strong huáng xiù cái jiǎo líng yù mǎ zhuì strong
黃秀才徼靈玉馬墜
jìng jǐ míng chuāng bù rǎn chén, tú shū zhèn rì yǔ xiāng qīn.
淨幾明窗不染塵,圖書鎮日與相親。
ǒu rán tán jí fēng liú shì, duō shǎo fēng liú wù le rén.
偶然談及風流事,多少風流誤了人。
huà shuō táng gān fú nián jiān, yáng zhōu yǒu yī xiù shì, xìng huáng míng sǔn, zì yì zhī, nián fāng èr shí yī suì, shēng de fēng zī sháo xiù, yī biǎo rén cái, jiān zhī xué fù wǔ chē, cái qīng bā dǒu, tóng bèi zhī zhōng, tuī wèi cái zǐ. yuán shì fá yuè míng mén, yīn fù mǔ zǎo sàng, jiā dào líng luò. fù qīn shǒu lǐ yí xià yī jiàn bǎo bèi, shì yī kuài yáng zhī bái yù diāo chéng gè mǎ ér, huàn zuò yù mǎ zhuì, sè zé wēn rùn, lòu kè jīng gōng. suī rán shì xiǎo xiǎo dōng xī, děng xián yě méi yǒu dì èr jiàn shèng dé tā de. huáng sǔn xiù cái zì yòu ài xī, pèi dài zài shēn, bù céng qǐng kè zhī lí. ǒu yī rì xián yóu shì zhōng, yù zhe yī gè lǎo sǒu, shēng de zěn shēng mó yàng?
話說唐乾符年間,揚州有一秀士,姓黃名損,字益之,年方二十一歲,生得豐資韶秀,一表人才,兼之學富五車,才傾八斗,同輩之中,推為才子。原是閥閱名門,因父母早喪,家道零落。父親手裡遺下一件寶貝,是一塊羊脂白玉雕成個馬兒,喚做玉馬墜,色澤溫潤,鏤刻精工。雖然是小小東西,等閒也沒有第二件勝得他的。黃損秀才自幼愛惜,佩帶在身,不曾頃刻之離。偶一日閒遊市中,遇着一個老叟,生得怎生模樣?
tóu dài ruò yè guān, shēn chuān bǎi nà ǎo, yāo xì huáng sī tāo, shǒu zhí xiāo yáo shàn. tóng yán hè fà, bì yǎn fāng tóng. bú shì péng lái xiān zhǎng, yě xū xué dào gāo rén.
頭帶箬葉冠,身穿百衲襖,腰系黃絲絛,手執逍遙扇。童顏鶴髮,碧眼方瞳。不是蓬萊仙長,也須學道高人。
nà lǎo zhě kàn zhe huáng shēng, wēi wēi ér xiào. huáng shēng jiàn qí yí róng gǔ yǎ, sǒng rán qǐ jìng, yāo zhì chá fāng xiàn chá xù huà. nà lǎo zhě suǒ tán, wú fēi shì lǐ xué míng yán, xuán mén miào dì, huáng shēng bù jué tàn fú. zhèng dāng yǔ hān zhī jì, huáng shēng ǒu rán jǔ mèi, lǎo zhě kàn jiàn le nà yù mǎ zhuì ér, dào: yuàn jiè yī guān. huáng shēng jí shí jiě xià, shuāng shǒu xiàn yǔ lǎo zhě. lǎo zhě kàn le yòu kàn, zé zé tàn shǎng, wèn dào: cǐ zhuì jià zhí jǐ hé? lǎo hàn yì yù fèng jià xiāng qiú, wèi shěn láng jūn yǔn fǒu? huáng shēng dá dào: cǐ nǎi jiā xià zǔ yí zhī wù, lǎo wēng ruò xīn ài, biàn dāng xiāng zèng, hé lùn jià hū. lǎo zhě dào: jì méng láng jūn kāng kǎi bù lìn, lǎo hàn hé gǎn gù cí. lǎo hàn tā rì yì yǒu suǒ bào. suì jiāng cǐ zhuì xuán guà zài huáng sī tāo shàng, huī shǒu ér bié, qí qù rú fēi. shēng è rán jīng guài, xiǎng dào: cǐ lǎo dìng shì yì rén, hèn bù céng wèn qí xìng míng yě. zhè duàn huà gé guò bù tí.
那老者看着黃生,微微而笑。黃生見其儀容古雅,竦然起敬,邀至茶坊獻茶敘話。那老者所談,無非是理學名言,玄門妙諦,黃生不覺嘆服。正當語酣之際,黃生偶然舉袂,老者看見了那玉馬墜兒,道:「願借一觀。」黃生即時解下,雙手獻與老者。老者看了又看,嘖嘖嘆賞,問道:「此墜價值幾何?老漢意欲奉價相求,未審郎君允否?」黃生答道:「此乃家下祖遺之物,老翁若心愛,便當相贈,何論價乎。」老者道:「既蒙郎君慷慨不吝,老漢何敢固辭。老漢他日亦有所報。」遂將此墜懸掛在黃絲絛上,揮手而別,其去如飛。生愕然驚怪,想道:「此老定是異人,恨不曾問其姓名也。」這段話閣過不題。
què shuō jīng xiāng jié dù shǐ liú shǒu dào, píng xī mù huáng shēng cái míng, chà guān chí shǒu shū yī fēng, bái jīn cǎi bì, pìn wèi mù bīn. rú hé jiào zuò mù bīn? dàn fán mù fǔ jūn mín shì rǒng, yào rén shāng yì, kuàng yī yīng zhāng zòu jí shū zhá, yì xū yào gè dài bǐ, bì děi cái zhì jiān quán zhī shì, fāng chēng qí zhí, hòu qí lǐ bì, fèng wèi shàng bīn, suǒ yǐ wèi zhī mù bīn, yòu wèi zhī shū jì. yǒu guān zhí zhě, zé wèi zhī jì shì cān jūn. huáng sǔn xiù cái zhèng dāng qióng kùn wú liáo zhī jì, què wén dé liú jié shǐ yǒu cǐ měi yì, suì xīn rán xǔ zhī, xiān xiě le huí shū, dǎ fā lái rén, yuē dìng le rì qī, zì dào jīng zhōu yè jiàn. chà guān qù le, huáng shēng shōu shí yī zhuāng, bié guò qīn yǒu, yí lù dā chuán.
卻說荊襄節度使劉守道,平昔慕黃生才名,差官持手書一封,白金彩幣,聘為幕賓。如何叫做幕賓?但凡幕府軍民事冗,要人商議,況一應章奏及書札,亦須要個代筆,必得才智兼全之士,方稱其職,厚其禮幣,奉為上賓,所以謂之幕賓,又謂之書記。有官職者,則謂之記室參軍。黃損秀才正當窮困無聊之際,卻聞得劉節使有此美意,遂欣然許之,先寫了回書,打發來人,約定了日期,自到荊州謁見。差官去了,黃生收拾衣裝,別過親友,一路搭船。
xíng zhì jiāng zhōu, hū jiàn jù zhōu pō àn, péng chuāng yǎ jié, zhū lán yóu mù, shèn shì zhěng qí, huáng shēng xiǎng dào: wǒ ruò chèn dé cǐ chuán, hé chóu jiāng zhōng bō làng zhī xiǎn hū. shì yǒu yī shuǐ shǒu shàng àn gū jiǔ, huáng shēng wěi qí hòu miàn wèn zhī: cǐ zhōu cóng hé ér lái? jīn wǎng hé chù? shuǐ shǒu dá dào: huī rén xìng hán, jīn wǎng shǔ zhōng zuò kè. huáng shēng dào: cǐ qù shǔ zhōng, bì cóng jīng jiāng ér guò, xiǎo shēng zhèng yù wǎng bǐ, wèi shěn kě róng fù zhōu fǒu?
行至江州,忽見巨舟泊岸,篷窗雅潔,朱欄油幕,甚是整齊,黃生想道:「我若趁得此船,何愁江中波浪之險乎。」適有一水手上岸沽酒,黃生尾其後面問之:「此舟從何而來?今往何處?」水手答道:「徽人姓韓,今往蜀中做客。」黃生道:「此去蜀中,必從荊江而過,小生正欲往彼,未審可容附舟否?」
shuǐ shǒu dào: chuán pō kuān dà, nà zhēng chèn nǐ yī rén. zhǐ shì zhǔ rén jiā juàn zài shàng, wèi zhī tā yì yǔn fǒu ruò hé? huáng shēng qǔ chū qīng fú sān bǎi, fèng wèi jiǔ zī, qiú qí dài yán.
水手道:「船頗寬大,那爭趁你一人。只是主人家眷在上,未知他意允否若何?」黃生取出青蚨三百,奉為酒資,求其代言。
shuǐ shǒu dào: guān rén dàn shǎo tíng yú cǐ, dài wǒ bǐng guò zhǔ rén, fāng gǎn xiāng qǐng. xū yú, shuǐ shǒu gū jiǔ huí lái, huáng shēng fù zhǔ qí shàn yán fāng biàn, shuǐ shǒu yīng yǔn. bù yī shí, jiàn chuán shàng yǐ shǒu xiàng zhāo, huáng shēng jí dēng zhōu xiāng wèn, shuǐ shǒu dào: zhǔ rén zuì zhòng sī wén, shuō shì gè dān shēn xiù shì, bìng bù tuī jù, dàn qián cāng huò wù chōng mǎn, zhǐ kě yú shāo tóu cún zuò, yè jiān zài hòu huǒ cāng xiē sù. zhǔ rén jiā juàn zài yú zhōng cāng, qiè xū jǐn shèn, wù qǔ qí guài. suì yǐn huáng shēng jiàn le zhǔ rén hán wēng. yán tán zhī jiān, shén xiāng qì zhòng. shì yè, huáng shēng zài hòu huǒ cāng zhōng zuò le yī huí, fāng yù jiě yī jiù qǐn, hū wén zhēng shēng qī wǎn, qí shēng zì zhōng cāng ér chū. huáng shēng pī yī qǐ zuò, cè ěr tīng zhī: zhà xióng zhà xì, ruò chén ruò fú huò rú yàn yǔ zhǎng kōng, huò rú hè míng kuàng yě, huò rú qīng quán fù hè, huò rú luàn yǔ sǎ chuāng. hàn gōng chū zòu míng fēi qū, táng jiā xīn pǔ yǔ lín líng.
水手道:「官人但少停於此,待我稟過主人,方敢相請。」須臾,水手沽酒回來,黃生復囑其善言方便,水手應允。不一時,見船上以手相招,黃生即登舟相問,水手道:「主人最重斯文,說是個單身秀士,並不推拒,但前艙貨物充滿,只可於艄頭存坐,夜間在後火艙歇宿。主人家眷在於中艙,切須謹慎,勿取其怪。」遂引黃生見了主人韓翁。言談之間,甚相器重。是夜,黃生在後火艙中坐了一回,方欲解衣就寢,忽聞箏聲淒婉,其聲自中艙而出。黃生披衣起坐,側耳聽之:乍雄乍細,若沉若福或如雁語長空,或如鶴鳴曠野,或如清泉赴壑,或如亂雨灑窗。漢宮初奏《明妃曲》,唐家新譜《雨淋鈴》。
táng shí dì yī sè pá shǒu shì kāng kūn lún, dì yī zhēng shǒu shì hǎo shàn sù. yáng zhōu jì nǚ xuē qióng qióng dú dé hǎo shàn sù zhǐ fǎ, qióng qióng yǔ huáng shēng zuì xiāng qì hòu. xī zōng huáng dì miào xuǎn tiān xià zhī yīn nǚ zǐ, rù gōng gòng fèng, yáng zhōu cì shǐ yǐ qióng qióng yīng xuàn huáng shēng sī zhī bù zhì, suì bù rěn fù tīng dàn zhēng. jīn rì suǒ wén zhēng shēng, wǎn sì xuē qióng qióng suǒ dàn. huáng shēng àn àn chēng qí. shí yè shēn rén jìng, zhōu zhōng jù yǐ shuì shú. huáng shēng tuī péng ér qǐ, qiǎo rán cóng chuāng xì zhōng kuī zhī, jiàn cāng zhōng yī yòu nǚ nián wèi jí jī, shēn chuān xìng hóng qīng xiāo, yún huán bàn duǒ, jiāo yàn fēi cháng. rán lán gāo, fén fèng nǎo, qiàn shǒu rú yù, fǔ zhēng ér dàn. xū yú qū bà, lán xiāo zhuàn miè, yǎo wú suǒ wén yǐ. nà shí huáng shēng shén hún jù dàng, rú féng shén nǚ xiān fēi, xuē qióng qióng bèi yòu bù zú dào yě. zài cāng zhōng zhǎn zhuǎn bù mèi, yín chéng xiǎo cí yī shǒu. cí yún: shēng píng wú suǒ yuàn, yuàn zuò lè zhōng zhēng. dé jìn jiā rén qiàn shǒu zi, yà luó qún shàng fàng jiāo shēng. biàn sǐ yě wèi róng.
