zì yù jì yì ér,
字諭紀譯兒，

qī yuè niàn wǔ rì chǒu zhèng èr kè, yú xíng dǐ ān huī tài hú xiàn zhī xiǎo chí yì, cǎn wén wú mǔ dà gù, yú dé bù xiū, wú shí xué ér yǒu xū míng, zì zhī dāng yǒu huò biàn, jù zhī jiǔ yǐ. bù wèi tiān bù yǔn miè wǒ shēn, fǎn ér zāi jí wǒ mǔ, huí sī wú píng rì yǐn yú dà zuì, bù kě shèng shù, yī wén cǐ xìn, wú dì zì róng.
七月廿五日丑正二刻，余行抵安徽太湖縣之小池驛，慘聞吾母大故，余德不修，無實學而有虛名，自知當有禍變，懼之久矣。不謂天不隕滅我身，反而災及我母，回思吾平日隱愚大罪，不可勝數，一聞此信，無地自容。

xiǎo chí yì qù dà jiāng zhī bīn, shàng yǒu èr bǎi lǐ, cǐ liǎng rì nèi, gù yī xiǎo jiào, réng zǒu hàn lù zhì hú běi huáng méi xiàn lín jiāng zhī chù, jí xíng gù chuán. jì yóu huáng méi zhì wǔ chāng, bù guò liù qī bǎi lǐ, yóu wǔ chāng zhì zhǎng shā, bù guò qiān lǐ, dà yuē bā yuè qiū hòu, kě wàng dào jiā.
小池驛去大江之濱，尚有二百里，此兩日內，雇一小轎，仍走旱路至湖北黃梅縣臨江之處，即行僱船。計由黃梅至武昌，不過六七百里，由武昌至長沙，不過千里，大約八月秋後，可望到家。

yī chū jiā zhé shí sì nián, wú mǔ yīn róng, bù dé zài jiàn, tòng jí tòng jí! bù xiào zhī zuì, qǐ yǒu shāo jiǎn zhī chù? zī niàn jīng yù juàn kǒu shàng duō, hái jiā shén nán, tè jì xìn dào jīng. liào lǐ yī qiè, kāi liè yú hòu: yī wǒ chū jīng shí, jiāng yī qiè jiā shì, miàn tuō máo jì yún nián bó, jūn méng kǎi xǔ. cǐ shí zāo cǐ dà biàn, ěr wǎng kòu qiú jì yún bó chóu huà yī qiè, bì néng fǔ yǔn. xiàn zài jīng yù yín qián, fēn háo wú chū, jiā juàn huí nán lù fèi, rén kǒu tài duō, jì xū sì wǔ bǎi jīn, qiú jì yún nián bó zhāng luó. cǐ wài tóng xiāng rú lí yuè qiáo huáng shù jiē lǎo bó, tóng nián rú wáng jìng ān yuán wǔ qiáo nián bó, píng rì jiē yǒu gān dǎn, dài wǒ shén hòu, huò kě qiú qí còu bàn lǚ fèi. shòu rén ēn qíng, dāng wèi jiāng lái bào dá zhī dì, bù kě duō qiú rén yě. yuán shù liù yīn bó chù, zhǐ kě qiú qí chū lì bāng bàn yī qiè, bù kě lìng qí zhāng luó yín qián, qú shén kǔ yě.
一、出家輒十四年，吾母音容，不得再見，痛極痛極！不孝之罪，豈有稍減之處？茲念京寓眷口尚多，還家甚難，特寄信到京。料理一切，開列於後：一、我出京時，將一切家事，面托毛寄雲年伯，均蒙慨許。此時遭此大變，爾往叩求寄雲伯籌劃一切，必能俯允。現在京寓銀錢，分毫無出，家眷回南路費，人口太多，計須四五百金，求寄雲年伯張羅。此外同鄉如黎樾喬、黃恕皆老伯，同年如王靜庵、袁午橋年伯，平日皆有肝膽，待我甚厚，或可求其湊辦旅費。受人恩情，當為將來報答之地，不可多求人也。袁漱六姻伯處，只可求其出力幫辦一切，不可令其張羅銀錢，渠甚苦也。

