liè yì jìng jūn máo yán shòu zhào qí liú bāo zhāng héng xú miǎo cáo bù xìng wèi xié wáng xiàn zhī gù kǎi zhī gù guāng bǎo wáng lì wáng méng dài kuí zōng bǐng huáng huā sì bì
烈裔 敬君 毛延壽 趙岐 劉褒 張衡 徐邈 曹不興 衛協 王獻之 顧愷之 顧光寶 王慄 王濛 戴逵 宗炳 黃花寺壁
liè yì
烈裔
qín yǒu liè yì zhě, qiān xiāo guó rén. qín huáng dì shí, běn guó jìn zhī. kǒu hán dān mò, xùn bì yǐ chéng lóng shòu. yǐ zhǐ lì dì dì zì yuán quē. jù shí yí jì bǔ rú shéng jiè zhī, zhuǎn shǒu fāng yuán, jiē rú guī dù. fāng cùn nèi yǒu wǔ yuè sì dú, liè guó bèi yān. shàn huà lóng fèng, xuān xuān rán wéi kǒng fēi qù. chū wáng zǐ nián shí yí jì
秦有烈裔者,騫霄國人。秦皇帝時,本國進之。口含丹墨,噀壁以成龍獸。以指歷地(地字原缺。據拾遺記補)如繩界之,轉手方圓,皆如規度。方寸內有五嶽四瀆,列國備焉。善畫龍鳳,軒軒然唯恐飛去。(出王子年《拾遺記》)
jìng jūn
敬君
qí jìng jūn shàn huà. qí wáng qǐ jiǔ zhòng tái, zhào jìng jūn huà. jūn jiǔ bù dé guī, sī qí qī, suì huà zhēn yǐ duì zhī. qí wáng yīn dǔ qí měi, cì jīn bǎi wàn, suì nà qí qī. chū liú xiàng shuō yuàn
齊敬君善畫。齊王起九重台,召敬君畫。君久不得歸,思其妻,遂畫真以對之。齊王因覩其美,賜金百萬,遂納其妻。(出劉向《說苑》)
máo yán shòu
毛延壽
qián hàn yuán dì, hòu gōng jì duō, bù dé cháng jiàn. nǎi lìng huà gōng tú qí xíng, àn tú zhào xìng zhī. zhū gōng rén jiē lù huà gōng, duō zhě shí wàn, shǎo zhě bù jiǎn wǔ wàn. wéi wáng qiáng bù kěn, suì bù dé zhào. hòu xiōng nú qiú měi rén wèi è shì, shàng àn tú zhào zhāo jūn xíng. jí qù zhào jiàn, mào měi yā hòu gōng. ér yā hòu gōng ér sì zì yuán quē, jù míng chāo běn bǔ zhàn duì jǔ zhǐ, gè jǐn gè jǐn èr zì yuán quē, jù míng chāo běn bǔ xián yǎ. dì huǐ zhī, ér yè yǐ dìng. dì zhòng xìn yú wài guó, bù fù gèng rén. nǎi qióng àn qí shì, huà gōng jiē qì shì. jí qí jiā, zī jiē jù wàn. huà gōng dù líng máo yán shòu wèi rén xíng, chǒu hǎo lǎo shào, bì děi qí zhēn. ān líng chén chǎng, xīn fēng xīn fēng yuán zuò zá huà, jù xī jīng zá jì gǎi liú bái gōng kuān bìng gōng liú bái gōng kuān bìng gōng liù zì yuán quē, jù míng chāo běn bǔ niú mǎ zhòng shì, rén xíng chǒu hǎo, bù dǎi dǎi yuán zuò zài, jù xī liáng zá jì gǎi yán shòu. xià dù yáng wàng yì shàn huà, yóu shàn bù sè, tóng rì qì shì. jīng shī huà gōng, yú shì chà xī. chū xī jīng zá jì
