shī yǒu liù yì, qí èr yuē fù. fù zhě, pù yě, pù cǎi lí wén, tǐ wù xiě zhì yě. xī shào gōng chēng gōng qīng xiàn shī, shī zhēn sǒu fù. chuán yún dēng gāo néng fù, kě wèi dài fū. shī xù zé tóng yì, chuán shuō zé yì tǐ. zǒng qí guī tú, shí xiāng zhī gàn. gù liú xiàng míng bù gē ér sòng, bān gù chēng gǔ shī zhī liú yě.
《詩》有六義,其二曰賦。賦者,鋪也,鋪采攡文,體物寫志也。昔邵公稱∶「公卿獻詩,師箴瞍賦」。傳雲∶「登高能賦,可為大夫。」詩序則同義,傳說則異體。總其歸途,實相枝幹。故劉向明「不歌而頌」,班固稱「古詩之流也」。
zhì rú zhèng zhuāng zhī fù dà suì, shì wěi zhī fù hú qiú, jié yán duǎn yùn, cí zì jǐ zuò, suī hé fù tǐ, míng ér wèi róng. jí líng jūn chàng sāo, shǐ guǎng shēng mào. rán zé fù yě zhě, shòu mìng yú shī rén, ér tà yǔ yú chǔ cí yě. yú shì xún kuàng lǐ zhì, sòng yù fēng diào, yuán xī míng hào, yǔ shī huà jìng, liù yì fù yōng, wèi chéng dà guó. suì shù kè zhǔ yǐ shǒu yǐn, jí shēng mào yǐ qióng wén. sī gài bié shī zhī yuán shǐ, mìng fù zhī jué chū yě.
至如鄭莊之賦《大隧》,士蔿之賦《狐裘》,結言短韻,詞自己作,雖合賦體,明而未融。及靈均唱《騷》,始廣聲貌。然則賦也者,受命於詩人,而拓宇於《楚辭》也。於是荀況《禮》《智》,宋玉《風》、《釣》,爰錫名號,與詩畫境,六義附庸,蔚成大國。遂述客主以首引,極聲貌以窮文。斯蓋別詩之原始,命賦之厥初也。
qín shì bù wén, pō yǒu zá fù. hàn chū cí rén, shùn liú ér zuò. lù jiǎ kòu qí duān, jiǎ yì zhèn qí xù, méi mǎ bō qí fēng, wáng yáng chěng qí shì, gāo shuò yǐ xià, pǐn wù bì tú. fán jī yú xuān shí, xiào yuè yú chéng shì, jìn yù zhī fù, qiān yǒu yú shǒu, tǎo qí yuán liú, xìn xìng chǔ ér shèng hàn yǐ.
秦世不文,頗有雜賦。漢初詞人,順流而作。陸賈扣其端,賈誼振其緒,枚馬播其風,王揚騁其勢,皋朔已下,品物畢圖。繁積於宣時,校閱於成世,進御之賦,千有餘首,討其源流,信興楚而盛漢矣。
fū jīng diàn yuàn liè, shù xíng xù zhì, bìng tǐ guó jīng yě, yì shàng guāng dà. jì lǚ duān yú chàng xù, yì guī yú yú zǒng luàn. xù yǐ jiàn yán, shǒu yǐn qíng běn, luàn yǐ lǐ piān, xiě sòng wén shì. àn nà zhī zú zhāng, mǐn mǎ chēng luàn, gù zhī yīn rén jí sòng, chǔ rén lǐ fù, sī bìng hóng cái zhī huán yù, yǎ wén zhī shū xiá yě. zhì yú cǎo qū qín zú, shù pǐn zá lèi, zé chù xìng zhì qíng, yīn biàn qǔ huì, nǐ zhū xíng róng, zé yán wù xiān mì xiàng qí wù yí, zé lǐ guì cè fù sī yòu xiǎo zhì zhī qū zhěn, qí qiǎo zhī jī yào yě.
