bào piáo zǐ yuē: shì gù jì yǒu, lǐ jiào jiàn tuí. jìng ràng mò chóng, ào màn chéng sú. chóu lèi yǐn huì, huò dūn huò jù. shǔ xià zhī yuè, lù shǒu tǎn tǐ. shèng wù wéi zài chū cǎo bǔ dàn qí, suǒ lùn jí yú shēng sè zhī jiān, jǔ zú bù lí qǐ xū wán kù zhī cè, yóu bù bù qù shì lì jiǔ kè zhī mén. bù wén qīng tán jiǎng dào zhī yán, zhuān yǐ chǒu cí cháo nòng wèi xiān. yǐ rú cǐ zhě wèi gāo yuǎn, yǐ bù ěr zhě wèi ái yě.
抱朴子曰:世故繼有,禮教漸頹。敬讓莫崇,傲慢成俗。儔類飲會,或蹲或踞。暑夏之月,露首袒體。盛務唯在摴草捕彈棋,所論極於聲色之間,舉足不離綺繻紈袴之側,游步不去勢利酒客之門。不聞清談講道之言,專以醜辭嘲弄為先。以如此者為高遠,以不爾者為騃野。
yú shì chí zhú zhī yōng mín, ǒu sú zhī jìn rén, mù zhī zhě yóu xiāo chóng zhī fù míng zhú, xué zhī zhě yóu qīng máo zhī yīng biāo fēng. cháo xì zhī tán, huò shàng jí zǔ kǎo, huò xià dǎi fù nǚ. wǎng zhě wù qí bì shēn yān, bào zhě kǒng qí bù zhòng yān. chàng zhī zhě bù lǜ jiàn dá zhī hòu huàn, hé zhī zhě chǐ yú yán qīng zhī bù sāi. zhōu hé zhī shān, wēn mài zhī yì, shí yóu bào hèn, bù néng yǐ yě. lì kǒu zhě fú qiáng ér dǎng shì, biàn gěi zhě jiè róu yǐ cì fá. yǐ bù yīng zhě wèi zhuō liè, yǐ xiān zhǐ zhě wèi fù bài. rú cǐ, jiāo è zhī cí, yān néng mò zāi!
於是馳逐之庸民,偶俗之近人,慕之者猶宵蟲之赴明燭,學之者猶輕毛之應飈風。嘲戲之談,或上及祖考,或下逮婦女。往者務其必深焉,報者恐其不重焉。倡之者不慮見答之後患,和之者恥於言輕之不塞。周禾之芟,溫麥之刈,實由報恨,不能已也。利口者扶強而黨勢,辯給者借鍒以刺瞂。以不應者為拙劣,以先止者為負敗。如此,交惡之辭,焉能默哉!
qí yǒu cái sī zhě zhī wèi zhī yě, yóu shàn yú yī yīn jī huì, zhǔn nǐ tǐ lì, yǐn gǔ yù jīn, yán wēi lǐ jǔ, yǎ ér kě xiào, zhōng ér bù shāng, bù chéng rén zhī suǒ huì, bù fàn rén zhī suǒ xī. ruò fú zhuō zhě zhī wèi zhī yě, zé wǎng qū zhí còu, shǐ rén è è rán, yán zhī yǔ chī, qí yú yí jué, qǐ wéi wú yì ér yǐ zāi!
其有才思者之為之也,猶善於依因機會,準擬體例,引古喻今,言微理舉,雅而可笑,中而不傷,不棖人之所諱,不犯人之所惜。若夫拙者之為之也,則枉曲直湊,使人愕愕然,妍之與媸,其於宜絕,豈唯無益而已哉!
nǎi yǒu shǐ jiǔ zhī kè, jí yú nán qīn zhī xìng, bù néng kān zhī, fú yī bá jí, ér shǒu zú xiāng jí, chǒu yán xiāng jiā yú suǒ zūn, huān xīn biàn ér chéng chóu, jué jiāo huài shēn, gòu xì zhì huò, yǐ bēi luó xiāng zhì zhě yǒu yǐ, yǐ yīn sī xiāng jié zhě yǒu yǐ. xī chén líng zhī bèi shǐ, guàn shì zhī mǐn zú, fěi jiàng zì tiān, kǒu shí wèi zhī. shū jī zhī fā, róng rǔ zhī zhǔ, èr jiān zhī jiè, qǐ qī wǒ zāi!
