bào piáo zǐ yuē: shì gù jì yǒu, lǐ jiào jiàn tuí. jìng ràng mò chóng, ào màn chéng sú. chóu lèi yǐn huì, huò dūn huò jù. shǔ xià zhī yuè, lù shǒu tǎn tǐ. shèng wù wéi zài chū cǎo bǔ dàn qí, suǒ lùn jí yú shēng sè zhī jiān, jǔ zú bù lí qǐ xū wán kù zhī cè, yóu bù bù qù shì lì jiǔ kè zhī mén. bù wén qīng tán jiǎng dào zhī yán, zhuān yǐ chǒu cí cháo nòng wèi xiān. yǐ rú cǐ zhě wèi gāo yuǎn, yǐ bù ěr zhě wèi ái yě.
抱朴子曰:世故继有,礼教渐颓。敬让莫崇,傲慢成俗。俦类饮会,或蹲或踞。暑夏之月,露首袒体。盛务唯在摴草捕弹棋,所论极於声色之间,举足不离绮繻纨袴之侧,游步不去势利酒客之门。不闻清谈讲道之言,专以丑辞嘲弄为先。以如此者为高远,以不尔者为騃野。
yú shì chí zhú zhī yōng mín, ǒu sú zhī jìn rén, mù zhī zhě yóu xiāo chóng zhī fù míng zhú, xué zhī zhě yóu qīng máo zhī yīng biāo fēng. cháo xì zhī tán, huò shàng jí zǔ kǎo, huò xià dǎi fù nǚ. wǎng zhě wù qí bì shēn yān, bào zhě kǒng qí bù zhòng yān. chàng zhī zhě bù lǜ jiàn dá zhī hòu huàn, hé zhī zhě chǐ yú yán qīng zhī bù sāi. zhōu hé zhī shān, wēn mài zhī yì, shí yóu bào hèn, bù néng yǐ yě. lì kǒu zhě fú qiáng ér dǎng shì, biàn gěi zhě jiè róu yǐ cì fá. yǐ bù yīng zhě wèi zhuō liè, yǐ xiān zhǐ zhě wèi fù bài. rú cǐ, jiāo wù zhī cí, yān néng mò zāi!
於是驰逐之庸民,偶俗之近人,慕之者犹宵虫之赴明烛,学之者犹轻毛之应飚风。嘲戏之谈,或上及祖考,或下逮妇女。往者务其必深焉,报者恐其不重焉。倡之者不虑见答之後患,和之者耻於言轻之不塞。周禾之芟,温麦之刈,实由报恨,不能已也。利口者扶强而党势,辩给者借鍒以刺瞂。以不应者为拙劣,以先止者为负败。如此,交恶之辞,焉能默哉!
qí yǒu cái sī zhě zhī wèi zhī yě, yóu shàn yú yī yīn jī huì, zhǔn nǐ tǐ lì, yǐn gǔ yù jīn, yán wēi lǐ jǔ, yǎ ér kě xiào, zhōng ér bù shāng, bù chéng rén zhī suǒ huì, bù fàn rén zhī suǒ xī. ruò fú zhuō zhě zhī wèi zhī yě, zé wǎng qǔ zhí còu, shǐ rén è è rán, yán zhī yǔ chī, qí yú yí jué, qǐ wéi wú yì ér yǐ zāi!
其有才思者之为之也,犹善於依因机会,准拟体例,引古喻今,言微理举,雅而可笑,中而不伤,不枨人之所讳,不犯人之所惜。若夫拙者之为之也,则枉曲直凑,使人愕愕然,妍之与媸,其於宜绝,岂唯无益而已哉!
nǎi yǒu shǐ jiǔ zhī kè, jí yú nán qīn zhī xìng, bù néng kān zhī, fú yī bá jí, ér shǒu zú xiāng jí, chǒu yán xiāng jiā yú suǒ zūn, huān xīn biàn ér chéng chóu, jué jiāo huài shēn, gòu xì zhì huò, yǐ bēi luó xiāng zhì zhě yǒu yǐ, yǐ yīn sī xiāng jié zhě yǒu yǐ. xī chén líng zhī bèi shǐ, guàn shì zhī mǐn zú, fěi jiàng zì tiān, kǒu shí wèi zhī. shū jī zhī fā, róng rǔ zhī zhǔ, èr jiān zhī jiè, qǐ qī wǒ zāi!
