strong qíng cí wú kě dòu xiū shā bào pí pá strong
情詞無可逗 羞殺抱琵琶
xiāng jìng liú yān, dié láng lóng wù, gè shì sū tái chūn mù. cuì xiù hóng zhuāng, xiāo dé rén wáng guó gù. kāi xiào yè yí guāng hé zài qì qín wàng fū chāi shuí sù? tàn gǔ lái qīng guó qīng chéng, zuì shì é méi bǎ rén wù. zhàng fū jùn céng xiá gǔ, kěn mǐ mǐ rào zhǐ, zuì hóng hān sù. jiàn sǎo qíng mó, rèn xiào rú shēng suān fǔ. chī xiàng rú yuán qǐ xián tiāo, lòu sòng yù cǎi jiān tōu fù. xū xìn shì zǐ nǚ róu cháng, bù xiàng yīng xióng pǔ.
香徑留煙,蹀廊籠霧,個是蘇台春暮。翠袖紅妝,銷得人亡國故。開笑靨夷光何在;泣秦望夫差誰訴?嘆古來傾國傾城,最是蛾眉把人誤。丈夫峻嶒俠骨,肯靡靡繞指,醉紅酣素。劍掃情魔,任笑儒生酸腐。媸相如緣綺閒挑,陋宋玉彩箋偷賦。須信是子女柔腸,不向英雄譜。
yòu diào qǐ luó xiāng
右調《綺羅香》
wú jiā ní fù dào: xuè qì wèi dìng, jiè zhī zài sè. zhèng wèi shào nián bù ān shì gù, bù zhī lì hài, yòu huò zì jīn zì jǐ rén cái, zì qí zì jiā de xué wèn. dāng zhe guān jū xiāo suǒ, lǚ guǎn qī qí, zěn néng níng nài? kuàng yù zhe piān shì yī gè qí miào nǚ, jiāo yín qiǎo yǒng, rù ěr qiān xīn mèi liǎn yāo zī, cì mù guà dǎn, wǒ yǒu qíng, tā yǒu yì, zěn bù zuò chū shì lái? bù zhī gǔ lái sī qíng, xiàng rú yǔ wén jūn shì yǒu zhōng de, rén dōu dào tā wú xíng. yuán wēi zhī yīng yīng shì wú zhōng de, rén dōu dào tā bó qíng.
吾家尼父道:「血氣未定,戒之在色。」正為少年不諳世故,不知利害,又或自矜自己人才,自奇自家的學問。當着鰥居消索,旅館淒其,怎能寧奈?況遇着偏是一個奇妙女,嬌吟巧詠,入耳牽心;媚臉妖姿,刺目掛膽,我有情,他有意,怎不做出事來?不知古來私情,相如與文君是有終的,人都道他無行。元微之、鶯鶯是無終的,人都道他薄情。
rén zhǐ shì xiǎng yī xiǎng, yī gè nǚ zǐ, wǒ yǔ tā gǒu hé, zhè shí nǐ ài sè, wǒ ài cái, wéi kǒng bù dé shàng shǒu, hái yǒu shén me huà shuō? zhǐ shì hòu biān xiǎng qǐ dāng chū shǔ qiè gǒu tōu de, shì hé guāng jǐng? yòu huò fū fù shāo yǒu xìn xì, dào zhè fù rén dāng rì céng yǔ wǒ sī qíng, mò bù jīn rì yòu yǒu wài xīn me? zhì yú liǎng xià suī rán chéng jiù, què zhuàng le yī gè shì biàn nán liào, bù fù zuò dé fū fù, nǐ bàn wǒ qiān, hé yǐ wèi qíng? yòu huò shì jué, wèi rén cháo xiào, zhì nà fù rén jiàn báo yú jiù gū, jiàn è yú fū xù, wǒ yòu zěn me wèi qíng? gù dà yīng xióng jiàn dé dìng, shí dé pò, bù tōu yī shí zhī huān yú, huài zì jǐ yǔ tā de xíng zhǐ.
人只試想一想,一個女子,我與他苟合,這時你愛色,我愛才,惟恐不得上手,還有什麼話說?只是後邊想起當初鼠竊狗偷的,是何光景?又或夫婦稍有釁隙,道這婦人當日曾與我私情,莫不今日又有外心麼?至於兩下雖然成就,卻撞了一個事變難料,不復做得夫婦,你絆我牽,何以為情?又或事覺,為人嘲笑,致那婦人見薄於舅姑,見惡於夫婿,我又怎麼為情?故大英雄見得定,識得破,不偷一時之歡娛,壞自己與他的行止。
huà shuō hóng zhì jiān yǒu yī shì zǐ, xìng lù míng róng, zì zhòng hán. běn guàn sū zhōu fǔ kūn shān xiàn rén. shǎo sàng fù, yǔ guǎ mǔ xiāng yī, zhī rèn zì huó. tā shēng de yí róng jùn yì, jǔ zhǐ duān xiáng, piāo piāo ruò shén xiān zhōng rén. què yòu qín xué hǎo wèn, gù cǐ xiōng zhōng jí qí gāi bó, zhū zi bǎi jiā, wú bù guàn tōng. tā fù zài shí yǐ pìn le qīn, shàng wèi bì yīn. shí bā suì jìn le kūn shān xiàn xué. fán rén shào nián jìn xué wèi jīng zhé cuò, kàn de gōng míng róng yì, biàn yì xiè yú yán mò, rù yú yóu yì, tā què shào nián lǎo chéng, zhì xiàng yuǎn dà. ruò shuō zuò wén jiǎng xué, yě bù cí fēng yǔ, bù lùn yuǎn jìn. ruò shì xún huā wèn liǔ, yǐn jiǔ yóu shān, tā biàn guǒ zú bù rù. dāng shí yǒu xiào tā yū de, tā què shuài xìng ér xíng, bù kěn gǎi yì.
話說弘治間有一士子,姓陸名容,字仲含。本貫蘇州府崑山縣人。少喪父,與寡母相依,織紝自活。他生得儀容俊逸,舉止端詳,飄飄若神仙中人。卻又勤學好問,故此胸中極其該博,諸子百家,無不貫通。他父在時已聘了親,尚未畢姻。十八歲進了崑山縣學。凡人少年進學未經折挫,看得功名容易,便易懈於研墨,入於游逸,他卻少年老成,志向遠大。若說作文講學,也不辭風雨,不論遠近。若是尋花問柳,飲酒游山,他便裹足不入。當時有笑他迂的,他卻率性而行,不肯改易。
jìn xué zhī hòu, yǒu gè fù qīn xiāng hǎo de yǒu rén, xìng xiè míng chēn, hào dù chéng, zhù zài mǎ ān shān xià. shēng yǒu yī zi yī nǚ, nǚ míng fāng qīng, nián kě shí bā suì, shēng de liǎn rú yuè mǎn, mù ruò xīng huī, cuì dài chū shū yáng liǔ, zhū chún bàn tǔ yīng táo. yòu qiě jǔ zhǐ qīng yíng, fēng shén piāo yì. tā fù qīn shì gè lǎo bái xiǎng qǐ jiā, chuī xiāo gǔ qín dàn qí zuò wāi shī yě dōu huì dé, cháng bǎ zhè xiē jiào tā, gù cǐ zhè nǚ zǐ wú jiàn bù tōng.
進學之後,有個父親相好的友人,姓謝名琛,號度城,住在馬鞍山下。生有一子一女,女名芳卿,年可十八歲,生得臉如月滿,目若星輝,翠黛初舒楊柳,朱唇半吐櫻桃。又且舉止輕盈,丰神飄逸。她父親是個老白想起家,吹簫、鼓琴、彈棋、做歪詩也都會得,常把這些教她,故此這女子無件不通。
dǎo shì zhè xiōng dì xiè péng, shí yī suì què měng dǒng chī yú, bù kěn dú shū. xiè lǎo cǐ shí yǒu le jǐ fēn jiā shì, bā bù dé ér zi dú shū jìn xué. lái hè lù zhòng hán shí, jiàn tā jiā shì xiāo tiáo, yě yǒu lián tā zhī yì, dào: xián qì jiā shì qīng dàn, yě chù guǎn me?
倒是這兄弟謝鵬,十一歲卻懵懂痴愚,不肯讀書。謝老此時有了幾分家事,巴不得兒子讀書進學。來賀陸仲含時,見他家事蕭條,也有憐他之意,道:「賢契家事清淡,也處館麼?」
lù zhòng hán dào: xiǎo zhí qiǎn xué, zěn kān wèi rén shī.
陸仲含道:「小侄淺學,怎堪為人師。」
xiè lǎo dào: xián qì zhe cǐ niàn tóu, biàn qián chéng wàn lǐ, zì jiā jiàn dé bù zú, cháng cháng yǒu yú. lǎo fū yǒu jù xiāng zhī huà fèng dú: jiā xià yǒu gè xiǎo quǎn, nián yǐ shí yī suì le, wèi yù míng shī, shàng rán wán chǔn, ruò xián zhí bù qì, báo yǒu jǐ jiān shū fáng, gǎn qū zài hán shè zuò gè xī xí. zhǐ kǒng cū chá dàn fàn, yǒu màn xián zhí. shù xiū bù duō, bù chéng yī gè lǐ, zhǐ dāng zì dú shū ba.
謝老道:「賢契着此念頭,便前程萬里,自家見得不足,常常有餘。老夫有句相知話奉瀆:家下有個小犬,年已十一歲了,未遇明師,尚然頑蠢,若賢侄不棄,薄有幾間書房,敢屈在寒舍作個西席。只恐粗茶淡飯,有慢賢侄。束脩不多,不成一個禮,只當自讀書吧。」
lù zhòng hán zhe: jí chéng lǎo bó péi zhí, zhǐ kǒng duǎn cái bù shèng rèn.
陸仲含着:「極承老伯培植,只恐短才不勝任。」
xiè lǎo qǐ shēn dào: bú yào guò qiān, kě duì lìng táng yī shuō, xué shēng jiù sòng guān shū lái. zhòng hán suí yǔ mǔ qīn jì yì.