乃有使酒之客,及於難侵之性,不能堪之,拂衣拔棘,而手足相及,醜言相加於所尊,歡心變而成讎,絕交壞身,構隙致禍,以杯螺相擲者有矣,以陰私相訐者有矣。昔陳靈之被矢,灌氏之泯族,匪降自天,口實為之。樞機之發,榮辱之主,二緘之戒,豈欺我哉!
jī léi bù néng zhuī jì wǎng zhī shī cí, bān lún bù néng mó sī yán zhī jì diàn. suī bù néng sān sī ér tǔ qīng tán, yóu kě xī xuè diào yǐ fáng huò méng yě. zūn qí cí lìng, jìng qí wēi yí, shǐ yán wú kǒu guò, tǐ wú jù róng, kě fǎ kě guān, kě wèi kě ài, gài yuǎn rǔ zhī liáng shù, quán jiāo zhī yào dào yě.
激雷不能追既往之失辭,班輪不能磨斯言之既玷。雖不能三思而吐清談,猶可息謔調以防禍萌也。尊其辭令,敬其威儀,使言無口過,體無倨容,可法可觀,可畏可愛,蓋遠辱之良術,全交之要道也。
qiě fú màn rén zhě, bù ài qí qīn zhě yě qīng dòu zhě, bù zhòng yí tǐ zhě yě. jiē xiàn bù xiào, kě bù xiáng hū! rán ér mí miù zhě wú zì jiàn zhī míng chù qíng zhě huì nì ěr zhī guī. jí měi ér wú zhí liàng zhī zhēn ài, qún huò ér wú zhǐ nán yǐ zì fǎn. chǎn mèi xiǎo rén, huān xiào yǐ zàn shàn miàn cóng zhī tú, fǔ jié yǐ chēng gōng. yì shǐ huò zhě bù jué qí fēi, zì wèi yǒu duān yàn zhī jié guò rén zhī biàn, ér bù wù sī nǎi zhāo huàn zhī jīng zhào hài zhī fú chuán fēi zhī yì qīng shēn zhī chē yě. qǐ tú jiǎn qí fāng cè zhī lìng wén, kuī qí méi shì zhī dé yīn ér yǐ zāi!
且夫慢人者,不愛其親者也;輕斗者,不重遺體者也。皆陷不孝,可不詳乎!然而迷謬者無自見之明;觸情者諱逆耳之規。疾美而無直亮之針艾,群惑而無指南以自反。諂媚小人,歡笑以贊善;面從之徒,拊節以稱功。益使惑者不覺其非,自謂有端晏之捷過人之辯,而不悟斯乃招患之旌召害之符傳非之驛傾身之車也。豈徒減其方策之令聞,虧其沒世之德音而已哉!
gài suī yǒu xié lǎo zhī shèn, bù néng jiù yī zhāo zhī guò, suī yǒu táo zhū zhī fù, bù néng shú piàn yán zhī miù. gù háo lí zhī shī, yǒu qiān lǐ zhī chà shāng rén zhī yǔ, yǒu jiàn jǐ zhī tòng. jī wēi zhì zhe, lèi qiǎn chéng shēn, hóng yǔ suǒ yǐ shěn lóng zhōu, qún qīng suǒ yǐ zhé jìn zhóu, cùn biāo suǒ yǐ fán bǎi xún zhī shì, dù xiē suǒ yǐ pū lián bào zhī mù yě. gǔ xián hé dú kǒu zhǐ jú kǒu zhǐ jí xún xún zhī rú bǐ, jīn rén hé qí kuì màn ào fàng zhī rú cǐ hū!
蓋雖有偕老之慎,不能救一朝之過,雖有陶朱之富,不能贖片言之謬。故毫釐之失,有千里之差;傷人之語,有劍戟之痛。積微致著,累淺成深,鴻羽所以沈龍舟,群輕所以折勁軸,寸飈所以燔百尋之室,蠹蠍所以仆連抱之木也。古賢何獨口止局口止脊恂恂之如彼,今人何其憒慢傲放之如此乎!
shì yǐ gāo shì zhī shì, wàng chén ér xuán jī qīng báo zhī tú, xiǎng fù ér yǐng jí. móu shì wú zhì zhě zhī zhù, jū wēi wú qiē cuō zhī yì. liáng shǐ xuán bǐ, wú kě shū zhī shàn tán zhě hán yīn, wú zú chuán zhī měi. lìng wén bù zhe, chǒu shēng xuān liú, méi yǒu yú bài, yí jī jiāng lái, shǐ wú kě fǎ, zhōng wú kě jì, sī yì zhì shì zhī chǐ yě.
