suí hóu yàn zhāo wáng hàn gāo hòu hòu hàn zhāng dì liáng wǔ dì huǒ zhū jīng yú mù zhū chí shǎo chéng zhū qīng ní zhū
隋侯 燕昭王 漢高后 後漢章帝 梁武帝 火珠 鯨魚目 珠池 少城珠 青泥珠
jìng cùn zhū bǎo zhū shuǐ zhū lǐ miǎn lǐ guàn shàng qīng zhū shǒu chuán zhě yán shēng zhāng wén xiān wèi qìng yù bǐng hú
徑寸珠 寶珠 水珠 李勉 李灌 上清珠 守船者 嚴生 張文珗 衛慶 鬻餅胡
suí hóu
隋侯
suí hóu xíng, jiàn dà shé bèi shāng ér zhì zhī. hòu xián zhū yǐ bào. qí zhū jìng cùn, chún bái, yè yǒu guāng míng, rú yuè zhī zhào. yī míng suí hóu zhū, yī míng míng yuè zhū chū sōu shén jì
隋侯行,見大蛇被傷而治之。後銜珠以報。其珠徑寸,純白,夜有光明,如月之照。一名隋侯珠,一名明月珠(出《搜神記》)
yàn zhāo wáng
燕昭王
yàn zhāo wáng zuò wò rì tái, shí yǒu hēi niǎo bái jǐng, jí wáng zhī suǒ. xián dòng guāng zhī zhū, yuán jìng yī chǐ. cǐ zhū sè hēi rú qī, ér xuán zhào yú yún rì, bǎi shén bù néng yǐn qí jīng líng. cǐ zhū chū yīn quán zhī dǐ. quán zài hán shān zhī běi, yuán shuǐ zhī zhōng. yán bō lán cháng yuán zhuǎn ér liú. yǒu hēi bàng, fēi xiáng ér lái qù yú wǔ shān. huáng dì wù chéng zi yóu hán shān, dé hēi bàng zài gāo zuò zhī shàng, gù zhī yàn yǐ. zhāo wáng shí, qí guó lái xiàn. wáng qǔ bǎo zhāng shuǐ, xǐ qí ní shā ér tàn yuē: xuán rì yuè yǐ lái. jiàn hēi bàng shēng zhū, yǐ bā jiǔ qiān huí. cǐ bàng qiān suì yī shēng, zhū jiàn qīng xì. zhāo wáng cháng huái wò cǐ zhū, dāng shèng shǔ zhī yuè, tǐ zì qīng liáng. hào yuē xiāo shǔ zhāo liáng zhū yān. chū wáng zǐ nián shí yí jì
燕昭王坐握日台,時有黑鳥白頸,集王之所。銜洞光之珠,圓徑一尺。此珠色黑如漆,而懸照於雲日,百神不能隱其精靈。此珠出陰泉之底。泉在寒山之北,圓水之中。言波瀾常圓轉而流。有黑蚌,飛翔而來去於五山。黃帝、務成子游寒山,得黑蚌在高坐之上,故知驗矣。昭王時,其國來獻。王取寶璋水,洗其泥沙而嘆曰:「懸日月已來。」見黑蚌生珠,已八九千回。此蚌千歲一生,珠漸輕細。昭王常懷握此珠,當盛暑之月,體自輕涼。號曰銷暑招涼珠焉。(出王子年《拾遺記》)
hàn gāo hòu
漢高后
hàn gāo hòu shí, xià shū qiú sān cùn zhū. xiān rén zhū zhòng, zài huì jī shì fàn zhū, nǎi xiàn zhī. cì jīn bǎi jīn. lǔ yuán gōng zhǔ sī yǐ jīn qī bǎi jīn, cóng zhòng qiú zhū. fù xiàn sì cùn zhě. chū liè xiān chuán
漢高后時,下書求三寸珠。仙人朱仲,在會稽市販珠,乃獻之。賜金百斤。魯元公主私以金七百斤,從仲求珠。復獻四寸者。(出《列仙傳》)
hòu hàn zhāng dì
後漢章帝
hòu hàn zhāng dì yuán hé yuán nián, míng zhū chū guǎn táo, dà rú lǐ, yǒu míng yào. sān nián, míng yuè zhū chū yù zhāng hǎi bīn bīn yuán zuò hūn, jù míng chāo běn chén xiào běn gǎi. dà rú jī zi, yuán sì cùn bā fēn. chū liè xiān chuán
後漢章帝元和元年,明珠出館陶,大如李,有明耀。三年,明月珠出豫章海濱(「濱」原作「昏」,據明抄本、陳校本改)。大如雞子,圓四寸八分。(出《列仙傳》)
liáng wǔ dì
梁武帝
liáng dà tóng zhōng, zhòu yǔ diàn qián, yǒu zá sè bǎo zhū. liáng wǔ yǒu xǐ sè. yú jì shàng ruì yǔ sòng. chū yǒu yáng zá zǔ
梁大同中,驟雨殿前,有雜色寶珠。梁武有喜色。虞寄上《瑞雨頌》。(出《酉陽雜俎》)
huǒ zhū
火珠
zhēn guān chū, lín yì xiàn huǒ zhū. zhuàng rú shuǐ jīng. yún: yú luó shā guó dé. qí rén zhū fā hēi shēn, shòu yá yīng zhǎo. chū guó shǐ yì zuǎn
貞觀初,林邑獻火珠。狀如水精。云:於羅剎國得。其人朱發黑身,獸牙鷹爪。(出《國史異纂》)
jīng yú mù
鯨魚目
