strong bào xiān gū huà shēn zuò rǔ mǔ táng sài ér dàn rì wù qián yīnstrong
　　鮑仙姑化身作乳母　唐賽兒誕日悟前因

táng xiào lián de qī huáng shì, chǎn hòu zhǐ wǔ rì, jí qǐ shēn jiē dài qīn qī, gǎn le fēng hán, tóu téng fā rè qǐ lái. yī yào wú xiào, rì zhòng yī rì. xiào lián yī miàn fán rén gù mì nǎi niáng, yī miàn fā tiě dào bīn zhōu qù qǐng míng yī lái kàn, yún:" xì chǎn hòu shāng hán, xié rè tuán jié, yū xuè níng zhì, hàn xià nán shī. xìng mài yǒu yuán shén, qiě yòng liǎng jiě tiáo hé zhī yào, kàn shì hé rú." shí sài ér yǒu sān sì tiān quē rǔ le, bìng bù tí kū, yì wú shēng xī. lǎo bì bǎ mǐ yǐn lái wèi xiē, yě yàn xià qù. pú tái shì gè xiǎo xiàn fēn, nà lǐ xún dé chū hǎo nǎi niáng? kàn le liǎng gè, shén jué ā zā, dōu bù zhòng yì. huáng fū rén zhī bìng shì, yòu jiā xiōng gé fán mèn, jiàn jiàn fā chuǎn, bīn zhōu yī shēng yǐ zì cí qù. xiào lián xīn zhōng zháo jí, wéi yǒu kòu qí zǔ zōng bǎo yòu. huáng fū rén zhī dì jí dì fù lái wèn hòu, shēng yǎn yī kàn, zhī dào bù jì, quàn xiào lián yù bèi hòu shì. zhī jiàn mén shàng lǎo jiā rén jìn lái bǐng dào:" yǒu yí gè nǎi niáng, shuō shì jǐ níng zhōu rén, liú luò zài zhè lǐ de, bù lùn gù jià. kàn qù dào yě jié jìng." xiào lián dào:" wǒ xīn yǐ suì le, fán zūn jiù chū qù wèn wèn tā." jiù zǐ dào:" zhè shì jí yào jǐn de shì, jiào jìn lái kàn de hǎo." lǎo jiā rén suí jiāng nǎi zǐ yǐn jìn. dàn jiàn:
　　唐孝廉的妻黃氏，產後止五日，即起身接待親戚，感了風寒，頭疼發熱起來。醫藥無效，日重一日。孝廉一面煩人雇覓奶娘，一面發帖到濱州去請名醫來看，云：「系產後傷寒，邪熱摶結，瘀血凝滯，汗下難施。幸脈有元神，且用兩解調和之藥，看是何如。」時賽兒有三四天缺乳了，並不啼哭，亦無聲息。老婢把米飲來餵些，也咽下去。蒲台是個小縣分，那裡尋得出好奶娘？看了兩個，甚覺腌臢，都不中意。黃夫人之病勢，又加胸膈煩悶，漸漸發喘，濱州醫生已自辭去。孝廉心中着急，唯有叩祈祖宗保佑。黃夫人之弟及弟婦來問候，生眼一看，知道不濟，勸孝廉預備後事。只見門上老家人進來稟道：「有一個奶娘，說是濟寧州人，流落在這裡的，不論雇價。看去到也潔淨。」孝廉道：「我心已碎了，煩尊舅出去問問他。」舅子道：「這是極要緊的事，教進來看的好。」老家人隨將奶子引進。但見：

shēn cái bù féi bù shòu, chuān yī lǐng yā tóu lǜ de xì bù kuān shān tóu fà bàn hēi bàn bái, guǒ yī piàn fó tóu qīng de huá líng xiǎo pà. miàn yǒu zhòng yí, bí rú xuán dǎn. shuāng móu yì yì, guāng huá dòng ruò chūn xīng liǎng ěr dān dān, jié bái wān rú xīn yuè. gǔ xiāng duān yán, yōng yōng hū guī zhōng yì fàn shén zī xiù yì, piāo piāo rán lín xià qīng fēng. yāo xì wú fèng sù luó qún, jiǎo zhe yǒu léng huáng gé lǚ. dōu cāi dào yǒu shì bàn lǎo de xiāo niáng, shéi zhī shì zhēn gè cháng shēng de xiān lǎo.
　　身材不肥不瘦，穿一領鴨頭綠的細布寬衫；頭髮半黑半白，裹一片佛頭青的滑綾小帕。面有重頤，鼻如懸膽。雙眸熠熠，光華動若春星；兩耳耽耽，潔白彎如新月。骨相端嚴，雍雍乎閨中懿範；神姿秀逸，飄飄然林下清風。腰系無縫素羅裙，腳著有棱黃葛履。都猜道有似半老的蕭娘，誰知是真箇長生的仙姥。

xiào lián jiàn cǐ mǔ suī chuān yī shēn bù fú, róng zhǐ fēi fán, jué dào yǒu xiē qiāo qī. yīn jǐ rì xīn sī fán luàn, méi gè zhǔ zhāng, suì jiào lǎo méi yǐn zhì fū rén wò tà qián, xiào lián yì suí hòu bù rén. fū rén bìng suī hūn chén, xīn què míng bái, kāi yǎn yī kàn, jiù diǎn diǎn tóu. jiù mǔ jiù jiāng wài shēng nǚ bào qǐ dì yǔ rǔ mā, rǔ mā jiē zài shǒu kàn kàn dào:" hǎo." zhī jiàn sài ér xī xī de xiào gè bù yǐ, kǒu nèi yā yā de, què xiàng yào shuō xiē huà de guāng jǐng. xiào lián dà wéi qí yì, jiù mǔ zài qù bào shí, diào zhe tóu bù lǐ. lǎo méi dào shì rèn shēng, bǎ liǎng shǒu lái pāi pāi qù jiē shí, sài ér kàn yī kàn, yě diào zhuǎn tóu qù le. huáng fū rén jiàn le zhè gè guāng jǐng, biàn dào:" wǒ ér, wǒ méi fú qì zuò nǐ de mǔ qīn, zhè gè cái shì wǒ ér dí zhēn qīn niáng le." shuō wèi bì, lèi rú yǔ xià, hūn yūn qù le. xiào lián jí huàn xǐng lái, fū rén yǎn lèi gǔn gè bú zhù, xiàng zhe xiào lián dào:" xiàng gōng hǎo shēng kàn dài rǔ niáng." xiào lián qì yàn xīn suān, suì qǐng rǔ niáng bào zhe sài ér dào xī fáng ān xiē, liú xià jiù zǐ jiù mǔ zài jiā xiāng bàn bìng rén.
　　孝廉見此姆雖穿一身布服，容止非凡，覺道有些蹺蹊。因幾日心思煩亂，沒個主張，遂叫老梅引至夫人臥榻前，孝廉亦隨後步人。夫人病雖昏沉，心卻明白，開眼一看，就點點頭。舅母就將外甥女抱起遞與乳媽，乳媽接在手看看道：「好。」只見賽兒嘻嘻的笑個不已，口內啞啞的，卻像要說些話的光景。孝廉大為奇異，舅母再去抱時，掉着頭不理。老梅道是認生，把兩手來拍拍去接時，賽兒看一看，也掉轉頭去了。黃夫人見了這個光景，便道：「我兒，我沒福氣做你的母親，這個才是我兒的真親娘了。」說未畢，淚如雨下，昏暈去了。孝廉急喚醒來，夫人眼淚滾個不住，向着孝廉道：「相公好生看待乳娘。」孝廉氣咽心酸，遂請乳娘抱着賽兒到西房安歇，留下舅子舅母在家相伴病人。