乃有使酒之客,及於难侵之性,不能堪之,拂衣拔棘,而手足相及,丑言相加於所尊,欢心变而成雠,绝交坏身,构隙致祸,以杯螺相掷者有矣,以阴私相讦者有矣。昔陈灵之被矢,灌氏之泯族,匪降自天,口实为之。枢机之发,荣辱之主,二缄之戒,岂欺我哉!
jī léi bù néng zhuī jì wǎng zhī shī cí, bān lún bù néng mó sī yán zhī jì diàn. suī bù néng sān sī ér tǔ qīng tán, yóu kě xī xuè diào yǐ fáng huò méng yě. zūn qí cí lìng, jìng qí wēi yí, shǐ yán wú kǒu guò, tǐ wú jù róng, kě fǎ kě guān, kě wèi kě ài, gài yuǎn rǔ zhī liáng shù, quán jiāo zhī yào dào yě.
激雷不能追既往之失辞,班轮不能磨斯言之既玷。虽不能三思而吐清谈,犹可息谑调以防祸萌也。尊其辞令,敬其威仪,使言无口过,体无倨容,可法可观,可畏可爱,盖远辱之良术,全交之要道也。
qiě fú màn rén zhě, bù ài qí qīn zhě yě qīng dòu zhě, bù zhòng yí tǐ zhě yě. jiē xiàn bù xiào, kě bù xiáng hū! rán ér mí miù zhě wú zì jiàn zhī míng chù qíng zhě huì nì ěr zhī guī. jí měi ér wú zhí liàng zhī zhēn ài, qún huò ér wú zhǐ nán yǐ zì fǎn. chǎn mèi xiǎo rén, huān xiào yǐ zàn shàn miàn cóng zhī tú, fǔ jié yǐ chēng gōng. yì shǐ huò zhě bù jué qí fēi, zì wèi yǒu duān yàn zhī jié guò rén zhī biàn, ér bù wù sī nǎi zhāo huàn zhī jīng zhào hài zhī fú chuán fēi zhī yì qīng shēn zhī chē yě. qǐ tú jiǎn qí fāng cè zhī lìng wén, kuī qí mò shì zhī dé yīn ér yǐ zāi!
且夫慢人者,不爱其亲者也;轻斗者,不重遗体者也。皆陷不孝,可不详乎!然而迷谬者无自见之明;触情者讳逆耳之规。疾美而无直亮之针艾,群惑而无指南以自反。谄媚小人,欢笑以赞善;面从之徒,拊节以称功。益使惑者不觉其非,自谓有端晏之捷过人之辩,而不悟斯乃招患之旌召害之符传非之驿倾身之车也。岂徒减其方策之令闻,亏其没世之德音而已哉!
gài suī yǒu xié lǎo zhī shèn, bù néng jiù yī zhāo zhī guò, suī yǒu táo zhū zhī fù, bù néng shú piàn yán zhī miù. gù háo lí zhī shī, yǒu qiān lǐ zhī chà shāng rén zhī yǔ, yǒu jiàn jǐ zhī tòng. jī wēi zhì zhe, lèi qiǎn chéng shēn, hóng yǔ suǒ yǐ shěn lóng zhōu, qún qīng suǒ yǐ zhé jìn zhóu, cùn biāo suǒ yǐ fán bǎi xún zhī shì, dù xiē suǒ yǐ pū lián bào zhī mù yě. gǔ xián hé dú kǒu zhǐ jú kǒu zhǐ jí xún xún zhī rú bǐ, jīn rén hé qí kuì màn ào fàng zhī rú cǐ hū!
盖虽有偕老之慎,不能救一朝之过,虽有陶朱之富,不能赎片言之谬。故毫厘之失,有千里之差;伤人之语,有剑戟之痛。积微致著,累浅成深,鸿羽所以沈龙舟,群轻所以折劲轴,寸飚所以燔百寻之室,蠹蝎所以仆连抱之木也。古贤何独口止局口止脊恂恂之如彼,今人何其愦慢傲放之如此乎!
shì yǐ gāo shì zhī shì, wàng chén ér xuán jī qīng bó zhī tú, xiǎng fù ér yǐng jí. móu shì wú zhì zhě zhī zhù, jū wēi wú qiē cuō zhī yì. liáng shǐ xuán bǐ, wú kě shū zhī shàn tán zhě hán yīn, wú zú chuán zhī měi. lìng wén bù zhe, chǒu shēng xuān liú, méi yǒu yú bài, yí jī jiāng lái, shǐ wú kě fǎ, zhōng wú kě jì, sī yì zhì shì zhī chǐ yě.
