strong dù zi chūn sān rù zhǎng ān strong
杜子春三入長安
xiǎng duō qíng shǎo yí qiú dào, xiǎng shǎo qíng duō yì rù mí.
想多情少宜求道,想少情多易入迷。
zǒng shì qī qíng nán duàn miè, ài hé bō làng gèng kān bēi.
總是七情難斷滅,愛河波浪更堪悲。
huà shuō suí wén dì kāi huáng nián jiān, zhǎng ān chéng zhōng yǒu gè zǐ dì xìng dù, shuāng míng zǐ chūn, hún jiā wéi shì. jiā zhù chéng nán, shì dài zài yáng zhōu zuò yán shāng yíng yùn. zhēn yǒu wàn wàn guàn jiā zī, qiān qiān qǐng tián dì. nà dù zi chūn yǐ jiè zhe fù zǔ zī yè, nà xiǎo dé jià sè jiān nán, qiě yòu shēng xìng háo xiá, yào xué nà shí tài wèi de shē huá, mèng cháng jūn de qì gài. zhái hòu zào qǐ yī zuò yuán tíng, zhòng jià gòu qǔ míng huā yì huì, qiǎo shí qí fēng, zhuāng chéng jǐng zhì. qū fáng shēn yuàn zhōng, zhì mǎi gē ér wǔ nǚ, yàn qiè yāo jī, jū yú qí nèi.
話說隋文帝開皇年間,長安城中有個子弟姓杜,雙名子春,渾家韋氏。家住城南,世代在揚州做鹽商營運。真有萬萬貫家資,千千頃田地。那杜子春倚借着父祖資業,那曉得稼穡艱難,且又生性豪俠,要學那石太尉的奢華,孟嘗君的氣概。宅後造起一座園亭,重價構取名花異卉,巧石奇峰,妝成景致。曲房深院中,置買歌兒舞女,艷妾妖姬,居於其內。
měi rì kāi yàn yuán zhōng, guǎng zhào bīn kè. nǐ xiǎng nà yáng zhōu nǎi shì huā jǐn dì miàn, zhè xiē fú làng zǐ dì, qīng báo shào nián, què yòu jǐn duō, yǒu le dù zi chūn nèn yàng sā màn cái zhǔ, zài yǒu nà gè bù lái! suī wú shí kè sān qiān, yě yǒu bāng xián jǐ bǎi. xiāng jiāo le zhè bān wú jí, kěn róng nǐ zài jiā shòu yòng bù chéng? shǎo bu dé yǐn yòu dào wài biān yóu dàng. dù zi chūn xīn xìng yòu shì huó de, yǒu hé bù kě? dàn jiàn: qīng chē nù mǎ, chūn mò yóu xíng, zǒu gǒu qíng yīng, qiū tián jiào liè. qīng lóu mǎi xiào, chán tóu nà xī qiān mín bó jú hū lú, yī zhì cháng shū shí wàn.
每日開宴園中,廣召賓客。你想那揚州乃是花錦地面,這些浮浪子弟,輕薄少年,卻又盡多,有了杜子春恁樣撒漫財主,再有那個不來!雖無食客三千,也有幫閒幾百。相交了這般無藉,肯容你在家受用不成?少不得引誘到外邊遊蕩。杜子春心性又是活的,有何不可?但見:輕車怒馬,春陌遊行,走狗擎鷹,秋田較獵。青樓買笑,纏頭那惜千緡;博局呼盧,一擲常輸十萬。
huà chuán xiāo guǎn, zì yì xiāo yáo xuǎn shèng tàn qí, rèn qíng sàn dàn. fēng yuè chǎng zhōng dōu zǒng guǎn, yān huā zhài nèi dà zhǔ méng.
畫船簫管,恣意逍遙;選勝探奇,任情散誕。風月場中都總管,煙花寨內大主盟。
dù zi chūn jiāng yín zi rèn zuò méi gēn de, rú tǔ kuài yì bān huī huò. nà wéi shì yòu shì qiā dé shuǐ chū de nǚ ér jiā, yě zhǐ xiǎo dé chuān hǎo chī hǎo, bù guǎn xián zhàng. kàn kān jiā zhōng jīn yín bān wán, tún yán mài wán, shǒu zhōng gān zào, yāng rén sì chù jiè zhài. yáng zhōu chéng zhōng nà gè bù xiǎo dé dù zi chūn shì gè dà cái zhǔ, cái shuō dé shēng, dōng yě yà lái, xī yě sòng zhì, yòu luò de jǐ shí pí wèi. dào de méi chù jiè shí, biàn qù mài tián yuán, huò wū zhái. nèi xiē zhài zhǔ, jiàn tā chǎn yè yáo dòng, dōu lái qǔ suǒ. nà shí jiāng zhōng lú zhōu yě qù le, hǎi biān yán chǎng yě tuō le, zhǐ yǒu huā yuán zhù zhái bù shě dé yǔ rén, dào bǎ yī shì qì mǐn biàn mài. tā shì yòng guò dà qián de, zhè xiē shǎo yín liǎng, yóu rú chī wǎn pào chá, qǐng kè jiù wán le.
杜子春將銀子認做沒根的,如土塊一般揮霍。那韋氏又是掐得水出的女兒家,也只曉得穿好吃好,不管閒帳。看看家中金銀搬完,屯鹽賣完,手中乾燥,央人四處借債。揚州城中那個不曉得杜子春是個大財主,才說得聲,東也掗來,西也送至,又落得幾時脾胃。到得沒處借時,便去賣田園,貨屋宅。那些債主,見他產業搖動,都來取索。那時江中蘆洲也去了,海邊鹽場也脫了,只有花園住宅不捨得與人,到把衣飾器皿變賣。他是用過大錢的,這些少銀兩,猶如吃碗泡茶,頃刻就完了。
nǐ xiǎng dù zi chūn zì yòu zài jīn yín duī lǐ gǔn dà qǐ lái, shǐ huá de shǒu, ruò yī kè méi dé yín yòng, biàn guò bù qù. nán dào yòng wán le zhè xiàng, què jiù bà xiū bù chéng, shǎo bu dé yòu bǎ huā yuán zhù zhái chū tuō. dà fán dōng xī duō de shí jié, biàn jué yòng zhī bù jǐn, ruò dào shǎo lái, piān jué dé yì wán. mài le fáng wū, shēn zi hái wèi bān chū, yín liǎng zǎo yòu shǐ de gān jìng. nà bān péng yǒu, jiàn tā cái chǎn yǐ wán, yòu xiàng wàng chù qù le, shuí gè zài lái qū fèng? jiù shì nú pú, jiàn jiā zhǔ nòng dào nèn bān dì wèi, shú shēn de shú shēn, táo zǒu de táo zǒu, qù de bàn gè bù liú. jī qiè nǚ bì, biāo zhì de zhǔn le zhài qù, cū chǔn de mài lái yòng dù, yě zì gè sàn qù qì. dān dān shèng dé fū qī èr rén xiāng xiàng, jǐ jiān jiē jiǎo wū lǐ jū zhù, jiàn jiàn yī fú diāo bì, mǐ liáng qiàn quē. mò shuō píng rì shòu ēn de bù lái kàn qù tā, jiù shì dù zi chūn zì jǐ yě wú yán jiàn rén, duǒ zài jiā zhōng. zhèng shì: chuáng tóu huáng jīn jǐn, zhuàng shì wú yán sè.
你想杜子春自幼在金銀堆里滾大起來,使滑的手,若一刻沒得銀用,便過不去。難道用完了這項,卻就罷休不成,少不得又把花園住宅出脫。大凡東西多的時節,便覺用之不盡,若到少來,偏覺得易完。賣了房屋,身子還未搬出,銀兩早又使得乾淨。那班朋友,見他財產已完,又向旺處去了,誰個再來趨奉?就是奴僕,見家主弄到恁般地位,贖身的贖身,逃走的逃走,去得半個不留。姬妾女婢,標緻的准了債去,粗蠢的賣來用度,也自各散去訖。單單剩得夫妻二人相向,幾間接腳屋裡居住,漸漸衣服凋敝,米糧欠缺。莫說平日受恩的不來看覷他,就是杜子春自己也無顏見人,躲在家中。正是:床頭黃金盡,壯士無顏色。
dù zi chūn zài yáng zhōu zuò le xǔ duō shí háo jié, yī zhāo láng bèi, zài wú miàn mù cún zuò dé zhù, qiāo qiāo de guī qù zhǎng ān zǔ jū, tóu tuō qīn qī. yuán lái dù líng wéi qū èr xìng, nǎi shì zhǎng ān jù zú, zōng zhī shí fēn fān shèng, yě yǒu wèi guān zuò huàn de, yě yǒu shāng jiǎ jīng yíng de, pái jiā dōu shì zhì qīn zhì qī, yīn cǐ zi chūn qǐ zhè niàn tóu. yě bù zhǐ wàng tā zī zhù, ruò kěn jiè dài, biàn hǎo dù rì. qǐ zhī qīn juàn men dōu dào zǐ chūn pō tiān jiā jì, jǐn jiē nòng wán, shì gè bài zi, jiè dài yǔ tā, duàn wú hái rì. wèi cǐ zhǐ tuī zhe méi yǒu, bìng wú yī gè yīng chéng. biàn shí èr fēn zhì qī, qíng bù kě què, yě yǒu zhōu jì xiē de, zěn dāng dé zi chūn zhè gè dà shǒu duàn, jiù shì rè guō tóu shàng sǎ zhe yī diǎn shuǐ, jì dé shén shì! hǎo jǐ rì méi fàn dé bǎo chī, dōng bēn xī chèn, méi gè tóu nǎo.
杜子春在揚州做了許多時豪傑,一朝狼狽,再無面目存坐得住,悄悄的歸去長安祖居,投托親戚。元來杜陵、韋曲二姓,乃是長安巨族,宗支十分蕃盛,也有為官作宦的,也有商賈經營的,排家都是至親至戚,因此子春起這念頭。也不指望他資助,若肯借貸,便好度日。豈知親眷們都道子春潑天家計,盡皆弄完,是個敗子,借貸與他,斷無還日。為此只推着沒有,並無一個應承。便十二分至戚,情不可卻,也有周濟些的,怎當得子春這個大手段,就是熱鍋頭上灑着一點水,濟得甚事!好幾日沒飯得飽吃,東奔西趁,沒個頭腦。
ǒu rán dǎ xiàng xī mén jīng guò, shí zhí shí èr yuè tiān qì, dà xuě chū qíng, hán wēi lǐn liè. yī zhèn xī fēng, zhèng cóng mén quān zi lǐ guā lái, shēn shàng yòu wú mián yī, dù zhōng yòu è, guā qǐ yī shēn jī pí lì zi, bǎ bú zhù de hán chàn, tàn kǒu qì dào: wǒ dù zi chūn qǐ bù wǎng rán! píng rì pān zhè xǔ duō hǎo qīn hǎo juàn, jīn rì jiàn wǒ lún luò, biàn bù lǐ wǒ, zěn me shòu wǒ ēn de yě zuò zhè bān mó yàng? yào jié nà qīn juàn hé yòng? yào shī nà rén yì hé yòng? wǒ dù zi chūn yě shì yī tiáo hǎo hàn, nán dào jiù méi zài hǎo de rì zi? zhèng zài nà lǐ zì yán zì yǔ, ǒu yǒu yī lǎo zhě cóng páng jīng guò. jiàn tā tàn qì, biàn lì zhù jiǎo wèn dào: láng jūn wèi hé zhè bān zhǎng tàn? dù zi chūn kàn nà lǎo zhě, shēng de: tóng yán hè fà, bì yǎn páng méi. shēng shì tóng zhōng, xū rú yín xiàn. dài yī dǐng qīng juàn táng jīn, bèi yī lǐng chá hè dào páo, yāo xì sī tāo, jiǎo chuān má lǚ. ruò fēi děi dào xiān wēng, dìng shì xiū xíng zhǎng zhě.
偶然打向西門經過,時值十二月天氣,大雪初晴,寒威凜烈。一陣西風,正從門圈子裡刮來,身上又無綿衣,肚中又餓,颳起一身雞皮栗子,把不住的寒顫,嘆口氣道:「我杜子春豈不枉然!平日攀這許多好親好眷,今日見我淪落,便不禮我,怎麼受我恩的也做這般模樣?要結那親眷何用?要施那仁義何用?我杜子春也是一條好漢,難道就沒再好的日子?」正在那裡自言自語,偶有一老者從旁經過。見他嘆氣,便立住腳問道:「郎君為何這般長嘆?」杜子春看那老者,生得:童顏鶴髮,碧眼龐眉。聲似銅鐘,須如銀線。戴一頂青絹唐巾,被一領茶褐道袍,腰系絲絛,腳穿麻履。若非得道仙翁,定是修行長者。
dù zi chūn zhè yī dǔ zi qì nǎo, zhèng mò fā tuō chù, yù zhe zhè lǎo zhě lái wèn, jiù cóng tóu bèi sù yī biàn. nà lǎo zhě dào: sú yǔ yǒu yún: shì qíng kàn lěng nuǎn, rén miàn zhú gāo dī. nǐ dāng chū yǒu qián, shì gè cái zhǔ, rén zì rán qū fèng nǐ jīn rì wú qián, shì gè qióng guǐ, biàn bù lǐ nǐ. yòu hé guài zāi! suī rán rú cǐ, tiān bù shēng wú lù zhī rén, dì bù zhǎng wú gēn zhī cǎo, nán dào nǐ zhè bān hàn zi, shì jiān jiù méi gè kāng kǎi zhàng yì de rén zhōu jì nǐ de? zhǐ shì nǐ mù xià xū dé yín zi jǐ hé, zhī gōu yòng dù? zi chūn dào: zhǐ sān bǎi liǎng zú yǐ. lǎo zhě xiào dào: liàng nǐ hǎo dà shǒu duàn, zhè sān bǎi liǎng gàn dé shén shì? zài shuō duō xiē. zi chūn dào: sān qiān liǎng. lǎo zhě yáo shǒu dào: hái yào zēng xiē. zi chūn dào: ruò dé sān wàn liǎng, wǒ yī jiù dào yáng zhōu qù zuò cái zhǔ le, zhǐ shì nán guò zhè bān hào shī zhǔ. lǎo zhě dào: wǒ lǎo rén jiā suī bù shèn fù, què yě yī shēng zhuān xíng hǎo shì, biàn zhù nǐ sān wàn liǎng. xiù lǐ qǔ chū sān bǎi gè qián, dì yǔ zi chūn liáo bèi yī fàn zhī fèi. míng rì wǔ shí, kě dào xī shì bō sī guǎn lǐ huì wǒ, láng jūn wù wù! nà lǎo zhě shuō bà, jìng yī zhí qù le.
杜子春這一肚子氣惱,正莫發脫處,遇着這老者來問,就從頭備訴一遍。那老者道:「俗語有云:『世情看冷暖,人面逐高低。』你當初有錢,是個財主,人自然趨奉你;今日無錢,是個窮鬼,便不禮你。又何怪哉!雖然如此,天不生無祿之人,地不長無根之草,難道你這般漢子,世間就沒個慷慨仗義的人周濟你的?只是你目下須得銀子幾何,之勾用度?」子春道:「只三百兩足矣。」老者笑道:「量你好大手段,這三百兩幹得甚事?再說多些。」子春道:「三千兩。」老者搖手道:「還要增些。」子春道:「若得三萬兩,我依舊到揚州去做財主了,只是難過這般好施主。」老者道:「我老人家雖不甚富,卻也一生專行好事,便助你三萬兩。」袖裡取出三百個錢,遞與子春聊備一飯之費。「明日午時,可到西市波斯館裡會我,郎君勿誤!」那老者說罷,徑一直去了。
zi chūn xīn zhōng àn xǐ dào: wǒ zhōng rì qiú rén, yī gè gè bù kěn zhōu jì, zhī dào yí dìng è sǐ. shuí zhī yù zhe zhè lǎo zhě fā gè shàn xīn, yī sòng biàn sòng wǒ sān wàn liǎng, qǐ bú shì tiān shàng diào xià lái de zào huà! rú jīn qiě jiāng tā zèng de qián, mǎi xiē jiǔ fàn chī le, zǎo xiē ān shuì. míng rì wǔ shí, dào bō sī guǎn lǐ, lǐng tā yín zi qù. zǒu xiàng yī gè jiǔ diàn zhōng, bǎ sān bǎi qián dōu xiān dì yǔ zhǔ rén jiā, fàng kāi huái bào, chī gè zuì bǎo, huí zhì jiā zhōng qù shuì. què yòu xiǎng dào: wǒ dù zi chūn cōng míng yī shì, měng dǒng piàn shí. wǒ jiā xǔ duō hǎo qīn hǎo juàn, shàng bù lǐ wǒ, zhè lǎo zhě sù wú bàn miàn zhī shí, zěn me jiù kěn sòng wǒ yín zi? kuàng qiě sān wàn liǎng, bú shì dāng shuǎ de, biàn zuò shí tóu yě lǎo zhòng yī kuài. liàng zhè lǎo zhě yǒu duō dà jiā sī, biàn bǎ sān wàn liǎng sòng wǒ? ruò bú shì jiàn wǒ jiē tàn, tè lái kuān wèi wǒ de, bì shì zuò shuǎ wǒ de zěn me xìn dé tā? míng rì yí dìng shì bù gāi qù. què yòu xiǎng dào: wǒ xì kàn nà lǎo zhě, dào xiàng gè zhì chéng de. wǒ yòu bù céng yǔ tā nà qiú qǐ, tā méi yǒu yín zi sòng wǒ biàn bà le, shuō nà huǎng huà zěn de?
