於西京失利。
jié yào yuē: zì jiàn yán yuán nián dōng zhān hǎn gǎi zuò ní kān zài kòu gǎi zuò zhì xī jīng guān lì nán zǒu tǒng bīng guān dí jìn lǜ jūn mín shàng shān bǎo xiǎn zhì shì suì sān yuè èr shí liù rì zhān hǎn gǎi zuò ní kān jǐn fén qí lú shě lǔ zhuō qí mín běi qù gù jìn shǐ dé qí chéng rán yú dǔ gǎi zuò yī dōu wù shì gǎi zuò wū shě zhī zhòng shàng tún hé nán bái mǎ sì bái mǎ pō hé qīng zhǎng yuán děng chù suī qù xī jīng bù yuǎn ér zéi gǎi zuò dí shì zhī yǐ wèi yǐ qì zhī wù bù fù gù zhī wú hé jìn yú sì yuè shí èr rì chū bīng yè zhuó qí yíng zéi gǎi zuò dí yǐ jiān tàn yù zhī fǎn wèi suǒ xí jìn bài chū chéng zéi gǎi zuò dí fù jù zhī hòu jìn zhí hán shì zhōng jūn zhì yǔ shì zhōng yù tóng pò zéi gǎi zuò dí jìn wèi shì zhōng dǎo zhì wén jiā sì. yòu wèi zéi gǎi zuò dí bài chéng shì jìn jī shì zhōng. yòu bài shì zhōng yú yǒng ān hòu jiàn shí dāng shèng xià hú gǎi zuò dí qí fēi lì zhī shí. yòu lián bài wǒ shī shǎo dé xiū xī. qiě zhī zhān hǎn gǎi zuò ní kān yóu píng lù dù hé běi guī gù fù qì xī jīng xiāng shuài huí yún: zhōng yīn liú nǚ zhēn wàn hù chá hé mǎ gǎi zuò chá hǎn mǎ lēi yǐ shù hé yáng.
節要曰:自建炎元年冬粘罕(改作尼堪)再寇(改作至)西京官吏南走統兵官翟進率軍民上山保險至是歲三月二十六日粘罕(改作尼堪)盡焚其廬舍虜捉其民北去故進始得其城然余睹(改作伊都)兀室(改作烏舍)之眾尚屯河南白馬寺白馬坡河清長源等處雖去西京不遠而賊(改作敵)視之以為已棄之物不復顧之無何進於四月十二日出兵夜斫其營賊(改作敵)以間探預知反為所襲進敗出城賊(改作敵)復據之後進值韓世忠軍至與世忠欲同破賊(改作敵)進為世忠導至文家寺。又為賊(改作敵)敗乘勢進擊世忠。又敗世忠於永安後澗時當盛夏胡(改作敵)騎非利之時。又連敗我師少得休息。且知粘罕(改作尼堪)由平陸渡河北歸故復棄西京相率回云:中因留女真萬戶茶曷馬(改作察罕瑪勒)以戍河陽。
shí wǔ rì wù xū wáng yàn zhù jūn hé nán.
十五日戊戌王彥駐軍河南。
wáng yàn zài hé běi qí zhòng dà jí wèi zhī bā zì jūn wèi jīn rén suǒ wèi fāng shàn jiǎ zhì bīng yuē rì dà jǔ zhí qū tài yuán duàn shí lǐng guān lù yǐ lín dài běi gào qī yú dōng jīng liú shǒu zōng zé zé nǐ yàn wǔ gōng dài fū zhōng zhōu fáng yù shǐ zhì zhì liǎng hé jūn shì huì zé yǐ yàn bīng shì suī shèng rán huáng zhù jūn wú yuán bù kě dú jìn nǎi qiǎn shū yán yàn yì shì yàn dé shū xī zhào zhū zhài tǒng bīng guān zhǐ shòu fāng lüè yǐ qí huì hé nǎi yǐ wàn yú rén xiān fā jì xíng jīn rén yǐ zhòng bīng wěi xí ér bù gǎn jī shì rì jì dà hé zhù jūn yú hé zhī nán.
王彥在河北其眾大集謂之八字軍為金人所畏方繕甲治兵約日大舉直趨太原斷石嶺關路以臨代北告期於東京留守宗澤澤擬彥武功大夫忠州防禦使制置兩河軍事會澤以彥兵勢雖盛然隍駐軍無援不可獨進乃遣書延彥議事彥得書悉召諸寨統兵官指授方略以俟會合乃以萬餘人先發既行金人以重兵尾襲而不敢擊是日濟大河駐軍於河之南。
èr shí rì guǐ mǎo wáng yàn zhì jīng shī yǐ bīng mǎ guī yú liú shǒu sī.
二十日癸卯王彥至京師以兵馬歸於留守司。
wáng yàn rù jīng shī jiàn liú shǒu zōng zé zé dà xǐ wò yàn shǒu yuē: gōng lì zhàn hé shuò yǐ jǔ jīn rén zhī qì zhōng yǒng wú shuāng hǎi nèi suǒ wén rán jīng shī zhě guó jiā zhī gēn běn zé sì lǚ shàng zhāng yāo chē jià hái què yuàn gōng sù bīng jìn diān yǐ wèi gēn běn yàn jí yǐ suǒ bù bīng mǎ fù liú shǒu sī yīn chà tǒng zhì guān zhāng wěi tǒng xiá yú huá zhōu jiè yán hé shā diàn yǐ lái shàng xià sào bǎ jié.
王彥入京師見留守宗澤澤大喜握彥手曰:公力戰河朔以沮金人之氣忠勇無雙海內所聞然京師者國家之根本澤巳屢上章邀車駕還闕願公宿兵近甸以衛根本彥即以所部兵馬付留守司因差統制官張偉統轄於滑州界沿河沙店以來上下埽把截。
wáng shù huì jīng qìng lù bīng yù zhú jīn rén guò hé yù shì xí gòng bù cóng.