是以高世之士,望尘而旋迹;轻薄之徒,响赴而影集。谋事无智者之助,居危无切磋之益。良史悬笔,无可书之善;谈者含音,无足传之美。令闻不著,丑声宣流,没有余败,贻讥将来,始无可法,终无可纪,斯亦志士之耻也。
ān rěn wèi zhī! guò ér bù gǎi, sī chéng wěi yí lù ér xiàn cóng jí, shě jiā zhǐ ér yàn gōu wěn zhě yě, qǐ suǒ wèi yǐ xiǎo shàn wèi wú yì ér bù wéi, yǐ xiǎo è wèi wú sǔn ér bù zhǐ, yǐ zhì è jī ér bù kě yǎn, zuì dà ér bù kě jiě zhě xié! yú yuàn shì rén gǎi qí wú jiǎn zhī xíng, chú qí jiāo lìn zhī shī, qiǎn qí kuā jīn shàng rén zhī jí, jué xī cháo xíng bù diǎn zhī yán, zé zhào shèng zhī mén wú qù kè, huáng zǔ zhī bàng wú suǒ yòng yǐ.
安忍为之!过而不改,斯诚委夷路而陷丛棘,舍嘉旨而咽钩吻者也,岂所谓以小善为无益而不为,以小恶为无损而不止,以至恶积而不可掩,罪大而不可解者邪!余愿世人改其无检之行,除其骄吝之失,遣其夸矜尚人之疾,绝息嘲刑不典之言,则赵胜之门无去客,黄祖之棓无所用矣。
bào piáo zǐ yuē: huò yǒu bù zhì qīng dé yǐ qǔ jìng, ér zhàng qì lì yǐ qiú wèi. qí rù zhòng yě, zé tíng lì bù zuò, zhēng chù duān shàng, zuò sè xié shēng, zhú rén zì ān, qí bù dé yì, huì duì bù tuì. qí xíng chū yě, zé bī xiá zhī dì, chǐ yú zuò tú, zhèn cè cháng qū, tuī rén yú xiǎn, yǒu bù jí bì, gèng jiā shū dùn. míng hū, fēi zāi! cǐ yún gǔ zhī bēi ér bù kě yú, tuī yīn ràng lù, láo qiān xià shì, wú jìng yú wù, lì ruò bù shèng yī, xíng ruò bù róng shēn zhě, hé qí miǎn rán zhī bù xiào zāi!
抱朴子曰:或有不治清德以取敬,而仗气力以求畏。其入众也,则亭立不坐,争处端上,作色谐声,逐人自安,其不得意,恚怼不退。其行出也,则逼狭之地,耻於作途,振策长驱,推人於险,有不即避,更加摅顿。鸣呼,非哉!此云古之卑而不可逾,推荫让路,劳谦下士,无竞於物,立若不胜衣,行若不容身者,何其缅然之不肖哉!
fū dé shèng cāo qīng, zé suī shēn zì yì jiàng, ér rén yóu guì zhī. ruò lǚ dǎo bù gāo, zé suī xíng líng bào, ér rén yóu bù jìng. jiǎ lìng wài fú rén tǐ, nèi shī rén xīn, suǒ wèi jiàn zēng wù, fēi wéi jiàn zūn zhòng yě. xī zhuāng shēng wèi shí, zhào wáng cè lì zōu yǎn rù jiāng, yàn jūn yōng huì kāng chéng zhī lǐ, nì lǔ wàng bài lín zōng zhī tíng, mò bù bēi sù. fēi lì zhī suǒ fú yě.
夫德盛操清,则虽深自挹降,而人犹贵之。若履蹈不高,则虽行凌暴,而人犹不敬。假令外服人体,内失人心,所谓见憎恶,非为见尊重也。昔庄生未食,赵王侧立;驺衍入疆,燕君拥彗;康成之里,逆虏望拜;林宗之庭,莫不卑肃。非力之所服也。
fū yǐ chāo dào zhì cái, suī jù fù bù zú jiā, xiōng dé xié rén, suī jiàn dàn bù zú róng yě, rán ér yōng mín wèi zhī bù è. gù wén qí yán zhě, yóu chī xiāo zhī lái míng yě dǔ qí miàn zhě, ruò guǐ mèi zhī jiàn xíng yě. qí suǒ zhì yì, zé rú yāo guài zhī jí yě qí zài dào tú, zé shèn féng hǔ zhī qún yě. yú fū xíng zhī, zì jīn wèi háo xiǎo rén zhēng zhī, yǐ wéi héng jiē. luàn mí yǒu dìng, shí cǐ zhī yóu yě.