nán hǎi yǒu zhū, jí jīng mù tóng. yè kě yǐ jiàn, wèi zhī yè guāng. fán zhū yǒu lóng zhū, lóng suǒ tǔ yě. shé zhū, shé suǒ tǔ yě. nán hǎi sú yún: shé zhū qiān méi, bù jí yī méi guī. yán shé zhū jiàn yě. méi guī yì zhū míng. yuè rén sú yún: zhǒng qiān mǔ mù nú, bù rú yī lóng zhū. yuè sú yǐ zhū wèi shàng bǎo, shēng nǚ wèi zhī zhū niáng, shēng nán míng zhū ér. wú yuè jiān sú shuō: míng zhū yī hú, guì rú yù zhě. hé pǔ yǒu zhū shì. chū shù yì jì
南海有珠,即鯨目瞳。夜可以鑒,謂之夜光。凡珠有龍珠,龍所吐也。蛇珠,蛇所吐也。南海俗云:「蛇珠千枚,不及一玫瑰。」言蛇珠賤也。玫瑰亦珠名。越人俗云:「種千畝木奴,不如一龍珠。」越俗以珠為上寶,生女謂之珠娘,生男名珠兒。吳越間俗說:「明珠一斛,貴如玉者。」合浦有珠市。(出《述異記》)
zhū chí
珠池
lián zhōu biān hǎi zhōng yǒu zhōu dǎo, dǎo shàng yǒu dà chí, wèi zhī zhū chí. měi nián cì shǐ xiū gòng, zì jiān zhū hù rù chí cǎi, yǐ chōng gòng fù. qí jiù chuán yún, tài shǒu tān zé zé yuán zuò jí, jù míng chāo běn gǎi zhū yuǎn yuǎn yuán zuò sòng, jù míng chāo běn gǎi qù. jiē cǎi lǎo bàng, pōu ér qǔ zhū. chí zài hǎi shàng, yí qí dǐ yǔ hǎi tōng, yòu chí shuǐ jí shēn, mò cè yě. zhū rú wān dòu dà, cháng zhū yě, rú dàn wán zhě, yì shí yǒu de. jìng cùn zhào shì zhī zhū, dàn yǒu qí shuō, bù kě yù yě. yòu qǔ xiǎo bàng ròu, guàn zhī yǐ miè, pù gān, wèi zhī zhū mǔ. róng guì lǜ jiāng pú shāo zhī, yǐ jiàn jiǔ yě. ròu zhōng yǒu xì zhū, rú liáng sù, nǎi zhī zhū chí zhī bàng, suí qí dà xiǎo, xī tāi zhōng yǒu zhū yǐ. chū lǐng biǎo lù yì
廉州邊海中有洲島,島上有大池,謂之珠池。每年刺史修貢,自監珠戶入池采,以充貢賦。耆舊傳雲,太守貪則(「則」原作「即」,據明抄本改)珠遠(「遠」原作「送」,據明抄本改)去。皆采老蚌,剖而取珠。池在海上,疑其底與海通,又池水極深,莫測也。珠如豌豆大,常珠也,如彈丸者,亦時有得。徑寸照室之珠,但有其說,不可遇也。又取小蚌肉,貫之以篾,曝乾,謂之珠母。容桂率將脯燒之,以薦酒也。肉中有細珠,如粱粟,乃知珠池之蚌,隨其大小,悉胎中有珠矣。(出《嶺表錄異》)
shǎo chéng zhū
少城珠
shǔ shí sǔn jiē, xià zhōng dà yǔ, wǎng wǎng dé zá sè xiǎo zhū. sú wèi dì dāng hǎi yǎn, mò zhī qí gù. shǔ sēng huì yí yuē: qián shǐ shuō, shǔ shǎo chéng shì yǐ jīn bì zhū cuì, huán wēn è qí tài chǐ, fén zhī. hé zài cǐ dì. hé shí dé xiǎo zhū, shí yǒu kǒng zhě. dé fēi shì hū? chū yǒu yáng zá zǔ
蜀石筍街,夏中大雨,往往得雜色小珠。俗謂地當海眼,莫知其故。蜀僧惠嶷曰:「前史說,蜀少城飾以金璧珠翠,桓溫惡其太侈,焚之。合在此地。合拾得小珠,時有孔者。」得非是乎?(出《酉陽雜俎》)
qīng ní zhū
青泥珠
zé tiān shí, xī guó xiàn pí lóu bó yì tiān wáng xià é gǔ jí pì zhī fó shé, bìng qīng ní zhū yī méi. zé tiān xuán é jí shé, yǐ shì bǎi xìng. hàn dà rú hú chuáng shé qīng sè, dà rú niú shé zhū lèi mǔ zhǐ, wēi qīng. hòu bù zhī guì, yǐ shī xī míng sì sēng. bù jīn gāng é zhōng. hòu yǒu jiǎng xí, hú rén lái tīng jiǎng, jiàn zhū zòng shì, mù bù zàn shě. rú shì jī shí yú rì, dàn yú zhū xià dì shì, ér yì bù zài jiǎng, sēng zhī qí gù, yīn wèn gù yù mǎi zhū yé? hú yún: bì ruò jiàn mài, dāng zhì zhòng jià. sēng chū suǒ qiān guàn, jiàn zhì wàn guàn. hú xī bù chóu. suì dìng zhì shí wàn guàn, mài zhī. hú dé zhū, nà tuǐ ròu zhōng, hái xī guó. sēng xún wén zòu, zé tiān chì qiú cǐ hú. shù rì dé zhī, shǐ zhě wèn zhū suǒ zài, hú yún, yǐ tūn rù fù. shǐ zhě yù kū qí fù, hú bù dé yǐ, yú tuǐ zhōng qǔ chū. zé tiān zhào wèn: guì jià shì cǐ, yān suǒ yòng zhī? hú yún: xī guó yǒu qīng ní pō, duō zhū zhēn bǎo. dàn kǔ ní shēn bù kě dé. ruò yǐ cǐ zhū tóu pō zhōng, ní xī chéng shuǐ, qí bǎo kě dé. zé tiān yīn bǎo chí zhī. zhì xuán zōng shí yóu zài. chū guǎng yì jì
