lǐ èr shí liù xiōng lǐ èr
◎禮二十六(凶禮二)
yuán líng pú ān yì wáng yuán miào xiù ān xī wáng yuán miào zhuāng wén jǐng xiàn èr tài zǐ cuán suǒ shàng líng jì rì
○園陵 濮安懿王園廟 秀安僖王園廟 莊文景獻二太子欑所上陵 忌日
huáng hòu yuán líng. tài zǔ jiàn lóng èr nián liù yuè èr rì, huáng tài hòu dù shì bēng yú zī dé diàn. sān rì, bǎi guān rù lín. míng rì dà liǎn, cuán yú zī fú gōng, bǎi guān chéng fú, zhōng shū mén xià wén wǔ bǎi liáo zhū jūn fù bīng mǎ shǐ yǐ shàng bìng fú bù xié jīn sì jiǎo zhí lǐng yī lán shān, wài mìng fù pà tóu pèi qún shān. jiǔ rì, dì jiàn bǎi guān yú zǐ chén mén. tài cháng lǐ yuàn yán:" huáng hòu yān guó zhǎng gōng zhǔ gāo shì huáng dì tài níng jūn jié dù shǐ guāng yì jiā zhōu fáng yù shǐ guāng měi bìng fú qí shuāi sān nián. zhǔn gù shì, hé suí huáng dì yǐ rì yì yuè zhī zhì, èr shí wǔ rì shì fú, èr shí qī rì dàn chú bì, fú jí, xīn sàng zhōng zhì." cóng zhī.
皇后園陵。太祖建隆二年六月二日,皇太后杜氏崩於滋德殿。三日,百官入臨。明日大斂,欑於滋福宮,百官成服,中書、門下、文武百僚、諸軍副兵馬使以上並服布斜巾四腳、直領衤蘭衫,外命婦帕頭、帔、裙衫。九日,帝見百官於紫宸門。太常禮院言:"皇后、燕國長公主高氏、皇弟泰寧軍節度使光義、嘉州防禦使光美並服齊衰三年。准故事,合隨皇帝以日易月之制,二十五日釋服,二十七日禫除畢,服吉,心喪終制。"從之。
qī yuè, tài cháng lǐ yuàn yán:" zhǔn zhào yì dìng huáng tài hòu shì, àn táng xiàn zōng mǔ wáng tài hòu bēng, yǒu sī jí yì, yǐ shì zhuàng dú yú tài miào, rán hòu shàng zhī. zhōu xuān yì huáng hòu shì, jí yǒu sī zhuàn dìng zòu wén, wèi cháng jí yì, zhì xià zhī rì, yì bù gào jiāo miào, xiū shì cè bì shǐ gào miào, hái, dú yú líng zuò qián." zhào cóng zhōu zhì. yú shì, tài cháng shǎo qīng féng jí qǐng shàng zūn shì yuē míng xiàn huáng tài hòu. jiǔ yuè liù rì, qún chén fèng cè bǎo gào yú tài miào, yì rì shàng yú zī fú gōng. shí yuè shí liù rì, zàng ān líng. shí yī yuè sì rì, shén zhǔ fù tài miào xuān zǔ shì.
七月,太常禮院言:"准詔議定皇太后諡,按唐憲宗母王太后崩,有司集議,以諡狀讀於太廟,然後上之。周宣懿皇后諡,即有司撰定奏聞,未常集議,制下之日,亦不告郊廟,修諡冊畢始告廟,還,讀於靈坐前。"詔從周制。於是,太常少卿馮吉請上尊諡曰明憲皇太后。九月六日,群臣奉冊寶告於太廟,翌日上於滋福宮。十月十六日,葬安陵。十一月四日,神主祔太廟宣祖室。
qián dé èr nián, gǎi bo ān líng yú hé nán fǔ gǒng xiàn. sān yuè èr shí wǔ rì, fèng bǎo cè, gǎi shàng zūn shì yuē zhāo xiàn huáng tài hòu, dú yú líng cì. èr shí liù rì, qǐ gù ān líng. èr shí qī rì, líng jià fā yǐn, mìng shè tài wèi kāi fēng yǐn guāng yì qiǎn diàn, dú āi cè. sì yuè jiǔ rì, yǎn huáng táng.
乾德二年,改卜安陵於河南府鞏縣。三月二十五日,奉寶冊,改上尊諡曰昭憲皇太后,讀於陵次。二十六日,啟故安陵。二十七日,靈駕發引,命攝太尉、開封尹光義遣奠,讀哀冊。四月九日,掩皇堂。
tài zǔ xiào míng xiào huì èr hòu. qián dé yuán nián shí èr yuè qī rì, huáng hòu wáng shì bēng. èr shí wǔ rì, mìng shū mì chéng zhǐ wáng rén shàn wèi yuán líng shǐ. shí yì gǎi bo ān líng yú gǒng, bìng yǐ èr hòu péi zàng yān. huáng táng zhī zhì, xià shēn sì shí wǔ chǐ, shàng gāo sān shí chǐ. líng tái zài chéng, sì miàn gè zhǎng qī shí wǔ chǐ. shén qiáng gāo qī chǐ wǔ cùn, sì miàn gè zhǎng liù shí wǔ bù. nán shén mén zhì rǔ tái sì shí wǔ bù, gāo èr zhàng sān chǐ. jí zhàng yòng zhōng gōng lǔ bù, xiōng zhàng míng wù xī rú ān líng ér chà jiǎn qí shù, xiào huì yòu jiǎn xiào míng yān.
太祖孝明、孝惠二後。乾德元年十二月七日,皇后王氏崩。二十五日,命樞密承旨王仁贍為園陵使。時議改卜安陵於鞏,並以二後陪葬焉。皇堂之制,下深四十五尺,上高三十尺。陵台再成,四面各長七十五尺。神牆高七尺五寸,四面各長六十五步。南神門至乳台四十五步,高二丈三尺。吉仗用中宮鹵簿,凶仗名物悉如安陵而差減其數,孝惠又減孝明焉。
èr nián sān yuè èr shí qī rì, xiào míng huáng hòu qǐ cuán gōng, qún chén fú chū sàng zhī fú míng rì, xiào huì huáng hòu zì wò diàn fā yǐn. jiē shè qiǎn diàn, dú āi cè. sì yuè jiǔ rì, zàng xiào huì yú ān líng zhī xī běi, xiào míng yú ān líng zhī běi. èr shí liù rì, jiē fù yú bié miào. qí hòu, xiào míng shēng fù tài zǔ shì.
二年三月二十七日,孝明皇后啟欑宮,群臣服初喪之服;明日,孝惠皇后自幄殿發引。皆設遣奠,讀哀冊。四月九日,葬孝惠於安陵之西北,孝明於安陵之北。二十六日,皆祔於別廟。其後,孝明升祔太祖室。
tài zǔ huáng hòu sòng shì, tài zōng zhì dào yuán nián sì yuè èr shí bā rì bēng. dì chū cì, sù fú jǔ āi, chuò cháo wǔ rì. liù yuè liù rì, shàng shì yuē xiào zhāng huáng hòu. yǐ suì zài wèi, yǒu jì, quán cuán yú zhào cūn shā tái. sān nián zhēng yuè èr shí rì, fù zàng yǒng chāng líng zhī běi. huáng táng líng tái shén qiáng rǔ tái què tái bìng rú xiào míng yuán líng zhì dù, réng yǐ gù xǔ wáng jí fū rén lǐ shì wèi wáng fū rén wáng shì chǔ wáng fū rén féng shì huáng tài zǐ wáng qī jǔ guó fū rén pān shì jiāng jūn wéi zhèng zhī qī péi shì péi zàng. èr yuè èr rì, fù shén zhǔ yú bié miào. jǔ guó pān shì, zhì dào sān nián liù yuè zhuī cè wèi zhuāng huái huáng hòu, líng yuē bǎo tài, shén zhǔ fù hòu miào.
太祖皇后宋氏,太宗至道元年四月二十八日崩。帝出次,素服舉哀,輟朝五日。六月六日,上諡曰孝章皇后。以歲在未,有忌,權欑於趙村沙台。三年正月二十日,祔葬永昌陵之北。皇堂、陵台、神牆、乳台、鵲台並如孝明園陵制度,仍以故許王及夫人李氏、魏王夫人王氏、楚王夫人馮氏、皇太子亡妻莒國夫人潘氏、將軍惟正之妻裴氏陪葬。二月二日,祔神主於別廟。莒國潘氏,至道三年六月追冊為莊懷皇后,陵曰保泰,神主祔後廟。
tài zōng xián fēi lǐ shì, zhēn zōng zhì dào sān nián shí èr yuè zhuī zūn wèi huáng tài hòu, shì yuē yuán dé, fù zàng yǒng xī líng. dà zhōng xiáng fú liù nián, shēng fù tài zōng shì.
太宗賢妃李氏,真宗至道三年十二月追尊為皇太后,諡曰元德,祔葬永熙陵。大中祥符六年,升祔太宗室。
tài zōng míng dé huáng hòu lǐ shì, zhēn zōng jǐng dé yuán nián sān yuè shí wǔ rì bēng. shí qī rì, qún chén shàng biǎo qǐng tīng zhèng, fán wǔ shàng shǐ yǔn. dì qù zhàng dié, fú shuāi, jí yù zuò, āi dòng zuǒ yòu. tài cháng lǐ yuàn yán:" huáng hòu yí zhǔn zhāo xiàn huáng tài hòu lǐ lì, hé suí huáng dì yǐ rì yì yuè zhī zhì. zōng shì yōng wáng yǐ xià, dàn chú bì, jí fú, xīn sàng zhōng zhì." wǔ yuè, xiáng dìng yuán líng, yí zài yuán dé huáng tài hòu líng xī ān zàng. bā yuè shí èr rì, shàng shì. jiǔ yuè èr shí èr rì, qiān zuò yú shā tái cuán gōng. shí yuè qī rì, fù shén zhǔ tài zōng shì. sān nián shí yuè shí wǔ rì, dì yì cuán gōng zhì diàn. shí liù rì, fā yǐn. èr shí jiǔ rì, yǎn huáng táng.
太宗明德皇后李氏,真宗景德元年三月十五日崩。十七日,群臣上表請聽政,凡五上始允。帝去杖、絰,服衰,即御坐,哀動左右。太常禮院言:"皇后宜准昭憲皇太后禮例,合隨皇帝以日易月之制。宗室雍王以下,禫除畢,吉服,心喪終制。"五月,詳定園陵,宜在元德皇太后陵西安葬。八月十二日,上諡。九月二十二日,遷坐於沙台欑宮。十月七日,祔神主太宗室。三年十月十五日,帝詣欑宮致奠。十六日,發引。二十九日,掩皇堂。
zhēn zōng zhāng mù huáng hòu guō shì, jǐng dé sì nián sì yuè shí wǔ rì bēng. huáng dì qī rì shì fú, hòu gǎi yòng shí sān rì. qún chén sān rì shì fú. zhū dào zhōu fǔ guān lì fù dào rì jǔ āi chéng fú, sān rì ér chú. èr shí yī rì, sī tiān jiān xiáng dìng yuán líng. dì lìng fù yuán dé huáng tài hòu líng cè, dàn kě ān cuò, bù bì kuān guǎng, qí guān guǒ děng shì, wú dé juān kè huā yàng, wù lìng jiān gù. èr shí wǔ rì, bìn yú wàn ān gōng zhī xī jiē. zhào liǎng zhì sān guǎn mì gé gè zhuàn wǎn cí. rùn wǔ yuè shí sān rì, shàng shì yuē zhuāng mù. liù yuè èr shí yī rì, zàng yǒng xī líng zhī xī běi. qī yuè, yǒu sī fèng shén zhǔ yè tài miào, fù xiǎng yú zhāo xiàn huáng hòu, xiǎng bì, fù bié miào. dà zhōng xiáng fú èr nián sì yuè shí wǔ rì, dà xiáng. zhào tè fèi cháo, qún chén fèng wèi.
真宗章穆皇后郭氏,景德四年四月十五日崩。皇帝七日釋服,後改用十三日。群臣三日釋服。諸道、州、府官吏訃到日舉哀成服,三日而除。二十一日,司天監詳定園陵。帝令祔元德皇太后陵側,但可安厝,不必寬廣,其棺槨等事,無得鐫刻花樣,務令堅固。二十五日,殯於萬安宮之西階。詔兩制、三館、秘閣各撰輓詞。閏五月十三日,上諡曰莊穆。六月二十一日,葬永熙陵之西北。七月,有司奉神主謁太廟,祔享於昭憲皇后,享畢,祔別廟。大中祥符二年四月十五日,大祥。詔特廢朝,群臣奉慰。
zhēn zōng chén fēi lǐ shì, rén zōng míng dào yuán nián èr yuè èr shí liù rì hōng. chū zàng hóng fú chán yuàn zhī xī běi, mìng yàn shū zhuàn mù míng. èr nián sì yuè liù rì, zhuī cè wèi zhuāng yì huáng tài hòu. shí yuè wǔ rì, gǎi zàng yǒng dìng líng zhī xī běi yú. shí qī rì, fù shén zhǔ yú fèng cí miào.
真宗宸妃李氏,仁宗明道元年二月二十六日薨。初葬洪福禪院之西北,命晏殊撰墓銘。二年四月六日,追冊為莊懿皇太后。十月五日,改葬永定陵之西北隅。十七日,祔神主於奉慈廟。
zhēn zōng zhāng xiàn míng sù huáng hòu liú shì, míng dào èr nián sān yuè èr shí qī rì bēng yú bǎo cí diàn, qiān zuò yú huáng yí diàn. sān shí rì, xuān yí gào, qún chén kū lín, jiàn dì yú diàn zhī dōng xiāng fèng wèi. zōng shì xuē zhàng bù sàn fā. zhōng shū shū mì shǐ xiāng bǐ zōng shì, qù xié jīn chuí mào shǒu dié jí zhàng. hàn lín xué shì zhì lóng tú gé zhí xué shì yǐ shàng bìng jié dù shǐ wén wǔ èr pǐn yǐ shàng, yòu qù zhōng dān jí kù. liǎng shěng yù shǐ tái zhōng chéng wén wǔ bǎi guān yǐ xià, sì jiǎo fú jīn lián shang yāo dié. guǎn gé dú shū hàn lín dài zhào jì shù guān bìng gěi xiào fú. zǎi xiàng bǎi guān cháo bū lín sān rì, nèi wài mìng fù cháo lín sān rì.