前漢元帝,後宮既多,不得常見。乃令畫工圖其形,按圖召幸之。諸宮人皆賂畫工,多者十萬,少者不減五萬。唯王嬙不肯,遂不得召。後匈奴求美人為閼氏,上按圖召昭君行。及去召見,貌美壓後宮。而(壓後宮而四字原缺,據明抄本補)占對舉止,各盡(各盡二字原缺,據明抄本補)閒雅。帝悔之,而業已定。帝重信於外國,不復更人。乃窮按其事,畫工皆棄市。籍其家,資皆巨萬。畫工杜陵毛延壽為人形,丑好老少,必得其真。安陵陳敞,新豐(新豐原作雜畫,據《西京雜記》改)劉白、龔寬並工(劉白、龔寬並工六字原缺,據明抄本補)牛馬眾勢,人形丑好,不逮(逮原作在,據《西涼雜記》改)延壽。下杜陽望亦善畫,尤善布色,同日棄市。京師畫工,於是差希。(出《西京雜記》)
zhào qí
趙岐
hòu hàn zhào qí zì bīn qīng, jīng zhào dù líng rén. duō cái yì, shàn huà. zì wèi shòu cáng yú yǐng chéng zhōng. huà jì zhá zi chǎn yàn yīng shū xiàng sì rén jū bīn wèi, zì jū zhǔ wèi, gè wèi zàn sòng. xiàn dì jiàn ān liù nián, guān zhì tài cháng qīng. chū fàn yè hòu hàn shū
後漢趙歧字邠卿,京兆杜陵人。多才藝,善畫。自為壽藏於郢城中。畫季札、子產、晏嬰、叔向四人居賓位,自居主位,各為贊誦。獻帝建安六年,官至太常卿。(出范曄《後漢書》)
liú bāo
劉褒
hòu hàn liú bāo, huán dì shí rén. céng huà yún tái gé. míng chāo běn tái gé zuò hàn tú rén jiàn zhī jué rè yòu huà běi fēng tú, rén jiàn zhī jué liáng. guān zhì shǔ jùn tài shǒu. chū zhāng huá bó wù zhì
後漢劉褒,桓帝時人。曾畫雲台閣。(明抄本台閣作漢圖)人見之覺熱;又畫北風圖,人見之覺涼。官至蜀郡太守。(出張華《博物志》)
zhāng héng
張衡
hòu hàn zhāng héng zì píng zi, nán yáng xī è rén. gāo cái guò rén, xìng cōng, míng tiān xiàng, shàn shū. lèi bài shì zhōng, chū wèi hé jiān wáng xiāng, nián liù shí èr. xī jiàn zhōu mǎn chéng xiàn shān yǒu shòu míng hài shén, shǐ shēn rén shǒu, zhuàng mào chǒu è, bǎi guǐ è zhī. hǎo chū shuǐ biān shí shàng, píng zi wǎng xiě zhī, shòu rù shuǐ zhōng bù chū. huò yún, cǐ shòu wèi xiě zhī, gù bù chū. suì qù zhǐ bǐ, shòu guǒ chū. píng zi gǒng shǒu bù dòng, qián yǐ zú zhǐ huà zhī. jīn hào bā shòu tán. chū guō shì yì wù zhì
後漢張衡字平子,南陽西鄂人。高才過人,性聰,明天象,善書。累拜侍中,出為河間王相,年六十二。昔建州滿城縣山有獸名駭神,豕身人首,狀貌醜惡,百鬼惡之。好出水邊石上,平子往寫之,獸入水中不出。或雲,此獸畏寫之,故不出。遂去紙筆,獸果出。平子拱手不動,潛以足指畫之。今號巴獸潭。(出郭氏《異物志》)
xú miǎo
徐邈
wèi xú miǎo zì jǐng shān, xìng shì jiǔ, shàn huà. wèi míng dì yóu luò shuǐ, jiàn bái tǎ ài zhī, bù kě dé. miǎo yuē: tǎ shì zī yú, nǎi bù bì sǐ. suì huà bǎn zuò zī yú, xuán àn. qún tǎ jìng lái, yī shí zhí dé. dì jiā tàn yuē: qīng huà hé qí shén yě. dá yuē: chén wèi cháng zhí bǐ, suǒ zuò zhě zì kě shù jǐ. chū qí xié jì
魏徐邈字景山,性嗜酒,善畫。魏明帝游洛水,見白獺愛之,不可得。邈曰:獺嗜鯔魚,乃不避死。遂畫板作鯔魚,懸岸。群獺競來,一時執得。帝嘉嘆曰:卿畫何其神也。答曰:臣未嘗執筆,所作者自可庶幾。(出《齊諧記》)
cáo bù xìng
曹不興