王庶會涇慶路兵欲逐金人過河玉似席貢不從。
xiān shì shǎn xī lù zhì zhì shǐ qián gài yí wén fū yán shuài wáng shù jiān zhì huán qìng jīng yuán bīng pò zéi gǎi zuò dí jì ér yì bīng dà qǐ jīn rén dōng hái shù yǐ.
先是陝西路制置使錢蓋移文鄜延帥王庶兼制環慶涇原兵破賊(改作敵)既而義兵大起金人東還庶以。
jīn rén zhòng zài kě wěi xí qǔ shèng yí wén huán qìng jīng yuán gè dà jǔ xié lì gèng zhàn ér shù qìng zhōu rén yě. qìng shuài wáng shì wèi sāng zǐ. yòu jīng shuài xí gòng nǎi shù zhī jǔ guān jiē yǐ shù hòu jìn bù yù tīng qí jié zhì suì jù wén yīng bào ér bīng jiē bù chū jīn rén yóu qí shàng qīng xī shān wèi jīng yuán jiāng wú jiè suǒ è zhì xián yáng wàng wèi hé nán yì bīng bù mǎn píng yě bù dé dù suì xún wèi ér dōng qí zhī jūn rù fū yán gōng kāng dìng wéi lóng fāng wáng shù yù tuì zhī, yú shì jīn rén pán bó yú féng yì hé zhōng jù fú qiáo yǐ tōng wǎng lái wèi hé yǐ nán rén qíng dà kǒng qū duān. yòu zhī mèng dí děng tīng fū yán jié zhì yóu bù xǐ suì jiē bǎng chēng lǔ gǎi zuò dí sì guò hé guī guó nóng wù bù kě shī shí nǎi jǐn sàn wèi hé yǐ nán yì bīng shù yì liǎn bīng bǎo xiǎn. yòu yǐ shū yuē qìng jīng shuài wáng shì xí gòng yù dà jǔ chú féng yì suǒ yú lǔ gǎi zuò dí bīng bī zhú guò hé fù xiàn dà hé zì shǒu zhì yú zài sān shì bù yīng gòng xǔ chū bīng sì wàn jìng yǐ yīng bào bù qí. yòu qū duān sù bù yù tīng shù jié zhì suì fù qiān yán shì shí fū yán rén yǐ qiū shēn bì shòu bīng rǎo duō yǒu qiān xǐ ér qù zhě dào chū huán qìng lì mín jiē jīng kǒng yí wén suǒ zài yǐ mì jiǎn jiān xì wèi míng duó qí cái wù huò ōu shā zhī. ruò wú guān sī zhě.
金人重載可尾襲取勝移文環慶涇原各大舉協力更戰而庶慶州人也。慶帥王似為桑梓。又涇帥席貢乃庶之舉官皆以庶後進不欲聽其節制遂具文應報而兵皆不出金人游騎上青谿山為涇原將吳玠所扼至咸陽望渭河南義兵布滿平野不得渡遂循渭而東其支軍入鄜延攻康定圍龍坊王庶御退之,於是金人盤礴於馮翊河中據浮橋以通往來渭河以南人情大恐曲端。又知孟迪等聽鄜延節制尤不喜遂揭榜稱虜(改作敵)巳過河歸國農務不可失時乃盡散渭河以南義兵庶亦斂兵保險。又以書約慶涇帥王似席貢欲大舉除馮翊所餘虜(改作敵)兵逼逐過河復限大河自守至於再三似不應貢許出兵四萬竟以應報不齊。又曲端素不欲聽庶節制遂復遷延是時鄜延人以秋深必受兵擾多有遷徙而去者道出環慶吏民皆驚恐移文所在以密檢奸細為名奪其財物或毆殺之。若無官司者。
èr shí yī rì jiǎ chén jīn rén xiàn jiàng zhōu.
二十一日甲辰金人陷絳州。
jīn rén kòu gǎi zuò zhì shǎn xī huí jūn shí jiàng zhōu yóu wèi guó jiā shǒu zhī zhōu nǎi zōng shì xiǎo jiān cāng yě. jiǎ chén jīn rén gōng xiàn zhī jūn mín xiàng zhàn zhě liù rì.
金人寇(改作至)陝西回軍時絳州猶為國家守知州乃宗室小監倉也。甲辰金人攻陷之軍民巷戰者六日。
qī yuè shí yī rì dīng hài zhào fā guī cháo guān fù xíng zài.
七月十一日丁亥詔發歸朝官赴行在。
shì rì jìn chéng chǔ zhōu lái guī cháo guān shì shàng yuē: wén zhōu jùn duō qiú jìn guī cháo guān zài lí hán shǔ bù yǔ shū dài yīn xiǎo yǒu yí zé jiā cán hài yī jùn lù zhì shù bǎi rén zhèn shén mǐn zhī fù chóu jiān jiē wú chì zǐ ǒu shēng biān dì shì zhī suì yì rán, qǐ kě yǔ lǔ gǎi zuò dí rén yī lì chí zhī jīn rén yǔ wú zhàn ōu dǎ wú zuì zhī rén. yòu lǜ zhū guó zhī zhòng jiàn mào fēng rèn shǐ gān nǎo tú dì chì zǐ jìng yì hé gū zhèn yù fā zhū jùn jū qiú guī cháo guān jǐn fù xíng zài fǔ zhī yǐ yì, shù jǐ kě zhāo hé qì.
是日進呈楚州來歸朝官事上曰:聞州郡多囚禁歸朝官載罹寒暑不與疏貸因小有疑則加殘害一郡戮至數百人朕甚憫之覆幬間皆吾赤子偶生邊地視之遂異然,豈可與虜(改作敵)人一例持之金人與吾戰毆打無罪之人。又率諸國之眾薦冒鋒刃使肝腦塗地赤子竟亦何辜朕欲發諸郡拘囚歸朝官盡赴行在拊之以義,庶幾可招和氣。
liú shǒu sī jiè yáng jìn róng zhōu fáng yù shǐ zhī hé nán fǔ.