謝老起身道:「不要過謙,可對令堂一說,學生就送關書來。」仲含隨與母親計議。
mǔ qīn dào: jiā zhōng dǒu shì, yuán nán dú shū, ruò chéng tā hǎo yì, bù wéi kě yǐ qián xīn shū shǐ, hái kě shěng jiā zhōng gōng gěi, zhè gāi qù. zhǐ shì tōng jiā jiào shū yào dāng zhēn, tā yǐn shí fú dài bú dào chù, yě jiāng jiù xiē, qiè bù kě zuò qiāng. guǒ rán gé le liǎng rì, xiè lǎo lái sòng yī gè shí èr liǎng guān, jiù zé rì qǐng tā fù guǎn. lù zhòng hán cǐ shí shōu shí le xiē shū shǐ, bié le mǔ qīn. lái dào xiè jiā, zhǐ jiàn hǎo yī gè tíng yuàn:
母親道:「家中斗室,原難讀書,若承他好意,不唯可以潛心書史,還可省家中供給,這該去。只是通家教書要當真,他飲食伏待不到處,也將就些,切不可做腔。」果然隔了兩日,謝老來送一個十二兩關,就擇日請他赴館。陸仲含此時收拾了些書史,別了母親。來到謝家,只見好一個庭院:
rào hù xī liú dàng yàng, fù qiáng liǔ yǐng héng xié,
繞戶溪流蕩漾,覆牆柳影橫斜,
lián juǎn mǎn tíng cǎo sè, fēng lái gé yuàn cán huā.
簾卷滿庭草色,風來隔院殘花。
dào de mén, xiè lǎo yǔ ér zi chū lái xiāng yíng. yán rù zhōng táng xiāng yī, xùn zhòng hán shàng zuò. zhòng hán zài sān qiān ràng, xiè lǎo dào: jīn rì xī bīn zì yīng shàng zuò le. chá bà jiào ér zi bài le, sòng le zhì, yán rù shū fáng. cǐ lǎo shì zài háng rén, gù cǐ shōu shí dé jí qí jīng yǎ:
到得門,謝老與兒子出來相迎。延入中堂相揖,遜仲含上坐。仲含再三謙讓,謝老道:「今日西賓自應上坐了。」茶罷叫兒子拜了,送了贄,延入書房。此老是在行人,故此收拾得極其精雅:
xiǎo kǎn lín liú chū, shū chuāng bàng zhú kāi.
小檻臨流出,疏窗傍竹開。
huā yīn yī qū jìng, qīng yǐng luò zhǎng huái.
花陰依曲徑,清影落長槐。
xì cǎo hán xīn sè, juǎn fēng dài gǔ tái.
細草含新色,卷峰帶古苔。
xiān chén jīng bú dào, tí niǎo dé pín lái.
纖塵驚不到,啼鳥得頻來。
sān jiān xiǎo zuò qì, shàng guà zhe yī fú xiǎo dān tiáo. yī zhāng huā lí xiǎo jǐ, shàng gòng zhe yī gè gǔ tóng píng, chā zhe jǐ zhī shí huā. cè biān xiǎo zhuō shàng, shì yī pén xì yè chāng pú, zhōng liè tài hú shí. hēi qī xiǎo yǐ sì zhāng, lín chuāng xiǎo yǐng mù zhuō, shàng liè qí píng cí lú. tiān jǐng nèi liè liǎng shù mò lì yī pén jiàn lán. cè shǒu guò yī xiǎo huán dòng mén, yòu sān jiān xiǎo shū fáng, shì xiān shēng zuò de. qū lán qǐ chuāng, qīng yōu kě rén. lái guǎn fú shì de què shì yī gè shí yī èr suì xiǎo yā huán. xiè lǎo dào: jiā xià yǒu jǐ mǔ bó tián, wū hòu yòu yǒu gè xiǎo pǔ, yǒu liǎng gè xiǎo sī, dōu zài nà biān zuò huó, gù cǐ zhe xiǎo huán fú shì, xiǎng zài tōng jiā bù ài.
三間小坐憩,上掛着一幅小單條。一張花梨小几,上供着一個古銅瓶,插着幾枝時花。側邊小桌上,是一盆細葉菖蒲,中列太湖石。黑漆小椅四張,臨窗小癭木桌,上列棋枰、磁爐。天井內列兩樹茉莉、一盆建蘭。側首過一小環洞門,又三間小書房,是先生坐的。曲欄綺窗,清幽可人。來館伏侍的卻是一個十一二歲小丫鬟。謝老道:「家下有幾畝薄田,屋後又有個小圃,有兩個小廝,都在那邊做活,故此着小鬟伏侍,想在通家不礙。」
wǎn jiān kāi yàn, shì yǒu yī èr nǚ niáng kuī xiào de, zhòng hán bìng bù kuī shì tā. zì cǐ zhī hòu, zhǐ shì jǐn xīn zài nà xiāng jiào shū. zhè xiè péng suī shì yú dùn, dāng bù dé tā zhāo xī jiǎng shuō, jiàn jiàn yě yǒu liàng tóu. měi wǎn xiè lǎo yīn shì ài zi, jiào rù nèi shì xiē sù, lù zhòng hán dào yuè dé kōng shū zhāi dú jiōng, zì yì dú shū. shí yú rì yī huí jiā, bù tí le.
晚間開宴,似有一二女娘窺笑的,仲含並不窺視她。自此之後,只是盡心在那廂教書。這謝鵬雖是愚鈍,當不得他朝夕講說,漸漸也有亮頭。每晚謝老因是愛子,叫入內室歇宿,陸仲含倒越得空書齋獨扃,恣意讀書。十餘日一回家,不題了。
zhǐ shì xiè lǎo de nǚ ér fāng qīng, tā xìng gé yuán shì xiāo sǎ de, yòu xué le yī shēn jì yì, cháng dào shì: sū xiǎo mèi méi wǒ de sè yuè xī shī shǎo wǒ de cái. jǐ tóu yǒu běn zhū shū zhēn duàn cháng jí, kàn le, měi wèi tàn xī dào: bǎ zhè duàn cái sè pèi gè yōng liú, qǐ bù kě hèn? dào bù rú wén jūn dé pèi zhe xiàng rú, míng gāo qiān gǔ. kuàng qiě yòu yīn xiè lǎo zé pèi, gāo bù chéng, dī bù jiù, bǎ suì yuè cuō tuó. kàn zhè dōng yè chūn xiāo, hǎo shēng yì yàng. céng jì tā hé duàn cháng jí yùn, yǒu shī dào:
只是謝老的女兒芳卿,她性格原是瀟灑的,又學了一身技藝,嘗道是:『蘇小妹沒我的色;越西施少我的才。』幾頭有本朱淑真《斷腸集》,看了,每為嘆息道:「把這段才色配個庸流,豈不可恨?倒不如文君得配着相如,名高千古。」況且又因□(謝)老擇配,高不成,低不就,把歲月蹉跎。看這冬夜春宵,好生悒怏。曾記她和《斷腸集》韻,有詩道:
chū rì huī huī tòu qǐ chuāng, xì xún cán mèng wèi chéng zhuāng.
初日暉暉透綺窗,細尋殘夢未成妝。
liǔ yāo yīng ràng dāng shí hǎo, xiù dài jīng kàn jiàn jiàn zhǎng.
柳腰應讓當時好,繡帶驚看漸漸長。
píng rì yě shì wú liáo wú lài. zì nà rì qǐng lù zhòng hán shí, tā zài píng fēng hòu cù lái cù qù kàn tā, jiàn tā fēng shén xiù shuǎng, yán yǔ wēn yǎ, àn xiǎng: tā wài mào yǐ shì rú cǐ, shào nián jìn xué, nèi cái bì jìng yě hǎo. shì zhè yàng rén kě shì cái mào liǎng jué le. zhǐ bù zhī wǒ fù qīn jīn rì jiǎn, míng rì zé, kě dé zhè yàng gè rén me? yǐ cǐ shí fēn liú yì.
平日也是無聊無賴。自那日請陸仲含時,她在屏風後蹴來蹴去看他,見他丰神秀爽,言語溫雅,暗想:「他外貌已是如此,少年進學,內才畢竟也好。似這樣人可是才貌兩絕了。只不知我父親今日揀,明日擇,可得這樣個人麼?」以此十分留意。
zì xiè lǎo shàng nián sàng le qī, zhōng kuì zhī shì, jù shì fāng qīng guǎn. nà fāng qīng bèi dé shí fēn jīng jié, zǎo wǎn bì qǔ hǎo tiān chí sōng luó kǔ míng yǔ tā. nà lù zhòng hán dào tā jiā hǎo qīng de, yě shì cháng shì, bìng bù wèn tā.
自謝老上年喪了妻,中饋之事,俱是芳卿管。那芳卿備得十分精潔,早晚必取好天池松蘿苦茗與他。那陸仲含道他家好清的,也是常事,並不問它。
fāng qīng dào xiàng yā tóu cǎi líng wèn dào: xiān shēng céng dào zhè chá hǎo me?
芳卿倒向丫頭采菱問道:「先生曾道這茶好麼?」
cǎi líng dào: zhè xiān shēng shì cūn de, zài nà xiāng kàn le zhè liǎng zhāng zhǐ, wū wū de, yǒu shí ná qù biàn chī, yǒu shí gē zuò bīng lěng de, hé céng bǎ yǎn jīng qù kàn yī kàn qīng de huáng de, bǎ bí zi wén yī wén xiāng de bù xiāng de?
采菱道:「這先生是村的,在那廂看了這兩張紙,嗚嗚的,有時拿去便吃,有時擱做冰冷的,何曾把眼睛去看一看青的、黃的,把鼻子聞一聞香的、不香的?」
fāng qīng dào: chī yā tóu, zhè tā shì yī xīn zài shū shàng, shì yī gè hěn dú shū xiù cái.
芳卿道:「痴丫頭,這他是一心在書上,是一個狠讀書秀才。」
cǎi líng dào: hěn shì hěn de, lái zhè yī xiàng, bù céng jiàn tā xiào yī xiào.
采菱道:「狠是狠的,來這一向,不曾見他笑一笑。」
fāng qīng dào: nǐ bù xiǎo de, zuò xiān shēng yào shì zhè yàng. ruò shì duì zhe zhè wán pí, yǔ tā xì diān diān de, biàn méi pà jù le. zhè yě shì méi nài hé, nǎ yī gè shào nián bú yào wán shuǎ fēng yuè de?