子春心中暗喜道:「我終日求人,一個個不肯周濟,只道一定餓死。誰知遇着這老者發個善心,一送便送我三萬兩,豈不是天上吊下來的造化!如今且將他贈的錢,買些酒飯吃了,早些安睡。明日午時,到波斯館裡,領他銀子去。」走向一個酒店中,把三百錢都先遞與主人家,放開懷抱,吃個醉飽,回至家中去睡。卻又想道:「我杜子春聰明一世,懵懂片時。我家許多好親好眷,尚不禮我,這老者素無半面之識,怎麼就肯送我銀子?況且三萬兩,不是當耍的,便作石頭也老重一塊。量這老者有多大家私,便把三萬兩送我?若不是見我嗟嘆,特來寬慰我的,必是作耍我的;怎麼信得他?明日一定是不該去。」卻又想道:「我細看那老者,倒像個至誠的。我又不曾與他那求乞,他沒有銀子送我便罷了,說那謊話怎的?
nán dào shì shě zhēn cái diào jiǎ huǎng, xiān sòng wǒ sān bǎi gè qián, mǎi zhè gè huǎng shuō? míng rì yí dìng shì gāi qù. qù yě shì, bù qù yě shì? xiǎng le yī huì, xiào dào: shì le, shì le! nà lǐ shì sān wàn liǎng yín zi, gǎn zhǐ bǎ sān wàn gè qián sòng wǒ, zǒng shì sān wàn zhī shù, yě bù jiàn dé. sú yàn dào dé hǎo: jī shí yī kǒu, shèng shì bǎo shí yī dòu. biàn shì sān wàn gè qián, yě zhí sān shí duō liǎng, gōu wǒ hǎo jǐ rì yòng dù, qǐ kě bù qù?
難道是舍真財調假謊,先送我三百個錢,買這個謊說?明日一定是該去。去也是,不去也是?」想了一會,笑道:「是了,是了!那裡是三萬兩銀子,敢只把三萬個錢送我,總是三萬之數,也不見得。俗諺道得好:『飢時一口,勝似飽時一斗。』便是三萬個錢,也值三十多兩,勾我好幾日用度,豈可不去?」
zi chūn bèi zhè sān wàn yín zi zài dù lǐ dǎ jiǎo, zhěng zhěng yī yè bù céng dé shuì, bā dào tiān sè jiāng míng, bù xiǎng jīng shén kùn juàn, dào yī jué shuì qù, jí zhì xǐng lái, zǎo yǐ rì jiāng zhōng le, máng máng de qǐ lái shū xǐ. tā ruò shì gè yǒu jiàn shí de, zuó rì suǒ zèng zhī qián, hái liú xià jǐ wén, dào zhè zǎo mǎi xiē diǎn xīn chī le qù yě hǎo. zhǐ yīn tā shì shǐ liū de shǒu ér, sā màn de xìng ér, méi qián biàn fán nǎo, jí zhì qián rù shǒu shí, zhè sān bǎi wén yòu bù zài tā xīn shàng le. kuàng tīng jiàn yǒu sān wàn yín zi xiāng sòng, yǐ xǐ chū wàng wài, nà lǐ suàn jì zhì cǐ. tā de dù pí, liǎng rì dào è fú le, què yě bù zài xīn shàng. shū guǒ wán le, lín chū mén yòu xiào dào: wǒ zài jiā yě shì xián, nà bō sī guǎn yòu bù duō yuǎn, zuò wǒ jǐ bù qì lì bù zháo, biàn zǒu zǒu qù hé fáng. ruò jiàn nà lǎo zhě, bú yào shuō qǐ nà yín zi de shì, zhǐ shuō zuó yè chéng cì tóng qián, jīn rì tè lái xiāng xiè. dà jiā xīn zhào, qǐ bù měi zāi!
子春被這三萬銀子在肚裡打攪,整整一夜不曾得睡,巴到天色將明,不想精神睏倦,到一覺睡去,及至醒來,早已日將中了,忙忙的起來梳洗。他若是個有見識的,昨日所贈之錢,還留下幾文,到這早買些點心吃了去也好。只因他是使溜的手兒,撒漫的性兒,沒錢便煩惱,及至錢入手時,這三百文又不在他心上了。況聽見有三萬銀子相送,已喜出望外,那裡算計至此。他的肚皮,兩日到餓服了,卻也不在心上。梳裹完了,臨出門又笑道:「我在家也是閒,那波斯館又不多遠,做我幾步氣力不着,便走走去何妨。若見那老者,不要說起那銀子的事,只說昨夜承賜銅錢,今日特來相謝。大家心照,豈不美哉!」
yuán lái bō sī guǎn, dōu shì sì yí jìn gòng de rén zài cǐ fàn mài bǎo huò, wú fēi míng zhū měi yù, wén xī yáo shí, dòng shì shàng qiān shàng bǎi de jià qián, jiào zuò jīn yín kē lǐ. zi chūn yī xīn xiǎng zhe yào nà lǎo zhě de yín zi, yòu pà tā shuō huǎng, zhè liǎng zhī jiǎo suī zé yǒu qì méi lì de, yī bù bù dàng dào bō sī guǎn lái yī shuāng yǎn què jǐn jǐn wàng nà lǎo zhě zài yě bù zài. dào de guǎn qián, zhèng dài jìn mén, qià hǎo nà lǎo zhě cóng lǐ miàn chū lái, pī tóu zhuàng jiàn. nà lǎo zhě chēn dào: láng jūn wèi shèn de shuǎng yuē? wǒ zài chén shí dào cǐ, jiàn jiàn de rì yǐng cuò xī, hái bù jiàn lái, hǎo shǒu dé bù nài fán nǐ qǐ bù xiǎo dé qín mò zhāng zǐ fáng céng yù huáng shí gōng zǐ yí qiáo zhī shàng, yuē hòu wǔ rì wǔ gēng shí fēn, dào cǐ chuán shòu bīng shū. zhǐ yīn zǐ fáng lái chí, yòu yuē xià wǔ rì. zhí dài zǒu le sān cì, bàn yè lǐ biàn qù děng hòu, fāng zhī chuán dé sān lüè zhī fǎ, fǔ zuǒ hàn gāo zǔ píng dìng tiān xià, fēng wèi liú hóu. wǒ biàn bù rú huáng shí gōng, kàn nǐ zěn zuò dé zhāng zǐ fáng? gǎn shì nǐ yí xīn wǒ méi yín zi bǎ nǐ me? wǒ hé kǔ tǎo nǐ de yí xīn. nǐ qiě huí qù, wǒ rú jīn méi yín zi le. zhǐ zhè yī jù huà, xià dé zi chūn miàn rú tǔ sè, ào huǐ bù jí, qià xiàng zhé chì de lǎo hè, liǎng zhī shǒu bù jué zhí diào le xià qù, xiǎng dào: sān wàn yín zi dào shǒu kuài le, zěn me nèn yàng méi fú, dào shú shuì le qù, nòng zhì zhè shí hòu! rú jīn tā què bù kěn le. yòu xiǎng dào: tā ruò yě xiàng huáng shí gōng kěn zài yuē rì zi, qíng yuàn gé yè dǎ gè pù ér shuì zài cǐ cì hou. yòu xiǎng dào: zhè lǎo guān ér jì yǒu xīn sòng wǒ yín zi, zǎo wǎn zǒng shì yì bān de, yòu diào shén me gǔ jīn, lùn shén me gù shì? yòu xiǎng dào: hái shì tā méi yǒu yín zi, gù bǎ zhè huà lái zhē yǎn?
元來波斯館,都是四夷進貢的人在此販賣寶貨,無非明珠美玉,文犀瑤石,動是上千上百的價錢,叫做金銀窠里。子春一心想着要那老者的銀子,又怕他說謊,這兩隻腳雖則有氣沒力的,一步步盪到波斯館來;一雙眼卻緊緊望那老者在也不在。到得館前,正待進門,恰好那老者從裡面出來,劈頭撞見。那老者嗔道:「郎君為甚的爽約?我在辰時到此,漸漸的日影挫西,還不見來,好守得不耐煩;你豈不曉得秦末張子房曾遇黃石公子圯橋之上,約後五日五更時分,到此傳授兵書。只因子房來遲,又約下五日。直待走了三次,半夜裡便去等候,方之傳得三略之法,輔佐漢高祖平定天下,封為留侯。我便不如黃石公,看你怎做得張子房?敢是你疑心我沒銀子把你麼?我何苦討你的疑心。你且回去,我如今沒銀子了。」只這一句話,嚇得子春面如土色,懊悔不及,恰像折翅的老鶴,兩隻手不覺直掉了下去,想道:「三萬銀子到手快了,怎麼恁樣沒福,到熟睡了去,弄至這時候!如今他卻不肯了。」又想道:「他若也像黃石公肯再約日子,情願隔夜打個鋪兒睡在此伺候。」又想道:「這老官兒既有心送我銀子,早晚總是一般的,又吊什麼古今,論什麼故事?」又想道:「還是他沒有銀子,故把這話來遮掩?」
zhèng zài hú cāi luàn xiǎng, nà lǎo zhě qià xiàng zài tā fù zhōng zǒu guò yī zāo de, biàn xiǎo dé le, nǎi dào: wǒ běn tè zài yuē gè rì zi, yě děng nǐ zǒu jǐ zāo ér, zé shì nǐ yí wǒ dào yí dìng méi yǒu yín zi, gù yì nòng zhè qiāng diào. bà! bà! bà! yǒu xīn zuò gè hǎo shì, hé kǔ yòu yào nǐ zǒu, kě suí wǒ dào guǎn lǐ lái. zi chūn jiàn shuō yuán yǔ tā yín zi, yòu xiàng yī gè tiào hǔ bō zhe guān liè zi zhí shù qǐ lái, jí sōng sōng gēn zhe lǎo zhě jìng dào xī láng xià dì yī jiān fáng nèi. kāi le bì chú, qǔ chū yín zi, yī chǎn dōu shì wǔ shí liǎng yī gè yuán bǎo dà dìng, zhěng zhěng de liù bǎi gè, biàn shì sān wàn liǎng, bǎi zài zi chūn miàn qián, jīng guāng yào mù. shuō dào: nǐ kě jiāng qù, zài zuò shēng lǐ, zhǐ bú yào fù le wǒ xiāng zèng de yī piàn yì sī. nǐ dào dù zi chūn hǎo bù mǎng zhuàng, yě bù wèn tā xìng shén míng shuí, jiā jū nà lǐ, gāng gāng gǒng shǒu, shuō dé yī shēng: duō xiè, duō xiè! biàn gù sān shí lái gè jiǎo fū, jìng bǎ yín zi tiāo huí jiā qù.
正在胡猜亂想,那老者恰像在他腹中走過一遭的,便曉得了,乃道:「我本特再約個日子,也等你走幾遭兒,則是你疑我道一定沒有銀子,故意弄這腔調。罷!罷!罷!有心做個好事,何苦又要你走,可隨我到館裡來。」子春見說原與他銀子,又像一個跳虎撥着關捩子直豎起來,急松松跟着老者徑到西廊下第一間房內。開了壁廚,取出銀子,一剗都是五十兩一個元寶大錠,整整的六百個,便是三萬兩,擺在子春面前,精光耀目。說道:「你可將去,再做生理,只不要負了我相贈的一片意思。」你道杜子春好不莽撞,也不問他姓甚名誰,家居那裡,剛剛拱手,說得一聲:「多謝,多謝!」便顧三十來個腳夫,竟把銀子挑回家去。
dù zi chūn dào míng rì jué zǎo, jiù qù mǎi le yī pǐ jùn mǎ, yī fù ān gōu, yòu zuò le jǐ jiàn shí xīn yī fú, biàn qù kuā yào zhòng qīn juàn, shuō dào: jù zhe nǐ men dài wǒ, wǒ yǐ è sǐ duō shí le. shuí xiǎng tiān wú jué rén zhī lù, què yòu yǒu zuò fāng biàn de sòng wǒ hǎo jǐ wàn yín zi. wǒ rú jīn yī jiù wǎng yáng zhōu qù zuò yán shāng, tè lái xiāng bié. yǒu yī shǒu gǎn huái shī zài cǐ, qǐng zhèng. shī yún: jiǔ kòu gāo mén shí bù yīng, nài tā líng rǔ nài tā zēng.
杜子春到明日絕早,就去買了一匹駿馬,一付鞍鞲,又做了幾件時新衣服,便去誇耀眾親眷,說道:「據着你們待我,我已餓死多時了。誰想天無絕人之路,卻又有做方便的送我好幾萬銀子。我如今依舊往揚州去做鹽商,特來相別。有一首《感懷詩》在此,請政。」詩云:九叩高門十不應,耐他凌辱耐他憎。
rú jīn qí hè yáng zhōu qù, mò wèn yāo chán yǒu jǐ xīng.
如今騎鶴揚州去,莫問腰纏有幾星。
nèi xiē qīn juàn men yī xiàng shàn xiào dù zi chūn zhè gè bài zi, qǐ zhī hái yǒu fā jī zhī rì, zhè xiē shí jiàn le nà shǒu gǎn huái shī, lǎo dà de hǎo méi yán sè. què yòu xiǎng dào: zhǎng ān chéng zhōng nà yǒu zhè děng yī shè biàn shě sān dāo liǎng de dà cái zhǔ? nán dào wǒ men dōu bù xiǎo dé? yí dìng méi yǒu zhè shì. yě yǒu shuō tā zǔ shàng mái xià de yín zi, xiǎng bèi tā jué zhe le. yě yǒu shuō dào, mò fēi qióng jí wú jì, jiāo jié le xiǎng mǎ qiáng dào tóu ér, zhè yín zi bú shì dǎ jié kè shāng de, biàn shì tōu qiè kù cáng de, dōu zài bàn xìn bàn bù xìn zhī jiān. zhè yě bù zài huà xià.
那些親眷們一向訕笑杜子春這個敗子,豈知還有發跡之日,這些時見了那首感懷詩,老大的好沒顏色。卻又想道:「長安城中那有這等一舍便舍三刀兩的大財主?難道我們都不曉得?一定沒有這事。」也有說他祖上埋下的銀子,想被他掘着了。也有說道,莫非窮極無計,交結了響馬強盜頭兒,這銀子不是打劫客商的,便是偷竊庫藏的,都在半信半不信之間。這也不在話下。
qiě shuō zi chūn, nà yín zi zhuāng shàng jǐ chē, chū le dōng dōu mén, jìng shàng yáng zhōu ér qù. lù shàng bù zé yī rì, zǎo lái dào yáng zhōu jiā lǐ. hún jiā wéi shì yíng zhe dào: kàn nǐ qì sè zhè bān guāng cǎi, xíng lǐ yòu zhè bān chén zhòng, duō fēn yǒu xiē qián chāo, dàn bù zhī nà yī gè qīn juàn jiè dài nǐ de? zi chūn xiào dào: yín dào yǒu shù wàn què yī fēn yě bú shì qīn juàn de. bèi xì jiāng xī mén xià tàn qì, bō sī guǎn lǐ zèng yín de qíng jié, shuō le yī biàn. wéi shì biàn dào: shì jiān nán dé zhè děng hǎo rén, kě céng wèn tā shén me míng xìng?
