lǎo zǐ yuē: dào kě yǐ ruò, kě yǐ qiáng, kě yǐ róu, kě yǐ gāng, kě yǐ yī yīn yī, kě yǐ yī yáng yī, kě yǐ yōu, kě yǐ míng, kě yǐ bāo guǒ tiān dì, kě yǐ yīng dài wú fāng. zhī zhī qiǎn bù zhī zhī shēn, zhī zhī wài bù zhī zhī nèi, zhī zhī cū bù zhī zhī yī jīng yī, zhī zhī nǎi bù zhī, bù zhī nǎi zhī zhī, shú zhī zhī zhī wèi bù zhī, bù zhī zhī wèi zhī hū! fū dào bù kě wén, wén ér fēi yě, dào bù kě jiàn, jiàn ér fēi yě, dào bù kě yán, yán ér fēi yě, shú zhī xíng zhī bù xíng zhě hū! gù tiān xià jiē zhī shàn zhī wèi shàn yě, sī bù shàn yǐ! zhī zhě bù yán, yán zhě bù zhī.
老子曰:道可以弱,可以強,可以柔,可以剛,可以一陰一,可以一陽一,可以幽,可以明,可以苞裹天地,可以應待無方。知之淺不知之深,知之外不知之內,知之粗不知之一精一,知之乃不知,不知乃知之,孰知知之為不知,不知之為知乎!夫道不可聞,聞而非也,道不可見,見而非也,道不可言,言而非也,孰知形之不形者乎!故「天下皆知善之為善也,斯不善矣!知者不言,言者不知。」
wén zi wèn yuē: rén kě yǐ wēi yán hū?
文子問曰:人可以微言乎?
lǎo zǐ yuē: hé wèi bù kě? wéi zhī yán zhī wèi hū! fū zhī yán zhī wèi zhě, bù yǐ yán yán yě. zhēng yú zhě rú, zhú shòu zhě qū, fēi lè zhī yě, gù zhì yán qù yán, zhì wèi qù wèi, qiǎn zhī zhī rén, suǒ zhēng zhě mò yǐ, fū yán yǒu zōng, shì yǒu jūn, fū wèi wú zhī, shì yǐ bù wú zhī.
老子曰:何為不可?唯知言之謂乎!夫知言之謂者,不以言言也。爭魚者濡,逐獸者趨,非樂之也,故至言去言,至為去為,淺知之人,所爭者末矣,夫「言有宗,事有君,夫為無知,是以不吾知。」
wén zi wèn yuē: wèi guó yì yǒu fǎ hū?
文子問曰:為國亦有法乎?
lǎo zǐ yuē: jīn fū wǎn chē zhě, qián hū xié, hòu yì yīng zhī, cǐ wǎn chē quàn lì zhī gē yě, suī zhèng wèi hú chǔ zhī yīn, bù ruò cǐ zhī yì yě. zhì guó yǒu lǐ, bù zài wén biàn. fǎ lìng zī zhāng, dào zéi duō yǒu.
老子曰:今夫輓車者,前呼邪□,後亦應之,此輓車勸力之歌也,雖鄭衛胡楚之音,不若此之義也。治國有禮,不在文辯。「法令滋彰,盜賊多有。」
lǎo zǐ yuē: dào wú zhèng ér kě yǐ wèi zhèng, pì ruò shān lín ér kě yǐ wèi cái, cái bù jí shān lín, shān lín bù jí yún yǔ, yún yǔ bù jí yī yīn yī yī yáng yī, yī yīn yī yī yáng yī bù jí hé, hé bù jí dào. dào zhě, suǒ wèi wú zhuàng zhī zhuàng, wú wù zhī xiàng yě, wú dá qí yì, tiān dì zhī jiān, kě táo yě ér biàn huà yě.