芳卿道:「你不曉的,做先生要是這樣。若是對着這頑皮,與他戲顛顛的,便沒怕懼了。這也是沒奈何,哪一個少年不要頑耍風月的?」
cǎi líng dào: zhè yàng shuō qǐ lái shì jiǎ hěn le.
采菱道:「這樣說起來是假狠了。」
chù guǎn shù yuè, fāng qīng cháng shí zài lóu shàng diào sī nòng zhú, yào yǐn dòng tā, bù liào lù zhòng hán shào nián lǎo chéng dé jǐn, què shì bù tīng dé bān, bìng bù zài cǎi líng xiè péng miàn qián wèn yī shēng shì shuí rén chuī dàn.
處館數月,芳卿嘗時在樓上調絲弄竹,要引動他,不料陸仲含少年老成得緊,卻似不聽得般,並不在采菱、謝鵬面前問一聲是誰人吹彈。
nà fāng qīng jiàn tā zhè guāng jǐng, dào tā zhì chéng kě tuō zhōng shēn, piān yào lái rě tā. fù qīn bù zài shí, cháng dào xiǎo zuò qì biān cǎi huā lái wán shuǎ, gù yì yǔ cǎi líng dà jīng xiǎo guài de, shǐ tā dé zhī. yǒu shí zhí dào tā huán dòng mén wài, tīng tā jiǎng shū. zhòng hán què bù zǒu chū lái. jí huò zhuàng zhe, bì xián, zhé shēn zhuǎn le qù. xiè péng yào lái shuō jiě jie shí, zì niáng méi hòu, dōu shì jiě jie kān guǎn, bù gǎn rě tā què yòu shū jiǎng bù chū shí, yòu kuī jiě jie bǎ qiè tīng de jiào dǎo tā. tā yě bā bù dé jiě jie lái tīng. fāng qīng yòu yào xiǎn cái, bǎ zì jǐ zuò jiù de shī, jiǎ zuò fù qīn de, jiào xiōng dì ná yǔ tā kàn.
那芳卿見他這光景,道他至誠可托終身,偏要來惹他。父親不在時,常到小坐憩邊採花來頑耍,故意與采菱大驚小怪的,使他得知。有時直到他環洞門外,聽他講書。仲含卻不走出來。即或撞着,避嫌,折身轉了去。謝鵬要來說姐姐時,自娘沒後,都是姐姐看管,不敢惹她;卻又書講不出時,又虧姐姐把竊聽的教導他。他也巴不得姐姐來聽。芳卿又要顯才,把自己做就的詩,假做父親的,叫兄弟拿與他看。
nà lù zhòng hán dào: zhè shī shì dài le shā mào, huò shì shān rén mò kè zuò de, wǒ men rú shēng zhǐ kě yòng xīn zài bā gǔ tóu shàng. tuō yǒu yú gōng, dāng bó tōng jīng shǐ, ruò zhè xiē yín shī zuò fù, dàn qín zhuó qí. duō yī jiàn shì tiān yī jiàn lèi, bù kě kàn tā. xiè péng yī gè sǎo xìng ér zhǐ.
那陸仲含道:「這詩是戴了紗帽,或是山人墨客做的,我們儒生只可用心在八股頭上。脫有餘工,當博通經史,若這些吟詩作賦,彈琴着棋。多一件是添一件累,不可看他。」謝鵬一個掃興而止。
fāng qīng dào: zěn xiǎo xiǎo nián jì, zhè yàng fǔ qì. jǐ fān yào xiě fēng qíng shū zhe cǎi líng sòng qù, yòu pà xiōng dì dé zhī. yào zì chéng tā guī shěng shí dào fáng zhōng liú xiē shī jù, yòu kǒng pà bèi tā rén huò fù qīn dào guǎn zhōng kàn jiàn, bù gǎn.
芳卿道:「怎小小年紀,這樣腐氣。」幾番要寫封情書着采菱送去,又怕兄弟得知。要自乘他歸省時到房中留些詩句,又恐怕被他人或父親到館中看見,不敢。
yī rì yòu dào shū fáng zhōng lái tīng tā jiǎng shū, què jiàn tā chuāng wài shài zhe yī shuāng hóng xié ér, zhèng shì lù zhòng hán de.
一日又到書房中來聽他講書,卻見他窗外曬着一雙紅鞋兒,正是陸仲含的。
fāng qīng dào: kàn tā yě shì hǎo huá lì de rén, zěn bù dān fēng yuè. máng huí fáng zhōng xiě le yī shǒu shī dào:
芳卿道:「看他也是好華麗的人,怎不耽風月。」忙回房中寫了一首詩道:
rì yǐ dōng qiáng pàn luò huī, mèng hún yè yè rào shū wéi,
日倚東牆盼落暉,夢魂夜夜繞書幃,
hé yuán dé suì shēng píng yuàn, huà zuò luán huáng xiāng duì fēi.
何緣得遂生平願,化作鸞凰相對飛。
jiào cǎi líng dào: nǎi yǔ wǒ jiāng lái cáng zài lù xiàng gōng xié nèi, bù kě yǔ dà shū jiàn. yòu pà cǎi líng hōng tā, yòu zì suí zhe tā, yuǎn yuǎn de kàn tā cáng le fāng zhuǎn.
叫采菱道:「妳與我將來藏在陸相公鞋內,不可與大叔見。」又怕采菱哄她,又自隨着她,遠遠的看她藏了方轉。
qǐ gé tòng xíng gū, qiáng dōng yǒu zǐ dōu,
綺閣痛形孤,牆東有子都,
shēn xīn lián zhǐ huáng, cùn jiān tuō shuāng fú.
深心憐只凰,寸緘托雙鳧。
yòu zhe cǎi líng jiè sòng chá míng sè, lái kàn dòng jìng.
又着采菱借送茶名色,來看動靜。
nà cǎi líng kàn jiàn tiān sè yīn, gù yì dào yī jù: tiān yào xià yǔ le.
那采菱看見天色陰,故意道一句:「天要下雨了。」
zhǐ jiàn lù zhòng hán zǒu chū lái, jiāng xié zǐ dàn shàng liǎng dàn. zhèng dài shōu shí, què jiàn xié nèi yǒu yī fú zhǐ zài, chě chū lái shí, shàng miàn shì yī shǒu shī. tā kàn le yòu kàn, xiǎng dào: zhè bǐ zhàng róu mèi, yí dìng shì gè nǚ rén zuò de, zěn luò zài wǒ xié nèi? ná zài shǒu zhōng xiǎng le jǐ huí, yě yuán bǐ xiě zài hòu shǒu dào:
只見陸仲含走出來,將鞋子彈上兩彈。正待收拾,卻見鞋內有一幅紙在,扯出來時,上面是一首詩。他看了又看,想道:「這筆仗柔媚,一定是個女人做的,怎落在我鞋內?」拿在手中想了幾回,也援筆寫在後首道:
yīn sàn xián tíng zhuì wǎn huī, yī jīng pī wán jìng chuí wéi.
陰散閒庭墜晚暉,一經披玩靜垂幃。
yǒu qín pà zuò xiàng rú diào, jì yǔ gū huáng bié xiàng fēi.
有琴怕作相如調,寄語孤凰別向飛。
yī shí gāo xìng xiě le, yòu xiǎng dào: wǒ shī shì jù jué tā de, què bù zhī shì hé rén zuò, yòu qǐng hé rén yǔ tā, liú zài shū sì zhōng, fǎn jué bù yǎ. jìng jiāng lái chě dé fěn suì. cǎi líng zài chuāng wài zhāng jiàn, máng qù huí fù.
一時高興寫了,又想道:「我詩是拒絕她的,卻不知是何人作,又請何人與她,留在書笥中,反覺不雅。」竟將來扯得粉碎。采菱在窗外張見,忙去回復。
fāng qīng yǐ zài nà lǐ děng xìn, dào: zěn me le?
芳卿已在那裡等信,道:「怎麼了?」
cǎi líng dào: wǒ zài nà lǐ děng le bàn rì, bù jiàn dòng jìng, bèi wǒ hōng dào tiān yù le, tā què lái shōu zhè xié zǐ, jiàn le shī ér, fù dào fáng zhōng, yī tóu zǒu, yī tóu diǎn tóu yáo nǎo, qīng qīng de dú. dú le bàn rì, yě zài zhǐ shàng xiě le jǐ jù, hòu biān yòu jiāng lái chě suì le. xiǎng shì zuò jiě jie bù guò, gù cǐ chě huài.
采菱道:「我在那裡等了半日,不見動靜,被我哄道天雨了,他卻來收這鞋子,見了詩兒,復到房中,一頭走,一頭點頭搖腦,輕輕的讀。讀了半日,也在紙上寫了幾句,後邊又將來扯碎了。想是做姐姐不過,故此扯壞。」
fāng qīng dào: tā chě shì nǎo me?
芳卿道:「他扯是惱麼?」
cǎi líng dào: yě bù huān xǐ, yě bù nǎo.
采菱道:「也不歡喜,也不惱。」
fāng qīng dào: tā ruò shì wú qíng de, yí dìng shàng shǒu chě huài. tā yòu zhè děng xiǎng kàn, yòu hé, yí dìng yě yǒu xiē dòng qíng. chě huài shí, tā pà rén zhī dào, yù miè xíng jī le, hái shì gè yǒu xīn rén.
芳卿道:「他若是無情的,一定上手扯壞。他又這等想看,又和,一定也有些動情。扯壞時,他怕人知道,欲滅形跡了,還是個有心人。」
bù zhī nà lù zhòng hán zài nà biān fèi le hǎo xiē xīn, dào: wǒ cháng wén dé xiè lǎo zài wǒ miàn qián shuō ér zi yú chǔn, yī nǚ cōng míng, chuī dàn xiě zuò, wú suǒ bù néng. zhè yí dìng shì tā zuò de. shī zhōng cí yì shì yǒu yì yú wǒ, dàn xiè lǎo yǐ tōng jiā yán wǒ, wǒ què yín qí nǚ, yú xīn hé ān? kuàng nǚ zǐ yī shēng zhī jié yì, wǒ yī shēng zhī xíng jiǎn, jiē xì yú cǐ, qǐ kě gǒu qiě. zhǐ shì wǒ xīn rú tiě shí, kě zhì shén míng, dàn kǒng cǐ nǚ bù yù, jīn rì shī lái, míng rì zì dào, huò zhì xiè lòu, lián wǒ yě nán zì bái. bù ruò qì cǐ guǎn ér huí, kě yǐ bǎo quán liǎng xià, què yòu méi gè míng mù. zhèng zài bǎi huà bù xià shí, bù qī zhè rì zhí xiè lǎo bèi yī gè dà lǎo qiè wǎng hǔ qiū, bù zài jiā zhōng. nà fāng qīng xìng de yǒu zhè jī huì, dài zhì chū gēng, zhe cǎi líng bàn le xiōng dì, zì què míng zhuāng yàn shì, jìng zhì shū fáng zhōng lái.
