sì wèi lǎo dì zú xià:
四位老弟足下：

jiǔ dì xíng chéng, jì cǐ shí kě yǐ dào jiā zì rèn qiū fā xìn zhī hòu, zhì jīn wèi jiē dào dì èr fēng xìn, bù shèng xuán xuán! bù zhī dào shàng yǒu shèn jiān xiǎn fǒu? sì dì liù dì yuàn shì, jì cǐ shí yīng yǒu xìn, ér zhé chà jiǔ bù jiàn lái, shí shēn xuán wàng!
九弟行程，計此時可以到家；自任邱發信之後，至今未接到第二封信，不勝懸懸！不知道上有甚艱險否？四弟六弟院試，計此時應有信，而折差久不見來，實深懸望！

yǔ shēn tǐ jiào liù dì zài jīng shí yī yàng, zǒng yǐ ěr míng wèi kǔ wèn zhī wú zhú rú yún: zhǐ yǒu jìng yǎng yī fǎ, fēi yào wù suǒ néng wèi lì. ér yīng chóu rì fán, yǔ yòu sù xìng fú zào, hé néng zhe shí jìng yǎng? yí bān jìn nèi chéng zhù, kě shěng yī bàn wú wèi zhī wǎng hái, xiàn zài shàng wèi zhǎo dé. yǔ shí shí rì huǐ, zhōng wèi néng xǐ dí zì xīn jiǔ dì guī qù zhī hòu, yǔ dìng gāng rì dú jīng, róu rì dú shǐ zhī fǎ, dú jīng cháng lǎn sàn bù shěn zhe. dú hòu hàn shū, xiàn yǐ dān bǐ diǎn guò bā běn, suī quán bù jì yì, ér jiào zhī qù nián dú qián hàn shū, lǐng huì jiào shēn.
予身體較六弟在京時一樣，總以耳鳴為苦；問之吳竹如云：「只有靜養一法，非藥物所能為力。」而應酬日繁，予又素性浮躁，何能著實靜養？疑搬進內城注，可省一半無謂之往還，現在尚未找得。予時時日悔，終未能洗滌自新；九弟歸去之後，予定剛日讀經，柔日讀史之法，讀經常懶散不沈著。讀《後漢書》，現已丹筆點過八本，雖全不記憶，而較之去年讀《前漢書》，領會較深。

wú zhú rú jìn rì wǎng lái jí mì, lái zé zuò jìng rì tán, suǒ yán jiē shēn xīn guó jiā dà dào lǐ. qú yán yǒu dòu lán quán zhě, yún nán rén, jiàn dào jí jīng dāng píng shí, dòu yì shēn zhì yǔ zhě, bǐ cǐ xiàn wèi bài wǎng. zhú rú bì yào yǔ bān jìn chéng zhù, gài chéng nèi jìng hǎi xiān shēng kě yǐ shī shì, wō gěn fēng xiān shēng dòu lán quán kě yǐ yǒu shì, shī yǒu jiā dài, suī nuò fū yì yǒu lì zhì. yǔ sī zhū zǐ yán: wèi xué bì rú áo ròu, xiān xū yòng měng huǒ zhǔ, rán hòu yòng màn huǒ wēn. yǔ shēng píng gōng fū, quán wèi yòng měng huǒ zhǔ guò, suī yǒu jiàn shí, nǎi shì cóng wù jìng dé lái, ǒu yòng gōng yì bù guò yōu yóu wán suǒ yǐ ěr, rú wèi fèi zhī tāng, jù yòng màn huǒ wēn zhī, jiāng yù zhù yù bù shú yě. yǐ shì jí sī bān jìn chéng nèi, yǐ shì jí sī bān jìn chéng nèi, bǐng chú yī qiè, cóng shì yú kè jǐ zhī xué.
吳竹如近日往來極密，來則作竟日談，所言皆身心國家大道理。渠言有竇蘭泉者，雲南人，見道極精當平實，竇亦深知予者，彼此現未拜往。竹如必要予搬進城住，蓋城內鏡海先生可以師事，倭艮峰先生竇蘭泉可以友事，師友夾待，雖懦夫亦有立志。予思朱子言：「為學壁如熬肉，先須用猛火煮，然後用漫火溫。」予生平工夫，全未用猛火煮過，雖有見識，乃是從悟境得來，偶用工亦不過優遊玩索已耳，如未沸之湯，遽用漫火溫之，將愈翥愈不熟也。以是急思般進城內，以是急思搬進城內，屏除一切，從事於克己之學。