真宗章獻明肅皇后劉氏,明道二年三月二十七日崩於寶慈殿,遷坐於皇儀殿。三十日,宣遺誥,群臣哭臨,見帝於殿之東廂奉慰。宗室削杖不散發。中書、樞密、使相比宗室,去斜巾、垂帽、首絰及杖。翰林學士至龍圖閣直學士已上、並節度使、文武二品已上,又去中單及褲。兩省、御史台中丞文武百官以下,四腳幅巾、連裳、腰絰。館閣讀書、翰林待詔、伎術官並給孝服。宰相、百官朝晡臨三日,內外命婦朝臨三日。
sì yuè, qiǎn shǐ gào āi liáo xià jí cì yí liú wù. shí rì, sī tiān jiān xiáng dìng shān líng zhì dù. huáng táng shēn wǔ shí qī chǐ. shén qiáng gāo qī chǐ wǔ cùn, sì miàn gè zhǎng liù shí wǔ bù. rǔ tái gāo yī zhàng jiǔ chǐ, zhì nán shén mén sì shí wǔ bù. què tái gāo èr zhàng sān chǐ, zhì rǔ tái sì shí wǔ bù. zhào xià gōng gèng bù xiū gài, yú yī. èr shí qī rì, yǐ zǎi chén zhāng shì xùn wèi shān yuán shǐ. shì rì, hàn lín xué shì féng yuán qǐng shàng zūn shì jiǔ yuè sì rì, dú yú líng zuò. shí yuè wǔ rì, zàng yǒng dìng líng zhī xī běi yú. shí qī rì, fù shén zhǔ yú fèng cí miào.
四月,遣使告哀遼、夏及賜遺留物。十日,司天監詳定山陵制度。皇堂深五十七尺。神牆高七尺五寸,四面各長六十五步。乳台高一丈九尺,至南神門四十五步。鵲台高二丈三尺,至乳台四十五步。詔下宮更不修蓋,余依。二十七日,以宰臣張士遜為山園使。是日,翰林學士馮元請上尊諡;九月四日,讀於靈坐。十月五日,葬永定陵之西北隅。十七日,祔神主於奉慈廟。
zhēn zōng zhāng huì huáng hòu yáng shì. jǐng yòu sān nián shí yī yuè wǔ rì, bǎo qìng huáng tài hòu bēng. tài cháng lǐ yuàn yán:" huáng dì běn fú sī má sān yuè, huáng dì huáng hòu fú jiē yòng xì bù, zōng shì jiē sù fú jí dài, dà zhǎng gōng zhǔ yǐ xià yì sù fú, bìng cháng fú rù nèi, jiù cì yì fú, sān rì ér chú." zhào yǐ" bǎo yòu chōng rén, jiā fú wèi xiǎo gōng, wǔ rì ér chú." sì nián zhēng yuè shí liù rì, shàng shì. èr yuè liù rì, zàng yǒng dìng líng zhī xī běi yú. shí liù rì, shēng fù fèng cí miào.
真宗章惠皇后楊氏。景祐三年十一月五日,保慶皇太后崩。太常禮院言:"皇帝本服緦麻三月,皇帝、皇后服皆用細布,宗室皆素服、吉帶,大長公主以下亦素服,並常服入內,就次易服,三日而除。"詔以"保祐沖人,加服為小功,五日而除。"四年正月十六日,上諡。二月六日,葬永定陵之西北隅。十六日,升祔奉慈廟。
rén zōng cí shèng guāng xiàn huáng hòu cáo shì. shén zōng yuán fēng èr nián shí yuè èr shí rì, tài huáng tài hòu bēng yú qìng shòu gōng. shì rì, wén wǔ bǎi guān rù gōng, zǎi chén wáng guī shēng xī jiē, xuān yí gào yǐ, nèi wài jǔ kū, jǐn āi ér chū. èr shí liù rì dà liǎn, mìng hán chēn wèi shān líng àn xíng shǐ. èr shí jiǔ rì, huáng dì chéng fú. shí yī yuè, hán chēn yán:" yǒng zhāo líng běi shāo xī dì èr bǎi shí bù nèi, qǔ fāng liù shí wǔ bù, kě wèi shān líng." shàng yǐ pò ài, chēn yán:" ruò zēng shí bù, hé zhēng huǒ xiāng zhǔ jí zhōng wǔ zhī shù." zhào zēng shí bù.
仁宗慈聖光獻皇后曹氏。神宗元豐二年十月二十日,太皇太后崩於慶壽宮。是日,文武百官入宮,宰臣王珪升西階,宣遺誥已,內外舉哭,盡哀而出。二十六日大斂,命韓縝為山陵按行使。二十九日,皇帝成服。十一月,韓縝言:"永昭陵北稍西地二百十步內,取方六十五步,可為山陵。"上以迫隘,縝言:"若增十步,合征火相主及中五之數。"詔增十步。
shí èr yuè, zhōng shū yán:" xiān shì, sī tiān jiān xuǎn nián yuè, qiān fù pú ān yì wáng sān fū rén. jīn dà xíng tài huáng tài hòu shān líng, pú sān fū rén yì dāng jǔ zàng." yú shì zhào zōng shì zhèng rèn fáng yù shǐ yǐ shàng xǔ cóng líng jià, yǐ cóng pú ān wáng fū rén zhě, miǎn cóng.
十二月,中書言:"先是,司天監選年月,遷祔濮安懿王三夫人。今大行太皇太后山陵,濮三夫人亦當舉葬。"於是詔宗室正任防禦使以上許從靈駕,已從濮安王夫人者,免從。
sān nián zhēng yuè shí sì rì, shàng shì. tài cháng lǐ yuàn yán:" dà xíng tài huáng tài hòu suī yǐ yǒu shì, rán shān líng wèi bì, qí yǎn huáng táng, qù' dà xíng', chēng cí shèng guāng xiàn tài huáng tài hòu fù miào tí shén zhǔ, réng qù èr' tài' zì."
三年正月十四日,上諡。太常禮院言:"大行太皇太后雖已有諡,然山陵未畢,俟掩皇堂,去'大行',稱慈聖光獻太皇太后;祔廟題神主,仍去二'太'字。"
mì gé xiào lǐ hé xún zhí yán:" àn lǐ, jì zàng, rì zhōng hái, yú yú zhèng qǐn. gài gǔ zhě zhī zàng, jìn zài guó chéng zhī běi, gù kě yǐ píng dàn ér wǎng, zhì rì zhōng jí yú yú qǐn, suǒ wèi zàng rì yú, fú rěn yī rì lí yě. hòu shì zhī zàng, qí dì jì yuǎn, zé lǐ yǒu bù néng jǐn rú gǔ zhě. jīn dà xíng tài huáng tài hòu zàng rì zhì dì liù yú, zì dāng xíng zhī yú wài, rú jiù yí qí qī yú jí jiǔ yú zú kū, wèi yí xíng zhī yú qìng shòu diàn. yòu àn chūn qiū gōng yáng chuán yuē:' yú zhǔ yòng sāng.' shì yú lǐ yuē:' sāng zhǔ bù wén.' fú qǐng bà tí yú zhǔ." tài cháng yán:" xún zhí suǒ yǐn, nǎi shì jí zhū hóu zhī lǐ. kuàng jiā yòu zhì píng bìng yú yú jí yīng diàn, yí rú gù shì. yòu jiā yòu zhì píng, yú zhǔ yǐ bù shū shì, dāng yī suǒ qǐng."
秘閣校理何洵直言:"按禮,既葬,日中還,虞於正寢。蓋古者之葬,近在國城之北,故可以平旦而往,至日中即虞於寢,所謂葬日虞,弗忍一日離也。後世之葬,其地既遠,則禮有不能盡如古者。今大行太皇太后葬日至第六虞,自當行之於外,如舊儀;其七虞及九虞、卒哭,謂宜行之於慶壽殿。又按《春秋公羊傳》曰:'虞主用桑。'《士虞禮》曰:'桑主不文。'伏請罷題虞主。"太常言:"洵直所引,乃士及諸侯之禮。況嘉祐、治平並虞於集英殿,宜如故事。又嘉祐、治平,虞主已不書諡,當依所請。"
tài cháng lǐ yuàn yòu yán:" cí shèng guāng xiàn huáng hòu fù miào, qián sān rì, gào tiān dì shè jì tài miào huáng hòu miào rú gù shì. zhì rì, fèng shén zhǔ xiān yì xī zǔ shì, cì yì zǔ xuān zǔ tài zǔ tài zǔ hòu. tài zōng huáng dì yì dé huáng hòu míng dé huáng hòu tóng yī zhù, cì xiǎng yuán dé huáng hòu. cí shèng guāng xiàn huáng hòu, yì zhuàn yì zhù, xíng fù miào zhī lǐ. cì zhēn zōng rén zōng yīng zōng shì. lǐ bì, fèng shén zhǔ guī rén zōng shì. rú cǐ, zé gǔ zhě fù yè zhī lǐ jí jìn dài biàn xiǎng gù shì, bìng xíng bù fèi." cóng zhī. sān yuè shí rì, zàng yǒng zhāo líng. èr shí èr rì, fù yú tài miào.
太常禮院又言:"慈聖光獻皇后祔廟,前三日,告天地、社稷、太廟、皇后廟如故事。至日,奉神主先詣僖祖室,次翼祖、宣祖、太祖、太祖後。太宗皇帝、懿德皇后、明德皇后同一祝,次饗元德皇后。慈聖光獻皇后,異饌、異祝,行祔廟之禮。次真宗、仁宗、英宗室。禮畢,奉神主歸仁宗室。如此,則古者祔謁之禮及近代遍饗故事,並行不廢。"從之。三月十日,葬永昭陵。二十二日,祔於太廟。
yīng zōng xuān rén shèng liè huáng hòu gāo shì, zhé zōng yuán yòu bā nián jiǔ yuè sān rì bēng yú chóng qìng gōng. yí gào:" huáng dì chéng fú, sān rì nèi tīng zhèng, qún chén shí sān rì, zhū zhōu zhǎng lì yǐ xià sān rì ér chú. shì fú zhī hòu, wù jìn zuò lè. yuán líng zhì dù, wù zūn jiǎn shěng. yú bìng rú zhāng xiàn míng sù huáng tài hòu gù shì." shí sì rì, zhào yuán líng yī cí shèng guāng xiàn tài huáng tài hòu zhī zhì. shào shèng yuán nián zhēng yuè èr shí bā rì, lǐ bù yán:" jiāng tí shén zhǔ, jǐn àn zhāng xiàn míng sù huáng hòu shén zhǔ shū xìng liú shì." zhào yī gù shì. sì yuè yī rì, zàng yǒng hòu líng.
英宗宣仁聖烈皇后高氏,哲宗元祐八年九月三日崩於崇慶宮。遺誥:"皇帝成服,三日內聽政,群臣十三日,諸州長吏以下三日而除。釋服之後,勿禁作樂。園陵制度,務遵儉省。余並如章獻明肅皇太后故事。"十四日,詔園陵依慈聖光獻太皇太后之制。紹聖元年正月二十八日,禮部言:"將題神主,謹按章獻明肅皇后神主書姓劉氏。"詔依故事。四月一日,葬永厚陵。
shén zōng qīn shèng xiàn sù huáng hòu xiàng shì, jiàn zhōng jìng guó yuán nián zhēng yuè shí sān rì bēng. èr yuè, tài cháng sì yán:" dà xíng huáng tài hòu shān líng yī xíng fǎ wù, yí yī yuán fēng èr nián cí shèng guāng xiàn huáng hòu gù shì. huáng táng zhī zhì, xià shēn liù shí jiǔ chǐ, miàn fāng èr zhàng wǔ chǐ, shí dì xué shēn yī zhàng, míng gāo èr zhàng yī chǐ. què tái èr, gè gāo sì zhàng yī chǐ. rǔ tái èr, gè gāo èr zhàng qī chǐ. shén qiáng gāo yī zhàng sān chǐ." wǔ yuè liù rì, zàng yǒng yù líng. èr shí liù rì, fù yú shén zōng miào shì.
神宗欽聖憲肅皇后向氏,建中靖國元年正月十三日崩。二月,太常寺言:"大行皇太后山陵一行法物,宜依元豐二年慈聖光獻皇后故事。皇堂之制,下深六十九尺,面方二丈五尺,石地穴深一丈,明高二丈一尺。鵲台二,各高四丈一尺。乳台二,各高二丈七尺。神牆高一丈三尺。"五月六日,葬永裕陵。二十六日,祔於神宗廟室。
xiān shì, yuán yòu sì nián, měi rén chén shì hōng, zèng chōng yí, yòu zèng guì yí. huī zōng rù jì dà tǒng, zhào yǒu sī yì zhuī chóng zhī diǎn, shàng zūn shì yuē qīn cí huáng hòu, fù zàng yǒng yù líng, yǔ qīn shèng tóng fù shén zōng shì. chóng níng yuán nián èr yuè, shèng ruì huáng tài fēi zhū shì hōng, zhì zhuī zūn wèi huáng tài hòu, suì shàng zūn shì yuē qīn chéng huáng hòu, wǔ yuè fù zàng yǒng yù líng, fù shén zhǔ yú shén zōng shì, jiē bèi lǐ rú gù shì.
先是,元祐四年,美人陳氏薨,贈充儀,又贈貴儀。徽宗入繼大統,詔有司議追崇之典,上尊諡曰欽慈皇后,祔葬永裕陵,與欽聖同祔神宗室。崇寧元年二月,聖瑞皇太妃朱氏薨,制追尊為皇太后,遂上尊諡曰欽成皇后,五月祔葬永裕陵,祔神主於神宗室,皆備禮如故事。
zhé zōng huáng hòu liú shì, zhèng hé sān nián èr yuè jiǔ rì bēng. zhào:" chóng ēn tài hòu hé xíng lǐ yí, kě yī qīn chéng huáng hòu jí kāi bǎo huáng hòu gù shì, cān zhuó cái dìng." rùn sì yuè, shàng shì yuē zhāo huái huáng hòu. wǔ yuè, zàng yǒng tài líng, fù shén zhǔ yú zhé zōng miào shì.