不知那陸仲含在那邊廢了好些心,道:「我嘗聞得謝老在我面前說兒子愚蠢,一女聰明,吹彈寫作,無所不能。這一定是她做的。詩中詞意似有意於我,但謝老以通家延我,我卻淫其女,於心何安?況女子一生之節義,我一生之行簡,皆繫於此,豈可苟且。只是我心如鐵石,可質神明,但恐此女不喻,今日詩來,明日字到,或至泄漏,連我也難自白。不若棄此館而回,可以保全兩下,卻又沒個名目。」正在擺劃不下時,不期這日值謝老被一個大老挈往虎丘,不在家中。那芳卿幸得有這機會,待至初更,着采菱伴了兄弟,自卻明妝艷飾,逕至書房中來。
zǒu zhì dòng mén biān, yòu xiǎng dào: tā ruò jiàn jù, rú hé shì hǎo? biàn suō zhù le. yòu xiǎng dào: tiān xià méi yǒu zhè děng jiāo zhí de, hái qù kàn.
走至洞門邊,又想道:「他若見拒,如何是好?」便縮住了。又想道:「天下沒有這等膠執的,還去看。」
chéng zhe yuè guāng dào shū fáng mén shǒu, qīng qīng de dàn le jǐ dàn. nà lù zhòng hán dú dé gāo xìng, yī jù zhǎng, yī jù duǎn, yī jù gāo, yī jù dī, nǎ lǐ tīng dé? fāng qīng zhǐ de yǎo zhe zhǐ tóu děng le yī huí, yòu xià jiē kàn yī huí yuè, bù jiàn dòng jìng. yòu dàn shàng jǐ dàn, piān yòu zhuàng tā xiǎng dú shí. lì le yī gè gēng cì, yì xìng suǒ rán. zhèng dài huí bù, hū tīng dé ya dì yī shēng, kāi chū fáng lái, què shì lù zhòng hán chū lái jiě shǒu. yù zhe fāng qīng, chī le yī jīng, dìng jīng yī kàn, hǎo yī gè nǚ zǐ:
乘着月光到書房門首,輕輕的彈了幾彈。那陸仲含讀得高興,一句長,一句短,一句高,一句低,哪裡聽得?芳卿只得咬着指頭等了一回,又下階看一回月,不見動靜。又彈上幾彈,偏又撞他響讀時。立了一個更次,意興索然。正待回步,忽聽得『呀』地一聲,開出房來,卻是陸仲含出來解手。遇着芳卿,吃了一驚,定睛一看,好一個女子:
jī rú jù xuě, bìn ruò cái yún. wān wān cuì dài, wū fēng liǎng duǒ rù méi tóu de de míng móu, tiān hàn shuāng xīng lái yǎn dǐ. zhà qǐ kǒu, qīng xiāng mǎn zuò bàn hán xiū, xiù sè liáo rén. bái tuán xié yǎn sài bān jī, cuì yǔ qīng tóu yí hàn nǚ.
肌如聚雪,鬢若裁雲。彎彎翠黛,巫峰兩朵入眉頭;的的明眸,天漢雙星來眼底。乍啟口,清香滿座;半含羞,秀色撩人。白團斜掩賽班姬,翠羽輕投疑漢女。
zhòng hán dào: nǎ jiā nǚ zǐ, dào cǐ hé gān? nà fāng qīng shǎn le liǎn, jìng wàng fáng zhōng yī chuǎng.
仲含道:「哪家女子,到此何干?」那芳卿閃了臉,徑望房中一闖。
zhòng hán biàn jí le dào: wǒ shì shū guǎn zhī zhōng, nǎi yī gè nǚ liú zǒu jiāng lái, yòu shì mù yè, jiào rén yě shuō bù qīng, kuài qù!
仲含便急了道:「我是書館之中,妳一個女流走將來,又是暮夜,教人也說不清,快去!」
fāng qīng dào: jīn rì yuán yě shuō bù qīng le. lù láng, wǒ fēi tā rén, jí zhǔ rén zhī nǚ fāng qīng yě. wǒ zì fù cái mào, cháng kǒng luò cūn rén zhī shǒu, yuàn dé yǔ jūn bèi jī zhǒu. qián fāng xīn yǐ jiàn yú xié zhōng zhī cí. jīn zhí lǎo fù tā wǎng, shè dì shú shuì, tè lái yī jiàn.
芳卿道:「今日原也說不清了。陸郎,我非他人,即主人之女芳卿也。我自負才貌,常恐落村人之手,願得與君備箕帚。前芳心已見於鞋中之詞。今值老父他往,舍弟熟睡,特來一見。」
zhòng hán dào: rú cǐ, xué shēng shī zhān le. dàn xué shēng yǐ pìn gù shì, bù néng rú jiào le.
仲含道:「如此,學生失瞻了。但學生已聘顧氏,不能如教了。」
fāng qīng jí lèi xià dào: qiè hé bó mìng rú cǐ? dàn qiè sù mù jūn cái mào, xíng zhī qǐn mèi, jīn rì yī jiàn, hòu huì nán qī, yuàn jiè piàn shí, shǎo qìng kuǎn qǔ, jí yì rì zuò qiè, yì suǒ bù xī. suì qiān zhòng hán zhī yī.
芳卿即淚下道:「妾何薄命如此?但妾素慕君才貌,形之寢寐,今日一見,後會難期,願借片時,少罄款曲,即異日作妾,亦所不惜。」遂牽仲含之衣。
zhòng hán dào: fù zhí zhī nǚ, duàn wú rǔ wèi qiè zhī lǐ. qǐng zì zūn zhòng, qǐng huí.
仲含道:「父執之女,斷無辱為妾之理。請自尊重,請回。」
fāng qīng dào: jiā rén nán dé, cái zǐ nán féng, qíng zhī suǒ zhōng, zhèng zài wǒ bèi, láng hé jiá rán? méi méi tǔ tǔ, yuè bǎ shēn zi ái jìn lái.
芳卿道:「佳人難得,才子難逢,情之所鍾,正在我輩,郎何恝然?」眉眉吐吐,越把身子捱近來。
lù zhòng hán biàn zuò sè dào: nǚ láng chà yǐ! jié yì èr zì bù kě kuī. ruò shǐ jīn rì nǚ láng shī shēn, biàn shì shī jié. wǒ jīn rì yǔ nǚ láng gǒu hé, biàn shì bù yì. qǐng wèn nǚ láng shè shǐ jīn rì sī qíng, rì míng xiè lòu, nǚ láng hé yǐ duì lìng zūn? yì rì hé rì duì fū xù? nà shí fēi táo zé sǐ, hé kǔ yǐ yī shí yí qiān qiū zhī chòu.
陸仲含便作色道:「女郎差矣!『節義』二字不可虧。若使今日女郎失身,便是失節。我今日與女郎苟合,便是不義。請問女郎設使今日私情,日明泄露,女郎何以對令尊?異日何日對夫婿?那時非逃則死,何苦以一時貽千秋之臭。」
fāng qīng dào: lù láng, wén jūn xiàng rú zhī shì, qiān gǔ měi tán, zěn shào nián fēng yuè jīn qī, zuò zhè fǔ rú suān tài?
芳卿道:「陸郎,文君相如之事,千古美譚,怎少年風月襟期,作這腐儒酸態?」
zhòng hán dào: níng jīn rì nǚ láng suān wǒ fǔ wǒ, hòu rì bì sī wú yán. fù xīn zhī shì, duàn duàn bù wèi! suì tà bù zǒu chū fáng wài.
仲含道:「寧今日女郎酸我、腐我,後日必思吾言。負心之事,斷斷不為!」遂踏步走出房外。
fāng qīng jiàn le, mǎn miàn xiū cán dào: yǒu zhè děng jū rú, wǒ cái mào zuò bù dé nǐ de qiè? bù shí hǎo! bù shí hǎo! hái wàng zhòng hán liú tā. bù yì zhòng hán cáng rù huā yīn qù le, zhǐ de yàng yàng ér huí.
芳卿見了,滿面羞慚道:「有這等拘儒,我才貌作不得你的妾?不識好!不識好!」還望仲含留她。不意仲含藏入花陰去了,只得怏怏而回。
yí dào fáng zhōng, hé yī shuì xià. yī shí xiǎng qǐ hǎo xiū, zěn liǎng bù xiāng shí, qīng yì jiàn tā? bèi tā jù jué, chéng hé guāng jǐng? yī shí hǎo nǎo: tiān xià bù zhǐ nǐ yī gè yǒu cái mào de, ná shén bān ér? yòu shí zì jiě dào: liú dé wǔ hú míng yuè zài, bù chóu wú chù xià jīn gōu. hǎo dǎi yào xún gè shì tā de. sī liang bàn yè, dào tiān míng fǎn shuì le qù.
一到房中,和衣睡下。一時想起好羞,怎兩不相識,輕易見他?被他拒絕,成何光景?一時好惱:「天下不只你一個有才貌的,拿什班兒?」又時自解道:「留得五湖明月在,不愁無處下金鈎。好歹要尋個似他的。」思量半夜,到天明反睡了去。
cǎi líng dào lái, dào: qīn niáng xīn kǔ!
采菱到來,道:「親娘辛苦!」
fāng qīng dào: zhuàng zhe dāi wù, wǒ jiù huí le.
芳卿道:「撞着呆物,我就回了。」
cǎi líng dào: qīn niáng huǎng wǒ, nǎ gè kěn dāi?
采菱道:「親娘謊我,哪個肯呆?」
fāng qīng dào: zhēn shì. bǎ yè lái guāng jǐng shuō yǔ tā.