老子曰:道無正而可以為正,譬若山林而可以為材,材不及山林,山林不及雲雨,雲雨不及一陰一一陽一,一陰一一陽一不及和,和不及道。道者,「所謂無狀之狀,無物之象也」,無達其意,天地之間,可陶冶而變化也。
lǎo zǐ yuē: shèng rén lì jiào shī zhèng, bì chá qí zhōng shǐ, jiàn qí zào ēn, gù mín zhī shū zé dé shuāi, zhī shù ér rén shuāi, zhī quàn qì ér xìn shuāi, zhī jī xiè ér shí shuāi. sè bù míng ér èr shí wǔ xián gè yǐ qí shēng yīng, zhóu bù yùn yú jǐ ér sān shí fú gè yǐ qí lì xuán, xián yǒu huǎn jí, rán hòu néng chéng qū, chē yǒu láo yì, rán hòu néng zhì yuǎn, shǐ yǒu shēng zhě, nǎi wú shēng zhě yě, shǐ yǒu zhuǎn lì zhě, nǎi wú zhuǎn yě. shàng xià yì dào, yì zhì jí luàn, wèi gāo ér dào dà zhě cóng, shì dà ér dào xiǎo zhě xiōng. xiǎo dé hài yì, xiǎo shàn hài dào, xiǎo biàn hài zhì, kē qiāo shāng dé. dà zhèng bù xiǎn, gù mín yì dǎo, zhì zhì yōu yóu, gù xià bù zéi, zhì zhōng fù sù, gù mín wú wěi nì.
老子曰:聖人立教施政,必察其終始,見其造恩,故民知書則德衰,知數而仁衰,知券契而信衰,知機械而實衰。瑟不鳴而二十五弦各以其聲應,軸不運於己而三十輻各以其力旋,弦有緩急,然後能成曲,車有勞佚,然後能致遠,使有聲者,乃無聲者也,使有轉力者,乃無轉也。上下異道,易治即亂,位高而道大者從,事大而道小者凶。小德害義,小善害道,小辯害治,苛悄傷德。大正不險,故民易導,至治優遊,故下不賊,至忠復素,故民無偽匿。
lǎo zǐ yuē: xiāng zuò zhī fǎ lì, zé bǎi xìng yuàn, jiǎn jué zhī lìng zhāng, zé gōng chén pàn, gù chá yú dāo bǐ zhī jī zhě, bù zhī zhì luàn zhī běn, xí yú xíng zhèn zhī shì zhě, bù zhī miào zhàn zhī quán. shèng rén xiān fú yú zhòng guān zhī nèi, lǜ huàn yú míng míng zhī wài, yú zhě huò yú xiǎo lì ér wàng dà hài, gù shì yǒu lì yú xiǎo ér hài yú dà, dé yú cǐ ér wàng yú bǐ. gù rén mò dà yú ài rén, zhì mò dà yú zhī rén, ài rén jí wú yuàn xíng, zhī rén jí wú luàn zhèng.
老子曰:相坐之法立,則百姓怨,減爵之令張,則功臣叛,故察於刀筆之跡者,不知治亂之本,習於行陣之事者,不知廟戰之權。聖人先福於重關之內,慮患於冥冥之外,愚者惑於小利而忘大害,故事有利於小而害於大,得於此而忘於彼。故仁莫大於愛人,智莫大於知人,愛人即無怨刑,知人即無亂政。
lǎo zǐ yuē: jiāng hé zhī dà, yì bù guò sān rì, piāo fēng bào yǔ, rì zhōng bù chū xū yú zhǐ. dé wú suǒ jī ér bù yōu zhě, wáng qí jí yě, fū yōu zhě suǒ yǐ chāng yě, xǐ zhě suǒ yǐ wáng yě, gù shàn zhě yǐ ruò wèi qiáng, zhuǎn huò wèi fú, dào chōng ér zhī yòu bù mǎn yě.