xiè hè yún: jiāng zuǒ huà rén wú cáo bù xìng, yùn wǔ qiān chǐ juàn huà yī xiàng, xīn mǐn shǒu jí, xū yú lì chéng. tóu miàn shǒu zú, xiōng yì jiān bèi, wú yí shī chǐ dù. cǐ qí nán yě, wéi bù xìng néng zhī. chén cháo xiè hè shàn huà, cháng yuè mì gé, tàn fú cáo bù xìng suǒ huà lóng shǒu, yǐ wèi ruò jiàn zhēn lóng. chū shàng shū gù shí
謝赫云:江左畫人吳曹不興,運五千尺絹畫一像,心敏手疾,須臾立成。頭面手足,胸臆肩背,無遺失尺度。此其難也,唯不興能之。陳朝謝赫善畫,嘗閱秘閣,嘆伏曹不興所畫龍首,以為若見真龍。(出《尚書故實》)
wèi xié
衛協
jìn wèi xié. bào piáo zi yún: wèi xié zhāng mò bìng wèi huà shèng. sūn hóng zhī shàng lín yuàn tú, xié zōng zuì miào. yòu qī fó tú, rén bù gǎn diǎn yǎn jīng. kǎi zhī lùn huà yún, qī fó yǔ liè nǚ, jiē xié zhī jī, zhuàng ér yǒu qíng shì. máo shī běi fēng tú yì xié shǒu, qiǎo mì yú qíng sī. cǐ huà duǎn juǎn, zhǎng zhuāng bā fēn. zhāng yàn yuǎn tí yún, yuán hé, zōng rén wéi sù jiāng lái, yú dà fù dá yǐ míng mǎ jīng juàn èr bǎi pǐ, wéi sù hòu què yòu jiāng huò yǔ hán yù. hán zhī zǐ chǎng jiè yǔ xiāng guó duàn wén chāng, què yǐ mó běn guī yú chǎng. huì chāng yuán nián jiàn duàn jiā běn. hòu yú xiāng zhōu cóng shì jiàn hán jiā běn. xiè hè yún, gǔ huà jiē lüè, zhì cǐ shǐ jīng. liù fǎ pō wèi jiān shàn, suī bù bèi gāi xíng sì ér yǒu qì yùn, líng kuà qún xióng. kuàng dài jué bǐ. zài dì yī pǐn cáo bù xìng xià, zhāng mò xún xù shàng. chū míng huà jì
晉衛協。《抱朴子》云:衛協、張墨、並為畫聖。孫鴻之《上林苑圖》,協蹤最妙。又《七佛圖》,人不敢點眼睛。愷之論畫雲,《七佛》與《烈女》,皆協之跡,壯而有情勢。《毛詩北風圖》亦協手,巧密於情思。此畫短卷,長裝八分。張彥遠題雲,元和,宗人惟素將來,余大父答以名馬精絹二百匹,惟素後卻又將貨與韓愈。韓之子昶借與相國段文昌,卻以模本歸於昶。會昌元年見段家本。後於襄州從事見韓家本。謝赫雲,古畫皆略,至此始精。六法頗為兼善,雖不備該形似而有氣韻,陵跨群雄。曠代絕筆。在第一品曹不興下,張墨、荀勖上。(出《名畫記》)
wáng xiàn zhī
王獻之
jìn wáng xiàn zhī zì zi jìng, shǎo yǒu shèng míng, fēng liú gāo mài. cǎo lì jì fù zhī měi, miào yú huà. huán wēn cháng qǐng huà shàn, wù luò bǐ, jiù chéng wū bó bèi niú, jí miào jué. yòu shū bó niú fù yú shàn shàng, cǐ shàn yì xī zhōng yóu zài. chū míng huà jì
晉王獻之字子敬,少有盛名,風流高邁。草隸繼父之美,妙於畫。桓溫嘗請畫扇,誤落筆,就成烏駮悖牛,極妙絕。又書《駁牛賦》於扇上,此扇義熙中猶在。(出《名畫記》)
gù kǎi zhī
顧愷之
jìn gù kǎi zhī zì zhǎng kāng, xiǎo zì hǔ tóu, jìn líng rén. duō cái qì, yóu gōng dān qīng, fù xiě xíng shì, mò bù miào jué. xiè ān wèi zhǎng kāng yuē: qīng huà zì shēng rén yǐ lái wèi yǒu. yòu yún: qīng huà cāng cāng, gǔ lái wèi yǒu. céng yǐ yī chú huà zàn jì huán xuán, jiē qí miào jī suǒ zhēn mì zhě, fēng tí zhī. qí hòu xuán wén qǔ zhī, kuáng yún bù kāi. kǎi zhī bù yí bèi qiè, zhí