是以高世之士,望塵而旋跡;輕薄之徒,響赴而影集。謀事無智者之助,居危無切磋之益。良史懸筆,無可書之善;談者含音,無足傳之美。令聞不著,醜聲宣流,沒有餘敗,貽譏將來,始無可法,終無可紀,斯亦志士之恥也。
ān rěn wèi zhī! guò ér bù gǎi, sī chéng wěi yí lù ér xiàn cóng jí, shě jiā zhǐ ér yàn gōu wěn zhě yě, qǐ suǒ wèi yǐ xiǎo shàn wèi wú yì ér bù wèi, yǐ xiǎo è wèi wú sǔn ér bù zhǐ, yǐ zhì è jī ér bù kě yǎn, zuì dà ér bù kě jiě zhě xié! yú yuàn shì rén gǎi qí wú jiǎn zhī xíng, chú qí jiāo lìn zhī shī, qiǎn qí kuā jīn shàng rén zhī jí, jué xī cháo xíng bù diǎn zhī yán, zé zhào shèng zhī mén wú qù kè, huáng zǔ zhī bàng wú suǒ yòng yǐ.
安忍為之!過而不改,斯誠委夷路而陷叢棘,舍嘉旨而咽鈎吻者也,豈所謂以小善為無益而不為,以小惡為無損而不止,以至惡積而不可掩,罪大而不可解者邪!余願世人改其無檢之行,除其驕吝之失,遣其夸矜尚人之疾,絕息嘲刑不典之言,則趙勝之門無去客,黃祖之棓無所用矣。
bào piáo zǐ yuē: huò yǒu bù zhì qīng dé yǐ qǔ jìng, ér zhàng qì lì yǐ qiú wèi. qí rù zhòng yě, zé tíng lì bù zuò, zhēng chù duān shàng, zuò sè xié shēng, zhú rén zì ān, qí bù dé yì, huì duì bù tuì. qí xíng chū yě, zé bī xiá zhī dì, chǐ yú zuò tú, zhèn cè zhǎng qū, tuī rén yú xiǎn, yǒu bù jí bì, gèng jiā shū dùn. míng hū, fēi zāi! cǐ yún gǔ zhī bēi ér bù kě yú, tuī yīn ràng lù, láo qiān xià shì, wú jìng yú wù, lì ruò bù shèng yī, xíng ruò bù róng shēn zhě, hé qí miǎn rán zhī bù xiào zāi!
抱朴子曰:或有不治清德以取敬,而仗氣力以求畏。其入眾也,則亭立不坐,爭處端上,作色諧聲,逐人自安,其不得意,恚懟不退。其行出也,則逼狹之地,恥於作途,振策長驅,推人於險,有不即避,更加攄頓。鳴呼,非哉!此雲古之卑而不可逾,推蔭讓路,勞謙下士,無競於物,立若不勝衣,行若不容身者,何其緬然之不肖哉!
fū dé shèng cāo qīng, zé suī shēn zì yì jiàng, ér rén yóu guì zhī. ruò lǚ dǎo bù gāo, zé suī xíng líng bào, ér rén yóu bù jìng. jiǎ lìng wài fú rén tǐ, nèi shī rén xīn, suǒ wèi jiàn zēng è, fēi wèi jiàn zūn zhòng yě. xī zhuāng shēng wèi shí, zhào wáng cè lì zōu yǎn rù jiāng, yàn jūn yōng huì kāng chéng zhī lǐ, nì lǔ wàng bài lín zōng zhī tíng, mò bù bēi sù. fēi lì zhī suǒ fú yě.
夫德盛操清,則雖深自挹降,而人猶貴之。若履蹈不高,則雖行凌暴,而人猶不敬。假令外服人體,內失人心,所謂見憎惡,非為見尊重也。昔莊生未食,趙王側立;騶衍入疆,燕君擁彗;康成之里,逆虜望拜;林宗之庭,莫不卑肅。非力之所服也。
fū yǐ chāo dào zhì cái, suī jù fù bù zú jiā, xiōng dé xié rén, suī jiàn dàn bù zú róng yě, rán ér yōng mín wèi zhī bù è. gù wén qí yán zhě, yóu chī xiāo zhī lái míng yě dǔ qí miàn zhě, ruò guǐ mèi zhī jiàn xíng yě. qí suǒ zhì yì, zé rú yāo guài zhī jí yě qí zài dào tú, zé shén féng hǔ zhī qún yě. yú fū xíng zhī, zì jīn wèi háo xiǎo rén zhēng zhī, yǐ wèi héng jiē. luàn mí yǒu dìng, shí cǐ zhī yóu yě.