jìng hǎi gěn fēng liǎng xiān shēng, chì quàn wǒ jí bān, ér chéng wài péng yǒu, yǔ yì yǒu sī cháng jiàn dōu shù rén, rú shào huì xī wú zi xù hé zi zhēn chén dài yún shì yě. huì xī cháng yán yǔ zhōu gōng jǐn jiāo, rú yǐn chún xǔ, wǒ liǎng gè pō yǒu cǐ fēng wèi, gù měi jiàn zhé zhǎng tán bù shě. yǔ xù zhī wèi rén, yǔ zhì jīn bù néng dìng qí pǐn, rán shí jiàn zuì dà qiě jīng, cháng jiào wǒ yún: yòng gōng pì ruò jué jǐng, yǔ chūn duō jué shù jǐng, ér jiē bù jí quán, hé ruò lǎo chèn yī jǐng, lì qiú jí quán ér yòng zhī bù jié hū guǎng cǐ yǔ zhèng yǔ yǔ bìng xiāng hé, gài yǔ suǒ wèi jué jǐng ér jiē bù jí quán zhě qiě.
鏡海艮峰兩先生，赤勸我急搬，而城外朋友，予亦有思常見都數人，如邵蕙西吳子序何子貞陳岱雲是也。蕙西常言與周公謹交，如飲醇醑，我兩個頗有此風味，故每見輒長談不舍。予序之為人，予至今不能定其品，然識見最大且精，嘗教我云：「用功譬若掘井，與春多掘數井，而皆不及泉，何若老襯一井，力求及泉而用之不竭乎廣此語正與予病相合，蓋予所謂掘井而皆不及泉者且。

hé zi zhēn yǔ yǔ jiǎng zì jí xiāng hé, wèi wǒ zhēn zhī dà yuán, duàn bù kě bào qì. yǔ cháng wèi tiān xià wàn shì wàn lǐ, jiē chū yú qián kūn èr guà, jí yǐ zuò zì lùn zhī, chún yǐ shén xíng, dà qì péng dàng, mài luò zhōu tōng, qián xīn nèi chuán, cǐ qián dào yě. jié gòu jīng qiǎo, xiàng bèi yǒu fǎ, xiū duǎn hé dù, cǐ kūn dào yě. fán gān yǐ shén qì yán, fán kūn yǐ xíng zhì yán, lǐ lè bù kě sī xū qù shēn, jí cǐ dào yě. lè běn yú gān, lǐ běn yú kūn, zuò zì ér yōu yóu zì dé, zhēn lì mí mǎn zhě, jí lè zhī yì yě. sī sī rù kòu, zhuǎn zhé hé fǎ zhě, jí lǐ zhī yì yě. ǒu yǔ zi zhēn yán jí cǐ, zi zhēn shēn yǐ wèi rán, wèi qú shēng píng dé lì, jǐn yú cǐ yǐ.
何子貞與予講字極相合，謂我真知大源，斷不可暴棄。予嘗謂天下萬事萬理，皆出於乾坤二卦，即以作字論之，純以神行，大氣彭盪，脈絡周通，潛心內傳，此乾道也。結構精巧，向背有法，修短合度，此坤道也。凡乾以神氣言，凡坤以形質言，禮樂不可斯須去身，即此道也。樂本於乾，禮本於坤，作字而優遊自得，真力彌滿者，即樂之意也。絲絲入扣，轉折合法者，即禮之意也。偶與子貞言及此，子貞深以為然，謂渠生平得力，盡於此矣。