則天時,西國獻毗婁博義天王下額骨及辟支佛舌,並清泥珠一枚。則天懸額及舌,以示百姓。頷大如胡床;舌青色,大如牛舌;珠類拇指,微青。後不知貴,以施西明寺僧。布金剛額中。後有講席,胡人來聽講,見珠縱視,目不暫舍。如是積十餘日,但於珠下諦視,而意不在講,僧知其故,因問故欲買珠耶?胡云:「必若見賣,當致重價。」僧初索千貫,漸至萬貫。胡悉不酬。遂定至十萬貫,賣之。胡得珠,納腿肉中,還西國。僧尋聞奏,則天敕求此胡。數日得之,使者問珠所在,胡云,以吞入腹。使者欲刳其腹,胡不得已,於腿中取出。則天召問:「貴价市此,焉所用之?」胡云:「西國有青泥泊,多珠珍寶。但苦泥深不可得。若以此珠投泊中,泥悉成水,其寶可得。」則天因寶持之。至玄宗時猶在。(出《廣異記》)
jìng cùn zhū
徑寸珠
jìn shì yǒu bō sī hú rén, zhì fú fēng nì lǚ, jiàn fāng shí zài zhǔ rén mén wài, pán huán shù rì. zhǔ rén wèn qí gù. hú yún: wǒ yù shí dǎo bó. yīn yǐ qián èr qiān qiú mǎi. zhǔ rén dé qián shén yuè, yǐ shí yǔ zhī. hú zài shí chū, duì zhòng duì zhòng yuán zuò fēng wài, jù míng chāo běn gǎi pōu dé jìng cùn zhū yī méi. yǐ dāo pò bì yè, cáng qí nèi, biàn hái běn guó. suí chuán fàn hǎi, xíng shí yú rì, chuán hū yù méi. zhōu rén zhī shì hǎi shén qiú bǎo, nǎi biàn suǒ zhī, wú bǎo yǔ shén, yīn yù nì hú. hú jù, pōu yè qǔ zhū. zhōu rén zhòu yún: ruò qiú cǐ zhū, dāng yǒu suǒ lǐng. hǎi shén biàn chū yī shǒu, qí dà duō máo, pěng zhū ér qù. chū guǎng yì jì
近世有波斯胡人,至扶風逆旅,見方石在主人門外,盤桓數日。主人問其故。胡云:「我欲石搗帛。」因以錢二千求買。主人得錢甚悅,以石與之。胡載石出,對眾(「對眾」原作「封外」,據明抄本改)剖得徑寸珠一枚。以刀破臂腋,藏其內,便還本國。隨船泛海,行十餘日,船忽欲沒。舟人知是海神求寶,乃遍索之,無寶與神,因欲溺胡。胡懼,剖腋取珠。舟人咒云:「若求此珠,當有所領。」海神便出一手,其大多毛,捧珠而去。(出《廣異記》)
bǎo zhū
寶珠
xián yáng yuè sì hòu, yǒu zhōu wǔ dì guān, qí shàng zhuì guān zhū, dà rú ruì méi, lì dài bù yǐ wèi bǎo. tiān hòu shí, yǒu shì rén guò sì, jiàn zhū, xì ér qǔ zhī. tiān dà rè, zhì sì mén yì yī, yǐ dǐ guǒ zhū, fàng jīn gāng jiǎo xià. yīn wàng shōu zhī. yì rì, biàn wǎng yáng zhōu shōu zhài, tú cì chén liú, sù yú lǚ dǐ. yè wén hú dòu bǎo, shè yī cóng ér shì zhī. yīn shuō guān shàng zhuì zhū. zhū hú dà hài yuē: jiǔ zhī zhōng guó yǒu cǐ bǎo, fāng yù wǎng qiú zhī. shì rén yán yǐ yí zhī. hú děng tàn hèn. gào gào yuán zuò kǔ, jù míng chāo běn gǎi yún: ruò néng zhì cǐ, dāng yǒu jīn bó xiāng dá. jīn wǎng yáng zhōu, suǒ zhài jǐ hé? shì rén yún: wǔ bǎi qiān. zhū hú nǎi lǜ wǔ bǎi qiān yǔ zhī, lìng hái qǔ zhū. shì rén zhì jīn gāng jiǎo xià, zhū yóu shàng cún, chí hái jiàn hú. hú děng xǐ shou biàn. yǐn lè shí yú rì, fāng shǐ qiú shì. yīn wèn shì rén, suǒ qiú jǐ hé. shì rén jí kǒu qiú yī qiān mín. hú dà xiào yún: hé rǔ cǐ zhū? yǔ zhòng dìng qí jià, zuò wǔ wàn mín. qún hú hé qián shì zhī. jí yāo shì rén, tóng wǎng hǎi shàng, guān zhū zhī jià. shì rén yǔ zhī xié xíng dōng hǎi shàng. dà hú yǐ yín dāng jiān tí hú, yòu yǐ jīn píng shèng zhū, yú tí hú zhōng zhòng jiān. fǔ qī rì, yǒu èr lǎo rén jí tú dǎng shù bǎi rén, jī chí bǎo wù, lái zhì hú suǒ qiú shú. gù zhí bù yǔ. hòu shù rì, fù chí zhū bǎo shān jī. yún, yù shú zhū. hú yòu bù