老子曰:江河之大,溢不過三日,飄風暴雨,日中不出須臾止。德無所積而不憂者,亡其及也,夫憂者所以昌也,喜者所以亡也,故善者以弱為強,轉禍為福,道沖而之又不滿也。
lǎo zǐ yuē: qīng jìng tián hé, rén zhī xìng yě, yí biǎo guī jǔ, shì zhī zhì yě, zhī rén zhī xìng zé zì yǎng bù bèi, zhī shì zhī zhì zé qí jǔ cuò bù luàn. fā yī hào, sàn wú jìng, zǒng yī guǎn, wèi zhī xīn jiàn běn ér zhī mò, zhí yī ér yīng wàn, wèi zhī shù jū zhī suǒ wèi, xíng zhī suǒ zhī, shì zhī suǒ chéng, dòng zhī suǒ zhǐ, wèi zhī dào. shǐ rén gāo xián chēng yù jǐ zhě, xīn zhī lì yě, shǐ rén bēi xià fěi bàng jǐ zhě, xīn zhī guò yě, yán chū yú kǒu, bù kě zhǐ yú rén, xíng fā yú jìn, bù kě jìn yú yuǎn. shì zhě nán chéng yì bài, míng zhě nán lì yì fèi, fán rén jiē qīng xiǎo hài, yì wēi shì, yǐ zhì yú huàn. fū huò zhī zhì yě, rén zì shēng zhī, fú zhī lái yě, rén zì chéng zhī, huò yǔ fú tóng mén, lì yǔ hài xiāng lín, zì fēi zhì yī jīng yī, mò zhī néng fēn, shì gù zhì lǜ zhě, huò fú zhī mén hù yě, dòng jìng zhě, lì hài zhī shū jī yě, bù kě bù shèn chá yě.
老子曰:清靜恬和,人之性也,儀表規矩,事之制也,知人之性則自養不悖,知事之制則其舉措不亂。發一號,散無競,總一管,謂之心;見本而知末,執一而應萬,謂之術;居知所為,行知所之,事知所乘,動知所止,謂之道。使人高賢稱譽己者,心之力也,使人卑下誹謗己者,心之過也,言出於口,不可止於人,行發於近,不可禁於遠。事者難成易敗,名者難立易廢,凡人皆輕小害,易微事,以至於患。夫禍之至也,人自生之,福之來也,人自成之,禍與福同門,利與害相鄰,自非至一精一,莫之能分,是故智慮者,禍福之門戶也,動靜者,利害之樞機也,不可不慎察也。
lǎo zǐ yuē: rén jiē zhī zhì luàn zhī jī, ér mò zhī quán shēng zhī jù, gù shèng rén lùn shì ér wèi zhī shì, quán shì ér wèi zhī móu. shèng rén néng yī yīn yī néng yī yáng yī, néng róu néng gāng, néng ruò néng qiáng, suí shí dòng jìng, yīn zī ér lì gōng, dǔ wù wǎng ér zhī qí fǎn, shì yī ér chá qí biàn, huà zé wèi zhī xiàng, yùn zé wèi zhī yīng, shì yǐ zhōng shēn xíng zhī wú suǒ kùn. gù shì huò kě yán ér bù kě xíng zhě, huò kě xíng ér bù kě yán zhě, huò yì wèi ér nán chéng zhě, huò nán chéng ér yì bài zhě. suǒ wèi kě xíng ér bù kě yán zhě, qǔ shě yě, kě yán ér bù kě xíng zhě, zhà wěi yě, yì wèi ér nán chéng zhě, shì yě, nán chéng ér yì bài zhě, míng yě. cǐ sì zhě, shèng rén zhī suǒ liú xīn yě, míng zhě zhī suǒ dú jiàn yě.