yún: miào huà tōng shén, biàn huà fēi qù, yóu rén zhī dēng xiān yě. kǎi zhī yǒu sān jué: cái jué huà jué chī jué. yòu cháng yuè yī lián nǚ, nǎi huà nǚ yú bì, dāng xīn dīng zhī. nǚ huàn xīn tòng, gào yú zhǎng kāng, kāng suì bá dīng. nǎi yù. yòu cháng yù xiě yīn zhòng kān zhēn, zhòng kān sù yǒu mù jí, gù cí. zhǎng kāng yuē: míng fǔ wú bìng, ruò míng diǎn tóng zǐ, fēi bái fú shàng, biàn rú qīng yún bì rì. huà rén wù, shù nián bù diǎn mù jīng. rén wèn qí gù, dá yuē: sì tǐ yán chī, běn wú guān yú miào chù. chuán shén xiě mào, zhèng zài ē dǔ zhī zhōng. yòu huà péi kǎi zhēn, jiá shàng nǎi jiā sān máo. yún: kǎi jùn láng, yǒu jiàn shí. jù cǐ, guān zhī zhě dìng jué shū shèng. jī kāng zèng yǐ sì yán shī, huà wèi tú. cháng yún: shǒu huī wǔ xián yì, mù sòng guī hóng nán. yòu huà xiè yòu yú yú yī yán zhōng, rén wèn qí gù. yún: yī qiū yī hè, cǐ míng chāo běn cǐ zì shàng yǒu wèi zhī èr zì zi yí zhì yán hè zhōng. zhǎng kāng yòu cháng yú wǎ guān sì běi diàn nèi huà wéi mó jū shì, huà bì, guāng huī yuè yú. jīng shī sì jì yún, xìng níng zhōng, wǎ guān sì chū zhì sēng zhòng, shè shā huì, qǐng cháo xián shì shù xuān shū mù yuán. shí shì dài fū mò yǒu guò shí wàn zhě, zhǎng kāng dú zhù bǎi wàn. zhǎng kāng sù pín, zhòng yǐ wèi dà yán. hòu sì sēng qǐng gōu shū, zhǎng kāng yuē: yí bèi yī bì. bì hù bù chū bù chū yuán zuò wǎng lái, jù míng chāo běn gǎi yī yuè yú, suǒ huà wéi mó yī qū gōng bì. jiāng yù diǎn móu zǐ, nǎi wèi sēng zhòng yuē: dì yī rì guān zhě, qǐng shī shí wàn dì èr rì guān zhě, qǐng shī wǔ wàn dì sān rì guān zhě, kě rèn qí shī. jí kāi hù, guāng zhào yī sì. shī zhě tián yàn, é ér jí bǎi wàn. liú yì qìng shì shuō yún, huán dà sī mǎ měi qǐng zhǎng kāng yǔ yáng xīn jiǎng lùn huà shū, jìng xī wàng pí. chū míng huà jì
晉顧愷之字長康,小字虎頭,晉陵人。多才氣,尤工丹青,傅寫形勢,莫不妙絕。謝安謂長康曰:卿畫自生人已來未有。又云:卿畫蒼蒼,古來未有。曾以一櫥畫暫寄桓玄,皆其妙跡所珍秘者,封題之。其後玄聞取之,誑雲不開。愷之不疑被竊,直云:妙畫通神,變化飛去,猶人之登仙也。愷之有三絕:才絕、畫絕、痴絕。又嘗悅一憐女,乃畫女於壁,當心釘之。女患心痛,告於長康,康遂拔釘。乃愈。又嘗欲寫殷仲堪真,仲堪素有目疾,固辭。長康曰:明府無病,若明點瞳子,飛白拂上,便如輕雲蔽日。畫人物,數年不點目睛。人問其故,答曰:四體妍蚩,本無關於妙處。傳神寫貌,正在阿堵之中。又畫裴楷真,頰上乃加三毛。云:楷俊郎,有鑑識。具此,觀之者定覺殊勝。嵇康贈以四言詩,畫為圖。常云:手揮五弦易,目送歸鴻難。又畫謝幼輿於一岩中,人問其故。云:一丘一壑,此(明抄本此字上有謂之二字)子宜置岩壑中。長康又嘗於瓦棺寺北殿內畫維摩居士,畫畢,光輝月余。《京師寺記》雲,興寧中,瓦棺寺初置僧眾,設剎會,請朝賢士庶宣疏募緣。時士大夫莫有過十萬者,長康獨注百萬。長康素貧,眾以為大言。後寺僧請勾疏,長康曰:宜備一壁。閉戶不出(不出原作往來,據明抄本改)一月余,所畫維摩一軀工畢。將欲點眸子,乃謂僧眾曰:第一日觀者,請施十萬;第二日觀者,請施五萬;第三日觀者,可任其施。及開戶,光照一寺。施者填咽,俄而及百萬。劉義慶《世說》雲,桓大司馬每請長康與羊欣講論畫書,竟夕忘疲。(出《名畫記》)