yǔ. zhì sān shí yú rì, zhū rén sàn qù. yǒu èr lóng nǚ, jié bái duān lì, tóu rù zhū píng zhōng, zhū nǚ hé chéng gāo. shì rén wèn: suǒ shú xī hé rén yě? hú yún: cǐ zhū shì dà bǎo, hé yǒu èr lóng nǚ wèi hù. qún lóng xī nǚ, gù yǐ zhū bǎo lái shú. wǒ yù qiú dù shì, níng gù shì jiān zhī fù yé? yīn yǐ gāo tú zú, bù xíng shuǐ shàng, shě zhōu ér qù. zhū hú gè yán: gòng mǎi cǐ zhū, hé wèi dú zhuān qí lì. qīng jì wǎng yǐ, wǒ jiāng ān guī? hú lìng yǐ suǒ jiān tí hú tú chuán, dāng dé biàn fēng hái jiā. jiē rú qí yán. dà hú jìng bù zhī suǒ zhī. chū guǎng yì jì
咸陽岳寺後,有周武帝冠,其上綴冠珠,大如瑞梅,歷代不以為寶。天后時,有士人過寺,見珠,戲而取之。天大熱,至寺門易衣,以底裹珠,放金剛腳下。因忘收之。翼日,便往揚州收債,途次陳留,宿於旅邸。夜聞胡斗寶,攝衣從而視之。因說冠上綴珠。諸胡大駭曰:「久知中國有此寶,方欲往求之。」士人言已遺之。胡等嘆恨。告(「告」原作「苦」,據明抄本改)云:「若能至此,當有金帛相答。今往揚州,所債幾何?」士人云:「五百千。」諸胡乃率五百千與之,令還取珠。士人至金剛腳下,珠猶尚存,持還見胡。胡等喜扌卞。飲樂十餘日,方始求市。因問士人,所求幾何。士人極口求一千緡。胡大笑云:「何辱此珠?」與眾定其價,作五萬緡。群胡合錢市之。及邀士人,同往海上,觀珠之價。士人與之偕行東海上。大胡以銀鐺煎醍醐,又以金瓶盛珠,於醍醐中重煎。甫七日,有二老人及徒黨數百人,齎持寶物,來至胡所求贖。故執不與。後數日,復持諸寶山積。雲,欲贖珠。胡又不與。至三十餘日,諸人散去。有二龍女,潔白端麗,投入珠瓶中,珠女合成膏。士人問:「所贖悉何人也?」胡云:「此珠是大寶,合有二龍女衛護。群龍惜女,故以諸寶來贖。我欲求度世,寧顧世間之富耶?」因以膏塗足,步行水上,舍舟而去。諸胡各言:「共買此珠,何為獨專其利。卿既往矣,我將安歸?」胡令以所煎醍醐塗船,當得便風還家。皆如其言。大胡竟不知所之。(出《廣異記》)
shuǐ zhū
水珠
dà ān guó sì, ruì zōng wèi xiāng wáng shí jiù dǐ yě. jí zūn wèi, nǎi jiàn dào chǎng yān. wáng cháng shī yī bǎo zhū, lìng zhèn cháng zhù kù. yún, zhí yì wàn. sì sēng nà zhī guì zhōng, shū bù wèi guì yě. kāi yuán shí nián, sì sēng zào gōng dé, kāi guì yuè bǎo wù, jiāng huò zhī. jiàn hán fēng yuē: cǐ zhū zhí yì wàn. sēng gòng kāi zhī, zhuàng rú piàn shí, chì sè. yè zé wēi guāng, guāng gāo shù cùn. sì sēng yì yuē: cǐ fán wù ěr, hé dé zhí yì wàn yě? shì mài zhī. yú shì shì zhōng lìng yī sēng jiān mài, qiě shì qí chóu zhí. jū shù rì, guì rén huò yǒu wèn zhě. jí guān zhī, zé yuē: cǐ fán shí ěr, wǎ lì bù shū, hé wàng suǒ zhí! jiē chī xiào ér qù. sēng yì chǐ zhī. shí rì hòu, huò yǒu wèn zhě, zhī qí yè guāng, huò chóu jià shù qiān. jià yì zhòng yǐ. yuè yú, yǒu xī yù hú rén, yuè shì shì yuán zuò sì, jù míng chāo běn gǎi qiú bǎo, jiàn zhū dà xǐ. xié dǐng dài yú shǒu, hú rén guì zhě yě. shǐ yì wèn yuē: zhū jià zhí jǐ hé? sēng yuē: yī yì wàn. hú rén fǔ nòng chí huí ér qù. míng rì yòu zhì, yì wèi sēng yuē: zhū jià chéng zhí yì wàn, rán hú kè jiǔ, jīn yǒu sì qiān wàn qiú shì, kě hū? sēng xǐ, yǔ zhī yè sì zhǔ. sì zhǔ xǔ nuò. míng rì, nà qián sì qiān wàn guàn, shì zhī ér qù. réng wèi sēng yuē: yǒu kuī zhū jià chéng duō, bù yí zé yě. sēng wèn hú cóng hé ér lái? ér cǐ zhū fù hé néng yě? hú rén yuē: wú dà shí guó rén yě. wáng zhēn guān chū tōng hǎo, lái gòng cǐ zhū. hòu wú guó cháng niàn zhī. mù yǒu de zhī zhě, dāng shòu xiàng wèi. qiú zhī qī bā shí suì, jīn xìng de zhī. cǐ shuǐ zhū yě. měi jūn xíng xiū shí, jué dì èr chǐ, mái zhū yú qí zhōng, shuǐ quán lì chū, kě gěi shù qiān rén, gù jūn xíng cháng bù fá shuǐ. zì wáng zhū hòu, xíng jūn měi kǔ kě fá. sēng bù xìn. hú rén mìng jué tǔ cáng zhū, yǒu qǐng quán yǒng, qí sè qīng lěng, liú fàn ér chū. sēng qǔ yǐn zhī, fāng wù líng yì. hú rén nǎi chí zhū qù, bù zhī suǒ zhī. chū jì wén