哲宗皇后劉氏,政和三年二月九日崩。詔:"崇恩太后合行禮儀,可依欽成皇后及開寶皇后故事,參酌裁定。"閏四月,上諡曰昭懷皇后。五月,葬永泰陵,祔神主於哲宗廟室。
huī zōng huáng hòu wáng shì, dà guān èr nián jiǔ yuè èr shí liù rì bēng. shàng shū shěng yán:" zhāng mù huáng hòu gù shì, zhēn zōng fú qī rì." cóng zhī. shí yuè, tài shǐ jú yán:" dà xíng huáng hòu yuán líng zhǎn cǎo yòng shí yuè èr shí sì rì chì, tǔ yòng shí yī yuè shí sān rì, zàng yòng shí èr yuè èr shí qī rì. zhū zōng shì hé fù zàng zhě, bìng yī dà xíng huáng hòu yuè rì shí kè." shí yī yuè, zǎi chén cài jīng děng qǐng shàng shì yuē jìng hé huáng hòu. shí èr yuè, fèng ān zǐ gōng yú yǒng yù líng zhī xià gōng, shén zhǔ fù bié miào. sì nián shí èr yuè, gǎi shì yuē huì gōng. qí hòu, gāo zōng fù gǎi yuē xiǎn gōng.
徽宗皇后王氏,大觀二年九月二十六日崩。尚書省言:"章穆皇后故事,真宗服七日。"從之。十月,太史局言:"大行皇后園陵斬草用十月二十四日斥,土用十一月十三日,葬用十二月二十七日。諸宗室合祔葬者,並依大行皇后月日時刻。"十一月,宰臣蔡京等請上諡曰靖和皇后。十二月,奉安梓宮於永裕陵之下宮,神主祔別廟。四年十二月,改諡曰惠恭。其後,高宗復改曰顯恭。
zhé zōng zhāo cí shèng xiàn huáng hòu mèng shì, shào xìng yuán nián sì yuè bēng. zhào yǐ jì tǐ zhī zhòng, dāng chéng zhòng fú. yǐ yí gào zé jìn dì quán bìn, qí xī bīng guī zàng yuán líng. zǐ qǔ zhōu shēn, wù jū jiù zhì, yǐ wèi tā rì qiān fèng zhī biàn. liù yuè, bìn yú huì jī shàng tíng xiāng. cuán gōng fāng bǎi bù, xià gōng shēn yī zhàng wǔ chǐ, míng qì zhǐ yòng qiān xī. zhì dōu jiān xún jiǎn gè yī yuán, wèi zú bǎi rén. shēng rì jì chén dàn wàng jié xù, pái bàn rú tiān zhāng gé yí. yú zhǔ hái zhōu, xíng fù miào lǐ.
哲宗昭慈聖獻皇后孟氏,紹興元年四月崩。詔以繼體之重,當承重服。以遺誥擇近地權殯,俟息兵歸葬園陵。梓取周身,勿拘舊制,以為他日遷奉之便。六月,殯於會稽上亭鄉。欑宮方百步,下宮深一丈五尺,明器止用鉛錫。置都監、巡檢各一員,衛卒百人。生日忌辰、旦望節序,排辦如天章閣儀。虞主還州,行祔廟禮。
huī zōng xiǎn rén huáng hòu wéi shì, shào xìng èr shí jiǔ nián bēng, fù yú yǒng yòu líng cuán gōng.
徽宗顯仁皇后韋氏,紹興二十九年崩,祔於永祐陵欑宮。
gāo zōng xiàn shèng cí liè huáng hòu wú shì, qìng yuán sān nián bēng. shí guāng zōng yǐ tài shàng huáng chéng zhòng, níng zōng xiáng fú qí shuāi qī. sì nián sān yuè jiǎ zǐ, quán cuán yú yǒng sī líng.
高宗憲聖慈烈皇后吳氏,慶元三年崩。時光宗以太上皇承重,寧宗降服齊衰期。四年三月甲子,權欑於永思陵。
xiào zōng chéng sù huáng hòu xià shì, kāi xǐ sān nián bēng, bìn yú yǒng fù líng zhèng běi. lì bù shàng shū lù jùn yán:" fú dǔ liè shèng zài yù, jiān yǒu zhū hòu shàng xiān, yuán wú shān líng kě fù, shì zhì bié zàng. ruò shàng xiān zài shān líng yǐ bo zhī hòu, wú yǒu bù cóng zàng zhě. qí tā zhū hòu, zàng zài shān líng zhī qián, shén líng jì ān, bìng bù qiān fù. wéi yuán dé zhāng yì èr hòu, fāng qí zàng shí, míng wèi wèi zhèng, xù xíng zhuī cè. qí chéng mù huáng hòu, xiào zōng dēng jí jí xíng zhuī cè, gǎi bìn suǒ wèi cuán gōng, diǎn lǐ yǐ bèi, yǔ yuán dé zhāng yì shì tǐ bù tóng, suǒ yǐ gèng bù qiān fù. qiè jī qián jiàn diǎn lǐ, qí yuán sàng yǒu qián hòu, shì suǒ dāng rán, qí yú lǐ yì, què wú lóng shā. jīn lái cóng zàng fù líng, wèi hé diǎn gù." cóng zhī.
孝宗成肅皇后夏氏,開禧三年崩,殯於永阜陵正北。吏部尚書陸峻言:"伏睹列聖在御,間有諸後上仙,緣無山陵可祔,是致別葬。若上仙在山陵已卜之後,無有不從葬者。其他諸後,葬在山陵之前,神靈既安,並不遷祔。惟元德、章懿二後,方其葬時,名位未正,續行追冊。其成穆皇后,孝宗登極即行追冊,改殯所為欑宮,典禮已備,與元德、章懿事體不同,所以更不遷祔。竊稽前件典禮,祇緣喪有前後,勢所當然,其於禮意,卻無隆殺。今來從葬阜陵,為合典故。"從之。
níng zōng gōng shèng rén liè huáng hòu yáng shì, shào dìng wǔ nián shí èr yuè bēng, fù zàng mào líng.
寧宗恭聖仁烈皇后楊氏,紹定五年十二月崩,祔葬茂陵。
pú ān yì wáng yuán miào. zhì píng sān nián, zhào zhì yuán lìng yī rén, yǐ dà shǐ chén wèi zhī. mù bīng èr bǎi rén, yǐ fèng yuán wèi é. zhì bǎi zi hù wǔ shí rén. miào sān jiān èr shà, shén mén wū èr suǒ, jí zhāi yuàn shén chú líng xīng mén. qí gào jì pú ān yì wáng jí zhū shén zhù wén, bìng běn gōng jiào shòu zhuàn. hé nán fǔ gěi xiāng bì jiǔ pú lǐ wù. tài zhù fèng lǐ zé mìng yǒng ān xiàn wèi zhǔ bù shè, rú què guān, yǐ běn fǔ cáo guān. fán jì gào jí sì zhòng xiǎng, bìng yī cǐ zhì. fèng ān shén zhǔ sān xiàn, mìng xī jīng chà pàn guān yī yuán yà xiàn, cháo chén yī yuán zhōng xiàn, shè. zhī yuán lìng chū nà shén zhǔ. miào zhì yòng yī pǐn, fū rén rèn shì fén yù yì chēng wèi yuán.
濮安懿王園廟。治平三年,詔置園令一人,以大使臣為之。募兵二百人,以奉園為額。置柏子戶五十人。廟三間二廈,神門屋二所,及齋院、神廚、靈星門。其告祭濮安懿王及諸神祝文,並本宮教授撰。河南府給香幣、酒脯、禮物。太祝、奉禮則命永安縣尉、主簿攝,如闕官,以本府曹官。凡祭告及四仲饗,並依此制。奉安神主三獻,命西京差判官一員亞獻,朝臣一員終獻,攝。知園令出納神主。廟制用一品,夫人任氏墳域亦稱為園。
yuán fēng zhào yuē:" pú ān yì wáng, xiān dì zhēn zhuó diǎn lǐ, jí yuán lì miào, zhào wáng zǐ sūn suì shí fèng sì, yì xié ēn chēng, hòu shì wú dé yì yān. jīn sān fū rén míng wèi huò wèi zhèng, yíng yù huò yì chù, yǒu sī zhì ér bù jiǎng, hé zú yǐ zhāng míng xiān dì shén shèng zhī dé, yǎng chéng zài tiān zhī zhì hū? sān fū rén kě bìng chēng yuē' wáng fū rén', mìng zhǔ sī zé suì yuè qiān fù pú yuán, bǐ qí zi sūn yǐ shí fèng zhǔ yǔ wáng hé shí, ér zhì xiào sī yān." lǐ guān zòu qǐng, wáng fū rén qiān zàng gěi lǔ bù quán zhàng, yòng gǔ chuī, zhì guó mén wài jiǎn bàn. sàng xíng yǔ sì shí gào xiǎng, bìng lìng sì pú wáng zhǔ zhī.
元豐詔曰:"濮安懿王,先帝斟酌典禮,即園立廟,詔王子孫歲時奉祀,義協恩稱,後世無得議焉。今三夫人名位或未正,塋域或異處,有司置而不講,曷足以彰明先帝甚盛之德,仰承在天之志乎?三夫人可並稱曰'王夫人',命主司擇歲月遷祔濮園,俾其子孫以時奉主與王合食,而致孝思焉。"禮官奏請,王夫人遷葬給鹵簿全仗,用鼓吹,至國門外減半。喪行與四時告享,並令嗣濮王主之。
nán dù hòu, zhǔ fèng cí shì, yǐ sì pú wáng wèi zhī yuán lìng yī yuán, yǐ zōng shì wèi zhī cí táng zhǔ guǎn jiān yuán miào xiāng huǒ guān yī yuán, yǐ wǔ chén wèi zhī. shào xìng èr nián jiǔ yuè, zhào měi suì gěi jiàng fú jiàn dù dié yī shí dào, chōng cí táng zhòng xiǎng jì jì. wǔ nián èr yuè, sì pú wáng zhòng shí yán:" bèi zhǐ yíng fèng pú ān yì wáng shén zhǔ zhì xíng zài, jīn yǐ zhì shào xìng fǔ, yù quán jiù běn chù fèng ān." cóng zhī. xiān shì, shén zhǔ shén mào zài lú zhōu, sì pú wáng shì cóng qǐ fèng qiān yú wěn biàn zhōu jùn ān fèng gù yě.
南渡後,主奉祠事,以嗣濮王為之;園令一員,以宗室為之;祠堂主管兼園廟香火官一員,以武臣為之。紹興二年九月,詔每歲給降福建度牒一十道,充祠堂仲饗、忌祭。五年二月,嗣濮王仲湜言:"被旨迎奉濮安懿王神主至行在,今已至紹興府,欲權就本處奉安。"從之。先是,神主、神貌在廬州,嗣濮王士從乞奉遷於穩便州郡安奉故也。
shí sān nián wǔ yuè, zhī dà zōng zhèng shì quán zhǔ fèng pú ān yì wáng cí táng tǔ yǔn yán:" pú ān yì wáng shén mào shén zhǔ quán yú shào xìng fǔ guāng xiào sì, zhòng xiǎng jiàn jì, qí xiàn guān shēng láo lǐ liào bìng duō jiǎn lüè. qǐ lìng yǒu sī tǎo lùn jiù zhì." xíng xià lǐ bù tài cháng sì lìng cān zhuó, yù lìng tǔ yǔn shè chū xiàn, réng chà shì yǔn zi huò cóng zi èr rén shè yà zhōng xiàn. qí hé yòng shēng láo, yáng shǐ gè yī biān dòu gè shí, shè lǐ liào. chū xiàn hé fú bā liú miǎn, yà xiàn zhōng xiàn hé fú sì liú miǎn, fèng lǐ láng tài zhù tài guān lìng fú wú liú miǎn, bìng yǐ jiù zhì cóng shì. cóng zhī. èr shí liù nián èr yuè, sì pú wáng shì jiàn yán:" pú ān yì wáng cí táng, wài wú mén yǒu, nèi què kān zhàng, bié wú gōng jù, wàng xià shào xìng fǔ zhì zào xiū fèng." chún xī wǔ nián sì yuè zhào:" pú ān yì wáng cí táng yuán miào, zì jīn shí jí sān nián, lìng běn táng dié shào xìng fǔ jiǎn jì xiū qì." cóng sì pú wáng shì gé qǐng yě.
十三年五月,知大宗正事、權主奉濮安懿王祠堂土夽言:"濮安懿王神貌、神主權於紹興府光孝寺,仲享薦祭,其獻官、牲牢、禮料並多簡略。乞令有司討論舊制。"行下禮部、太常寺令參酌,欲令土夽攝初獻,仍差士夽子或從子二人攝亞、終獻。其合用牲牢,羊、豕各一;籩、豆各十,設禮料。初獻合服八旒冕,亞獻、終獻合服四旒冕,奉禮郎、太祝、太官令服無旒冕,並以舊制從事。從之。二十六年二月,嗣濮王士俴言:"濮安懿王祠堂,外無門牖,內闕龕帳,別無供具,望下紹興府置造修奉。"淳熙五年四月詔:"濮安懿王祠堂園廟,自今實及三年,令本堂牒紹興府檢計修葺。"從嗣濮王士輵請也。
xiù ān xī wáng yuán miào. shào xī yuán nián sān yuè, zhào xiù wáng xí fēng děng diǎn lǐ. lǐ bù tài táng sì qǐ yī pú ān yì wáng diǎn lǐ, bì xiù ān xī wáng míng yī zì. zhào gōng yī, réng zhì yuán miào. sì yuè, zhào:" huáng bó xíng yáng jùn wáng bó guī chú tài bǎo, yī qián ān dé jūn jié dù shǐ, chōng wàn shòu guān shǐ, sì xiù wáng, yǐ fèng wáng sì."