夫以抄盜致財,雖巨富不足嘉,凶德脅人,雖見憚不足榮也,然而庸民為之不惡。故聞其言者,猶鴟梟之來鳴也;睹其面者,若鬼魅之見形也。其所至詣,則如妖怪之集也;其在道途,則甚逢虎之群也。愚夫行之,自矜為豪;小人徵之,以為橫階。亂靡有定,實此之由也。
rán gǎn wèi cǐ zhě, fēi bì dǔ wán yě. lǜ duō guān gài zhī hòu, shì yuán zhī mén, sù pō lì xíng shàn shì, yǐ qiè xū míng, míng jì cū lì, běn qíng biàn fàng. huò jiǎ cái sè yǐ jiāo quán háo, huò yīn shí yùn yǐ tiāo róng wèi, huò yǐ hūn yīn ér lián guì qī, huò nòng huǐ yù yǐ hé wēi bǐng. qì yíng zhì yì, tài fā bìng chū, dǎng chéng jiāo guǎng, dào tōng bù gāo. qīng lùn suǒ bù néng fù zhì, shéng mò suǒ bù néng fù dàn, suì chéng yīng tóu zhī shéng, miào yuán zhī shǔ.
然敢為此者,非必篤頑也。率多冠蓋之後,勢援之門,素頗力行善事,以竊虛名,名既粗立,本情便放。或假財色以交權豪,或因時運以佻榮位,或以婚姻而連貴戚,或弄毀譽以合威柄。器盈志溢,態發病出,黨成交廣,道通步高。清論所不能複製,繩墨所不能復彈,遂成鷹頭之繩,廟垣之鼠。
suǒ wèi jí zhě, zé dī méi sào dì yǐ fèng wàng zhī. jū qí xià zhě, zuò wēi zuò fú yǐ kòng yù zhī. gù shèng jǐ zhě zé bù dé wén, wén yì yáng bù zhī yě jiǎn jǐ zhě zé bù gǎn yán, yán yì bù néng jìn yě. fū zāi chóng hài gǔ, zhì jiàng shuāng zé tiǎn yǐ. nìng xióng luàn qún, zhí yán shí zé bài yǐ. dú shàn qí shēn zhě, wéi kě yǐ bù kěn shì zhī, bù xíng xiào zhī ér yǐ ěr. yǒu fǔ wú kē, qí rú zhī hé zāi!
所未及者,則低眉埽地以奉望之。居其下者,作威作福以控御之。故勝己者則不得聞,聞亦陽不知也;減己者則不敢言,言亦不能禁也。夫災蟲害谷,至降霜則殄矣。佞雄亂群,值嚴時則敗矣。獨善其身者,唯可以不肯事之,不行效之而已耳。有斧無柯,其如之何哉!
bào piáo zǐ yuē: shī měi suī jiū, guì qí yǒu bié. zài lǐ, nán nǚ wú xíng méi, bù xiāng jiàn, bù zá zuò, bù tōng wèn, bù tóng yī wù, bù dé qīn shòu, zǐ mèi chū shì ér fǎn, xiōng dì bù gòng xí ér zuò, wài yán bù rù, nèi yán bù chū, fù rén sòng yíng bù chū mén, xíng bì yōng bì qí miàn, dào lù nán yóu zuǒ, nǚ yóu yòu, cǐ shèng rén zhòng bié dù jiàn zhī míng zhì yě.
抱朴子曰:《詩》美睢鳩,貴其有別。在禮,男女無行媒,不相見,不雜坐,不通問,不同衣物,不得親授,姊妹出適而反,兄弟不共席而坐,外言不入,內言不出,婦人送迎不出門,行必擁蔽其面,道路男由左,女由右,此聖人重別杜漸之明制也。
qiě fú fù zhī jiān, kě wèi nì yǐ, ér yóu nán zǐ fēi jí bìng bù zhòu jū yú nèi, jiāng zhōng bù sǐ fù rén zhī shǒu, kuàng yú tā hū! xī lǔ nǚ bù yōu jū shēn chù, yǐ zhì tā hù luò zhī biàn kǒng qī bù mì qián hù tíng, yǐ qǐ huá dū zhī huò shǐ jī wú fáng, yǒu hàn zhǒng zhī huǐ wáng sūn bù yán, yǒu dù mén zhī rǔ. ér jīn sú fù nǚ, xiū qí cán zhī zhī yè, fèi qí xuán dǎn zhī wù, bù jī qí má, shì yě pó suō. shě zhōng kuì zhī shì, xiū zhōu shī zhī hǎo. gèng xiāng cóng yì zhī shì qīn qī, chéng xīng jǔ huǒ, bù yǐ yú xíng, duō jiāng shì cóng, wěi yè yíng lù, bì shǐ lì zú, cuò zá rú shì, xún dào xiè xuè, kě zēng kě è.