kàn kàn yī kè zhòng shì yī kè, qì nì shàng lái. lǎo méi jiāng fū rén bào zài huái nèi, fǔ mó xiōng táng. xiào lián zuò zài chuáng tóu. shǒu dào bàn yè, jiào shēng:" sài ér! zuò niáng de wǎng shēng le wú ér le." yòu xiàng xiào lián dào:" lǎo méi shén hǎo, xiàng gōng shōu yòng le tā, zài shēng gè ér zi jiē xù xiāng huǒ bà. wǒ qù le." suì míng mù ér shì. xiào lián fàng shēng dà kū, suì yí chū qù fàng yú zhèng tīng shàng, yī jiā jǔ āi. rǔ mǔ zhī dào fū rén yǐ sǐ, tiān míng qǐ lái, bào zhe sài ér chū dào tīng shàng, sài ér hū dì gū gū de kū. xiào lián gān cháng yù duàn, fǔ zhe sài ér shuō dào:" wú ér yuè shàng wèi zú, jiù zhī dào mǔ qīn sǐ le me?" yuè kū gè bù zhǐ. rǔ mǔ dào:" mò kū bà, wú ér rì hòu fēng zèng mǔ qīn bà." sài ér fāng zhù le kū. jiā rén tīng jiàn àn àn chēng qí. xiào lián fēn fù rǔ mǔ:" shǎo bu dé yǒu nǚ qīn qī lái diào sāng, yào kàn sài ér, tuī zhe shuì jiào bà." rǔ mǔ shuō:" dài qīn qī lái shí, wǒ jiào sài ér shuì jiù shì le." nà shí máng máng de bèi bàn yī qīn guān guǒ bìn liàn, yán qǐng sēng rén sòng jīng lǐ chàn, diào sāng zhě gài zhǐ lǐng tiē, zhěng zhěng bēi āi le qī qī sì shí jiǔ rì.
　　看看一刻重似一刻，氣逆上來。老梅將夫人抱在懷內，撫摩胸膛。孝廉坐在床頭。守到半夜，叫聲：「賽兒！做娘的枉生了吾兒了。」又向孝廉道：「老梅甚好，相公收用了他，再生個兒子接續香火罷。我去了。」遂瞑目而逝。孝廉放聲大哭，遂移出去放於正廳上，一家舉哀。乳母知道夫人已死，天明起來，抱着賽兒出到廳上，賽兒忽地呱呱的哭。孝廉肝腸欲斷，撫着賽兒說道：「吾兒月尚未足，就知道母親死了麼？」越哭個不止。乳母道：「莫哭罷，吾兒日後封贈母親罷。」賽兒方住了哭。家人聽見暗暗稱奇。孝廉吩咐乳母：「少不得有女親戚來弔喪，要看賽兒，推着睡覺罷。」乳母說：「待親戚來時，我叫賽兒睡就是了。」那時忙忙的備辦衣衾棺槨殯殮，延請僧人誦經禮懺，弔喪者概止領帖，整整悲哀了七七四十九日。

xiào lián zì cóng fū rén sǐ de nà yè zài tīng shàng shuì qǐ, hòu suì yí tà zài tīng cè shū fáng, bǎ hòu miàn sì wǔ jiān nèi shì ràng yǔ rǔ mǔ, lìng lǎo bì zài nèi fú shì. yīn sàng zhōng āi kǔ, bìng le jǐ rì, bì mén jìng zuò. xiǎng qǐ zhè gè rǔ mǔ zhuó shí gǔ guài, tā lái shí zhèng zhí fū rén bìng wēi, bù céng xì wèn lái lì, suì jiào lǎo bì qǐng rǔ mǔ chū lái. xiào lián ràng zuò bì, wèn:" sài ér liǎng rì ài chī rǔ me?" rǔ mǔ shuō:" xiǎng yīn fū rén sǐ le, chī dé shǎo." xiào lián dào:" shí bù mán nǐ shuō, sài ér zì shēng chū lái, cóng bú huì tí kū, bìng wú shēng xī. zì cóng nǐ lái zhī hòu, bù dàn huì kū huì xiào, bìng qiě yǒu zhī shí, wǒ xiǎng lái bì yǒu yuán gù. qiě shàng wèi zhī nǐ xìng shì jí guàn, kàn lái shì gè dà jiā jǔ zhǐ, bú shì zuò rǔ mǔ de, wèi hé tè xún dào shè xià? wǒ xīn lǐ wěi shí bù néng jiě. rú jīn wǒ ér quán zhàng zhe nǐ, bù fáng shuō yǔ wǒ zhī dào." rǔ mǔ shuō:" tiān xià shì, jiē yǒu zì rán zhī shù. lǎo shēn xìng bào, xiān fù zuò guò yǎn zhōu fǔ tài shǒu. zài rèn zhī shí, xiān fù cháng shuō jǐ níng zhōu yǒu gè shén tóng, shí èr suì shàng yóu xiáng, hòu lái bì rán xiǎn dá, jiù jiāng lǎo shēn xǔ le tā. dài rèn mǎn huí jí, lǎo shēn jiù suí zhàng fū guī yú jǐ níng. bù qī xiān fū cái gāo mìng jiǎn, lǚ jǔ bù dì, yì yù fèn mèn, zhì yú bìng wáng. xiān fū wáng hòu sān rì, lǎo shēn shēng xià gè ér zi, lín pén jiù sǐ le." xiào lián dào:" zhè shì zài jǐ yuè jiān ne?" rǔ mǔ dào:" shì běn nián bā yuè shí wǔ yǒu shí. lǎo shēn wú ér wú nǚ, zàng le zhàng fū, yào qù zuò gè ní gū. hū dé yī mèng, jiàn sòng shēng niáng niáng xiàng lǎo shēn shuō:' nǐ shēng de ér zi, yuán gāi shì nǚ shēn, cuò tóu le nán tāi, suǒ yǐ wǒ yòu sòng dào pú tái xiàn zhēn xiào lián jiā qù le. nǐ zhè lǐ sǐ, tā nà lǐ shēng lī.' lǎo shēn yīn cǐ dào lái, wèn xìng zhēn de xiào lián dōu shuō méi yǒu. wèn zhe yí gè suàn mìng de yuè xiān shēng, shuō shì gè zhēn zhèng xiào lián, bú shì xìng zhēn, shì xìng táng, tā jiā zhèng yào xún gè rǔ mǔ, nǐ zào huà, zhè gū niáng tā rì dà guì lī. lǎo shēn shì zhè gè yuán yóu lái de."
　　孝廉自從夫人死的那夜在廳上睡起，後遂移榻在廳側書房，把後面四五間內室讓與乳母，令老婢在內伏侍。因喪中哀苦，病了幾日，閉門靜坐。想起這個乳母着實古怪，他來時正值夫人病危，不曾細問來歷，遂叫老婢請乳母出來。孝廉讓坐畢，問：「賽兒兩日愛吃乳麼？」乳母說：「想因夫人死了，吃得少。」孝廉道：「實不瞞你說，賽兒自生出來，從不會啼哭，並無聲息。自從你來之後，不但會哭會笑，並且有知識，我想來必有緣故。且尚未知你姓氏籍貫，看來是個大家舉止，不是做乳母的，為何特尋到舍下？我心裡委實不能解。如今我兒全仗着你，不妨說與我知道。」乳母說：「天下事，皆有自然之數。老身姓鮑，先父做過兗州府太守。在任之時，先父常說濟寧州有個神童，十二歲上游庠，後來必然顯達，就將老身許了他。迨任滿回籍，老身就隨丈夫歸於濟寧。不期先夫才高命蹇，屢舉不第，抑鬱憤悶，至於病亡。先夫亡後三日，老身生下個兒子，臨盆就死了。」孝廉道：「這是在幾月間呢？」乳母道：「是本年八月十五酉時。老身無兒無女，葬了丈夫，要去做個尼姑。忽得一夢，見送生娘娘向老身說：『你生的兒子，原該是女身，錯投了男胎，所以我又送到蒲台縣真孝廉家去了。你這裡死，他那裡生哩。』老身因此到來，問姓真的孝廉；都說沒有。問着一個算命的岳先生，說是個真正孝廉，不是姓真，是姓唐，他家正要尋個乳母，你造化，這姑娘他日大貴哩。老身是這個緣由來的。」