秀安僖王園廟。紹熙元年三月,詔秀王襲封等典禮。禮部、太堂寺乞依濮安懿王典禮,避秀安僖王名一字。詔恭依,仍置園廟。四月,詔:"皇伯滎陽郡王伯圭除太保,依前安德軍節度使,充萬壽觀使,嗣秀王,以奉王祀。"
liù yuè, lǐ bù tài cháng sì yán:" pú ān yì wáng yuán miào zhì dù, miào táng shén mén yí bìng yòng shòu. suǒ ān mù zhǔ shí kǎn, yú shì zhōng xī bì sān fēn zhī yī jìn nán qù dì sì chǐ kāi kǎn shì, yǐ shí wèi zhī, qí zhōng kě róng shén zhǔ fū guì. jīn lái xiù ān xī wáng jí fū rén shén zhǔ, yù qǐ bìng yī shàng jiàn diǎn lǐ. sì zhòng xiǎng miào, sān xiàn guān bìng fèng lǐ láng děng, xì sì xiù wáng chōng chū xiàn, běn wèi zhí nán shè yà zhōng xiàn, qí fèng lǐ láng děng, qǐ hú zhōu chà guān chōng shè. xíng lǐ hé yòng shēng yáng shǐ, hú zhōu pái bàn jì qì jì fú, gōng bù xià wén sī yuàn zhì zào. měi yù zhòng xiǎng, běn fǔ qián qī dié bào hú zhōu pái bàn. suǒ yǒu xíng lǐ yí zhù, qǐ cóng tài táng sì cān zhào pú ān yì wáng yí zhù xiū dìng." bìng cóng zhī. qí yuán miào chà yù dài huò hàn chén tóng hú zhōu tōng pàn yī yuán xiāng dù wén zòu. bā yuè, huò hàn chén jì tōng pàn hú zhōu zhū zhuàn yán fèng zhào xiāng dù yuán miào, yǐ tú lái shàng. shí yuè, zhào wěi tōng pàn yī yuán, tí dū xiū zào cí táng, rú fǎ xiū gài.
六月,禮部、太常寺言:"濮安懿王園廟制度,廟堂、神門宜並用獸。所安木主石塪,於室中西壁三分之一近南去地四尺開坎室,以石為之,其中可容神主趺匱。今來秀安僖王及夫人神主,欲乞並依上件典禮。四仲饗廟,三獻官並奉禮郎等,系嗣秀王充初獻,本位侄男攝亞、終獻,其奉禮郎等,乞湖州差官充攝。行禮合用牲羊、豕,湖州排辦;祭器、祭服,工部下文思院製造。每遇仲饗,本府前期牒報湖州排辦。所有行禮儀注,乞從太堂寺參照濮安懿王儀注修定。"並從之。其園廟差御帶霍漢臣同湖州通判一員相度聞奏。八月,霍漢臣暨通判湖州朱僎言奉詔相度園廟,以圖來上。十月,詔委通判一員,提督修造祠堂,如法修蓋。
shí yī yuè, lǐ gōng bù tài cháng sì yán:" pú ān yì wáng yuán miào sān jiān èr shà shén mén wū èr zuò zhāi yuàn shén chú líng xīng mén, yù lìng hú zhōu zhào yīng jiàn zào." cóng zhī. sān nián zhēng yuè yī shōu, sì xiù wáng bó guī zòu:" jiàn zào xiù ān xī wáng yuán miào, jìn yǐ bì gōng, suǒ yǒu xiū zhì shén zhǔ yí shì, lìng suǒ sī jiǎn zhào diǎn gù xiū zhì, wěi guān tí xiě." zhào chà quán lǐ bù shàng shū lǐ yǎn tí xiě. èr yuè, bó guī yòu zòu:" xiù ān xī wáng cí táng yuán miào, qǐ cóng pú ān yì wáng lì, měi sān nián yī cì, cóng běn suǒ yí dié suǒ shǔ zhōu fǔ jiǎn jì xiū zào." cóng zhī.
十一月,禮工部、太常寺言:"濮安懿王園廟三間二廈、神門屋二坐、齋院、神廚、靈星門,欲令湖州照應建造。"從之。三年正月一收,嗣秀王伯圭奏:"建造秀安僖王園廟,近已畢工,所有修制神主儀式,令所司檢照典故修制,委官題寫。"詔差權禮部尚書李巘題寫。二月,伯圭又奏:"秀安僖王祠堂園廟,乞從濮安懿王例,每三年一次,從本所移牒所屬州府檢計修造。"從之。
zhuāng wén tài zǐ sàng lǐ. qián dào sān nián qī yuè jiǔ rì, huáng tài zǐ hōng. shè sù wò yú tài zǐ gōng zhèng tīng zhī dōng. huáng dì zì nèi cháng fú zhì wò, qí shí zhì, yì fú zào fú tóu bái luó shān hēi yín dài sī xié, jiù wò fā āi. shì rì, huáng hòu fú sù yì gōng, suí shí fā āi, rú gōng zhōng zhī lǐ. hé fù péi wèi guān bìng cháng fú jí dài rù lì zhèng mén, yì gōng mù cì, qí shí zhì, cháng fú hēi dài lì bān. qí fā āi bì, yì jí fú, tuì.
莊文太子喪禮。乾道三年七月九日,皇太子薨。設素幄於太子宮正廳之東。皇帝自內常服至幄,俟時至,易服皂幞頭、白羅衫、黑銀帶、絲鞋,就幄發哀。是日,皇后服素詣宮,隨時發哀,如宮中之禮。合赴陪位官並常服、吉帶入麗正門,詣宮幕次,俟時至,常服、黑帶立班。俟發哀畢,易吉服,退。
zì fā āi zhì shì fú rì, huáng dì bù shì shì, quán jìn xíng zài yīn lè, réng mìng zhū sì yuàn shēng zhōng. qí xiǎo liǎn dà liǎn hé jì gào, yǐ běn gōng zhǔ guǎn chūn fāng guān yī yuán xíng lǐ qí yú jì gào, yǐ zhū sī guān xíng lǐ. chà hù sàng zàng shì yī yuán, zuǒ cáng kù chū qián èr wàn guàn yín wǔ qiān liǎng juàn wǔ qiān pǐ.
自發哀至釋服日,皇帝不視事,權禁行在音樂,仍命諸寺院聲鍾。其小斂、大斂合祭告,以本宮主管春坊官一員行禮;其餘祭告,以諸司官行禮。差護喪葬事一員,左藏庫出錢二萬貫、銀五千兩、絹五千匹。
chéng fú rì, huáng dì fú qī, cì cū bù fú tóu yī lán shān yāo dié juàn chèn shān bái luó xié. liù gōng rén bù cóng fú. huáng tài zǐ fēi jí běn gōng rén bìng zhǎn shuāi sān nián. wén wǔ bǎi guān chéng fú yī rì ér chú. qí wén wǔ hé fù guān jí yù shǐ tái gé mén tài cháng sì yǐn bān zhī yīng rén bìng fú bù fú tóu yī lán shān, yāo xì bù dài. běn gōng guān liáo bìng fú qí shuāi sān rì fú, lín qī rì ér chú, shì shuāi fú hòu cáng qí fú, zhì zàng rì fú, zàng bì ér chú.
成服日,皇帝服期,次粗布幞頭、衤蘭衫、腰絰、絹襯衫、白羅鞋。六宮人不從服。皇太子妃及本宮人並斬衰三年。文武百官成服一日而除。其文武合赴官及御史台、閣門、太常寺引班祗應人並服布幞頭、衤蘭衫,腰系布帶。本宮官僚並服齊衰三日服,臨七日而除,釋衰服後藏其服,至葬日服,葬畢而除。
shí èr rì, zhào gù huáng tài zǐ cuán suǒ, jiù ān mù huáng hòu cuán gōng cè jìn zé dì. jì ér dōu dà zhǔ guǎn suǒ yán:" tài shǐ jú guān děng xuǎn dào bǎo lín yuàn fǎ táng kān chōng huáng tài zǐ cuán suǒ." cóng zhī. shí sān rì, yǐ huáng tài zǐ hōng gào tiān dì zōng miào shè jì gōng guān. shí bā rì, cì shì zhuāng wén. rùn qī yuè yī rì, qiǎn shè zhōng shū lìng shàng shū yòu pú shè wèi qǐ fèng shì cè bǎo yú huáng tài zǐ líng jiù qián, bǎi guān cháng fú rù cì, yì hēi dài, xíng lǐ bì, cháng fú fù hòu diàn mén wà, jìn míng fèng wèi. shì xī, huáng dì yì dōng gōng xíng shāo xiāng zhī lǐ, rú gōng zhōng zhī yí.
十二日,詔故皇太子欑所,就安穆皇后欑宮側近擇地。繼而都大主管所言:"太史局官等選到寶林院法堂堪充皇太子欑所。"從之。十三日,以皇太子薨告天地、宗廟、社稷、宮觀。十八日,賜諡莊文。閏七月一日,遣攝中書令、尚書右僕射魏杞奉諡冊、寶於皇太子靈柩前,百官常服入次,易黑帶,行禮畢,常服赴後殿門襪,進名奉慰。是夕,皇帝詣東宮行燒香之禮,如宮中之儀。
èr rì, chū zàng, zǎi chén yè yóng děng yì líng jiù qián xíng shāo xiāng zhī lǐ. xìng líng qì, xíng shì guān péi wèi, qīn wáng nán bān zōng shì dōng gōng guān liáo rù bān tīng xià, zài bài, zǎi chén shēng yì xiāng àn qián, shàng xiāng lèi chá diàn jiǔ qì, jǔ cè guān jǔ āi cè, dú cè guān guì dú, dú qì, zǎi chén zài bài, gè jiàng jiē lì. zài wèi guān jiē zài bài. líng jiù jìn xíng, wén wǔ bǎi liáo fèng cí yú chéng wài, qīn wáng zōng shì bìng qí cóng zhì zàng suǒ. yǎn kuàng bì, cí qì, tuì. shì rì, bǎi liáo jìn míng fèng wèi.
二日,出葬,宰臣葉顒等詣靈柩前行燒香之禮。興靈訖,行事官陪位,親王、南班宗室、東宮官僚入班廳下,再拜,宰臣升詣香案前,上香、酹茶、奠酒訖,舉冊官舉哀冊,讀冊官跪讀,讀訖,宰臣再拜,各降階立。在位官皆再拜。靈柩進行,文武百僚奉辭於城外,親王、宗室並騎從至葬所。掩壙畢,辭訖,退。是日,百僚進名奉慰。
sì nián wǔ yuè, lǐ bù tài cháng sì yán:" guó cháo diǎn gù, jí wú huáng tài zǐ xiǎo xiáng diǎn lǐ. jīn cān zhuó tǎo lùn, jiāng lái zhuāng wén tài zǐ xiǎo xiáng rì, qǐ huáng dì qián hòu diàn tè bù shì shì. qí rì, xiān mìng shì cóng guān yī yuán cháng fú yì tài zǐ shén zuò qián xíng diàn lèi lǐ, lìng běn gōng guān liáo cháng fú péi wèi, diàn lèi bì, tuì. cì qìng wáng gōng wáng cháng fú fù shén zuò qián diàn lèi bì, tuì. cì tài zǐ fēi bìng róng guó gōng yǐ xià háng jiā rén lǐ. zhì dà xiáng rì, tài zǐ fēi róng guó gōng yǐ xià jí běn gōng rén xíng lǐ bì, fén shāo shén bó, shuāi fú, jiān yuè, fēi jí róng guó gōng xíng dàn jì jiā rén lǐ." cóng zhī. míng nián qī yuè jiǔ rì dà xiáng, shì rì, huáng dì bù shì shì, chà qiān shū shū mì yuàn shì liáng kè jiā yì tài zǐ gōng xíng diàn lèi lǐ, rú qián yí.
四年五月,禮部、太常寺言:"國朝典故,即無皇太子小祥典禮。今參酌討論,將來莊文太子小祥日,乞皇帝前後殿特不視事。其日,先命侍從官一員常服詣太子神坐前行奠酹禮,令本宮官僚常服陪位,奠酹畢,退。次慶王、恭王常服赴神坐前奠酹畢,退。次太子妃並榮國公以下行家人禮。至大祥日,太子妃、榮國公以下及本宮人行禮畢,焚燒神帛,衰服,間月,妃及榮國公行禫祭家人禮。"從之。明年七月九日大祥,是日,皇帝不視事,差簽書樞密院事梁克家詣太子宮行奠酹禮,如前儀。
jǐng xiàn tài zǐ, jiā dìng shí sān nián bā yuè liù rì hōng. qí fā āi zhì fú, bìng rú zhuāng wén tài zǐ zhī lǐ. jiǔ rì, zhào hù sàng shì bìn suǒ yú zhuāng wén tài zǐ cuán gōng zhī dōng, bìng yī qí zhì jiàn zào. jiǔ yuè shí rì, cì shì jǐng xiàn, qiǎn shè zhōng shū lìng zhī shū mì yuàn shì zhèng zhāo xiān fèng shì cè bǎo yú huáng tài zǐ líng jiù qián, dú cè dú bǎo rú yí, qì, bān tuì. zhì xìng líng rì, zǎi chén yì huáng tài zǐ jiù qián xíng lǐ bì, jiù xíng. qí zōng shì shǐ xiāng nán bān guān cháng fú hēi dài, bìng fù péi wèi, qí cóng zhì zàng suǒ, qí yǎn cuán bì, fèng cí qì, tuì. qí rì, huáng dì bù shì shì, bǎi sī fù hòu diàn mén wài lì bān, jìn míng fèng wèi. shí sì nián qī yuè èr rì xiǎo xiáng, chà zhī shū mì yuàn shì zhèng zhāo xiān chōng diàn lèi guān. shí wǔ nián bā yuè liù rì dà xiáng. jiǔ yuè shí wǔ rì, zhào jǐng xiàn tài zǐ jǐ yán yǐ chè, gāo píng jùn fū rén fù shì kě tè fēng xìn guó fū rén, réng lìng zhǔ fèng jì sì.
景獻太子,嘉定十三年八月六日薨。其發哀制服,並如莊文太子之禮。九日,詔護喪視殯所於莊文太子欑宮之東,並依其制建造。九月十日,賜諡景獻,遣攝中書令、知樞密院事鄭昭先奉諡冊、寶於皇太子靈柩前,讀冊、讀寶如儀,訖,班退。至興靈日,宰臣詣皇太子柩前行禮畢,柩行。其宗室使相、南班官常服、黑帶,並赴陪位,騎從至葬所,俟掩欑畢,奉辭訖,退。其日,皇帝不視事,百司赴後殿門外立班,進名奉慰。十四年七月二日小祥,差知樞密院事鄭昭先充奠酹官。十五年八月六日大祥。九月十五日,詔景獻太子几筵已徹,高平郡夫人傅氏可特封信國夫人,仍令主奉祭祀。
shàng líng zhī lǐ. gǔ zhě wú mù jì, qín hàn yǐ jiàng, shǐ yǒu qí yí. zhì táng, fù yǒu qīng míng shè jì, shuò wàng shí jié zhī sì, jìn shí jiàn yī zhī shì. wǔ dài, zhū líng yuǎn zhě, lìng běn zhōu zhǎng lì cháo bài, jìn zhě qiǎn tài cháng zōng zhèng qīng, huò yīn xíng guò qīn yè. sòng chū, chūn qiū mìng zōng zhèng qīng cháo bài ān líng, yǐ tài láo fèng cí. qián dé sān nián, shǐ lìng gōng rén yì líng shàng dōng fú, suì yǐ wèi cháng. kāi bǎo jiǔ nián, tài zǔ xìng xī jīng, guò gǒng xiàn, yè ān líng diàn xiàn.