yī jīng yù suǒ qiàn zhī zhàng, wéi xī shùn xìng zuì duō cǐ wài rú yáng lín chuān wáng jìng ān lǐ yù quán wáng jí yún chén bó luán zhū xiōng, jiē duō nián wèi cháng. kě qiú jì yún nián bó jí lí huáng wáng yuán zhū jūn nèi, zé qí yóu xiāng shú zhě, qián wǎng wèi wǒ zhǎn huǎn, wǒ zài yǒu xìn zhì gè chù, wài jiān ruò yǒu diàn jīn lái zhě, wǒ dāng gài cún jì yún wǔ qiáo liǎng chù, yǒu yī liǎng, jí yǐ yī liǎng bù zhài, yǒu yī qián, jí yǐ yī qián hái zhài, ruò bìng wú fēn wén, zhǐ de dài wǒ qǐ fù hòu zài hái.
一、京寓所欠之帳，惟西順興最多；此外如楊臨川、王靜庵、李玉泉、王吉雲、陳伯鸞諸兄，皆多年未償。可求寄雲年伯及黎黃王袁諸君內，擇其尤相熟者，前往為我展緩，我再有信致各處，外間若有奠金來者，我當概存寄雲午橋兩處，有一兩，即以一兩不債，有一錢，即以一錢還債，若並無分文，只得待我起復後再還。

yī jiā juàn chū jīng, xíng lù zuì bù yì, pān chéng hàn lù jì nán, shuǐ lù yóu xiǎn, cǐ wài gèng wú hǎo lù, bù rú réng zǒu wáng jiā yíng wèi tuǒ, zhǐ yǒu shí bā rì hàn lù dào qīng jiāng, jí wáng jiā yíng yě, shí yǒu guō yǔ sān qīn jiā zài bǐ, dào chí zhōu jiāng biān, yǒu chén dài yún qīn jiā jí shù táng zài bǐ, dào hàn kǒu shí, wú dāng tuō rén zhào liào, jiāng lù suī xiǎn, yán guǎn yǒu rén zhào gù, huò lüè hǎo xiē, wén yáng zhōu yǒu hóng chuán zuì wěn, suī lüè guì yì kě gù, ěr mǔ zuì pà zuò chē, huò gù yī tuó jiào yì kě, rán tuó jiào zuì bù hǎo zuò, ěr mǔ kě xiān shì zhī, rú bù néng zuò, zé réng zuò sān tào dà chē wèi tuǒ.
一、家眷出京，行路最不易，攀城旱路既難，水路尤險，此外更無好路，不如仍走王家營為妥，只有十八日旱路到清江，即王家營也，時有郭雨三親家在彼，到池州江邊，有陳岱雲親家及樹堂在彼，到漢口時，吾當托人照料，江路雖險，沿管有人照顧，或略好些，聞揚州有紅船最穩，雖略貴亦可雇，爾母最怕坐車，或雇一馱轎亦可，然馱轎最不好坐，爾母可先試之，如不能坐，則仍坐三套大車為妥。

yī kāi gōng sàn fù, bù kě tài làn, chú tóng nián tóng xiāng mén shēng wài, wéi mén bù shàng yǒu lái wǎng zhě sàn zhī, cǐ shàng bù kě sàn yī fēn, chūn dān qǐng páng shěng sān xiān shēng dìng, cǐ xì wú tú fèi bù dé yǐ ér wèi zhī, bù kě làn yě jí bù làn, wǒ yǐ kuì hèn jí yǐ!
一、開弓散訃，不可太濫，除同年同鄉門生外，惟門簿上有來往者散之，此上不可散一分，春單請龐省三先生定，此系無途費不得已而為之，不可濫也即不濫，我已愧恨極矣！