xiào lián tīng le zhèi xiē huà, yù dài xìn tā, kǒng wú shì lǐ yù dài bù xìn, sài ér zhè gè qíng jǐng, què yòu qí guài. yīn xiàng rǔ mǔ dào:" rú jīn sài ér yě jiù shì nǐ de qīn ér le, wàng nǐ fǔ yù cháng chéng, xiān jīng zài dì xià yě shì gǎn jī de." rǔ mǔ dào:" bù xiāo shuō de. lǎo shēn dāng rì suí fù qīn zài rèn, céng qǐng guò míng shī dú shū, jīng shǐ zǐ jí jiē qǐng dà yì. yòu yán nǚ shī jiào guò zhēn zhǐ, fán cì xiù zǔ xún zhī shì, yì suǒ yōu wèi. dài lìng ài zhǎng dà, lǎo shēn dāng yī yī jiào dǎo, rì hòu jià gè jiā xù, lǎo shēn yě yào suí qù yǐ zhōng yú nián." xiào lián dà jīng, sù rán zhì jìng dào:" wǒ nǚ ér zhǎng dà shí, zì rán bǎ nǐ zuò qīn niáng kàn dài. dàn hái yǒu jù huà xiāng wèn: qián rì nǐ shuō sài ér rì hòu fēng zèng mǔ qīn, zhè jù huà gèng wéi nán jiě, cóng méi yǒu nǚ xù fēng zhàng mǔ niáng de lǐ." bào mǔ dào:" lìng ài nǚ ér sài guò nán ér, shì yǐ shuō zhe zhǐ tā kū de." xiào lián xiǎng sòng shēng niáng niáng zài wáng qī mèng zhōng jiǎng de huà, tā yě zhī dào, gèng jué kě yì, suì lì qǐ shēn shēn shēn sì yī dào:" sài ér zhōng shēn dōu yào yǎng jiè dà lì, xué shēng zì dāng xián jié yǐ bào." bào mǔ shuō shēng:" bù gǎn." zì xiàng nèi zhái qù le.
　　孝廉聽了這些話，欲待信他，恐無是理；欲待不信，賽兒這個情景，卻又奇怪。因向乳母道：「如今賽兒也就是你的親兒了，望你撫育長成，先荊在地下也是感激的。」乳母道：「不消說得。老身當日隨父親在任，曾請過名師讀書，經史子集皆請大義。又延女師教過針黹，凡刺繡組紃之事，亦所優為。待令嬡長大，老身當一一教導，日後嫁個佳婿，老身也要隨去以終餘年。」孝廉大驚，肅然致敬道：「我女兒長大時，自然把你做親娘看待。但還有句話相問：前日你說賽兒日後封贈母親，這句話更為難解，從沒有女婿封丈母娘的理。」鮑母道：「令嬡女兒賽過男兒，是以說着止他哭的。」孝廉想送生娘娘在亡妻夢中講的話，他也知道，更覺可異，遂立起身深深四揖道：「賽兒終身都要仰借大力，學生自當銜結以報。」鮑母說聲：「不敢。」自向內宅去了。

xiào lián xiǎng zhe suí wén dì chū shēng de shì, yīn jiǎn chū tōng jiàn kàn, yún:" dì dàn shēng shí zǐ qì chōng tíng, shǒu zhōng yǒu wén yuē" wáng". suí yǒu yī ní lái qǐng jū yù. jū wú jǐ, ní ǒu tā chū, dì mǔ zì bào huái zhōng, hū dǐng shàng yǒng chū liǎng jiǎo, biàn tǐ jiē chéng lóng wén. dà jīng tóu dì. ní xīn dòng jí hái, yuē:' zhè yī jīng, zhì lìng wú ér chí zuò shí nián tiān zǐ.' dà dǐ shǐ chuán suǒ zài, liàng fēi xū yǔ, zhè yàng qí shì yuán shì yǒu de." nǎi fēn fù jiā rén hū rǔ mǔ wèi bào tài tài.
　　孝廉想着隋文帝初生的事，因檢出《通鑑》看，云：「帝誕生時紫氣沖庭，手中有文曰「王」。隨有一尼來請鞠育。居無幾，尼偶他出，帝母自抱懷中，忽頂上湧出兩角，遍體皆成龍紋。大驚投地。尼心動亟還，曰：『這一驚，致令吾兒遲做十年天子。』大抵史傳所載，諒非虛語，這樣奇事原是有的。」乃吩咐家人呼乳母為鮑太太。