唐時第一瑟琶手是康崑崙,第一箏手是郝善素。揚州妓女薛瓊瓊獨得郝善素指法,瓊瓊與黃生最相契厚。僖宗皇帝妙選天下知音女子,入宮供奉,揚州刺史以瓊瓊應眩黃生思之不置,遂不忍復聽彈箏。今日所聞箏聲,宛似薛瓊瓊所彈。黃生暗暗稱奇。時夜深人靜,舟中俱已睡熟。黃生推篷而起,悄然從窗隙中窺之,見艙中一幼女年未及笄,身穿杏紅輕綃,雲鬟半嚲,嬌艷非常。燃蘭膏,焚鳳腦,縴手如玉,撫箏而彈。須臾曲罷,蘭銷篆滅,杳無所聞矣。那時黃生神魂俱盪,如逢神女仙妃,薛瓊瓊輩又不足道也。在艙中展轉不寐,吟成小詞一首。詞云:生平無所願,願作樂中箏。得近佳人縴手子,砑羅裙上放嬌聲。便死也為榮。
yī yè wú mián, bā dào tiān míng qǐ zuò, biàn qǔ huā jiān yī fú, kǎi xiě qián cí, hòu tí wéi yáng huáng sǔn sì zì, dié chéng fāng shèng, cáng yú huái xiù. shū xǐ yǐ bì, pín pín xiàng zhōng cāng guān wàng, jué wú dòng jìng. shǎo qǐng, hán wēng dào hòu shāo dá bài, jiù lā wǎng qián cāng xiàn chá. huáng shēng shēn duì lǎo wēng, xīn huái yòu nǚ, zì jué yīng duì shī cì, xīn zhōng cán sǒng, ér hán wēng shū bù zhī yě. hū wén zhōng cāng jīn pén xiǎng shēng, shēng yì cǐ nǚ hé bìng guàn shù, jí jí qǐ shēn, cóng chuán xián ér guò, tōu yǎn kuī yú chuāng líng, bù shèn fēn míng, ér xiāng qì fēn fù, pū yú bí duān. shēng zhī hún yǐ mí, ér gǔ yǐ ruǎn yǐ, jí yú xiù zhōng qǔ chū huā jiān xiǎo cí, cóng chuāng xì zhōng tóu rù. chéng kǒng zhōu rén páng jiàn, yí bù yuǎn yuǎn ér lì. liǎng zhī yǎn qù dìng chuāng líng, zhēn gè shì mù bù zhuǎn jīng.
一夜無眠,巴到天明起坐,便取花箋一幅,楷寫前詞,後題「維揚黃損」四字,疊成方勝,藏於懷袖。梳洗已畢,頻頻向中艙觀望,絕無動靜。少頃,韓翁到後艄答拜,就拉往前艙獻茶。黃生身對老翁,心懷幼女,自覺應對失次,心中慚悚,而韓翁殊不知也。忽聞中艙金盆響聲,生意此女合併盥漱,急急起身,從船舷而過,偷眼窺覦窗欞,不甚分明,而香氣芬馥,撲於鼻端。生之魂已迷,而骨已軟矣,急於袖中取出花箋小詞,從窗隙中投入。誠恐舟人旁瞷,移步遠遠而立。兩隻眼覷定窗欞,真箇是目不轉睛。
què shuō zhōng cāng nà nǚ zǐ shū zhuāng guàn shǒu gāng bì, hū wén chuāng jiān sù sù zhī xiǎng, qǔ ér guān zhī, jiě kāi fāng shèng, nǎi shì xiǎo cí yī shǒu. dú bà, zàn tàn bù yǐ, réng zhé zuò fāng shèng, cáng yú qún dài shàng jǐn náng zhī zhōng. míng míng xiǎo dé chèn chuán nà xiù cái yè lái wén zhēng ér zuò, qíng cí jù jué, xīn zhōng shí fēn xīn mù. dàn nèi cái rú cǐ, bù zhī wài cái hé rú? suì qǐ bàn chuāng, shū tóu wài wàng, jiàn shēng níng rán dú lì, rú yǒu suǒ sī. lín fèng zhī zī, jiǎo jiǎo jué chén, suī pān ān wèi jiè, wú yǐ guò yě. xīn xià xiǎng dào: wǒ shēng zhǎng jiǎ jiā, chǐ wèi fàn fū fàn fù, ruò yǔ cǐ shēng de xié kàng lì, qǐ fēi zhì yuàn.
卻說中艙那女子梳妝盥手剛畢,忽聞窗間簌簌之響,取而觀之,解開方勝,乃是小詞一首。讀罷,讚嘆不已,仍折做方勝,藏於裙帶上錦囊之中。明明曉得趁船那秀才夜來聞箏而作,情詞俱絕,心中十分欣慕。但內才如此,不知外才何如?遂啟半窗,舒頭外望,見生凝然獨立,如有所思。麟鳳之姿,皎皎絕塵,雖潘安、衛玠,無以過也。心下想道:「我生長賈家,恥為販夫販婦,若與此生得偕伉儷,豈非至願。」
běn yù zài kàn yī shí, wèi zhōu zhōng ěr mù shén jìn, zhǐ de yǎn chuāng. huáng shēng yì tuì yú cāng hòu, rán sī mù zhī niàn yì qiè. shí zhōu shàng tíng bó wèi kāi, huáng shēng jiǎ tuī shàng àn, lǚ cóng chuāng biān wǎng lái. nǚ wén chuāng wài lǚ shēng, yì bì qǐ chuāng lòu miàn, sì mù xiāng shì, wèi miǎn bǐ cǐ sòng qíng, zhǐ shì bù néng jiē yǔ. zhèng shì: bǐ cǐ mǎn huái xīn fù shì, dà jiā dōu zài bù yán zhōng.
本欲再看一時,為舟中耳目甚近,只得掩窗。黃生亦退於艙後,然思慕之念益切。時舟尚停泊未開,黃生假推上岸,屢從窗邊往來。女聞窗外履聲,亦必啟窗露面,四目相視,未免彼此送情,只是不能接語。正是:彼此滿懷心腹事,大家都在不言中。
dào wǔ hòu, hán wēng yǒu lín zhōu xiāng shí, lā shàng àn yú jiǔ jiā xiāng kuǎn. zhōu rén jù zhěng lǐ péng jí, wèi míng zǎo kāi chuán zhī jì. huáng shēng zhù mù chuāng líng, shì cǐ nǚ tuī chuāng wài wàng, jiàn shēng hū rán tuì bù, ruò hán xiū yù bì zhě. shǎo qǐng fù yǐ shǒu zhāo shēng, shēng xǐ chū wàng wài, yí bù jìn chuāng. nǚ nǎi yǐ chuāng xì yǔ dào: yè wù xiān qǐn, qiè yǒu yī yán.
到午後,韓翁有鄰舟相識,拉上岸於酒家相款。舟人俱整理篷楫,為明早開船之計。黃生注目窗欞,適此女推窗外望,見生忽然退步,若含羞欲避者。少頃復以手招生,生喜出望外,移步近窗。女乃倚窗細語道:「夜勿先寢,妾有一言。」
huáng shēng zài yù kòu zhī, nǚ yǐ yǎn chuāng ér qù yǐ. huáng shēng dà xǐ yù kuáng, hèn bù néng yī quán dǎ luò rì tóu, bǎ sūn xíng zhě de kē shuì chóng, biàn pài mǎn chuán zhī rén, děng tā hū hū shuì qù, dú liú tā nán nǚ èr rén, xù yī gè xīn mǎn yì zú. zhèng shì: wú qíng bù hèn liáng xiāo duǎn, yǒu yuē piān xián cǐ rì zhǎng.
黃生再欲叩之,女已掩窗而去矣。黃生大喜欲狂,恨不能一拳打落日頭,把孫行者的瞌睡蟲,遍派滿船之人,等他呼呼睡去,獨留他男女二人,敘一個心滿意足。正是:無情不恨良宵短,有約偏嫌此日長。
zhì yè hán wēng fú zuì ér guī, dào chuán jí shuì, ái zhì gēng shēn, zhōu zǐ jù yǐ ān xī, wēi wén gé bì dàn zhǐ sān shēng. huáng shēng jí zhěng guān qǐ shì. shí xīng yuè wēi míng, qīng fēng xú fú, nǚ yǐ kāi bàn hù, xiàng wài ér lì. huáng shēng jí yú chuán xián shàng zuō yī, nǚ zǐ cāng zhōng dá lǐ. shēng biàn yù kuà zú xià cāng, nǚ bù xǔ, xiàng shēng dào: mù jūn zhī cái, běn yù yǔ jūn tǔ lù xīn fù, xìng wù xiāng bī. huáng shēng yì bù gǎn zào cì, nǎi cuó shēn zuò yú chuāng kǒu. nǚ wèn shēng dào: jūn hé fāng rén shì? yǒu qī shì fǒu? huáng shēng dá dào: wéi yáng xiù cái, jiā pín wèi qǔ. nǚ dào: qiè zhī mǔ péi xìng, yì wéi yáng rén yě.
至夜韓翁扶醉而歸,到船即睡,捱至更深,舟子俱已安息,微聞隔壁彈指三聲。黃生急整冠起視。時星月微明,輕風徐拂,女已開半戶,向外而立。黃生即於船舷上作揖,女子艙中答禮。生便欲跨足下艙,女不許,向生道:「慕君之才,本欲與君吐露心腹,幸勿相逼。」黃生亦不敢造次,乃矬身坐於窗口。女問生道:「君何方人氏?有妻室否?」黃生答道:「維揚秀才,家貧未娶。」女道:「妾之母裴姓,亦維揚人也。
wú fù suī huī jí, fú jiā shǔ zhōng, xiàng dào wéi yáng, pìn wú mǔ wèi cè shì, zhǐ shēng qiè yī rén. shí èr suì wú mǔ jiàn bèi, jīn sān nián sàng bì, wú fù yí qiè guī shǔ ěr. huáng shēng dào: jì rú cǐ, zé wǒ yǔ xiǎo niáng zǐ tóng xiāng gù jiù, ān dé wú qíng hū? xìng shù fāng míng, dāng míng xiōng yì. nǚ dào: qiè xiǎo zì yù é, yòu shí wú mǔ jiào yǐ dú shū shí zì, pō tōng wén mò. zuó chéng shì jiā cí, yì sī xīn měi, jūn zhēn tiān xià yǒu xīn rén yě. yuàn dé wèi bó luán fù, xiào mèng guāng jǔ àn qí méi, qiè yuàn zú yǐ. huáng shēng dào: xiǎo niáng zǐ jì yǒu cǐ xīn, wǒ qǐ mù shí zhī bǐ, shì dāng jié lì tú zhī. ruò bù rú yuàn, dāng zhōng shēn bù qǔ, yǐ bào gāo qíng. nǚ dào: mù jūn cái diào, bù xiū zì méi, yì rì fù guì, wù lìng qiè yǒu bái tóu zhī tàn. huáng shēng dào: qīng jiā yǎ yì, yáng hóu hé bó shí wén cǐ yán, rú yǒu fù xīn, tiān dì bù yòu. dàn xiǎo niáng zǐ nǎi zūn wēng zhī ài nǚ, xiǎo shēng nì lǚ pín rú, jí shǐ tōng méi zūn wēng, wèi bì kěn cóng. yì rì zhōu qù rén lí, xiāng huì bù zhī hé rì? bù shí xiǎo niáng zǐ yǒu hé qí cè, shǐ xiǎo shēng de suì méng yán? nǚ dào: yè huà yǐ jiǔ, yán fù jiǔ qiě xǐng yǐ, nán yǐ jǐn yán. cǐ hòu sān yuè, bì dào fú zhōu.