留守司借楊進榮州防禦使知河南府。
yáng jìn cháng lì wáng yuān jūn yú yīng tiān fǔ jīn rén yǐ xiàn jīng shī lǚ fēn bīng fàn gǎi zuò gōng yīng tiān fǔ yuān mìng jìn jí hán shì zhōng yǔ zéi gǎi zuò dí zhàn pò zhī qián hòu duō suǒ shā shāng shàng jí wèi yuān wèi yù yíng shǐ sī fù dōu tǒng zhì yuān dù jì cái néng shēn jì jìn yù shā zhī gù jìn fù fǎn yǒu zhòng shù wàn zì hào méi jiǎo niú liú shǒu sī qiǎn rén zhāo ān jìn yīn xǔ shòu zhāo ān nǎi jiè jìn róng zhōu fáng yù shǐ zhī hé nán fǔ jìn bù néng xíng.
楊進嘗隸王淵軍於應天府金人已陷京師屢分兵犯(改作攻)應天府淵命進及韓世忠與賊(改作敵)戰破之前後多所殺傷上即位淵為御營使司副都統制淵妒忌才能深忌進欲殺之故進復反有眾數萬自號沒角牛留守司遣人招安進陰許受招安乃借進榮州防禦使知河南府進不能行。
lǘ qíng jūn yú hé nán fǔ.
閭勍軍於河南府。
lǘ qíng yǐ bān zhí huàn shòu jìng kāng zhōng lèi qiān lóng shén wèi sì xiāng dōu zhǐ huī shǐ wǔ chāng jūn jié dù shǐ zhǔ guǎn shì wèi bù jūn sī gōng shì shàng xìng yáng zhōu liú qíng jīng shī liú shǒu zōng zé mìng qíng jūn hé nán yù huì hé wáng yàn yáng jìn děng yǐ tú hé běi.
閭勍以班直換授靖康中累遷龍神衛四廂都指揮使武昌軍節度使主管侍衛步軍司公事上幸揚州留勍京師留守宗澤命勍軍河南欲會合王彥楊進等以圖河北。
guō zhòng xún wèi jīng shī fù liú shǒu.
郭仲荀為京師副留守。
zōng zé wèi jīng shī liú shǒu zhāo xiáng zhū dà kòu wáng shàn yáng jìn dīng jìn děng bīng shì shén shèng zé yǒu dù hé yíng qǐng èr dì zhī yì huáng qián shàn wāng bó yàn jí qí chéng gōng. yòu yí qí biàn suì yǐ guō zhòng xún wèi fù liú shǒu chá zhī.
宗澤為京師留守招降諸大寇王善楊進丁進等兵勢甚盛澤有渡河迎請二帝之意黃潛善汪伯彥疾其成功。又疑其變遂以郭仲荀為副留守察之。
shào xìng bài lóu shì bèi jǐn gǎi zuò luó suǒ bèi lēi yú jiě zhōu.
邵興敗婁室孛堇(改作羅索貝勒)於解州。
lóu shì bèi jǐn gǎi zuò luó suǒ bèi lēi gōng jiě zhōu zhī zhū jiā shān shào xìng kǔ zhàn sān rì suì bài zhī zhǎn qiān yú jí shā qí hán liú bèi jǐn gǎi zuò hā lǐ bèi lēi máo gǔ lǔ bèi jǐn gǎi zuò méng gǔ lēi bèi lēi lǐ yàn xiān bǔ xìng cóng yì láng qiān shǎn zhōu jūn mǎ dōu tǒng zhì.
婁室孛堇(改作羅索貝勒)攻解州之朱家山邵興苦戰三日遂敗之斬千餘級殺其韓留孛堇(改作哈里貝勒)毛古魯孛堇(改作蒙古勒貝勒)李彥仙補興從義郎遷陝州軍馬都統制。
jīn rén shān cǐ zì wō lǐ wà gǎi zuò è lēi huān tà lǎn gǎi zuò dá lán dū mù gǎi zuò dòng mó gòng xiàn qìng yuán fǔ wǔ mǎ shān yì bīng cháo tiān tiě bì zhū zhài.
金人(刪此字)窩裡嗢(改作鄂勒歡)撻懶(改作達蘭)闍目(改作棟摩)共陷慶源府五馬山義兵朝天鐵壁諸寨。
wǔ mǎ shān zhài zì jìng kāng yuán nián dōng wǔ yì dài fū zhào bāng jié jù zhòng qǐ zhī zhì zhēn dìng xiàn. yòu dé bǎo zhōu lù lián fǎng shǐ mǎ kuò tóng zhǔ zhī bāng jié děng qǐng xìn wáng zhēn zǒng zhì zhū shān zhài qiǎn mǎ kuò yì xíng zài tóu biǎo qǐ shī qǐng mìng kuò xíng zhài zhōng yǒu wáng guī zéi gǎi zuò dí zhě gào yú zhēn dìng tóng zhī hán qìng hé nǚ zhēn fù dōu tǒng sháo hé gǎi zuò shuò hā èr rén chén yú dōng lù yuán shuài fǔ kǒng kuò dé bīng nán lái gù dà huì zéi gǎi zuò dí zhòng lì pò zhū zhài yǐ jué kuò zhī nèi yīng yǐ duó kuò zhī guī xīn zhū zhài duō wú jǐng qǔ shuǐ jí zhī yú jiàn jí dào wèi zéi gǎi zuò dí suǒ duàn suì zhì xiàn méi xìn wáng bù zhī suǒ zài.
五馬山寨自靖康元年冬武翼大夫趙邦傑聚眾起之至真定陷。又得保州路廉訪使馬擴同主之邦傑等請信王榛總制諸山寨遣馬擴詣行在投表乞師請命擴行寨中有亡歸賊(改作敵)者告於真定同知韓慶和女真副都統韶合(改作碩哈)二人陳於東路元帥府恐擴得兵南來故大會賊(改作敵)眾力破諸寨以絕擴之內應以奪擴之歸心諸寨多無井取水汲之於澗汲道為賊(改作敵)所斷遂至陷沒信王不知所在。
yǔ wén xū zhōng guān wén diàn xué shì qí qǐng shǐ yáng kě fǔ qí qǐng fù shǐ shǐ yú jīn guó.