上陵之禮。古者無墓祭,秦、漢以降,始有其儀。至唐,復有清明設祭,朔望、時節之祀,進食、薦衣之式。五代,諸陵遠者,令本州長吏朝拜,近者遣太常、宗正卿,或因行過親謁。宋初,春秋命宗正卿朝拜安陵,以太牢奉祠。乾德三年,始令宮人詣陵上冬服,歲以為常。開寶九年,太祖幸西京,過鞏縣,謁安陵奠獻。
yōng xī èr nián, zōng zhèng shǎo qīng zhào ān yì yán:" zuó cháo bài ān líng yǒng chāng líng, yǒu sī zhǐ shè jiǔ pú xiāng, yǐ wèi míng xíng shì, bù shè zhú liáo. yòu xiān fù yǒng chāng líng, hòu fù ān líng, jí dì hòu èr wèi bù biàn bài, pō qiān yú lǐ." shì xià yǒu sī, yì yuē:" àn kāi yuán lǐ, chūn qiū èr zhòng yuè, sī tú sī kōng xún líng, bù shè shēng láo zhī sì. jīn qǐng rú zōng miào jiàn xiǎng, shǎo jiā cái jiǎn, chú bù shè dēng xíng yá pán shí jí tài cháng dēng gē wài, yú xī rú dà cí. cháo bài rì, yǒu sī yù yú líng nán bǎi bù dào dōng shè cì, jù jiǎn chú qì yǐ bèi jiǔ sǎo. shè zōng zhèng qīng wèi yú zhào wài zhī zuǒ, xī xiàng líng guān wèi yú qīng zhī dōng nán, zhí shì guān yòu yú qí nán, jù xī xiàng běi shàng. shè jì qì lǐ liào jiǔ zhuàn yú zhào mén nèi. zōng zhèng qīng yǐ xià gè jiù wèi, zài bài, guàn shǒu, diàn jiǔ, dú zhù cè, zài bài. xiān fù ān líng, cì yǒng chāng líng, cì xiào míng xiào huì yì dé shū dé huáng hòu líng." cóng zhī.
雍熙二年,宗正少卿趙安易言:"昨朝拜安陵、永昌陵,有司止設酒、脯、香,以未明行事,不設燭燎。又先赴永昌陵,後赴安陵,及帝後二位不遍拜,頗愆於禮。"事下有司,議曰:"按《開元禮》,春秋二仲月,司徒、司空巡陵,不設牲牢之祀。今請如宗廟薦享,少加裁減,除不設登鉶、牙盤食及太常登歌外,余悉如大祠。朝拜日,有司豫於陵南百步道東設次,具翦除器以備酒掃。設宗正卿位於兆外之左,西向;陵官位於卿之東南,執事官又於其南,俱西向北上。設祭器、禮料、酒饌於兆門內。宗正卿以下各就位,再拜,盥手,奠酒,讀祝冊,再拜。先赴安陵,次永昌陵,次孝明、孝惠、懿德、淑德皇后陵。"從之。
jǐng dé sān nián, zhēn zōng jiāng cháo zhū líng, yǐ zǎi chén wáng dàn wèi cháo bài zhū líng dà lǐ shǐ. tài cháng lǐ yuàn yán:" cháo líng gù shì, hé pái xiǎo jià lǔ bù. táng tài zōng cháo xiàn líng, sù shè huáng huī zhàng, zhōu wèi líng qǐn. jīn qǐng zhōu shè huáng huī zhàng. yòu táng zhì: qián yī rì, líng lìng yǐ yù cè jìn yù qīn shū, jìn chén fèng chū, líng lìng shòu zhī. jīn qǐng zào zhú cè sì fù, zhù bì fén zhī. qí bǎi guān wèi jiù shè líng suǒ, cóng zhù guān jí huáng qīn kè shǐ fēn yú shén dào zuǒ yòu, zhēn guān zhōng bìng péi liè sī mǎ mén nèi. jīn wàng zhǔn jiù yí shī xíng. yòu jiù yí, yì qǐn gōng zhì dà cì zhī shí, shè bǎi guān wèi, zòu qǐng xíng lǐ. wàng lìng xiān rù fù qǐn diàn lì bān. zhēn guān zhōng, huáng dì zhì xiǎo cì, sù fú chéng mǎ. jiǎn huì jīn nián zhēng yuè, chē jià cháo bài míng dé cuán gōng, zhǐ fú sù bái yī. dāng shí huáng dì zài dà xiáng zhī nèi, jīn jì fú chú, wàng zhǐ fú dàn huáng páo. yòu àn zhēn guān yǒng huī gù shì, cháo líng jiē xiān qīn hòu zūn, bài cí qì, chū hái dà cì, biàn jìn fā, jīn wàng xiān cháo yǒng xī líng xíng shì jí cí, huáng dì jiē liǎng cì zài bài, péi wèi guān měi líng yì gè liǎng cì zài bài, jīn qǐng huáng dì yì ān líng cān cí, sì dù zài bài, yǒng chāng yǒng xī líng gè liǎng dù shè bài. jiù yí, zhú qǐn diàn shàng shí, bèi tài láo zhī zhuàn, zhēn xiū shù pǐn. jìn yǐ yáng shǐ dài tài láo. jīn qǐng bèi shǎo láo zhī jì, shè diàn dú cè bì, fù yì qǐn gōng shàng zhēn xiū shù pǐn, bié xíng zhì diàn zhī lǐ. yòu jiù yí, qián fā èr rì, tài wèi gào tài miào. jīn qǐng yī lǐ biàn gào liù shì." zhào tè fú sù bái yī, xíng shì cì xù rú gào tài miào, yú yī suǒ qǐng.
景德三年,真宗將朝諸陵,以宰臣王旦為朝拜諸陵大禮使。太常禮院言:"朝陵故事,合排小駕鹵簿。唐太宗朝獻陵,宿設黃麾仗,周衛陵寢。今請周設黃麾仗。又唐制:前一日,陵令以玉冊進御親書,近臣奉出,陵令受之。今請造竹冊四副,祝畢焚之。其百官位舊設陵所,從祝官及皇親、客使分於神道左右,貞觀中並陪列司馬門內。今望准舊儀施行。又舊儀,詣寢宮至大次之時,設百官位,奏請行禮。望令先入赴寢殿立班。貞觀中,皇帝至小次,素服乘馬。檢會今年正月,車駕朝拜明德欑宮,止服素白衣。當時皇帝在大祥之內,今既服除,望止服淡黃袍。又按貞觀、永徽故事,朝陵皆先親後尊,拜辭訖,出還大次,便進發,今望先朝永熙陵;行事及辭,皇帝皆兩次再拜,陪位官每陵亦各兩次再拜,今請皇帝詣安陵參辭,四度再拜,永昌、永熙陵各兩度設拜。舊儀,逐寢殿上食,備太牢之饌,珍羞庶品。近以羊豕代太牢。今請備少牢之祭,設奠、讀冊畢,復詣寢宮上珍羞庶品,別行致奠之禮。又舊儀,前發二日,太尉告太廟。今請依禮遍告六室。"詔特服素白衣,行事次序如告太廟,余依所請。
sì nián zhēng yuè, chē jià cì gǒng xiàn, bà míng biān jí tài cháng zòu yán jīn wú chuán hū. jì zhì, zhāi yú yǒng ān zhèn xíng gōng, tài guān jìn shū shàn. shì yè, lòu wèi jǐn sān gǔ, dì chéng mǎ, què yú niǎn sǎn shàn, zhì ān líng, sù fú bù rù sī mǎ mén xíng diàn xiàn lǐ, zhū líng yì rán. yòu yì xià gōng. fán shàng gōng yòng shēng láo zhù cè, yǒu sī fèng shì xià gōng bèi shàn xiū, nèi chén zhí shì, bǎi guān péi wèi, yòu yì yuán dé tài hòu líng diàn xiàn, bié yú líng xī nán shè wò diàn, jì rú xià gōng. lǐ bì, biàn yì xiào míng xiào zhāng yì dé shū dé míng dé zhuāng huái qī hòu líng, suì dān qí cóng nèi chén xún shì líng què, ér qīn diàn kuí wèi qí yùn ān zhōu liù wáng jí gōng xiào tài zǐ zhū fén. qí sān líng péi zàng huáng zǐ huáng sūn gōng zhǔ zhī wèi chū gé zhě, jí zhū wáng fū rén zhī zǎo wáng zhě, gè shè wèi cì zhū líng xià gōng zhī dōng xù. ān líng bǎi èr shí yī fén, liàng shè sān shí wèi, nán zǐ nǚ zǐ gòng zhù bǎn èr chāng líng shí wǔ fén, liàng shè shí wèi, xī líng bā fén, liàng shè wǔ wèi, bìng zhù bǎn yī yǐ zhì jì yān. chén hòu, zàn yì wò cì gēng yī, fù yì zhū líng fèng cí. yǒu sī yǐ cháo bài wú cí lǐ, dì bù rěn, gù fù wǎng. réng qiǎn guān jì yī pǐn huáng qīn zhū qīn mù.
四年正月,車駕次鞏縣,罷鳴鞭及太常奏嚴、金吾傳呼。既至,齋於永安鎮行宮,太官進蔬膳。是夜,漏未盡三鼓,帝乘馬,卻輿輦傘扇,至安陵,素服步入司馬門行奠獻禮,諸陵亦然。又詣下宮。凡上宮用牲牢、祝冊,有司奉事;下宮備膳羞,內臣執事,百官陪位,又詣元德太后陵奠獻,別於陵西南設幄殿,祭如下宮。禮畢,遍詣孝明、孝章、懿德、淑德、明德、莊懷七後陵,遂單騎從內臣巡視陵闕,而親奠夔、魏、岐、鄆、安、周六王及恭孝太子諸墳。其三陵陪葬皇子、皇孫、公主之未出閣者,及諸王夫人之蚤亡者,各設位次諸陵下宮之東序。安陵百二十一墳,量設三十位,男子、女子共祝版二;昌陵十五墳,量設十位,熙陵八墳,量設五位,並祝版一以致祭焉。辰後,暫詣幄次更衣,復詣諸陵奉辭。有司以朝拜無辭禮,帝不忍,故復往。仍遣官祭一品皇親諸親墓。
dà zhōng xiáng fú sì nián zhēng yuè, sì fén yīn, jīng gǒng xiàn, yǒu sī qǐng yú zī cūn wáng tái shè wò diàn, zhì sān líng shén zuò, huáng dì xuē páo jiù wò, shè xiāng jiǔ shí guǒ yá pán shí diàn xiàn, ér mìng dà chén yǐ xiāng bì jiǔ pú yì zhū líng zhì gào. jià hái, fù xíng qīn yè zhī lǐ, dì sù fú chéng mǎ zhì yǒng ān xiàn, zhāi yú xíng gōng, yè lòu wèi jǐn èr gǔ, yì sān líng jí yuán dé tài hòu míng dé huáng hòu líng diàn xiàn, āi tòng. wèi míng, lǐ bì, fù yì sì líng fèng cí, shěng shì jǐ yán, diàn xiàn rú chū lǐ. yòu biàn yì zhū hòu líng zhū wáng fén zhì diàn. mìng zhòng shǐ biàn jì huáng qīn zhū qīn fén jí rǔ zhōu qín wáng fén.
大中祥符四年正月,祀汾陰,經鞏縣,有司請於訾村王台設幄殿,置三陵神坐,皇帝靴袍就幄,設香酒、時果、牙盤食奠獻,而命大臣以香幣、酒脯詣諸陵致告。駕還,復行親謁之禮,帝素服乘馬至永安縣,齋於行宮,夜漏未盡二鼓,詣三陵及元德太后、明德皇后陵奠獻,哀慟。未明,禮畢,復詣四陵奉辭,省視几筵,奠獻如初禮。又遍詣諸後陵、諸王墳致奠。命中使遍祭皇親諸親墳及汝州秦王墳。
shì suì, mìng lǐ guān dìng chūn qiū èr zhòng qiǎn guān cháo líng yí zhù, yǐ jì fú xíng shì, zhuān chà zōng zhèng qīng yī yuán cháo bài sān líng, bié qiǎn guān èr yuán fēn bài zhū líng. yòu zhì zhǎng gān yán chuáng èr fù, zhì líng biǎo zhù bǎn, qiǎn kuān yī jūn shì sān shí èr rén yú sòng líng xià. qí hòu tiān chà líng miào xíng lǐ guān sì yuán, xuǎn cháo guān jīng guān zōng xìng zhě chōng.
是歲,命禮官定春秋二仲遣官朝陵儀注,以祭服行事,專差宗正卿一員朝拜三陵,別遣官二員分拜諸陵。又制長竿檐床二副,置陵表祝版,遣寬衣軍士三十二人輿送陵下。其後添差陵廟行禮官四員,選朝官、京官宗姓者充。
hàn lín xué shì qián wéi yǎn yán:" chūn qiū cháo líng, zài yú jiù shì, gōng qīng qīn wǎng, gài biǎo zhì gōng. táng xiǎn qìng zhōng, shǐ zhào sān gōng xíng shì, tiān bǎo yǐ hòu, yì qiǎn gōng qīng xún yè, gài qǔ cháo tíng dà chén, bù bì xū tóng guó xìng. hòu cān yòng tài cháng zōng zhèng qīng. jìn kāi yùn zhōng, yì mìng lì bù shì láng. jìn nián yǐ lái, zhǐ qiǎn zōng zhèng sì guān, rén qīng wèi bēi, shí kuī jiù zhì, wàng zì jīn yú chéng láng zhū sī sān pǐn nèi qiǎn guān, què zé chà liǎng shěng jiàn shě yǐ shàng. suǒ jì yǎng fù zhuī xiào zhī xīn, yǐ chéng jī gǔ zhī měi." jǐng yòu chū, cāng zhōu guān chá shǐ shǒu jié yán:" hán shí jié lì qiǎn zōng shì bài líng, ér shí yuè lìng nèi sī bīn wǎng, fēi suǒ yǐ zhì gōng." nǎi zhào zōng shì zhèng cì shǐ yǐ shàng yī yuán cháo bài. sì nián, jiǎn bǎi zi hù, ān líng yǒng chāng yǒng xī gè liú sì shí hù, yǒng dìng wǔ shí hù, huì shèng gōng shí hù. qìng lì èr nián hán shí shí yuè shuò, zōng shì cì shǐ yǐ shàng, tīng gèng wǎng cháo líng.