吾父雖徽籍,浮家蜀中,向到維揚,聘吾母為側室,止生妾一人。十二歲吾母見背,今三年喪畢,吾父移妾歸蜀耳。」黃生道:「既如此,則我與小娘子同鄉故舊,安得無情乎?幸述芳名,當銘胸臆。」女道:「妾小字玉娥,幼時吾母教以讀書識字,頗通文墨。昨承示佳詞,逸思新美,君真天下有心人也。願得為伯鸞婦,效孟光舉案齊眉,妾願足矣。」黃生道:「小娘子既有此心,我豈木石之比,誓當竭力圖之。若不如願,當終身不娶,以報高情。」女道:「慕君才調,不羞自媒,異日富貴,勿令妾有白頭之嘆。」黃生道:「卿家雅意,陽侯、河伯實聞此言,如有負心,天地不宥。但小娘子乃尊翁之愛女,小生逆旅貧儒,即使通媒尊翁,未必肯從。異日舟去人離,相會不知何日?不識小娘子有何奇策,使小生得遂盟言?」女道:「夜話已久,嚴父酒且醒矣,難以盡言。此後三月,必到涪州。
shí yuè chū sān rì, nǎi shuǐ shén shēng rì, wú fù měi chū rù, bì wǎng jì sài, zhōu rén jǐn xíng. jūn yǐ shì rì néng dào zhōu cì yī huì, dāng wèi jué zhōng shēn zhī cè. xìng wù fù yuē, shǐ qiè wàng chuān liǎng móu yě. huáng shēng dào: jì méng liáng yuē, gǎn bù qū fù. yán bì, shū shǒu yù wò nǚ bì, hū wén hán wēng jiǔ xǐng hū chá, nǚ jí yǎn chuāng. huáng shēng qūn xún jiù qǐn, hū hū rú yǒu suǒ shī.
十月初三日,乃水神生日,吾父每出入,必往祭賽,舟人盡行。君以是日能到舟次一會,當為決終身之策。幸勿負約,使妾望穿兩眸也。」黃生道:「既蒙良約,敢不趨赴。」言畢,舒手欲握女臂,忽聞韓翁酒醒呼茶,女急掩窗。黃生逡巡就寢,忽忽如有所失。
cóng cǐ hé yǎn biàn jiàn cǐ nǚ, qǐng kè bù néng wàng qíng. cǐ nǚ yì bù fù qǐ chuāng jiàn shēng yǐ. zhōu xíng yuè yú, fāng dǐ jīng jiāng. zhèng zhí shàng shuǐ shùn fēng, zhōu rén yù gǎn chéng tú, cuī shēng dēng àn. shēng suī pái huái bù rěn, nán yǐ tuī tuō. jiāng jiǔ qián zèng le zhōu zǐ, bié guò hán wēng, qǔ bāo guǒ shàng àn, fù zhù lì níng shì zhōng cāng, qī rán yù lèi. nǚ yì wēi qǐ chuāng líng, tíng móu xiāng sòng. é qǐng zhī jiān, yáng fān ér qù, xùn sù rú fēi. huáng shēng pàn wàng liáng jiǔ, bù jiàn le chuán, bù jué duò lèi. bàng rén wèn qí yuán gù, huáng shēng gěng yè bù néng dá yī yǔ. zhèng shì: bù rú yì shì cháng bā jiǔ, kě yǔ rén yán wú èr sān.
從此合眼便見此女,頃刻不能忘情。此女亦不復啟窗見生矣。舟行月余,方抵荊江。正值上水順風,舟人慾趕程途,催生登岸。生雖徘徊不忍,難以推託。將酒錢贈了舟子,別過韓翁,取包裹上岸,復佇立凝視中艙,悽然欲淚。女亦微啟窗欞,停眸相送。俄頃之間,揚帆而去,迅速如飛。黃生盼望良久,不見了船,不覺墮淚。傍人問其緣故,黃生哽咽不能答一語。正是:不如意事常八九,可與人言無二三。
huáng shēng dāi lì jiāng àn, zhí zhì tiān wǎn, zhǐ de jiù diàn ān xiē. cì zǎo wèn le shǒu shuài fǔ qián, tóu le míng cì, liú gōng xīn rán jiē nà, xù qǐ jìng mù zhī yì, suí jí kāi yán xiāng dài. huáng shēng yú xí jiān, sī niàn yù é, shí bù xià yàn. liú gōng jiàn qí jīng shén huǎng hū, yí yǒu xīn shì, zài sān wèn zhī, huáng shēng hán lèi bù yán, dàn yún: zhōng tú yǒu bìng wèi quán. liú gōng yì hǎo yán fǔ wèi. zhì wǎn liú gōng qīn zì sòng rù shū guǎn, pù shè jí qí huá zhěng. huáng shēng xīn bù zài yān, yù yù ér yǐ. guò le shù rì, huáng shēng kǒng wù yù é zhī qī, tuō yán yù wǎng lín jùn fǎng yī gù yǒu, zàn jiǎ chū wài yuè yú jí fǎn. liú gōng dào: jūn wù kōng zǒng, zhèng yù qǐng jiào, qiě dài shǎo xiá, dāng cóng zūn mìng. yòu guò le shù rì, shēng zài kāi yán, liú gōng zhǐ shì bù yǔn. shēng dù bù kě qiáng, yòu gōng guǎn shǒu wèi yán mì, yè jiān luò suǒ, bù biàn chū rù. yī lián chóu chú le sān rì yè, gèng wú liáng cè, hū yī rì wèn guǎn tóng dào: cǐ jiān hé chù kě yǐ sàn mèn? guǎn tóng dào: yī qiáng zhī gé, biàn shì běn fǔ hòu huā yuán zhōng, tíng tái shù mù, jǐn kě xiāo qiǎn.
黃生呆立江岸,直至天晚,只得就店安歇。次早問了守帥府前,投了名刺,劉公欣然接納,敘起敬慕之意,隨即開筵相待。黃生於席間,思念玉娥,食不下咽。劉公見其精神恍惚,疑有心事,再三問之,黃生含淚不言,但云:「中途有病未痊。」劉公亦好言撫慰。至晚劉公親自送入書館,鋪設極其華整。黃生心不在焉,鬱郁而已。過了數日,黃生恐誤玉娥之期,託言欲往鄰郡訪一故友,暫假出外月余即返。劉公道:「軍務倥傯,政欲請教,且待少暇,當從尊命。」又過了數日,生再開言,劉公只是不允。生度不可強,又公館守衛嚴密,夜間落鎖,不便出入。一連躊躕了三日夜,更無良策,忽一日問館童道:「此間何處可以散悶?」館童道:「一牆之隔,便是本府後花園中,亭台樹木,盡可消遣。」
huáng shēng mìng tóng zǐ kāi le shū guǎn, yǐn rù hòu yuán, yóu wán le yī fān, wèn dào: huā yuán zhī wài, hái shì hé chù? guǎn tóng dào: qiáng wài biàn shì jiē fāng, zhōu wéi yǒu rén xún jǐng. rì zé qiāo bāng, yè zé dǎ gēng. lǎo yé fǎ dù, hǎo bù yán lī. huáng shēng tīng zài dù lǐ, àn àn dǎ zhàng: chú fēi rú cǐ rú cǐ. shì yè hé yī ér wò, qǐn bù chéng mèi, ái dào wǔ gēng, gǔ shēng yǐ jué, jì wú rén shēng, liào cǐ jì sī gèng de xīn kǔ le yī yè, bì rán kùn juàn. cǐ shí bù qù, gèng dài hé shí. jìn qiáng yǒu shí liú shù yī zhū, huáng shēng pān yuán ér shàng, sǒng shēn yī tiào, chū le shū fáng de fěn qiáng, jìng qiāo qiāo yī gè dà huā yuán, yuán qiáng shàng dōu yǒu jīng jí. huáng shēng xīn shēng yī jì, jiāng shí kuài tián jiǎo, xiān bā kāi nèi xiē jí cì, yú qiáng ér chū, bìng wú rén zhī jué. zǎo lí le shuài fǔ. chèn cǐ tiān sè wèi míng, zhuāi kāi jiǎo bù biàn zǒu. máng máng ruò sàng jiā zhī gǒu, jí jí rú lòu wǎng zhī yú. yǒu shī wèi zhèng: yǐ xiào xī shēng rù mù, hé dāng gàn mù yú yuán.
黃生命童子開了書館,引入後園,遊玩了一番,問道:「花園之外,還是何處?」館童道:「牆外便是街坊,周圍有人巡警。日則敲梆,夜則打更。老爺法度,好不嚴哩。」黃生聽在肚裡,暗暗打帳:「除非如此如此。」是夜和衣而臥,寢不成寐,捱到五更,鼓聲已絕,寂無人聲,料此際司更的辛苦了一夜,必然睏倦。此時不去,更待何時。近牆有石榴樹一株,黃生攀援而上,聳身一跳,出了書房的粉牆,靜悄悄一個大花園,園牆上都有荊棘。黃生心生一計,將石塊填腳,先扒開那些棘刺,逾牆而出,並無人知覺。早離了帥府。趁此天色未明,拽開腳步便走。忙忙若喪家之狗,急急如漏網之魚。有詩為證:已效郗生入幕,何當干木逾垣。
qǐ yǒu qiáng dōng kuī sòng, què tóng yuè xià zhuī hán.
豈有牆東窺宋,卻同月下追韓。
cì rì guǎn zhōng tóng zǐ zǎo qǐ chéng zhí, jiào shēng: qí guài. mén bù kāi, hù bù kāi, fáng zhōng bù jiàn le huáng xiù cái. máng qù bào zhī liú gōng. liú gōng jiàn shuō, chī le yī jīng, qīn dào shū fáng kàn le yī biàn, yī bù bù kàn dào hòu yuán, jiàn jí cì bā dòng, qiáng shàng yǒu quē, xiǎng bì nà méi xíng zhǐ de xiù cái, cóng cǐ ér qù, zhèng bù zhī shén me jí wù. dāng xià chuán bāng shēng zhàng, jū xún jǐng yuán yì xún wèn, jiē yún bù zhī, liú gōng zé zhì le yī fān.
次日館中童子早起承值,叫聲:「奇怪。門不開,戶不開,房中不見了黃秀才。」忙去報知劉公。劉公見說,吃了一驚,親到書房看了一遍,一步步看到後園,見棘刺扒動,牆上有缺,想必那沒行止的秀才,從此而去,正不知甚麼急務。當下傳梆升帳,拘巡警員役詢問,皆雲不知,劉公責治了一番。
yīn tā shuō lín bāng fǎng yǒu, chāi rén yú xiāng dèng gè fǔ zhú xiàn āi chá jī fǎng, bìng wú zōng yǐng, tàn xī ér bà.