yòu qīng yè yóu xī yuán tú, gù zhǎng kāng huà. yǒu liáng cháo zhū wáng bá wěi chù yún, tú shàng ruò gān rén bìng shí tiān chú. zhēn guān zhōng, chǔ hé nán zhū xián tí chù jù zài. běn zhāng wéi sù jiā shōu de, zhì xiāng guó zhāng gōng hóng jìng. yuán hé zhōng, xuān wéi sù bìng zhōng yuán cháng xiě dào dé jīng, tóng jìn rù nèi. hòu zhōng guì rén cuī tán jùn zì jìn zhōng jiāng chū, fù liú chuán rén jiān. wéi sù zǐ zhōu fēng qián jīng zhōu cóng shì zài jīng, yī rì yǒu rén jiāng cǐ tú qiú shòu, zhōu fēng jīng yì zhī, jù yǐ juàn shù pǐ yì dé. jīng nián, hū wén kuǎn mén shén jí. wèn zhī, jiàn shù rén tóng chēng, chóu zhōng wèi yuàn yǐ sān bǎi sù juàn, yì gōng qīng yè tú. zhōu fēng dàn qí pò xié, jù yǐ tú shòu zhī. míng rì, guǒ jī juàn zhì. hòu fāng zhī zhà wěi, nǎi shì yī háo shì qiú jiāng huái dà jiān yuàn. shí wáng huái pàn yán tiě, kù hǎo shū huà, wèi cǐ rén yuē: wèi yú fǎng dé cǐ tú, rán suì gōng suǒ qǐng. yīn wèi jì qǔ ěr. jí wáng jiā shì qǐ, fù liú yī fěn pù jiā. guō shì láng chéng gǔ hūn zhě yǐ qián sān bǎi shì dé. guō gōng zú, yòu liú chuán zhì líng hú jiā. xuān zōng cháng wèn xiāng guó yǒu hé míng huà, xiāng guó qí yǐ tú duì. hòu jìn rù nèi. chū shàng shū gù shí
又《清夜遊西園圖》,顧長康畫。有梁朝諸王跋尾處雲,圖上若干人並食天廚。貞觀中,褚河南諸賢題處具在。本張惟素家收得,至相國張公弘靖。元和中,宣惟素並鍾元常寫《道德經》,同進入內。後中貴人崔譚峻自禁中將出,複流傳人間。惟素子周封前涇州從事在京,一日有人將此圖求售,周封驚異之,遽以絹數匹易得。經年,忽聞款門甚急。問之,見數人同稱,仇中尉願以三百素絹,易公《清夜圖》。周封憚其迫脅,遽以圖授之。明日,果齎絹至。後方知詐偽,乃是一豪士求江淮大監院。時王淮判鹽鐵,酷好書畫,謂此人曰:為余訪得此圖,然遂公所請。因為計取耳。及王家事起,複流一粉鋪家。郭侍郎承嘏閽者以錢三百市得。郭公卒,又流傳至令狐家。宣宗嘗問相國有何名畫,相國其以圖對。後進入內。(出《尚書故實》)
gù guāng bǎo
顧光寶
gù guāng bǎo néng huà. jiàn kāng yǒu lù gài, huàn nüè jīng nián. yī liáo jiē wú xiào. guāng bǎo cháng yì gài, gài yǐn jiàn yǔ wò qián, wèi guāng yuē: wǒ huàn cǐ jí jiǔ, bù dé liáo yǐ, jūn zhī fǒu? guāng bǎo bù zhī gài huàn, wèi gài yuē: qīng huàn cǐ, shēn shì bù zhī. ruò wén, ān zhì fú shì. suì mìng bǐ, yǐ mò tú yī shī zi, lìng yú wài hù bǎng zhī. wèi gài yuē: cǐ chū shǒu biàn líng yì, kě qián chéng