guāng yīn shū hū, sài ér jiāng jí zhōu qī le. xiào lián yù bèi jiǔ yán, qǐng nǚ qīn qī lái kàn sài ér zhuā zhōu. zhì qī bì jí. lǎo méi bì biàn xiàng zhōng táng pù xià hóng tǎn, bǎi liè zhuā zhōu wù jiàn. bào mǔ dào:" yǒu jiàn xū fàng yī kǒu." xiào lián suí qǔ zǔ yí sōng wén jiàn, yuǎn wú fàng zài hóng tǎn shàng. lǎo méi biàn qù bào le sài ér chū lái, jiàn le qīn qī zhǐ shì xiào. bào mǔ yòu zài xiù nèi tàn chū yī kē yù yìn, guāng huá duó mù, fàng zài jiàn zhī zuǒ páng. rán hòu jiāng sài ér zuò xià hóng tǎn. gè jiàn bù zhuā, jìng pá dào qián miàn, yòu shǒu bà jiàn tuō zài shēn biān, zài sān wán nòng, pín yǐ shǒu zhǐ diǎn jiàn qiào. bào mǔ jiù qù qiào yǔ tā kàn le kàn, xiào lián máng jiē le qù. sài ér zuǒ shǒu jiù qǔ yù yìn. yìn yǒu niǔ, niǔ yǒu hóng sī tāo, zì jǐ jìng chuān zài shǒu bì shàng le. yòu fān fān jǐ běn shū jí, yú wài dōu bù kàn. zhòng qīn qī dōu dāi le, bào mǔ suì bào le sài ér jìn qù. dōu zài nà biān sān sān liǎng liǎng, cāi zhè nǎi niáng shì gè yāo guài. xiào lián suī rán wén de, yáng wèi bù zhī. dào wǎn gè sàn. wèi jǐ, yòu shì huáng fū rén zhōu nián zhī qī le, xiào lián zài líng qián shè yán kū jì. sài ér tīng jiàn, wù yào chū lái, yě hé zhe fù qīn kū. xiào lián dào hán zhuó yǎn lèi zhù le shēng, kǒng shāng le nǚ hái zhī yì. zì hòu wú huà.
　　光陰倏忽，賽兒將及周期了。孝廉預備酒筵，請女親戚來看賽兒抓周。至期畢集。老梅婢便向中堂鋪下紅毯，擺列抓周物件。鮑母道：「有劍須放一口。」孝廉隨取祖遺松紋劍，遠無放在紅毯上。老梅便去抱了賽兒出來，見了親戚只是笑。鮑母又在袖內探出一顆玉印，光華奪目，放在劍之左旁。然後將賽兒坐下紅毯。各件不抓，竟爬到前面，右手把劍拖在身邊，再三玩弄，頻以手指點劍鞘。鮑母就去鞘與他看了看，孝廉忙接了去。賽兒左手就取玉印。印有鈕，鈕有紅絲絛，自己竟穿在手臂上了。又翻翻幾本書籍，餘外都不看。眾親戚都呆了，鮑母遂抱了賽兒進去。都在那邊三三兩兩，猜這奶娘是個妖怪。孝廉雖然聞得，陽為不知。到晚各散。未幾，又是黃夫人周年之期了，孝廉在靈前設筵哭祭。賽兒聽見，務要出來，也和着父親哭。孝廉到含着眼淚住了聲，恐傷了女孩之意。自後無話。

sài ér dào wǔ suì shí, bào mǔ jiào tā dú nǚ xiǎo xué, yī biàn jí néng bèi sòng, huì wù yǐng yì, guò mù zhé bù wàng. sì shū wǔ jīng zhǐ liǎng nián dú wán. lüè jiǎng dà yì, wén yī zhī shí, yòu néng jiě gǔ rén suǒ wèi jiě, fā gǔ rén suǒ wèi fā. xiào lián jiā zhōng yǒu de shì shū, jǐn sòng dào nèi shì, yóu tā kàn wán. jiǔ suì shí suì shàng tou, wén zhāng shī fù, wú suǒ bù miào. yī rì yào kàn bīng shū. bào mǔ yún:" bīng shū shàng wèi dào lī, yǒu wǔ jīng qī shū zài cǐ, kàn kàn bà." xiào lián jiàn shuō yào kàn bīng shū, xīn zhōng yí yà, qiě shì shì nǚ ér de zhì xiàng, lián bào mǔ qǐng dào qián tīng. sài ér fāng shí yī suì, chuān de dōng fāng liàng shān zǐ, shuǐ mò pī fēng, é huáng qún, sù líng wà, chā de shì shuǐ jīng zān yǔ bì yù chāi, yún huán quán quán, yíng zé zhào rén. píng sù xìng gé, bù xǐ xūn xiāng, bù ài qǐ xiù, bù dài huā duǒ, bù shī zhī fěn. xiào lián xiǎng: wǒ ér zì shì xiān zǐ jiàng shēng. yòu jiàn bào mǔ chuān zhe de, hái shì shí nián yǐ qián jìn lái de yī lǚ, jué wú chén gòu, fǎn jué xīn xiān, xiào lián yě cāi shì gè xiān lǎo le. suí wèn dào:" bào tài tài yòng zhāi, wǒ ér xiǎo xiǎo nián jì, shàng gāi chī xiē hūn." sài ér dào:" hái ér fán shì suí zhe tài tài." xiào lián dào:" jiù shì xiào shùn le." yīn qǔ zhèn shū de yí kuài fāng yù, shàng diāo zhe gè pán chī, dì yǔ sài ér dào:" wǒ ér zhèn shū shǎo bu dé de, kě jiù fù shī yī shǒu." sài ér suí kǒu yín dào:
　　賽兒到五歲時，鮑母教他讀《女小學》，一遍即能背誦，慧悟穎異，過目輒不忘。《四書》《五經》只兩年讀完。略講大義，聞一知十，又能解古人所未解，發古人所未發。孝廉家中有的是書，盡送到內室，由他看玩。九歲、十歲上頭，文章詩賦，無所不妙。一日要看兵書。鮑母云：「兵書尚未到哩，有《武經七書》在此，看看罷。」孝廉見說要看兵書，心中疑訝，且試試女兒的志向，連鮑母請到前廳。賽兒方十一歲，穿的東方亮衫子，水墨披風，鵝黃裙，素綾襪，插的是水精簪與碧玉釵，雲鬟鬈鬈，瑩澤照人。平素性格，不喜薰香，不愛綺繡，不戴花朵，不施脂粉。孝廉想：我兒自是仙子降生。又見鮑母穿着的，還是十年以前進來的衣履，絕無塵垢，反覺新鮮，孝廉也猜是個仙姥了。隨問道：「鮑太太用齋，我兒小小年紀，尚該吃些葷。」賽兒道：「孩兒凡事隨着太太。」孝廉道：「就是孝順了。」因取鎮書的一塊方玉，上雕着個蟠螭，遞與賽兒道：「我兒鎮書少不得的，可就賦詩一首。」賽兒隨口吟道：