夫以抄盗致财,虽巨富不足嘉,凶德胁人,虽见惮不足荣也,然而庸民为之不恶。故闻其言者,犹鸱枭之来鸣也;睹其面者,若鬼魅之见形也。其所至诣,则如妖怪之集也;其在道途,则甚逢虎之群也。愚夫行之,自矜为豪;小人徵之,以为横阶。乱靡有定,实此之由也。
rán gǎn wéi cǐ zhě, fēi bì dǔ wán yě. lǜ duō guān gài zhī hòu, shì yuán zhī mén, sù pō lì xíng shàn shì, yǐ qiè xū míng, míng jì cū lì, běn qíng biàn fàng. huò jiǎ cái sè yǐ jiāo quán háo, huò yīn shí yùn yǐ tiāo róng wèi, huò yǐ hūn yīn ér lián guì qī, huò nòng huǐ yù yǐ hé wēi bǐng. qì yíng zhì yì, tài fā bìng chū, dǎng chéng jiāo guǎng, dào tōng bù gāo. qīng lùn suǒ bù néng fù zhì, shéng mò suǒ bù néng fù dàn, suì chéng yīng tóu zhī shéng, miào yuán zhī shǔ.
然敢为此者,非必笃顽也。率多冠盖之後,势援之门,素颇力行善事,以窃虚名,名既粗立,本情便放。或假财色以交权豪,或因时运以佻荣位,或以婚姻而连贵戚,或弄毁誉以合威柄。器盈志溢,态发病出,党成交广,道通步高。清论所不能复制,绳墨所不能复弹,遂成鹰头之绳,庙垣之鼠。
suǒ wèi jí zhě, zé dī méi sào dì yǐ fèng wàng zhī. jū qí xià zhě, zuò wēi zuò fú yǐ kòng yù zhī. gù shèng jǐ zhě zé bù dé wén, wén yì yáng bù zhī yě jiǎn jǐ zhě zé bù gǎn yán, yán yì bù néng jìn yě. fū zāi chóng hài gǔ, zhì jiàng shuāng zé tiǎn yǐ. nìng xióng luàn qún, zhí yán shí zé bài yǐ. dú shàn qí shēn zhě, wéi kě yǐ bù kěn shì zhī, bù xíng xiào zhī ér yǐ ěr. yǒu fǔ wú kē, qí rú zhī hé zāi!
所未及者,则低眉埽地以奉望之。居其下者,作威作福以控御之。故胜己者则不得闻,闻亦阳不知也;减己者则不敢言,言亦不能禁也。夫灾虫害谷,至降霜则殄矣。佞雄乱群,值严时则败矣。独善其身者,唯可以不肯事之,不行效之而已耳。有斧无柯,其如之何哉!
bào piáo zǐ yuē: shī měi suī jiū, guì qí yǒu bié. zài lǐ, nán nǚ wú xíng méi, bù xiāng jiàn, bù zá zuò, bù tōng wèn, bù tóng yī wù, bù dé qīn shòu, zǐ mèi chū shì ér fǎn, xiōng dì bù gòng xí ér zuò, wài yán bù rù, nèi yán bù chū, fù rén sòng yíng bù chū mén, xíng bì yōng bì qí miàn, dào lù nán yóu zuǒ, nǚ yóu yòu, cǐ shèng rén zhòng bié dù jiàn zhī míng zhì yě.
抱朴子曰:《诗》美睢鸠,贵其有别。在礼,男女无行媒,不相见,不杂坐,不通问,不同衣物,不得亲授,姊妹出适而反,兄弟不共席而坐,外言不入,内言不出,妇人送迎不出门,行必拥蔽其面,道路男由左,女由右,此圣人重别杜渐之明制也。
qiě fú fù zhī jiān, kě wèi nì yǐ, ér yóu nán zǐ fēi jí bìng bù zhòu jū yú nèi, jiāng zhōng bù sǐ fù rén zhī shǒu, kuàng yú tā hū! xī lǔ nǚ bù yōu jū shēn chù, yǐ zhì tā hù luò zhī biàn kǒng qī bù mì qián hù tíng, yǐ qǐ huá dū zhī huò shǐ jī wú fáng, yǒu hàn zhǒng zhī huǐ wáng sūn bù yán, yǒu dù mén zhī rǔ. ér jīn sú fù nǚ, xiū qí cán zhī zhī yè, fèi qí xuán dǎn zhī wù, bù jī qí má, shì yě pó suō. shě zhōng kuì zhī shì, xiū zhōu shī zhī hǎo. gèng xiāng cóng yì zhī shì qīn qī, chéng xīng jǔ huǒ, bù yǐ yú xíng, duō jiāng shì cóng, wěi yè yíng lù, bì shǐ lì zú, cuò zá rú shì, xún dào xiè xuè, kě zēng kě wù.