且說子春,那銀子裝上幾車,出了東都門,徑上揚州而去。路上不則一日,早來到揚州家裡。渾家韋氏迎着道:「看你氣色這般光彩,行李又這般沉重,多分有些錢鈔,但不知那一個親眷借貸你的?」子春笑道:「銀倒有數萬卻一分也不是親眷的。」備細將西門下嘆氣,波斯館裡贈銀的情節,說了一遍。韋氏便道:「世間難得這等好人,可曾問他甚麼名姓?
děng wǒ lái shēng yě hǎo bào dá tā de ēn dé. zi chūn què dāi le yī shǎng, shuō dào: qí shí wǒ zhǐ kàn jiàn yín zi, lián nà lǎo zhě yě bù kàn jiàn, jìng bù céng wèn dé. wǒ rú jīn jǐn jì nǐ de yán yǔ, tǎng huò hòu lái zài zèng wǒ de yín zi shí jié, wǒ bì xiān wèn tā míng xìng biàn liǎo.
等我來生也好報答他的恩德。」子春卻呆了一晌,說道:「其時我只看見銀子,連那老者也不看見,竟不曾問得。我如今謹記你的言語,倘或後來再贈我的銀子時節,我必先問他名姓便了。」
nà zi chūn píng shí de yì qǐ bīn kè, wén dé tā zì zhǎng ān hái hòu dài dé hǎo jǐ wàn yín zi lái, yī jiù zuò le cái zhǔ, wú bù qū fèng, shì yíng zǎn yǐ fù yì bān, yīn ér cuān duō tā zhòng zhuāng qì xiàng, zài zhěng fēng liú. zhǐ tā shì shǐ guò shàng bǎi wàn yín zi de, zhè sān wàn liǎng néng gōu jǐ shí huī huò, bù jí liǎng nián, zǎo yǐ qìng jǐn wú yú le. jiàn jiàn de mài le mǎ qí lǘ, mài le lǘ bù zǒu, áo kū shòu dàn, dù guò rì zi. qǐ zhī zuò chī shān kōng, lì chī dì xiàn, zhōng shì méi yǒu lái lù. rì jiǔ suì zhǎng, zěn shēng ái dé! huǐ dào: qiān cuò dāo cuò, wǒ dāng chū chū zhǎng ān bié qīn juàn zhī rì, sòng shén me gǎn huái shī, fēn míng yǔ tā gào jué le, rú jīn hái yǒu shèn zuǐ liǎn hǎo qù gàn qiú tā? biàn shì gàn qiú, liào tā yě jué bù lǐ wǒ. nòng dé wǒ yǒu jiā nán bēn, yǒu guó nán tóu, jiào wǒ zěn chù! wéi shì dào: tǎng huò qián rì zèng yín zi de lǎo ér shàng zài, zài zèng nǐ xiē, yě bù jiàn dé. zi chūn lěng xiào dào: nǐ hǎo chī xīn wàng xiǎng! zhī nà gè lǎo ér shēng sǐ ruò hé? pín fù ruò hé? zěn me hái wàng tā zèng yín zi. zhǐ shì wǒ nà qīn juàn dōu shì fèi fǔ gǔ ròu, dào dǐ gē bù duàn de. cháng yán: bàng shēng bù rú bàng shú. wǒ rú jīn méi nài hé, zhǐ de hái zhì zhǎng ān qù, qiú nà qīn juàn. zhèng shì: yāo qiú shēng huó jì, nán xī liǎn pí xiū.
那子春平時的一起賓客,聞得他自長安還後帶得好幾萬銀子來,依舊做了財主,無不趨奉,似蠅攢蟻附一般,因而攛掇他重妝氣象,再整風流。只他是使過上百萬銀子的,這三萬兩能勾幾時揮霍,不及兩年,早已罄盡無餘了。漸漸的賣了馬騎驢,賣了驢步走,熬枯受淡,度過日子。豈知坐吃山空,立吃地陷,終是沒有來路。日久歲長,怎生捱得!悔道:「千錯刀錯,我當初出長安別親眷之日,送什麼《感懷詩》,分明與他告絕了,如今還有甚嘴臉好去干求他?便是干求,料他也決不禮我。弄得我有家難奔,有國難投,教我怎處!」韋氏道:「倘或前日贈銀子的老兒尚在,再贈你些,也不見得。」子春冷笑道:「你好痴心妄想!知那個老兒生死若何?貧富若何?怎麼還望他贈銀子。只是我那親眷都是肺腑骨肉,到底割不斷的。常言:『傍生不如傍熟。』我如今沒奈何,只得還至長安去,求那親眷。」正是:要求生活計,難惜臉皮羞。
dù zi chūn zhòng dào zhǎng ān, hǎo bù bēi cí qū tǐ, qù qiú nà zhòng qīn juàn. qǐ zhī qīn juàn men rú yuē huì de yì bān, dōu shuō dào: nǐ hái qù qiú nà dǐng jiān de dà cái zhǔ, wǒ men yǒu shèn lì liàng fú chí dé nǐ qǐ? zhǐ zhè lěng yán lěng luò, dài jī dài shàn de, jiào rén zěn me dāng dé! xiǎn xiē bà zi chūn yī qì yī gè sǐ. hū yī rì dǎ cóng xī mén jīng guò, pī miàn yù zhe lǎo zhě, zi chūn bù shèng gǎn kuì, zǎo bǎ yī gè liǎn dōu zhēng dé tōng hóng le. nà lǎo zhě wèn dào: kàn nǐ qì sè, xiàng gè gāi dé yī zhù héng cái de zhǐ shì shēn shàng yī fú, zěn me zhè bān lán lǚ? mò fēi yòu xiāo fá le? zi chūn xiè dào: duō méng lǎo wēng sòng wǒ sān wàn gēn zi, wǒ zhǐ shuō shì yòng bù jǐn de bù zhī lüè sā màn yī sā màn, biàn méi yǒu le. xiǎng shì wǒ liú nián bù lì, gù cǐ méi fú xiāo shòu, yǐ zhì rú cǐ. lǎo zhě dào: nǐ jiā hǎo qīn hǎo juàn biàn mǎn zhǎng ān, nán dào gèng méi zhōu jì nǐ de? zi chūn tīng jiàn shuō qīn juàn zhōu jì zhè jù huà, liǎng gè méi tóu jiù zǎn zuò yī duī, dá dào: qīn juàn suī duō, yī gè gè dōu shì yī qián bù shě de qiān lìn guǐ, zěn bǐ dé lǎo wēng zhè bān kāng kǎi! lǎo zhě dào: rú jīn běn dāng zài zèng nǐ xiē cái shì, zhǐ shì nǐ sān wàn yín zi bù gōu yòng dé liǎng nián, ruò huó le yī bǎi suì, jiào wǒ nà lǐ qù tǎo nà bǎi duō wàn zèng nǐ? xiū guài xiū guài! bǎ shǒu yī gǒng, wàng huí qù le. zhèng shì: xū jiāng yǒu rì sī wú rì, xiū xiǎng jīn rén shì xī rén.
杜子春重到長安,好不卑詞屈體,去求那眾親眷。豈知親眷們如約會的一般,都說道:「你還去求那頂尖的大財主,我們有甚力量扶持得你起?」只這冷言冷落,帶譏帶訕的,教人怎麼當得!險些把子春一氣一個死。忽一日打從西門經過,劈面遇着老者,子春不勝感愧,早把一個臉都掙得通紅了。那老者問道:「看你氣色,像個該得一注橫財的;只是身上衣服,怎麼這般襤褸?莫非又消乏了?」子春謝道:「多蒙老翁送我三萬根子,我只說是用不盡的;不知略撒漫一撒漫,便沒有了。想是我流年不利,故此沒福消受,以至如此。」老者道:「你家好親好眷遍滿長安,難道更沒周濟你的?」子春聽見說親眷周濟這句話,兩個眉頭就攢做一堆,答道:「親眷雖多,一個個都是一錢不舍的慳吝鬼,怎比得老翁這般慷慨!」老者道:「如今本當再贈你些才是,只是你三萬銀子不勾用得兩年,若活了一百歲,教我那裡去討那百多萬贈你?休怪休怪!」把手一拱,望回去了。正是:須將有日思無日,休想今人似昔人。
nà lǎo zhě qù hòu, zi chūn tàn dào: wǒ shòu le qīn juàn men xǔ duō shàn xiào, zěn me nà lǎo zhě zuì āi lián wǒ de, yě fā qǐ shuō huà lái. gǎn shì tā yìng zuò hǎo hàn, sòng le wǒ sān wàn yín zi, rú jīn yě nòng dé shǒu tóu gàn le. zhǐ shì chú le tā, jiào wǒ zài wàng zhe nà yī gè dā jiù. zhèng zài nà lǐ zì yán zì yǔ, qǐ zhī lǎo zhě qù bù duō yuǎn, què yòu zhuǎn lái, shuō dào: rén jiā bài zi yě jǐn yǒu, cóng bù jiàn nǐ zhè gè bài zi de tóu ér, sān wàn yín zi, qià xiàng sān gè tóng qián, shà shà yǎn jiù nòng wán le. lùn qǐ nǐ nèn yàng huì bài, běn bù gāi zhōu jì nǐ le, zhǐ shì chú le wǒ, zài yǒu shuí zhōu jì nǐ de? nǐ yī jiù jī hán ér sǐ, què bù wǎng le qián yī fān gōng guǒ. cháng yán dào: shā rén xū jiàn xuè, jiù rén xū jiù chè. hái zhǐ shì fèi wǒ jǐ liǎng yín zi bù zháo, jiù nǐ zhè tiáo qióng mìng. xiù lǐ yòu qǔ chū sān bǎi gè tóng qián, dì yǔ zi chūn dào: nǐ kě jiāng qù mǎi xiē jiǔ fàn chī, míng rì wǔ shí réng dào bō sī guǎn xī láng xià xiāng huì. jì dào shì sān wàn yín zi bù gōu yòng dù, jīn cì xū sòng nǐ shí wàn liǎng. zhǐ shì yào zǎo lái xiē, mò shì qián fān yòu yào wǒ děng nǐ!
那老者去後,子春嘆道:「我受了親眷們許多訕笑,怎麼那老者最哀憐我的,也發起說話來。敢是他硬做好漢,送了我三萬銀子,如今也弄得手頭幹了。只是除了他,教我再望着那一個搭救。」正在那裡自言自語,豈知老者去不多遠,卻又轉來,說道:「人家敗子也盡有,從不見你這個敗子的頭兒,三萬銀子,恰像三個銅錢,翣翣眼就弄完了。論起你恁樣會敗,本不該周濟你了,只是除了我,再有誰周濟你的?你依舊饑寒而死,卻不枉了前一番功果。常言道:『殺人須見血,救人須救徹。』還只是廢我幾兩銀子不着,救你這條窮命。」袖裡又取出三百個銅錢,遞與子春道:「你可將去買些酒飯吃,明日午時仍到波斯館西廊下相會。既道是三萬銀子不勾用度,今次須送你十萬兩。只是要早來些,莫似前番又要我等你!」
qiě mò shuō nà lǎo zhě fā zhè yàng cí bēi xīn, sòng guò le sān wàn, hái yào sòng tā shí wàn, dào yě kuī dù zi chūn hǎo yī fù hòu miàn pí, míng rì yòu zì qù lǐng shòu tā de.
且莫說那老者發這樣慈悲心,送過了三萬,還要送他十萬,倒也虧杜子春好一副厚麵皮,明日又自去領受他的。
dāng xià zǐ chūn jiàn lǎo zhě bù dàn yòu kěn zhōu jì, qiě yòu bǐ xiān fǎn zēng le qī wàn, xǐ chū wàng wài, shuāng shǒu jiē le sān bǎi tóng qián, shēn shēn zuò le gè yī qǐ lái, jǔ jǔ shǒu dà tà bù jiù zǒu. yī zhí jìng dào yī gè jiǔ diàn zhōng, yī rán bǎ sān bǎi gè qián zuò yī duǒ ér xiān dì yǔ jiǔ jiā. zǒu shàng jiǔ lóu, jiǎn fù zuò tóu zuò xià. jiǔ bǎo bǎ jiǔ yáo bǎi jiāng guò lái. zi chūn yī zé cóng zuó rì zhì jīn hái méi fàn zài dù lǐ, èr zé yòu yǒu shí wàn yín zi dào shǒu, huān xǐ guò wàng, fàng xià chóu huái, zì yì yǐn dàn. nà jiǔ jiā zhī dào tā shēn biān hái yǒu tóng qián, á fàn àn jiǔ, liú shuǐ bān lái. zi chūn yòu rèn zuò shì sān bǎi qián nèi zhī wù, bìng bù tuī cí, jǐn qíng chī gè zuì bǎo, jiāng shèng xià dōng xī, dōu shǎng le jiǔ bǎo. nà jiǔ bǎo men jiàn tā shǒu duàn lái dé dà luō, sī xià yì dào: zhè rén shēn shàng biàn lán lǚ, dào hǎo gè sā màn zhǔ gù! zi chūn xià lóu, xiàng wài biàn zǒu. jiǔ jiā dào: suàn míng liǎo jiǔ qián qù. zi chūn zhī dào sān bǎi qián hái chī bù liǎo, nǎi dào: yú xià de shǎng nǐ bà, bú yào suàn le. jiǔ jiā dào: zhè rén hǎo hùn zhàng, chī tòu le xǔ duō dōng xī, dào shuō zhè yàng guān miǎn huà! zi chūn dào: què bù gàn wǒ shì, nǐ zì sòng wǒ chī de. chè shēn yòu zǒu. jiǔ jiā shàng qián yī bǎ chě zhù dào: shuō dé hǎo zì zài! nán dào zài duō xiē, yě shì sòng nǐ chī de! liǎng xià zhēng rǎng qǐ lái.
當下子春見老者不但又肯周濟,且又比先反增了七萬,喜出望外,雙手接了三百銅錢,深深作了個揖起來,舉舉手大踏步就走。一直徑到一個酒店中,依然把三百個錢做一垛兒先遞與酒家。走上酒樓,揀副座頭坐下。酒保把酒肴擺將過來。子春一則從昨日至今還沒飯在肚裡,二則又有十萬銀子到手,歡喜過望,放下愁懷,恣意飲啖。那酒家只道他身邊還有銅錢,嗄飯案酒,流水搬來。子春又認做是三百錢內之物,並不推辭,盡情吃個醉飽,將剩下東西,都賞了酒保。那酒保們見他手段來得大落,私下議道:「這人身上便襤褸,到好個撒漫主顧!」子春下樓,向外便走。酒家道:「算明了酒錢去。」子春只道三百錢還吃不了,乃道:「餘下的賞你罷,不要算了。」酒家道:「這人好混帳,吃透了許多東西,到說這樣冠冕話!」子春道:「卻不干我事,你自送我吃的。」徹身又走。酒家上前一把扯住道:「說得好自在!難道再多些,也是送你吃的!」兩下爭嚷起來。
páng biān zǒu guò jǐ gè lín lǐ xiāng quàn wèn: chī tòu duō shǎo? jiǔ jiā bǎ zhàng yī suàn, shuō: hái gāi èr bǎi. zi chūn hē hē dà xiào dào: wǒ zhī dào duō chī le jǐ wàn, nèn bān zháo máng! yuán lái zhǐ dé èr bǎi wén, nǎi shì xiǎo shì, hé zú wèi dào. jiǔ jiā dào: zhèng shì xiǎo shì, kuài xiē shù le sā kāi. zi chūn dào: què hèn jīn rì dài dé qián shǎo, wǒ míng rì sòng lái hái nǐ. jiǔ jiā dào: rèn dé nǐ shì nà gè, què shē yǔ nǐ? dù zi chūn dào: zhǎng ān chéng zhōng, shuí bù xiǎo dé wǒ chéng nán dù zi chūn shì gè dà cái zhǔ? mò shuō zhè èr bǎi wén, zài duō xiē jué bù shǎo nǐ de. ruò bù xiāng tuō, xiě gè piào ér zài cǐ, míng rì lái qǔ zhòng rén jiàn tā zì chēng wèi dà cái zhǔ, dōu rěn bú zhù xiào, bǎ tā shàng xià dǎ liào. nèi zhōng yǒu gè wén dé tā lái lì de, zài bèi hòu xiào dào: yuán lái shì zhè gè bài zi, zhǐ pà cái zhǔ rú jīn lún bù zháo nǐ le. zi chūn zǎo yòu tīng jiàn, biàn dào: lǎo zhàng xiū de jiàn xiào. jīn rì wǒ biàn shì zhè gè zuǐ liǎn, míng wǔ yǒu gè xiāng shí, sòng wǒ shí wàn yín zi, pà dào bù yī jiù zuò cái zhǔ me? zhòng rén wén dé zhè huà, yī fā dōu xiào dào le, qí dào: zhè rén mò bú shì fēng le, tiān xià nà yǒu sòng shí wàn yín zi de? xiāng shí zài nà lǐ? jiǔ jiā dào: wǒ yě bù guǎn nǐ yǒu shí wàn niàn wàn, zhǐ hái le wǒ èr bǎi qián zǒu lù. zi chūn dào: yào, biàn míng rì duō shǎng le nǐ liǎng bǎ, jīn rì què yī wén méi yǒu. jiǔ jiā dào: nǐ shì shèn me niǎo rén? chī le dōng xī, bù kěn hái qián! dāng xiōng jiū zhù, què dài yào dǎ.