wáng chī qiān gǔ zhèn shī shū, hǎo sì jū fāng sòng dài rú.
　　王螭千古鎮詩書，好似拘方宋代儒。

hé bù huà lóng xíng yǔ qù? jiǔ tiān chū rù shèng shén jù.
　　曷不化龍行雨去？九天出入聖神俱。

xiào lián dà jīng dào:" wǒ ér de shī, gé gāo zhǐ yuǎn, jiù shì dāng jīn cái zǐ, yě kǒng bù jí. dú shì sòng rú shì chuán shù shèng dào de, bù yí dǐ chì." sài ér dào:" kǒng zǐ yī bù lún yǔ, zhǐ jiào rén yǐ xué wèn, cóng bù yán jí xìng tiān, zǐ gòng suǒ wèi bù kě dé ér wén zhě, zì fēi dà xián yǐ shàng zhī zī, bù néng jǐ yě. zi sī wèi kǒng zǐ zhī sūn, qīn chéng jiā xué, gù zhōng yōng yī shū, shuō dào xìng tiān shàng tou, yuē: wéi tiān xià zhì chéng wèi néng jǐn qí xìng, kě yǔ tiān dì cān. zé zhī shèng rén zhī dào, cū zhě fū fù yǔ zhī, jīng zhě tiān dì tóng dé. gù yuē zhì chéng wèi néng huà, yòu yuē zhì chéng rú shén. shèng rén shén míng biàn huà, qǐ jū jū yān shéng qū chǐ bù zhě hū? shàn xué kǒng zǐ zhě wéi yǒu mèng shì. qī piān suǒ shù, bù yuè hū rén yì xiào dì, cǐ rén shèng zhī dà lù yě. qí xìng shàn yī yǔ, bù guò wèi zhōng xià rén shuō fǎ. tā zì jǐ dé lì chù, zài yú jìn xìng zhī tiān. kǒng zǐ wǔ shí xué yì, mèng zǐ zhōng shēn wèi cháng yán yì, chéng yǐ yì zhě, nǎi tiān dào yōu yuǎn zhī jí zhì, shàng zhì yì suǒ nán míng. sòng rú wèi dá tiān dào, qiáng wèi chuán zhù, rú cān chán zhě shàng gé yī chén, tú shēng hòu xué zhě zhī zhàng bì. yòu jiǎng dào xìng lǐ, fēi yǐng xiǎng mó hu, jí kè huà chuān záo, bù néng tòu chè yuán tóu, zhǐ jué dào chù chù ài. ruò fú rì yòng píng cháng, shèng rén suí shí ér yīng, yào zhī gè dāng yú lǐ, hé yòng shè lì duō shǎo yū bǎn guī jǔ, lìng rén yìn dìng xīn yǎn, fǎn yí dá quán zhě wèi yú xián, tōng biàn zhě wèi shī shǒu, cǐ zhēn duò rù kē jiù zhōng ěr. hái ér dú shū, yào wù shèng xián běn zhǐ, bù bǐ jīng shēng yǎn kǒng, zhǐ xiàng zhāng jù zuān yán, zuò yī yàng hú lu zhī jiě, shì yǐ yǔ sòng rú bù hé. xìng fù qīn wù yà zhī." xiào lián dāi le, bù néng chū yī yǔ. sài ér jí xiàng fù qīn shuō shēng" jìn qù", tóng bào mǔ huǎn bù jìn qù le.
　　孝廉大驚道：「我兒的詩，格高旨遠，就是當今才子，也恐不及。獨是宋儒是傳述聖道的，不宜詆斥。」賽兒道：「孔子一部《論語》，只教人以學問，從不言及性天，子貢所謂不可得而聞者，自非大賢以上之資，不能幾也。子思為孔子之孫，親承家學，故《中庸》一書，說到性天上頭，曰：唯天下至誠為能盡其性，可與天地參。則知聖人之道，粗者夫婦與知，精者天地同德。故曰至誠為能化，又曰至誠如神。聖人神明變化，豈拘拘焉繩趨尺步者乎？善學孔子者唯有孟氏。七篇所述，不越乎仁義孝弟，此人聖之大路也。其性善一語，不過為中下人說法。他自己得力處，在於盡性知天。孔子五十學《易》，孟子終身未嘗言《易》，誠以《易》者，乃天道幽遠之極致，上智亦所難明。宋儒未達天道，強為傳注，如參禪者尚隔一塵，徒生後學者之障蔽。又講到性理，非影響模糊，即刻畫穿鑿，不能透徹源頭，只覺到處觸礙。若夫日用平常，聖人隨時而應，要之各當於理，何用設立多少迂板規矩，令人印定心眼，反疑達權者為踰閑，通變者為失守，此真墮入窠臼中耳。孩兒讀書，要悟聖賢本旨，不比經生眼孔，只向章句鑽研，作依樣葫蘆之解，是以與宋儒不合。幸父親勿訝之。」孝廉呆了，不能出一語。賽兒即向父親說聲「進去」，同鮑母緩步進去了。

xiào lián sī xiǎng: wǒ ér nián xiǎo, wèi bì yǒu cǐ dà qí jiàn jiě, dìng shì de mǔ jiào dǎo de. nǚ hái ér xū zuò bù dé chuán shù dào tǒng de rén, běn fèn shàng hái gāi zuò xiē nǚ gōng cái shì. guò le jǐ shí, xiào lián yòu qǐng sài ér chū lái, wèn:" hái ér xiàng lái kě céng xí xiē nǚ gōng?" dá dào:" hái ér jì míng wéi sài ér, bú shì gè xí nǚ gōng de nǚ zǐ le." xiào lián xiàng zhe bào mǔ wèn dào:" kě yào xí xiē?" bào mǔ dào:" yào cóng qí xìng, bù yòng qiáng zhī." xiào lián yòu wèn:" hái ér, gǔ lái liè nǚ suǒ qǔ de shì nà jǐ gè?" sài ér dào:" zhì rú xīn xiàn yīng, xiào rú cáo é, zhēn rú mù lán, jié rú cáo lìng nǚ, cái rú sū ruò lán, liè rú mèng jiāng, jiē kě wèi chū lèi bá cuì zhě." xiào lián yòu wèn:" fū fù hé měi ér yǒu fù dé zhě shì shuí?" yuē:" cáo dà jiā dì yī." xiào lián xǐ jí, suì zhǐ tíng qián suǒ zhǒng bān zhú, bù jū shī cí, lìng yǒng yī shǒu, yì gài yǐ xiāng fēi wèi nǚ dé zhī zhì yě. sài ér lì chéng yī xiǎo lìng yún:
　　孝廉思想：我兒年小，未必有此大奇見解，定是的母教導的。女孩兒須做不得傳述道統的人，本分上還該做些女紅才是。過了幾時，孝廉又請賽兒出來，問：「孩兒向來可曾習些女紅？」答道：「孩兒既名為賽兒，不是個習女紅的女子了。」孝廉向着鮑母問道：「可要習些？」鮑母道：「要從其性，不用強之。」孝廉又問：「孩兒，古來列女所取的是那幾個？」賽兒道：「智如辛憲英，孝如曹娥，貞如木蘭，節如曹令女，才如蘇若蘭，烈如孟姜，皆可謂出類拔萃者。」孝廉又問：「夫婦和美而有婦德者是誰？」曰：「曹大家第一。」孝廉喜極，遂指庭前所種斑竹，不拘詩詞，令詠一首，意蓋以湘妃為女德之至也。賽兒立成一小令云：