大安國寺,睿宗為相王時舊邸也。即尊位,乃建道場焉。王嘗施一寶珠,令鎮常住庫。雲,值億萬。寺僧納之櫃中,殊不為貴也。開元十年,寺僧造功德,開櫃閱寶物,將貨之。見函封曰:「此珠值億萬。」僧共開之,狀如片石,赤色。夜則微光,光高數寸。寺僧議曰:「此凡物耳,何得值億萬也?試賣之。」於是市中令一僧監賣,且試其酬直。居數日,貴人或有問者。及觀之,則曰:「此凡石耳,瓦礫不殊,何妄索直!」皆嗤笑而去。僧亦恥之。十日後,或有問者,知其夜光,或酬價數千。價益重矣。月余,有西域胡人,閱市(「市」原作「寺」,據明抄本改)求寶,見珠大喜。偕頂戴於首,胡人貴者也。使譯問曰:「珠價值幾何?」僧曰:「一億萬。」胡人撫弄遲回而去。明日又至,譯謂僧曰:「珠價誠值億萬,然胡客久,今有四千萬求市,可乎?」僧喜,與之謁寺主。寺主許諾。明日,納錢四千萬貫,市之而去。仍謂僧曰:「有虧珠價誠多,不貽責也。」僧問胡從何而來?而此珠復何能也?胡人曰:「吾大食國人也。王貞觀初通好,來貢此珠。後吾國常念之。募有得之者,當授相位。求之七八十歲,今幸得之。此水珠也。每軍行休時,掘地二尺,埋珠於其中,水泉立出,可給數千人,故軍行常不乏水。自亡珠後,行軍每苦渴乏。」僧不信。胡人命掘土藏珠,有頃泉涌,其色清冷,流泛而出。僧取飲之,方悟靈異。胡人乃持珠去,不知所之。(出《紀聞》)
lǐ miǎn
李勉
sī tú lǐ miǎn, kāi yuán chū, zuò wèi jùn yí. zhì mǎn, yán biàn jiāng yóu guǎng líng. xíng jí suī yáng, hū yǒu bō sī hú lǎo jí, zhàng cè yì miǎn yuē: yì xiāng zi bào yàng shén dài, sī guī jiāng dū. zhī gōng zhǎng zhě, yuàn tuō rén yīn, jiē yì bù láo ér huò hù yān míng chāo běn wú jiē yì zhì hù yān bā zì. miǎn āi zhī, yīn mìng dēng lú, réng gěi zhān zhōu. hú rén jí huái cán kuì, yīn yuē: wǒ běn wáng guì zhǒng yě, shāng fàn yú cǐ, yǐ yú èr shí nián. jiā yǒu sān zi, jì bì yǒu qiú wú lái zhě. bù rì, zhōu zhǐ sì shàng, qí rén jí jí, yīn píng rén gào miǎn yuē: wú guó nèi qǐng wáng chuán guó bǎo zhū, mù néng huò zhě, shì jiā gōng xiāng. wú xuàn qí jiàn ér tān qí wèi, yīn shì qù xiāng ér lái xún. jìn yǐ dé zhī, jiāng guī jí fù guì yǐ. qí zhū jià dāng bǎi wàn, wú jù huái bǎo yuè xiāng, yīn pōu ròu ér cáng yān. bù xìng yù jí, jīn jiāng sǐ yǐ. gǎn gōng ēn yì, jìng yǐ xiāng fèng. jí chōu dāo jué gǔ, zhū chū ér jué. miǎn suì zī qí yī qīn, yì yú huái shàng. yǎn kǎn zhī jì, yīn mì yǐ zhū hán zhī ér qù. jì dǐ wéi yáng, yù mù qí tíng. hū yǔ qún hú zuǒ yòu yī suí, yīn dé yán yǔ xiāng jiē. bàng yǒu hú chú, zhì mào xiào shì zhě. miǎn jí xún fǎng, guǒ yǔ shì zhě suǒ shù qì huì. miǎn jí jiū wèn shì jī, nǎi wáng hú zhī zǐ. gào yì qí suǒ, hú chú hào qì, fā mù qǔ ér qù. chū jí yì jì
司徒李勉,開元初,作尉浚儀。秩滿,沿汴將游廣陵。行及睢陽,忽有波斯胡老疾,杖策詣勉曰:「異鄉子抱恙甚殆,思歸江都。知公長者,願托仁蔭,皆異不勞而獲護焉(明抄本無「皆異」至「護焉」八字)。」勉哀之,因命登艫,仍給饘粥。胡人極懷慚愧,因曰:「我本王貴種也,商販於此,已逾二十年。家有三子,計必有求吾來者。」不日,舟止泗上,其人疾亟,因屏人告勉曰:「吾國內頃亡傳國寶珠,募能獲者,世家公相。吾衒其鑒而貪其位,因是去鄉而來尋。近已得之,將歸即富貴矣。其珠價當百萬,吾懼懷寶越鄉,因剖肉而藏焉。不幸遇疾,今將死矣。感公恩義,敬以相奉。」即抽刀決股,珠出而絕。勉遂資其衣衾,瘞於淮上。掩坎之際,因密以珠含之而去。既抵維揚,寓目旗亭。忽與群胡左右依隨,因得言語相接。傍有胡雛,質貌肖逝者。勉即詢訪,果與逝者所述契會。勉即究問事跡,乃亡胡之子。告瘞其所,胡雛號泣,發墓取而去。(出集異記)
lǐ guàn
李灌
