huò yuē: gǔ zhī zhe shū zhě, cái dà sī shēn, gù qí wén yǐn ér nán xiǎo jīn rén yì qiǎn lì jìn, gù lù ér yì jiàn. yǐ cǐ yì jiàn, bǐ bǐ nán xiǎo, yóu gōu huì zhī fāng jiāng hé, chóng qǐ dié zhī bìng sōng dài yǐ. gù shuǐ bù fā shān kūn shān, zé bù néng yáng hóng liú yǐ dōng jiàn shū bù chū yīng jùn, zé bù néng bèi zhì yuǎn zhī hóng yùn yān.
或曰:「古之著書者,才大思深,故其文隱而難曉;今人意淺力近,故露而易見。以此易見,比彼難曉,猶溝澮之方江河,蟲豈垤之並嵩岱矣。故水不發山崑山,則不能揚洪流以東漸;書不出英俊,則不能備致遠之弘韻焉。」
bào piáo zi dá yuē: fū lùn guǎn xué zhě, bù kě wèn yǐ jiǔ gāi zhī wú wài xí jū ài zhě, bù kě dū yǐ bá cuì zhī dú jiàn. gài wǎng gǔ zhī shì, fěi guǐ fěi shén, qí xíng qì suī yě shuò yú chóu nǎng, rán qí jīng shén, bù zài hu fāng cè. qíng jiàn hū cí, zhǐ guī kě dé. qiě gǔ shū zhī duō yǐn, wèi bì xī rén gù yù nán xiǎo, huò shì yì yǔ biàn, huò fāng yán bù tóng, jīng huāng lì luàn, mái cáng jī jiǔ, jiǎn biān xiǔ jué, wáng shī zhě duō, huò zá xù cán quē, huò tuō qù zhāng jù, shì yǐ nán zhī, shì ruò zhì shēn ěr. qiě fú shàng shū zhě, zhèng shì zhī jí yě, rán wèi ruò jìn dài zhī yōu wén zhào cè jūn shū zòu yì zhī qīng fù shàn lì yě máo shī zhě, huá cǎi zhī cí yě, rán bù jí shàng lín yǔ liè èr jīng sān dū zhī wāng huì bó fù yě. rán zé gǔ zhī zǐ shū, néng shèng jīn zhī zuò zhě, hé yě? rán shǒu zhū zhī tú, lóu lóu suǒ wán, yǒu ěr wú mù, hé kěn wèi ěr. qí yú gǔ rén suǒ zuò wèi shén, jīn shì suǒ zhe wèi qiǎn, guì yuǎn jiàn jìn, yǒu zì lái yǐ.
抱朴子答曰:「夫論管穴者,不可問以九陔之無外;習拘閡者,不可督以拔萃之獨見。蓋往古之士,匪鬼匪神,其形器雖冶鑠於疇曩,然其精神,布在乎方策。情見乎辭,指歸可得。且古書之多隱,未必昔人故欲難曉,或世異語變,或方言不同,經荒歷亂,埋藏積久,簡編朽絕,亡失者多,或雜續殘缺,或脫去章句,是以難知,似若至深耳。且夫《尚書》者,政事之集也,然未若近代之優文詔策軍書奏議之清富贍麗也;《毛詩》者,華彩之辭也,然不及《上林》《羽獵》《二京》《三都》之汪濊博富也。然則古之子書,能勝今之作者,何也?然守株之徒,嘍嘍所玩,有耳無目,何肯謂爾。其於古人所作為神,今世所著為淺,貴遠賤近,有自來矣。
gù xīn jiàn yǐ zhà kè jiā jià, bì fāng yǐ wěi tí jiàn bǎo yě. shì yǐ gǔ shū suī zhì pǔ, ér sú rú wèi zhī duò yú tiān yě jīn wén suī jīn yù, ér cháng rén tóng zhī yú wǎ lì yě. gǔ shū zhě suī duō, wèi bì jǐn měi, yào dāng yǐ wèi xué zhě zhī shān yuān, shǐ shǔ bǐ zhě, dé biàn fá yú liè qí zhōng. rán ér pì rú dōng ōu zhī mù, zhǎng zhōu zhī lín, zǐ yù suī duō, ér wèi kě wèi zhī wèi dà shà zhī zhuàng guān, huá wū zhī hóng lì yě yún mèng zhī zé, mèng zhū zhī sǒu, yú ròu zhī yǒu tuō wén suī ráo, ér wèi kě wèi zhī wèi jiān huǒ áo zhī shèng shàn, yú dí zhī jiā wèi yě. jīn shī yǔ gǔ shī, jù yǒu yì lǐ, ér yíng yú chà měi.
