huò wèn: dì zhī yǒu shǔ xiāng, ér tiān gān zé wú zhě, hé yě? dá yuē: tiān gān dòng ér wú xiāng, dì zhī jìng ér yǒu xiāng. gài qīng qīng zhě tiān yě, zhòng zhuó zhě dì yě, zhòng zhuó zhī zhōng, nǎi yǒu wù yān. gù zi shǔ shǔ, chǒu shǔ niú, yín shǔ hǔ, mǎo shǔ tù, chén shǔ lóng, sì shǔ shé, wǔ shǔ mǎ, wèi shǔ yáng, shēn shǔ hóu, yǒu shǔ jī, shù shǔ quǎn, hài shǔ zhū. cǐ shí èr shǔ xiāng yì yǒu jī ǒu zhī fēn, shèng shuāi zhī yòng. qí zhě shǔ hǔ lóng mǎ hóu quǎn, yī zé shǔ yáng, liù shòu zhī zú jiē dān ǒu zhě niú tù shé yáng jī zhū, èr zé shǔ yīn, liù shòu zhī zú jiē shuāng. wéi shé wú zú yòu hé qǔ yì? gài sì zài yuè nǎi chún yáng zhī yuè, zài shí nǎi chūn yáng zhī shí, shù zé ǒu ér shí zé yáng, gù yòng shé yǐ xiàng zhī, shé nǎi yīn wù, bù yòng qí zú ér xiàng sì zhe yí, yì huì yán hū yīn zhī yì ěr, kuàng yì yǒu shuāng tóu zhě. kě yàn shí èr xiāng jí sān shí liù qín zhōng qǔ qí shǒu zhě nǐ zhī, zì yǒu yīn yáng zhī bié, dān shuāng zhī fēn, cǐ zào huà zhī suǒ yǐ wèi miào yě.
或問:地支有屬相,而天干則無者,何也?答曰:天干動而無相,地支靜而有相。蓋輕清者天也,重濁者地也,重濁之中,乃有物焉。故子屬鼠,丑屬牛,寅屬虎,卯屬兔,辰屬龍,巳屬蛇,午屬馬,未屬羊,申屬猴,酉屬雞,戍屬犬,亥屬豬。此十二屬相亦有奇偶之分,盛衰之用。奇者鼠、虎、龍、馬、猴、犬,一則屬陽,六獸之足皆單;偶者牛、兔、蛇、羊、雞、豬,二則屬陰,六獸之足皆雙。唯蛇無足又何取義?蓋巳在月乃純陽之月,在時乃春陽之時,數則偶而時則陽,故用蛇以象之,蛇乃陰物,不用其足而象巳着疑,亦諱言乎陰之意爾,況亦有雙頭者。可驗十二相即三十六禽中取其首者擬之,自有陰陽之別,單雙之分,此造化之所以為妙也。
yín, mù yě, qí qín hǔ, xū, tǔ yě, qí qín quǎn, chǒu wèi yì tǔ yě, chǒu qín niú, wèi qín yáng, mù shèng tǔ, gù quǎn yǔ niú yáng wèi hǔ suǒ fú hài, shuǐ yě, qí qín shǐ, sì, huǒ yě, qí qín shé, zi yì shuǐ yě, qí qín shǔ, wǔ yì huǒ yě, qí qín mǎ, shuǐ shèng huǒ, gù shǐ shí shé, huǒ wèi shuǐ suǒ hài, gù mǎ shí shǔ shǐ ér fù zhàng. rán yì yǒu bù xiāng shèng zhě. wǔ, mǎ yě, zi, shǔ yě, yǒu, jī yě, mǎo, tù yě, shuǐ shèng huǒ, shǔ hé bù zhú mǎ? jīn shèng mù, jī hé bù zhuó tù? hài, shǐ yě, wèi, yáng yě, chǒu, niú yě, tǔ shèng shuǐ, niú yáng hé bù shā shǐ? sì, shé yě, shēn, hóu yě, huǒ shèng jīn, shé hé bù shí mí hóu? mí hóu, wèi shǔ zhě yě, niè mí hóu zhě, quǎn yě. shǔ, shuǐ, mí hóu, jīn yě, shuǐ bù shèng jīn, mí hóu hé gù wèi shǔ? xū, tǔ yě, shēn, hóu yě, tǔ bù shèng jīn, hóu hé gù wèi quǎn? shí èr chén zhī qín yǐ qì xìng xiāng kè zé yóu bù xiāng yīng. dà fán hán xuè zhī chóng xiāng fú, zhì yú xiāng dàn shí zhě, yǐ chǐ yá dùn lì jīn lì yōu liè zì xiāng shèng fú yě.
寅,木也,其禽虎,戌,土也,其禽犬,丑、未亦土也,丑禽牛,未禽羊,木勝土,故犬與牛羊為虎所服;亥,水也,其禽豕,巳,火也,其禽蛇,子亦水也,其禽鼠,午亦火也,其禽馬,水勝火,故豕食蛇,火為水所害,故馬食鼠屎而腹脹。然亦有不相勝者。午,馬也,子,鼠也,酉,雞也,卯,兔也,水勝火,鼠何不逐馬?金勝木,雞何不啄兔?亥,豕也,未,羊也,丑,牛也,土勝水,牛羊何不殺豕?巳,蛇也,申,猴也,火勝金,蛇何不食獼猴?獼猴,畏鼠者也,齧獼猴者,犬也。鼠,水,獼猴,金也,水不勝金,獼猴何故畏鼠?戌,土也,申,猴也,土不勝金,猴何故畏犬?十二辰之禽以氣性相剋則尤不相應。大凡含血之蟲相服,至於相啖食者,以齒牙鈍利、筋力優劣自相勝服也。