qǐ xīn zhì dǎo, míng rì dāng yǒu yàn. gài mìng zhāng hù wài, qiǎn jiā rén fén xiāng bài zhī. yǐ ér shì xī zhōng yè, hù wài yǒu xī sū zhī shēng, liáng jiǔ, nǎi bù wén. míng rì, suǒ huà shī zi, kǒu zhōng yì qián, yǒu xuè lín lí, jí yú hù wài jiē diǎn yān. gài bìng nǎi yù, shí rén yì zhī. chū bā cháo huà lù, míng chāo běn zuò chū bā cháo qióng guài lù
顧光寶能畫。建康有陸溉,患瘧經年。醫療皆無效。光寶常詣溉,溉引見與臥前,謂光曰:我患此疾久,不得療矣,君知否?光寶不知溉患,謂溉曰:卿患此,深是不知。若聞,安至伏室。遂命筆,以墨圖一獅子,令於外戶榜之。謂溉曰:此出手便靈異,可虔誠啟心至禱,明日當有驗。溉命張戶外,遣家人焚香拜之。已而是夕中夜,戶外有窸窣之聲,良久,乃不聞。明日,所畫獅子,口中臆前,有血淋漓,及於戶外皆點焉。溉病乃愈,時人異之。(出《八朝畫錄》,明抄本作出《八朝窮怪錄》)
wáng lì
王慄
jìn wáng lì zì shì jiāng, láng yá lín chuān míng chāo běn, xǔ kè běn chuān zuò yí rén. shàn shǔ cí, gōng shū huà. guò jiāng hòu, wèi jìn cháo shū huà dì yī. yīn lǜ zhòng miào bì zōng. yuán dì shí wèi zuǒ wèi jiāng jūn, fēng wǔ kāng hóu. shí zhèn jūn xiè shàng yú wǔ chāng lè sì zào dōng tǎ, dài ruò sī zào xī tǎ, bìng qǐng lì huà. chū míng huà jì
晉王慄字世將,琅琊臨川(明抄本,許刻本川作沂)人。善屬詞,攻書畫。過江後,為晉朝書畫第一。音律眾妙畢綜。元帝時為左衛將軍,封武康侯。時鎮軍謝尚於武昌樂寺造東塔,戴若思造西塔,並請慄畫。(出《名畫記》)
wáng méng
王濛
jìn wáng méng zì zhòng zǔ, jìn yáng rén. fàng dàn bù jī, shū bǐ lì lì dài míng huà jì wǔ lì zuò yǔ. yì. dān qīng shén miào, pō xī gāo yuǎn. cháng wǎng lǘ sì jiā huà ér chē. zì yún: wǒ shì jiǔ hǎo ròu shàn huà, dàn rén yǒu yǐn shí měi jiǔ jīng juàn, wǒ hé bù kě yě. tè shàn qīng tán, wèi shí suǒ zhòng. chū míng huà jì
晉王濛字仲祖,晉陽人。放誕不羈,書比慄(《歷代名畫記》五慄作庾。)翼。丹青甚妙,頗希高遠。嘗往驢肆家畫轜車。自云:我嗜酒好肉善畫,但人有飲食美酒精絹,我何不可也。特善清談,為時所重。(出《名畫記》)
dài kuí
戴逵
jìn dài kuí zì ān dào, qiào jùn zhì xiàn rén. yòu nián yǐ cōng míng hǎo xué, shàn qín gōng huà. wèi tóng ér shí, yǐ bái wǎ xiè jī luǎn zhī hé sōu zuò zhèng xuán bēi, shí chēng jué miào. yǔ dào jì kàn zhī, yǔ kuí yún: shén yóu tài sú, qīng wèi jǐn ěr. kuí yuē: wéi wù yǔn dāng, miǎn qīng cǐ yǔ. chū míng huà jì
晉戴逵字安道,譙郡銍縣人。幼年已聰明好學,善琴攻畫。為童兒時,以白瓦屑雞卵汁和溲作鄭玄碑,時稱絕妙。庾道季看之,語逵云:神猶太俗,卿未盡耳。逵曰:唯務允當,免卿此語。(出《名畫記》)
yòu dài ān dào yòu suì, zài wǎ guān sì nèi huà. wáng zhǎng shǐ jiàn zhī yuē: cǐ tóng fēi tú néng huà, yì zhōng dāng zhì míng, dàn hèn wú lǎo, bù jiàn qí shèng ěr. chū shì shuō zá shū
又戴安道幼歲,在瓦棺寺內畫。王長史見之曰:此童非徒能畫,亦終當致名,但恨吾老,不見其盛耳。(出《世說雜書》)
zōng bǐng
宗炳