qíng mò mò, lèi shuāng shuāng, èr nǚ tóng xīn sǎ bì huáng. bù xiàng jiǔ yí cóng shùn dì, xiāng chuān dú zì zuò jūn wáng.
　　情脈脈，淚雙雙，二女同心灑碧篁。不向九疑從舜帝，湘川獨自作君王。

xiào lián yòu dāi le. yīn wèn:" sòng cháo huáng hòu, rú gāo cáo xiàng mèng hé rú?" sài ér dá dào:" shǒu guī jǔ zhī fù rén sòng rú zhī suǒ wèi xián hòu yě." xiào lián jí le, yì yù yào bǎ lǚ hòu wǔ hòu wèn wèn, yòu bù biàn chū zhū kǒu. shí yǐ xīn yuè chū yú xī tiān, yòu lìng zài yín yī shī. sài ér xìn kǒu yīng shēng yún:
　　孝廉又呆了。因問：「宋朝皇后，如高曹向孟何如？」賽兒答道：「守規矩之婦人；宋儒之所謂賢后也。」孝廉急了，意欲要把呂后、武后問問，又不便出諸口。時已新月出於西天，又令再吟一詩。賽兒信口應聲云：

lù xǐ kōng tiān xīn yuè gōu, yáo tái sù nǚ nòng qīng qiū.
　　露洗空天新月鈎，瑤台素女弄清秋。

shì jiāng bǎo jiàn fēng máng qū, yī piàn shuāng huá sù jiǔ zhōu.
　　似將寶劍鋒釯屈，一片霜華肅九州。

xiào lián yǐ yuè nǎi hòu fēi zhī xiàng, xīn yuè chū shēng yǒu yòu zhì zhī yì, yǐ cǐ mìng tí, zài bo nǚ ér jiāng lái zhī chèn. bù yì shī zhōng shā qì lǐn rán, jué wú guī gé zhī zhì. yīn wēi wēi de jiǎ wèn dào:" wǒ ér de shī cí, dōu yǒu cǎo mǎng yīng xióng kǒu qì, què xiàng gè cáo cāo lǐ mì nà yàng rén zuò de, gǎn shì jiù shī me?" bào mǔ dài dá dào:" gū niáng shì nǚ zhōng zhàng fū, gù cǐ zuò lái de shī cí, dōu jué de guān miǎn kuò dà." shuō bì, yǐn zháo sài ér jìn nèi qù le. xiào lián měi zì chóu chú, yīn xiǎng zhe yuè guài de huà jiàn yǒu líng yàn, kě xī yǐ sǐ, wú yóu zài bǎ nǚ ér bā zì fán tā xì tuī yī fān. zhī jiàn lǎo jiā rén jìn lái bǐng dào:" yáo xiàng gōng lái dào." jiù shì xiào lián de jīn zhàng. qǐng jìn zuò dìng, bǎ rǔ mǔ yǔ sài ér de qí yì shì, xiáng xì shù guò. yáo xiù cái kàn le shī cí, dào:" nǚ zǐ yǐ sì dé wéi zhǔ, shī cí bù yí niān nòng, hé kuàng kǒu qì shì gè bù ān jìng de! jīn zhàng wéi yǒu zé gè jiā xù jià qù. zì gǔ dào nǚ shēng wài xiàng, jiù bú yào fèi xīn sī le." xiào lián dào:" jiàn jiào jí shì. bìng yào fán jīn zhàng dào hán shè dà jiā shuō shuō, kǒng pà wǒ ér zhí niù."
　　孝廉以月乃后妃之象，新月初生有幼稚之義，以此命題，再卜女兒將來之讖。不意詩中殺氣凜然，絕無閨閣之致。因微微的假問道：「我兒的詩詞，都有草莽英雄口氣，卻像個曹操、李密那樣人做的，敢是舊詩麼？」鮑母代答道：「姑娘是女中丈夫，故此做來的詩詞，都覺得冠冕闊大。」說畢，引着賽兒進內去了。孝廉每自躊躇，因想着岳怪的話漸有靈驗，可惜已死，無由再把女兒八字煩他細推一番。只見老家人進來稟道：「姚相公來到。」就是孝廉的襟丈。請進坐定，把乳母與賽兒的奇異事，詳細述過。姚秀才看了詩詞，道：「女子以四德為主，詩詞不宜拈弄，何況口氣是個不安靜的！襟丈惟有擇個佳婿嫁去。自古道女生外向，就不要費心思了。」孝廉道：「見教極是。並要煩襟丈到寒舍大家說說，恐怕我兒執拗。」