且夫妇之间,可谓昵矣,而犹男子非疾病不昼居於内,将终不死妇人之手,况於他乎!昔鲁女不幽居深处,以致他扈荦之变;孔妻不密潜户庭,以起华督之祸;史激无防,有汗种之悔;王孙不严,有杜门之辱。而今俗妇女,休其蚕织之业,废其玄紞之务,不绩其麻,市也婆娑。舍中馈之事,修周施之好。更相从诣之适亲戚,承星举火,不已於行,多将侍从,玮晔盈路,婢使吏卒,错杂如市,寻道亵谑,可憎可恶。
huò sù yú tā mén, huò mào yè ér fǎn, yóu xì fó sì, guān shì yú tián, dēng gāo lín shuǐ, chū jìng qìng diào, kāi chē qiān wéi, zhōu zhāng chéng yì. bēi shāng lù zhuó, xián gē xíng zòu, zhuǎn xiāng gāo shàng, xí fēi chéng sú. shēng zhì yīn yuán, wú suǒ bù kěn. huì yín zhī yuán, bù jí zhī shén, xíng yú guǎ qī, jiā bāng nǎi zhèng. yuàn zhū jūn zǐ, shǎo kě jìn jué. fù wú wài shì, suǒ yǐ fáng wēi yǐ.
或宿於他门,或冒夜而反,游戏佛寺,观视渔畋,登高临水,出境庆吊,开车褰帏,周章城邑。杯觞路酌,弦歌行奏,转相高尚,习非成俗。生致因缘,无所不肯。诲淫之源,不急之甚,刑於寡妻,家邦乃正。愿诸君子,少可禁绝。妇无外事,所以防微矣。
bào piáo zǐ yuē: qīng bó zhī rén, jī cè gāo shēn, jiāo chéng cái shàn, míng wèi cū huì, biàn bèi lǐ pàn jiào, tuō yún lǜ rèn, cái bù yì lún, qiáng wèi fàng dá, yǐ ào wù wú jiǎn zhě wèi dà dù, yǐ xī hù jié cāo zhě wèi sè shǎo. yú shì là gǔ chuí wú lài zhī zǐ, bái zuì ěr rè zhī hòu, jié dǎng hé qún, yóu bù zé lèi, qí shì shuò rú, huò gé lí ér bù shòu, wàng xíng suǒ zài, suī yuǎn ér bì zhì, xié shǒu lián mèi, yǐ áo yǐ jí, rù tā táng shì, guān rén fù nǚ, zhǐ diàn xiū duǎn, píng lùn měi chǒu, bù jiě cǐ děng hé wéi zhě zāi?
抱朴子曰:轻薄之人,迹厕高深,交成财赡,名位粗会,便背礼判教,托云率任,才不逸伦,强为放达,以傲兀无检者为大度,以惜护节操者为涩少。於是腊鼓垂无赖之子,白醉耳热之後,结党合群,游不择类,奇士硕儒,或隔篱而不授,妄行所在,虽远而必至,携手连袂,以遨以集,入他堂室,观人妇女,指玷修短,评论美丑,不解此等何为者哉?
huò yǒu bù tōng zhǔ rén, biàn gòng tū qián, yán shì wèi bàn, bù fù kuī tīng, fàn mén zhé guān, yú guǐ chuān xì, yǒu shì chāo jié zhī zhì yě. qí huò qiè yìng cáng bì bù jí, zhì sōu suǒ yǐn pì, jiù ér yǐn yè, yì guài shì yě. fū jūn zǐ zhī jū shì, yóu bù yǎn jiā rén zhī bù bèi, gù rù mén zé yáng shēng, shēng táng zé xià shì, ér táng tū tā jiā, jiāng hé lǐ hū?
或有不通主人,便共突前,严饰未办,不复窥听,犯门折关,逾垝穿隙,有似抄劫之至也。其或妾媵藏避不及,至搜索隐僻,就而引曳,亦怪事也。夫君子之居室,犹不掩家人之不备,故入门则扬声,升堂则下视,而唐突他家,将何理乎?
rán luò tuò zhī zǐ, wú gǔ gěng ér hǎo suí sú zhě, yǐ tōng cǐ zhě wèi qīn mì, jù cǐ zhě wèi bù gōng, chéng wèi dāng shì bù kě yǐ bù ěr. yú shì yào hū kuì zá, rù shì shì qī, cù xī zhī xiá zuò, jiāo bēi shāng yú zhǐ chǐ, xián gē yín yě zhī yīn qū, yǐ yán zhào wén jūn zhī dòng xīn, zài hào zài náo, xuè xì chǒu xiè, qióng bǐ jí dú, ěr nǎi xiào luàn nán nǚ zhī dà jié, dǎo xiāng shǔ zhī wú yí.