翰林學士錢惟演言:"春秋朝陵,載於舊式,公卿親往,蓋表至恭。唐顯慶中,始詔三公行事,天寶以後,亦遣公卿巡謁,蓋取朝廷大臣,不必須同國姓。後參用太常、宗正卿。晉開運中,亦命吏部侍郎。近年以來,止遣宗正寺官,人輕位卑,實虧舊制,望自今於丞、郎、諸司三品內遣官,闕則差兩省諫、舍以上。所冀仰副追孝之心,以成稽古之美。"景祐初,滄州觀察使守節言:"寒食節例遣宗室拜陵,而十月令內司賓往,非所以致恭。"乃詔宗室正刺史以上一員朝拜。四年,減柏子戶,安陵、永昌、永熙各留四十戶,永定五十戶,會聖宮十戶。慶曆二年寒食、十月朔,宗室刺史以上,聽更往朝陵。
huáng yòu sān nián, tài cháng bó shì lǐ shòu péng zòu:" dì hòu zhū líng, jiàn xiǎng jiē yǒu shí, dú zhāo xiàn huáng hòu yǐ hé zàng ān líng, bù jí shí jì." lǐ yuàn yán:" cháo bài yí zhù, shēng láo bìng rú tài miào cháng xiǎng lì, zhū líng zhǐ diàn yī jué, ér ān líng diàn liǎng jué, liǎng zàn zài bài, wéi jì zhuàn bù jiān shè, gài yǒu sī xiāng chéng shī zhī." yú shì zhào ān líng zhāo xiàn huáng hòu zhù bǎn shēng bì yù fēng xiāng yī tài miào tóng shì lǐ. gèng zào zhū líng jì qì zhù bié kù. sān líng jiē zhì zú wǔ bǎi rén, wéi dìng líng yǐ zhāng xiàn tài hòu gù, bié zhì yī zhǐ huī. zhāo líng shǐ gān zhāo jí yǐn dìng líng lì, qǐng zhì shǒu líng fèng xiān liǎng zhǐ huī, jīng xī zhuǎn yùn sī qǐng jiǎn dìng líng zú bàn yǐ fèng zhāo líng, zhào xuǎn mù yī zhǐ huī, é wǔ bǎi rén.
皇祐三年,太常博士李壽朋奏:"帝後諸陵,薦饗皆有時,獨昭憲皇后以合葬安陵,不及時祭。"禮院言:"朝拜儀注,牲牢並如太廟常饗例,諸陵止奠一爵,而安陵奠兩爵,兩贊再拜,惟祭饌不兼設,蓋有司相承失之。"於是詔安陵昭憲皇后祝版、牲幣、御封香依太廟同室禮。更造諸陵祭器貯別庫。三陵皆置卒五百人,唯定陵以章獻太后故,別置一指揮。昭陵使甘昭吉引定陵例,請置守陵奉先兩指揮,京西轉運司請減定陵卒半以奉昭陵,詔選募一指揮,額五百人。
chū, yǒng ān xiàn guān yuè shuò cháo dìng líng, wàng cháo sān líng. hán qí yán:" zhāo líng wèi yǒu zhāo rì." nǎi lìng xiàn guān shuò wàng fēn cháo zhū líng. xī níng zhōng, zhào wén chén dà liǎng shěng wǔ chén gé mén shǐ yǐ shàng, jīng guò líng xià, bìng xǔ cháo bài. yòu zhào:" zì jīn chén liáo cháo bài zhū líng, chú jiàn rèn cháng rèn zhí zhèng guān xǔ jìn tāng, yú zhǐ diàn xiàn jiàn xīn, bù tè bài."
初,永安縣官月朔朝定陵,望朝三陵。韓琦言:"昭陵未有朝日。"乃令縣官朔望分朝諸陵。熙寧中,詔文臣大兩省、武臣閣門使以上,經過陵下,並許朝拜。又詔:"自今臣僚朝拜諸陵,除見任、嘗任執政官許進湯,余止奠獻、薦新,不特拜。"
chū, gù shì, chē jià yì líng, wèi zhī qīn yè. nán dù zhī hòu, cǐ lǐ bù jǔ, gù shàng líng huò yuē shěng shì, huò yuē bǎo hù, huò yuē jiàn xiàn, huò yuē jì gào, huò yuē zhì jì, huò yuē wàng jì, huò yuē xiū fèng, xī qiǎn guān, bù zhuān yú xíng lǐ yě. jiàn yán yuán nián wǔ yuè yī rì zhào:" yīng yǒng ān jūn zǔ zōng líng qǐn, kě chà xī jīng liú shǒu jí tái chén yī yuán gōng qīn shěng shì, rú yǒu hé xiū fèng qù chù, cuò zhì zòu wén." réng zhào fū yán lù fù zǒng guǎn liú guāng shì chōng shěng shì líng qǐn shǐ. yòu zhào hé nán fǔ zhèn fǔ shǐ dí xìng tuán jié běn chù yì bīng, bǎo hù zǔ zōng líng qǐn. sì nián liù yuè, zhào lìng lǐ bù gěi jiàng dù dié yī bǎi dào chōng jì gào zhū líng lǐ liào, réng lìng dí xìng suǒ chà lái rén lài jì gào biǎo yǐ xíng.
初,故事,車駕詣陵,謂之親謁。南渡之後,此禮不舉,故上陵或曰省視,或曰保護,或曰薦獻,或曰祭告,或曰致祭,或曰望祭,或曰修奉,悉遣官,不專於行禮也。建炎元年五月一日詔:"應永安軍祖宗陵寢,可差西京留守及台臣一員躬親省視,如有合修奉去處,措置奏聞。"仍詔鄜延路副總管劉光世充省視陵寢使。又詔河南府鎮撫使翟興團結本處義兵,保護祖宗陵寢。四年六月,詔令禮部給降度牒一百道充祭告諸陵禮料,仍令翟興所差來人賚祭告表以行。
shào xìng yuán nián jiǔ yuè, qǐ jū láng chén yǔ yì yán:" bì xià gōng lǚ jiān nán zhī yùn, zhù bì dōng nán, liè shèng líng yì, yuǎn zài luò shī, gù zhān shān chuān, wèi dé shí shěng. suī yù qiǎn shǐ, dào lù bù tōng, shèng huái rì fèn. jìn wén dào lù shǎo tōng, chà yì qián rì, yuàn zhào zhí shì měi bàn nián zé qiǎn shǐ chén liǎng yuán, wǎng shěng zhū líng." zhào lìng shū mì yuàn měi bàn nián chāi shǐ chén liǎng yuán qián qù. sān nián zhēng yuè, lǐ bù tài cháng sì yán:" chūn qiū èr zhòng, jiàn xiàn zhū líng, qǐ yú xíng zài fǎ huì sì shè wèi, wàng jì xíng lǐ." cóng zhī. zì shì měi suì jiàn xiàn, lǜ xún cǐ zhì. wǔ yuè, zhào lìng hù bù zhī jīn yī bǎi liǎng fù hé nán fǔ zhèn fǔ shǐ sī gàn bàn gōng shì rèn zhí qīng, chōng jì gào yǒng ān jūn zhū líng.
紹興元年九月,起居郎陳與義言:"陛下躬履艱難之運,駐蹕東南,列聖陵邑,遠在洛師,顧瞻山川,未得時省。雖欲遣使,道路不通,聖懷日憤。近聞道路少通,差易前日,願詔執事每半年擇遣使臣兩員,往省諸陵。"詔令樞密院每半年差使臣兩員前去。三年正月,禮部、太常寺言:"春秋二仲,薦獻諸陵,乞於行在法惠寺設位,望祭行禮。"從之。自是每歲薦獻,率循此制。五月,詔令戶部支金一百兩付河南府鎮撫使司幹辦公事任直清,充祭告永安軍諸陵。
jiǔ nián zhēng yuè, shàng wèi fǔ chén yuē:" zǔ zōng líng qǐn, jiǔ lún yì yù, jīn jīn guó jì gē hái gù dì, biàn dāng qiǎn zōng shì shǐ xiāng yǔ chén liáo qián qù xiū fèng sǎ sǎo." xún mìng tóng pàn dà zōng zhèng shì shì rén niǎo bīng bù shì láng zhāng dào qián yún hé nán fǔ zhī yè xiū fèng. liù yuè, tài cháng chéng liáng zhòng mǐn děng yán:" chūn qiū èr zhòng, qiǎn zōng shì yáo jùn fáng yù shǐ jiàn xiàn zhū líng, tài cháng shǎo qīng jiàn xiàn yǒng yòu líng, quán yí yú xíng zài shè wèi xíng lǐ. jīn dào lù jì tōng, wàng yī jiù qiǎn guān qián yì." zhào lìng xī jīng liú shǒu sī hòu zhòng qiū jiù biàn xuǎn guān qián yì zhū líng jiàn xiàn. shì rén niǎo zhāng dào huí, yán:" zhū líng xià shí jiàn shuǐ, zì bīng xìng yǐ lái, hé jié jǐ shí wǔ nián. èr shǐ dào rì, shuǐ jí dà zhì, fù lǎo jīng tàn, yǐ wèi zhōng xìng zhī xiáng."
九年正月,上謂輔臣曰:"祖宗陵寢,久淪異域,今金國既割還故地,便當遣宗室使相與臣僚前去修奉灑掃。"尋命同判大宗正事士〈亻褭〉、兵部侍郎張燾前雲河南府祗謁修奉。六月,太常丞梁仲敏等言:"春秋二仲,遣宗室遙郡防禦使薦獻諸陵,太常少卿薦獻永祐陵,權宜於行在設位行禮。今道路既通,望依舊遣官前詣。"詔令西京留守司候仲秋就便選官前詣諸陵薦獻。士〈亻褭〉、張燾回,言:"諸陵下石澗水,自兵興以來,涸竭幾十五年。二使到日,水即大至,父老驚嘆,以為中興之祥。"
shí nián sān yuè, lǐ bù yán:" chí zhōu tóng líng xiàn chéng lǚ hé wèn jìn gōng líng yí zhì, wàng fù tài cháng sì yǐ bèi jiǎn zhào. yǒng ān jūn děng chù jīn yǐ shōu fù, suì wěi zhī jūn yì zhū líng zhú wèi jiǎn shì, chú yǒng dìng yǒng zhāo yǒng hòu yǒng yù yǒng tài líng yuán miào bìng wú sǔn dòng, nèi yǒng ān yǒng chāng yǒng xī líng shén tái wèn liè, wèi gǎn yī miàn shàn xíng bǔ shì. tài cháng sì kàn xiáng ruò xíng bǔ xiū, hé jiù chà suǒ wěi xiū shì guān zòu gào xíng lǐ." zhào lìng hé nán fǔ wěi guān, rú fǎ bǔ shì, bù dé miè liè. qí hòu bīng bù shì láng jiān shǐ guǎn xiū zhuàn zhāng dào yán:" fú jiàn xuān yù guān fāng tíng shí yǒu qǐng, qǐ jiāng lái xiān dì shān líng, yī yī yǒng ān líng děng zhì dù. chén qū qū yú zhōng, yuàn míng zhào yǒu sī, yì shí yǒng gù líng fán jīn yù zhēn bǎo jǐn chì bù yòng, bō gào tiān xià, xián shǐ wén zhī. rú shì, zì rán kě bǎo wú yú." shàng jiā nà zhī. sān shí èr nián liù yuè, zhào zǔ zōng líng qǐn, lìng běn chù zhāo tǎo shǐ tóng běn chù guān lì gōng qīn cháo yè, rú fǎ xiū fèng, wù zài yán jié, yǐ chēng xiào sī zhī yì.
十年三月,禮部言:"池州銅陵縣丞呂和問進宮陵儀制,望付太常寺以備檢照。永安軍等處今已收復,遂委知軍詣諸陵逐位檢視,除永定、永昭、永厚、永裕、永泰陵園廟並無損動,內永安、永昌、永熙陵神台璺裂,未敢一面擅行補飾。太常寺看詳若行補修,合就差所委修飾官奏告行禮。"詔令河南府委官,如法補飾,不得滅裂。其後兵部侍郎兼史館修撰張燾言:"伏見宣諭官方庭實有請,乞將來先帝山陵,一依永安陵等制度。臣區區愚忠,願明詔有司,異時永固陵凡金玉珍寶盡斥不用,播告天下,咸使聞知。如是,自然可保無虞。"上嘉納之。三十二年六月,詔祖宗陵寢,令本處招討使同本處官吏躬親朝謁,如法修奉,務在嚴潔,以稱孝思之意。
qián dào liù nián bā yuè, zhào chéng xìn láng liú zhàn tè zhuǎn liǎng guān, yòu dí gōng láng liú shī yán tè yǔ yòu chéng wù láng shēng zhuó chāi qiǎn, qín shì fǔ tè zhuǎn yī guān, shēng chōng zhèng jiāng, yǐ zhàn děng guī zhèng jié yì bǎo hù líng qǐn gù yě.
乾道六年八月,詔承信郎劉湛特轉兩官,右迪功郎劉師顏特與右承務郎升擢差遣,秦世輔特轉一官,升充正將,以湛等歸正結義保護陵寢故也。
duān píng yuán nián zhēng yuè, jīng xī hú běi ān fǔ zhì zhì shǐ shǐ sōng zhī lù bù yǐ miè jīn wén. èr yuè, yù bǐ:" guó jiā nán dù yǐ hòu, bā líng jiǒng gé, cháng qiē tòng xīn. jīn jīng hú shuài chén yǐ tú lái shàng, gōng lǎn zài sān, bēi xǐ jiāo jí, fán zài chén zǐ, liàng tóng cǐ qíng. kě lìng qīng jiān láng guān yǐ shàng, yì shàng shū shěng gōng shì jí yì." suì qiǎn tài cháng sì zhǔ bù zhū yáng zǔ gé mén zhī hòu lín tà cháo yè bā líng.