老子曰:人皆知治亂之機,而莫知全生之具,故聖人論世而為之事,權事而為之謀。聖人能一陰一能一陽一,能柔能剛,能弱能強,隨時動靜,因資而立功,睹物往而知其反,事一而察其變,化則為之象,運則為之應,是以終身行之無所困。故事或可言而不可行者,或可行而不可言者,或易為而難成者,或難成而易敗者。所謂可行而不可言者,取捨也,可言而不可行者,詐偽也,易為而難成者,事也,難成而易敗者,名也。此四者,聖人之所留心也,明者之所獨見也。
lǎo zǐ yuē: dào zhě jìng xiǎo wēi, dòng bù shī lǐ, bǎi shè zhòng jiè, huò nǎi bù zī, jì fú wù jí, lǜ huò guò zhī, tóng rì bèi xiāng, bì zhě bù shāng, yú zhě yǒu bèi yǔ zhì zhě tóng gōng. fū jī ài chéng fú, jī zēng chéng huò, rén jiē zhī jiù huàn, mò zhī shǐ huàn wú shēng, fū shǐ huàn wú shēng yì, shī yú jiù huàn nán. jīn rén bù wù shǐ huàn wú shēng, ér wù shī jiù yú huàn, suī shén rén bù néng wèi móu. huàn huò zhī suǒ yóu lái, wàn wàn wú fāng, shèng rén shēn jū yǐ bì huàn, jìng mò yǐ dài shí, xiǎo rén bù zhī huò fú zhī mén, dòng ér xiàn yú xíng, suī qū wèi zhī bèi, bù zú yǐ jīn shēn. gù shàng shì xiān bì huàn ér hòu jiù lì, xiān yuǎn rǔ ér hòu qiú míng, gù shèng rén cháng cóng shì yú wú xíng zhī wài, ér bù liú xīn yú yǐ chéng zhī nèi, shì yǐ huò huàn wú yóu zhì, fēi yù bù néng chén gòu.
老子曰:道者敬小微,動不失禮,百射重戒,禍乃不滋,計福勿及,慮禍過之,同日被相,蔽者不傷,愚者有備與智者同功。夫積愛成福,積憎成禍,人皆知救患,莫知使患無生,夫使患無生易,施於救患難。今人不務使患無生,而務施救於患,雖神人不能為謀。患禍之所由來,萬萬無方,聖人深居以避患,靜默以待時,小人不知禍福之門,動而陷於刑,雖曲為之備,不足以金身。故上士先避患而後就利,先遠辱而後求名,故聖人常從事於無形之外,而不留心於已成之內,是以禍患無由至,非譽不能塵垢。
lǎo zǐ yuē: fán rén zhī dào, xīn yù xiǎo, zhì yù dà, zhì yù yuán, xíng yù fāng, néng yù duō, shì yù shǎo. suǒ wèi xīn yù xiǎo zhě, lǜ huàn wèi shēng, jiè huò shèn wēi, bù gǎn zòng qí yù yě. zhì yù dà zhě, jiān bāo wàn guó, yī qí shū sú, shì fēi fú còu, zhōng wèi zhī gǔ yě. zhì yuán zhě, zhōng shǐ wú duān, fāng liú sì yuǎn, yuān quán ér bù jié yě. xíng fāng zhě, zhí lì ér bù náo, sù bái ér bù wū, qióng bù yì cāo, dá bù sì zhì yě. néng duō zhě, wén wǔ bèi jù, dòng jìng zhōng yí, jǔ cuò fèi zhì, qū dé qí yí yě. shì shǎo zhě, chéng yào yǐ ǒu zhòng, zhí yuē yǐ zhì guǎng, chù jìng yǐ chí zào yě. gù xīn xiǎo zhě, jìn yú wēi yě zhì dà zhě, wú bù huái yě zhì yuán zhě, wú bù zhī yě xíng fāng zhě, yǒu bù wèi yě néng duō zhě, wú bù zhì yě shì shǎo zhě, yuē suǒ chí yě. gù shèng rén zhī yú shàn yě, wú xiǎo ér bù xíng, qí yú guò yě, wú wēi ér bù gǎi. xíng bù yòng wū xí, ér guǐ shén bù gǎn xiān, kě wèi zhì guì yǐ, rán ér zhàn zhàn lì lì, rì shèn yī rì, shì yǐ wú wèi ér yī zhī chéng yě. yú rén zhī zhì, gù yǐ shǎo yǐ, ér suǒ wèi zhī shì yòu duō, gù dòng bì qióng. gù yǐ zhèng jiào huà, yì ér bì chéng, yǐ xié jiào huà, qí shì nán ér bì bài, shě qí yì ér bì chéng, cóng shì yú nán ér bì bài, yú huò zhī suǒ zhì.