且夫婦之間,可謂昵矣,而猶男子非疾病不晝居於內,將終不死婦人之手,況於他乎!昔魯女不幽居深處,以致他扈犖之變;孔妻不密潛戶庭,以起華督之禍;史激無防,有汗種之悔;王孫不嚴,有杜門之辱。而今俗婦女,休其蠶織之業,廢其玄紞之務,不績其麻,市也婆娑。舍中饋之事,修周施之好。更相從詣之適親戚,承星舉火,不已於行,多將侍從,瑋曄盈路,婢使吏卒,錯雜如市,尋道褻謔,可憎可惡。
huò sù yú tā mén, huò mào yè ér fǎn, yóu xì fó sì, guān shì yú tián, dēng gāo lín shuǐ, chū jìng qìng diào, kāi chē qiān wéi, zhōu zhāng chéng yì. bēi shāng lù zhuó, xián gē xíng zòu, zhuǎn xiāng gāo shàng, xí fēi chéng sú. shēng zhì yīn yuán, wú suǒ bù kěn. huì yín zhī yuán, bù jí zhī shén, xíng yú guǎ qī, jiā bāng nǎi zhèng. yuàn zhū jūn zǐ, shǎo kě jìn jué. fù wú wài shì, suǒ yǐ fáng wēi yǐ.
或宿於他門,或冒夜而反,遊戲佛寺,觀視漁畋,登高臨水,出境慶弔,開車褰幃,周章城邑。杯觴路酌,弦歌行奏,轉相高尚,習非成俗。生致因緣,無所不肯。誨淫之源,不急之甚,刑於寡妻,家邦乃正。願諸君子,少可禁絕。婦無外事,所以防微矣。
bào piáo zǐ yuē: qīng báo zhī rén, jī cè gāo shēn, jiāo chéng cái shàn, míng wèi cū huì, biàn bèi lǐ pàn jiào, tuō yún lǜ rèn, cái bù yì lún, qiáng wèi fàng dá, yǐ ào wù wú jiǎn zhě wèi dà dù, yǐ xī hù jié cāo zhě wèi sè shǎo. yú shì là gǔ chuí wú lài zhī zǐ, bái zuì ěr rè zhī hòu, jié dǎng hé qún, yóu bù zé lèi, qí shì shuò rú, huò gé lí ér bù shòu, wàng xíng suǒ zài, suī yuǎn ér bì zhì, xié shǒu lián mèi, yǐ áo yǐ jí, rù tā táng shì, guān rén fù nǚ, zhǐ diàn xiū duǎn, píng lùn měi chǒu, bù jiě cǐ děng hé wèi zhě zāi?
抱朴子曰:輕薄之人,跡廁高深,交成財贍,名位粗會,便背禮判教,托雲率任,才不逸倫,強為放達,以傲兀無檢者為大度,以惜護節操者為澀少。於是臘鼓垂無賴之子,白醉耳熱之後,結黨合群,游不擇類,奇士碩儒,或隔籬而不授,妄行所在,雖遠而必至,攜手連袂,以遨以集,入他堂室,觀人婦女,指玷修短,評論美醜,不解此等何為者哉?
huò yǒu bù tōng zhǔ rén, biàn gòng tū qián, yán shì wèi bàn, bù fù kuī tīng, fàn mén zhé guān, yú guǐ chuān xì, yǒu shì chāo jié zhī zhì yě. qí huò qiè yìng cáng bì bù jí, zhì sōu suǒ yǐn pì, jiù ér yǐn yè, yì guài shì yě. fū jūn zǐ zhī jū shì, yóu bù yǎn jiā rén zhī bù bèi, gù rù mén zé yáng shēng, shēng táng zé xià shì, ér táng tū tā jiā, jiāng hé lǐ hū?
或有不通主人,便共突前,嚴飾未辦,不復窺聽,犯門折關,逾垝穿隙,有似抄劫之至也。其或妾媵藏避不及,至搜索隱僻,就而引曳,亦怪事也。夫君子之居室,猶不掩家人之不備,故入門則揚聲,升堂則下視,而唐突他家,將何理乎?
rán luò tuò zhī zǐ, wú gǔ gěng ér hǎo suí sú zhě, yǐ tōng cǐ zhě wèi qīn mì, jù cǐ zhě wèi bù gōng, chéng wèi dāng shì bù kě yǐ bù ěr. yú shì yào hū kuì zá, rù shì shì qī, cù xī zhī xiá zuò, jiāo bēi shāng yú zhǐ chǐ, xián gē yín yě zhī yīn qū, yǐ yán zhào wén jūn zhī dòng xīn, zài hào zài náo, xuè xì chǒu xiè, qióng bǐ jí dú, ěr nǎi xiào luàn nán nǚ zhī dà jié, dǎo xiāng shǔ zhī wú yí.