端平元年正月,京西湖北安撫制置使史嵩之露布以滅金聞。二月,御筆:"國家南渡以後,八陵迥隔,常切痛心。今京湖帥臣以圖來上,恭覽再三,悲喜交集,凡在臣子,諒同此情。可令卿、監、郎官以上,詣尚書省恭眡集議。"遂遣太常寺主簿朱揚祖、閣門祗候林拓朝謁八陵。
shào xìng yuán nián liù yuè, tài cháng sì yán:" zhāo cí xiàn liè huáng tài hòu cuán gōng zài yuè zhōu huì jī xiàn, hé yī sì mèng cháo xiàn lǐ lì, chà zǎi zhí yī yuán, qián yī rì fù cuán gōng tài níng sì sù zhāi, zhì rì, xíng cháo bài zhī lǐ." zhào tóng zhī shū mì yuàn shì lǐ huí xíng lǐ. èr nián sān yuè, zhī shào xìng fǔ zhāng shǒu yán:" zhāo cí xiàn liè huáng hòu cuán gōng jìn zài fǔ jiè, wàng xǔ chén yǐ shí cháo yè." cóng zhī. zì shì shǒu chén jiē xǔ cháo yè.
紹興元年六月,太常寺言:"昭慈獻烈皇太后欑宮在越州會稽縣,合依四孟朝獻禮例,差宰執一員,前一日赴欑宮泰寧寺宿齋,至日,行朝拜之禮。"詔同知樞密院事李回行禮。二年三月,知紹興府張守言:"昭慈獻烈皇后欑宮近在府界,望許臣以時朝謁。"從之。自是守臣皆許朝謁。
shí qī nián shí yī yuè, diàn zhōng shì yù shǐ yú yáo bì yán:" wàng jǔ xíng jiù zhì, yú chūn qiū èr zhòng qiǎn guān yì yǒng yòu líng cuán gōng jiàn xiàn." chén liáo yòu yán:" líng miào zhī jì, yuè yǒu jiàn xīn, zhe zài lìng diǎn. fāng jīn zōng miào jiǔ yǐ zūn fèng, wéi shì yǒng yòu líng què ér wèi jiǎng, wàng lìng yǒu sī tǎo lùn, jǔ ér xíng zhī." tài cháng sì tǎo lùn:" yù yī zhèng hé wǔ lǐ yī diǎn gù, lìng liǎng cuán gōng zūn yī měi yuè jiǎn jǔ, chà guān xíng lǐ, qí xīn wù lìng zhú gōng yù xíng guān bào shào xìng fǔ pái bàn." cóng zhī.
十七年十一月,殿中侍御史余堯弼言:"望舉行舊制,於春秋二仲遣官詣永祐陵欑宮薦獻。"臣僚又言:"陵廟之祭,月有薦新,著在令典。方今宗廟久已遵奉,惟是永祐陵闕而未講,望令有司討論,舉而行之。"太常寺討論:"欲依《政和五禮》依典故,令兩欑宮遵依每月檢舉,差官行禮,其新物令逐宮預行關報紹興府排辦。"從之。
èr shí qī nián liù yuè, zhào:" yǒng yòu líng jí zhāo cí shèng xiàn huáng hòu cuán gōng jiǎn chá chéng shòu, yǐ jiǎn chá gōng líng suǒ wèi míng."
二十七年六月,詔:"永祐陵及昭慈聖獻皇后欑宮檢察承受,以檢察宮陵所為名。"
sān shí nián jiǔ yuè, lì bù yán:" shào xìng fǔ huì jī zhī xiàn yī fǎng líng tái lìng diǎn gù, yú jiē xián nèi dài jiān zhǔ guǎn cuán gōng shì wù, liàng jiā yōu yì."
三十年九月,吏部言:"紹興府會稽知縣依仿陵台令典故,於階銜內帶兼主管欑宮事務,量加優異。"
chún xī yuán nián zhēng yuè, lǐ bù tài cháng sì yán:" chūn qiū èr zhòng, chà tài cháng shǎo qīng jiàn xiàn yǒng yòu líng cuán gōng, bìng zhōu shì líng yù. rú yù shǎo qīng yǒu quē, qǐ cóng běn sì qián qī qǔ zhǐ huī. chà běn sì yǐ cì guān chōng shè. suǒ yǒu jīn nián zhòng chūn jiàn xiàn, jí rì jiàn què shǎo qīng." zhào chà tài cháng chéng qián liáng chén. zì hòu chūn qiū yù shǎo qīng què, lǜ yǐ wèi lì.
淳熙元年正月,禮部、太常寺言:"春秋二仲,差太常少卿薦獻永祐陵欑宮,並周視陵域。如遇少卿有缺,乞從本寺前期取指揮。差本寺以次官充攝。所有今年仲春薦獻,即日見闕少卿。"詔差太常丞錢良臣。自後春秋遇少卿闕,率以為例。
qìng yuán yuán nián liù yuè, zhào:" yǒng fù líng xiào zōng huáng dì cuán gōng, měi suì qiū jì yī jiù, lìng suǒ chà jiān chá yù shǐ gōng yì cháo bài jiǎn chá." cóng yù shǐ tái shēn qǐng. zhū líng yì rú zhī.
慶元元年六月,詔:"永阜陵孝宗皇帝欑宮,每歲秋季一就,令所差監察御史恭詣朝拜檢察。"從御史台申請。諸陵亦如之。
jì rì, táng chū shǐ zhe bà lè fèi wù jí xíng xiāng xiū zhāi zhī wén. jī hòu, yòu shuò wàng tíng cháo, lìng tiān xià shàng zhōu jiē zhǔn shì xíng xiāng. tiān yòu chū, shǐ lìng bǎi guān yì gé fèng wèi. sòng xún qí zhì, wéi xuān zǔ zhāo xiàn huáng hòu wèi dà jì. qián yī rì bù zuò, qún chén yì xī shàng gé mén fèng wèi, yí bān fèng wèi huáng tài hòu, tuì, fù fó sì xíng xiāng. fán dà jì, zhōng shū xī jí xiǎo jì, chà guān yī yuán fù sì. rú chē jià xún xìng dào yù jì rì, jiē bù jìn míng fèng wèi. liú shǒu zì yú sì yuàn xíng xiāng, réng bù dé zài bài biǎo zhī suǒ. tiān xià zhōu fǔ jūn jiān yì rú zhī.
忌日,唐初始著罷樂、廢務及行香、修齋之文。基後,又朔望停朝,令天下上州皆準式行香。天祐初,始令百官詣閣奉慰。宋循其制,惟宣祖、昭憲皇后為大忌。前一日不坐,群臣詣西上閣門奉慰,移班奉慰皇太后,退,赴佛寺行香。凡大忌,中書悉集;小忌,差官一員赴寺。如車駕巡幸道遇忌日,皆不進名奉慰。留守自於寺院行香,仍不得在拜表之所。天下州府軍監亦如之。
jiàn lóng èr nián, xuān zǔ jì rì, shí míng xiàn tài hòu zài bìn, qún chén zhǐ yì gé fèng wèi ér bà xíng xiāng. qián dé èr nián, dì yú tài miào, qí rì, huì míng huáng hòu jì, yǒu sī yán:" táng kāi chéng sì nián zhēng yuè èr shí èr rì sì xiān nóng, yǔ mù zōng jì tóng rì tài hé qī nián shí èr yuè bā rì là bǎi shén, yǔ jìng zōng jì tóng rì. zhào yǐ jìn miào jì chén, zuò lè fēi biàn, yí lìng xiàn ér bù zuò. qiè yǐ nóng là zhī jì, yóu bì miào jì ér bù zuò lè, kuàng xī zǔ tóng miào lián shì ér zài huì chén, jù kě zhé chén jīn shí zhī zòu? fú wàng yī lǐ xiàn ér bù zuò." qí hòu, xuān zǔ zhāo xiàn jì rì, zhào zhǔn tài zǔ tài zōng fèng yì zǔ lǐ, qián yī rì gèng bù fèi wù.
建隆二年,宣祖忌日,時明憲太后在殯,群臣止詣閣奉慰而罷行香。乾德二年,禘於太廟,其日,惠明皇后忌,有司言:"唐開成四年正月二十二日祀先農,與穆宗忌同日;太和七年十二月八日蠟百神,與敬宗忌同日。詔以近廟忌辰,作樂非便,宜令縣而不作。竊以農、蠟之祭,猶避廟忌而不作樂,況僖祖同廟連室而在諱辰,詎可輒陳金石之奏?伏望依禮縣而不作。"其後,宣祖、昭憲忌日,詔准太祖、太宗奉翼祖禮,前一日更不廢務。
xián píng zhōng, yǒu sī jiāng shè chūn yàn, jīn míng chí xí shuǐ xì, kāi qióng lín yuàn, zòng dōu rén yóu shǎng. dì yǐ shì yuè tài zōng jì yuè, mìng xiáng dìng gù shì yǐ wén. shǐ guǎn jiǎn tǎo dù hào děng yán:" àn jìn mù dì nà hòu yuè, shì kāng dì jì yuè, lǐ guān xún nè yì:' yǒu jì rì, wú jì yuè ruò yǒu jì yuè, jí yǒu jì shí jì suì, yì wú suǒ jù.' dāng shí cóng nè suǒ yì. táng wǔ hòu shén gōng yuán nián, jiàn ān wáng yōu yí pò qì dān, yì què xiàn jié, jūn rén rù chéng, lì yǒu jūn lè, nèi shǐ wáng jí shàn yǐ guó jiā jì yuè, qǐng bèi ér bù zòu. fèng gé shì láng wáng fāng qìng zòu:' àn lǐ jīng, yǒu jì rì ér wú jì yuè.' suì jǔ lè. xiàn zōng shí, tài cháng bó shì wéi gōng sù yán:" lǐ wú jì yuè jìn lè, jīn tài cháng jiào fāng yǐ zhēng yuè wèi jì yuè, tíng jiāo miào xiǎng yàn zhī lǐ, zhōng wài shì shù xián bà yàn lè, qiè kǒng guāi yí.' shí yī gōng sù suǒ zòu. fú yǐ jì rì bù lè, cháng zài lǐ jīng jì yuè chè xiàn, shí wú diǎn gù. kuàng qián dài hóng rú, yì lùn zú jù. qí chūn yàn jí chí yuàn, bìng hé jǔ lè."
咸平中,有司將設春宴,金明池習水戲,開瓊林苑,縱都人游賞。帝以是月太宗忌月,命詳定故事以聞。史館檢討杜鎬等言:"按晉穆帝納後月,是康帝忌月,禮官荀訥議:'有忌日,無忌月;若有忌月,即有忌時、忌歲,益無所據。'當時從訥所議。唐武后神功元年,建安王攸宜破契丹,詣闕獻捷,軍人入城,例有軍樂,內史王及善以國家忌月,請備而不奏。鳳閣侍郎王方慶奏:'按《禮經》,有忌日而無忌月。'遂舉樂。憲宗時,太常博士韋公肅言:"《禮》無忌月禁樂,今太常教坊以正月為忌月,停郊廟饗宴之禮,中外士庶咸罷宴樂,竊恐乖宜。'時依公肅所奏。伏以忌日不樂,嘗載《禮經》;忌月徹縣,實無典故。況前代鴻儒,議論足據。其春宴及池苑,併合舉樂。"
jǐng dé yuán nián, běi zhēng kǎi xuán jīng shī, shì rì, yǐ yì dé huáng hòu jì, zhào chè lǔ bù gǔ chuī. lǐ guān yì yuē:" bān shī zhèn lǚ, guó zhī dà shì, hòu zhī jì rì, jiā zhī sī shì. jīn dà hè kǎi xuán, jūn róng yí sù. xī wǔ wáng fá zhòu zài liàng hù zhōng, yóu qián gē hòu wǔ. fū liàng hù shì zhòng, yuǎn jì shì qīng, yǐ cǐ ér lùn, jǔ lè wú shuǎng. kuàng chūn qiū zhī yì, bù yǐ jiā shì cí wáng shì, qí hái jīng rì, fǎ jià gǔ chuī yīn lè, bìng qǐng zhèn zuò."
景德元年,北征凱旋京師,是日,以懿德皇后忌,詔徹鹵簿、鼓吹。禮官議曰:"班師振旅,國之大事,後之忌日,家之私事。今大賀凱旋,軍容宜肅。昔武王伐紂在諒沍中,猶前歌后舞。夫諒沍是重,遠忌是輕,以此而論,舉樂無爽。況《春秋》之義,不以家事辭王事,其還京日,法駕、鼓吹、音樂,並請振作。"
xún zhào:" zì jīn zōng miào jì rì, xī jīng jí zhū jié zhèn gěi qián shí qiān, fáng yù tuán liàn zhōu qī qiān, jūn shì zhōu wǔ qiān, yǐ bèi zhāi shè." yuán dé huáng hòu jì rì, jiù zhì, shū mì shǐ yī nèi zhū sī lì, wéi jìn míng, bù fù xíng xiāng, zhī shū mì yuàn wáng qīn ruò yǐ wèi yán. zì shì, sān sī shǐ fù hàn lín shū mì lóng tú zhí xué shì bìng fù yān. zhēn zōng bēng, yuán dé míng dé huáng hòu jì rì zài dàn zhì nèi, nǎi tíng jìn míng xíng xiāng. fán fèng wèi, zǎi xiàng shū mì shǐ gè shuài bǎi guān nèi zhí gòng jìn míng, jié dù shǐ liú hòu guān chá shǐ gè jìn míng.