然落拓之子,无骨鲠而好随俗者,以通此者为亲密,距此者为不恭,诚为当世不可以不尔。於是要呼愦杂,入室视妻,促膝之狭坐,交杯觞於咫尺,弦歌淫冶之音曲,以言兆文君之动心,载号载呶,谑戏丑亵,穷鄙极黩,尔乃笑乱男女之大节,蹈《相鼠》之无仪。
fū jié qīng zhòu fù, zhōu miè chén wáng, xián yóu wú lǐ, kuàng pǐ shù hū! gài xìn bù yóu zhōng, zé lǚ méng wú yì, yì de shén zhì, zé xíng qì kě wàng. jūn zǐ zhī jiāo yě, yǐ dào yì hé, yǐ zhì qì qīn, gù dàn ér chéng yān. xiǎo rén zhī jiē yě, yǐ shì lì jié, yǐ xiá màn mì, gù gān ér bài yān. hé bì fáng jí nèi yàn, ěr nǎi kuǎn chéng, zhe qī qiè yǐn huì, rán hòu fēn hǎo nì zāi!
夫桀倾纣覆,周灭陈亡,咸由无礼,况匹庶乎!盖信不由中,则屡盟无益,意得神至,则形器可忘。君子之交也,以道义合,以志契亲,故淡而成焉。小人之接也,以势利结,以狎慢密,故甘而败焉。何必房集内宴,尔乃款诚,著妻妾饮会,然後分好昵哉!
gǔ rén jiàn yín bài zhī qū fáng, dù qīng xié zhī duān jiàn, kě wèi zhì yǐ. xiū zhī zhě wèi jūn zǐ, bèi zhī zhě wèi zuì rén. rán jìn shū zé shàng gōng yǒu chuān yú zhī nán, wǎng lòu zé sāng zhōng yǒu bēn suí zhī nǚ. zòng ér sì zhī, qí yóu liè měng huǒ yú yún mèng, kāi jī shuǐ hū wàn rèn, qí kě pū yǐ zhǒu huì, guò yǐ cuō rǎng zāi! rán ér sú xí xíng guàn, jiē yuē: cǐ nǎi jīng chéng shàng guó, gōng zǐ wáng sūn guì rén suǒ gòng wèi yě.
古人鉴淫败之曲防,杜倾邪之端渐,可谓至矣。修之者为君子,背之者为罪人。然禁疏则上宫有穿窬之男,网漏则桑中有奔随之女。纵而肆之,其犹烈猛火於云梦,开积水乎万仞,其可扑以帚彗,过以撮壤哉!然而俗习行惯,皆曰:此乃京城上国,公子王孙贵人所共为也。
yú měi zhé zhī yuē: fū zhōng zhōu, lǐ zhī suǒ zì chū yě. lǐ qǐ rán hū! gài shuāi luàn zhī suǒ xìng, fēi zhì shì zhī jiù fēng yě. fū lǎo dān, qīng xū zhī zhì zhě yě, yóu bù gǎn jiàn hū suǒ yù, yǐ fáng xīn luàn, ruò shǐ liǔ xià huì jié yí tuō yī zì gāo xíng, lǚ jiē xiè yàn, jiāng bù néng bù shǐ qíng shēng yú zhōng, ér sè xíng yú biǎo, kuàng hū qíng dàn zhě wàn wèi yī, ér yì qíng zhě nán duō de. rú sī zhī shì, hé zú zhǎng hū?
余每折之曰:夫中州,礼之所自出也。礼岂然乎!盖衰乱之所兴,非治世之旧风也。夫老聃,清虚之至者也,犹不敢见乎所欲,以防心乱,若使柳下惠洁(疑脱一字)高行,屡接亵宴,将不能不使情生於中,而色形於表,况乎情淡者万未一,而抑情者难多得。如斯之事,何足长乎?
qióng shì suī zhī cǐ fēng sú bù zú yǐn jìn, ér míng shì bìng fá, hé yǐ zhěng zhī! měi yǐ wéi kǎi, gù cháng huò zēng yú sī dǎng, ér jiàn wèi wèi yě pǔ zhī rén, bù néng suí shí zhī yí, yú qī yú xìn jǐ ér yǐ, yì ān yǐ wǒ zhī bù kě, cóng rén zhī kě hū! kě tàn fēi yī, lǜ rú cǐ yě. yǐ yǐ fū, wú wèi rú zhī hé yě! bǐ zhī rǎn rù xié sú, lún xū yǐ bài zhě, hé kěn nà nì ěr zhī dǎng yán, ér fǎn qí dōng zǒu zhī yuǎn jī zāi!