芳卿道:「真是。」把夜來光景說與他。
cǎi líng dào: yǒu zhè yàng bù shí tái jǔ de. qīn niáng ái bàn nián, pà bù jià chū gè hǎo gū fū? yào zhè yàng dāi wù, liào yě bù liū liàng de. fāng qīng diǎn le diǎn tóu.
采菱道:「有這樣不識抬舉的。親娘捱半年,怕不嫁出個好姑夫?要這樣呆物,料也不溜亮的。」芳卿點了點頭。
zhòng hán zhè xiāng pà fāng qīng yòu lái chán, tuō mǔ qīn bào bìng, jiā zhōng wú rén, bù biàn shěng qīn, yào cí guǎn huí jiā.
仲含這廂怕芳卿又來纏,托母親抱病,家中無人,不便省親,要辭館回家。
xiè dù chéng dào: zěn lìng táng yī shí lǎo bìng qǐ lái? mò bù xiǎo ér chù tū, jiā xià fú shì bù zhōu?
謝度城道:「怎令堂一時老病起來?莫不小兒觸突,家下伏侍不周?」
zhòng hán dào: bìng bú shì, shí shì wèi lǎo mǔ zhī gù. xiè dù chéng jiàn tā zhōng hòu, ér zi yě yǒu guāng jǐng, shèn shì liàn liàn bù shì.
仲含道:「並不是,實是為老母之故。」謝度誠見他忠厚,兒子也有光景,甚是戀戀不釋。
wèn nǚ ér dào: nǎi yī xiàng gōng kàn tā, hé rú?
問女兒道:「妳一向供看他,何如?」
fāng qīng dào: jí hǎo. xiǎng wèi guǎn gǔ shǎo, yī gè xué shēng zuò bú zhù tā shēn zi.
芳卿道:「極好。想為館穀少,一個學生坐不住他身子。」
xiè dù chéng jiàn zhòng hán yì jiān, zhǐ de tīng tā, dào: xiān shēng ruò kě tuō shēn, hái dào shè xià lái zhōng qí shì. zhòng hán wěi wěi.
謝度城見仲含意堅,只得聽他,道:「先生若可脫身,還到舍下來終其事。」仲含唯唯。
dào jiā, mǔ qīn shèn shì jīng yà, dào: nǐ mò bù yǒu shén bù lǎo chéng chù, zuò chū shì huí lái?
到家,母親甚是驚訝,道:「你莫不有什不老成處,做出事回來?」
zhòng hán dào: bìng méi shén shì, zhǐ wèi jiā zhōng mǔ qīn dú jū, shèn shì xuán niàn, gù cǐ huí lái.
仲含道:「並沒什事,只為家中母親獨居,甚是懸念,故此回來。」
mǔ qīn dào: gù shì nǐ hǎo yì, dàn nǐ chù guǎn, shēn qù kǒu qù, rú jīn fǎn yào chī zì jǐ de le.
母親道:「固是你好意,但你處館,身去口去,如今反要吃自己的了。」
guò jǐ shí, xiè dù chéng zhe rén sòng shù xiū, qiě qǐng fù guǎn. zhī zài fù jìn sēng sì dú shū.
過幾時,謝度城着人送束脩,且請赴館。只在附近僧寺讀書。
cì nián wén dé xiè lǎo nǚ suí rén táo zǒu, bù zhī qù xiàng. hòu yòu wén dé xiè lǎo jiǎn nǚ ér xiāng zhōng, jiàn yǒu qíng shū yī zhǐ, què shì zài tā jiā bàn dú de báo yù yì. xiè dù chéng zhí cǐ gào guān, cǐ shí báo yù yì yǐ táo qù, jiā zhōng zhǐ yī mǔ qīn, tuō chū lái jiàn le jǐ cì guān, zhuī bù chū, zhǐ de chū pái guǎng bǔ. lù zhòng hán tīng le, tàn xī dào: ruò shì wǒ dāng rì yǒu xiē gǒu qiě, ruò yǒu yī èr zì jiǎo, jīn rì yě bù dé biàn bái le.
次年聞得謝老女隨人逃走,不知去向。後又聞得謝老撿女兒箱中,見有情書一紙,卻是在他家伴讀的薄喻義。謝度城執此告官,此時薄喻義已逃去,家中只一母親,拖出來見了幾次官,追不出,只得出牌廣捕。陸仲含聽了,嘆息道:「若是我當日有些苟且,若有一二字腳,今日也不得辨白了。」
rěn rǎn sān nián, qià dāng dà bǐ. lù zhòng hán yí cái jìn chǎng, dào jiē xiǎo zhī xī, tā mǔ qīn hū rán mèng jiàn zhòng hán zhī fù dào: qiě xǐ hái ér dé zhòng le, tā yīng gāi xià kē zhōng shì, yīn yǒu yīn dé, gǎi zài jīn kē, hái dé lián jié. mǔ qīn jué lái, mén qián bào de yǐ shì lái le.
荏苒三年,恰當大比。陸仲含遺才進場,到揭曉之夕,他母親忽然夢見仲含之父道:「且喜孩兒得中了,他應該下科中式,因有陰德,改在今科,還得聯捷。」母親覺來,門前報的已是來了。
cǐ shí zhòng hán shàng zài jīn líng, suí lì yǐn yàn cān yè, dān yán yuè yú. zhè xiē tóng nián yě yǒu zài xīn yuàn shuǎ, yě yǒu jiù yuàn shuǎ, yě yǒu xié le jì nǚ zài táo yè dù yàn zi jī yóu chuán de, yě yǒu chéng le jiào zài yǔ huā tái niú shǒu shān gè chù guān wán de. tā què wú shì jìng zuò, xiāo rán yī shì, bù gǎi hán rú jiù tài, zhè xiē tóng nián dōu xiào tā.
此時仲含尚在金陵,隨例飲宴參謁,耽延月余。這些同年也有在新院耍,也有舊院耍,也有挾了妓女在桃葉渡、燕子磯遊船的,也有乘了轎在雨花台、牛首山各處觀玩的。他卻無事靜坐,蕭然一室,不改寒儒舊態,這些同年都笑他。
shì bì, dào jiā yè mǔ qīn qīn yǒu, yě qù bài xiè dù chéng. dù chéng chū lái xiāng jiàn, dào jí: xiǎo ér dé xiān shēng kāi dǎo, jiàn yǐ néng wén. zhǐ shì zé rén bù shèn, wù yán qīng báo, suì chéng jiā mén zhī chǒu. ruò dāng rì xiān shēng zài cǐ, dāng bù zhì cǐ. shí fēn qī chuàng.
事畢,到家謁母親、親友,也去拜謝度城。度城出來相見,道及:「小兒得先生開導,漸已能文。只是擇人不慎,誤延輕薄,遂成家門之丑。若當日先生在此,當不至此。」十分悽愴。
zhòng hán zài jiā zhōng, mǔ qīn dào jí dé mèng shì. zhòng hán dào: wǒ hán rú yǒu shén yīn dé jí rén? shí yuè, qǐ xíng běi shàng, xiè lǎo fù zǐ yě lái xiāng sòng.
仲含在家中,母親道及得夢事。仲含道:「我寒儒有什陰德及人?」十月,啟行北上,謝老父子也來相送。
yí lù wú cí. dǐ jīng, yǔ wú xiàn jǔ rén lù wán, tài cāng jǔ rén jiāng áng tóng zài dōng jiāng mǐ xiàng zuò yù. liǎng gè chě le lù zhòng hán dào qián mén cháo wō nèi wán shuǎ, zhòng hán dào: sù xìng pà dào huā cóng.
一路無辭。抵京,與吳縣舉人陸完,太倉舉人姜昂同在東江米巷作寓。兩個扯了陸仲含到前門朝窩內頑耍,仲含道:「素性怕到花叢。」
liǎng gè xiào le xiào dào: rú jīn nǐ cái lí jiā yī yuè, hái kě nài lī! yě bù qiáng tā.
兩個笑了笑道:「如今你才離家一月,還可奈哩!」也不強他。
liǎng gè dōng zhuàng xī zhuàng, zhuàng dào yī jiā liáng jiā, xiān shì bǎo ér jiàn kè, dào: hóng ér yǒu kè!
兩個東撞西撞,撞到一家梁家,先是鴇兒見客,道:「紅兒有客!」
zhǐ jiàn yī gè jì zhě chū lái, nián jì yuē yǒu shí qī bā suì, shēng de fēng nì, yī kǒu běi yīn, péi chī le chá, wèn le xiāng guàn xìng zì. xū yú, yī gè jì nǚ sòng kè chū lái, yuē yǒu èr shí mó yàng, shēng de méi mù shū xiù, jǔ zhǐ qīng yíng.
只見一個妓者出來,年紀約有十七八歲,生得豐膩,一口北音,陪吃了茶,問了鄉貫姓字。須臾,一個妓女送客出來,約有二十模樣,生得眉目疏秀,舉止輕盈。
jiāng jǔ rén wèn hóng ér dào: zhè shì hé rén? hóng ér dào: shì wǒ jiě jie huì gē, tā xiǎo dé yī kǒu nǐ men sū zhōu xiāng dàn, qín qí shī xiě, wú jiàn bù tōng. zhèng shuō shí, huì ér sòng kè yǐ huí, xiàng qián wàn fú.
姜舉人問紅兒道:「這是何人?」紅兒道:「是我姐姐慧哥,她曉得一口你們蘇州鄉彈,琴棋詩寫,無件不通。」正說時,慧兒送客已回,向前萬福。
hóng ér dào: zhè yī wèi tài cāng jiāng xiàng gōng, zhè wèi wú xiàn lù xiàng gōng, dōu shì lái huì shì de.
紅兒道:「這一位太倉姜相公,這位吳縣陸相公,都是來會試的。」
huì ér dào: zài nǎ xiāng xià?
慧兒道:「在哪廂下?」
jiāng jǔ rén dào: jiù zài dōng jiāng mǐ xiàng.
姜舉人道:「就在東江米巷。」
huì ér dào: liǎng wèi xiàng gōng jù zài gū sū, kūn shān yǒu yī wèi lù zhòng hán, yǔ lù xiàng gōng bú shì tóng zōng me?