旁邊走過幾個鄰里相勸問:「吃透多少?」酒家把帳一算,說:「還該二百。」子春呵呵大笑道:「我只道多吃了幾萬,恁般着忙!原來止得二百文,乃是小事,何足為道。」酒家道:「正是小事,快些數了撒開。」子春道:「卻恨今日帶得錢少,我明日送來還你。」酒家道:「認得你是那個,卻賒與你?」杜子春道:「長安城中,誰不曉得我城南杜子春是個大財主?莫說這二百文,再多些決不少你的。若不相托,寫個票兒在此,明日來齲」眾人見他自稱為大財主,都忍不住笑,把他上下打料。內中有個聞得他來歷的,在背後笑道:「原來是這個敗子,只怕財主如今輪不着你了。」子春早又聽見,便道:「老丈休得見笑。今日我便是這個嘴臉,明午有個相識,送我十萬銀子,怕道不依舊做財主麼?」眾人聞得這話,一發都笑倒了,齊道:「這人莫不是風了,天下那有送十萬銀子的?相識在那裡?」酒家道:「我也不管你有十萬廿萬,只還了我二百錢走路。」子春道:「要,便明日多賞了你兩把,今日卻一文沒有。」酒家道:「你是甚麼鳥人?吃了東西,不肯還錢!」當胸揪住,卻待要打。
zi chūn zhèng shuāi tuō bù kāi, zhǐ tīng yǒu rén jiào dào: mò yào dǎ, yǒu huà jiǎng lǐ.
子春正摔脫不開,只聽有人叫道:「莫要打,有話講理。」
fēn kāi zhòng rén, ái shēn jìn lái. zi chūn zhēng jīng guān kàn, zhèng hǎo shì xī mén lǎo zhě, máng jiào dào: lǎo wēng lái dé qià hǎo! yǔ wǒ píng yī píng lǐ. lǎo zhě wèn dào: nǐ men wèi hé jiū zhù zhè wèi láng jūn sī nào? jiǔ jiā dào: tā chī tòu le èr bǎi qián jiǔ, què yào bái lài, gù cǐ qǔ suǒ. zi chūn dào: chéng lǎo wēng suǒ cì sān bǎi wén, xiān jiāo fù yǔ tā, rán hòu yǐn jiǔ, tā zì yào duō bǎ dōng xī yǔ rén chī, gàn wǒ shén shì? jīn qíng yuàn míng rì duō hái tā xiē, zhí yì bù kěn, fǎn yào dǎ wǒ. lǎo wēng, nǐ qiě shuō shuí gè de lǐ zhí? lǎo zhě xiàng jiǔ jiā dào: jì shì xiān jiāo qián hòu yǐn jiǔ, rú hé duō bǎ yǔ tā chī? zhè shì nǐ zì jǐ bú shì. yòu duì zi chūn dào: nǐ zài qióng kùn zhī xiāng, yě bù gāi chī zhè xǔ duō. rú jīn tōng bù xǔ duō shuō, wǒ cún dé èr bǎi jiàn zài cǐ, yǔ nǐ liǎng xià hé le bà. xiù lǐ mō chū qián lái, dì yǔ jiǔ jiā. jiǔ jiā lián chēng duō xiè. zi chūn dào: yòu méng lǎo wēng zhōu quán, wú kě wèi bào. ruò bù xiāng qì, jiù cǐ xiǎo yǐn sān bēi, fèng chóu hé rú? lǎo zhě wēi wēi xiào dào: bù xiāo de, gǎi rì rǎo nǐ bà. xiàng zhòng rén dào shēng qǐng le, yuán fù zhuǎn shēn ér qù. zi chūn yě zì guī jiā.
分開眾人,捱身進來。子春睜睛觀看,正好是西門老者,忙叫道:「老翁來得恰好!與我評一評理。」老者問道:「你們為何揪住這位郎君廝鬧?」酒家道:「他吃透了二百錢酒,卻要白賴,故此取索。」子春道:「承老翁所賜三百文,先交付與他,然後飲酒,他自要多把東西與人吃,干我甚事?今情願明日多還他些,執意不肯,反要打我。老翁,你且說誰個的理直?」老者向酒家道:「既是先交錢後飲酒,如何多把與他吃?這是你自己不是。」又對子春道:「你在窮困之鄉,也不該吃這許多。如今通不許多說,我存得二百餞在此,與你兩下和了罷。」袖裡摸出錢來,遞與酒家。酒家連稱多謝。子春道:「又蒙老翁周全,無可為報。若不相棄,就此小飲三杯,奉酬何如?」老者微微笑道:「不消得,改日擾你罷。」向眾人道聲請了,原復轉身而去。子春也自歸家。
zhè yī yè, zi chūn xīn xià xiǎng dào: wǒ zài pín jiǒng zhī zhōng, bìng wú yī gè āi lián wǒ de, duō kuī zhè lǎo ér sòng wǒ sān wàn yín zi, rú jīn yòu xǔ wǒ shí wàn. jiù shì jīn rì, ruò bù yù tā lái zhōu quán, qǐ bù shòu zhè jiǔ jiā de luō zhuó. míng rì dào bō sī guǎn lǐ, mò shuō yǒu yín zi, jiù zuò méi yǒu, yě bù kě bù qù. kuàng tā qián cì jì bù shuō huǎng, nán dào rú jīn què yòu nòng huǎng bù chéng? bā bú dào míng rì, yī jìng de tóu bō sī guǎn lái. zhǐ jiàn nà lǎo zhě yǐ xiān zài bǐ, yī jiù yǐn rù xī láng xià fáng nèi, bān chū èr qiān gè yuán bǎo dìng, biàn shì shí wàn liǎng, jiāo fù zi chūn shōu qì, dīng zhǔ dào: zhè yín zi nán dào bù xǔ nǐ shǐ yòng, dàn bù kě yī zào de yòng jǐn le, yòu lái xún wǒ. zi chūn xiè dào: wǒ dù zi chūn ruò zài bài shí, lǎo wēng yě bù bì kàn qù wǒ le. jí biàn gù le chē mǎ, jiāng yín zi zhuāng shàng, xiàng lǎo zhě jiào shēng guā zào, yā zhe ér qù.
這一夜,子春心下想道:「我在貧窘之中,並無一個哀憐我的,多虧這老兒送我三萬銀子,如今又許我十萬。就是今日,若不遇他來周全,豈不受這酒家的囉啅。明日到波斯館裡,莫說有銀子,就做沒有,也不可不去。況他前次既不說謊,難道如今卻又弄謊不成?」巴不到明日,一徑的投波斯館來。只見那老者已先在彼,依舊引入西廊下房內,搬出二千個元寶錠,便是十萬兩,交付子春收訖,叮囑道:「這銀子難道不許你使用,但不可一造的用盡了,又來尋我。」子春謝道:「我杜子春若再敗時,老翁也不必看覷我了。」即便顧了車馬,將銀子裝上,向老者叫聲聒噪,押着而去。
yuán lái tōu jī māo ér dào dǐ bù gǎi xìng de, gāng gāng tiāo dé yín zi dào jiā, yòu zǎo mǎi le ān mǎ, zuò le yī fú, qù cí bié nà zhòng qīn juàn, shuō dào: duō chéng zhǐ shì, jiào wǒ qù qiú nà dà cái zhǔ. guǒ rán cái zhǔ shǒu duàn, lüè bù liú nán, yòu sòng wǒ shí wàn yín zi. wǒ rú jīn yǒu le běn qián, biàn zhù zài chéng zhōng, yě yǒu zuò wèi le, zhǐ shì wǒ dù zi chūn tiān shēng bài zi, qǐ bù diàn rǔ liè wèi gāo qīn? bù rú réng wǎng yáng zhōu yǔ yán shāng hé huǒ, dào yě wěn biàn. zhè gè shuō huà, míng míng shì dài zhe cì ér de. nà qīn juàn men què yě shòu le zi chūn yī chǎng ǒu qì, gǎn nù ér bù gǎn yán.
元來偷雞貓兒到底不改性的,剛剛挑得銀子到家,又早買了鞍馬,做了衣服,去辭別那眾親眷,說道:「多承指示,教我去求那大財主。果然財主手段,略不留難,又送我十萬銀子。我如今有了本錢,便住在城中,也有坐位了,只是我杜子春天生敗子,豈不玷辱列位高親?不如仍往揚州與鹽商合夥,到也穩便。」這個說話,明明是帶着刺兒的。那親眷們卻也受了子春一場嘔氣,敢怒而不敢言。
qiě shuō zi chūn zhěng bèi chē mǎ, jiāng nà shí wàn yín zi, zài de zài, tuó de tuó, jìng wǎng yáng zhōu. wéi shì kàn jiàn xǔ duō chē mǎ, zǎo zhī dao yòu nòng dé xiē yín zi huí lái le, biàn wèn dào: zhè xíng lǐ mò fēi yòu shì xī mén lǎo ér zī zhù nǐ de? zi chūn dào: bú shì nà lǎo ér, nán dào hái yǒu bié gè? wéi shì dào: kě céng wèn dé míng xìng me? zi chūn zhēng zhuó yǎn dào: āi yā! tā zài bō sī guǎn lǐ bān chū shí wàn yín zi shí jié, míng míng jì dé nǐ de fēn fù, zhèng dài wèn tā, què bèi tā pó ér qì, zài sì dīng zhǔ wǒ, hǎo zuò shēng lǐ, qiè bù kě làng fèi le, wǒ bù miǎn huí dá tā jǐ jù. qí shí yī dì de yuán bǎo dìng, yòu yào gù chē gù mǎ, kàn tā zhuāng zài, yòu yào zhào gù dì xià, máng máng de shōu shí bù dié, zěn tǎo dé xián gōng fū, yòu qù wèn tā xìng. suī rán rú cǐ, wǒ yě shèn shì ào huǐ. wàn yī wǒ dù zi chūn jiù xìng fā zuò, yī xiān yòng wán le, zěn me yòu hǎo qiú tā? què bú shì tiān shēng dìng gāi è sǐ de. wéi shì xiào dào: nǐ jīn yǒu le shí wàn yín zi, hái pà qióng lī!
且說子春整備車馬,將那十萬銀子,載的載,馱的馱,徑往揚州。韋氏看見許多車馬,早知道又弄得些銀子回來了,便問道:「這行李莫非又是西門老兒資助你的?」子春道:「不是那老兒,難道還有別個?」韋氏道:「可曾問得名姓么?」子春睜着眼道:「哎呀!他在波斯館裡搬出十萬銀子時節,明明記得你的分付,正待問他,卻被他婆兒氣,再四叮囑我,好做生理,切不可浪費了,我不免回答他幾句。其時一地的元寶錠,又要顧車顧馬,看他裝載,又要照顧地下,忙忙的收拾不迭,怎討得閒工夫,又去問他姓。雖然如此,我也甚是懊悔。萬一我杜子春舊性發作,依先用完了,怎麼又好求他?卻不是天生定該餓死的。」韋氏笑道:「你今有了十萬銀子,還怕窮哩!」
yuán lái zi chūn chū dé yín zi shí jié, shén yǒu zuò rén jiā de yì sī, jí dào yáng zhōu, háo xīn dùn fā, zǎo bǎ qióng chóu guāng jǐng jǐn jiē wàng le. mò shuō jiù shí nà bān bāng xìng bù bāng bài de péng yǒu, yòu lái cuān hōng, zhǐ nà wéi shì chū zì dà jiā, bù bǎ yín zi fàng zài yǎn lǐ de, yě zhǐ tú hǎo kàn, tīng qí suǒ wèi. zhēn gè yín zi yuè duō, yòng dù yuè guǎng, bù shàng sān nián, jiāng zhè shí wàn liǎng dàng dé qián qián jìng jìng, dào bǐ qián cì yuè qióng le xiē. wéi shì mán yuàn dào: wǒ jiào nǐ wèn nà lǎo ér míng xìng, nǐ piān bù kěn wèn, jīn rì rú hé?
元來子春初得銀子時節,甚有做人家的意思,及到揚州,豪心頓發,早把窮愁光景盡皆忘了。莫說舊時那班幫興不幫敗的朋友,又來攛哄,只那韋氏出自大家,不把銀子放在眼裡的,也只圖好看,聽其所為。真箇銀子越多,用度越廣,不上三年,將這十萬兩盪得乾乾淨淨,倒比前次越窮了些。韋氏埋怨道:「我教你問那老兒名姓,你偏不肯問,今日如何?」
zi chūn dào: nǐ mán yuàn yě méi yòng. nà lǎo ér sòng le sān wàn, yòu sòng shí wàn, biàn wèn dé míng xìng, yě bù hǎo zài qiú tā le. zhǐ shì nà lǎo ér bù hǎo qiú, qīn juàn yòu bù hǎo qiú, nán dào dù zi chūn biàn shì zhè děng zuò shǒu sǐ le! wǒ xiǎng zhǎng ān chéng nán zǔ jū, jǐn zhí shàng wàn duō yín zi, zhòng qīn juàn men dōu shì tú móu de. wǒ jì qióng le, zuǒ yòu méi yǒu miàn kǒng zài zhǎng ān, hái yào zhè zhái zi zěn me? cháng yán dào: yǒu qiān nián chǎn, méi qiān nián zhǔ. bù rú jiāng lái biàn mài, qiě zuò yòng dù, shěng de kào zhe mǐ dùn què è sǐ le. zhè jiào zuò dù zi chūn sān rù zhǎng ān, qǐ bú shì tiān shēng de yī tiáo de chī hàn! yǒu shī wèi zhèng: mò shì huáng jīn jī mǎn jiē, děng xián fèi jǐn jǐ shí lái?
子春道:「你埋怨也沒用。那老兒送了三萬,又送十萬,便問得名姓,也不好再求他了。只是那老兒不好求,親眷又不好求,難道杜子春便是這等坐守死了!我想長安城南祖居,盡值上萬多銀子,眾親眷們都是圖謀的。我既窮了,左右沒有面孔在長安,還要這宅子怎麼?常言道:『有千年產,沒千年主。』不如將來變賣,且作用度,省得靠着米囤卻餓死了。」這叫做杜子春三入長安,豈不是天生的一條的痴漢!有詩為證:莫恃黃金積滿階,等閒費盡幾時來?
shí nián wèi xiá chéng hé jì, wàn lǐ tóu rén shuí jiàn āi!
十年為俠成何濟,萬里投人誰見哀!
què biǎo zi chūn dào de zhǎng ān, zài bù qù qiú zhòng qīn juàn, lián nà lǎo ér yě pà qù jiàn tā, zhǐ zhù zài chéng nán zhái zi lǐ, qǐng le jǐ gè yǒu míng de jīng jì, jiāng zǔ yí de tīng fáng tǔ kù jǐ suǒ, xià lián jī dì, shí zhí jià yín yī wàn liǎng, èr miàn yì dìng, qīn bǐ tián le wén qì, tuō tā jué mài. zhī dào zhè jià qián shì wèng zhōng zhuō biē, shǒu dào ná lái.