穷士虽知此风俗不足引进,而名势并乏,何以整之!每以为慨,故常获憎於斯党,而见谓为野朴之人,不能随时之宜,余期於信己而已,亦安以我之不可,从人之可乎!可叹非一,率如此也。已矣夫,吾未如之何也!彼之染入邪俗,沦胥以败者,曷肯纳逆耳之谠言,而反其东走之远迹哉!
bào piáo zǐ yuē: sú jiān yǒu xì fù zhī fǎ, yú chóu zhòng zhī zhōng, qīn shǔ zhī qián, wèn yǐ chǒu yán, zé yǐ màn duì, qí wèi bǐ dú, bù kě rěn lùn. huò cù yǐ chǔ tà, huò xì jiǎo dào xuán. jiǔ kè xù yòng, bù zhī xiàn qí, zhì shǐ yǒu shāng yú liú xiě, kǒu zhǐ wěi zhé zhī tǐ zhě, kě tàn zhě yě. gǔ rén gǎn lí bié ér bù miè zhú, bēi dài qīn ér bù jǔ lè lǐ, lùn lǐ, qǔ zhě xiū ér bù hè. jīn jì bù néng dòng dǎo jiù diǎn, zhì yú dé wèi xiāng lǘ zhī suǒ jìng, yán wéi rén shì zhī suǒ xìn, chéng yí zhèng sè jiǎo ér ā zhī, hé wèi tóng qí bō liú, zhǎng cǐ bì sú zāi! rán mín jiān xíng zhī rì jiǔ, mò jué qí fēi, huò qīng tán suǒ bù néng jìn, fēi jùn xíng bù néng zhǐ yě. suì qū zhōu ér cī kǒng, wèi ào fàng wèi miǎo shì yǐ.
抱朴子曰:俗间有戏妇之法,於稠众之中,亲属之前,问以丑言,责以慢对,其为鄙黩,不可忍论。或蹙以楚挞,或系脚倒悬。酒客酗醟,不知限齐,至使有伤於流血,口止委折支体者,可叹者也。古人感离别而不灭烛,悲代亲而不举乐礼,论礼,娶者羞而不贺。今既不能动蹈旧典,至於德为乡闾之所敬,言为人士之所信,诚宜正色矫而呵之,何谓同其波流,长此弊俗哉!然民间行之日久,莫觉其非,或清谈所不能禁,非峻刑不能止也。遂诎周而疵孔,谓傲放为邈世矣。
huò yīn biàn gù, tiāo qiè róng guì, huò lài gāo yuán, fān fēi bá cuì, yú shì biàn jiāo jīn kuā ào, qì líng yún wù, bù gāo shì yuǎn, miǎo rán zì zú, gù zhān fǒu zhì shī qún zhī shì, suī shí yīng yì, hū yān ruò cǎo. huò qīng zhěn ér yán bīn, huò chēng jí yǐ jù kè, yù lìng rén shì lì mén yǐ chéng lín, jūn qí tián yē yú lǘ xiàng, hū wèi zūn guì, bù kě bù ěr.
或因变故,佻窃荣贵,或赖高援,翻飞拔萃,於是便骄矜夸骜,气凌云物,步高视远,眇然自足,顾瞻否滞失群之士,虽实英异,忽焉若草。或倾枕而延宾,或称疾以距客,欲令人士立门以成林,军骑填噎於闾巷,呼谓尊贵,不可不尔。
fū yǐ shì wèi yán zhī, zé zhōu gōng qín yú tǔ wò yǐ wén wàng xiào zhī, zé zhòng ní xún xún shàn yòu. xián yǐ láo qiān wèi wù, bù yǐ jiāo màn wèi gāo. hàn zhī mò shì, zé yì yú zī. péng fā luàn bìn, héng xié bù dài. huò xiè yī yǐ jiē, huò luǒ tǎn ér jī jù. péng yǒu zhī jí, lèi wèi zhī yóu, mò qiē qiē jìn dé, mén yán mén yán xiū yè, gōng guò bì wéi, jiǎng dào jīng yì.
夫以势位言之,则周公勤於吐握;以闻望校之,则仲尼恂恂善诱。咸以劳谦为务,不以骄慢为高。汉之末世,则异於兹。蓬发乱鬓,横挟不带。或亵衣以接,或裸袒而箕踞。朋友之集,类味之游,莫切切进德,门言门言修业,攻过弼违,讲道精义。
qí xiāng jiàn yě, bù fù xù lí kuò, wèn ān fǒu. bīn zé rù mén ér hū nú, zhǔ zé wàng kè ér huàn gǒu. qí huò bù ěr, bù chéng qīn zhì, ér qì zhī bù yǔ wèi dǎng, jí hǎo huì, zé hú dūn niú yìn, zhēng shí jìng gē. chè bō miǎo zhé, wú fù lián chǐ, yǐ tóng cǐ zhě wèi tài, yǐ bù ěr zhě wèi liè. zhōng rì wú jí yì zhī yán, chè yè wú zhēn guī zhī yì. wū yǐn lǎo zhuāng, guì yú lǜ rèn, dà xíng bù gù xì lǐ, zhì rén bù jū jiǎn kuò, xiào ào zòng yì, wèi zhī tǐ dào. wū hū, xī hū, qǐ bù āi zāi!