因他說鄰邦訪友,差人於襄鄧各府逐縣挨查緝訪,並無蹤影,嘆息而罷。
huà fēn liǎng tóu. què shuō huáng xiù cái zì lí shuài fǔ, āi mén chū chéng, yòu pà yǒu rén zhuī gǎn, fàng jiǎo fēi pǎo. féng rén wèn lù, wǎn sù zǎo xíng, jìng wàng fú zhōu ér jìn. zì gǔ dào: wú qiǎo bù chéng huà. gǎn dào fú zhōu, gāng gāng shì shí yuè chū sān rì. qiě shuō huáng xiù cái zài shuài fǔ zhōng dān gé duō rì, rú hé hái gǎn shàng? zhǐ yīn kè chuán zhòng dà, qiě shì shàng shuǐ yǒu fēng zé xíng, wú fēng zé zhǐ. huáng xiù cái cóng lù lù duǎn pán, fēng yǔ wú zǔ, suǒ yǐ gǎn zhe le. yán jiāng yí lù zhuā xún, zhǐ jiàn gāo qiáng jù jiàn, bǐ cì còu jí, rú yú lín yì bān. zhú zhǐ āi qù, bìng bù jiàn hán wēng zhī zhōu. xīn zhōng zǎo yǐ zháo máng, mò fēi máng zhōng yǒu cuò, hái shì zài ái zhuǎn qù. fāng yù huí bù, zhǐ jiàn miàn qián bàn jiàn zhī dì, jiāng àn yǒu kū liǔ shù zhū, xià miàn dān dān pō zhe yī zhī chuán ér. shàng qián zǐ xì guān kàn, nà chuán shàng jì wú yī rén, zhǐ zhōng cāng yǒu yī nǚ zǐ, dú yǐ péng chuāng, rú yǒu suǒ dài. nà nǚ zǐ fēi bié, zhèng shì yù é, yīn wèi yǒu huáng shēng zhī yuē, kǒng zhòng rén ěr mù zhī xià, xiāng jiē bù biàn, zài fù qīn qián, zhǐ shuō ài nà liǔ shù zhī xià pō chuán, pì jìng yǒu qù. hán wēng ài nǚ, yán wú bù cóng. cǐ shí huáng shēng yī jiàn, qí xǐ fēi xiào mán shuō dòng fáng huā zhú yè, qiě xǐ tā xiāng yù gù zhī.
話分兩頭。卻說黃秀才自離帥府,挨門出城,又怕有人追趕,放腳飛跑。逢人問路,晚宿早行,徑望涪州而進。自古道:「無巧不成話。」趕到涪州,剛剛是十月初三日。且說黃秀才在帥府中擔閣多日,如何還趕上?只因客船重大,且是上水有風則行,無風則止。黃秀才從陸路短盤,風雨無阻,所以趕着了。沿江一路抓尋,只見高檣巨艦,比次湊集,如魚鱗一般。逐只挨去,並不見韓翁之舟。心中早已着忙,莫非忙中有錯,還是再捱轉去。方欲回步,只見面前半箭之地,江岸有枯柳數株,下面單單泊着一隻船兒。上前仔細觀看,那船上寂無一人,止中艙有一女子,獨倚篷窗,如有所待。那女子非別,正是玉娥,因為有黃生之約,恐眾人耳目之下,相接不便,在父親前,只說愛那柳樹之下泊船,僻靜有趣。韓翁愛女,言無不從。此時黃生一見,其喜非校謾說洞房花燭夜,且喜他鄉遇故知。
nà yù é sù jiàn huáng shēng, xiào róng kě jū. qí chuán lí àn shàng yuǎn, huáng shēng biàn yù tiào shàng, yù é dào: shuǐ shì shén jí, xū qiān lǎn zhì jìn fāng kě. huáng shēng yī yán, biàn jǔ shǒu qù qiān nà lǎn ér. yě shì hé dāng yǒu shì, nà lǎn dài zài liǔ shù gēn shàng, bèi fēng làng suǒ jī, yǐ zì sōng le. huáng shēng qù ná tā shí, biàn tuō le jié. nǐ shuō jù zhōu zài jiāng tāo xiōng yǒng zhī zhōng, hé děng lì qì, huáng shēng yòu shì gè shū shēng, bú shì jīn jié de, yī zhī shǒu rú hé dài dé zhù shuō shí chí, nà shí kuài, zhǐ jiào dé yī shēng ā ya, dàn jiàn zhōu zhú shùn liú xià shuǐ, qù ruò fēi diàn, ruò xiàn ruò yǐn, shùn xī zhī jiān, bù zhī jǐ lǐ. huáng shēng yán àn jiào hū. zhòng chuán shàng dōu wǎng shuǐ shén miào jì sài qù le, biàn yǒu lái wǎng zhōu zhǐ, nà fú jiāng shuǐ shì yòu yǔ xià miàn bù tóng, lí chuān jiāng bù yuǎn, qú táng sān xiá, yí lù xià lái, rú yín hé dào xiè yì bān, gè chuán guò cǐ, yī gè gè shǒu máng jiǎo luàn, zì gù qiě bù xiá, hé xiá gù bié rén. huáng shēng kuáng zǒu yuē yǒu yī èr shí lǐ, dào kōng kuò chù, bù jiàn le nà chuán. yòu zǒu èr shí lái lǐ, liào wú mì chù. yù dài zhuǎn qù bào yǔ hán wēng zhī dào, yòu kǒng fǎn rě qí huò. duì zhe jiāng miàn, tòng kū le yī chǎng, xiǎng qǐ yuǎn lù tiān yá, gū shēn wú yǐ, yù zài jiàn liú gōng, yòu wú yán miàn. kuàng qiě pán chán quē shǎo, yǒu jiā nán bēn, yǒu guó nán tóu: bù rú tóu xiàng jiāng liú, huò zhě dé xiǎo niáng zǐ hún pò xiāng jiàn, yě jiàn wǒ huáng sǔn bú shì fù xīn zhī rén. bà. bà. bà.
那玉娥塑見黃生,笑容可掬。其船離岸尚遠,黃生便欲跳上,玉娥道:「水勢甚急,須牽纜至近方可。」黃生依言,便舉手去牽那纜兒。也是合當有事,那纜帶在柳樹根上,被風浪所激,已自鬆了。黃生去拿他時,便脫了結。你說巨舟在江濤洶湧之中,何等力氣,黃生又是個書生,不是筋節的,一隻手如何帶得祝說時遲,那時快,只叫得一聲「阿呀」,但見舟逐順流下水,去若飛電,若現若隱,瞬息之間,不知幾里。黃生沿岸叫呼。眾船上都往水神廟祭賽去了,便有來往舟只,那涪江水勢又與下面不同,離川江不遠,瞿塘三峽,一路下來,如銀河倒瀉一般,各船過此,一個個手忙腳亂,自顧且不暇,何暇顧別人。黃生狂走約有一二十里,到空闊處,不見了那船。又走二十來里,料無覓處。欲待轉去報與韓翁知道,又恐反惹其禍。對着江面,痛哭了一場,想起遠路天涯,孤身無倚,欲再見劉公,又無顏面。況且盤纏缺少,有家難奔,有國難投:「不如投向江流,或者得小娘子魂魄相見,也見我黃損不是負心之人。罷。罷。罷。」
rén shēng zì gǔ shuí wú sǐ, liú yǔ fēng liú zuò huà wén.
人生自古誰無死,留與風流作話文。
huáng xiù cái fāng yù tóu jiāng, zhǐ tīng dé bèi hòu yī rén jiào dào: bù kě, bù kě.
黃秀才方欲投江,只聽得背後一人叫道:「不可,不可。」
huáng shēng huí tóu kàn shí, bú shì bié rén rén, zhèng shì wéi yáng shì shàng céng yù zhe qǐng tā yù mǎ zhuì ér zhè gè lǎo sǒu. huáng shēng jiàn le nà lǎo sǒu, yòu xiū yòu kǔ, lèi rú yǔ xià. lǎo sǒu dào: láng jūn yǒu hé tòng kǔ? shuō yǔ lǎo hàn zhī dào, huò zhě kě yǐ fēn yōu yī èr.
黃生回頭看時,不是別人人,正是維揚市上曾遇着請他玉馬墜兒這個老叟。黃生見了那老叟,又羞又苦,淚如雨下。老叟道:「郎君有何痛苦?說與老漢知道,或者可以分憂一二。」
huáng shēng dào: dào cǐ dì wèi, bù dé bù shuō le. biàn jiāng chū yù yù é, jí xiāng yuē fú jiāng lǎn duàn zhōu xíng zhī shì, bèi xì shù le yī biàn. lǎo sǒu hē hē dà xiào, dào: yuán lái rú cǐ, xiē xū xiǎo shì, rú hé biàn pàn dé yī tiáo xìng mìng. huáng shēng dào: lǎo wēng shì jú wài zhī rén, bǎ zhè shì kàn de xiào yī xiǎo shēng kàn lái, bǐ tiān gèng gāo, bǐ hǎi gèng kuò, zhè shì dà dé duō lī. lǎo sǒu bǎ shí zhǐ yī lún, shuō dào: lǎo hàn pō tōng shù xué, fāng cái lún suàn, zūn kě mìng bù gāi jué, láng jūn hái yǒu xiāng huì zhī qī. cǐ qù qián miàn yī lǐ zhī wài, yǒu yī máo ān, shì wǒ chán xiōng suǒ jū, láng jūn dàn wǎng jiè sù, xú yǐ cǐ shì qiú zhī, bǐ bì néng xiāng jì, lǎo hàn bù jí fèng péi. huáng shēng dào: lǎo wēng ruò bù tóng qù, kǒng chán shī wèi bì xiāng xìn, bù kěn liú sù. lǎo sǒu dào: láng jūn qián suǒ huì yù mǎ zhuì ér, lǎo hàn pèi dài zài shēn, wǒ chán xiōng suǒ cháng jiàn, dàn yǐ cǐ wèi xìn kě yě. shuō bà, jiù huáng sī tāo shàng jiě xià yù mǎ zhuì lái, dì yǔ huáng shēng. huáng shēng jiē dé zài shǒu, lǎo sǒu jìng zì piāo rán qù le.