sòng zōng bǐng zì shǎo wén, shàn shū huà, hǎo shān shuǐ. xī shè jīng wū, nán dēng héng yuè. yīn jié yǔ héng shān, yǐ jí hái jiāng líng. tàn yuē: lǎo jí jù zhì, míng shān kǒng nán biàn yóu. dāng chéng huái guān dào. wò yǐ yóu zhī. fán suǒ yóu lì, jiē tú yú bì, zuò wò xiàng zhī. chū míng huà jì
宋宗炳字少文,善書畫,好山水。西涉荊巫,南登衡岳。因結宇衡山,以疾還江陵。嘆曰:老疾俱至,名山恐難遍游。當澄懷觀道。臥以游之。凡所遊歷,皆圖於壁,坐臥向之。(出《名畫記》)
huáng huā sì bì
黃花寺壁
hòu wèi xiào wén dì dēng wèi chū, yǒu wèi chéng rén yuán zhào néng yǐ jiǔ tiān fǎ jìn jué yāo guài. xiān yè zhōng yǒu jūn shì nǚ nián shí sì, huàn yāo bìng lěi nián, zhì zhě shù shí rén bìng wú jù. yī rì, qí jiā yǐ nǚ lái yè yuán zhào suǒ zhǐ, yè zhào. zhào yuē: cǐ jí fēi hú lí zhī mèi, shì yāo huà yě. wú hé yǐ zhī? jīn tiān xià yǒu zhì shén zhī yāo, yǒu zhì líng zhī guài, yǒu zài lù zhī jīng, yǒu zài shuǐ zhī mèi, wú jiē zhī zhī yǐ. rǔ dàn shù jí zhuàng, shì fó sì zhōng bì huà sì tiān shén bù luò zhōng mèi yě, cǐ yán rú hé? qí nǚ zhī fù yuē: mǒu qián yú yún mén huáng huā sì zhōng dōng bì huà dōng fāng shén xià qǐ ēn, cháng xié cǐ nǚ dào qí xià. yòu nǚ cháng jù cǐ huà zhī shén, yīn yè jīng yǎn, mèng è guǐ lái, chí nǚ ér xiào, yóu cǐ dé jí. zhào dà xiào yuē: gù wú chà. yīn hū yǔ kōng zhōng rén yǔ, zuǒ yòu yì wén kōng zhōng yǒu yīng duì zhī yīn. liáng jiǔ, zhào xiàng tíng chēn zé zhī yún: hé bù sù yè, jí chí lái. zuǒ yòu wén kōng zhōng yún: chūn fāng dà shén chuán yǔ yuán dà xíng, è shén wú zì dāng zuì lù, ān jiàn dà xíng? zhào nù, xiàng kōng zhōng yǔ yuē: rǔ yǐ wǒ chéng dá chūn fāng, bì qǐng zhì zhī. wǒ wèi zàn zé, qǐng sù suǒ zhì zhī. yán qì, yòu xiàng kōng zhōng yǔ yuē: zhào èr shuāng yá bā chì méi wǎng yào, bù qù wén míng chāo běn wén zuò wèn dōng fāng. zuǒ yòu xián wén yǒu fēng yǔ zhī shēng, nǎi zhì. zhào dà xiào yuē: rǔ wú xíng xiāng, huà zhī yán zhì ěr, yǒu hé shì ér mèi shēng rén yě. zhào wèi qí fù yuē: rǔ zì biàn qí zhuàng xíng. zhào lìng jiàn xíng, zuǒ yòu jiàn sān shén jiē zhàng yú, gè yǒu shuāng yá zhǎng sān chǐ, lù yú chún kǒu wài, yī qīng chì yī. yòu jiàn bā shén jù yī chì, yǎn méi bìng yīn sè, gòng è qí shén, zhí bī xuān xià. péng shǒu mù chì, dà bí fāng kǒu, yá chǐ jù chū, shǒu jiǎ rú niǎo, liǎng zú