lǐ guàn zhě, bù zhī hé xǔ rén. xìng gū jìng, cháng cì hóng zhōu jiàn chāng xiàn. yǐ zhōu yú àn, àn yǒu xiǎo péng shì, xià yǒu yī bìng bō sī. guàn mǐn qí jiāng jǐn, yǐ tāng zhōu gěi zhī. shù rì ér zú. lín jué, zhǐ suǒ wò hēi zhān yuē: zhōng yǒu yī zhū, kě jìng cùn, jiāng chóu qí huì. jí sǐ, zhān yǒu wēi guāng yì yào. guàn qǔ shì dé zhū. mǎi guān zàng zhī, mì yǐ zhū nèi hú kǒu zhōng. zhí mù zhì mù. qí hòu shí nián, fù guò jiù yì. shí yáng píng wèi guān chá shǐ, yǒu wài guó fú dié. yǐ hú rén sǐ yú jiàn chāng nì lǚ, qí zhōu shí zhī jiā, jiē bèi gù xùn jīng nián. guàn yīn wèn qí zuì, qiú jù yán běn mò. guàn gào xiàn liáo, xié wǎng guō fán fá shù. shù yǐ hé gǒng yǐ. fā guān shì sǐ hú, mào rú shēng, nǎi yú kǒu zhōng tàn dé yī zhū hái zhī. qí xī zhào zhōu ér qù, bù zhī suǒ wǎng. chū dú yì jì
李灌者,不知何許人。性孤靜,常次洪州建昌縣。倚舟於岸,岸有小蓬室,下有一病波斯。灌憫其將盡,以湯粥給之。數日而卒。臨絕,指所臥黑氈曰:「中有一珠,可徑寸,將酬其惠。」及死,氈有微光溢耀。灌取視得珠。買棺葬之,密以珠內胡口中。植木志墓。其後十年,復過舊邑。時楊憑為觀察使,有外國符牒。以胡人死於建昌逆旅,其粥食之家,皆被梏訊經年。灌因問其罪,囚具言本末。灌告縣寮,偕往郭墦伐樹。樹已合拱矣。發棺視死胡,貌如生,乃於口中探得一珠還之。其夕棹舟而去,不知所往。(出《獨異記》)
yòu shàng shū gù shí zài bīng bù yuán wài láng lǐ yuē, zàng yī shāng hú, dé zhū yǐ hán zhī. yǔ cǐ èr shì lüè tóng.
又《尚書故實》載兵部員外郎李約,葬一商胡,得珠以含之。與此二事略同。
shàng qīng zhū
上清珠
sù zōng wèi ér shí, cháng wèi xuán zōng suǒ qì. měi zuò yú qián, shú shì qí mào, wèi wǔ huì fēi yuē: cǐ ér shén yǒu yì xiāng, tā rì yì wú jiā yī yǒu fú tiān zǐ. yīn mìng qǔ shàng qīng yù zhū, yǐ jiàng shā guǒ zhī, xì yú jǐng. shì kāi yuán zhōng jì bīn guó suǒ gòng. guāng míng jié bái, kě zhào yī shì. shì zhī zé xiān rén yù nǚ, yún hè jiàng jié zhī xíng, yáo dòng yú qí zhōng. jí jí wèi, bǎo kù zhōng wǎng wǎng yǒu shén guāng yào yào yuán zuò yì, jù míng chāo běn gǎi rì. zhǎng kù zhě jù yǐ shì gào. dì yuē: qǐ fēi shàng qīng zhū yé? suì lìng chū zhī. jiàng shā yóu zài. yīn liú qì. biàn shì jìn chén yuē: cǐ wǒ wèi ér shí, míng huáng suǒ cì yě. suì lìng zhù zhī yǐ cuì yù hán, zhì zhī yú wò nèi. sì fāng hū yǒu shuǐ hàn bīng gé zhī zāi, zé qián kěn zhù zhī, wú bù yīng yàn yě. chū yǒu yáng zá zǔ
肅宗為兒時,常為玄宗所器。每坐於前,熟視其貌,謂武惠妃曰:「此兒甚有異相,他日亦吾家一有福天子。」因命取上清玉珠,以絳紗裹之,繫於頸。是開元中罽賓國所貢。光明潔白,可照一室。視之則仙人玉女,雲鶴絳節之形,搖動於其中。及即位,寶庫中往往有神光耀(「耀」原作「異」,據明抄本改)日。掌庫者具以事告。帝曰:「豈非上清珠耶?」遂令出之。絳紗猶在。因流泣。遍示近臣曰:「此我為兒時,明皇所賜也。」遂令貯之以翠玉函,置之於臥內。四方忽有水旱兵革之災,則虔懇祝之,無不應驗也。(出《酉陽雜俎》)
shǒu chuán zhě
守船者
sū zhōu huá tíng xiàn, yǒu lù sì guān miào. yuán hé chū, yǒu yán chuán shù shí zhī yú miào qián. shǒu chuán zhě yè zhōng yǔ guò, hū jiàn miào qián guāng míng rú huǒ, nǎi kuī zhī. jiàn yī wù zhǎng shù zhàng, dà rú wū liáng, kǒu nòng yī tuán huǒ, huò tūn zhī. chuán zhě bù zhī hé wù, nǎi yǐ zhú gāo yáo zhì zhī. cǐ wù jīng rù cǎo, guāng yí zài dì. qián shì zhī, nǎi yī zhū jìng cùn, guāng yào shè mù. cǐ rén dé zhī, kǒng guāng míng wèi rén suǒ jiàn, yǐ yī guǒ zhī. guāng tòu chū. yīn sī bǎo wù pà huì, nǎi tuō xiè yī guǒ zhī, guāng suì bù chū. hòu wú rén zhī zhě. zhì yáng zhōu hú diàn mài zhī, huò shù qiān mín. wèn hú yuē: cǐ hé zhū yě? hú rén bù gào ér qù.