宇文虛中觀文殿學士祈請使楊可輔祈請副使使於金國。
xiān shì yǒu zhào qiú néng zhàn shèng gōng qǔ jí fèng shǐ jué yù yíng hái liǎng guān zhě xǔ zhī zì chén xū zhōng fāng tí jǔ háng zhōu dòng xiāo gōng nǎi shàng biǎo zì jiàn suì jiā guān wén diàn xué shì wèi dà jīn qí qǐng shǐ yǐ yáng kě fǔ fù zhī.
先是有詔求能戰勝攻取及奉使絕域迎還兩官者許之自陳虛中方提舉杭州洞霄宮乃上表自薦遂加觀文殿學士為大金祈請使以楊可輔副之。
shè hé běi shǎn xī jīng dōng lù.
赦河北陝西京東路。
zhào yuē: zhèn shào lǚ zūn jí yín wèi duō jiān lǐn hū! xiǔ yù zhī nán chí hào. ruò shè chuān zhī qiú jì jiǎng xìng fù zhī cè shù yǐ yíng èr shèng zhī hái gōng xún shěng zhī láo shù yǐ fù sì fāng zhī wàng rán ér yí dí gǎi zuò dí guó mí wén yú huǐ huò gān gē wèi xī yú nèi qīn jiàn dù hé jīn fēn gōng chéng yì tū qí héng chí yú jī yòu kòng xián dà rù yú guān zhōng mián shuò yě yǐ yì sāo gèn shān dōng ér jīng zhèn zì wén jǐng zòu jì qiǎn yuán shī jiē chì zǐ yǐ hé gū zhòng lí tú lüè gài zhèn gōng zhī bù dé wǎng kè fǔ cún shàng lài zǔ zōng zài tiān zhī líng fú tì zhōng yì xùn guó zhī sú fān hàn xié xīn ér yù dí jūn mín lù lì yǐ tiǎn chóu yǒu jiā rǎng jiǎo zhī gōng shēn mǐn shāng cán zhī huàn yí fū wò zé shì wèi qún qíng yú xì mín suǒ huái zhě rén jì rú wāng yáng zhī zé tiān suǒ zhù zhě shùn bì zhēn juàn yòu zhī fú jì guó shì zhī jiàn lóng fù bāng guó yú yǒng gù zī ěr yǒu zhòng xián tǐ zhì huái.
詔曰:朕紹履尊極寅畏多艱凜乎!朽馭之難持浩。若涉川之求濟講興復之策庶以迎二聖之還躬巡省之勞庶以副四方之望然而夷狄(改作敵國)靡聞於悔禍干戈未息於內侵薦渡河津分攻城邑突騎橫馳於畿右控弦大入於關中綿朔野以繹騷亘山東而驚震自聞警奏繼遣援師嗟赤子以何辜重罹屠掠蓋朕躬之不德罔克撫存尚賴祖宗在天之靈弗替忠義徇國之俗番漢協心而禦敵軍民戮力以殄讎有嘉攘剿之功深憫傷殘之患宜敷渥澤式慰群情於戲民所懷者仁既濡汪洋之澤天所助者順必臻眷佑之符覬國勢之漸隆復邦國於永固咨爾有眾咸體至懷。
bā yuè dōng jīng liú shǒu zōng zé zú.
八月東京留守宗澤卒。
yí shǐ yuē: zōng zé wèi dōng jīng liú shǒu cuò zhì yíng qì shāo yǒu tiáo lǐ pō dé shì mín zhī xīn chū dào jīng shī yě. huì jīn shǐ bā rén lái shǐ wěi chǔ zé wèi yǒu kuī cì shēn zòu qǐ sòng yù shù quán guó tǐ zhào yù zhǐ zhī zé yǔ huáng qián.
遺史曰:宗澤為東京留守措置營葺稍有條理頗得士民之心初到京師也。會金使八人來使偽楚澤謂有窺伺申奏乞送獄庶全國體詔諭止之澤與黃潛。
shàn wāng bó yàn yì lùn bù tóng zé zài jīng shī fán yǒu shēn qǐng duō wèi qián shàn bó yàn suǒ zǔ zhǐ zhī jīng shī shí qī xiàn jìng lín hé zhě qī shí lǐ zé cuò zhì jūn zhī zhū xiàn měi xiàn guǎn sì lǐ yǒu líng gè lìng kāi háo yī zhàng shēn bā chǐ yú nán àn mái lù jiǎo lián zhū liè zhài ér shū mì yuàn xíng xià yuē shù zhǐ lìng yī fǎng shǎn xī yǐ sān qī fēn wèi lǜ sān fèn chū zhàn qī fèn chū zhù jūn qián zé cuò zhì jīng chéng shǒu yù zhī jù bǔ qì shén duō fèi yòng bù shǎo ér sān xǐng shū mì yuàn zhǐ huī zhū chǎng kù wù rú xiū chéng zào qì xiè jiàn gù gōng zuò yì gèng bù lìng zhī qián zé cháng huái fèn mèn zhī qì zòu qǐng luán yú fù hái jīng shī qián hòu shù shí zhāng cháng bāo yù yuē: shùn xún sì yuè yǒu guī gé yì zǔ zhī wén zhōu fǔ wàn bāng cún wáng guī zài fēng zhī xùn yōng zhī dì wáng zhī guǐ fàn xián yǐ dū yì wèi běn gēn zhèn zāo shí duō jiān sī shì dà zhì yǒng huái bō luàn zhī cè bù jù xǐng fāng zhī láo qí mǐ níng zhī yǒu qī jí xuán fù yǐ hé wǎn sù xiāo zhěn lǜ qǐn shí bù wàng suī wáng zhě yǐ tiān xià wèi jiā céng mí cháng yú lín xìng ér chén zǐ shì rén jūn yóu fù dé wú yù yú zhān sī qīng děng liú jū qiān lǐ zhī jī gǒng hù jiǔ zhòng zhī què hé shù shí bǎi hán zhī zòu qīng yì qiān wàn zhòng zhī xīn kě wén míng bì zhī yīn qián jǔ huí luán zhī qǐng bèi guān zhōng kuǎn shēn kě tàn jiā zé yǒu dù hé huī fù jiù jiāng zhī yì yǐ dà míng dāng chōng yào xí tí diǎn xíng yù guō yǒng cáo chén zhāng yì qiān yǔ běi jīng liú shǒu dù chōng xiāng jī jiǎo yǒng dé xí jí zhāo xī móu zhàn shǒu jù yīn jié dōng píng quán bāng yàn wèi yuán bīng shēng jiàn zhèn shì shí wáng shàn zhāng yòng zhū dà dào jiē zhāo jí jīng chéng xià bo rì jìn fā yǐ xuē guǎng wèi qián qū yǒu chén dé zhě jūn bān huàn shòu xuān hé jiān yān shān yòng bīng shí wèi zhēn dìng fǔ lù bīng mǎ dōu jiān lú gōu zhī yì jiàng wèi chéng dé láng jīng chéng wéi bì zài chéng shàng shǒu yù chéng xiàn guī jiā bù chū shì zé wén qí míng xún fǎng dé zhī lìng tǒng jūn wèi fù lí jīng chéng ér zé bào zú zé zhì dà cái shū gōng suī bù jiù ér rén jiē xī zhī.