卻表子春到得長安,再不去求眾親眷,連那老兒也怕去見他,只住在城南宅子裡,請了幾個有名的經紀,將祖遺的廳房土庫幾所,下連基地,時值價銀一萬兩,二面議定,親筆填了文契,托他絕賣。只道這價錢是瓮中捉鱉,手到拿來。
qǐ zhī qīn juàn men liàng tā qióng jí, gù yì yào sǐ tā de huò, piān bù kěn mǎi. nà jīng jì dōu lái huí le. zi chūn tàn dào: wǒ dù zi chūn zhí nèn de mìng dī, shì zhè cùn jīn tián dì, piān yǒu mài zhǔ, méi yǒu shòu zhǔ. gǎn zé jīng jì men bù jì, hái shì zì jiā chū qù xún gè tóu nǎo. gāng gāng dào de dà jiē shàng, zǎo wàng jiàn nà lǎo zhě zài qián miàn lái le, lián máng de duǒ zài zhòng rén cóng lǐ, sī liang bì tā. qǐ zhī nà lǎo zhě què cóng bèi hòu yī bǎ yè zhù xiù zi, jiào dào: láng jūn, hǎo fù xīn yě! zhǐ zhè yī shēng, xiū dé dù zi chūn zài wú róng shēn zhī dì. lǎo zhě dào: nǐ quán bù jì zài xī mén tàn qì zhī rì hū? lǎo fū suī zé liáng báo, yě céng liǎng cì zhù nǐ hǎo jǐ wàn yín zi, qiě mò shuō nǐ zěn me yàng bào wǒ, nán dào nuò yě chàng bù dé yī gè? jiàn le wǒ dào duǒ le qù. wǒ hé bù bǎ zhè yín zi liào zài shuǐ lǐ, yě píng dì de xiǎng yī shēng! zi chūn xiè zuì dào: wǒ dù zi chūn, dān zhǐ bù huì zuò rén jiā, xīn gān shì yǒu de, níng bù zhī gǎn lǎo wēng dà ēn! zhǐ shì liǎng cì yín zi, dōu yī zào de dàng fèi, wàng jiàn lǎo wēng, bù shèng cán kuì, jiù hèn bù dé lì shí sǐ le, yǐ cǐ duǒ bì, qǐ gǎn fù xīn! nà lǎo zhě biàn dào: jì shì zhè děng, zé nǐ huí xīn zhuǎn yì, kěn zuò rén jiā, wǒ hái kěn zhù nǐ. zi chūn dào: wǒ zhè yī cì, ruò zài bài le, jiù duì tiān shè xià gè shì lái. lǎo zhě xiào dào: shì dào bù bì shè, nǐ zhǐ bǎ zuò rén jiā gōu dāng, shuō yǔ wǒ tīng zhe. zi chūn dào: wǒ zǔ shàng yí xià hǎi biān shàng yán chǎng ruò gān suǒ, chéng lǐ chéng wài chōng yào qù chù, diàn fáng ruò gān jiān, zhǎng jiāng shàng xià lú zhōu ruò gān lǐ, liáng tián ruò gān qǐng, jí shì yǒu lì xī de. wǒ dāng chū yào yín zi yòng, dōu lán jiàn de diǎn mài yǔ rén le. wǒ ruò yǒu le yín zi, jǐn shù qǔ shú huí lái, bù xiāo liǎng nián, biàn kě zhì fù. rán hòu xìng jiàn yì zhuāng, kāi pì yì zhǒng, qīn gù men léi lǎo de yǎng shàn tā, yòu ruò de fǔ yù tā, gū shuāng de cún xù tā, liú lí diān pèi de zhěng jiù tā, shī hái bào lù de shōu mái tā, wǒ yú míng jiào fù yuán yǐ. lǎo zhě dào: nǐ jì yǒu cǐ xīn, wǒ yī jiù zhù nǐ. biàn xiàng xiù lǐ yī mō, què yòu mō chū sān bǎi gè qián, dì yǔ zi chūn, yuē dào: míng rì wǔ shí dào bō sī guǎn lǐ lái huì wǒ, zài zǎo xiē biàn hǎo. zi chūn yīn qián cì shòu le jiǔ jiā zhī qì, jīn fān yě bù qù chī jiǔ, bié le lǎo zhě, yī jìng huí qù.
豈知親眷們量他窮極,故意要死他的貨,偏不肯買。那經紀都來回了。子春嘆道:「我杜子春直恁的命低,似這寸金田地,偏有賣主,沒有受主。敢則經紀們不濟,還是自家出去尋個頭腦。」剛剛到得大街上,早望見那老者在前面來了,連忙的躲在眾人叢里,思量避他。豈知那老者卻從背後一把曳住袖子,叫道:「郎君,好負心也!」只這一聲,羞得杜子春再無容身之地。老者道:「你全不記在西門嘆氣之日乎?老夫雖則涼薄,也曾兩次助你好幾萬銀子,且莫說你怎麼樣報我,難道喏也唱不得一個?見了我到躲了去。我何不把這銀子料在水裡,也呯地的響一聲!」子春謝罪道:「我杜子春,單只不會做人家,心肝是有的,寧不知感老翁大恩!只是兩次銀子,都一造的盪廢,望見老翁,不勝慚愧,就恨不得立時死了,以此躲避,豈敢負心!」那老者便道:「既是這等,則你回心轉意,肯做人家,我還肯助你。」子春道:「我這一次,若再敗了,就對天設下個誓來。」老者笑道:「誓到不必設,你只把做人家勾當,說與我聽着。」子春道:「我祖上遺下海邊上鹽場若干所,城裡城外衝要去處,店房若干間,長江上下蘆洲若干里,良田若干頃,極是有利息的。我當初要銀子用,都瀾賤的典賣與人了。我若有了銀子,盡數取贖回來,不消兩年,便可致富。然後興建義莊,開闢義冢,親故們羸老的養膳他,幼弱的撫育他,孤孀的存恤他,流離顛沛的拯救他,屍骸暴露的收埋他,我於名教復圓矣。」老者道:「你既有此心,我依舊助你。」便向袖裡一摸,卻又摸出三百個錢,遞與子春,約道:「明日午時到波斯館裡來會我,再早些便好。」子春因前次受了酒家之氣,今番也不去吃酒,別了老者,一徑回去。
yī tóu zǒu, yī tóu sī xiǎng dào: wǒ dù zi chūn tiān shēng mǎng hàn, xìng yù nà lǎo zhě liǎng cì zèng wǒ yín zi, wǒ bù céng wèn dé tā míng xìng, bèi qī zǐ mán yuàn yī gè bù liǎo. rú jīn zhè cì, xū bù kě bù wèn. zhǐ dài tiān sè lí míng, biàn tóu bō sī guǎn qù. zài mén shàng zuò le yī huì, fāng cái nà lǎo zhě zǒu lái. cǐ shí shàng shì chén pái shí fēn. lǎo zhě xǐ dào: jīn rì lái dé qià hǎo. wǒ xiǎng nǐ shuō de zuò rén jiā gōu dāng, ruò yín zi shǎo shí, zěn jì dé shì? xū bǎ sān shí wàn liǎng zhù nǐ. suàn lái sān shí wàn, yào liù qiān gè yuán bǎo dìng, biàn shù yě shù dé yī rì, gù cǐ yào nǐ zǎo xiē lái. biàn yǐn zǐ chūn rù dào xī láng xià fáng nèi, zhǐ yī bān, bān chū liù qiān gè yuán bǎo dìng lái, jiāo fù míng bái, dīng zhǔ dào: lǎo fū yī shēng jiā jì, jǐn zài cǐ le. nǐ ruò zài bài shí jié, yě bù bì zhòng lái jiàn wǒ. zi chūn bài xiè dào: gǎn huí lǎo wēng gāo xìng dà míng? zūn fǔ nà lǐ? lǎo zhě dào: nǐ dài wèn wǒ zěn de? mò fēi nǐ sī liang bào wǒ me? zi chūn dào: chéng lǎo wēng qián hòu gòng sòng le sì shí sān wàn, zhè děng dà ēn, hái yǒu shèn bào dé? zhǐ gǒu mǎ zhī xīn, yī háo nán jīng ruò lǎo wēng yào zhái zi zhù, xiǎo zi shí qì shàng zài xiù lǐ, biàn gǎn xiāng fèng. lǎo zhě xiào dào: wǒ ruò yào nǐ zhè zhái zi, wǒ zhǐ shǒu le zì jiā de yín zi què bù hǎo. zi chūn dào: wǒ dù zi chūn pín fá le, píng shí qīn shí méi yǒu yī gè kàn gù wǒ de, dú yǒu lǎo wēng sān cì zhōu jì. xiǎng wǒ dù zi chūn ruò wú kě yòng zhī chù, zěn kěn biàn shě zhè xǔ duō yín zi? tǎng huò yào yòng wǒ dù zi chūn, gǎn bù shuǐ lǐ shuǐ lǐ qù, huǒ lǐ huǒ lǐ qù. lǎo zhě diǎn zhe tóu dào: yòng biàn yǒu yòng nǐ qù chù, zhǐ shì shàng zǎo. qiě dài nǐ jiā dào chéng lì, sān nián zhī hòu, lái dào huá shān yún tái fēng shàng lǎo jūn cí qián shuāng guì shù xià jiàn wǒ biàn liǎo. yǒu shī wèi zhèng: sì shí sān wàn děng xián qīng, mò lù yóu rán huì xìng míng.
一頭走,一頭思想道:「我杜子春天生莽漢,幸遇那老者兩次贈我銀子,我不曾問得他名姓,被妻子埋怨一個不了。如今這次,須不可不問。」只待天色黎明,便投波斯館去。在門上坐了一會,方才那老者走來。此時尚是辰牌時分。老者喜道:「今日來得恰好。我想你說的做人家勾當,若銀子少時,怎濟得事?須把三十萬兩助你。算來三十萬,要六千個元寶錠,便數也數得一日,故此要你早些來。」便引子春入到西廊下房內,只一搬,搬出六千個元寶錠來,交付明白,叮囑道:「老夫一生家計,盡在此了。你若再敗時節,也不必重來見我。」子春拜謝道:「敢回老翁高姓大名?尊府那裡?」老者道:「你待問我怎的?莫非你思量報我麼?」子春道:「承老翁前後共送了四十三萬,這等大恩,還有甚報得?只狗馬之心,一毫難荊若老翁要宅子住,小子實契尚在袖裡,便敢相奉。」老者笑道:「我若要你這宅子,我只守了自家的銀子卻不好。」子春道:「我杜子春貧乏了,平時親識沒有一個看顧我的,獨有老翁三次周濟。想我杜子春若無可用之處,怎肯便舍這許多銀子?倘或要用我杜子春,敢不水裡水裡去,火里火里去。」老者點着頭道:「用便有用你去處,只是尚早。且待你家道成立,三年之後,來到華山雲台蜂上老君祠前雙檜樹下見我便了。」有詩為證:四十三萬等閒輕,末路猶然諱姓名。
tā rì yún tái suī yǒu yuē, bù zhī hé shì yòng kuáng shēng?
他日雲台雖有約,不知何事用狂生?
què shuō zi chūn bǎ nà sān shí wàn yín zi, káng huí jiā qù, guǒ rán zhè yī cì dùn gǎi chū xīn, yě bù qù zhěng bèi ān mǎ, yě bù qù zhì bèi yī fú, yě bù qù cí bié qīn juàn, qiāo qiāo de gù le chē mǎ, shōu shí tíng dāng, jìng wǎng yáng zhōu. yuán lái yǒu le yín zi, jiù shì tiān shàng dǎ yī gè pī lì, mǎn jīng chéng wú yǒu bù zhī de. nà qīn juàn men dōu shuō dào: tā yǒu le sān shí wàn yín zi, yì bān cái zhǔ tǐ miàn kuàng yòu zhān qīn, qǐ kě bù qù jiàn bié! yě yǒu shuō dào: tā méi le yín zi shí jié, wǒ men bù céng lǐ tā, zěn me yǒu le yín zi biàn qù jiàn bié? zhè gè jiào zuò qián jù hòu gōng, fǎn bèi tā xiǎo qù le wǒ men.
卻說子春把那三十萬銀子,扛回家去,果然這一次頓改初心,也不去整備鞍馬,也不去製備衣服,也不去辭別親眷,悄悄的顧了車馬,收拾停當,徑往揚州。元來有了銀子,就是天上打一個霹靂,滿京城無有不知的。那親眷們都說道:「他有了三十萬銀子,一般財主體面;況又沾親,豈可不去餞別!」也有說道:「他沒了銀子時節,我們不曾禮他,怎麼有了銀子便去餞別?這個叫做前倨後恭,反被他小覷了我們。」
dào dǐ yuàn sòng zhě duō, bù yuàn sòng zhě shǎo, shǎo de ǎo bù guò duō de, yī qí bèi le jiǔ, chū dōng dōu mén wài, yǔ dù zi chūn jiàn bié. zhǐ jiàn jiǔ dào sān xún, zi chūn qǐ lái xiè dào: duō láo liè wèi gāo qīn guāng sòng, xiǎo zi xìn kǒu zhōu dé gè qū ér, huí jìng yī bēi, xiū de jiàn xiào. nǐ dào shì shén me qū ér? yuán lái dōu shì xù shù qióng kǔ wú chù qiú rén de yì sī, zhǐ jiào nà qīn juàn men tīng zhe, zuò yòu zuò bú zhù, qù yòu qù bù dé, dǎo shì bù lái sòng xíng yě bà le, hé kǔ zì tǎo zhè chǎng méi qù. qū yún: wǒ shēng lái shì fù jiā, cóng yòu de xǐ shē huá, cái wù sā màn jiàn rú shā. qù zhe náng zī jiàn guǎ, kàn kàn shǒu nèi guāng guāng zhà, kàn kàn shēn shàng sī sī guà. huān yú bó de tàn hé jiē, wǎng jiào rén zuò huà bǎ.
到底願送者多,不願送者少,少的拗不過多的,一齊備了酒,出東都門外,與杜子春餞別。只見酒到三巡,子春起來謝道:「多勞列位高親光送,小子信口謅得個曲兒,回敬一杯,休得見笑。」你道是什麼曲兒?元來都是敘述窮苦無處求人的意思,只教那親眷們聽着,坐又坐不住,去又去不得,倒是不來送行也罷了,何苦自討這場沒趣。曲云:我生來是富家,從幼的喜奢華,財物撒漫賤如沙。覷着囊資漸寡,看看手內光光乍,看看身上絲絲掛。歡娛博得嘆和嗟,枉教人作話靶。
dài qiú rén nán shàng nán, shuō qiú rén zuì gǎn shāng. zhū mén zǒu biàn zì páng huáng, méi bàn gè qián ér dào zhǎng. ruò méi yǒu chéng xī lǎo zhě kuān hóng liàng, sān fān xiāng zèng duō qíng kuàng zhè wēi qū yǐ sàng lù tú bàng, qǐng liè wèi gāo qīn zhǔ zhāng.
待求人難上難,說求人最感傷。朱門走遍自徬徨,沒半個錢兒到掌。若沒有城西老者寬洪量,三番相贈多情況;這微軀已喪路途傍,請列位高親主張。
zi chūn chàng bà, pāi shǒu dà xiào, xiàng zhòng qīn juàn shuō shēng qǐng le, yáng yáng ér qù, xīn lǐ xiǎng dào: wǒ dāng chū méi yín zi shí jié, qù fǎng nà qīn juàn men, mò shuō qǐng jiǔ, jiù shì yī bēi chá yě méi yǒu. jīn rì jiàn wǒ yǒu le yín zi, biàn dōu shè jiǔ chū mén wài sòng wǒ.
子春唱罷,拍手大笑,向眾親眷說聲請了,洋洋而去,心裡想道:「我當初沒銀子時節,去訪那親眷們,莫說請酒,就是一杯茶也沒有。今日見我有了銀子,便都設酒出門外送我。
yuán lái yín zi zhè bān bù kě shǎo de, wǒ zěn me jiāng lái róng yì dàng fèi le! yí lù shàng hǎo shēng gǎn tàn. dào de yáng zhōu, wéi shì zhī dào tā zhǐ mài dé xiē fáng jià zài shēn, bù gōu sā màn, gù cǐ fú shì yú mǎ, bǐ qián shí fēn shōu liǎn. qǐ zhī zi chūn zài nà lǎo zhě yǎn qián, lì xià gè zuò rén jiā de shì yuàn, yòu bèi zhòng qīn juàn men zhè xí jiǔ shí pò le shì tài, gǎi zhuǎn le niàn tóu, zǎo bǎ nà fú xìng bù fú bài de yì qǐ péng yǒu jǐn jiē xiè jué, yǐng yě bù xǔ tā shàng mén. fāng cái lù xù de jiāng diǎn mài guò yán chǎng kè diàn, lú zhōu dào tián, zhú yī zhào le yuán jià, qǔ shú huí lái. guǒ rán běn qián dà, lì qián yě dà. bù shàng liǎng nián, yī jiù pō tiān jù fù. yòu zài liǎng huái nán běi zhí dào guā zhōu dì miàn, zào qǐ jǐ suǒ yì zhuāng, zhuāng nèi gè yǒu yì tián yì xué yì zhǒng. bù lùn gū guǎ lǎo ruò, dàn shì yào yǎng yù de, jiù gěi yī shí gōng shàn tā yào jiǎng dú de, jiù qǐng shī fù jiào xùn tā yào bìn liàn de, jiù bèi guān guǒ mái zàng tā. mò shuō qiān lǐ nèi wài gǎn bèi ēn dé, biàn shì pǔ tiān xià nà yī gè bù zàn dào: dù zi chūn zhè děng bài le, hái zhēng qǐ rén jiā. cái zuò dé jiā chéng, yòu gàn le duō shǎo hǎo shì, qǐ bú shì tiān shēng de háo jié!