老子曰:凡人之道,心欲小,志欲大,智欲圓,行欲方,能欲多,事欲少。所謂心欲小者,慮患未生,戒禍慎微,不敢縱其欲也。志欲大者,兼包萬國,一齊殊俗,是非輻輳,中為之轂也。智圓者,終始無端,方流四遠,淵泉而不竭也。行方者,直立而不撓,素白而不污,窮不易操,達不肆志也。能多者,文武備具,動靜中儀,舉錯廢置,曲得其宜也。事少者,乘要以偶眾,執約以治廣,處靜以持躁也。故心小者,禁於微也;志大者,無不懷也;智圓者,無不知也;行方者,有不為也;能多者,無不治也;事少者,約所持也。故聖人之於善也,無小而不行,其於過也,無微而不改。行不用巫覡,而鬼神不敢先,可謂至貴矣,然而戰戰慄栗,日慎一日,是以無為而一之成也。愚人之智,固已少矣,而所為之事又多,故動必窮。故以政教化,易而必成,以邪教化,其勢難而必敗,舍其易而必成,從事於難而必敗,愚惑之所致。
lǎo zǐ yuē: fú zhī qǐ yě mián mián, huò zhī shēng yě fēn fēn, huò fú zhī shù wēi ér bù kě jiàn, shèng rén jiàn qí shǐ zhōng, gù bù kě bù chá. míng zhǔ zhī shǎng fá, fēi yǐ wèi jǐ, yǐ wèi guó yě, shì yú jǐ ér wú gōng yú guó zhě, bù shī shǎng yān, nì yú jǐ ér biàn yú guó zhě, bù jiā fá yān. gù yì zài hū yí wèi zhī jūn zǐ, yí yì zhī yí wèi zhī xiǎo rén. tōng zhì dé ér bù láo, qí cì láo ér bù bìng, qí xià bìng ér bù láo. gǔ zhī rén wèi ér bù shě yě, jīn zhī rén shě ér bù wèi yě. zhòu wèi xiàng zhuó ér jī zǐ xī, lǔ yǐ ǒu rén zàng ér kǒng zǐ tàn, jiàn qí suǒ shǐ jí zhī qí suǒ zhōng.
老子曰:福之起也綿綿,禍之生也紛紛,禍福之數微而不可見,聖人見其始終,故不可不察。明主之賞罰,非以為己,以為國也,適於己而無功於國者,不施賞焉,逆於己而便於國者,不加罰焉。故義載乎宜謂之君子,遺義之宜謂之小人。通智得而不勞,其次勞而不病,其下病而不勞。古之人味而不舍也,今之人舍而不味也。紂為象櫡而箕子唏,魯以偶人葬而孔子嘆,見其所始即知其所終。
lǎo zǐ yuē: rén zhě rén zhī suǒ mù yě, yì zhě rén zhī suǒ gāo yě, wèi rén suǒ mù, wèi rén suǒ gāo, huò shēn sǐ guó wáng zhě, bù zhōu yú shí yě, gù zhī yì ér bù zhī shì quán zhě, bù dá yú dào yě. wǔ dì guì dé, sān wáng yòng yì, wǔ bó rèn lì, jīn qǔ dì wáng zhī dào, shī wǔ bó zhī shì, fēi qí dào yě. gù shàn yě fǒu tóng fēi yù sú qū xíng děng nì shùn zuǒ yòu. zhī tiān zhī suǒ wèi, zhī rén zhī suǒ xíng, jí yǒu yǐ jīng yú shì yǐ. zhī tiān ér bù zhī rén, jí wú yǐ yǔ sú jiāo, zhī rén ér bù zhī tiān, jí wú yǐ yǔ dào yóu. zhí zhì shì qíng, jí jiān qiáng zéi zhī, yǐ shēn yì wù, jí yī yīn yī yī yáng yī shí zhī. dé dào zhī rén, wài huà ér nèi bù huà, wài huà suǒ yǐ zhī rén yě, nèi bù huà suǒ yǐ quán shēn yě, gù nèi yǒu yí dìng zhī cāo, ér wài néng qū shēn, yǔ wù tuī yí, wàn