善汪伯彥議論不同澤在京師凡有申請多為潛善伯彥所阻止之京師十七縣境臨河者七十里澤措置均之諸縣每縣管四里有零各令開濠一丈深八尺於南岸埋鹿角連珠列寨而樞密院行下約束只令依仿陝西以三七分為率三分出戰七分出助軍錢澤措置京城守御之具補葺甚多費用不少而三省樞密院指揮諸場庫務如修城造器械見僱工作役更不令支錢澤常懷憤懣之氣奏請鑾輿復還京師前後數十章嘗褒諭曰:舜巡四岳有歸格藝祖之文周撫萬邦存王歸在豐之訓庸知帝王之軌範咸以都邑為本根朕遭時多艱思世大治永懷撥亂之策不懼省方之勞俟敉甯之有期即旋復以何晚夙宵軫慮寢食不忘雖王者以天下為家曾靡常於臨幸而臣子視人君猶父得無郁於瞻思卿等留居千里之畿拱扈九重之闕合數十百函之奏傾億千萬眾之心渴聞鳴蹕之音虔舉迴鑾之請備觀忠款深可嘆嘉澤有渡河恢復舊疆之意以大名當衝要檄提點刑獄郭永漕臣張益謙與北京留守杜充相犄角永得檄即朝夕謀戰守具因結東平權邦彥為援兵聲漸振是時王善張用諸大盜皆招集京城下卜日進發以薛廣為前驅有陳德者軍班換授宣和間燕山用兵時為真定府路兵馬都監蘆溝之役降為承德郎京城圍閉在城上守御城陷歸家不出仕澤聞其名尋訪得之令統軍為副離京城而澤暴卒澤志大才疏功雖不就而人皆惜之。
lín quán yě jì yuē: zōng zé zì rǔ lín wù zhōu rén yuán yòu liù nián dēng dì lèi qiān cháo fèng láng jìng kāng chū zhī cí zhōu wèi bèi shén yán zhěng jiā mì gé xiū zhuàn kāng wáng tóng wáng yún: fèng shǐ jīn guó guò cí zhōu guò bǎi xìng shā yún: zé quàn wáng qǐ bīng yuán wáng shì bù yí běi xíng wáng suì hái xiāng zhōu wáng jì wèi tiān xià bīng mǎ dà yuán shuài zé yǔ wāng bó yàn wèi fù wáng zhì dà míng zé yǐn zhòng èr gè lái quàn sù jìn fù yuán shuài wāng bó yàn děng jǔ zhǐ bù cóng jí wáng yù wǎng dōng píng fǔ nǎi lìng liú hào shàng gōng xù yáng qīng cháng jǐng wáng zhōng xiào wǔ jūn yǐ chén cuì wèi dōu tǒng zhì jūn yú kāi dé fǔ. yòu lìng lǘ qiū zhèn sūn zhèn wǎng tīng zé jié zhì zé lǚ qǐng jìn shī bó yàn kǒng bài hé méng xí zhǐ qí xíng jīn rén zì wèi nán lái fàn gǎi zuò gōng kāi dé zé qiǎn tǒng zhì kǒng yàn zhōu bài zhī cì rì lái fàn gǎi zuò bī xíng zài. yòu wèi yàn zhōu suǒ bài zé yǔ quán bāng yàn chéng shèng yù jìng zhì jīng chéng yǐ zhàn chē yī bǎi wǔ shí liàng cóng xíng zhì wèi nán yù fú bīng bài qū nán huá lǔ gǎi zuò dí yǐ liǎng jūn yǎn jī tuī chē zhě jiē zǒu xiān fēng tǒng zhì wáng yàn zhōng děng sǐ zhī zé zài jù bīng chuán xí sì fāng yù yāo duó èr dì wáng jí wèi zé qǐng bìng jí tiān xià bīng qīn zhēng yíng èr dì fù zhōng yuán huáng qián shàn wāng.