黃生道:「到此地位,不得不說了。」便將初遇玉娥,及相約涪江、纜斷舟行之事,備細述了一遍。老叟呵呵大笑,道:「原來如此,些須小事,如何便拚得一條性命。」黃生道:「老翁是局外之人,把這事看得校依小生看來,比天更高,比海更闊,這事大得多哩。」老叟把十指一輪,說道:「老漢頗通數學,方才輪算,尊可命不該絕,郎君還有相會之期。此去前面一里之外,有一茅庵,是我禪兄所居,郎君但往借宿,徐以此事求之,彼必能相濟,老漢不及奉陪。」黃生道:「老翁若不同去,恐禪師未必相信,不肯留宿。」老叟道:「郎君前所惠玉馬墜兒,老漢佩帶在身,我禪兄所常見,但以此為信可也。」說罷,就黃絲絛上解下玉馬墜來,遞與黃生。黃生接得在手,老叟竟自飄然去了。
huáng shēng wèi xīn shì rǎo luàn, yī jiù bù céng wèn dé xìng míng, ào huǐ wú jí. tiān sè yǐ wǎn, qiě zì qián qù. yuē xíng yī lǐ zhī wài, guǒ rán huāng yě zhōng dú dú yǒu gè máo ān, qí mén bàn yǎn. huáng shēng ái shēn ér rù, fó táng zhōng yī zhǎn liú lí dēng, bàn míng bù miè. jū zhōng fàng gè pú tuán, yī wèi gāo nián hú sēng yǔ sù de xī fān luó hàn wú èr, pán xī dǎ zuò, shuāng móu jǐn bì, rú rù dìng zhī zhuàng. huáng shēng bù gǎn jīng dòng, duān guì yú qián. yuē yǒu yī gè shí chén, hú sēng kāi yǎn kàn jiàn, hè dào: hé wù sú zǐ, gǎn lái hùn rén. huáng shēng zài bài, fèng shàng yù mǎ zhuì, dài lǎo sǒu zhì yì: jīn wǎn qiú jiè yī xiǔ. hú sēng dào: yī xiǔ bù nán, dàn chén lù máng máng, láng jūn cǐ xíng jiāng hé dǐ zhǐ? huáng shēng dào: xiǎo shēng huáng sǔn zhèng yǒu xīn yuàn, yù qiú shèng sēng zhǐ mí. suì jiāng yù é fú zhōu zhī yuē shǐ zhōng xù shù, yīn kòu shǒu wèn jì. hú sēng dào: ǎn chū jiā rén, xīn rú sǐ huī, nà guǎn rén jiān ér nǚ zhī shì. huáng shēng bài qiú bù yǐ. hú sēng dào: láng jūn niàn jì zhì chéng, kě tōng shén míng. dàn guān láng jūn, bì shì shì huàn zhōng rén pǐn, dà zhàng fū yǐ zhì shēn qīng yún xiǎn zōng yáng míng wèi běn, cǐ shì xū yú chéng míng zhī hòu, cóng róng jí zhī. huáng shēng yòu bài dào: xiǎo shēng jǔ mù wú qīn, kǒu shí shàng rán bù zhōu, nà yǒu gōng míng zhī niàn. shì wèn ruò fēi lǎo wēng xiāng jiù, yǐ zuò jiāng zhōng zhī guǐ yǐ. hú sēng dào: fó zuò xià yǒu bái jīn shí liǎng, liáo zhù láng jūn lù fèi, qiě wǎng zhǎng ān. qí jī yuán dào rì, dāng yǒu yǐ bào mìng ěr. shuō bà, yī xiān bì mù rù dìng qù le. huáng shēng shēn tǐ yì jué kùn juàn, jiù pú tuán zhī cè, qǔ gōng ér zhěn zhī, měng rán shuì qù. xǐng jiāng zhuǎn lái, yǐ shì lí míng shí hòu, dàn jiàn pò bài huāng ān, qiáng bì jù wú, bìng bù jiàn zuò chán hú sēng de zōng jī. shàng biān fó xiàng yě bō luò pò suì, bù chéng mó yàng. fó zuò xià lòu chū bái huàng huǎng yī dìng dà yín zhàn, shàng záo yǒu huáng sǔn èr zì. huáng shēng jiào shēng cán kuì, fāng zhī yè lái suǒ yù, zhēn shèng sēng yě, xiàng fú qián bài dǎo le yī fān, qǔ le zhè dìng yín zi, quán wèi lù fèi, jìng wǎng zhǎng ān. zhèng shì: rén yǒu nì tiān zhī shí, tiān wú jué rén zhī lù.
黃生為心事擾亂,依舊不曾問得姓名,懊悔無及。天色已晚,且自前去。約行一里之外,果然荒野中獨獨有個茅庵,其門半掩。黃生捱身而入,佛堂中一盞琉璃燈,半明不滅。居中放個蒲團,一位高年胡僧與塑的西番羅漢無二,盤膝打坐,雙眸緊閉,如入定之狀。黃生不敢驚動,端跪於前。約有一個時辰,胡僧開眼看見,喝道:「何物俗子,敢來混人。」黃生再拜,奉上玉馬墜,代老叟致意:「今晚求借一宿。」胡僧道:「一宿不難,但塵路茫茫,郎君此行將何底止?」黃生道:「小生黃損正有心愿,欲求聖僧指迷。」遂將玉娥涪州之約始終敘述,因叩首問計。胡僧道:「俺出家人,心如死灰,那管人間兒女之事。」黃生拜求不已。胡僧道:「郎君念既至誠,可通神明。但觀郎君,必是仕宦中人品,大丈夫以致身青雲、顯宗揚名為本,此事須於成名之後,從容及之。」黃生又拜道:「小生舉目無親,口食尚然不周,那有功名之念。適問若非老翁相救,已作江中之鬼矣。」胡僧道:「佛座下有白金十兩,聊助郎君路費,且往長安。俟機緣到日,當有以報命耳。」說罷,依先閉目入定去了。黃生身體亦覺睏倦,就蒲團之側,曲肱而枕之,猛然睡去。醒將轉來,已是黎明時候,但見破敗荒庵,牆壁俱無,並不見坐禪胡僧的蹤跡。上邊佛像也剝落破碎,不成模樣。佛座下露出白晃晃一錠大銀綻,上鑿有黃損二字。黃生叫聲「慚愧」,方知夜來所遇,真聖僧也,向佛前拜禱了一番,取了這錠銀子,權為路費,徑往長安。正是:人有逆天之時,天無絕人之路。
wàn shì bù yóu rén jì jiào, yī shēng dōu shì mìng ān pái.
萬事不由人計較,一生都是命安排。
huà fēn liǎng tóu. què shuō hán wēng tóng zhōu rén sài shén huí lái, bù jiàn le chuán, jí máng xún wèn. bié gè shǒu chuán de kàn jiàn, dōu shuō: duàn le lǎn, bèi liú shuǐ gǔn xià qù duō shí le, wǒ men méi běn shì jiù dé. hán wēng dà jīng, yí lù xún jiāng xià lái, wén àn shàng rén suǒ shuō, yì shì rú cǐ. zhuā xún le liǎng sān rì, bìng wú yǐng xiǎng, tòng kū ér huí, bù zài huà xià.
話分兩頭。卻說韓翁同舟人賽神回來,不見了船,急忙尋問。別個守船的看見,都說:「斷了纜,被流水滾下去多時了,我們沒本事救得。」韓翁大驚,一路尋將下來,聞岸上人所說,亦是如此。抓尋了兩三日,並無影響,痛哭而回,不在話下。
zài shuō yáng zhōu jì nǚ xuē qióng qióng bǎo ér jiào zuò xuē ǎo, wèi nǚ ér qióng qióng yǐ dàn zhēng chōng xuǎn, rù gōng gòng fèng, yǐ jí èr zài. xuē ǎo zì qù le zhè nǚ ér, mén hù xiāo tiáo, nǎi mǎi zhōu yù wǎng zhǎng ān tàn nǚ, xī qiú tiān zǐ ēn zé. qí zhōu xíng zhì hàn shuǐ, jiàn yǒu yī fù zhōu zì shàng liú ér xià, huí bì bù dié, pèng de yī shēng, zhèng chù le chuán tóu. nà zhī chuán jiù tíng zhǐ bù xíng le. zhōu rén yí fù zhōu zhōng bì yǒu cái wù, suì qiān jìn àn biān, yòng fǔ pī kāi, qí zhōng yǒu yī nǚ zǐ. xuē ǎo wén zhī, máng jiào jiù chū, yǐ shì yān yān jiāng jǐn, zhǐ yǒu yī sī wèi duàn. yuán lái dōng tiān shuǐ hán, dàn shì xià shuǐ biàn méi le mìng. zhǐ yīn cǐ nǚ cáng zài zhōng cāng, chuán dǐ zhē gài, nuǎn qì wèi xiè, suǒ yǐ liú dé zhè yī xī shēng qì. zhōu zhōng huò wù, yǐ zì piào shī le, biàn yǒu cún liú, zhōu rén dōu fēn sǎn qù qì.
再說揚州妓女薛瓊瓊鴇兒叫做薛媼,為女兒瓊瓊以彈箏充選,入宮供奉,已及二載。薛媼自去了這女兒,門戶蕭條,乃買舟欲往長安探女,希求天子恩澤。其舟行至漢水,見有一覆舟自上流而下,迴避不迭,碰的一聲,正觸了船頭。那隻船就停止不行了。舟人疑覆舟中必有財物,遂牽近岸邊,用斧劈開,其中有一女子。薛媼聞知,忙教救出,已是淹淹將盡,只有一絲未斷。原來冬天水寒,但是下水便沒了命。只因此女藏在中艙,船底遮蓋,暖氣未泄,所以留得這一息生氣。舟中貨物,已自漂失了,便有存留,舟人都分散去訖。
xuē ǎo wèi qù le nǚ ér qióng qióng, zhèng xiǎng méi yǒu gè tì dài, jiàn cǐ nǚ róng mào měi lì, xǐ bù kě yán, huāng máng jiāng tōng shēn shī yī jiě xià, zhì yú xù bèi zhī nèi, zì jǐ jiāng ròu shēn wēi tiē. nà nǚ zǐ dé le nuǎn qì, jiàn jiàn sū xǐng. rán hòu jiāng jiāng tāng zhōu shí, màn màn fú chí, yòu jiāng hǎo yán fǔ wèi. nǚ zǐ jiàn néng yán yǔ, suǒ qǔ shī yī zhōng jǐn náng.
薛媼為去了女兒瓊瓊,正想沒有個替代,見此女容貌美麗,喜不可言,慌忙將通身濕衣解下,置於絮被之內,自己將肉身偎貼。那女子得了暖氣,漸漸甦醒。然後將薑湯粥食,慢慢扶持,又將好言撫慰。女子漸能言語,索取濕衣中錦囊。
xuē ǎo wèn qí lái lì, nǚ zǐ dá dào: nú jiā xìng hán, xiǎo zì yù é, suí fù wǎng shǔ.
薛媼問其來歷,女子答道:「奴家姓韓,小字玉娥,隨父往蜀。
zhōu zhì fú zhōu, fù qīn tóng zhōu rén wǎng sài shuǐ shén, nú jiā dú shǒu zhōu zhōng, ǒu yīn lǎn tuō, piào méi dào cǐ. xuē ǎo dào: kě céng shì rén me? yù é dào: yǔ wéi yáng huáng sǔn xiù cái, céng yǒu bǎi nián zhī yuē. jǐn náng zhōng cáng yǒu huā jiān xiǎo cí, jí huáng láng suǒ zèng yě.
舟至涪州,父親同舟人往賽水神,奴家獨守舟中,偶因纜脫,漂沒到此。」薛媼道:「可曾適人麼?」玉娥道:「與維揚黃損秀才,曾有百年之約。錦囊中藏有花箋小詞,即黃郎所贈也。」
xuē ǎo dào: huáng xiù cái yuán shì wǒ nǚ ér qióng qióng jiù jiāo, cǐ rén cái mào shuāng quán, yǔ xiǎo niáng zǐ zhèng shì yī duì liáng yuán. xiǎo niáng zǐ bù xū yōu lǜ, suí lǎo shēn tóng dào zhǎng ān, lái nián dà bǐ, huáng xiù cái bì lái yīng jǔ, nà shí dài lǎo shēn xún fǎng tā lái, yǔ niáng zǐ xù qín jìn zhī méng, qǐ bù měi hū. yù é dào: ruò dé rú cǐ, biàn shì chóng shēng fù mǔ.
薛媼道:「黃秀才原是我女兒瓊瓊舊交,此人才貌雙全,與小娘子正是一對良緣。小娘子不須憂慮,隨老身同到長安,來年大比,黃秀才必來應舉,那時待老身尋訪他來,與娘子續秦晉之盟,豈不美乎。」玉娥道:「若得如此,便是重生父母。」
zì cǐ yù é, suì bài xuē ǎo wèi yì mǔ. xuē ǎo yì rú jǐ nǚ xiāng dài. zhèng shì: xiū yán shì jí qiě xiāng suí, shòu ēn shēn chù qīn gǔ ròu.
自此玉娥,遂拜薛媼為義母。薛媼亦如己女相待。正是:休言事急且相隨,受恩深處親骨肉。
bù yī rì, xíng dào zhǎng ān, xuē ǎo lìn le xiǎo xiǎo yī suǒ fáng zi, tóng yù é zhù xià. qí shí qióng qióng rù gōng jìn yù, chǒng xìng wú bǐ, xiǎo dé jiǎ mǔ dào lái, wú yáo xiāng huì, dàn qiǎn rén bù shí kuì sòng xiē dōng xī hòu wèn. yù é yòu jiōng hù shēn cáng, zhōng rì zhēn zhǐ, yǐ zhù xīn shuǐ zhī fèi. suǒ yǐ xuē ǎo rì yòng kuān rán yǒu yú. guāng yīn shì jiàn, bù jué suì jǐn chūn lái. zěn jiàn dé? yǒu shī wèi zhèng: bào zhú shēng zhōng yī suì chú, chūn fēng sòng nuǎn rù tú sū.