jiē yǒu zhǎng máo, yī ruò bào kuò. qí jiā rén wèi zhào yuē: cǐ zhèng nǚ cháng jiàn zhě. zhào lìng qián yuē: ěr běn xū kōng, ér huà zhī suǒ zuò ěr, nài hé yǒu cǐ yāo xíng? qí shén yīng yuē: xíng běn shì huà, huà yǐ xiàng zhēn, zhēn zhī suǒ shì, jí nǎi yǒu shén. kuàng suǒ huà zhī shàng, jīng líng yǒu píng kě tōng, cǐ chén suǒ yǐ yǒu gǎn. gǎn zhī huàn huà, chén shí yǒu zuì. zhào dà nù. mìng shì tóng qǔ guàn píng shòu shuǐ, lín zhī jǐn, ér è shén zhī sè bù shuāi. zhào gèng nù, mìng jiān tāng yǐ lín, xū yú shén huà, rú yī kōng náng. rán hòu lìng zhì qù kōng yě, qí nǚ yú zuò jí yù, ér fù zài guī yè. fù yú huáng huā sì xún suǒ huà zhī chù, rú shuǐ zhī xǐ, yīn ér hài tàn chēng yì. sēng yún jìng jiàn ér wèn yuē: rǔ cǐ lái jiàn huà tàn chēng, bì yǒu yì yé, kě yán zhī. qí rén yuē: wǒ nǚ huàn jí, wèi shén suǒ rǎo. jīn yuán xiān shēng chēng shì cǐ sì huà zuò yāo. nǎi zhǐ huà chù suǒ xǐ zhī shén, sēng dà jīng yuē: rǔ yì yì rén yě. cǐ sì qián yuè zhōng, yī rì zhòu huì, hū yǒu è fēng xuán yún, shēng rú léi zhèn, rào sì liáng jiǔ, wén huà chù rú qín zhuō zhī shēng. yǒu yī rén yún, shì lì bù jiā yuán dà xíng, bù rú sù qù. yán qì, fēng āi nǎi sàn. sì zhōng lǎng rán, wǎn jiàn cǐ chù yī shén rú xǐ. jiū rǔ suǒ shuō, zhèng fú qí shì. zhào jí kòu qiān zhī shī yě. chū lín dēng bó wù zhì
後魏孝文帝登位初,有魏城人元兆能以九天法禁絕妖怪。先鄴中有軍士女年十四,患妖病累年,治者數十人並無據。一日,其家以女來謁元兆所止,謁兆。兆曰:此疾非狐狸之魅,是妖畫也。吾何以知?今天下有至神之妖,有至靈之怪,有在陸之精,有在水之魅,吾皆知之矣。汝但述疾狀,是佛寺中壁畫四天神部落中魅也,此言如何?其女之父曰:某前於雲門黃花寺中東壁畫東方神下乞恩,常攜此女到其下。又女常懼此畫之神,因夜驚魘,夢惡鬼來,持女而笑,由此得疾。兆大笑曰:故無差。因忽與空中人語,左右亦聞空中有應對之音。良久,兆向庭嗔責之云:何不速曳,亟持來。左右聞空中云:春方大神傳語元大行,惡神吾自當罪戮,安見大行?兆怒,向空中語曰:汝以我誠達春方,必請致之。我為暫責,請速鏁致之。言訖,又向空中語曰:召二雙牙八赤眉往要,不去聞(明抄本聞作問)東方。左右咸聞有風雨之聲,乃至。兆大笑曰:汝無形相,畫之妍致耳,有何恃而魅生人也。兆謂其父曰:汝自辨其狀形。兆令見形,左右見三神皆丈余,各有雙牙長三尺,露於唇口外,衣青赤衣。又見八神俱衣赤,眼眉並殷色,共扼其神,直逼軒下。蓬首目赤,大鼻方口,牙齒俱出,手甲如鳥,兩足皆有長毛,衣若豹鞹。其家人謂兆曰:此正女常見者。兆令前曰:爾本虛空,而畫之所作耳,奈何有此妖形?其神應曰:形本是畫,畫以象真,真之所示,即乃有神。況所畫之上,精靈有憑可通,此臣所以有感。感之幻化,臣實有罪。兆大怒。命侍童取罐瓶受水,淋之盡,而惡神之色不衰。兆更怒,命煎湯以淋,須臾神化,如一空囊。然後令擲去空野,其女於座即愈,而父載歸鄴。復於黃花寺尋所畫之處,如水之洗,因而駭嘆稱異。僧雲敬見而問曰:汝此來見畫嘆稱,必有異耶,可言之。其人曰:我女患疾,為神所擾。今元先生稱是此寺畫作妖。乃指畫處所洗之神,僧大驚曰:汝亦異人也。此寺前月中,一日晝晦,忽有惡風玄雲,聲如雷震,繞寺良久,聞畫處如擒捉之聲。有一人云,勢力不加元大行,不如速去。言訖,風埃乃散。寺中朗然,晚見此處一神如洗。究汝所說,正符其事。兆即寇謙之師也。(出林登《博物志》)