林泉野記曰:宗澤字汝霖婺州人元祐六年登第累遷朝奉郎靖康初知磁州為備甚嚴整加秘閣修撰康王同王云:奉使金國過磁州過百姓殺云:澤勸王起兵援王室不宜北行王遂還相州王既為天下兵馬大元帥澤與汪伯彥為副王至大名澤引眾二各來勸速進副元帥汪伯彥等沮止不從及王欲往東平府乃令劉浩尚功緒楊青常景王忠孝五軍以陳淬為都統制軍於開德府。又令閭邱振孫震往聽澤節制澤屢請進師伯彥恐敗和盟檄止其行金人自衛南來犯(改作攻)開德澤遣統制孔彥舟敗之次日來犯(改作逼)行在。又為彥舟所敗澤與權邦彥乘勝欲徑至京城以戰車一百五十輛從行至衛南遇伏兵敗趨南華虜(改作敵)以兩軍掩擊推車者皆走先鋒統制王彥忠等死之澤再聚兵傳檄四方欲邀奪二帝王即位澤請並集天下兵親征迎二帝復中原黃潛善汪。
bó yàn. yòu jǔ qí shì jiā huī yóu gé dài zhì zhī xiāng yáng. yòu qǐ shí wàn zhòng yù fù hé běi bù tīng lǐ gāng rù xiàng jiàn wèi dōng jīng liú shǒu zé wēi huì jiān zhe mín xīn yuè fú wáng shàn yǐ bīng wǔ wàn dīng jìn yǐ bīng shí wàn yáng jìn yǐ shù wàn zhòng jiē lái jiàng bǔ yáng jìn róng zhōu fáng yù shǐ zhī hé nán fǔ zé qiān zī zhèng diàn xué shì mìng hé bīng lǘ qíng tún bīng xī jīng huì hé wáng shàn dīng jìn yáng jìn hé bīng liù shí wàn sú dù hé yíng èr shèng lǔ gǎi zuò dí rén pō wèi dàn qián shàn bó yàn jí qí gōng. yòu lǜ wèi biàn nǎi yòng guō zhòng xún wèi fù yǐ chá zhī fāng chū shī bào zú nián qī shí yáng jìn dà qì jīng chéng shī wàng jiē āi tòng zhī.
伯彥。又沮其事加徽猷閣待制知襄陽。又乞十萬眾欲復河北不聽李綱入相薦為東京留守澤威惠兼著民心悅服王善以兵五萬丁進以兵十萬楊進以數萬眾皆來降補楊進榮州防禦使知河南府澤遷資政殿學士命合兵閭勍屯兵西京會合王善丁進楊進合兵六十萬俗渡河迎二聖虜(改作敵)人頗畏憚潛善伯彥嫉其功。又慮為變乃用郭仲荀為副以察之方出師暴卒年七十楊進大泣京城失望皆哀痛之。
jìng kāng xiǎo yǎ yuē: mén xià shì láng yù yíng shǐ dōng jīng liú shǒu zōng gōng huì zé jīn rén zài rù sāi jiāng fàn gǎi zuò bī jī diān gōng shǒu cí zhōu kàng shū lì qǐng cháo tíng dà wèi zhī bèi zì qǐ jiāng bīng yǐ yǔ lǔ gǎi zuò dí jiǎo yuān shèng jiā zhī jìn bǎo hé gé xiū zhuàn. qiě shǐ mù hé shuò qí bīng wèi jiā jī zhī jì kāng wáng shǐ lǔ gǎi zuò jīn zhì cí zhōu wèi bǎi xìng zhē liú bù shǐ běi qù gōng yīn jìn shuō. yòu qǐng shàng pián yí zǒng hé shuò bīng rù yuán jīng shī huì yuān shèng yǐ là shū jiān dào bài shàng wèi bīng mǎ dà yuán shuài. qiě zhuān zhū shǎng shàng jìn gōng dài zhì wèi fù yuán shuài shàng nán zhì dà míng huò chuán jīn rén yǐ běi guī gōng suì fēn bīng yāo jī zhì wèi nán yù zéi gǎi zuò dí lì zhàn shù rì zéi gǎi zuò dí bīng rì zī gōng wú hòu jì jì xiǎo nǜ zéi gǎi zuò dí fāng běi qù shàng sì wèi jìn gōng lóng tú gé xué shì bài dōng jīng liú shǒu gōng jì zhì jīng shī jiǎn liào zhàn shì xìn shǎng bì fá bīng shì suì zhèn shǐ zhāo lái jù kòu rú yáng jìn dīng jìn zhī liú dé bīng shù shí wàn rén. yòu shàn qì jīng shī qiào mén lóu dié yǐ zhì gōng què guān fǔ xián yī xīn zhī xióng zhuàng bù jiǎn xuān hé jiān lián zhāng qǐ chē jià hái què shēn yuàn lǜ suǒ xùn bīng jì suǒ zhāo dào zéi dù hé běi jìn tǎo shí huáng qián shàn zhù bó yàn dāng guó suī lì jǔ zhī ér gōng zhī yì wèi cháng shǎo shuāi jì ér shàng wù qí jiān bài gōng mén xià shì láng yù yíng fù shǐ yī jiù liú shǒu jiàn yán èr nián yǒu zhǐ qiǎn hán shì zhōng zhī yī luò. yòu lìng cāng shuài liú xī mì jié hé shuò zhī rén zì qīng zhōu jué hé jìn bīng mìng gōng zǒng dà zhòng zì huá ér běi qī jí yú zhōng shān gōng wén mìng xīn yuè jī jīn yín bīng xiè xiān xī bì jù xíng yǒu rì yǐ. ér qián shàn bó yàn kǒng gōng chéng gōng. yòu yǐ jiān jì cóng zhōng zhǐ zhī gōng dà fèn mèn yù yù jiǔ zhī jū fā bèi ér sǐ zhōng wài xī zhī wū hū rú gōng zhī zhōng yì shí gǔ zhī yǐ sǐ qín shì zhě bù xìng juān guǎn zhēn kě wèi rén zhī yún: wáng bāng guó tiǎn cuì yǐ. gōng bài. qiě bù jù jǔ ér bù qū yì rán yǒu gǔ zhōng chén liè shì zhī fēng zhì wèi kè shēn gōng wèi néng chéng jiān chén suǒ wù, qǐ fēi tiān zāi! yì shí bǐng shǐ bǐ zhě shù zhì yú cǐ bì shū yuē: huáng qián shàn wāng bó yàn shā zōng zé zhèng shǐ fǎ yě. shī yuē: hóng hé tāo tāo hàn yě cuī shān dǐ zhù zhōng lì lì dāng kuáng lán hú chì xiōng yàn gǎi zuò dí bīng chì yàn dòng zhí jù cán gōng fǔ shì zhī. ruò yíng rán zhī wú bù wèi dú diàn zhōng yuán fāng shì běi tǎo jiāng yǐ shēn xiān chì yǔ. ruò rì zhū qí jiàng yāo èr zéi qiǎo jǔ xíng huò zhǐ hái suī xī èr zéi xī zú xī yān duó zhī jù yǐ. zhōng wài bēi tàn.