慧兒道:「兩位相公俱在姑蘇,崑山有一位陸仲含,與陸相公不是同宗麼?」
jiāng jǔ rén dào: jìn lái, tóng zōng.
姜舉人道:「近來,同宗。」
lù jǔ rén dào: tā yǔ wǒ men tóng lái huì shì, tóng yù. huì gē kě yǔ yǒu jiāo me?
陸舉人道:「他與我們同來會試,同寓。慧哥可與有交麼?」
huì gē jué dé róng mào cǎn rán. dào: céng jiàn lái.
慧哥覺得容貌慘然。道:「曾見來。」
jiāng jǔ rén dào: zhè děng wǒ tíng huì qiè tā tóng lái. jiāng jǔ rén jiào xiǎo sī qǔ yī liǎng yín zi yǔ tā zhì jiǔ. liǎng gè tiào dào xià chù, xún lù zhòng hán shí, bài kè bù zài.
姜舉人道:「這等我停會挈他同來。」姜舉人叫小廝取一兩銀子與她治酒。兩個跳到下處,尋陸仲含時,拜客不在。
děng le yī huì lái rén, jiāng jǔ rén biàn dào: lù zhòng hán, hǎo gè sù xìng lǎn rù huā cóng, què rì rì jiǎ bài kè míng tóu qù dǎ dú zuò!
等了一會來人,姜舉人便道:「陸仲含,好個素性懶入花叢,卻日日假拜客名頭去打獨坐!」
lù zhòng hán dào: bìng bù céng dǎ shén dú zuò.
陸仲含道:「並不曾打什獨坐。」
lù jǔ rén dào: liáng jiā huì gē tuō wǒ zhì yì.
陸舉人道:「梁家慧哥托我致意。」
zhòng hán dào: bìng bù céng xiǎo dé shén liáng jiā huì gē.
仲含道:「並不曾曉得什梁家慧哥。」
jiāng jǔ rén dào: tā què xiǎo dé nǐ kūn shān lù zhòng hán.
姜舉人道:「她卻曉得你崑山陸仲含。」
zhòng hán dào: zhè shì guài shì.
仲含道:「這是怪事。」
jiāng jǔ rén dào: hé guài zhī yǒu? lí jiā jiǔ, lǚ dǐ xiāo tiáo, biàn shì yǔ yī shì xìng, hé fáng?
姜舉人道:「何怪之有?離家久,旅邸蕭條,便適與一適興,何妨?」
lù zhòng hán dào: zhè yuán bù fáng, shí shì bù céng dào chāng jiā qù.
陸仲含道:「這原不妨,實是不曾到娼家去。」
zhèng shuō jiān, yòu shì yī gè tóng nián wáng jǔ rén lái, tīng le, bǎ lù zhòng hán jiān shàng pāi yī pāi dào: lǎo dāi, hé fáng shì? rú jīn tóng qù, ruò shì lù xiōng guǒ bù céng qù, jiāng xiōng shū yī dōng dào qǐng lù xiōng rú guǒ shì jiù xiāng yǔ, lù xiōng shū yī gè dōng dào qǐng jiāng xiōng, hé rú?
正說間,又是一個同年王舉人來,聽了,把陸仲含肩上拍一拍道:「老呆,何妨事?如今同去,若是陸兄果不曾去,姜兄輸一東道請陸兄;如果是舊相與,陸兄輸一個東道請姜兄,何如?」
jiāng jǔ rén lián dào: shǐ de, shǐ de!
姜舉人連道:「使得,使得!」
lù zhòng hán dào: zhè yí dìng nǐ men yào jī wǒ dào chāng jiā qù le, wǒ bù qù.
陸仲含道:「這一定你們要激我到娼家去了,我不去。」
jiāng jǔ rén biàn pāi shǒu dào: cí něi le.
姜舉人便拍手道:「辭餒了。」
zhǐ jiàn wáng jǔ rén zài bèi hòu bǎ lù zhòng hán tuī zhe dào: qù, qù, yǐn jiǔ sù chāng, tí xué yě guǎn bu zháo. jiù shì bù qù de, yě bù céng jiàn shǎng dé xíng, jīn rì biàn dài qiè wǒ chuī yī gè mù xiè ba! sān gè rén cù zhe biàn zǒu.
只見王舉人在背後把陸仲含推着道:「去,去,飲酒宿娼,提學也管不着。就是不去的,也不曾見賞德行,今日便帶挈我吹一個木屑吧!」三個人簇着便走。
zǒu dào liáng jiā, hóng ér chū lái xiāng yíng, bù jiàn huì gē. wáng jǔ rén dào: huì gē ne?
走到梁家,紅兒出來相迎,不見慧哥。王舉人道:「慧哥呢?」
hóng ér biàn jiào: qǐng huì gē! jiāng xiàng gōng zhòng wèi zài zhè lǐ. qù le yī huì ér.
紅兒便叫:「請慧哥!姜相公眾位在這裡。」去了一會兒。
dào: shēn zi bù kuài, bù lái. gài yīn chù qǐ lù zhòng hán shì, bù jué qī cè, kuàng yòu yǒu xiē cán kuì, bù kěn chū lái.
道:「身子不快,不來。」蓋因觸起陸仲含事,不覺淒側,況又有些慚愧,不肯出來。
jiāng jǔ rén dào: zhè yàng bìng dé kuài? dìng yào jiē lái.
姜舉人道:「這樣病得快?定要接來。」
wáng jǔ rén dào: wǒ men jīn rì dōng dào dōu zài tā yī jiàn shàng, zhè jué yào chū lái de.
王舉人道:「我們今日東道都在他一見上,這決要出來的。」
jiāng jǔ rén dào: ruò bú shì lù xiàng gōng fēn shàng, jiù yào lǚ máo le. bī le yī huì, zhǐ de chū lái, yǔ wáng jǔ rén lù zhòng hán xiāng jiàn le. lù zhòng hán yǔ tā bǐ cǐ xiāng shì, lù zhòng hán yě jué yǒu xiē miàn shàn, huì ér què mǎn miàn tōng hóng, dī tóu bù yǔ.
姜舉人道:「若不是陸相公分上,就要捋毛了。」逼了一會,只得出來,與王舉人、陸仲含相見了。陸仲含與他彼此相視,陸仲含也覺有些面善,慧兒卻滿面通紅,低頭不語。
jiāng jǔ rén dào: zéi, zéi, zéi! yī gè yǎn sè diū dà jiā, dōu bù zuò shēng le.
姜舉人道:「賊,賊,賊!」一個眼色丟大家,都不做聲了。」
wáng jǔ rén dào: liǎng gè bù xiāng shí, zhè dōng dào yào jiāng xiōng zuò.
王舉人道:「兩個不相識,這東道要姜兄做。」
jiāng jǔ rén dào: dōng dào wǒ yǐ zuò zài cǐ le, shí shì shì cái yuán wèn lù zhòng hán.
姜舉人道:「東道我已做在此了,實是適才原問陸仲含。」
xū yú jiǔ dào, jiāng jǔ rén dào: huì niáng, nǎi zǎo jiān dào céng jiàn lù zhòng hán, guǒ shì hé chù jiàn lái? zhǐ jiàn huì gē liǎng lèi jiāo líng, gěng yè bù shèng. zhèng shì:
須臾酒到,姜舉人道:「慧娘,妳早間道曾見陸仲含,果是何處見來?」只見慧哥兩淚交零,哽咽不勝。正是:
yī shēn piāo pō shì yóu sī, wèi yǔ qíng shāng lèi liǎng chuí,
一身飄泊似遊絲,未語情傷淚兩垂,
jīn rì xiāng féng bái sī mǎ, zhòng bào pí pá sù xī shí.
今日相逢白司馬,重抱琵琶訴昔時。
xiàng zhe lù zhòng hán dào: lù xiàng gōng, nǐ céng zài mǎ ān shān xià xiè jiā chù guǎn lái me?
向着陸仲含道:「陸相公,你曾在馬鞍山下謝家處館來麼?」
lù zhòng hán dào: guǒ céng chù lái.
陸仲含道:「果曾處來。」
huì ér bù jué shī shēng kū dào: qiè jí xiè dù chéng zhī nǚ fāng qīng yě. jì dāng rì céng yǐ shī tóu jūn, jūn bù gù. fù chéng yè bēn jūn, jūn bù nà. qiě wěi qū xùn yù, qiè bù néng yòng. wèi jǐ, jūn cí guǎn qù. jì zhī zhě wèi hóng xiān shēng, qiè yī bàn dú báo shēng lái. qiè jiàn qí nián shào, yì yǐ tiāo jūn zhě tiāo zhī, bù yì qí xīn rán yǔ qiè xiāng hǎo, yè qù míng lái, chuí sān yuè ér qiè yǐ chéng yùn yǐ. jù lǎo fù jiàn yóu, shāng zhī báo shēng wèi duò tāi jì, bù yì báo shēng yú qiè yǐ táo, hài qiè wèi yǔ dì wén zhī yǔ fù, jiāng yǐ dú yào shā yǔ, bù táo nán miǎn. yīn lìng yǔ jǐn qiè yǔ zhuāng lián, bìng qiè fù yín shí yú xǔ liǎng, táo zhī wú jiāng yī biǎo xiōng yú jiā. bù yì yú lì qí yǒu, wěi bèi dào, jǐn qiè yǔ yī zhuāng, báo shēng fāng yí ér zōng jī zhī, yǔ jù cù lín rén, yù yǐ guǎi dài zhí báo shēng. yǔ hài, wèi suǒ qiè fù yín shàng zài zhěn zhōng, kě yǐ shǎo zī zhān zhōu, suì zǒu jīn líng. shēng yōng shū yǐ huó, yǔ jì jū dǒu shì. lín yǒu è shǎo, shí kuī yǔ, shēng měi yǐ cǐ yí, shǐ zhī gòu mà, jì yǐ chuí chǔ yuē: ěr gù néng fù méng yé? suī lì biàn zhī, bù wǒ tīng. xún yǐ pín jí, àn shāng zhī méi, mài yǔ chāng jiā. guǐ yuē xié yǔ wǎng yáng tóu mǔ jiù. rén fǔ rù zhōu, shēng jù qiè yín qù, yǔ jìng luò cǐ, yǐ mén xiàn xiào. hé yǐ wèi qíng yú jūn, xī rì zhī yán jù yàn. shǐ yǔ dāng rì zǎo cóng jūn yán, jià yī cūn zhuāng chī hàn, kě wèi yǒu fù ér fū qī zhī lè, qǐ zhì piāo pō dōng xī, rǔ qīn kuī tǐ, lǎo fù ruò dì xiāng jiàn hé qī? jí cǐ wēi qū lún yì dì. yán bà, lèi rú yǔ zhù.