「故新劍以詐刻加價,弊方以偽題見寶也。是以古書雖質樸,而俗儒謂之墮於天也;今文雖金玉,而常人同之於瓦礫也。古書者雖多,未必盡美,要當以為學者之山淵,使屬筆者,得辨伐漁獵其中。然而譬如東甌之木,長洲之林,梓豫雖多,而未可謂之為大廈之壯觀,華屋之弘麗也;雲夢之澤,孟諸之藪,魚肉之(有脫文)雖饒,而未可謂之為煎火*敖之盛膳,渝狄之嘉味也。今詩與古詩,俱有義理,而盈於差美。
fāng zhī yú shì, bìng yǒu dé xíng, ér yī rén piān zhǎng yì wén, bù kě wèi yī lì yě bǐ zhī yú nǚ, jù tǐ guó sè, ér yī rén dú xián bǎi jì, bù kě hùn wèi wú yì yě. ruò fú jù lùn gōng shì, ér xī sī lù qǐn zhī sòng, hé rú wáng shēng zhī fù líng guāng hū? tóng shuō yóu liè, ér shū tián lú líng zhī shī, hé rú xiàng rú zhī yán shàng lín hū? bìng měi jì sì, ér qīng miào yún hàn zhī cí, hé tái guō shì nán jiāo zhī yàn hū? děng chēng zhēng fá, ér chū chē liù yuè zhī zuò, hé rú chén lín wǔ jūn zhī zhuàng hū? zé jǔ tiáo kě yǐ jué yān. jìn zhě xià hóu zhàn pān ān rén bìng zuò bǔ wáng shī, bái huá yóu gēng nán gāi huá shǔ zhī shǔ, zhū shuò rú gāo cái zhī shǎng wén zhě, xián yǐ gǔ shī sān bǎi, wèi yǒu zú yǐ ǒu èr xián zhī suǒ zuò yě.
方之於士,並有德行,而一人偏長藝文,不可謂一例也;比之於女,俱體國色,而一人獨閒百伎,不可混為無異也。若夫俱論宮室,而奚斯路寢之頌,何如王生之賦靈光乎?同說遊獵,而叔畋盧鈴之詩,何如相如之言上林乎?並美祭祀,而清廟雲漢之辭,何台郭氏南郊之艷乎?等稱征伐,而出車六月之作,何如陳琳武軍之壯乎?則舉條可以覺焉。近者夏侯湛潘安仁並作補亡詩,白華由庚南陔華黍之屬,諸碩儒高才之賞文者,咸以古詩三百,未有足以偶二賢之所作也。
qiě fú gǔ zhě shì shì chún sù, jīn zé mò bù diāo shì, shí yí shì gǎi, lǐ zì rán yě. zhì yú jì jǐn lì ér qiě jiān, wèi kě wèi zhī jiǎn yú suō yī zī chē bìng yán ér yòu láo, wèi kě wèi zhī bù jí chuí chē yě. shū yóu yán yě, ruò rù tán yǔ, gù wèi zhī yǒu yīn?, hú yuè zhī jiē, zhōng bù xiāng jiě, yǐ cǐ jiào jiè, rén qǐ zhī zhī zāi! ruò yán yǐ yì xiǎo wèi biàn, zé shū hé gù yǐ nán zhī wèi hǎo zāi? ruò zhōu chē zhī dài bù shè, wén mò zhī gǎi jié shéng, zhū hòu zuò ér shàn yú qián shì, qí gōng yè xiāng cì qiān wàn zhě, bù kě fù lǚ jǔ yě. shì rén jiē zhī zhī, kuài yú nǎng yǐ, hé yǐ dú wén zhāng bù jí gǔ xié?
「且夫古者事事醇素,今則莫不雕飾,時移世改,理自然也。至於罽錦麗而且堅,未可謂之減於蓑衣;輜車並妍而又牢,未可謂之不及椎車也。書猶言也,若入談語,故為知有(音?),胡越之接,終不相解,以此教戒,人豈知之哉!若言以易曉為辨,則書何故以難知為好哉?若舟車之代步涉,文墨之改結繩,諸後作而善於前事,其功業相次千萬者,不可復縷舉也。世人皆知之,快於曩矣,何以獨文章不及古邪?