然落拓之子,無骨鯁而好隨俗者,以通此者為親密,距此者為不恭,誠為當世不可以不爾。於是要呼憒雜,入室視妻,促膝之狹坐,交杯觴於咫尺,弦歌淫冶之音曲,以言兆文君之動心,載號載呶,謔戲丑褻,窮鄙極黷,爾乃笑亂男女之大節,蹈《相鼠》之無儀。
fū jié qīng zhòu fù, zhōu miè chén wáng, xián yóu wú lǐ, kuàng pǐ shù hū! gài xìn bù yóu zhōng, zé lǚ méng wú yì, yì de shén zhì, zé xíng qì kě wàng. jūn zǐ zhī jiāo yě, yǐ dào yì hé, yǐ zhì qì qīn, gù dàn ér chéng yān. xiǎo rén zhī jiē yě, yǐ shì lì jié, yǐ xiá màn mì, gù gān ér bài yān. hé bì fáng jí nèi yàn, ěr nǎi kuǎn chéng, zhe qī qiè yǐn huì, rán hòu fēn hǎo nì zāi!
夫桀傾紂覆,周滅陳亡,咸由無禮,況匹庶乎!蓋信不由中,則屢盟無益,意得神至,則形器可忘。君子之交也,以道義合,以志契親,故淡而成焉。小人之接也,以勢利結,以狎慢密,故甘而敗焉。何必房集內宴,爾乃款誠,著妻妾飲會,然後分好昵哉!
gǔ rén jiàn yín bài zhī qū fáng, dù qīng xié zhī duān jiàn, kě wèi zhì yǐ. xiū zhī zhě wèi jūn zǐ, bèi zhī zhě wèi zuì rén. rán jìn shū zé shàng gōng yǒu chuān yú zhī nán, wǎng lòu zé sāng zhōng yǒu bēn suí zhī nǚ. zòng ér sì zhī, qí yóu liè měng huǒ yú yún mèng, kāi jī shuǐ hū wàn rèn, qí kě pū yǐ zhǒu huì, guò yǐ cuō rǎng zāi! rán ér sú xí xíng guàn, jiē yuē: cǐ nǎi jīng chéng shàng guó, gōng zǐ wáng sūn guì rén suǒ gòng wèi yě.
古人鑒淫敗之曲防,杜傾邪之端漸,可謂至矣。修之者為君子,背之者為罪人。然禁疏則上宮有穿窬之男,網漏則桑中有奔隨之女。縱而肆之,其猶烈猛火於雲夢,開積水乎萬仞,其可撲以帚彗,過以撮壤哉!然而俗習行慣,皆曰:此乃京城上國,公子王孫貴人所共為也。
yú měi zhé zhī yuē: fū zhōng zhōu, lǐ zhī suǒ zì chū yě. lǐ qǐ rán hū! gài shuāi luàn zhī suǒ xìng, fēi zhì shì zhī jiù fēng yě. fū lǎo dān, qīng xū zhī zhì zhě yě, yóu bù gǎn jiàn hū suǒ yù, yǐ fáng xīn luàn, ruò shǐ liǔ xià huì jié yí tuō yī zì gāo xíng, lǚ jiē xiè yàn, jiāng bù néng bù shǐ qíng shēng yú zhōng, ér sè xíng yú biǎo, kuàng hū qíng dàn zhě wàn wèi yī, ér yì qíng zhě nán duō de. rú sī zhī shì, hé zú zhǎng hū?
余每折之曰:夫中州,禮之所自出也。禮豈然乎!蓋衰亂之所興,非治世之舊風也。夫老聃,清虛之至者也,猶不敢見乎所欲,以防心亂,若使柳下惠潔(疑脫一字)高行,屢接褻宴,將不能不使情生於中,而色形於表,況乎情淡者萬未一,而抑情者難多得。如斯之事,何足長乎?
qióng shì suī zhī cǐ fēng sú bù zú yǐn jìn, ér míng shì bìng fá, hé yǐ zhěng zhī! měi yǐ wèi kǎi, gù cháng huò zēng yú sī dǎng, ér jiàn wèi wèi yě pǔ zhī rén, bù néng suí shí zhī yí, yú qī yú xìn jǐ ér yǐ, yì ān yǐ wǒ zhī bù kě, cóng rén zhī kě hū! kě tàn fēi yī, lǜ rú cǐ yě. yǐ yǐ fū, wú wèi rú zhī hé yě! bǐ zhī rǎn rù xié sú, lún xū yǐ bài zhě, hé kěn nà nì ěr zhī dǎng yán, ér fǎn qí dōng zǒu zhī yuǎn jī zāi!