靖康小雅曰:門下侍郎御營使東京留守宗公諱澤金人再入塞將犯(改作逼)畿甸公守磁州抗疏力請朝廷大為之備自乞將兵以與虜(改作敵)角淵聖嘉之進寶和閤修撰。且使募河朔騎兵為夾擊之計康王使虜(改作金)至磁州為百姓遮留不使北去公因進說。又請上便宜總河朔兵入援京師會淵聖以蠟書間道拜上為兵馬大元帥。且專誅賞上進公待制為副元帥上南至大名或傳金人已北歸公遂分兵邀擊至衛南遇賊(改作敵)力戰數日賊(改作敵)兵日滋公無後繼既小衄賊(改作敵)方北去上嗣位進公龍圖閣學士拜東京留守公既至京師簡料戰士信賞必罰兵勢遂振始招徠巨寇如楊進丁進之流得兵數十萬人。又繕葺京師譙門樓堞以至宮闕官府咸一新之雄壯不減宣和間連章乞車駕還闕身願率所訓兵暨所招盜賊渡河北進討時黃潛善注伯彥當國雖力沮之而公之意未嘗少衰既而上悟其奸拜公門下侍郎御營副使依舊留守建炎二年有旨遣韓世忠之伊洛。又令滄帥劉錫密結河朔之人自青州絕河進兵命公總大眾自滑而北期集於中山公聞命欣躍齎金銀兵械纖悉畢具行有日矣。而潛善伯彥恐公成功。又以奸計從中止之公大憤懣鬱郁久之疽發背而死中外惜之嗚呼如公之忠義實古之以死勤事者不幸捐館真可謂人之云:亡邦國殄瘁矣。公敗。且不懼沮而不屈毅然有古忠臣烈士之風志未克伸功未能成奸臣所誤,豈非天哉!異時秉史筆者述至於此必《書》曰:黃潛善汪伯彥殺宗澤正史法也。《詩》曰:洪河滔滔撼野摧山砥柱中立力當狂瀾胡熾凶焰(改作敵兵熾焰)動植俱殘公俯視之。若螢然知無不為獨殿中原方事北討將以身先赤羽。若日朱旗絳夭二賊巧沮行或止還雖醯二賊奚足惜焉奪之遽矣。中外悲嘆。
yǔ wén xū zhōng quán jīng chéng liú shǒu.
宇文虛中權京城留守。
yǔ wén xū zhōng yǔ yáng kě fǔ wèi qí qǐng shǐ fù xíng huì zōng zé zú suì liú xū zhōng quán xíng liú shǒu sī shì.
宇文虛中與楊可輔為祈請使副行會宗澤卒遂留虛中權行留守司事。
zhōng shū shì láng zhāng què zú.
中書侍郎張愨卒。
què zì chéng bó yíng zhōu rén yě. yuán yòu liù nián dēng dì jìng kāng chū shòu lóng tú gé zhí xué shì hé běi dōu zhuǎn yùn shǐ quán dà míng fǔ kāng wáng zhì dà míng què lái yíng shēng yán kāng diàn xué shì jiàn yán chū zhào fù xíng zài tóng zhī shū mì yuàn què zài dà míng shí yǒu jùn zhōu wáng míng zhě hào wáng tiě qiāng yǔ lǐ hóng lǐ mín jù zhòng yǐ fù duó èr dì wèi cí yǒu zhòng shù wàn què chà wú guān zōng zi bù yóu jí jìn shì wáng xié wáng cí zhāo ān fǔ zhī shòu míng zhōu guān chá shǐ hóng mín jiē gé mén zhī hòu bù yóu wǔ yì láng xié cí jiē chéng wù láng hòu dù chōng zhī běi jīng yì qiǎn wáng míng lǜ zhòng tǎo jīn rén wèi zhào liù shè rén suǒ shā lǐ mín fù wèi zéi hào mǎn tiān xīng zhě què é chú shàng shū zuǒ chéng shàng xìng wéi yáng chú zhōng shū shì láng huáng qián shàn wāng bó yàn dāng zhèng què yǐ zhōng gěng zì rèn bù fù huì huáng qián shàn wāng bó yàn qián shàn bó yàn lǚ xiào zōng zé diān kuáng què yuē: rú zōng zé diān kuáng zhī shì duō de shù rén zé tiān xià dìng yǐ. èr rén yǔ sāi cì nián bā yuè zú yú wèi shí zhě tàn qí zhì wèi shèng xíng ér sì sǐ.