蘇州華亭縣,有陸四官廟。元和初,有鹽船數十隻於廟前。守船者夜中雨過,忽見廟前光明如火,乃窺之。見一物長數丈,大如屋樑,口弄一團火,或吞之。船者不知何物,乃以竹篙遙擲之。此物驚入草,光遺在地。前視之,乃一珠徑寸,光耀射目。此人得之,恐光明為人所見,以衣裹之。光透出。因思寶物怕穢,乃脫褻衣裹之,光遂不出。後無人知者。至揚州胡店賣之,獲數千緡。問胡曰:「此何珠也?」胡人不告而去。
yán shēng
嚴生
féng yì yán shēng zhě, jiā yú hàn nán, cháng yóu xiàn shān, dé yī wù. qí zhuàng ruò dàn wán, sè hēi ér dà, yǒu guāng, shì zhī jié chè, ruò qīng bīng yān. shēng chí yǐ shì yú rén. huò yuē: zhū yě. shēng yīn yǐ dàn zhū míng zhī, cháng zhì yú xiāng zhōng. qí hòu shēng yóu zhǎng ān, nǎi yú chūn míng mén féng yī hú rén, kòu yān ér yán: yī tuó zhōng yǒu qí bǎo, yuàn yǒu de yī jiàn. shēng jí yǐ dàn zhū shì zhī. hú rén pěng zhī ér xǐ yuē: cǐ tiān xià zhī qí huò yě, yuàn yǐ sān shí wàn wèi jià. yuē: cǐ bǎo ān suǒ yòng? ér jūn hòu qí jià rú shì zāi! hú rén yuē: wǒ xī guó rén. cǐ nǎi wú guó zhī zhì bǎo, guó rén wèi zhī qīng shuǐ zhū. ruò zhì yú zhuó shuǐ, líng rán dòng chè yǐ. zì wáng cǐ bǎo, qiě sān suì, wú guó zhī jǐng quán jǐn zhuó, guó rén jù bìng. gù cǐ yuè hǎi yú shān, lái zhōng xià yǐ qiú zhī. jīn guǒ dé yú zi yǐ. hú rén jí mìng zhù zhuó shuǐ yú fǒu, yǐ zhū tóu zhī. é ér qí shuǐ dàn rán qīng yíng, xiān háo kě biàn. shēng yú shì yǐ zhū yǔ hú, huò qí jià ér qù. chū xuān shì zhì
馮翊嚴生者,家於漢南,嘗游峴山,得一物。其狀若彈丸,色黑而大,有光,視之潔徹,若輕冰焉。生持以示於人。或曰:「珠也。」生因以彈珠名之,常置於箱中。其後生游長安,乃於春明門逢一胡人,叩焉而言:「衣橐中有奇寶,願有得一見。」生即以彈珠示之。胡人捧之而喜曰:「此天下之奇貨也,願以三十萬為價。」曰:「此寶安所用?而君厚其價如是哉!」胡人曰:「我西國人。此乃吾國之至寶,國人謂之清水珠。若置於濁水,泠然洞徹矣。自亡此寶,且三歲,吾國之井泉盡濁,國人俱病。故此越海逾山,來中夏以求之。今果得於子矣。」胡人即命注濁水於缶,以珠投之。俄而其水澹然清瑩,纖毫可辨。生於是以珠與胡,獲其價而去。(出《宣室志》)
zhāng wén xiān
張文珗
zhāng wén xiān mù hóng nóng rì, bǔ huò fá mù dào shí yú bèi, zhōng yǒu yī rén, qǐng jiān yán shì. gōng yīn píng lì dú wèn. duì yuē: mǒu yuàn yǐ tā shì shú sǐ. lú shì xiàn nán shān yáo nǚ zhǒng, jìn yì céng wén rén kāi fā, huò yī dà zhū bìng yù wǎn, rén yì bù néng jì qí zhí. yú bǎo qì jí duō, shì mò zhī shí yě. gōng yīn qiǎn lì àn yàn, jí zhǒng guǒ yǒu kāi chù. xuán huò qí dào, kǎo xùn yǔ qián yán wú yì. jí qiān yǐn qí tú, chēng jiē zài shāng zhōu yě wù zhōng. shí shāng mù míng qīng yě. zhōu yí dié, gōng zhì shū, jiē nù ér bù qiǎn. qiè zhī zhě yún, zhū yù zhī qì, jiē rù jīng shī guì rén jiā yǐ. hòu zì jīng dōng chū, guò lú shì, fù wèn yì zhōng, jù rú suǒ shuō. chū shàng shū gù shí
張文珗牧弘農日,捕獲伐墓盜十餘輩,中有一人,請間言事。公因屏吏獨問。對曰:「某願以他事贖死。盧氏縣南山堯女冢,近亦曾聞人開發,獲一大珠並玉碗,人亦不能計其直。余寶器極多,世莫之識也。」公因遣吏按驗,即冢果有開處。旋獲其盜,考訊與前言無異。及牽引其徒,稱皆在商州冶務中。時商牧名卿也。州移牒,公致書,皆怒而不遣。竊知者雲,珠玉之器,皆入京師貴人家矣。後自京東出,過盧氏,復問邑中,具如所說。(出《尚書故實》)
wèi qìng
衛慶