窮士雖知此風俗不足引進,而名勢並乏,何以整之!每以為慨,故常獲憎於斯黨,而見謂為野朴之人,不能隨時之宜,余期於信己而已,亦安以我之不可,從人之可乎!可嘆非一,率如此也。已矣夫,吾未如之何也!彼之染入邪俗,淪胥以敗者,曷肯納逆耳之讜言,而反其東走之遠跡哉!
bào piáo zǐ yuē: sú jiān yǒu xì fù zhī fǎ, yú chóu zhòng zhī zhōng, qīn shǔ zhī qián, wèn yǐ chǒu yán, zé yǐ màn duì, qí wèi bǐ dú, bù kě rěn lùn. huò cù yǐ chǔ tà, huò xì jiǎo dào xuán. jiǔ kè xù yòng, bù zhī xiàn qí, zhì shǐ yǒu shāng yú liú xiě, kǒu zhǐ wěi zhé zhī tǐ zhě, kě tàn zhě yě. gǔ rén gǎn lí bié ér bù miè zhú, bēi dài qīn ér bù jǔ lè lǐ, lùn lǐ, qǔ zhě xiū ér bù hè. jīn jì bù néng dòng dǎo jiù diǎn, zhì yú dé wèi xiāng lǘ zhī suǒ jìng, yán wèi rén shì zhī suǒ xìn, chéng yí zhèng sè jiǎo ér ā zhī, hé wèi tóng qí bō liú, zhǎng cǐ bì sú zāi! rán mín jiān xíng zhī rì jiǔ, mò jué qí fēi, huò qīng tán suǒ bù néng jìn, fēi jùn xíng bù néng zhǐ yě. suì qū zhōu ér cī kǒng, wèi ào fàng wèi miǎo shì yǐ.
抱朴子曰:俗間有戲婦之法,於稠眾之中,親屬之前,問以醜言,責以慢對,其為鄙黷,不可忍論。或蹙以楚撻,或系腳倒懸。酒客酗醟,不知限齊,至使有傷於流血,口止委折支體者,可嘆者也。古人感離別而不滅燭,悲代親而不舉樂禮,論禮,娶者羞而不賀。今既不能動蹈舊典,至於德為鄉閭之所敬,言為人士之所信,誠宜正色矯而呵之,何謂同其波流,長此弊俗哉!然民間行之日久,莫覺其非,或清談所不能禁,非峻刑不能止也。遂詘周而疵孔,謂傲放為邈世矣。
huò yīn biàn gù, tiāo qiè róng guì, huò lài gāo yuán, fān fēi bá cuì, yú shì biàn jiāo jīn kuā ào, qì líng yún wù, bù gāo shì yuǎn, miǎo rán zì zú, gù zhān fǒu zhì shī qún zhī shì, suī shí yīng yì, hū yān ruò cǎo. huò qīng zhěn ér yán bīn, huò chēng jí yǐ jù kè, yù lìng rén shì lì mén yǐ chéng lín, jūn qí tián yē yú lǘ xiàng, hū wèi zūn guì, bù kě bù ěr.
或因變故,佻竊榮貴,或賴高援,翻飛拔萃,於是便驕矜誇驁,氣凌雲物,步高視遠,眇然自足,顧瞻否滯失群之士,雖實英異,忽焉若草。或傾枕而延賓,或稱疾以距客,欲令人士立門以成林,軍騎填噎於閭巷,呼謂尊貴,不可不爾。
fū yǐ shì wèi yán zhī, zé zhōu gōng qín yú tǔ wò yǐ wén wàng xiào zhī, zé zhòng ní xún xún shàn yòu. xián yǐ láo qiān wèi wù, bù yǐ jiāo màn wèi gāo. hàn zhī mò shì, zé yì yú zī. péng fà luàn bìn, héng xié bù dài. huò xiè yī yǐ jiē, huò luǒ tǎn ér jī jù. péng yǒu zhī jí, lèi wèi zhī yóu, mò qiē qiē jìn dé, mén yán mén yán xiū yè, gōng guò bì wéi, jiǎng dào jīng yì.
夫以勢位言之,則周公勤於吐握;以聞望校之,則仲尼恂恂善誘。咸以勞謙為務,不以驕慢為高。漢之末世,則異於茲。蓬髮亂鬢,橫挾不帶。或褻衣以接,或裸袒而箕踞。朋友之集,類味之游,莫切切進德,門言門言修業,攻過弼違,講道精義。
qí xiāng jiàn yě, bù fù xù lí kuò, wèn ān fǒu. bīn zé rù mén ér hū nú, zhǔ zé wàng kè ér huàn gǒu. qí huò bù ěr, bù chéng qīn zhì, ér qì zhī bù yǔ wèi dǎng, jí hǎo huì, zé hú dūn niú yǐn, zhēng shí jìng gē. chè bō miǎo zhé, wú fù lián chǐ, yǐ tóng cǐ zhě wèi tài, yǐ bù ěr zhě wèi liè. zhōng rì wú jí yì zhī yán, chè yè wú zhēn guī zhī yì. wū yǐn lǎo zhuāng, guì yú lǜ rèn, dà xíng bù gù xì lǐ, zhì rén bù jū jiǎn kuò, xiào ào zòng yì, wèi zhī tǐ dào. wū hū, xī hū, qǐ bù āi zāi!