shí sài ér yǐ shì shí sān suì, dàn rì jiāng jìn. xiào lián dà kāi yán yàn yǔ nǚ ér zuò shēng rì. qǐng sài ér de yí fū yí mǔ mǔ jiù jiù mǔ cóng bó bo mǔ yǔ shū zǔ mǔ, zuì qīn jìn de jǐ wèi. yí niáng yòu dài gè nǚ ér lái, rǔ míng miào gū, shǎo sài ér yī suì. nán xī nǚ dōng, gè fēn yī xí zuò dìng. dōu yǔ qiān ér bǎ zhǎn, suàn gè hè shēng rì de yì. sài ér yī yī dá jìng bì. xiān shì yáo jīn zhàng kāi kǒu dào:" sài shēng nǚ bó xué dá lǐ, jiàn shí guǎng dà. gǔ lái shèng nǚ xián yuàn zhōng, yuàn xué de shì nà yí gè?" sài ér dào:" liè nǚ zhōng wú kǒng zǐ, shēng nǚ tú yǒu yú shì yuàn xué zhī xīn." yáo jīn zhàng xiàng zhe xiào lián dào:" shēng nǚ suàn de gǔ lái dì yī dì èr gè nǚ zǐ, yào zé gè jiā xù zì rán nán de, jīn zhàng dāng yǐ cǐ wéi jí wù le." zhòng qīn qí shēng dào:" nǚ zǐ shēng ér yuàn wèi zhī yǒu jiā, jí shì yào jǐn de." xiào lián dào:" wǒ shàng wèi wèn guò hái ér tài tài lī." sài ér dào:" hái ér shì bù jià zhàng fū de, fèng shì fù qīn tiān nián zhī hòu, yào chū jiā xué dào, qǐ kěn jià yú rén wèi fù yé?" lǎo bì zài páng hū dà shēng dào:" bù dàn gū niáng bù jià, wǒ yě shì jué bù jià rén de." xiào lián de táng xiōng dào:" cǐ bì nián jì dà le, lǎo dì gāi zǎo zǎo pèi rén, rú hé chí dào jīn rì, xiào lián dào:" jǐ cì yào pèi rén, nài tā jué bù yī cóng." táng xiōng dào:" xiān wáng zhī zhèng, nèi wú yuàn nǚ, wài wú kuàng fū. wǒ dì shì gè jiā zhǔ, zěn me yóu de bì nǚ zhǔ zhāng? ruò rú cǐ shuō lái, guài bù dé zhí nǚ yě yǒu cǐ qí huà le. dōu shì nǐ de jiā jiào bù míng." yáo jīn zhàng yòu jiē kǒu dào:" yì jīng kāi zhāng liǎng guà, jiù shì qián kūn. qí zhèn lí xùn duì wèi nán nǚ, gù yuē: qián dào chéng nán, kūn dào chéng nǚ. yòu yuē: yī yīn yī yáng zhī wèi dào. yòu yuē: tiān dì yīn yūn zǔ, wàn wù huà chún, nán nǚ gòu jīng, wàn wù huà shēng. cǐ tiān dì zhī cháng jīng, gǔ jīn zhī tōng yì. shēng nǚ yǐ hòu zài mò yào shuō bù jià de huà." sài ér dào:" hùn dùn kāi pì, yīn yáng fēn pàn, qì huà liú xíng, fā yù wàn wù. wèi wén yīn jià yú yáng, yuè jià hū rì yě." jiù jiù dào:" yǐ wǒ yán zhī, shēng nǚ de shì, quán zài bào tài tài zhǔ zhāng." bào tài tài dào:" sān gāng wǔ lún, shèng rén zhī dà dào, qǐ yǒu gè nǚ zǐ bù zì zhī lǐ? gū niáng shuō chū jiā xué dào, jiù shì xiān jiā yě yǒu fū fù pèi hé. zhè dōu zài lǎo shēn shēn shàng, bù yòng fán xù de." zhòng qīn shuō:" tài tài jiù shì shèng xián yī bèi de rén, zì hòu zhǐ xū tài tài zhǔ chí jiù shì le."
　　時賽兒已是十三歲，誕日將近。孝廉大開筵宴與女兒做生日。請賽兒的姨夫、姨母、母舅、舅母、從伯、伯母與叔祖母，最親近的幾位。姨娘又帶個女兒來，乳名妙姑，少賽兒一歲。男西女東，各分一席坐定。都與騫兒把盞，算個賀生日的意。賽兒一一答敬畢。先是姚襟丈開口道：「賽甥女博學達理，見識廣大。古來聖女賢媛中，願學的是那一個？」賽兒道：「列女中無孔子，甥女徒有盂氏願學之心。」姚襟丈向着孝廉道：「甥女算得古來第一第二個女子，要擇個佳婿自然難得，襟丈當以此為急務了。」眾親齊聲道：「女子生而願為之有家，極是要緊的。」孝廉道：「我尚未問過孩兒、太太哩。」賽兒道：「孩兒是不嫁丈夫的，奉侍父親天年之後，要出家學道，豈肯嫁與人為婦耶？」老婢在旁忽大聲道：「不但姑娘不嫁，我也是決不嫁人的。」孝廉的堂兄道：「此婢年紀大了，老弟該早早配人，如何遲到今日，孝廉道：「幾次要配人，奈他決不依從。」堂兄道：「先王之政，內無怨女，外無曠夫。我弟是個家主，怎麼由得婢女主張？若如此說來，怪不得侄女也有此奇話了。都是你的家教不明。」姚襟丈又接口道：「《易經》開章兩卦，就是 乾、坤。其震、離、巽、兌為男女，故曰：乾道成男，坤道成女。又曰：一陰一陽之謂道。又曰：天地絪縕組，萬物化醇，男女構精，萬物化生。此天地之常經，古今之通義。甥女以後再莫要說不嫁的話。」賽兒道：「混沌開闢，陰陽分判，氣化流行，發育萬物。未聞陰嫁於陽，月嫁乎日也。」舅舅道：「以我言之，甥女的事，全在鮑太太主張。」鮑太太道：「三綱五倫，聖人之大道，豈有個女子不字之理？姑娘說出家學道，就是仙家也有夫婦配合。這都在老身身上，不用煩絮的。」眾親說：「太太就是聖賢一輩的人，自後只須太太主持就是了。」

yàn bì, zhòng qīn jù yào bié qù. sài ér xiàng zhe fù qīn dào:" hái ér dàn chén, xiǎng zhe mǔ qīn, bù shèng bēi gǎn. yǒu shī yī shǒu, jiān yǐ qǐng jiào bó bo jiù jiù yí fū." suì xiě yú huàn huā jiān sòng yuè. shī yún:
　　宴畢，眾親俱要別去。賽兒向着父親道：「孩兒誕辰，想着母親，不勝悲感。有詩一首，兼以請教伯伯、舅舅、姨夫。」遂寫於浣花箋送閱。詩云：

yī zhé yáo tái shí èr nián, ér jiā huí shǒu zì shēng lián.
　　一謫瑤台十二年，兒家回首自生憐。

mǔ wáng nán bàn huáng quán lù, fù zài tóng jū lí hèn tiān.
　　母亡難伴黃泉路，父在同居離恨天。

cǐ xī cǎi yún yóu wèi sàn, qiān qiū hào yuè wèi shuí yuán?
　　此夕彩雲猶未散，千秋皓月為誰圓？

xiāng guī jìn rén wū shān mèng, yǒu gè piān wèi chǔ nǚ chuán.
　　香閨盡人巫山夢，有個偏為處女傳。

yáo yí fū dào:" shī zài wǎn táng zhī shàng, dú shì jié jù bù diǎn, zì gǔ wèi yǒu wéi chǔ nǚ ér chuán zhě." bào mǔ shuō:" chǔ nǚ chuán zhě wéi yǒu chéng xiān, zhè gè rú hé néng dé? míng rì xiě gè gēng tiě sòng yǔ zhòng qīn, gè liú xīn fǎng gè kuài xù, dài lǎo shēn yǐ dào lǐ kāi quàn gū niáng, méi yǒu gè bù cóng de." zhòng qīn dào:" quán zhàng tài tài." gè yǔ bào mǔ shī lǐ ér bié. sài ér biàn sòng bó shū mǔ nǚ qīn děng chū qù. miào gū bù kěn huí jiā, yào yǔ zǐ zǐ zuò bàn. sài ér xǐ jí, bǐng zhī fù qīn liú xià. xié le miào gū shǒu, suí zhe bào mǔ tóng jìn nèi shì.
　　姚姨夫道：「詩在晚唐之上，獨是結句不典，自古未有為處女而傳者。」鮑母說：「處女傳者惟有成仙，這個如何能得？明日寫個庚帖送與眾親，各留心訪個快婿，待老身以道理開勸姑娘，沒有個不從的。」眾親道：「全仗太太。」各與鮑母施禮而別。賽兒便送伯叔母女親等出去。妙姑不肯回家，要與姊姊作伴。賽兒喜極，稟知父親留下。攜了妙姑手，隨着鮑母同進內室。