chén dài yún yǔ wú chù chù tòng yǎng xiāng guān, cǐ jiǔ dì suǒ zhī zhě yě, xiě zhì cǐ, jiē dé jiā shū, zhī sì dì liù dì wèi dé rù xué, chàng chàng! rán kē míng yǒu wú chí zǎo, zǒng yóu qián dìng, sī háo bù néng miǎn qiáng. wú bèi dú shū, zhǐ yǒu liǎng shì, yī zhě jìn dé zhī shì, jiǎng qiú hū chéng zhèng xiū qí zhī dào, yǐ tú wú tiǎn suǒ shēng, yī zhě xiū yè zhī shì, cāo xí hū jì sòng cí zhāng zhī shù, yǐ tú zì wèi qí shēn.
陳岱雲與吾處處痛癢相關，此九弟所知者也，寫至此，接得家書，知四弟六弟未得入學，悵悵！然科名有無遲早，總由前定，絲毫不能勉強。吾輩讀書，只有兩事，一者進德之事，講求乎誠正修齊之道，以圖無忝所生，一者修業之事，操習乎記誦詞章之術，以圖自衛其身。

jìn dé zhī shēn, nán yú jǐn yán, zhì yú xiū yè yǐ wèi shēn, wú qǐng yán zhī. wèi shēn mò dà rú móu shí, nóng gōng shāng láo lì yǐ qiú shí zhě yě, shì láo xīn yǐ qiú shí zhě yě. gù huò shí lù yú cháo, jiào shòu yú xiāng, huò wèi chuán shí zhī kè, huò wèi rù mù zhī bīn, jiē xū jì qí suǒ yè, zú yǐ dé shí ér wú kuì. kē míng, shí lù zhī jiē yě, yì xū jì wú suǒ yè, jiāng lái bù zhì shī wèi sù cān, ér hòu dé kē míng ér wú kuì, shí zhī dé bù dé, jiū tōng yóu tiān zuò zhǔ, yǔ duó yóu rén zuò zhǔ, yè zhī jīng bù jīng, yóu wǒ zuò zhǔ.
進德之身，難於盡言，至於修業以衛身，吾請言之。衛身莫大如謀食，農工商勞力以求食者也，士勞心以求食者也。故或食祿於朝，教授於鄉，或為傳食之客，或為入幕之賓，皆須計其所業，足以得食而無愧。科名，食祿之階也，亦須計吾所業，將來不至尸位素餐，而後得科名而無愧，食之得不得，究通由天作主，予奪由人作主，業之精不精，由我作主。

rán wú wèi jiàn yè guǒ jīng ér zhōng bù dé shí zhě yě, nóng guǒ lì gēng, suī yǒu jī jǐn, bì yǒu fēng nián shāng guǒ jī huò, suī yǒu yōng zhì, bì yǒu tōng shí shì guǒ néng jīng qí yè, ān jiàn qí zhōng bù dé kē míng zāi? jí zhōng bù dé kē míng, yòu qǐ wú tā tú kě yǐ qiú shí zhě zāi? rán zé tè huàn yè zhī bù jīng ěr. qiú yè zhī jīng, bié wú tā fǎ, yuē zhuān ér yǐ yǐ. yàn yuē: yì duō bù yǎng shēn, wèi bù zhuān yě. wú jué jǐng duō ér wú quán kě yǐn, bù zhuān zhī jiù yě!
然吾未見業果精而終不得食者也，農果力耕，雖有饑饉，必有豐年；商果積貨，雖有雍滯，必有通時；士果能精其業，安見其終不得科名哉？即終不得科名，又豈無他途可以求食者哉？然則特患業之不精耳。求業之精，別無他法，曰專而已矣。諺曰：「藝多不養身，謂不專也。」吾掘井多而無泉可飲，不專之咎也！