尋詔:"自今宗廟忌日,西京及諸節鎮給錢十千,防禦、團練州七千,軍事州五千,以備齋設。"元德皇后忌日,舊制,樞密使依內諸司例,惟進名,不赴行香,知樞密院王欽若以為言。自是,三司使副、翰林樞密龍圖直學士並赴焉。真宗崩,元德、明德皇后忌日在禫制內,乃停進名行香。凡奉慰,宰相、樞密使各帥百官、內職共進名,節度使、留後、觀察使各進名。
jì rì qián hòu, gè jìn xíng sān rì rú tiān qìng jié, shì zhàng yǐ xià qíng qīng zhě, fù duàn tú zǎi, bù shì shì qián hòu gè sān rì, jìn lè gè wǔ rì. qí hòu, yǐ suì yuè jiàn yuǎn, jìn xíng bù shì shì gè èr rì, jìn lè gè sān rì. zhāng xiàn míng sù tài hòu jì chén, lǐ guān qǐng yī zhāng yì tài hòu lǐ lì, qián hòu gè èr rì bù shì shì, yī rì jìn tú zǎi, gè sān rì jìn lè. zhào: yīng dà jì rì, xíng xiāng, chén liáo bìng sù shí. fù lì xiào huì xiào zhāng shū dé zhāng huái zhāng huì wēn chéng zhū hòu wèi xiǎo jì, wèi jǐ, bà. shén zōng jí wèi, tài cháng lǐ yuàn yán:" xī zǔ jí wén yì huáng hòu shén zhǔ jì tiāo, zhǔn lǐ bù huì, jì rì yì qǐng yī táng ruì zōng tiāo qiān gù shì fèi zhī."
忌日前後,各禁刑三日如天慶節,釋杖以下情輕者,復斷屠宰,不視事前後各三日,禁樂各五日。其後,以歲月漸遠,禁刑、不視事各二日,禁樂各三日。章憲明肅太后忌辰,禮官請依章懿太后禮例,前後各二日不視事,一日禁屠宰,各三日禁樂。詔:應大忌日,行香,臣僚並素食。復立孝惠、孝章、淑德、章懷、章惠、溫成諸後為小忌,未幾,罷。神宗即位,太常禮院言:"僖祖及文懿皇后神主既祧,准禮不諱,忌日亦請依唐睿宗祧遷故事廢之。"
chū, shén yù diàn zhuó xiàn, shè huáng dì wèi yú tíng xià, ér jì rì liǎng fǔ liè yú diàn shàng sì yuàn xíng xiāng, zuǒ yòu xún shǐ liǎng chì xiàn lìng yú zhōng mén xiāng xiàng fēn lì, qí zǎi chén zhì, lì wèi qián, zhí shěng guān zàn tōng yī, yú lǐ wú jù. nǎi mìng xíng xiāng qún chén bān diàn xià, zǎi xiàng yī yuán shēng diàn guì lú, ér bà tōng yī. yòu zhào: dà jì rì bù wèi jiǎ, zhí zhèng guān zǎo chū. lǐ bù yán:" shùn zǔ jí huì míng huáng hòu jì zàng qiān zhǔ, bà xíng xiāng. jì rì, qǐng yú yǒng chāng yuàn fó diàn zhī dōng zhāng wò zhāi jiàn." nǎi zhào:" xī zǔ yì zǔ bìng hòu liù wèi jì rì xián rú zhī." xiān shì, yì zǔ jiǎn mù huáng hòu shén zhǔ fèng cáng jiā shì, yī lǐ bù jì. hòu fù zhào hái běn shì, ér jì rì yì rú jiù yān.
初,神御殿酌獻,設皇帝位於庭下,而忌日兩府列於殿上;寺院行香,左右巡使、兩赤縣令於中門相向分立,俟宰臣至,立位前,直省官贊通揖,於禮無據。乃命行香群臣班殿下,宰相一員升殿跪爐,而罷通揖。又詔:大忌日不為假,執政官蚤出。禮部言:"順祖及惠明皇后既葬遷主,罷行香。忌日,請於永昌院佛殿之東張幄齋薦。"乃詔:"僖祖、翼祖並後六位忌日咸如之。"先是,翼祖、簡穆皇后神主奉藏夾室,依禮不忌。後復詔還本室,而忌日亦如舊焉。
zhèng hé xīn yí: qún chén jìn míng fèng wèi, qí rì zhì míng, wén wǔ cháo cān guān rù yì cháo táng jiù cì. yù shǐ tái xiān yǐn diàn zhōng shì yù shǐ yī yuán rù jiù wèi, cì xī shàng gé mén yù shǐ tái fēn yǐn cháo cān guān jí zhū jūn jiāng xiào, cì lǐ zhí guān yǐn sān gōng yǐ xià zài xī shàng gé mén nán jiē xià, měi děng chóng xíng yì wèi, bìng běi xiàng dōng shàng. zhī xī shàng gé mén guān yú bān qián xī xiàng lì, jìn hù, zhí míng zhǐ, gōng. sān gōng yǐ xià wén wǔ bǎi liáo jù zài bài, jùn gé mén guān zhí hù zhì míng zhǐ hù shàng rù xī shàng gé mén qì, tuì. qún chén fèng wèi yì jǐng líng gōng, měi děng chóng xíng yì wèi, bìng běi xiàng dōng shàng. lǐ zhí guān yī bān shǒu yǐ xià zài bài qì, yǐn bān shǒu zì dōng jiē shēng diàn, shè rén jiē yǐn tóng shēng, yì xiāng àn qián, jìn hù, shàng xiāng, guì diàn chá qì, zhí hù xìng, jiàng jiē fù wèi, yòu zài bài cì yǐn bān shǒu yǐ xià fēn zuǒ yòu jìn hù, xíng xiāng, zǎi xiàng zhí zhèng guān fēn zuǒ yòu xíng xiāng qì, zhí hù jù fù wèi cì yǐn bān shǒu shēng diàn, yì xiāng àn qián fǔ fú, guì, jìn hù, zhí lú, qí dú shū bì, zhí hù fǔ fú, xìng, jiàng jiē fù wèi, yòu zài bài, tuì.
《政和新儀》:群臣進名奉慰,其日質明,文武朝參官入詣朝堂就次。御史台先引殿中侍御史一員入就位,次西上閣門、御史台分引朝參官及諸軍將校,次禮直官引三公以下在西上閣門南階下,每等重行異位,並北向東上。知西上閣門官於班前西向立,搢笏,執名紙,躬。三公以下文武百僚俱再拜,俊閣門官執笏、置名紙笏上、入西上閣門訖,退。群臣奉慰詣景靈宮,每等重行異位,並北向東上。禮直官揖班首以下再拜訖,引班首自東階升殿,舍人接引同升,詣香案前,搢笏,上香,跪奠茶訖,執笏興,降階復位,又再拜;次引班首以下分左右搢笏,行香,宰相、執政官分左右行香訖,執笏俱復位;次引班首升殿,詣香案前俯伏,跪,搢笏,執爐,俟讀疏畢,執笏俯伏,興,降階復位,又再拜,退。
zhōng xìng zhī zhì: jì rì, bǎi liáo xíng xiāng, zài wài zhōu jūn yì yì sì yuàn xíng xiāng, rú zài yǐ rì yì yuè fú zhì zhī nèi, bìng yī lǐ lì quán tíng. dà xiáng hòu cì nián, yú lì rì nèi jiān zhù lì jì chén, jìn yīn lè yī rì. shào xìng yuán nián èr yuè, tài cháng shǎo qīng sū chí děng yǐ huī zōng qīn zōng liú běi, yǒu shuò wàng yáo bài zhī lǐ, nǎi yán:" fán yù zǔ zōng dì hòu jì, qián yī rì bìng jì rì, huáng dì zì nèi xiān fú hóng páo yáo bài qì, yì fú xíng lǐ." cóng zhī. èr nián bā yuè, zhào:" yīng zhū lù zhōu jūn jiàn tún jūn mǎ tǒng bīng guān, měi yù guó jì, miǎn xíng xiāng."
中興之制:忌日,百僚行香,在外州軍亦詣寺院行香,如在以日易月服制之內,並依禮例權停。大祥後次年,於曆日內箋注立忌辰,禁音樂一日。紹興元年二月,太常少卿蘇遲等以徽宗、欽宗留北,有朔望遙拜之禮,乃言:"凡遇祖宗帝後忌,前一日並忌日,皇帝自內先服紅袍遙拜訖,易服行禮。"從之。二年八月,詔:"應諸路州、軍見屯軍馬統兵官,每遇國忌,免行香。"
shí sān nián zhēng yuè, yù shǐ tái yán:" zhēng yuè shí sān rì, qīn shèng xiàn sù huáng hòu jì, qí rì lì chūn. zhǔn lìng, zhū chén liáo jí jiāng xiào lì chūn rì cì fān shèng, yù chēng hè děng bài biǎo jì chén fèng wèi tuì jí dài. yù qǐ hòu shí sān rì jì chén xíng xiāng tuì, jí xíng dài chā." cóng zhī. sān shí yī nián liù yuè, lǐ bù shì láng jīn ān jié děng yán:" liù yuè èr shí bā rì, qīn cí huáng hòu jì chén, xì zài yuān shèng huáng dì yǐ rì yì yuè shì fú zhī wài, bǎi guān xíng xiāng, yí rú cháng zhì." zhào yī. sān shí èr nián zhēng yuè, lǐ bù tài cháng sì yán:" yǐ jiàng zhǐ: qīn zōng fù miào, yì zǔ dāng qiān. yú zhēng yuè jiǔ rì gào qiān yì zǔ huáng dì jiǎn mù huáng hòu shén zhǔ fèng cáng yú jiā shì, suǒ yǒu yǐ hòu yì zǔ huáng dì jì jí huì jiǎn mù huáng hòu jì, yù qǐ yī lǐ bù huì bù jì." zhào gōng yī.
十三年正月,御史台言:"正月十三日,欽聖憲肅皇后忌,其日立春。准令,諸臣僚及將校立春日賜幡勝,遇稱賀等拜表、忌辰奉慰退即戴。欲乞候十三日忌辰行香退,即行戴插。"從之。三十一年六月,禮部侍郎金安節等言:"六月二十八日,欽慈皇后忌辰,系在淵聖皇帝以日易月釋服之外,百官行香,宜如常制。"詔依。三十二年正月,禮部、太常寺言:"已降旨:欽宗祔廟,翼祖當遷。於正月九日告遷翼祖皇帝、簡穆皇后神主奉藏於夾室,所有以後翼祖皇帝忌及諱、簡穆皇后忌,欲乞依禮不諱、不忌。"詔恭依。
chún xī yuán nián shí yī yuè zhào:" wén wǔ bǎi liáo yì jǐng líng gōng guó jì lì bān xíng xiāng, zì jīn rú yù zǎi zhí jù zhì zhāi bù jí chèn fù, yú dōng bān cóng shàng yǐn guān yī yuán shēng diàn guì lú xíng xiāng, yǐ cì guān yī yuán yì xī bān xíng xiāng." xiān shì, gé mén dé zhǐ: guó jì xíng xiāng, zǎi zhí zhì zhāi bù fù, qí xī bì wǔ chén què guān yā bān, yǐ jiàng zhǐ huī, chāi shǐ xiāng huò tài wèi jié dù shǐ děng yā bān, kě lìng wén wǔ bān nèi bān shàng yī yuán dōng bì yā bān, zhǐ lìng xī bì sàn xiāng, jīn hòu zhǔn cǐ. zhì shì, lǐ bù tài cháng sì zhòng bié zhǐ dìng lái shàng, gù yǒu shì mìng.
淳熙元年十一月詔:"文武百僚詣景靈宮國忌立班行香,自今如遇宰執俱致齋不及趁赴,於東班從上引官一員升殿跪爐行香,以次官一員詣西班行香。"先是,閣門得旨:國忌行香,宰執致齋不赴,其西壁武臣闕官押班,已降指揮,差使相或太尉、節度使等押班,可令文武班內班上一員東壁押班,止令西壁散香,今後准此。至是,禮部、太常寺重別指定來上,故有是命。
sì nián shí yuè, tài cháng shǎo qīng qí qìng zhòu yán:" měi yù guó jì, wén chén bān liè mò gǎn bù sù, wéi shì wǔ chén yī bān yuán shù jué shǎo, huò yǐ jí bìng zài gào, duō bù chèn fù." zhào gé mén yù shǐ tái shēn yán xíng xià, rú yǒu wéi lì, dàn hé wén zòu. jiǔ nián shí yuè, shì yù shǐ zhāng dà jīng zòu:" bǐ lái guó jì xíng xiāng rì fēn, hé fù guān lèi duō tuō jí zài gào, yǐ miǎn sù xìng bài guì zhī láo. qǐ zì jīn rú yù xíng xiāng rì, yǒu chēng jí tuō gù bù fù zhě, cóng běn tái dàn zòu, qǐ zhì diǎn xiàn." cóng zhī.
四年十月,太常少卿齊慶胄言:"每遇國忌,文臣班列莫敢不肅,唯是武臣一班員數絕少,或以疾病在告,多不趁赴。"詔閣門、御史台申嚴行下,如有違戾,彈劾聞奏。九年十月,侍御史張大經奏:"比來國忌行香日分,合赴官類多託疾在告,以免夙興拜跪之勞。乞自今如遇行香日,有稱疾託故不赴者,從本台彈奏,乞置典憲。"從之。
qún chén sī jì. kāi bǎo chì wén:" yīng cháng cān guān jí nèi diàn qǐ jū zhí guān děng, zì jīn cì shǐ láng zhōng jiāng jūn yǐ xià yù sī jì, qǐng zhǔn shì jiǎ yī rì. jì qián zhī xī, tīng hái sī dì." qí hòu yǒu sī yán:" chén liáo jì rì ēn cì, qí jiān shén yǒu wú míng zhě: rú liú jì yuán lǐ yù liú chǎng zhī lèi, jiē shēn wèi jiàng fú, wáng méi yǐ jiǔ, ér shàng zhān ēn cì jí zhōu cháo jì rì, shàng yǒu zhuī jiàn běn cháo yì yǒu zhuī zūn huáng hòu shēng rì dào chǎng, bìng zhū shén cí yì yǒu wèi shēng rì zhě. qǐng fù lǐ guān xiáng yì, bù jīng zhī wù, yī qiè shěng qù." zhào zhōu cháo jì rì réng jiù, yú bà zhī.
群臣私忌。開寶敕文:"應常參官及內殿起居職官等,自今刺史、郎中、將軍以下遇私忌,請準式假一日。忌前之夕,聽還私第。"其後有司言:"臣僚忌日恩賜,其間甚有無名者:如劉繼元、李煜、劉鋹之類,皆身為降俘,亡沒已久,而尚沾恩賜;及周朝忌日,尚有追薦;本朝亦有追尊皇后生日道場,並諸神祠亦有為生日者。請付禮官詳議,不經之物,一切省去。"詔周朝忌日仍舊,余罷之。