不一日,行到長安,薛媼賃了小小一所房子,同玉娥住下。其時瓊瓊入宮進御,寵幸無比,曉得假母到來,無繇相會,但遣人不時饋送些東西候問。玉娥又扃戶深藏,終日針指,以助薪水之費。所以薛媼日用寬然有餘。光陰似箭,不覺歲盡春來。怎見得?有詩為證:爆竹聲中一歲除,春風送暖入屠蘇。
qiān mén wàn hù tóng tóng rì, zǒng bǎ xīn táo huàn jiù fú.
千門萬戶曈曈日,總把新桃換舊符。
qiě shuō chú yè, yù niáng xiǎng zhe mǔ sǐ fù lí, qíng rén yòu wú xiāo xī, àn àn zhuì lèi. shì yè shuì qù, mèng jiàn tiān mén dà kāi, yī zūn luó hàn cóng kōng zhōng chū xiàn. yù é bài sù zhōng qíng. luó hàn jiāng huáng zhǐ yī shū, cóng kōng zhì xià, zhǐ shàng xiě: wéi yáng huáng sǔn jiā yīn liù zì. yù é dà xǐ, fāng yù kāi kàn, hū wén pī lì yī shēng, mò rán jīng jué, nǎi shì rén jiā suì cháo kāi mén, fàng huǒ pào shēng xiǎng. yù é xiǎng le yī huí, qī rán bù lè. qí rì xīn nián, zhǐ de qiáng qǐ shū zhuāng. xuē ǎo wǎng lín jiā bài nián qù le. yù é chuí xià zhú lián, lì yú mén nèi, yǎn qù jiē shì shàng rén lái rén wǎng, xīn zhōng xiǎng dào: jīn nián shì dà bǐ zhī qī, bù zhī huáng láng céng dào zhǎng ān fǒu? ruò dé tā cǐ dì jīng guò, chóng féng yī miàn, yīng zhe yè lái zhī mèng, yě bù wǎng nú sǐ lǐ táo shēng. fāng cái zhuǎn dòng niàn tóu, hū jiàn yī gè hú sēng dāng lián ér lì, gāo jiào dào: mù huà yǒu yuán nán nǚ. yù é cóng lián zhōng zǐ xì yī kàn, nà hú sēng miàn mào yǔ yè lái mèng zhōng suǒ jiàn luó hàn wú yì, bù jué sǒng rán qǐ jìng. gū shēn nǚ zǐ, què yòu bù hǎo zhāo jiē tā, zhèng zài chóu chú, nà hú sēng jìng zì jiē lián ér rù. yù é dào tuì jǐ bù, shǎn zài yī biān. hú sēng zhí rù zhōng tíng, pán xī ér zuò, dǐng shàng xiàn chū háo guāng shù dào, zhí tòu tiān mén. yù é dà jīng, guì bài wú shù, bǐng dào: dì zǐ duò luò huǒ kēng, yǒu sù yuán wèi liǎo, wàng luó hàn zhǐ shì mí jīn, jiù bá kǔ hǎi. hú sēng dào: rǔ chéng niàn guī yī, dàn shàng yǒu chén jié wèi tuō. lǎo sēng zèng rǔ yī wù, kě mì cáng yú shēn pàn, wù xǔ yī rén zhī dào, tā rì fū fù chóng féng, zì yǒu líng yàn. dāng xià qǔ chū yī jiàn bǎo bèi, zèng yǔ yù é, nǎi shì yù mǎ zhuì ér. yù é shōu qì, jí jiàn yī dào jīn guāng, chōng tiān ér qǐ, hú sēng hū rán bù jiàn. yù é zhī shì shèng sēng xiǎn huà, wàng kōng bài xiè, jiāng yù mǎ zhuì láo xì jīn dài zhī shàng, xuē ǎo huí lái, bìng bù tí qǐ.
且說除夜,玉娘想着母死父離,情人又無消息,暗暗墜淚。是夜睡去,夢見天門大開,一尊羅漢從空中出現。玉娥拜訴衷情。羅漢將黃紙一書,從空擲下,紙上寫:「維揚黃損佳音」六字。玉娥大喜,方欲開看,忽聞霹靂一聲,驀然驚覺,乃是人家歲朝開門,放火炮聲響。玉娥想了一回,悽然不樂。其日新年,只得強起梳妝。薛媼往鄰家拜年去了。玉娥垂下竹簾,立於門內,眼覷街市上人來人往,心中想道:「今年是大比之期,不知黃郎曾到長安否?若得他此地經過,重逢一面,應着夜來之夢,也不往奴死裡逃生。」方才轉動念頭,忽見一個胡僧當簾而立,高叫道:「募化有緣男女。」玉娥從簾中仔細一看,那胡僧面貌與夜來夢中所見羅漢無異,不覺竦然起敬。孤身女子,卻又不好招接他,正在躊躇,那胡僧竟自揭簾而入。玉娥倒退幾步,閃在一邊。胡僧直入中庭,盤膝而坐,頂上現出毫光數道,直透天門。玉娥大驚,跪拜無數,稟道:「弟子墮落火坑,有夙緣未了,望羅漢指示迷津,救拔苦海。」胡僧道:「汝誠念皈依,但尚有塵劫未脫。老僧贈汝一物,可密藏於身畔,勿許一人知道,他日夫婦重逢,自有靈驗。」當下取出一件寶貝,贈與玉娥,乃是玉馬墜兒。玉娥收訖,即見一道金光,沖天而起,胡僧忽然不見。玉娥知是聖僧顯化,望空拜謝,將玉馬墜牢系襟帶之上,薛媼回來,並不題起。
mǎn huái xīn shì wú rén sù, yī zhù xīn xiāng lǐ shèng sēng.
滿懷心事無人訴,一炷心香禮聖僧。
zài shuō huáng sǔn xiù cái dé hú sēng zhù le pán chán, yī jìng wǎng zhǎng ān yīng shì. rán suī rú cǐ, xīn shàng zhǐ guà zhe yù é, yě bù qù wēn xí jīng shǐ, yě bù qù jìng yǎng jīng shén, zhōng rì chuàn jiē zǒu xiàng, xún mì shèng sēng, shù jǐ yī yù. zǎo chū wǎn huí, zhōng rì mèn mèn ér yǐ. shì qī yǐ dào, huáng shēng zhǐ de suí lì rù chǎng, jǔ bǐ yī huī, jué bù sī suǒ.
再說黃損秀才得胡僧助了盤纏,一徑往長安應試。然雖如此,心上只掛着玉娥,也不去溫習經史,也不去靜養精神,終日串街走巷,尋覓聖僧,庶幾一遇。早出晚回,終日悶悶而已。試期已到,黃生只得隨例入場,舉筆一揮,絕不思索。
tā yě zhǐ dāng yīng gè gù shì, nà yǒu xīn qíng qù tuī qiāo mó liàn. shuí zhī nà piān shì yīng gù shì de wén zì róng yì rù yǎn. zhèng shì: bù yuàn wén zhāng zhōng tiān xià, zhǐ yuàn wén zhāng zhōng shì guān.
他也只當應個故事,那有心情去推敲磨練。誰知那偏是應故事的文字容易入眼。正是:不願文章中天下,只願文章中試官。
jīn bǎng kāi shí, gāo gāo guà yī gè huáng sǔn míng zì, chú shòu bù láng zhī zhí. qí shí lǚ yòng zhī zhuān quán luàn zhèng, yǐn yòng wú jí xiǎo rén, zuǒ dào huò zhòng, zhōng wài jí zhī rú chóu.
金榜開時,高高掛一個黃損名字,除授部郎之職。其時呂用之專權亂政,引用無籍小人,左道惑眾,中外嫉之如仇。
rán pà tā quán shì, bù gǎn zé shēng. huáng sǔn dú tiáo chén tā qián hòu jiān è, shì shì yǒu jū.
然怕他權勢,不敢則聲。黃損獨條陳他前後奸惡,事事有椐。
tiān zǐ tīng xìn, chì lǚ yòng zhī miǎn guān jiù dì. huáng shēng shào nián gāo dì, yòu shàng le zhè gè shū, zuò le tiān xià dì yī jiàn kuài xīn zhī shì, nà yī gè bù qīn fú tā. zhēn gè míng qīng cháo yě. zhǎng ān guì qī, wén huáng shēng shàng wèi qǔ qī, duō yāng méi shuō hé, qiú tā wèi xù.
天子聽信,敕呂用之免官就第。黃生少年高第,又上了這個疏,做了天下第一件快心之事,那一個不欽服他。真箇名傾朝野。長安貴戚,聞黃生尚未娶妻,多央媒說合,求他為婿。
huáng shēng xīn niàn yù é, yǒu méng yán zài qián, zhǐ shì tuī tuō bù yǔn. nà shí xuē ǎo yě fēng wén dé huáng sǔn dēng dì, yù dài qù fǎng tā, dào shì yù é jiào tā: qiě màn. guì yì jiāo, fù yì qī, rén qíng píng, wèi zhī huáng láng zhēn xīn hé rú? zhè yě shì tā bǎ xì chù.
黃生心念玉娥,有盟言在前,只是推託不允。那時薛媼也風聞得黃損登第,欲待去訪他,到是玉娥教他:「且慢。貴易交,富易妻,人情平,未知黃郎真心何如?」這也是他把細處。
huà fēn míng tóu, qiě shuō lǚ yòng zhī xián jū sī dì, zhōng rì jiǎng lú dǐng zhī shì, chāi rén sì xià jī fǎng míng shū měi sè, yǐ wèi bì qiè. yǒu rén kuā xuē ǎo de yǎng nǚ, míng yuē yù é, tiān xià jué sè, zhǐ shì bù kěn qīng yì jiàn rén. lǚ yòng zhī dào: zhǐ pà qiú ér méi yǒu, nà pà yǒu ér nán qiú. dāng xià chà gàn pū shù shí rén, yǐ wǔ bǎi jīn wèi pìn, yě bù tōng míng dào xìng, jìng sā xiàng sà ǎo jiā zhōng, zhí rù wò fáng qiǎng chū yù é, bù yóu fēn shuō, tái shàng huā huā nuǎn jiào, wàng lǚ fǔ fēi bēn ér qù. xià dé xuē ǎo ruǎn zuò yī tuán, jí máng lǐ xiǎng bù chū de dào lǐ.
話分明頭,且說呂用之閒居私第,終日講爐鼎之事,差人四下緝訪名姝美色,以為婢妾。有人夸薛媼的養女,名曰玉娥,天下絕色,只是不肯輕易見人。呂用之道:「只怕求而沒有,那怕有而難求。」當下差干仆數十人,以五百金為聘,也不通名道姓,竟撒向薩媼家中,直入臥房搶出玉娥,不由分說,抬上花花暖轎,望呂府飛奔而去。嚇得薛媼軟做一團,急忙裡想不出的道理。
hòu lái xiǎo dé lǚ fǔ zhōng yào rén, shēng yě bù gǎn zé le yù dài tóu sù huáng sǔn, kǒng wú yì yú shì, fǎn tǎo tā bào yuàn. zhǐ de rěn qì tūn shēng, bù zài huà xià.
後來曉得呂府中要人,聲也不敢則了;欲待投訴黃損,恐無益於事,反討他抱怨。只得忍氣吞聲,不在話下。
qiě shuō yù é dào le fǔ zhōng, lǚ yòng zhī qīn zì juǎn lián, kàn jiàn zī róng jué shì, xǐ bù zì shèng, jí mìng yā huán yǎng niáng fú zhì xiāng fáng, yòu qǔ chū jǐn yī shù xiāng, qí yàng shǒu shì, jiào tā zhuāng bàn. yù é zhǐ shì tí kū, jiāng shǒu shì zhì zhī yú dì, yī jiàn yī fú yě bù kěn chuān. yā huán yǎng niáng huí fù lǚ xiàng gōng. lǚ xiàng gōng zhǐ jiào: mò nán wèi le tā.