慧兒不覺失聲哭道:「妾即謝度城之女芳卿也。記當日曾以詩投君,君不顧。復乘夜奔君,君不納。且委曲訓諭,妾不能用。未幾,君辭館去。繼之者為洪先生,挈一伴讀薄生來。妾見其年少,亦以挑君者挑之,不意其欣然與妾相好,夜去明來,垂三月而妾已成孕矣。懼老父見尤,商之薄生為墮胎計,不意薄生愚妾以逃,駭妾謂予弟聞之予父,將以毒藥殺予,不逃難免。因令予盡挈予妝奩,並竊父銀十餘許兩,逃之吳江伊表兄於家。不意於利其有,偽被盜,盡竊予衣裝,薄生方疑而蹤跡之,予遽蹴鄰人,欲以拐帶執薄生。予駭,謂所竊父銀尚在枕中,可以少資饘粥,遂走金陵。生傭書以活,予寄居斗室。鄰有惡少,時窺予,生每以此疑,始之詬罵,繼以捶楚曰:『爾故能復萌耶?』雖力辯之,不我聽。尋以貧極,暗商之媒,賣予娼家。詭曰偕予往揚投母舅。人甫入舟,生遽挈銀去,予竟落此,倚門獻笑。何以為情於君,昔日之言俱驗。使予當日早從君言,嫁一村莊痴漢,可為有父兒、夫妻之樂,豈至飄泊東西,辱親虧體,老父弱弟相見何期?即此微軀淪異地。」言罷,淚如雨注。
sì rén yì wèi yì yàng. jiāng jǔ rén dào: lù xiōng, cǐ rén chéng yì kě lián, xiōng shì sù cǐ, yǐ wán sù yuán.
四人亦為悒怏。姜舉人道:「陸兄,此人誠亦可憐,兄試宿此,以完宿緣。」
lù zhòng hán dào: bù kě, wǒ bù luàn zhī yú shǐ, qǐ kě luàn zhī yú zhōng?
陸仲含道:「不可,我不亂之於始,豈可亂之於終?」
lù jǔ rén dào: xī dōng rén zhī nǚ, jīn mò shàng zhī sāng, hé ài?
陸舉人道:「昔東人之女,今陌上之桑,何礙?」
lù zhòng hán fǔ shǒu dào: yú xīn zhōng bù ān. yì chóu chú, shū yǒu bù néng shì rán guāng jǐng. fāng qīng yòu duì zhòng hán dào: qiè dāng rì wèi rǔ zhī shēn, shàng wèi néng dāng jūn zǐ, kuàng jīn rì jì gòu zhī shēn gǎn wū jūn zǐ? dàn yù zhī bié lái xiāng guó jǐng sè, yuàn bǐng dá dàn zhī zhú, dé jǐn wèi qìng, duàn bù gǎn yǒu xié xiǎng yě. zhòng gòng zàn chéng.
陸仲含俯首道:「於心終不安。」亦躊躇,殊有不能釋然光景。芳卿又對仲含道:「妾當日未辱之身,尚未能當君子,況今日既垢之身敢污君子?但欲知別來鄉國景色,願秉達旦之燭,得盡未罄,斷不敢有邪想也。」眾共贊成。
lù zhòng hán dào: jīn rì jiāng xiōng yǒu hóng gē zuò bàn, lù xiōng wáng xiōng wú ǒu, kě gòng wǒ sān rén qīng tán.
陸仲含道:「今日姜兄有紅哥作伴,陸兄、王兄無偶,可共我三人清談。」
jiǔ lán, jiāng jǔ rén zì yōng hóng ér tóng sù. èr lù yǔ wáng jǔ rén jù jí fāng qīng fáng zhōng. fāng qīng yīn kòu qí fù yǔ dì, zhòng hán dào: wǒ shàng jīng shí, lìng zūn yǔ lìng dì jù lái xiāng sòng. lìng zūn shén jiàn, lìng dì yì yǐ néng wén.
酒闌,姜舉人自擁紅兒同宿。二陸與王舉人俱集芳卿房中。芳卿因叩其父與弟,仲含道:「我上京時,令尊與令弟俱來相送。令尊甚健,令弟亦已能文。」
fāng qīng yīn kāi qiè chū shī shù shǒu, yuē: qiè zhī kuì huǐ, bù zài jīn rì, dàn hèn tuō shēn wú jì. sān rén yīn dú qí zì ài shī. yǒu yuē:
芳卿因開篋出詩數首,曰:「妾之愧悔,不在今日,但恨脫身無計。」三人因讀其自艾詩。有曰:
yuè mǎn kōng láng qià yè shí, shū chuāng qīng huà jǐn kān sī.
月滿空廊恰夜時,書窗清話盡堪思。
wú duān bù zuò wéi xián pèi, piāo pō dōng xī wú dìng qī.
無端不作韋弦佩,飄泊東西無定期。
yòu
又
kè chuāng fēng yǔ zhǐ shēng chóu, yī luò qīng lóu gèng kě xiū.
客窗風雨只生愁,一落青樓更可羞。
chóu chàng yā yá shuí gè shì? bái yún zhòng jiàn gù yuán qiū.
惆悵押衙誰個是?白雲重見故園秋。
yì fù
憶父
bái fà xiāo sēn rù mèng xīn, bié shí sè xiào yǎn rán zhēn.
白髮蕭森入夢新,別時色笑儼然真。
hé yuán dé shì dāng lú nǚ, zhòng xiàng lín qióng jié lǎo qīn.
何緣得似當壚女,重向臨筇竭老親。
yì dì
憶弟
yóng yóng xiào yǔ yī dēng qián, yù shù qióng pā gè zì yán,
喁喁笑語一燈前,玉樹瓊葩各自妍,
sài běi jiāng nán nán zài hé, pà kàn yàn zhèn rù hán yān.
塞北江南難再合,怕看雁陣入寒煙。
wáng jǔ rén dào: guān zi zhī shī, yuàn huǐ yǐ jí, dào sī qīn xiǎng dì, lìng rén lián mǐn. dàn zhǐ kǒng tuō dé shēn qù, yòu huǐ bù ruò qīng lóu kuài lè.
王舉人道:「觀子之詩,怨悔已極,倒思親想弟,令人憐憫。但只恐脫得身去,又悔不若青樓快樂。」
fāng qīng dào: yì xī wú jiāng táo shí, bèi jí jīng bù jīn líng liú yù, shòu jǐn jī hán. jīn rù fēng chén, miàn yán yǔ jiǎ shāng xiāng wǔ, zāo tā qīng wǔ, suǒ bù rěn yán. lüè yǒu yàn báo, jiǎ mǔ yòu biān cè xiāng bī, zhēn jìn tuì bù dé zì kuài, wéi hèn tuō zhī bù zǎo, zěn hái yǒu liàn tā zhī yì?
芳卿道:「憶昔吳江逃時,備極驚怖;金陵流寓,受盡饑寒。今入風塵,面顏與賈商相伍,遭他輕侮,所不忍言。略有厭薄,假母又鞭策相逼,真進退不得自快,惟恨脫之不早,怎還有戀它之意?」
cǐ shí yè yǐ sān gǔ, wáng lù liǎng rén yǐ zuì jiǔ, lù fú jǐ ér wò, wáng yǐ yú yǐ shàng, yì hān shēng rú léi. wéi lù zhòng hán zì zhēn zì kǔ míng, shí yǐn shí tíng, yǔ fāng qīng xiàng xiàng ér zuò.
此時夜已三鼓,王、陸兩人已醉酒,陸伏几而臥,王倚於椅上,亦鼾聲如雷。惟陸仲含自斟自苦茗,時飲時停,與芳卿相向而坐。
fāng qīng yīn cù xī zhì zhòng hán dào: qiè yǒu yī yán xiāng kěn, yì bì nán wàng zhī shì. qiè zhī luò cǐ, xīn shén yàn kǔ, měi qiú zì tuō, gù cháng dé rén sī zèng, dōu mì jiān cáng, yuē wǔ shí jīn, yuán yù yù yǒu xiá qì huò zhì chéng rén, tuō zhī lí cǐ xiàn jǐng. dàn dāng rì báo shēng suǒ de zhǐ wǔ shí jīn, guī zi cóng zhōng shàng yǒu suǒ fèi, kǒng wǔ shí jīn shàng bù zú. jūn néng wèi wǒ, shǐ de fǎn gù yuán, shēng sǐ xián jié.
芳卿因蹙膝至仲含道:「妾有一言相懇,亦必難望之事。妾之落此,心甚厭苦,每求自脫,故常得人私贈,都密緘藏,約五十金,原欲遇有俠氣或致誠人,托之離此陷阱。但當日薄生所得只五十金,龜子從中尚有所費,恐五十金尚不足。君能為我,使得返故園,生死啣結。」
zhòng hán dào: pū yì yǒu cǐ yì, dàn yǐ qìng xíng náng bù guò wǔ shí jīn, kǒng bù zú le cǐ shì. fāng qīng ruò yǒu cǐ, pū bù nán rèn zhī. zhòng hán yīn yǔ wéi qí dá shǔ.
仲含道:「仆亦有此意,但以罄行囊不過五十金,恐不足了此事。芳卿若有此,仆不難任之。」仲含因與圍棋達曙。
zǎo guī, mìng pú rén bǎ yī bài xiá, nèi cáng bāo tóu bìng xiàn tāo jí shū lüè sòng fāng qīng. fāng qīng suí jiāng suǒ xù yín mì fēng fàng zài xiá zhōng, qiě yǔ pú rén yī bǎi qián, lìng yǔ zhòng hán, wù lìng rén jiàn. lù zhòng hán biàn yāng jiāng lù liǎng gè yǔ guī zi shuō, yào wèi fāng qīng shú shēn.