愨字誠伯瀛洲人也。元祐六年登第靖康初授龍圖閣直學士河北都轉運使權大名府康王至大名愨來迎升延康殿學士建炎初召赴行在同知樞密院愨在大名時有濬州王明者號王鐵槍與李洪李民聚眾以復奪二帝為辭有眾數萬愨差無官宗子不尤及進士王協王慈招安撫之授明州觀察使洪民皆閤門祗候不尤武翼郎協慈皆承務郎後杜充知北京亦遣王明率眾討金人為趙六舍人所殺李民復為賊號滿天星者愨俄除尚書左丞上幸維揚除中書侍郎黃潛善汪伯彥當政愨以忠梗自任不附會黃潛善汪伯彥潛善伯彥屢笑宗澤顛狂愨曰:如宗澤顛狂之士多得數人則天下定矣。二人語塞次年八月卒於位識者嘆其志未盛行而巳死。
jìng kāng xiǎo yǎ yuē: gōng huì què jìng kāng zhī mò gōng wèi hé běi dōu zhuǎn yùn shǐ zhào yě shuài dà míng shī tú bù ān suì pàn yù shā yě gōng tǐng shēn chū yù zhòng fāng dìng. qiě qǐng gōng lǐng shuài shì yě suì dé miǎn yān dà yuán shuài zì xiāng zhōu dù hé zhì dà míng gōng lì guī shí bìng. qiě chén tiān xià suǒ yǐ zhì luàn ān wēi zhī běn shàng wèi dòng sè ér xīn shàn zhī míng nián shàng dēng dà bǎo zhào gōng rù cān shū fǔ shāo qiān yòu xiá suì èr huáng mén zì rù yù dà zhèng wéi zhī dān jié qí yán yì wēi qí jiàn zhèng yù qiè wú suǒ bì suī huáng qián shàn hù shì sì jiān zhuān wù yōng bì zì wāng bó yàn ér xià nú shì zhī bù gǎn shǎo wǔ qí yì wéi gōng yǐ zhí dào zì chí miàn zhé qí shī sòng yán qí duǎn shì bì lì zhēng suī yán bù xíng ér bù shǎo qū sì ér jiē rú gōng yán shàng dú jiā zhī qián shàn nèi suī bù néng wú kuì yù jì gōng gōng yì lǚ qǐ shēn shén lì shàng zhī gōng zhōng chéng jìn zhí yù jiā juàn hé zhōng bù tīng gōng qù tiān xià yǐn lǐng jì gōng rù xiàng ér gōng. qiě sǐ yǐ. jiàn yán sān nián xià shàng zì háng zhōu xìng jiàn kāng guò gōng zhī mù sī gōng zhī xián jiàng zhào qiǎn shǐ zhì jì hòu xuè fù qí jiā wū hū shì zhī shì yú cháo yě. huàn wú juàn yú jūn yǐ. ér tiān zǐ míng chá bèi zhī gōng wèi shēn yán suī lì bù zú shèng huáng qián shàn zhī jiān shì jì yàn bù néng gé huáng qián shàn zhī bì qián shàn zhī wù guó jí xián qí zuì rú cǐ zú bù chuán sǐ ér lìng gōng sǐ hū! shì kě tàn yě. shī yuē: jiàn yán shào tǒng ruì yú zhōng xìng nǎi dé xián fǔ shí yào yǐn bīng zé jūn yáo shùn liáng zāi! gǔ gōng gǒu yòng qí yán bù nán pī chéng xiāng chén jù dù jì jí cái néng qún xié yì zhī rú bǐ zhān yīng gōng fèn bù gù zhōng yǒng rì zēng zhān zhī wéi hé chuí tiān zhī péng suǒ suǒ qián shàn lòu bǐ wā yíng xián yāo xié shòu hé jiè hé chéng.
靖康小雅曰:公諱愨靖康之末公為河北都轉運使趙野帥大名師徒不安遂叛欲殺野公挺身出諭眾方定。且請公領帥事野遂得免焉大元帥自相州渡河至大名公力規時病。且陳天下所以治亂安危之本上為動色而心善之明年上登大寶召公入參樞府稍遷右轄遂貳黃門自入預大政惟知殫竭其言益危其諫諍愈切無所避雖黃潛善怙勢肆奸專務壅蔽自汪伯彥而下奴事之不敢少忤其意惟公以直道自持面折其失誦言其短事必力爭雖言不行而不少屈巳而皆如公言上獨嘉之潛善內雖不能無愧愈忌公公亦屢乞身甚力上知公忠誠勁直愈加眷荷終不聽公去天下引領冀公入相而公。且死矣。建炎三年夏上自杭州幸建康過公之墓思公之賢降詔遣使致祭厚〈血阝〉其家嗚呼士之仕於朝也。患無眷於君矣。而天子明察備知公為深言雖力不足勝黃潛善之奸事既驗不能革黃潛善之愎潛善之誤國嫉賢其罪如此卒不遄死而令公死乎!是可嘆也。《詩》曰:建炎紹統銳於中興乃得賢輔食藥飲冰責君堯舜良哉!股肱苟用其言不難丕承相臣巨蠹忌嫉才能群邪翼之如彼鸇鷹公奮不顧忠勇日增瞻之維何垂天之鵬瑣瑣潛善陋比蛙蠅賢妖邪壽何戒何懲。
diàn zhōng shì yù shǐ mǎ shēn yán xiè kè jiā sūn dí bù kě fù yòng.
殿中侍御史馬伸言謝克家孫覿不可復用。
cì jìn shì chū shēn tóu pǐn dǐng dài sì chuān děng chù chéng xuān bù zhèng shǐ sī bù zhèng shǐ qīng yuàn xǔ hán dù xiào kān.
賜進士出身頭品頂戴四川等處承宣布政使司布政使清苑許涵度校刊。
juǎn yī bǎi shí qī jiào kān jì.
※卷一百十七校勘記。
zòu bào jīn rén dù hé fēn tóu sì chū zòu wù zuò zǒu tuō sì zì chū bīng yè gōng qí yíng gōng wù zuò zhuó nǎi yí shū yán yàn yì shì yí wù zuò qiǎn jiè yáng jìn yíng zhōu fáng yù shǐ yíng wù zuò róng xià tóng. yòu yí qí móu biàn tuō móu zì shā qí jiāng hán yì bèi jǐn tuō jiāng zì yì wù zuò liú qián hòu shù shí zhāng cháng cì bāo yù tuō cì zì zhe guī gé yì zǔ zhī wén zhe wù zuò yǒu qīng yì qiān wàn zhòng zhī xīn zhòng wù zuò chéng cái lí jīng xì chéng ér zé bào zú tuō cái zì mìng hé bīng lǘ qiū qíng tún bīng xī jīng qiū zì yǎn wèi xíng huì zōng zé zú tuō wèi zì shòu míng zhōu guān chá shǐ míng xià yīng yǒu què wén bèi zhī gōng wèi shēn bèi zì yǎn.
奏報金人渡河分投四出(奏誤作走脫四字)出兵夜攻其營(攻誤作斫)乃遺書延彥議事(遺誤作遣)借楊進營州防禦使(營誤作榮下同)。又疑其謀變(脫謀字)殺其將韓裔孛堇(脫將字裔誤作留)前後數十章嘗賜褒諭(脫賜字)著歸格藝祖之文(著誤作有)傾億千萬眾之心(眾誤作乘)才離京戲城而澤暴卒(脫才字)命合兵閭邱勍屯兵西京(邱字衍)未行會宗澤卒(脫未字)授明州觀察使(明下應有闕文)備知公為深(備字衍)。