元來銀子這般不可少的,我怎麼將來容易盪費了!」一路上好生感嘆。到得揚州,韋氏只道他止賣得些房價在身,不勾撒漫,故此服飾輿馬,比前十分收斂。豈知子春在那老者眼前,立下個做人家的誓願,又被眾親眷們這席酒識破了世態,改轉了念頭,早把那扶興不扶敗的一起朋友盡皆謝絕,影也不許他上門。方才陸續的將典賣過鹽場客店,蘆洲稻田,逐一照了原價,取贖回來。果然本錢大,利錢也大。不上兩年,依舊潑天巨富。又在兩淮南北直到瓜州地面,造起幾所義莊,莊內各有義田、義學、義冢。不論孤寡老弱,但是要養育的,就給衣食供膳他;要講讀的,就請師傅教訓他;要殯殮的,就備棺槨埋葬他。莫說千里內外感被恩德,便是普天下那一個不贊道:「杜子春這等敗了,還掙起人家。才做得家成,又幹了多少好事,豈不是天生的豪傑!」
yuán lái zi chūn láo jì nà lǎo zhě qī yuē zài xīn, gāng dào sān nián, biàn bǎ jiā shì yī qí jiāo fù yǔ qī zǐ wéi shì, shuō dào: wǒ dù zi chūn sān rù zhǎng ān, ruò méi nà lǎo zhě xiāng zhù, bù zhī zhè fù qióng gǔ tóu sǐ zài nà lǐ? tā yuē wǒ jiā dào chéng lì, sān nián zhī wài, kě dào huá shān yún tái fēng shàng lǎo jūn cí qián shuāng guì shù xià, yǔ tā xiāng jiàn, què yǒu yòng zhe wǒ de qù chù. rú jīn yǐ shì sān nián shí hòu, xū suǒ dào huá shān qù zǒu yī zāo.
元來子春牢記那老者期約在心,剛到三年,便把家事一齊交付與妻子韋氏,說道:「我杜子春三入長安,若沒那老者相助,不知這副窮骨頭死在那裡?他約我家道成立,三年之外,可到華山雲台峰上老君祠前雙檜樹下,與他相見,卻有用着我的去處。如今已是三年時候,須索到華山去走一遭。」
wéi shì dá dào: nǐ shòu tā zhè děng dà ēn, jiù rú chóng shēng fù mǔ yì bān, mò shuō yào yòng zhe nǐ, biàn shì yào yòng wǒ shí, yě shuō bù dé le. kuàng nǐ pín qióng zhī rì, liú wǒ yī gè zài cǐ, shàng néng zhī chí rú jīn xiàn yǒu tiān dà jiā sī, yòu bù pà shǎo le wǒ chī de, yòu bù pà shǎo le wǒ chuān de, nǐ zhǐ guǎn fàng xīn, zì qù biàn liǎo. dāng rì zhěng zhì yī bēi bié jiǔ, qīn chū chéng xī jiàn sòng zi chūn shàng lù.
韋氏答道:「你受他這等大恩,就如重生父母一般,莫說要用着你,便是要用我時,也說不得了。況你貧窮之日,留我一個在此,尚能支持;如今現有天大家私,又不怕少了我吃的,又不怕少了我穿的,你只管放心,自去便了。」當日整治一杯別酒,親出城西餞送子春上路。
zhú yè bēi zhōng cí shǎo fù, lián huā fēng shàng fǎng zhēn rén.
竹葉杯中辭少婦,蓮花峰上訪真人。
zi chūn bié le wéi shì, yě bù dài cóng rén, dú zì yī gè shàng le shēng kǒu, jìng wǎng huá shān lù shàng qián qù. yuán lái tiān xià míng shān, wú rú wǔ yuè. nǐ dào nà wǔ yuè? zhōng yuè sōng shān dōng yuè tài shān běi yuè héng shān nán yuè huò shān xī yuè huá shān. zhè wǔ yuè dōu shì shén xiān kū zhái. wǔ yuè zhī zhōng, wéi huá shān zuì gāo. sì miàn kàn lái, dōu shì fāng de, rú dāo fǔ xuē chéng yī piàn, gù cǐ sú rén chēng wèi xuē chéng shān. dào le huá shān dǐng shàng, bié yǒu yī tiáo xiǎo lù, zuì wèi jiān xiǎn, xū yào pān téng men gé ér xíng. yuē mò wǔ shí yú lǐ, cái shì yún tái fēng. zi chūn tái tóu yī wàng, zǎo jiàn liǎng zhū guì shù, qīng cuì rú gài, zhōng jiān xiǎn chū yī zuò xuè hóng de shān mén, mén shàng shù zhe biǎn é, nǎi shì tài shàng lǎo jūn zhī cí liù gè lǎo dà de jīn zì. cǐ shí nǎi qī yuè shí wǔ, zhōng yuán lìng jié, tiān qì shàng rè, kuàng yòu xǔ duō shān lù, zǒu dé zi chūn hún shēn shì hàn, lián máng shì jìng liǎn róng, xiàng qián dǐng lǐ xiān xiàng. zhǐ jiàn nà lǎo zhě zǒu jiāng chū lái, bǐ qián dà shì bù tóng, dǎ bàn dé shì shén xiān yì bān. dàn jiàn tā: dài yī dǐng líng lóng bì yù xīng guān, bèi yī lǐng zhī jǐn jiàng xiāo yǔ yī, huáng sī shòu yāo jiān wǎn zhuǎn, hóng yún lǚ zú xià pán shān. é xià yín xū sǎ sǎ, bìn biān huá fā bān bān. liǎng xiù xiāng fēng piāo ruì ǎi, yī shuāng guāng yǎn lù cháo xīng.
子春別了韋氏,也不帶從人,獨自一個上了牲口,徑往華山路上前去。元來天下名山,無如五嶽。你道那五嶽?中嶽嵩山、東嶽泰山、北嶽恆山、南嶽霍山、西嶽華山。這五嶽都是神仙窟宅。五嶽之中,惟華山最高。四面看來,都是方的,如刀斧削成一片,故此俗人稱為「削成山」。到了華山頂上,別有一條小路,最為艱險,須要攀藤們葛而行。約莫五十餘里,才是雲台峰。子春抬頭一望,早見兩株檜樹,青翠如蓋,中間顯出一座血紅的山門,門上豎着扁額,乃是「太上老君之祠」六個老大的金字。此時乃七月十五,中元令節,天氣尚熱,況又許多山路,走得子春渾身是汗,連忙拭淨斂容,向前頂禮仙像。只見那老者走將出來,比前大是不同,打扮得似神仙一般。但見他:戴一頂玲瓏碧玉星冠,被一領織錦絳綃羽衣,黃絲綬腰間婉轉,紅雲履足下蹣跚。額下銀須灑灑,鬢邊華發斑斑。兩袖香風飄瑞靄,一雙光眼露朝星。
nà lǎo zhě yáo wèn dào: láng jūn guǒ néng bù fù qián yuē, yuǎn lái xiāng fǎng hū! zi chūn shàng qián nà tóu bài le liǎng bài, gōng shēn dá dào: wǒ zhè shēn zi, dōu shì lǎo wēng zài shēng de. jì méng xiāng yuē, qǐ gǎn bù lái! dàn bù zhī lǎo wēng yǒu hé yòng wǒ dù zi chūn zhī chù?
那老者遙問道:「郎君果能不負前約,遠來相訪乎!」子春上前納頭拜了兩拜,躬身答道:「我這身子,都是老翁再生的。既蒙相約,豈敢不來!但不知老翁有何用我杜子春之處?」
lǎo zhě dào: ruò bù yòng nǐ, yào nǐ chōng yán mào shǔ lái cǐ zěn de! biàn yǐn zháo zi chūn jìn rù lǎo jūn cí hòu. zhè suǒ zài, nǎi shì nà lǎo zhě liàn yào qù chù. zi chūn jǔ mù kàn shí, zhǐ jiàn zhōng jiān yī suǒ dà táng, táng zhōng yī zuò yào zào, yù nǚ jiǔ rén huán zào ér lì, qīng lóng bái hǔ fēn shǒu zuǒ yòu. táng xià yī gè dà wèng, yǒu qī chǐ duō gāo, wèng kǒu yǒu wǔ chǐ duō kuò, mǎn wèng zhù zhe qīng shuǐ. xī bì xià pù zhe yī zhāng bào pí. lǎo zhě jiào zǐ chūn kào bì xiàng dōng pán xī zuò xià, què qù tí zhe yī hú jiǔ, yī pán shí lái. nǐ dào pán zhōng shì shèn dōng xī? nǎi shì sān gè bái shí zǐ. zi chūn àn àn xiǎng dào: zhè yìng shí zǐ zěn shēng hǎo chī? yuán lái zhǔ shóu de, jiù rú yù tóu yì bān, wèi yóu gān měi. zi chūn zǒu le xǔ duō shān lù, zhèng zài jī kě zhī jì, biàn bǎ jiǔ shí dōu chī jǐn le. qí shí hóng rì chén xī, tiān sè bàng wǎn. nà lǎo zhě fēn cǔn dào: láng jūn bù yuǎn qiān lǐ, mào shǔ ér lái, suǒ yuē yòng nǐ qù chù, dān zài yú cǐ. xū yào ān shén dìng qì, zuò dào tiān míng. dàn yǒu suǒ jiàn, jiē fēi shí jìng, rèn tā zěn shēng yàng xiōng xiǎn, zěn shēng yàng kǔ dú, dōu zhǐ rěn zhe, bù kě kāi yán. fēn fù yǐ bì, zì xiàng yào zào qián qù, què yòu huí tóu dīng zhǔ dào: láng jūn qiè bù kě wàng le wǒ de fēn fù, biàn shì yī shēng yě zé bù dé de. láo jì, láo jì!
老者道:「若不用你,要你沖炎冒暑來此怎的!」便引着子春進入老君祠後。這所在,乃是那老者煉藥去處。子春舉目看時,只見中間一所大堂,堂中一座藥灶,玉女九人環灶而立,青龍白虎分守左右。堂下一個大瓮,有七尺多高,瓮口有五尺多闊,滿瓮貯着清水。西壁下鋪着一張豹皮。老者教子春靠壁向東盤膝坐下,卻去提着一壺酒,一盤食來。你道盤中是甚東西?乃是三個白石子。子春暗暗想道:「這硬石子怎生好吃?」元來煮熟的,就如芋頭一般,味尤甘美。子春走了許多山路,正在饑渴之際,便把酒食都吃盡了。其時紅日沉西,天色傍晚。那老者分忖道:「郎君不遠千里,冒暑而來,所約用你去處,單在於此。須要安神定氣,坐到天明。但有所見,皆非實境,任他怎生樣兇險,怎生樣苦毒,都只忍着,不可開言。」分付已畢,自向藥灶前去,卻又回頭叮囑道:「郎君切不可忘了我的分付,便是一聲也則不得的。牢記,牢記!」
zi chūn yīng yǔn. gāng bǎ shēn zi zuò dìng, bí xī diào dé jǐ kǒu, zǎo kàn jiàn yī gè jiāng jūn, zhǎng yǒu yī zhàng wǔ liù, tóu dài fèng chì jīn kuī, shēn chuān huáng jīn kǎi jiǎ, dài lǐng zhe sì wǔ qiān rén mǎ, míng luó jī gǔ, nà hǎn yáo qí, yōng shàng táng lái, hē wèn: xī bì xià zuò de shì shuí? zěn me bù huí bì wǒ? kuài tōng míng xìng. zi chūn quán bù dá yīng, jī dé jiāng jūn dà nù, hē jiào rén zǎn jiàn shè lái, yě yǒu yòng dāo jiā bèi zhuó de, yě yǒu yòng qiāng dāng xīn chuō de, hǎo bù lì hài! zi chūn jǐn jì lǎo zhě fēn fù, zhǐ shì rěn zhe, bìng bù zuò shēng. nà jiāng jūn méi nài hé tā, yǐn zháo bīng mǎ yě zì qù le. jīn jiǎ jiāng jūn cái qù, yòu jiàn yī tiáo dà mǎng shé, zhǎng kě shí yú zhàng, jiāng wěi chán zhù zi chūn, yǐ kǒu xiāng xiàng, yàn yàn de tǔ chū liǎng gè shé jiān, dǐ rù bí zi kǒng zhōng. yòu jiàn yī qún láng hǔ, cóng tóu shàng pū xià, páo xiào zhī shēng, zhèn dòng shān gǔ. nà liáo yá jiù rú dāo jù yì bān fēng lì, biàn tǐ yǎo shāng, liú xiě mǎn dì. yòu jiàn xǔ duō xiōng shén è guǐ, dōu shì tóng tóu tiě jiǎo, zhēng níng kě wèi, tiào yuè ér qián. zi chūn rèn tā bǎi bān bǒ nòng, yě zhǐ shì rěn zhe. měng dì lǐ yòu qǐ yī zhèn guài fēng, guā dé tiān hūn dì hēi, dà yǔ rú zhù, táng xià shuǐ yǒng qǐ lái, zhí jìn dào xiōng qián. hōng tiān de pī lì, dāng tóu dǎ xià, diàn huǒ sì chè, xū fà dōu shāo.
子春應允。剛把身子坐定,鼻息調得幾口,早看見一個將軍,長有一丈五六,頭戴鳳翅金盔,身穿黃金鎧甲,帶領着四五千人馬,鳴鑼擊鼓,吶喊搖旗,擁上堂來,喝問:「西壁下坐的是誰?怎麼不迴避我?快通名姓。」子春全不答應,激得將軍大怒,喝教人攢箭射來,也有用刀夾背斫的,也有用槍當心戳的,好不利害!子春謹記老者分付,只是忍着,並不做聲。那將軍沒奈何他,引着兵馬也自去了。金甲將軍才去,又見一條大蟒蛇,長可十餘丈,將尾纏住子春,以口相向,焰焰的吐出兩個舌尖,抵入鼻子孔中。又見一群狼虎,從頭上撲下,咆哮之聲,振動山谷。那獠牙就如刀鋸一般鋒利,遍體咬傷,流血滿地。又見許多凶神惡鬼,都是銅頭鐵角,猙獰可畏,跳躍而前。子春任他百般簸弄,也只是忍着。猛地里又起一陣怪風,颳得天昏地黑,大雨如注,堂下水湧起來,直浸到胸前。轟天的霹靂,當頭打下,電火四掣,鬚髮都燒。
zi chūn yī xīn jì zhe lǎo zhě fēn fù, zhǐ bù zuò shēng. jiàn jiàn de léi shōu yǔ xī, shuǐ yě tuì qù.
子春一心記着老者分付,只不做聲。漸漸的雷收雨息,水也退去。
zi chūn àn àn xǐ dào: rú jīn tiān sè yǐ jì, xiǎng zài méi yǒu shèn me jīng xià wǒ le. qǐ zhī qián cì nà jīn jiǎ dà jiāng jūn, yī jiù dài lǐng rén mǎ, yōng shàng táng lái, zhǐ zhe zi chūn hè dào: nǐ zhè yún tái shān yāo mín, dào dǐ bù kěn tōng míng xìng, nán dào wǒ jiù nài hé bù dé nǐ? biàn lìng jūn shì, jí qù yáng zhōu, qín tā qī zǐ wéi shì dào lái. shuō shēng wèi bì, wéi shì yǐ dào, àn zài dì shàng, xiān dǎ sān bǎi shā wēi bàng, dǎ dé gè pí kāi ròu zhàn, xiān xuè bèng liú. wéi shì āi jiào dào: jiàn qiè suī wú róng dé, fèng shì jūn zǐ yǒu nián, qǐ wú kàng lì zhī qíng. qǐ cì yī yán, jiù wǒ xìng mìng. zi chūn àn xiǎng lǎo zhě fēn fù, shuō shì suí tā suǒ jiàn, jiē fēi shí jìng, ān zhī bú shì jiǎ de? kuàng wǒ shòu lǎo zhě dà ēn, biàn zhēn shì qī zǐ, rú hé gù dé. bìng bù kāi yán, jī dé jiāng jūn dà nù, suì jiāng wéi shì qiān dāo wàn guǎ. wéi shì yī tóu kū, yī tóu mà, zhǐ shuō: wǎng zuò le bàn shì fū qī, rěn xīn zhì cǐ! wǒ zài jiǔ quán zhī xià, shì bì bào yuān. zi chūn zhǐ zuò bù tīng dé yì bān. jiāng jūn nù dào: zhè zéi yāo shù yǐ chéng, liú tā hé yòng? biàn kě yī bìng shā le. zhǐ jiàn yī gè jūn shì, shǒu tí dà dāo, zǒu shàng qián lái, xiàng zi chūn jǐng shàng yī huī, zǎo yǐ shēn shǒu fēn wèi liǎng chù. nǐ kàn dù zi chūn, gāng cái zhēng dé chéng jiā, què yòu sǐ yú fēi mìng, qǐ bù tòng xī kě lián!