其相見也,不復敘離闊,問安否。賓則入門而呼奴,主則望客而喚狗。其或不爾,不成親至,而棄之不與為黨,及好會,則狐蹲牛飲,爭食競割。掣撥淼摺,無復廉恥,以同此者為泰,以不爾者為劣。終日無及義之言,徹夜無箴規之益。誣引老莊,貴於率任,大行不顧細禮,至人不拘檢括,嘯傲縱逸,謂之體道。嗚呼,惜乎,豈不哀哉!
yú shì cháo zú yǐ xù huān jiāo, jí dú yǐ jié qíng kuǎn. yǐ qīng yǐ shēn jiǎo zhě wèi yāo yán biāo xiù, yǐ fēng gé duān yán zhě wèi tián shè pǔ mǎ yǐ yǐ chī zhèn kàng zhǐ zhě wèi cháo lì lìng xiān yǐ, yǐ chū yán yǒu zhāng zhě wèi zhé dá cù tū. fán bǐ qīng báo zhī tú, suī biàn pì ǒu sú, guǎng jié bàn liú, gèng xiāng tuī yáng, qǔ dá sù yì, rán lǜ jiē pí fū jiǎo zé, ér huái kōng bào xū. yǒu shì shǔ rén hù hú zhī yù, xiōng zhōng wú yī zhǐ zhī sòng, suǒ shí bù guò jiǔ zhì zhī shì. suǒ wèi ào hěn míng dé, jí lóng cóng mèi, mào yú huò cái, tān yú yǐn shí, zuǒ shēng suǒ zài, bù cái zhī zǐ yě.
於是嘲族以敘歡交,極黷以結情款。以傾倚申腳者為妖妍標秀,以風格端嚴者為田舍樸馬矣;以蚩鎮抗指者為巢力令鮮倚,以出言有章者為摺答猝突。凡彼輕薄之徒,雖便辟偶俗,廣結伴流,更相推揚,取達速易,然率皆皮膚狡澤,而懷空抱虛。有似蜀人瓠壺之喻,胸中無一紙之誦,所識不過酒炙之事。所謂傲很明德,即聾從昧,冒於貨財,貪於飲食,左生所載,不才之子也。
ruò wèn yǐ fén suǒ zhī wēi yán, guǐ shén zhī qíng zhuàng, wàn wù zhī biàn huà, shū fāng zhī qí guài, cháo tíng zōng miào zhī dà lǐ, jiāo sì dì xiá zhī yí pǐn, sān zhèng sì shǐ zhī yuán běn, yīn yáng lǜ lì zhī dào dù, jūn guó shè jì zhī diàn shì, gǔ jīn yīn gé zhī yì tóng, zé huǎng jì zì shī, yīn míng fǔ yǎng, méng méng yān, mò mò yān. suī xīn jué miàn qiáng zhī kùn, ér wài hù qí duǎn fá zhī bìng, bù kěn mì jǐ, qiáng zhāng dà tán, yuē: zá suì gù shì, gài shì qióng xiàng zhū shēng zhāng jù zhī shì, yín yǒng ér xiàng kū jiǎn, pú fú yǐ shǒu huáng juǎn zhě suǒ yí shí, bù zú yǐ wèn wú tú yě.
若問以《墳》《索》之微言,鬼神之情狀,萬物之變化,殊方之奇怪,朝廷宗廟之大禮,郊祀禘祫之儀品,三正四始之原本,陰陽律歷之道度,軍國社稷之殿式,古今因革之異同,則怳悸自失,喑鳴俯仰,蒙蒙焉,莫莫焉。雖心覺面牆之困,而外護其短乏之病,不肯謐己,強張大談,曰:雜碎故事,蓋是窮巷諸生章句之士,吟詠而向枯簡,匍匐以守黃卷者所宜識,不足以問吾徒也。
chéng zhī bù xué zhī bì, shuò rú zhī guì, suǒ zǔ xí zhī fēi, suǒ qīng yì zhī miù, rán zhōng yú mí ér bù fǎn zhě, yóu hū fàng dàn zhě wú sǔn yú jìn qū gù yě. ruò gāo rén yǐ gé yán dàn ér ā zhī, yǒu bù wèi dà rén ér zhǎng è bù quān zhě, xià qí míng pǐn, zé yí bì jù rán bīng pàn ér gé miàn, xuán ér dōng zǒu zhī jī yǐ.
誠知不學之弊,碩儒之貴,所祖習之非,所輕易之謬,然終於迷而不返者,由乎放誕者無損於進趨故也。若高人以格言彈而呵之,有不畏大人而長惡不悛者,下其名品,則宜必懼然冰泮而革面,旋而東走之跡矣。