yī wài jiān qīn yǒu, bù néng bù fù gào jì xìn, rán yóu bù kě làn, dà yuē bù guò èr sān shí fēng, wǒ dào wǔ chāng shí, dāng jì yī dān lái, bìng xìn jì gǎo, cǐ kè bù kě zhè fā xìn.
一、外間親友，不能不訃告寄信，然尤不可濫，大約不過二三十封，我到武昌時，當寄一單來，並信寄稿，此刻不可這發信。

yī pù diàn zhàng zì yí yī yī qīng chǔ, jīn nián duān jié yǐ quán chǔ yǐ, cǐ wài zhǐ yǒu sōng zhú zhāi xīn zhàng, kě qǐng shěng sān xiān shēng wǎng qīng, kě shǎo gěi tā, bù kě quán qiàn tā, yòu yǒu tiān yuán dé pí huò diàn, qǐng jì yún nián bó wǎng qīng, chūn xīn shē lì sūn pí guà, jí tuì hái tā, ruò yǐ zuò chéng, jí bìng duàn miàn sòng zèng jì yún kě yě, wàn yī wú qián, pí jú zhàng yì zàn zhǎn xiàn, dàn lèi jì yún nián bó duō yǐ.
一、鋪店帳自宜一一清楚，今年端節已全楚矣，此外只有松竹齋新帳，可請省三先生往清，可少給他，不可全欠他，又有天元德皮貨店，請寄雲年伯往清，春新猞猁猻皮褂，即退還他，若已做成，即並緞面送贈寄雲可也，萬一無錢，皮局帳亦暫展限，但累寄雲年伯多矣。

yī xī shùn xìng zhàng mù, dīng wèi nián xià qǐ cùn zhì xīn hài nián xià zhǐ, jiē yǒu zhé zi, kě jiāng zhé zi zhǎo chū, qǐng yī míng bái rén xì yī biàn, jiū jìng yòng tā duō shǎo qián, zhuān suàn běn qián, bù bì jiān suàn lì qián, dài běn qián hái qīng, rán hòu zài hái lì qián, wǒ dào wǔ chāng shí, dāng xiě yī xìn yǔ xiāo pèi zhī sān kè, dài wǒ xìn dào hòu, rán hòu qǐng jì yún bó qù shà míng kě yě, zǒng xū jiāng běn qián lì qián, huà wèi liǎng duàn, nǎi bù zhì chē gé, liù yuè suǒ jiè zhī gòng yín yī bǎi niàn yú jīn, xū shè fǎ hái tā, nǎi zú yǐ fú rén, cǐ shì xū yǔ jì yún nián bó shú jì.
一、西順興帳目，丁未年夏起寸至辛亥年夏止，皆有摺子，可將摺子找出，請一明白人細一遍，究竟用他多少錢，專算本錢，不必兼算利錢，待本錢還清，然後再還利錢，我到武昌時，當寫一信與蕭沛之三克，待我信到後，然後請寄雲伯去廈明可也，總須將本錢利錢，劃為兩段，乃不至（車葛），六月所借之貢銀一百念余金，須設法還他，乃足以服人，此事須與寄雲年伯熟計。

yī gāo sōng nián yǒu yín bǎi wǔ shí jīn, wǒ jīng shǒu jiè yǔ cáo xī yuán, měi yuè lì xī jīng qián shí qiān, jīn wǒ jiā chū jīng, gāo zhī lì qián, yǐ wú zhuó luò hū xì kǔ rén, wǒ dāng xiě xìn yǔ xī yuán, zhǔ qí gǎn jǐn jì jīng, mù qián qiú lí yuè qiáo lǎo bó dài xī yuán qīng jǐ gè yuè lì qián, zhì kěn zhì kěn! bìng qǐng gāo yǔ lí jiàn miàn yī cì.
一、高松年有銀百五十金，我經手借與曹西垣，每月利息京錢十千，今我家出京，高之利錢，已無着落；呼系苦人，我當寫信與西垣，囑其趕緊寄京，目前求黎樾喬老伯代西垣清幾個月利錢，至懇至懇！並請高與黎見面一次。