子春暗暗喜道:「如今天色已霽,想再沒有甚麼驚嚇我了。」豈知前次那金甲大將軍,依舊帶領人馬,擁上堂來,指着子春喝道:「你這雲台山妖民,到底不肯通名姓,難道我就奈何不得你?」便令軍士,疾去揚州,擒他妻子韋氏到來。說聲未畢,韋氏已到,按在地上,先打三百殺威棒,打得個皮開肉綻,鮮血迸流。韋氏哀叫道:「賤妾雖無容德,奉事君子有年,豈無伉儷之情。乞賜一言,救我性命。」子春暗想老者分付,說是「隨他所見,皆非實境」,安知不是假的?況我受老者大恩,便真是妻子,如何顧得。並不開言,激得將軍大怒,遂將韋氏千刀萬剮。韋氏一頭哭,一頭罵,只說:「枉做了半世夫妻,忍心至此!我在九泉之下,誓必報冤。」子春只做不聽得一般。將軍怒道:「這賊妖術已成,留他何用?便可一併殺了。」只見一個軍士,手提大刀,走上前來,向子春頸上一揮,早已身首分為兩處。你看杜子春,剛才掙得成家,卻又死於非命,豈不痛惜可憐!
yóu hún miǎo miǎo guī hé chù? yí yè máng máng fù shén rén?
遊魂渺渺歸何處?遺業忙忙付甚人?
nà zi chūn jǐng shàng bèi zhuó le yī dāo, yǐ zhī shēn sǐ, zǎo yǒu yè chā zài páng, lǐng le tā hún pò jìng tóu shí dì yán jūn diàn xià, dōu dào: zi chūn shì gè yún tái fēng shàng yāo mín, hé gāi yā fù fēng dōu dì yù, biàn shòu bǎi bān kǔ chǔ, shēn qū mí làn. yuán lái bèi yè fēng yī chuī, yī rán rú jiù. què yòu lǐng zi chūn hún pò, tuō shēng zài sòng zhōu yuán rèn dān fù xiàn chéng jiào zuò wáng quàn jiā zuò gè nǚ ér. cóng xiǎo duō zāi duō bìng, zhēn jiǔ tāng yào, wú shí jiān duàn. jiàn jiàn zhǎng chéng, róng sè shén měi, zhǐ shì shuō bù chū yī jù shuō huà lái, shì gè yǎ de. tóng xiāng yǒu gè jìn shì, jiào zuò lú guī, yīn mù tā měi mào, yāo qiú wèi qī. wáng jiā tuī cí, yǎ de bù hǎo xiāng xǔ. lú guī dào: rén jiā qǔ xí fù, zhǐ yào yǒu róng yǒu dé, qǐ zài shuō huà? biàn shì yǎ, bù qiáng shì zhǎng shé de. què biàn xià le cái lǐ, yíng qǔ guò mén, fū qī shèn shì xiāng de. zǎo shēng xià ér zi, yǐ jīng liǎng suì, shēng de méi qīng mù xiù, hóng de shì chún, bái de shì chǐ, zhēn gè kě ài.
那子春頸上被斫了一刀,已知身死,早有夜叉在旁,領了他魂魄竟投十地閻君殿下,都道:「子春是個雲台峰上妖民,合該押赴酆都地獄,遍受百般苦楚,身軀靡爛。」元來被業風一吹,依然如舊。卻又領子春魂魄,托生在宋州原任單父縣丞叫做王勸家做個女兒。從小多災多病,針灸湯藥,無時間斷。漸漸長成,容色甚美,只是說不出一句說話來,是個啞的。同鄉有個進士,叫做盧珪,因慕他美貌,要求為妻。王家推辭,啞的不好相許。盧珪道:「人家娶媳婦,只要有容有德,豈在說話?便是啞,不強似長舌的。」卻便下了財禮,迎取過門,夫妻甚是相得。早生下兒子,已經兩歲,生得眉清目秀,紅的是唇,白的是齒,真箇可愛。
hū yī rì lú guī bào zhe fǔ nòng, què wèn wáng shì dào: nǐ kàn zhè ér zi, shēng de hǎo me? wáng shì xiào ér bù dá. lú guī nù dào: wǒ yǔ nǐ jié fà sān zài, wèi cháng kěn chū yī shēng. zhè shì míng míng bǐ jiàn zhe wǒ, hái shuō shén ēn qíng nà lǐ, zǒng yào ér zi hé yòng? dào tí zhe liǎng zhī jiǎo, xiàng shí kuài shàng zhǐ yī pū, kě lián zhǎng shàng míng zhū, pū zuò yī tuán ròu jiàng, zi chūn què wàng jì le wáng jiā yǎ nǚ ér, jiù shì tā de qián shēn, kàn jiàn ér zi bèi zhàng fū huó huó pū sǐ le, bù shèng ài xī, gāng jiào dé yī gè yī zì, qǐ zhī yào zào lǐ bèng chū yī dào huǒ guāng, lián zhè yī suǒ dà táng xiǎn xiē shāo le.
忽一日盧珪抱着撫弄,卻問王氏道:「你看這兒子,生得好麼?」王氏笑而不答。盧珪怒道:「我與你結髮三載,未嘗肯出一聲。這是明明鄙賤着我,還說甚恩情那裡,總要兒子何用?」倒提着兩隻腳,向石塊上只一撲,可憐掌上明珠,撲做一團肉醬,子春卻忘記了王家啞女兒,就是他的前身,看見兒子被丈夫活活撲死了,不勝愛惜,剛叫得一個「噫」字,豈知藥灶里迸出一道火光,連這一所大堂險些燒了。
qí shí tiān sè yǐ jiāng míng, nà lǎo zhě máng máng xiàng qián tí zhe zi chūn de tóu fà, jiāng tā jìn zài shuǐ wèng lǐ, liáng jiǔ fāng cái huǒ xī. lǎo zhě diē jiǎo tàn dào: rén yǒu qī qíng, nǎi shì xǐ nù yōu jù ài è yù. wǒ kàn nǐ liù qíng dōu jǐn, wéi yǒu ài qíng wèi chú. ruò zài rěn de yī kè, wǒ de dān yào yǐ chéng, hé nǐ dōu shēng xiān le. jīn wǒ dān yào hái hǎo xiū liàn, zhǐ shì nǐ de fán tāi, què jǐ shí tuō dé? kě xī lǎo dà shì jiè, yào xún yī gè xiān cái, nán dé rú cǐ! zi chūn ào huǐ wú dì, zǒu dào táng shàng, kàn nà yào zào shí, zhǐ jiàn zhōng jiān guàn zhuó shǒu bì dà yī gēn tiě zhù, bù zhī xiān yào dōu fēi zài nà lǐ qù le. lǎo zhě tuō le yī fú, tiào rù zào zhōng, bǎ dāo zài tiě zhù shàng guā dé xiē yào mò xià lái, jiào zǐ chūn chī le, suì dǎ fā xià shān. zi chūn fú dì xiè zuì, shuō dào: wǒ dù zi chūn bù cái, yǒu fù lǎo shī zhǔ fù. rú jīn qíng yuàn gēn zhe lǎo shī chū jiā, zhǐ wàng āi lián dì zǐ, shōu liú zài shān shàng bà. lǎo zhě yáo shǒu dào: wǒ zhè suǒ zài, rú hé liú dé nǐ? kě sù huí qù, bù bì duō yán. zi chūn dào: jì rán lǎo shī bù yǔn, róng dì zǐ gǎi guò zì xīn, sān nián zhī hòu, zài lái xiào yòng. lǎo zhě dào: nǐ ruò xiū dé xīn jǐn shí, jiù zài jiā lǐ yě hǎo chéng dào ruò xiū xīn bù jǐn, biàn lái suí wǒ, yì yǒu hé yì. miǎn zhī, miǎn zhī!
其時天色已將明,那老者忙忙向前提着子春的頭髮,將他浸在水瓮里,良久方才火息。老者跌腳嘆道:「人有七情,乃是喜怒憂懼愛惡欲。我看你六情都盡,惟有愛情未除。若再忍得一刻,我的丹藥已成,和你都升仙了。今我丹藥還好修煉,只是你的凡胎,卻幾時脫得?可惜老大世界,要尋一個仙才,難得如此!」子春懊悔無地,走到堂上,看那藥灶時,只見中間貫着手臂大一根鐵柱,不知仙藥都飛在那裡去了。老者脫了衣服,跳入灶中,把刀在鐵柱上颳得些藥末下來,教子春吃了,遂打發下山。子春伏地謝罪,說道:「我杜子春不才,有負老師囑付。如今情願跟着老師出家,只望哀憐弟子,收留在山上罷。」老者搖手道:「我這所在,如何留得你?可速回去,不必多言。」子春道:「既然老師不允,容弟子改過自新,三年之後,再來效用。」老者道:「你若修得心盡時,就在家裡也好成道;若修心不盡,便來隨我,亦有何益。勉之,勉之!」
zi chūn lǐng mìng, bài bié xià shān. bù zé yī rì, yǐ zhì yáng zhōu. wéi shì jiē zhe wèn dào: nà lǎo zhě yào nǐ qù, yǒu hé yòng chù? zi chūn dào: bú yào shuō qǐ, shì wǒ bù cái, fù le zhè lǎo wēng yī piàn měi qíng. wéi shì wèn qí yuán gù, zi zhě dào: tā shì gè dé dào zhī rén, jiào wǒ kān shǒu dān zào, zhǔ fù bù xǔ kāi yán. qǐ zhī wǒ yī shí jiàn shí bù dìng, shī kǒu jiào le yī gè yī zì, bǎ tā shù shí nián xīn qín xiū mìng de dān yào, dōu nòng zǒu le. tā dào wǒ zài rěn de yī kè, tā de dān yào chéng jiù, lián wǒ yě zuò le shén xiān. zhè bú shì huài le tā de shì, lián wǒ de shì yě huài le? yǐ cǐ guī lái, zhòng jiā xiū shèng wéi shì dào: nǐ wèi shén què dào zhè yī zì? zi chūn jiāng suǒ jiàn zhī shì, xì xì shuō chū, fū qī bù shèng jiē tàn.
子春領命,拜別下山。不則一日,已至揚州。韋氏接着問道:「那老者要你去,有何用處?」子春道:「不要說起,是我不才,負了這老翁一片美情。」韋氏問其緣故,子者道:「他是個得道之人,教我看守丹灶,囑付不許開言。豈知我一時見識不定,失口叫了一個『噫』字,把他數十年辛勤修命的丹藥,都弄走了。他道我再忍得一刻,他的丹藥成就,連我也做了神仙。這不是壞了他的事,連我的事也壞了?以此歸來,重加修剩」韋氏道:「你為甚卻道這『噫』字?」子春將所見之事,細細說出,夫妻不勝嗟嘆。
zì cǐ zhī hòu, zi chūn bǎ tiān dà jiā sī diū zài nǎo hòu, rì xī fén xiāng dǎ zuò, dí lǜ níng shén, yī xīn sī xiǎng shén xiān lù shàng. dàn yù gū shuāng pín kǔ zhī rén, biàn dòng qiān dòng bǎi de shě yǔ tā, suī bù bǐ dāng chū bài fèi, què yě jiàn jiàn de shí bù cún yī. shū hū zhī jiān, yòu shì sān nián, yī rì duì wéi shì shuō dào: rú jīn dài yào zài wǎng yún tái qiú jiàn nà lǎo zhě, chāo tuō chén fán. suǒ yú jiā sī, jǐn zhe gōu nǐ yòng dù, pì rú wǒ yǐ sǐ, bù bì gèng xiǎng niàn le. nà wéi shì yě shì yǒu gēn qì de, tīng jiàn zi chūn yào qù, jué wú bàn diǎn liú niàn, zhǐ shuō dào: nà lǎo zhě wèi hé kěn shě zhè xǔ duō yín zi sòng nǐ, míng míng shì kàn nǐ yǒu shén xiān zhī fēn, gù lái diǎn huà, zěn me hái bù xǐng dé? míng zǎo yào yǔ zi chūn jiàn xíng, qǐ zhī zi chūn zhè wǎn tí xià yī shī, liú bié wéi shì, yǐ qián zì wǎng yún tái qù le. shī yún: zhòu xìng zhòu bài rén jiē xiào, xuán sǐ xuán shēng wǒ zì jīng.
自此之後,子春把天大家私丟在腦後,日夕焚香打坐,滌慮凝神,一心思想神仙路上。但遇孤孀貧苦之人,便動千動百的舍與他,雖不比當初敗廢,卻也漸漸的十不存一。倏忽之間,又是三年,一日對韋氏說道:「如今待要再往雲台求見那老者,超脫塵凡。所余家私,盡着勾你用度,譬如我已死,不必更想念了。」那韋氏也是有根器的,聽見子春要去,絕無半點留念,只說道:「那老者為何肯舍這許多銀子送你,明明是看你有神仙之分,故來點化,怎麼還不省得?」明早要與子春餞行,豈知子春這晚題下一詩,留別韋氏,已潛自往雲台去了。詩云:驟興驟敗人皆笑,旋死旋生我自驚。
cóng jīn sā shǒu lí chén wǎng, zhǎng xiào yī shēng guī bái yún.
從今撒手離塵網,長嘯一聲歸白雲。
nǐ dào zǐ chūn wèi hé bù yǔ wéi shì miàn bié, zhǐ yīn sān nián zhāi jiè, yī piàn chéng xīn, yào cóng yáng zhōu bù xíng dào bǐ, kǒng pà wéi shì chà bō bàn dāng gēn suí, zhěng bèi chē mǎ sòng tā, gù cǐ qiāo dì chū le mén qù. liǎng zhī jiǎo shàng dōu zǒu qǐ jiǎn zi lái, fāng cái dào de huá zhōu dì miàn. shàng le huá shān, jìng bēn lǎo jūn cí xià, dàn jiàn liǎng zhū guì shù, bǐ qián yuè jiā cōng cuì. táng zhōng jué wú rén yǐng, lián nà yào zào yě méi xiē zōng jī. zi chūn tàn dào: yí dìng wǒ dù zi chūn bù gāi zuò shén xiān, shī fù bù lái diǎn huà wǒ le. suī rán rú cǐ, wǒ fā le zhè děng yī gè yuàn xīn, nán dào bù jiàn shī fù jiù qù liǎo bù chéng? jīn rì sǐ yě sǐ zài zhè lǐ, duàn rán bù huí qù le. biàn zhù zài cí nèi, cǎo yī mù shí, zhěng zhěng guò le sān nián. shǒu nà lǎo zhě bù jiàn, zhǐ de guì zài xiān xiàng qián kòu tóu, qí gào yún: qiè wéi dì zǐ dù zi chūn, xià tǔ yú mín, chén fán zhuó gǔ. bēn zhú huò lì zhī chǎng, mí liàn shēng sè zhī nèi. méng běn shī kǎi fā cí bēi, zhǐ guī dà dào, nài dì zǐ wèi duàn ài qíng, nán chéng zhèng guǒ. qiǎn guī xiū shěng, sān zài rú chū. zài kòu dān tái, yī chéng bù èr. xǐ xīn dí lǜ, liù gēn qīng jìng wú wèi yǎng xìng xiū zhēn, wàn yuán qù chú dōu jīng fú yuàn dào yuán zǎo qǐ, xiān yù sù lín. bá fán gǔ yú chén āi, kāi mí zōng yú jué lù. yún yún.