其相见也,不复叙离阔,问安否。宾则入门而呼奴,主则望客而唤狗。其或不尔,不成亲至,而弃之不与为党,及好会,则狐蹲牛饮,争食竞割。掣拨淼摺,无复廉耻,以同此者为泰,以不尔者为劣。终日无及义之言,彻夜无箴规之益。诬引老庄,贵於率任,大行不顾细礼,至人不拘检括,啸傲纵逸,谓之体道。呜呼,惜乎,岂不哀哉!
yú shì cháo zú yǐ xù huān jiāo, jí dú yǐ jié qíng kuǎn. yǐ qīng yǐ shēn jiǎo zhě wèi yāo yán biāo xiù, yǐ fēng gé duān yán zhě wèi tián shè pǔ mǎ yǐ yǐ chī zhèn kàng zhǐ zhě wèi cháo lì lìng xiān yǐ, yǐ chū yán yǒu zhāng zhě wèi zhé dá cù tū. fán bǐ qīng bó zhī tú, suī biàn pì ǒu sú, guǎng jié bàn liú, gèng xiāng tuī yáng, qǔ dá sù yì, rán lǜ jiē pí fū jiǎo zé, ér huái kōng bào xū. yǒu shì shǔ rén hù hú zhī yù, xiōng zhōng wú yī zhǐ zhī sòng, suǒ shí bù guò jiǔ zhì zhī shì. suǒ wèi ào hěn míng dé, jí lóng cóng mèi, mào yú huò cái, tān yú yǐn shí, zuǒ shēng suǒ zài, bù cái zhī zǐ yě.
於是嘲族以叙欢交,极黩以结情款。以倾倚申脚者为妖妍标秀,以风格端严者为田舍朴马矣;以蚩镇抗指者为巢力令鲜倚,以出言有章者为摺答猝突。凡彼轻薄之徒,虽便辟偶俗,广结伴流,更相推扬,取达速易,然率皆皮肤狡泽,而怀空抱虚。有似蜀人瓠壶之喻,胸中无一纸之诵,所识不过酒炙之事。所谓傲很明德,即聋从昧,冒於货财,贪於饮食,左生所载,不才之子也。
ruò wèn yǐ fén suǒ zhī wēi yán, guǐ shén zhī qíng zhuàng, wàn wù zhī biàn huà, shū fāng zhī qí guài, cháo tíng zōng miào zhī dà lǐ, jiāo sì dì xiá zhī yí pǐn, sān zhèng sì shǐ zhī yuán běn, yīn yáng lǜ lì zhī dào dù, jūn guó shè jì zhī diàn shì, gǔ jīn yīn gé zhī yì tóng, zé huǎng jì zì shī, yīn míng fǔ yǎng, méng méng yān, mò mò yān. suī xīn jué miàn qiáng zhī kùn, ér wài hù qí duǎn fá zhī bìng, bù kěn mì jǐ, qiáng zhāng dà tán, yuē: zá suì gù shì, gài shì qióng xiàng zhū shēng zhāng jù zhī shì, yín yǒng ér xiàng kū jiǎn, pú fú yǐ shǒu huáng juǎn zhě suǒ yí shí, bù zú yǐ wèn wú tú yě.
若问以《坟》《索》之微言,鬼神之情状,万物之变化,殊方之奇怪,朝廷宗庙之大礼,郊祀禘祫之仪品,三正四始之原本,阴阳律历之道度,军国社稷之殿式,古今因革之异同,则怳悸自失,喑鸣俯仰,蒙蒙焉,莫莫焉。虽心觉面墙之困,而外护其短乏之病,不肯谧己,强张大谈,曰:杂碎故事,盖是穷巷诸生章句之士,吟咏而向枯简,匍匐以守黄卷者所宜识,不足以问吾徒也。
chéng zhī bù xué zhī bì, shuò rú zhī guì, suǒ zǔ xí zhī fēi, suǒ qīng yì zhī miù, rán zhōng yú mí ér bù fǎn zhě, yóu hū fàng dàn zhě wú sǔn yú jìn qū gù yě. ruò gāo rén yǐ gé yán dàn ér ā zhī, yǒu bù wèi dà rén ér cháng è bù quān zhě, xià qí míng pǐn, zé yí bì jù rán bīng pàn ér gé miàn, xuán ér dōng zǒu zhī jī yǐ.
诚知不学之弊,硕儒之贵,所祖习之非,所轻易之谬,然终於迷而不返者,由乎放诞者无损於进趋故也。若高人以格言弹而呵之,有不畏大人而长恶不悛者,下其名品,则宜必惧然冰泮而革面,旋而东走之迹矣。