shí jiāng èr gēng, jiā zhōng gè zì shuì le. sài ér dào:" jīn yè bì tiān rú shuǐ, yù lù liú bō, jīn fēng yáng cǎi, yuè guāng jiǎo jié, kě ài rén yě. zhèng shì' jīn rén bú jiàn gǔ shí yuè, jīn yuè céng jīng zhào gǔ rén'. wǒ dāng yǔ miào mèi shǎng yuè, qǐng tài tài tóng xiàng zhōng tíng yī zuò." yú shì liè zhēn guǒ, zhǔ xiāng míng, tán zhì yè fēn. hū jiàn zhèng dōng shàng cǎi yún shēng qǐ, rǎn rǎn de shū bù zhōng tiān, shì tuān huí bō zhé yì bān. xuán zuò yuán wén, zhōu wéi hé jiāng lǒng lái, bǎ yī lún hào yuè, duān duān pěng zài zhōng jiān. shū pā liáo rào, yì cǎi dàng yàng, zhēn zhèng rú wǔ huā jǐn xiù, cuò zá chéng zhāng, sú suǒ wèi yuè huá yě. sài ér níng móu kàn le yī huì, bù jué xīn shàng qī chuàng, hū rán cháng xū dào:" ér jiā ān néng xué yuè diàn zhī mèi hū!" yīn wèn bào mǔ dào:" wǒ kàn tài tài shì gè xiān liú, dìng zhī guò qù wèi lái, qǐ jiāng hái ér sù yīn, zhǐ shì zhǐ shì." bào mǔ dào:" wǒ zhèng yào jiāng nǐ zǐ mèi kāi dǎo yī fān." sài ér jí guì xià, miào gū yǔ lǎo bì jiē guì yú cè. bào gū dào:" qǐ lái tīng zhě." sài ér jué bù kěn qǐ, bào mǔ fú zhī nǎi qǐ lì. yīn zhǐ zhe míng yuè xiàng sài ér dào:" cǐ shì hái ér zhī gù zhái yě. ér yuán shì yuè diàn cháng é, miào ér shì shì nǚ sù yīng. hái yǒu gè hán huáng, yòu tuō shēng yú tā chǔ." jiù bǎ yáo chí huì yàn yǔ tiān láng xīng qiú yīn zhī shì, bèi shuō yī biàn. sài ér yòu guì xià dào:" tài tài, hái ér yǐ wù le. guài bù dé xiàng lái jiàn yú míng yuè, biàn shēng qī chuàng. hāi, jǐ shí dé zài shàng yáo tái?" bù jué diào xià lèi lái. bào gū dào:" yǒu wǒ zài, wú fáng yě." miào gū duì zhe sài ér dào:" wǒ yuán shì fú shì zǐ zǐ de, cóng cǐ jiù bù huí qù le." bào mǔ dào:" zhè gè qiě huǎn, wú ér sài ér shàng qiàn zhe fū qī zhài lī." sài ér qì dào:" yī fàn sè jiè, bì zhì duò luò, yāo qiú tài tài jiě cǐ è nàn." shuō bà, lèi xià rú yǔ. bào mǔ dào:" wǒ ér yuán lái wèi wù, zěn bù jì de yáo chí huì shàng dà shì de fǎ yǔ? hái ér wèi yǒu qióng guó fēi shí, yǔ hòu yì shàng bàn zǎi fū qī wèi liǎo, suì bēn rén yuè gōng. jīn bǐ yǐ shēng chén shì, rú hé lài dé? cǐ nǎi yí dìng zhī shù, suī rú lái yì bù néng ǎo. xìng kuī tiān sūn niáng niáng zài shàng jiè, duō fāng hù chí, shàng yǒu gè wò xuán zhī fǎ. dài xìn xī dào lái, wǒ zì yǒu chǔ. ér dàn kuān xīn, bù xū fán nǎo." sài ér zài bài xiè le. suí wèn:" tài tài shì hé shèng mǔ xiān zhēn?" bào mǔ dào:" ér qiě wù wèn, wǎng hòu yǒu zì rán míng bái de rì zi, fán shì zhǐ yī zhe wǒ xíng biàn liǎo." shuō huà zhī jiān, jiāng jí tiān míng, gè zì ān xī.
　　時將二更，家中各自睡了。賽兒道：「今夜碧天如水，玉露流波，金風揚彩，月光皎潔，可愛人也。正是『今人不見古時月，今月曾經照古人』。我當與妙妹賞月，請太太同向中庭一坐。」於是列珍果，煮香茗，談至夜分。忽見正東上彩雲升起，冉冉的舒布中天，似湍回波折一般。旋作圓紋，周圍合將攏來，把一輪皓月，端端捧在中間。殊葩繚繞，異彩蕩漾，真正如五花錦繡，錯雜成章，俗所謂月華也。賽兒凝眸看了一會，不覺心上悽愴，忽然長吁道：「兒家安能學月殿之妹乎！」因問鮑母道：「我看太太是個仙流，定知過去未來，乞將孩兒夙因，指示指示。」鮑母道：「我正要將你姊妹開導一番。」賽兒即跪下，妙姑與老婢皆跪於側。鮑姑道：「起來聽者。」賽兒決不肯起，鮑母扶之乃起立。因指着明月向賽兒道：「此是孩兒之故宅也。兒原是月殿嫦娥，妙兒是侍女素英。還有個寒簧，又托生於他處。」就把瑤池會宴與天狼星求姻之事，備說一遍。賽兒又跪下道：「太太，孩兒已悟了。怪不得向來見於明月，便生悽愴。咳，幾時得再上瑤台？」不覺掉下淚來。鮑姑道：「有我在，無妨也。」妙姑對着賽兒道：「我原是伏侍姊姊的，從此就不回去了。」鮑母道：「這個且緩，吾兒賽兒尚欠着夫妻債哩。」賽兒泣道：「一犯色戒，必至墮落，要求太太解此厄難。」說罷，淚下如雨。鮑母道：「我兒原來未悟，怎不記得瑤池會上大士的法語？孩兒為有窮國妃時，與后羿尚半載夫妻未了，遂奔人月宮。今彼已生塵世，如何賴得？此乃一定之數，雖如來亦不能拗。幸虧天孫娘娘在上界，多方護持，尚有個斡旋之法。待信息到來，我自有處。兒但寬心，不須煩惱。」賽兒再拜謝了。隨問：「太太是何聖母仙真？」鮑母道：「兒且勿問，往後有自然明白的日子，凡事只依着我行便了。」說話之間，將及天明，各自安息。

chén kè shí hòu, xiào lián jìn lái xiàng bào tài tài dào:" jīn rì yào jiāng sài ér gēng tiě sòng yǔ zhòng qīn, lìng tā men dà jiā liú xīn, xún gè jiā xù, wán wǒ wèi fù de shì." bào mǔ dào:" jí shì. yī rén zhī jiàn wén yǒu xiàn, qiān lǐ yīn yuán shì xiàn qiān lī." xiào lián dà xǐ ér chū. zhèng bù zhī dōng fāng jué shì de jiā rén, kě pèi dé nán guó duō qíng de cái zǐ, qiě tīng xià huí fēn jiě.
　　辰刻時候，孝廉進來向鮑太太道：「今日要將賽兒庚帖送與眾親，令他們大家留心，尋個佳婿，完我為父的事。」鮑母道：「極是。一人之見聞有限，千里姻緣似線牽哩。」孝廉大喜而出。正不知東方絕世的佳人，可配得南國多情的才子，且聽下回分解。