wèi qìng zhě, rǔ fén biān hù yě. qí jū zài wēn quán. jiā shì yóu duò, zhì qìng, nǎi fú tián. cháng dài yuè gēng yú cūn nán gǔ xiàng chéng zhī xià, juàn qì huāng mò. hū jiàn bái guāng yàn yàn, qǐ yú lǒng mǔ zhōng, ruò liú xīng. qìng yǎn ér dé zhī, suì cáng zhū huái. xiǎo guī shì zhī, nǎi dà zhū yě. qí jìng cùn wǔ fēn, yíng wú xiān yì. nǎi guǒ yǐ jiān náng, jiān yǐ qī xiá. céng shì bó wù zhě. yuē: cǐ hé pǔ zhī bǎo yě, dé xù zhī, zòng wèi guì ér dāng fù yǐ. qìng yù bǎo zhī, cháng zhì yú wò nèi. zì shì jiā chǎn rì zī, fàn niú sì bǎi tí, kěn tián èr qiān mǔ, qí yú sī àn tā wù chēng shì. shí nián jiān, yù wèi fù jiā wēng. zhì gān fú mò, qìng hū jí, suī yī wū bìng jìn, mò yǒu zhēng zhě. yú yuè, bìng qiě jí. hū wén zhěn qián kēng rán yǒu shēng, qìng xīn dòng, shǐ kāi xiá. zhū yǒu wèn ruò lǚ, sè rú mò yǐ. shù rì ér zú, zhū yì wáng qù. zì shì jiā rì xuē. zi fù bù xiào, huò yù yǐ gōng pú jiǔ zhī fèi, wèi shì fú, shì yǐ rú xuán qìng yǐ. chū sān shuǐ xiǎo dú
衛慶者,汝墳編戶也。其居在溫泉。家世游墮,至慶,乃服田。嘗戴月耕於村南古項城之下,倦憩荒陌。忽見白光焰焰,起於隴畝中,若流星。慶掩而得之,遂藏諸懷。曉歸視之,乃大珠也。其徑寸五分,瑩無纖翳。乃裹以縑囊,緘以漆匣。曾示博物者。曰:「此合浦之寶也,得蓄之,縱未貴而當富矣。」慶愈寶之,常置於臥內。自是家產日滋,飯牛四百蹄,墾田二千畝,其餘絲案他物稱是。十年間,郁為富家翁。至乾符末,慶忽疾,雖醫巫並進,莫有徵者。逾月,病且亟。忽聞枕前鏗然有聲,慶心動,使開匣。珠有璺若縷,色如墨矣。數日而卒,珠亦亡去。自是家日削。子復不肖,貨鬻以供蒲酒之費,未釋服,室已如懸磬矣。(出《三水小牘》)
yù bǐng hú
鬻餅胡
yǒu jǔ rén zài jīng chéng, lín jū yǒu yù bǐng hú. wú qī. shù nián, hú hū rán bìng. shēng cún wèn zhī, yí yǐ tāng yào. jì ér bù yù. lín sǐ gào yuē: mǒu zài běn guó shí dà fù, yīn luàn, suì táo zhì cǐ. běn yǔ yī xiāng rén yuē lái xiāng qǔ, gù jiǔ yú cǐ, bù néng bié shì. yù jūn āi niàn, wú yǐ fèng dá, qí zuǒ bì zhōng yǒu zhū, bǎo xī duō nián, jīn sǐ wú yòng yǐ, tè cǐ fèng zèng. sǐ hòu qǐ wèi bìn yì. láng jūn dé cǐ, yì wú yòng chù. jīn rén yì wú bié zhě. dàn zhī shì sì zhī jiān, yǒu xī guó hú kè zhì zhě, jí yǐ wèn zhī, dāng dà dé jià. shēng xǔ zhī. jì sǐ, pò qí zuǒ bì, guǒ dé yī zhū. dà rú dàn wán, bù shèn guāng zé. shēng wèi yíng zàng qì, jiāng chū shì, wú rén wèn zhě. yǐ jīng sān suì. hū wén xīn yǒu hú kè dào chéng, yīn yǐ zhū shì zhī. hú jiàn dà jīng yuē: láng jūn hé dé cǐ bǎo zhū? cǐ fēi jìn suǒ yǒu, qǐng wèn dé chù. shēng yīn shuō zhī. hú nǎi qì yuē: cǐ shì mǒu xiāng rén yě. běn yuē tóng wèn cǐ wù, lái shí hǎi shàng yù fēng, liú zhuǎn shù guó, gù tiě wǔ liù nián. dào cǐ fāng yù zhuī xún, bù yì yǐ sǐ. suì qiú mǎi zhī. shēng jiàn zhū bù shèn zhēn, dàn suǒ wǔ shí wàn ěr. hú yī jià chóu zhī. shēng jié qí suǒ yòng zhī chù. hú yún: hàn rén dé fǎ, qǔ zhū yú hǎi shàng, yǐ yóu yī shí, jiān èr dòu, qí zé xuē. yǐ shēn rù hǎi bù rú, lóng shén suǒ wèi, kě yǐ qǔ bǎo. yī liù dù yě. chū yuán huà jì
有舉人在京城,鄰居有鬻餅胡。無妻。數年,胡忽然病。生存問之,遺以湯藥。既而不愈。臨死告曰:「某在本國時大富,因亂,遂逃至此。本與一鄉人約來相取,故久於此,不能別適。遇君哀念,無以奉答,其左臂中有珠,寶惜多年,今死無用矣,特此奉贈。死後乞為殯瘞。郎君得此,亦無用處。今人亦無別者。但知市肆之間,有西國胡客至者,即以問之,當大得價。」生許之。既死,破其左臂,果得一珠。大如彈丸,不甚光澤。生為營葬訖,將出市,無人問者。已經三歲。忽聞新有胡客到城,因以珠市之。胡見大驚曰:「郎君何得此寶珠?此非近所有,請問得處。」生因說之。胡乃泣曰:「此是某鄉人也。本約同問此物,來時海上遇風,流轉數國,故僣五六年。到此方欲追尋,不意已死。」遂求買之。生見珠不甚珍,但索五十萬耳。胡依價酬之。生詰其所用之處。胡云:「漢人得法,取珠於海上,以油一石,煎二斗,其則削。以身入海不濡,龍神所畏,可以取寶。一六度也。(出《原化記》)