yī mù qì děng lèi, wǒ chū jīng shí, yǐ guān xǔ quán jiāo jì yún zī jí yī yī jiāo qù, bù kě fēn sǎn, gài jiāo jì yún nián pà, gài mù qì běn shǎo, ruò fēn zé gèng shǎo yǐ, sòng qú yī rén, yóu chéng rén qíng ěr, xī qì cí qì, yì jiāo yǔ tā.
一、木器等類，我出京時，已觀許全交寄雲；茲即一一交去，不可分散，概交寄雲年怕，蓋木器本少，若分則更少矣，送渠一人，猶成人情耳，錫器瓷器，亦交與他。

yī shū jí wǒ chū jīng yī yī diǎn míng, yǔ ěr jiù nǐ kàn guò, qí yào jǐn zhě, jiē kě dài huí, cǐ wài wǒ suǒ bù dài zhī shū, wéi huáng qīng jīng jiě liù shí hán, suàn yī dà bù, wǒ chū jīng shí, yǐ yǔ ěr jiù shuō míng, jí zèng sòng yǔ jì yún nián bó, yòu huì diǎn wǔ shí hán, suàn yī dà bù, kě xī yǔ jì yún yòng, suàn cǐ èr bù wài, bìng wú dà bù, yì wú hǎo bǎn, kě mǎi dǎ mó yóu mù xiāng, yī yī qǐng shū diàn huǒ dìng zhuāng hǎo, jiāo jì yún zhuǎn jì cún yī miào nèi, měi yuè chū lìn qián kě yě, biān xiù shí jiè tōng diǎn yī hán, tián jìng táng jiè dì tú bā fú, wú nán píng jiè méi bó yán shī cè, jù wǎng qǔ chū dài huí.
一、書籍我出京一一點明，與爾舅你看過，其要緊者，皆可帶回，此外我所不帶之書，惟《皇清經解》六十函，算一大部，我出京時，已與爾舅說明，即贈送與寄雲年伯，又《會典》五十函，算一大部，可惜與寄雲用，算此二部外，並無大部，亦無好板，可買打磨油木箱，一一請書店伙訂裝好，交寄雲轉寄存一廟內，每月出賃錢可也，邊袖石借《通典》一函，田敬堂借地圖八幅，吳南屏借梅伯言詩冊，俱往取出帶回。

yī dà tīng shū jià zhī hòu, yǒu yóu mù xiāng sān gè, nèi jiē fǎ tiè zhī lèi, qí yǐ biǎo hǎo zhě, kě quán dài huí, qí wèi biǎo zhě, dài huí yì kě sòng rén, jiā xìn jí wài lái xìn, zhān zài běn zi shàng zhě, jiē yí dài huí, dì yú tú sān fù, jiē yí xī huí, yòu yǒu shí bā shěng sàn tú yì dài huí, zì huà duì lián zhī lèi, biǎo hǎo zhě dài huí, shàng xià mù zhóu yì chè qù, yǐ biàn juǎn chéng yī kǔn, qí bù hǎo zhě, tài kuān zhě, bù bì dài, zuò yī kuān xiāng fēng suǒ, yǔ shū jí tóng jì yī miào nèi, fán shōu shí shū jí zì huà zhī lèi, jūn qǐng shěng sān xiān shēng jí zi yàn bāng bàn, ér mù yún yī yī guò mù, qí bù dài zhě, jūn yòng xiāng jì miào.
一、大廳書架之後，有油木箱三個，內皆法帖之類，其已裱好者，可全帶回，其未裱者，帶回亦可送人，家信及外來信，粘在本子上者，皆宜帶回，地輿圖三副，皆宜昔回，又有十八省散圖亦帶回，字畫對聯之類，裱好者帶回，上下木軸易撤去，以便捲成一捆，其不好者，太寬者，不必帶，做一寬箱封鎖，與書籍同寄一廟內，凡收拾書籍字畫之類，均請省三先生及子彥幫辦，而牧雲一一過目，其不帶者，均用箱寄廟。