你道子春為何不與韋氏面別,只因三年齋戒,一片誠心,要從揚州步行到彼,恐怕韋氏差撥伴當跟隨,整備車馬送他,故此悄地出了門去。兩隻腳上都走起繭子來,方才到得華州地面。上了華山,徑奔老君祠下,但見兩株檜樹,比前越加蔥翠。堂中絕無人影,連那藥灶也沒些蹤跡。子春嘆道:「一定我杜子春不該做神仙,師父不來點化我了。雖然如此,我發了這等一個願心,難道不見師父就去了不成?今日死也死在這裡,斷然不回去了。」便住在祠內,草衣木食,整整過了三年。守那老者不見,只得跪在仙像前叩頭,祈告云:竊惟弟子杜子春,下土愚民,塵凡濁骨。奔逐貨利之場,迷戀聲色之內。蒙本師慨發慈悲,指皈大道,奈弟子未斷愛情,難成正果。遣歸修省,三載如初。再叩丹台,一誠不二。洗心滌慮,六根清淨無為;養性修真,萬緣去除都荊伏願道緣早啟,仙馭速臨。拔凡骨於塵埃,開迷蹤於覺路。云云。
zi chūn zhèng zài shén qián dǎo zhù, hū rán cí hòu zǒu chū yī gè rén lái, jiào dào: láng jūn, nǐ hǎo zhì chéng yě! zi zhě tīng jiàn yǒu rén shuō huà, tái qǐ tóu lái kàn shí, què zhèng shì nà lǎo zhě. yòu jīng yòu xǐ, xiàng qián kòu tóu dào: shī fù, xiǎng shā wǒ yě! dì zǐ dào cǐ pàn wàng sān nián, zěn de zài bù néng yī miàn? lǎo zhě xiào dào: wǒ yǔ nǐ zhāo xī bù lí, zěn shuō sān nián bù jiàn? zi chūn dào: shī fù jì zài cǐ jiān, dì zǐ yuán hé cóng bù kàn jiàn? lǎo zhě dào: nǐ qiě kàn zuò shàng shén xiàng, bǐ wǒ rú hé? zi chūn lián máng zǒu jìn lǎo jūn shén xiàng zhī qián dìng jīng xì kàn, guǒ rán yǔ lǎo zhě quán wú fēn bié. nǎi zhī xiàng lái suǒ yù, jí shì tài shàng lǎo jūn, biàn fú dì qǐng zuì, xiè dào: dì zǐ ròu yǎn zěn shēng rèn dé? zhǐ wàng wǒ shī āi lián dì zǐ, zǎo chuán dà dào.
子春正在神前禱祝,忽然祠後走出一個人來,叫道:「郎君,你好至誠也!」子者聽見有人說話,抬起頭來看時,卻正是那老者。又驚又喜,向前叩頭道:「師父,想殺我也!弟子到此盼望三年,怎的再不能一面?」老者笑道:「我與你朝夕不離,怎說三年不見?」子春道:「師父既在此間,弟子緣何從不看見?」老者道:「你且看座上神像,比我如何?」子春連忙走近老君神像之前定睛細看,果然與老者全無分別。乃知向來所遇,即是太上老君,便伏地請罪,謝道:「弟子肉眼怎生認得?只望我師哀憐弟子,早傳大道。」
lǎo jūn xiào dào: wǒ yīn pà rǔ chù shì rì jiǔ, chén gēn bù duàn, gù jiǎ shè qī zhǒng qíng yuán, lì lì shì rǔ. jīn rǔ xīn xià yǐ jiē qīng jìng, yòu hé yán zāi! wǒ xiǎng hàn shí huái xī wáng liú ān, zhuān hǎo shén xiān, zhí gǎn dé bā gōng xià jiè, yǔ tā xiū hé dān yào.
老君笑道:「我因怕汝處世日久,塵根不斷,故假攝七種情緣,歷歷試汝。今汝心下已皆清淨,又何言哉!我想漢時淮西王劉安,專好神仙,直感得八公下界,與他修合丹藥。
liàn chéng zhī rì, hé zhái tóng shēng, lián nà jī ér gǒu ér, tiǎn le dǐng zhōng yào mò, yě de xiāng suí ér qù, zhì jīn jī míng tiān shàng, quǎn fèi yún jiān. jì shì nǐ yǐ zuò shén xiān, qǐ yǒu qī zǐ piān bù dé dào? wǒ yǒu shén dān sān wán, tè xiāng shòu rǔ, kě liú qí yī, chí guī yǔ wéi shì fú zhī. jiào tā miǎn duò hóng chén, zǎo dēng zǐ fǔ. zi chūn zài bài, shòu le shén dān, què yòu bǐng dào: wǒ dì zǐ pín qióng shí jié, tóu bèn zhǎng ān qīn juàn, dōu dào wǒ shì bài zi, bìng wú yī gè cí bēi wǒ de. rú jīn dì zǐ yào tóng qī wéi shì, zài wǎng zhǎng ān, jiāng chéng nán zǔ jū shě wèi tài shàng xiān cí, cí zhōng zhù zào zhàng liù jīn shēn, gòng fèng xiāng huǒ. dài zhòng qīn juàn jù jí, xiǎo yù yī fān, yě hǎo dǎ pò tā men zhè zhòng mó zhàng. bù zhī wǒ shī kě róng xǔ wǒ dì zǐ fǒu? lǎo jūn zàn dào: shàn zāi, shàn zāi! rǔ jì yǒu cǐ xīn, dài jīn xiàng zhù chéng zhī rì, wú dāng xiǎn shì shén tōng, qiè rǔ shēng tiān, wèi wèi wǎn yě. zhèng shì: shí nián yī jué yáng zhōu mèng, yíng dé rén jiān bài zi míng.
煉成之日,合宅同升,連那雞兒狗兒,餂了鼎中藥末,也得相隨而去,至今雞鳴天上,犬吠雲間。既是你已做神仙,豈有妻子偏不得道?我有神丹三丸,特相授汝,可留其一,持歸與韋氏服之。教他免墮紅塵,早登紫府。」子春再拜,受了神丹,卻又稟道:「我弟子貧窮時節,投奔長安親眷,都道我是敗子,並無一個慈悲我的。如今弟子要同妻韋氏,再往長安,將城南祖居舍為太上仙祠,祠中鑄造丈六金身,供奉香火。待眾親眷聚集,曉喻一番,也好打破他們這重魔障。不知我師可容許我弟子否?」老君贊道:「善哉,善哉!汝既有此心,待金像鑄成之日,吾當顯示神通,挈汝升天,未為晚也。」正是:十年一覺揚州夢,贏得人間敗子名。
huà fēn liǎng tóu, què shuō wéi shì zì zi chūn qù hòu, què yě yī xīn xiū dào, píng qù fán huá, jiāng suǒ yí jiā sī jǐn xíng bù shī, zhī zài yī gè nǚ dào shì guān zhōng, tóu zhāi dù rì. mǎn yáng zhōu rén jiàn tā fū qī yún yóu de yún yóu, qǐ gài de qǐ gài, zuò chū zhè bān xíng jìng, dōu mò zhī qí gù. hū yī rì zi chūn huí lái, yù zhe wéi shì. liǎng gè jù shì de dào zhī rén, zì rán bù yán ér yù. biàn bǎ lǎo jūn suǒ shòu shén dān, fù yǔ wéi shì fú le, zhǐ zuò chāo huà mó yàng, jìng fù zhǎng ān qù tóu jiàn nà zhòng qīn juàn, chéng shàng yī gè shū bù, shuō bǎ chéng nán zǔ jū, shě zuò tài shàng lǎo jūn shén miào, tè mù huáng jīn shí wàn liǎng, zhù zào zhàng liù jīn shēn, gòng fèng diàn shàng. yào quàn nà zhòng qīn juàn, gòng jié shàn yuán.
話分兩頭,卻說韋氏自子春去後,卻也一心修道,屏去繁華,將所遺家私盡行布施,只在一個女道士觀中,投齋度日。滿揚州人見他夫妻雲遊的雲遊,乞丐的乞丐,做出這般行徑,都莫知其故。忽一日子春回來,遇着韋氏。兩個俱是得道之人,自然不言而喻。便把老君所授神丹,付與韋氏服了,只做抄化模樣,徑赴長安去投見那眾親眷,呈上一個疏簿,說把城南祖居,舍作太上老君神廟,特募黃金十萬兩,鑄造丈六金身,供奉殿上。要勸那眾親眷,共結善緣。
qí shí qīn juàn dōu xiào dào: tā liǎng cì dé le héng cái, jǐn jiē fèi bài, zhè bù bì shuō le. hòu cì yòu dé yī dà zhù, zuò le rén jiā, rú hé sān nián zhī hòu, bái bái de sòng yǔ rén qù? zhǐ tā zhàng fū yě bà le, zěn me wéi shì píng shí jì bù jiàn zǔ, yòu bǎ fēn bō yǔ yòng dù de, yì jiē sàn shě? qǐ bù fū qī liǎng gè dōu shì báo fú zhī rén, xiāo shòu bù qǐ, zhì yǒu jīn rì. yǎn jiàn dé zhè zuò zǔ zhái, hái zhí wàn shù yín zi, zěn me yòu yào shě zuò dào yuàn, bié lái mù huà huáng jīn, xìng zhù xiān xiàng. zhè děng chī rén, biàn shì mù dé xiē xiē, zuǒ yòu yě bèi rén piàn qù. wǒ men lǐ tā zé shén! jǐn dōu bì le dà mén, tuī cí bù guǎn xián shì. zi chūn fū qī hán xiào ér guī. nà qīn juàn men dōu liàng dìng dù zi chūn fū qī, duàn rán zhù bù qǐ jīn xiàng de, gù cǐ bù kěn shàng shū. qǐ zhī bàn yuè zhī hòu, zi chūn què yòu shàng mén dì jìn yī gè qǐng tiē ér, xiě zhe dào: zi chūn bù zì liàng lì, jǐn shě huáng jīn liù qiān jīn, zhù zào lǎo jūn xiān xiàng. yǎng zhàng zhòng yuán, fǎ xiāng wán chéng. nǐ yú míng rì fèng xiàng shēng zuò. tè bèi xiǎo zhāi, qǐ qǐng dà dé, tóng guān shèng shì, xìng wù tā cí!
其時親眷都笑道:「他兩次得了橫財,盡皆廢敗,這不必說了。後次又得一大注,做了人家,如何三年之後,白白的送與人去?只他丈夫也罷了,怎麼韋氏平時既不諫阻,又把分撥與用度的,亦皆散舍?豈不夫妻兩個都是薄福之人,消受不起,致有今日。眼見得這座祖宅,還值萬數銀子,怎麼又要舍作道院,別來募化黃金,興鑄仙像。這等痴人,便是募得些些,左右也被人騙去。我們禮他則甚!」盡都閉了大門,推辭不管閒事。子春夫妻含笑而歸。那親眷們都量定杜子春夫妻,斷然鑄不起金像的,故此不肯上疏。豈知半月之後,子春卻又上門遞進一個請貼兒,寫着道:子春不自量力,謹舍黃金六千斤,鑄造老君仙像。仰仗眾緣,法相完成。擬於明日奉像升座。特備小齋,啟請大德,同觀勝事,幸勿他辭!
nà qīn juàn men kàn jiàn, wú bù jīng yà, tàn dào: zěn me jiù chū dé zhè xǔ duō jīn zi? yòu zěn me zhù zào dé zhè děng shén sù? lián máng chāi rén qián qù dǎ tīng, zhǐ jiàn zhòng qīn juàn mén shàng hé mǎn dū chéng shì shù rén jiā, dōu shì tóng rì yǒu yī gè dù zi chūn qīn sòng qǐng tiē, yě bù zhī dù zi chūn yǒu duō shǎo shēn zi. dōu dào zhè shì yǒu xiē qiāo qī. dào cì rì, méi yī gè bù lái. dào de chéng nán, zhǐ jiàn rén shān rén hǎi, tián jiē sāi xiàng, hé chéng nán fù, dōu lái suí xǐ. zǎo wàng jiàn mén lóu yǐ dōu gǎi zào guò le, zào dé shí fēn xióng zhuàng, shàng tóu xiě zhe kǎo lǎo dà jīn zì shì tài shàng xíng gōng sì gè zì. jìn le mén lóu, zhǐ jiàn diàn yǔ láng wǔ, yī chǎn de de jīn bì huī huáng, yào jīng duó mù, yǎn rú tiān gōng yì bān. zài dào diàn shàng kàn shí, zhēn gè huáng jīn zhù jiù de zhàng liù tiān shēn, zhuāng yán wú bǐ. zhòng qīn juàn kàn le, wú bù yáo shǒu zé shé dào: zhēn gè tā nòng qǐ nèn yàng dà shì yè! dàn bù zhī zhè xiē jīn zi shì hé chù lái de? yòu jiàn shén zuò qián, bǎi xià yī dà pán shū cài, yī zhī zi jiǔ, àn àn xiǎng dào: zhè dìng shì tā bàn de zhāi le, zòng biàn jīng jié, wú guò yǒu yī liǎng qì, bù xiāo yī gè rén biàn yī kǒu chī wán le. zěn me xià gè qǐng tiē, yào biàn zhāi xǔ duō rén zhòng? nǐ dào hǎo bù gǔ guài, zhǐ jiàn zi chūn fū fù, dàn yù zhe yī gè dào jīn xiàng qián zhān lǐ de, biàn pěng guò zhāi lái qǐng tā chī xiē, méi gè bù chī, méi gè bù zàn dào gān měi.
那親眷們看見,無不驚訝,嘆道:「怎麼就出得這許多金子?又怎麼鑄造得這等神速?」連忙差人前去打聽,只見眾親眷門上和滿都城士庶人家,都是同日有一個杜子春親送請貼,也不知杜子春有多少身子。都道這事有些蹺蹊。到次日,沒一個不來。到得城南,只見人山人海,填街塞巷,合城男婦,都來隨喜。早望見門樓已都改造過了,造得十分雄壯,上頭寫着栲栳大金字;是「太上行宮」四個字。進了門樓,只見殿宇廊廡,一剗的的金碧輝煌,耀睛奪目,儼如天宮一般。再到殿上看時,真箇黃金鑄就的丈六天身,莊嚴無比。眾親眷看了,無不搖首咋舌道:「真箇他弄起恁樣大事業!但不知這些金子是何處來的?」又見神座前,擺下一大盤蔬菜,一卮子酒,暗暗想道:「這定是他辦的齋了,縱便精潔,無過有一兩器,不消一個人便一口吃完了。怎麼下個請帖,要遍齋許多人眾?」你道好不古怪,只見子春夫婦,但遇着一個到金像前瞻禮的,便捧過齋來請他吃些,沒個不吃,沒個不贊道甘美。
nà qīn juàn men zhèng zài jīng tàn zhī jì, hū jiàn jīn xiàng dǐng shàng, tòu chū yī dào shén guāng, huà zuò sān duǒ bái yún. zhōng jiān de zuò le lǎo jūn, zuǒ biān zuò le dù zi chūn, yòu biān zuò le wéi shì, cóng diàn shàng chū lái, shēng dào kōng lǐ, yuē mò lí dì shí yú zhàng gāo. zhǐ jiàn zi chūn jǔ shǒu yǔ zhòng rén zuò bié, shuō dào: héng yǎn fán mín, zhǐ zhī ài xī qián cái, yān zhī dà dào. dàn kǒng sān zāi héng zhì, sì dà bēng cuī, jī xià jiā sī, pāo yú hé chù? kě bù xǐng zāi! kě bù xī zāi! xiǎo yù fāng bì, zhǐ tīng dé yī piàn shēng xiāo xiān lè, xiǎng zhèn xū kōng, jīng jié dǎo qián, fān gài yōng hòu, rǎn rǎn shēng tiān ér qù. mǎn chéng shì shù, wú bù wàng kōng hé zhǎng dǐng lǐ. yǒu shī wèi zhèng: qiān jīn sàn jǐn pín hé xī, yī niàn guī yī sǐ bù yí.
那親眷們正在驚嘆之際,忽見金像頂上,透出一道神光,化做三朵白雲。中間的坐了老君,左邊坐了杜子春,右邊坐了韋氏,從殿上出來,升到空里,約莫離地十餘丈高。只見子春舉手與眾人作別,說道:「橫眼凡民,只知愛惜錢財,焉知大道。但恐三災橫至,四大崩摧,積下家私,拋於何處?可不省哉!可不惜哉!」曉喻方畢,只聽得一片笙簫仙樂,響振虛空,旌節導前,幡蓋擁後,冉冉升天而去。滿城士庶,無不望空合掌頂禮。有詩為證:千金散盡貧何惜,一念皈依死不移。
kāng kǎi zhàng fū zhōng dé dào, bái yún duǒ duǒ shàng tiān tī.
慷慨丈夫終得道,白雲朵朵上天梯。