早歸,命僕人把一拜匣,內藏包頭併線絛及梳掠送芳卿。芳卿隨將所蓄銀密封放在匣中,且與僕人一百錢,令與仲含,勿令人見。陸仲含便央姜、陸兩個與龜子說,要為芳卿贖身。
nà guī zǐ dào: wǒ wèi tā fèi yín sān bǎi duō liǎng, dào wǒ jiā bù shàng yī nián, zěn róng tā shú? wáng jǔ rén zhī dào, yě lái wèi tā shuō, zì bā shí liǎng jiǎng dào yī bǎi liǎng, zhǐ shì bù kěn. lù zhòng hán yì sī yào shú tā, xiàng tóng nián qīn gù zhōng yòu jiè yín bǎi liǎng còu yǔ tā.
那龜子道:「我為她費銀三百多兩,到我家不上一年,怎容她贖?」王舉人知道,也來為他說,自八十兩講到一百兩,只是不肯。陸仲含意思要贖她,向同年親故中又借銀百兩湊與他。
guī zi hái zuò qiāng, kuī dé jiāng jǔ rén fā è dào: zhè nú cái, tā shì kūn shān xiè jiā nǚ zǐ, bèi lín rén báo yù yì kuāng piàn chū lái, nǐ mǎi liáng nǚ wèi chāng, tā xiàn gào cāo jiāng guǎng bǔ, rú jīn xiān sòng tā zài pù lǐ, míng rì wǒ men sì gè yǔ chéng shàng jiǎng, zhe tā yào báo yù yì, wèn tā yī gè běn děng chōng jūn.
龜子還作腔,虧得姜舉人發惡道:「這奴才,她是崑山謝家女子,被鄰人薄喻義誆騙出來,你買良女為娼,他現告操江廣捕,如今先送他在鋪里,明日我們四個與城上講,着他要薄喻義,問他一個本等充軍。」
wáng lù èr rén zài zhōng dōu shōu, zhǐ yī bǎi liù shí liǎng shú le.
王、陸二人在中兜收,只一百六十兩贖了。
zhòng tóng nián dōu lái yǔ tā zuò qìng, tā què yú yù zhōng lìng chū yī xiǎo fáng, yǔ tā jū zhù, gù yī gè pó zǐ fú shì, zì jǐ bìng bù jìn tā.
眾同年都來與他作慶,他卻於寓中另出一小房,與她居住,雇一個婆子伏侍,自己並不近她。
lù jǔ rén dào: lù xiōng, jì lái zhī, zé ān zhī, qǐ yǒu lěng luò tā zài zhè biān zhī lǐ?
陸舉人道:「陸兄,既來之,則安之,豈有冷落她在這邊之理?」
zhòng hán dào: lù xiōng, dāng rì cǐ nǚ bēn wǒ shí, yě yuàn wèi wǒ qiè, wǒ dào fù zhí zhī nǚ, qǐ kě rǔ zhī wèi qiè, suǒ yǐ jù jué. ruò jīn rì nà zhī, shì fù chū xīn le. dàn xiè wēng dài wǒ hòu, cǐ nǚ yú wǒ zhōng qíng, jīn rì yòu yǒu huǐ guò zhī yì, qǐ kě shǐ zhī lún luò fēng chén? zhèng yù chéng biàn jì shū, lìng qí fù qǔ huí ěr.
仲含道:「陸兄,當日此女奔我時,也願為我妾,我道父執之女,豈可辱之為妾,所以拒絕。若今日納之,是負初心了。但謝翁待我厚,此女於我鍾情,今日又有悔過之意,豈可使之淪落風塵?正欲乘便寄書,令其父取回耳。」
jiāng jǔ rén tīng le àn xiào dào: qiáng cí, qiě kàn hòu lái. lù jǔ rén yǔ tā tóng yù, guǒ rán jiàn tā yī wú gǒu qiě.
姜舉人聽了暗笑道:「強辭,且看後來。」陸舉人與他同寓,果然見他一無苟且。
jiāng jí yuè yú, gè chù cháo jìn guān lái. hū rán yī rì, yǒu gè jiāng shān xiàn diǎn shǐ lái hè lù zhòng hán, qiě sòng juǎn zi qián. zhòng hán qù dá bài, què shì tóng xiāng rén, céng yú xiè lǎo jiā huì jiǔ, xìng yáng míng chūn, shì xiè lǎo zhī jiù, fāng qīng mǔ jiù.
將及月余,各處朝覲官來。忽然一日,有個江山縣典史來賀陸仲含,且送卷子錢。仲含去答拜,卻是同鄉人,曾於謝老家會酒,姓楊名春,是謝老之舅,芳卿母舅。
shuō huà zhī jiān, zhòng hán dào: lìng shēng nǚ zài cǐ, lǎo xiān shēng zhī dào me?
說話之間,仲含道:「令甥女在此,老先生知道麼?」
yáng diǎn shǐ dào: bù zhī.
楊典史道:「不知。」
zhòng hán dào: yǐ shī shēn chāng jiā, xué shēng zhù tā shú shēn, xiàn zài bì lǚ.
仲含道:「已失身娼家,學生助她贖身,現在敝旅。」
yáng diǎn shǐ dào: xué shēng lái shí, céng jiàn jiā jiě fū. tā wèi cǐ nǚ yòu sī yòu nǎo, yǐ zhì chéng bìng. lǎo xiān shēng ruò rú cǐ jiù tā, bù wéi chū shēng nǚ yú fēng chén, yì qiě jiù xiè dù chéng yú chuí sǐ, gǎn xiè bù jǐn.
楊典史道:「學生來時,曾見家姐夫。他為此女又思又惱,已致成病。老先生若如此救她,不惟出甥女於風塵,抑且救謝度城於垂死,感謝不盡。」
zhòng hán dào: zhè hé zú xiè, dàn shì mù xià yào xiě shū dá tā lìng zūn, jiào tā lái jiē qù, wèi dé qí biàn. rú jīn lǎo xiān shēng yǔ tā shì shēng jiù, bù ruò dài tā huí qù, shǐ tā fù zǐ xiāng féng.
仲含道:「這何足謝,但是目下要寫書達她令尊,教他來接去,未得其便。如今老先生與她是甥舅,不若帶她回去,使她父子相逢。」
yáng diǎn shǐ dào: yǐ xué shēng yán zhī, shēng nǚ yǐ luò chāng jiā, dé xiān shēng juān jīn shú tā bù ruò xué shēng zuò zhǔ, sòng lǎo xiān shēng wèi qiè. rú jīn yī zhōng jǔ, qǔ qiè cháng shì.
楊典史道:「以學生言之,甥女已落娼家,得先生捐金贖她;不若學生作主,送老先生為妾。如今一中舉,娶妾常事。」
zhòng hán dào: qǐ yǒu cǐ lǐ! jí kè jiù sòng lái. huí yù, duì fāng qīng shuō le, jiào le yī chéng jiào, lián tā xiāng lóng yī yī dōu jiāo yǔ yáng diǎn shǐ. yòu jiāng fāng qīng suǒ yǔ shú shēn wǔ shí jīn yě yuán fēng bù dòng jiāo hái.
仲含道:「豈有此理!即刻就送來。」回寓,對芳卿說了,叫了一乘轎,連她箱籠一一都交與楊典史。又將芳卿所與贖身五十金也原封不動交還。
fāng qīng dào: qián rì xiān shēng wèi wǒ fèi yín yī bǎi liù shí yú jīn, shàng wèi zú cháng, xiān shēng qiě shōu cǐ, dài jiàn qiè huí jiā bǔ zú.
芳卿道:「前日先生為我費銀一百六十餘金,尚未足償,先生且收此,待賤妾回家補足。」
zhòng hán dào: qián yín bù bì cháng hái, cǐ liáo wèi qīng guī tú yòng fèi. fāng qīng xiè le zài sān, bié qù.
仲含道:「前銀不必償還,此聊為卿歸途用費。」芳卿謝了再三,別去。
zhè fān jiāng lù liǎng rén yǔ gè tóng nián dōu zàn tā bù wèi sè yù dòng xīn, yòu zhī tā qián rì zhè duàn yīn dé. wèi jǐ lián jié, diàn zài èr jiǎ, zuò le bīng bù bù shǔ. gào jià shěng qīn. yí dào jiā zhōng, cǐ shí xiè péng yǐ jìn xué, fāng qīng yǐ jià yǔ yī fù jìn nóng jiā, fù zǐ sān rén lái bài xiè, jiāng tián chǎn xiě qì yī bǎi liù shí liǎng, sòng hái tā shú shēn zhī yín.
這番姜、陸兩人與各同年都贊他不為色慾動心,又知他前日這段陰德。未幾聯捷,殿在二甲,做了兵部部屬。告假省親。一到家中,此時謝鵬已進學,芳卿已嫁與一附近農家,父子三人來拜謝,將田產寫契一百六十兩,送還他贖身之銀。
lù zhòng hán dào: dāng rì qǔ shú, chū wú qiú cháng zhī yì. bì jìng bù shōu. fāng qīng yīn shè yī shēng wèi zài jiā, zhù tā gōng míng xiǎn dà. hòu zhuǎn zhí fāng láng, cháng zǔ zhēng ān nán zhī shī, zhǐ nèi jiān lǐ liáng qǐng qǐ. yǔ nèi gé yōng fǔ liú jí xiāng wǔ, zhuǎn cān zhèng. yě dōu shì nián shào shí chí shǒu dìng le. ruò shǐ tā dāng shí shǎo yǒu xún qiě, yě jìng rú báo shēng kè sǐ yì dì, yí hài lǎo qīn, hái kě wàng gōng míng xiǎn dà me? zhèng shì:
陸仲含道:「當日取贖,初無求償之意。」畢竟不收。芳卿因設一生位在家,祝他功名顯大。後轉職方郎,嘗阻征安南之師,只內監李良請乞。與內閣庸輔劉吉相忤,轉參政。也都是年少時持守定了。若使他當時少有荀且,也竟如薄生客死異地,貽害老親,還可望功名顯大麼?正是:
xù xù nán duàn shì róu qíng, xū bǎ zhēn xīn àn lǐ méng.
煦煦難斷是柔情,須把貞心暗裡盟。
míng yǒu rén fēi yōu guǐ zé, kě jiào dàn xī mèi píng shēng.
明有人非幽鬼責,可教旦夕昧平生。