且說玉娥到了府中,呂用之親自捲簾,看見資容絕世,喜不自勝,即命丫鬟養娘扶至香房,又取出錦衣數箱,奇樣首飾,教他裝扮。玉娥只是啼哭,將首飾擲之於地,一件衣服也不肯穿。丫鬟養娘回覆呂相公。呂相公只教:「莫難為了他。
hǎo yán xiāng quàn. zhòng rén lǐng mìng, nǐ yī jù, wǒ yī jù, zhǐ shì quàn tā shùn cóng. yù é quán rán bù lǐ. zhèng shì: wàn shì kě jiāng quán shì shǐ, cùn xīn bù wèi qǐ luó yí.
好言相勸。」眾人領命,你一句,我一句,只是勸他順從。玉娥全然不理。正是:萬事可將權勢使,寸心不為綺羅移。
yīn yuán zì gǔ jiē qián dìng, kān xiào kuáng fū wàng yòng jī.
姻緣自古皆前定,堪笑狂夫妄用機。
què shuō lǚ jiā mén shēng gù lì, wén dé xiàng gōng nà le xīn chǒng, dōu lái bài hè, miǎn bù dé zuò qìng hè yán xí. yǐn zhì chū gēng, zhǐ jiàn hòu cáo mǎ fū chuǎn xū xū shàng táng bǐng shì: shì jiān yǒu bái mǎ yī pǐ, yuē zhǎng zhàng yú, bù zhī nà lǐ lái de, tū rù hòu cáo, niè shāng qún mǎ xiǎo rén chí gùn gǎn tā, nà mǎ zhí rù nèi zhái qù le. lǚ yòng zhī dà jīng dào: nà yǒu cǐ shì? jí mìng gàn pū míng huǒ zhí zhàng, tóng zhe mǎ fū yú gè fáng sōu jiǎn. mǎ pì yě bù wén dé yī gè, dōu lái huí huà. lǚ xiàng gōng xīn zhī bù xiáng zhī shì, bù kěn xìn yǐ wèi rán, zhǐ guài mǎ fū wàng yán, bù lǎo shí, dǎ sì shí gùn, gé qù bù yòng. zhòng kè xián bù huān ér sàn. lǚ yòng zhī chéng zhe jiǔ xìng, jìng rù xīn fáng, yù é wū zì kū kū tí tí. lǚ yòng zhī yì bān yě huì bāng chèn, shuō dào: wǒ fù guì wú bǐ, nǐ ruò shùn cóng, míng rì jiù lì nǐ wèi fū rén, yī shēng shòu yòng bù jīng yù é dào: nú jiā suī shì nǚ liú, yì zhī lián chǐ, céng xǔ pèi liáng rén, yī nǚ bù gēng èr fū kuàng xiàng gōng zhū cuì chéng qún, qǐ shǎo nú jiā yī rén? yuàn cì jīn lián, yǐ quán míng jié. lǚ yòng zhī nà lǐ kěn tīng, yòng qǐ bá shān zhī lì, bào xiàng chuáng tóu àn zhù, qīn jiě qí yī. yù é shuāng shǒu jù zhī, qì lì bù jiā, kǒu zhōng mà shēng bù jué.
卻說呂家門生故吏,聞得相公納了新寵,都來拜賀,免不得做慶賀筵席。飲至初更,只見後槽馬夫喘吁吁上堂稟事:「適間有白馬一匹,約長丈余,不知那裡來的,突入後槽,齧傷群馬;小人持棍趕他,那馬直入內宅去了。」呂用之大驚道:「那有此事?」即命干仆明火執杖,同着馬夫於各房搜檢。馬屁也不聞得一個,都來回話。呂相公心知不祥之事,不肯信以為然,只怪馬夫妄言,不老實,打四十棍,革去不用。眾客咸不歡而散。呂用之乘着酒興,徑入新房,玉娥兀自哭哭啼啼。呂用之一般也會幫襯,說道:「我富貴無比,你若順從,明日就立你為夫人,一生受用不荊」玉娥道:「奴家雖是女流,亦知廉恥,曾許配良人,一女不更二夫;況相公珠翠成群,豈少奴家一人?願賜矜憐,以全名節。」呂用之那裡肯聽,用起拔山之力,抱向床頭按住,親解其衣。玉娥雙手拒之,氣力不加,口中罵聲不絕。
zhèng zài wēi jí zhī jì, hū yǒu bái mǎ yī pǐ, yuē zhǎng zhàng yú, cóng chuáng zhōng bēn chū, xiàng lǚ yòng zhī luàn pū luàn yǎo. lǚ yòng zhī zháo máng, zhǐ de fàng shǒu, hē jiào shì bì shàng qián.
正在危急之際,忽有白馬一匹,約長丈余,從床中奔出,向呂用之亂撲亂咬。呂用之着忙,只得放手,喝教侍婢上前。
nà bái mǎ zài fáng zhōng luàn wǔ, féng zhe biàn yǎo, yǎo dé shì bì shí sǔn jiǔ shāng. lǚ yòng zhī jīng huáng táo cuàn. bǐ jí lǚ yòng zhī chū le fáng mén, nà bái mǎ yě bù jiàn le. lǚ yòng zhī míng míng xiǎo dé shì gè yāo niè, àn dì chāi rén sì xià fǎng qiú gāo rén ráng jiě. cì rì yǒu hú sēng dào mén, zì yán: shàn néng wàng qì yù zhī xiōng jí. jīn jiàn fǔ shàng yāo qì shēn zhòng, tè lái ráng jiě. mén shàng tōng bào le yòng zhī, jí rì qǐng jìn, shén xiāng jìng lǐ. hú sēng dào: fǔ shàng yāo qì shēn zhòng, zhǔ yǒu fēi cháng zhī huò. lǚ yòng zhī dào: yāo qì zài yú hé chù?
那白馬在房中亂舞,逢着便咬,咬得侍婢十損九傷。呂用之驚惶逃竄。比及呂用之出了房門,那白馬也不見了。呂用之明明曉得是個妖孽,暗地差人四下訪求高人禳解。次日有胡僧到門,自言:「善能望氣、預知凶吉。今見府上妖氣深重,特來禳解。」門上通報了用之,即日請進,甚相敬禮。胡僧道:「府上妖氣深重,主有非常之禍。」呂用之道:「妖氣在於何處?」
hú sēng dào: shì zài fáng wéi zhī nèi, dài lǎo sēng xì chá.
胡僧道:「似在房闈之內,待老僧細查。」
lǚ yòng zhī qīn zì yǐn le hú sēng, gè fáng guān kàn, xíng zhì yù é fáng tóu, hú sēng dà jīng dào: yāo qì zài cǐ. bù zhī cǐ fáng zhōng shì xiàng gōng hé rén? lǚ yòng zhī dào: xīn nà xiǎo qiè, shàng wèi chéng hūn. hú sēng dào: gōng xǐ xiàng gōng, hóng fú qí tiān, dé yù lǎo sēng, ruò chéng qīn zhī hòu, xiàng gōng bì zāo qí huò yǐ. cǐ nǚ nǎi shàng dì yù mǎ zhī jīng, lái rén jiān xíng huò zhě. jīn yǐ dào xiàng gōng fǔ zhōng, ruò bù zǎo xiē fā tuō, huò bì bù miǎn. lǚ yòng zhī bèi tā shuō zhe yù mǎ zhī shì, lián hū wèi shén rén, qǐng wèn rú hé fā tuō. hú sēng dào: jiāng cǐ nǚ sù zèng tā rén, shǐ tā rén dài shòu qí huò, xiàng gōng biàn méi shì le. lǚ yòng zhī suī rán ài nà nǚ sè, xìng mìng wèi zhòng, shuō dé huó líng huó xiàn, zěn de bù pà? yòu wèn le: zèng yǔ shuí rén fāng hǎo? hú sēng dào: zhǐ jiǎn xiàng gōng xīn shàng dì yī gè bù kuài de, jiāng cǐ nǚ zèng zhī. yī yuè zhī nèi, cǐ rén bì zāo qí huò, xiàng gōng kě gāo zhěn wú yōu yě. lǚ yòng zhī bèi huáng sǔn yī běn hé zòu bà guān, xīn zhōng zuì hèn de.
呂用之親自引了胡僧,各房觀看,行至玉娥房頭,胡僧大驚道:「妖氣在此。不知此房中是相公何人?」呂用之道:「新納小妾,尚未成婚。」胡僧道:「恭喜相公,洪福齊天,得遇老僧,若成親之後,相公必遭其禍矣。此女乃上帝玉馬之精,來人間行禍者。今已到相公府中,若不早些發脫,禍必不免。」呂用之被他說着玉馬之事,連呼為神人,請問如何發脫。胡僧道:「將此女速贈他人,使他人代受其禍,相公便沒事了。」呂用之雖然愛那女色,性命為重,說得活靈活現,怎的不怕?又問了:「贈與誰人方好?」胡僧道:「只揀相公心上第一個不快的,將此女贈之。一月之內,此人必遭其禍,相公可高枕無憂也。」呂用之被黃損一本劾奏罷官,心中最恨的。
nà shí biàn dìng le gè zhǔ yì, jí máng zuò lǐ dào: lǐng jiào, lǐng jiào. fēn fù gàn pū bèi zhāi xiāng kuǎn, duō qǔ jīn bó hòu zèng. hú sēng dào: xiàng gōng tiān xià fú rén, lǎo sēng tè lái xiāng jiù, qǐ gǎn shòu cì. lián zhāi yě bù chī, fú yī ér qù.
那時便定了個主意,即忙作禮道:「領教,領教。」分付干仆備齋相款,多取金帛厚贈。胡僧道:「相公天下福人,老僧特來相救,豈敢受賜。」連齋也不吃,拂衣而去。
fēn míng yī xí wú jī huà, què rèn fēi cháng ráng huò gōng.
分明一席無稽話,卻認非常禳禍功。
lǚ yòng zhī dāng shí chāi rén huàn qǔ xuē ǎo dào fǔ shuō huà, xuē ǎo bù gǎn bù lái. lǚ yòng zhī biàn dào: nǐ nǚ ér nián yòu, bù zhī lǐ shù, wǒ fǔ zhōng bù hǎo shōu yòng. wén dé xīn jìn shì huáng sǔn shàng wú qī shì, cǐ rén yǔ wǒ yǒu yán, wǒ yù jiāng cǐ nǚ sòng tā, jiě shì qí hèn, xū dé nǐ qīn zì sòng qù, shàn yán dào dá, bì děi tā shōu nà fāng hǎo. xuē ǎo kòu shǒu dào: xiàng gōng jūn zhǐ, gǎn bù zūn yī. lǚ yòng zhī yòu dào: fáng zhōng yī shì xiāng lóng, jǐn zuò jià zī, nǐ kě zì qù shōu shí, jìng zì tái qù, lián nǐ nǚ ér yě bù xiāo xiāng jiàn le. xuē ǎo wén yán, zhèng zhōng qí huái. zhōng táng zì yǒu rén yǐn jìn xiāng fáng. yù é jiàn xuē ǎo dào lái, rèn shì lǚ yòng zhī zhe tā lái quàn jiě, xīn tóu tū tū de tiào. xuē ǎo xiàng nǚ ér ěr biān dī shuō dào: nǐ rú jīn hǎo le, xiàng gōng bù yòng, zhe wǒ lìng sòng yǔ yī gè zhī qù de rén. yù é dào: nú jiā suǒ yǐ tān shēng rěn chǐ, gēn suí dào cǐ, zhǐ wàng huáng láng yī huì, ruò zhuǎn zèng tā rén, yǔ xiàn shēn cǐ dì hé yì? nú jiā níng sǐ, bù yuàn wèi zhú làng zhī píng, suí fēng zhī xù yě. xuē ǎo dào: fāng cái shuō zhī qù de rén ér, zhèng shì huáng láng. fáng zhōng yī shì xiāng lóng, jǐn shù xiāng zèng. kuài xiē chū mén, fáng tā yǒu fān huǐ zhī shì. yù é dào: yuán lái rú cǐ. dāng xià mǔ zǐ èr rén, máng máng de shōu shí tíng dāng. zhǔ fù yā huán yǎng niáng, jì xiè xiàng gōng, huàn xià jiǎo lì, yī dào yān qù le.