yī wǒ běn sī zài jiāng xī guī jiā, fán běn jiā qīn yǒu, jiē yǐ yín qián zèng sòng, jīn jì háo wú kě zèng, ěr mǔ guī lái, xū lüè bèi yí wù, dàn xū qīng qiǎo bù lèi zhuì zhě, rú zhān mào wǎn xiù zhī lèi, yì bù kě duō fèi qián, rú náo shā gāo fú yào zhī shǔ, yì yí dài xiē, gāo lì cān dài bàn jīn.
一、我本思在江西歸家，凡本家親友，皆以銀錢贈送，今既毫無可贈，爾母歸來，須略備儀物，但須輕巧不累贅者，如氈帽挽袖之類，亦不可多費錢，如硇砂膏服藥之屬，亦宜帶些，高麗參帶半斤。

yī jì zé yí zuò mián páo chèn yī fù, xuē mào gè yī, yǐ biàn xiàng zǔ fù qián kòu tóu chéng huān.
一、紀澤宜做棉袍襯一付，靴帽各一，以便向祖父前叩頭承歡。

yī wáng yàn tīng xiān shēng jì shū yǒu yī dān, wǒ yǐ diǎn yǔ zi yàn kàn, jì dé gān lù èr jí, xì wáng shì xiōng qǔ qù, wǔ jí xì wáng tài shǐ xiàng liú shì xiōng jiè qù, yú liú shì xiōng qǔ qù zhě yòu yī jí, cǐ wài jiē zài jià shàng, kě sòng hái tā.
一、王雁汀先生寄書有一單，我已點與子彥看，記得《乾路二集，系王世兄取去，五集系王太史向劉世兄借去，余劉世兄取去者又一集，此外皆在架上，可送還他。

yī miáo xiān lù jì mài zhī shū, shēng dìng shēng dú biǎo bìng yī zhǒng, máo shī yùn dìng yī zhǒng, jiàn shǒu zì dú běn, xiǎng dào jiāng nán xiāo shòu jǐ bù, jīn jì bù néng, kě jiāng shū jià dǐng shàng sān zhǒng, gè sì shí yú bù hái tā, jiāo lí yuè qiáo lǎo bó jiāo zhuǎn.
一、苗仙鹿寄賣之書，《聲訂聲讀表》並一種，《毛詩韻訂》一種，《建首字讀本》，想到江南銷售幾部，今既不能，可將書架頂上三種，各四十餘部還他，交黎樾喬老伯交轉。

yī sòng jiā juàn chū jīng, qiú mù yún zǒng qí shì, rú mù yún yǐ zhōng jǔ, yì qiú yú fù shì hòu, jiǔ yuè niàn wài qǐ xíng, yóu wáng jiā yíng shuǐ lù zhì hàn kǒu, huò bù hái jiā, réng yóu hàn kǒu zhì jīng huì shì kě yě, xià rén zhōng bì xū luó fú shèng guì, ruò chén xiáng néng lái gèng hǎo, fǒu zé lǐ zhǎng zi yì kě, dà yuē nán pú xū sān rén, nǚ pú xū sān rén. jiǔ yuè jì qián hòu bì xū qǐ chéng, bù kě zài chí, yī huán yóu wáng jiā yíng zǒu, wǒ dāng xiě xìn tuō yán tú qīn yǒu zhào liào. xián fēng èr nián qī yuè niàn liù rì
一、送家眷出京，求牧雲總其事，如牧雲已中舉，亦求於複試後，九月廿外起行，由王家營水路至漢口，或不還家，仍由漢口至京會試可也，下人中必須羅福盛貴，若沉祥能來更好，否則李長子亦可，大約男僕須三人，女僕須三人。九月計前後必須起程，不可再遲，一環由王家營走，我當寫信託沿途親友照料。（咸豐二年七月廿六日）