夫京殿苑獵,述行序志,並體國經野,義尚光大。既履端於倡序,亦歸餘於總亂。序以建言,首引情本,亂以理篇,寫送文勢。按《那》之卒章,閔馬稱亂,故知殷人輯頌,楚人理賦,斯並鴻裁之寰域,雅文之樞轄也。至於草區禽族,庶品雜類,則觸興致情,因變取會,擬諸形容,則言務纖密;象其物宜,則理貴側附;斯又小制之區畛,奇巧之機要也。
guān fū xún jié yǐn yǔ, shì shù zì huán, sòng fā kuā tán, shí shǐ yín lì. méi chéng tú yuán, jǔ yào yǐ huì xīn xiàng rú shàng lín, fán lèi yǐ chéng yàn jiǎ yì fú niǎo, zhì biàn yú qíng lǐ zi yuān dòng xiāo, qióng biàn yú shēng mào mèng jiān liǎng dōu, míng xuàn yǐ yǎ shàn zhāng héng èr jīng, xùn fā yǐ hóng fù zi yún gān quán, gòu shēn wěi zhī fēng yán shòu líng guāng, hán fēi dòng zhī shì: fán cǐ shí jiā, bìng cí fù zhī yīng jié yě. jí zhòng xuān mí mì, fā piān bì qiú wěi zhǎng bó tōng, shí féng zhuàng cǎi tài chōng ān rén, cè xūn yú hóng guī shì héng zǐ ān, dǐ jī yú liú zhì, jǐng chún qǐ qiǎo, rù lǐ yǒu yú yàn bó gěng gài, qíng yùn bù guì: yì wèi jìn zhī fù shǒu yě.
觀夫荀結隱語,事數自環,宋發夸談,實始淫麗。枚乘《菟園》,舉要以會新;相如《上林》,繁類以成艷;賈誼《鵩鳥》,致辨於情理;子淵《洞簫》,窮變於聲貌;孟堅《兩都》,明絢以雅贍;張衡《二京》,迅發以宏富;子云《甘泉》,構深瑋之風;延壽《靈光》,含飛動之勢:凡此十家,並辭賦之英傑也。及仲宣靡密,發篇必遒;偉長博通,時逢壯采;太沖安仁,策勛於鴻規;士衡子安,底績於流制,景純綺巧,縟理有餘;彥伯梗概,情韻不匱:亦魏、晉之賦首也。
yuán fū dēng gāo zhī zhǐ, gài dǔ wù xìng qíng. qíng yǐ wù xìng, gù yì bì míng yǎ wù yǐ qíng guān, gù cí bì qiǎo lì. lì cí yǎ yì, fú cǎi xiāng shèng, rú zǔ zhī zhī pǐn zhū zǐ, huà huì zhī zhe xuán huáng. wén suī xīn ér yǒu zhì, sè suī róu ér yǒu běn, cǐ lì fù zhī dà tǐ yě. rán zhú mò zhī chóu, miè qì qí běn, suī dú qiān fù, yù huò tǐ yào. suì shǐ fán huá sǔn zhī, gāo yú hài gǔ, wú guì fēng guǐ, mò yì quàn jiè, cǐ yáng zi suǒ yǐ zhuī huǐ yú diāo chóng, yí qiào yú wù hú zhě yě.
原夫登高之旨,蓋睹物興情。情以物興,故義必明雅;物以情觀,故詞必巧麗。麗詞雅義,符采相勝,如組織之品朱紫,畫繪之著玄黃。文雖新而有質,色雖糅而有本,此立賦之大體也。然逐末之儔,蔑棄其本,雖讀千賦,愈惑體要。遂使繁華損枝,膏腴害骨,無貴風軌,莫益勸戒,此揚子所以追悔於雕蟲,貽誚於霧縠者也。
zàn yuē
贊曰∶
fù zì shī chū, fēn qí yì pài. xiě wù tú mào, wèi shì diāo huà.
賦自詩出,分歧異派。寫物圖貌,蔚似雕畫。
yì zhì bì yáng, yán kuàng wú ài. fēng guī lì zé, cí jiǎn tí bài.
抑滯必揚,言曠無隘。風歸麗則,辭翦荑稗。