呂用之當時差人喚取薛媼到府說話,薛媼不敢不來。呂用之便道:「你女兒年幼,不知禮數,我府中不好收用。聞得新進士黃損尚無妻室,此人與我有言,我欲將此女送他,解釋其恨,須得你親自送去,善言道達,必得他收納方好。」薛媼叩首道:「相公鈞旨,敢不遵依。」呂用之又道:「房中衣飾箱籠,盡作嫁資,你可自去收拾,竟自抬去,連你女兒也不消相見了。」薛媼聞言,正中其懷。中堂自有人引進香房。玉娥見薛媼到來,認是呂用之着他來勸解,心頭突突的跳。薛媼向女兒耳邊低說道:「你如今好了,相公不用,着我另送與一個知趣的人。」玉娥道:「奴家所以貪生忍恥,跟隨到此,只望黃郎一會,若轉贈他人,與陷身此地何異?奴家寧死,不願為逐浪之萍,隨風之絮也。」薛媼道:「方才說知趣的人兒,正是黃郎。房中衣飾箱籠,盡數相贈。快些出門,防他有翻悔之事。」玉娥道:「原來如此。」當下母子二人,忙忙的收拾停當。囑付丫鬟養娘,寄謝相公,喚下腳力,一道煙去了。
áo yú tuō què jīn gōu qù, bǎi wěi yáo tóu zài bù lái.
鰲魚脫卻金鈎去,擺尾搖頭再不來。
què shuō huáng sǔn xián zuò yá zhāi, hū jiàn mén wài lái bào: yǒu wéi yáng xuē mā mā qiú jiàn. huáng shēng máng jiào qǐng jìn. xuē ǎo yī jiàn le huáng shēng, lián chēng: hè xǐ. huáng shēng dào: xià guān hé xǐ kě hè? xuē ǎo dào: lǎo shēn dào zhǎng ān, yǐ bàn nián yǒu yú, píng shí bù gǎn lái mào dú, jīn rì tè fèng yī guì guān zhī mìng, sòng yī wèi xiǎo niáng zǐ dào fǔ chéng qīn. huáng shēng wèn dào: guì guān shì nà gè? xuē ǎo dào: shì xīn bà zhí de lǚ xiàng gōng. huáng shēng dà nù dào: zhè gè jiān xióng, gǎn yǐ měi rén jú xì wǒ. ruò bù kàn nǐ jiù shí qíng fèn, jiù bǎ nǐ chì zhà yī cháng xuē ǎo dào: guān rén xiū nǎo. nà měi rén fēi bié, què shì lǎo shēn de nǚ ér, yǔ guān rén yǒu guā gé de. huáng shēng wén yán, jiù bǎ nù róng fàng xià le wǔ fēn, cóng róng wèn dào: lìng ài qióng qióng, jiǔ yǐ rù gōng gòng fèng, yǐ xià gèng yǒu shuí rén? yǔ xià guān yǒu hé guā gé? xuē ǎo dào: shì lǎo shēn xīn rèn de xiǎo nǚ, xìng hán míng yù é. huáng shēng dà jīng dào: nǐ zài nà lǐ xiāng huì lái? xuē ǎo biàn bǎ hàn jiāng lāo jiù zhī shì, shuō le yī biàn. jìn rì bèi lǚ xiàng gōng yòng qiáng duó qù, nǚ ér dǐ sǐ bù cóng. bù zhī hé gù, fēn fù lǎo shēn sòng yǔ guān rén, quán wèi xiū hǎo zhī yì.
卻說黃損閒坐衙齋,忽見門外來報:「有維揚薛媽媽求見。」黃生忙教請進。薛媼一見了黃生,連稱:「賀喜。」黃生道:「下官何喜可賀?」薛媼道:「老身到長安,已半年有餘,平時不敢來冒瀆,今日特奉一貴官之命,送一位小娘子到府成親。」黃生問道:「貴官是那個?」薛媼道:「是新罷職的呂相公。」黃生大怒道:「這個奸雄,敢以美人局戲我。若不看你舊時情分,就把你叱咤一常」薛媼道:「官人休惱。那美人非別,卻是老身的女兒,與官人有瓜葛的。」黃生聞言,就把怒容放下了五分,從容問道:「令愛瓊瓊,久已入宮供奉,以下更有誰人?與下官有何瓜葛?」薛媼道:「是老身新認的小女,姓韓名玉娥。」黃生大驚道:「你在那裡相會來?」薛媼便把漢江撈救之事,說了一遍。「近日被呂相公用強奪去,女兒抵死不從。不知何故,分付老身送與官人,權為修好之意。」
huáng shēng yáo shǒu dào: jì bèi lǚ yòng zhī zhè sī duó qù, bì rán diàn wū, qǐ yǒu bái bái fà chū zhī lǐ, yòu rú hé piān sòng yǔ xià guān? xuē ǎo dào: zhǐ wèn wǒ nǚ ér biàn zhī.
黃生搖首道:「既被呂用之這廝奪去,必然玷污,豈有白白髮出之理,又如何偏送與下官?」薛媼道:「只問我女兒便知。」
huáng shēng dào: mò fēi bú shì nà wéi yáng hán yù é me? xuē ǎo dào: jiàn yǒu guān rén suǒ zèng huā jiān xiǎo cí wèi zhèng.
黃生道:「莫非不是那維揚韓玉娥麼?」薛媼道:「見有官人所贈花箋小詞為證。」
hái shì bèi shuǐ jìn shī guò de, dōu zhòu le. huáng shēng jiàn zhī, tí qǐ xī rì fú jiāng guāng jǐng, bù jué cǎn rán lèi xià, jí kè mìng jiān yú rén cóng, tóng xuē ǎo yíng jiē yù é dào yá xiāng huì. liǎng xià bào tóu dà kū. kū bà, gè xù zhōng cháng. yù é jǔ yù mǎ zhuì, duì shēng shuō dào: qiè ruò fēi cǐ wù, bì wèi lǚ zéi suǒ wū, dāng yǐ jǐng xuè jiàn qí yī, bù fù dé jiàn jūn miàn yǐ. huáng shēng jiàn zhuì, dà jīng dào: cǐ yù mǎ zhuì, yuán shì wú jiā shì bǎo, qù nián fú zhōu xiàn yǔ hú sēng, fāng qīng hé yǐ dé zhī? yù é dào: qiè chú yè céng dé yī mèng, cì rì suì cháo yù yī hú sēng, wǎn rú mèng zhōng suǒ jiàn, jiāng cǐ zhuì zèng wǒ, zhǔ fù wǒ fū qī xiàng huì, dōu zài zhè gè zhuì shàng. qiè jǐn cáng yú shēn. nà yè lǚ zéi yòng qiáng xiāng fàn, hū yǒu bái mǎ cóng chuáng tóu bēn chū, yù niè lǚ zéi. lǚ zéi jīng huáng táo qù. hòu wén de yě yǒu gè hú sēng, duì lǚ zéi shuō: bái mǎ wèi yāo, bù lì zhǔ rén. suǒ yǐ jiāng qiè zèng jūn, yù yí huò yú jūn ěr. huáng shēng dào: rú cǐ shuō, nǐ wǒ fū qī zhòng huì, jiē hú sēng zhī lì. hú sēng zhēn shén rén, yù mǎ zhuì zhēn shén wù yě. jīn rì lǐ dāng xiè zhī. suì mìng shè xià xiāng àn, gōng yǎng yù mǎ zhuì yú shàng, bǎi liè jiǔ pú zhī yí, fū qī shuāng shuāng xià bài. xuē ǎo yì cóng páng kòu tóu. hū jiàn yī bái mǎ yuē zhǎng zhàng yú, cóng xiāng àn shàng yuè chū, téng kōng ér qǐ. zhòng rén jí chū hù kàn zhī, jiàn yún duān lǐ miàn zhàn zhe yī rén, xū méi kě biàn. nà rén shì shuí?
還是被水浸濕過的,都縐了。黃生見之,提起昔日涪江光景,不覺慘然淚下,即刻命肩輿人從,同薛媼迎接玉娥到衙相會。兩下抱頭大哭。哭罷,各敘衷腸。玉娥舉玉馬墜,對生說道:「妾若非此物,必為呂賊所污,當以頸血濺其衣,不復得見君面矣。」黃生見墜,大驚道:「此玉馬墜,原是吾家世寶,去年涪州獻與胡僧,芳卿何以得之?」玉娥道:「妾除夜曾得一夢,次日歲朝遇一胡僧,宛如夢中所見,將此墜贈我,囑付我夫妻相會,都在這個墜上。妾謹藏於身。那夜呂賊用強相犯,忽有白馬從床頭奔出,欲齧呂賊。呂賊驚惶逃去。後聞得也有個胡僧,對呂賊說:『白馬為妖,不利主人。』所以將妾贈君,欲貽禍於君耳。」黃生道:「如此說,你我夫妻重會,皆胡僧之力。胡僧真神人,玉馬墜真神物也。今日禮當謝之。」遂命設下香案,供養玉馬墜於上,擺列酒脯之儀,夫妻雙雙下拜。薛媼亦從旁叩頭。忽見一白馬約長丈余,從香案上躍出,騰空而起。眾人急出戶看之,見雲端裡面站着一人,鬚眉可辨。那人是誰?
wéi yáng shì shàng chū xiāng shí, zài xiàng fú jiāng dù kǒu féng.
維揚市上初相識,再向涪江渡口逢。
jīn rì yún duān lái xiǎn xiāng, fāng zhī yù mǎ zhǔ rén wēng.
今日雲端來顯相,方知玉馬主人翁。
nà rén biàn shì qǐ shǒu shuō, wéi yáng shì shàng xiàng yù, qǐng nà yù mǎ zhuì de lǎo wēng. lǎo wēng kuà shàng bái mǎ, xū yú yān yún liáo rào, bù zhī suǒ wǎng. huáng shēng xiǎng qǐ jiāng tóu huó mìng zhī ēn, wàng kōng zài bài. kàn àn shàng, yù mǎ zhuì yǐ bù jiàn yǐ. shì yè huáng sǔn yǔ yù é suì wèi fū fù. xuē ǎo yǎng lǎo sòng zhōng. huáng sǔn yòu chāi rén jiāng shū wǎng shǔ zhōng fǎng wèn hán wēng, yíng lái fèng yǎng. suì shí bì shè lǎo sǒu jí hú sēng shén wèi, fén xiāng lǐ bài. hòu huáng sǔn guān zhì yù shǐ zhōng chéng, yù é shēng sān zi, bìng liè shì tú, fū fù bǎi nián xié lǎo. yǒu shī zàn yún: yī qǔ zhēng shēng jiāng shàng tīng, zhī yīn suì dì bǎi nián méng.
那人便是起首說,維揚市上相遇,請那玉馬墜的老翁。老翁跨上白馬,須臾煙雲繚繞,不知所往。黃生想起江頭活命之恩,望空再拜。看案上,玉馬墜已不見矣。是夜黃損與玉娥遂為夫婦。薛媼養老送終。黃損又差人將書往蜀中訪問韓翁,迎來奉養。歲時必設老叟及胡僧神位,焚香禮拜。後黃損官至御史中丞,玉娥生三子,並列仕途,夫婦百年偕老。有詩讚云:一曲箏聲江上聽,知音遂締百年盟。
sǐ shēng lí hé jiē qián dìng, bú shì yīn yuán mò qiáng zhēng.
死生離合皆前定,不是姻緣莫強爭。