zhū dì zǒng xū lì tú zhuān yè, rú jiǔ dì zhì zài xí zì, yì bù jǐn fèi tā yè dàn měi rì xí ān gōng fū, bù kě bù tí qǐ jīng shen, suí shí suí shì, jiē kě chù wù. sì dì liù dì, wú bù zhī qí xīn yǒu zhuān shì fǒu? ruò zhì zài qióng jīng, zé xū zhuān shǒu yī jīng, zhì zài zuò zhì yì, zé xū zhuān kàn yī jiā wén gǎo, zhì zài zuò gǔ wén, zé xū zhuān kàn yī jiā wén jí. zuò gè tǐ shī yì rán, zuò shì tiē yì rán, wàn bù kě yǐ jiān yíng bìng wù, jiān yíng zé bì yī wú suǒ néng yǐ. qiè zhǔ qiè zhǔ! qiān wàn qiān wàn!
諸弟總須力圖專業，如九弟志在習字，亦不盡廢他業；但每日習安工夫，不可不提起精神，隨時隨事，皆可觸悟。四弟六弟，吾不知其心有專嗜否？若志在窮經，則須專守一經，志在作制義，則須專看一家文稿，志在作古文，則須專看一家文集。作各體詩亦然，作試帖亦然，萬不可以兼營並鶩，兼營則必一無所能矣。切囑切囑！千萬千萬！

cǐ hòu xiě xìn lái, zhū dì bèi yǒu zhuān shǒu zhī yè, wù xū xiě míng, qiě xū xiáng wèn jí yán, zhǎng piān lèi dú, shǐ wǒ dú qí shǒu shū, jí kě zhī qí zhì xiàng shí jiàn. fán zhuān yī yè zhī rén, bì yǒu xīn dé, yì bì yǒu yí yì. zhū dì yǒu xīn dé, kě yǐ gào wǒ gòng shǎng zhī, yǒu yí yì, kě yǐ gào wǒ gòng xī zhī, qiě shū xìn jì xiáng, zé sì qiān lǐ wài zhī xiōng dì, bù chì wù yán yī shì, lè hé rú hū?
此後寫信來，諸弟備有專守之業，務須寫明，且須詳問極言，長篇累牘，使我讀其手書，即可知其志向識見。凡專一業之人，必有心得，亦必有疑義。諸弟有心得，可以告我共賞之，有疑義，可以告我共析之，且書信既詳，則四千里外之兄弟，不啻晤言一室，樂何如乎？

yǔ shēng píng lún cháng zhōng, wéi xiōng dì yī lún, bào kuì yóu shēn! gài fù qīn yǐ qí suǒ zhī zhě, jǐn yǐ jiào wǒ, ér wú bù néng yǐ wú suǒ zhī zhě, jǐn jiào zhū dì, shì bù xiào zhī dà zhě yě! jiǔ dì zài jīng nián yú, jìn yì wú duō, měi yī niàn jí, wú dì zì róng. sì hòu wǒ xiě zhū dì xìn, zǒng yòng cǐ gé zhǐ, dì yí cún liú, měi nián zhuāng dìng chéng cè, qí zhōng hǎo chù, wàn bù kě hū lüè kàn guò. zhū dì xiě xìn jì wǒ, yì xū yòng yī sè gé zhǐ, yǐ biàn zhuāng dìng. xiōng guó fān shǒu jù.
予生平倫常中，惟兄弟一倫，抱愧尤深！蓋父親以其所知者，盡以教我，而吾不能以吾所知者，盡教諸弟，是不孝之大者也！九弟在京年余，進益無多，每一念及，無地自容。嗣後我寫諸弟信，總用此格紙，弟宜存留，每年裝訂成冊，其中好處，萬不可忽略看過。諸弟寫信寄我，亦須用一色格紙，以便裝訂。兄國藩手具。

dào guāng èr shí èr nián jiǔ yuè shí bā rì
（道光二十二年九月十八日）