jǔ ér bù xiàn, suǒ guì hū dào zhě, guì qí lóng biàn yě. shǒu yī jié tuī yī xíng, suī yǐ chéng mǎn yóu bù yì, jū yú xiǎo hǎo ér sāi yú dà dào. dào zhě, jì mò yǐ xū wú, fēi yǒu wèi yú wù yě, bù yǐ yǒu wèi yú jǐ yě, shì gù jǔ shì ér shùn dào zhě, fēi dào zhě zhī suǒ wèi yě, dào zhī suǒ shī yě. tiān dì zhī suǒ fù zài, rì yuè zhī suǒ zhào míng, yī yīn yī yī yáng yī zhī suǒ xù, yǔ lù zhī suǒ rùn, dào dé zhī suǒ fú, jiē cí yī hé yě. shì gù néng dài dà yuán zhě lǚ dà fāng, jìng dà qīng zhě shì dà míng, lì tài píng zhě chù dà táng, néng yóu yú míng míng zhě, yǔ rì yuè tóng guāng, wú xíng ér shēng yú yǒu xíng, shì gù zhēn rén tuō qī yú líng tái, ér guī jū yú wù zhī chū, shì yú míng míng, tīng yú wú shēng, míng míng zhī zhōng dú yǒu xiǎo yān, jì mò zhī zhōng dú yǒu zhào yān. qí yòng zhī nǎi bù yòng, bù yòng ér hòu néng yòng zhī yě, qí zhī zhī nǎi bù zhī, bù zhī ér hòu néng zhī zhī yě. dào zhě, wù zhī suǒ dào yě, dé zhě, shēng zhī suǒ fú yě, rén zhě, jī ēn zhī zhèng yě, yì zhě, bǐ yú xīn ér hé yú zhòng shì zhě yě. dào miè ér dé xìng, zhōng shì shǒu dé ér bù huái, xià shì shéng shéng wéi kǒng shī rén. gù jūn zǐ fēi yì wú yǐ huó, shī yì zé shī qí suǒ yǐ huó, xiǎo rén fēi lì wú yǐ huó, shī lì zé shī qí suǒ yǐ huó, gù jūn zǐ jù shī yì, xiǎo rén jù shī lì, guān qí suǒ jù, huò fú yì yǐ.
老子曰:仁者人之所慕也,義者人之所高也,為人所慕,為人所高,或身死國亡者,不周於時也,故知義而不知世權者,不達於道也。五帝貴德,三王用義,五伯任力,今取帝王之道,施五伯之世,非其道也。故善也否同非譽俗趨行等逆順左右。知天之所為,知人之所行,即有以經於世矣。知天而不知人,即無以與俗交,知人而不知天,即無以與道游。直志適情,即堅強賊之,以身役物,即一陰一一陽一食之。得道之人,外化而內不化,外化所以知人也,內不化所以全身也,故內有一定之操,而外能屈伸,與物推移,萬舉而不陷,所貴乎道者,貴其龍變也。守一節推一行,雖以成滿猶不易,拘於小好而塞於大道。道者,寂寞以虛無,非有為於物也,不以有為於己也,是故舉事而順道者,非道者之所為也,道之所施也。天地之所覆載,日月之所照明,一陰一一陽一之所煦,雨露之所潤,道德之所扶,皆詞一和也。是故能戴大圓者履大方,鏡大清者視大明,立太平者處大堂,能游於冥冥者,與日月同光,無形而生於有形,是故真人托期於靈台,而歸居於物之初,視於冥冥,聽於無聲,冥冥之中獨有曉焉,寂寞之中獨有照焉。其用之乃不用,不用而後能用之也,其知之乃不知,不知而後能知之也。道者,物之所道也,德者,生之所扶也,仁者,積恩之證也,義者,比於心而合於眾適者也。道滅而德興,中世守德而不懷,下世繩繩唯恐失仁。故君子非義無以活,失義則失其所以活,小人非利無以活,失利則失其所以活,故君子懼失義,小人懼失利,觀其所懼,禍福異矣。