gāo zǔ shàng
高祖上
gāo zǔ wǔ huáng dì, huì bà xiān, zì xìng guó, xiǎo zì fǎ shēng, wú xìng zhǎng chéng xià ruò lǐ rén, hàn tài qiū zhǎng chén shí zhī hòu yě. shì jū yǐng chuān. shí xuán sūn zhǔn, jìn tài wèi. zhǔn shēng kuāng, kuāng shēng dá, yǒng jiā nán qiān, wèi chéng xiàng yuàn, lì tài zǐ xǐ mǎ, chū wèi zhǎng chéng lìng, yuè qí shān shuǐ, suì jiā yān. cháng wèi suǒ qīn yuē: cǐ dì shān chuān xiù lì, dāng yǒu wáng zhě xìng, èr bǎi nián hòu, wǒ zi sūn bì zhōng sī yùn. dá shēng kāng, fù wèi chéng xiàng yuàn, xián hé zhōng tǔ duàn, gù wèi zhǎng chéng rén. kāng shēng xū yí tài shǒu yīng, yīng shēng shàng shū láng gōng bì, gōng bì shēng bù bīng xiào wèi dǐng, dǐng shēng sàn qí shì láng gāo, gāo shēng huái ān lìng yǒng, yǒng shēng ān chéng tài shǒu měng, měng shēng tài cháng qīng dào jù, dào jù shēng huáng kǎo wén zàn. gāo zǔ yǐ liáng tiān jiān èr nián guǐ wèi suì shēng. shǎo tì tǎng yǒu dà zhì, bù zhì shēng chǎn. jì zhǎng, dú bīng shū, duō wǔ yì, míng dá guǒ duàn, wèi dāng shí suǒ tuī fú. shēn zhǎng qī chǐ wǔ cùn, rì jiǎo lóng yán, chuí shǒu guò xī. cháng yóu yì xìng, guǎn yú xǔ shì, yè mèng tiān kāi shù zhàng, yǒu sì rén zhū yī pěng rì ér zhì, lìng gāo zǔ kāi kǒu nà yān. jí jué, fù zhōng yóu rè, gāo zǔ xīn dú fù zhī.
高祖武皇帝,諱霸先,字興國,小字法生,吳興長城下若里人,漢太丘長陳實 之後也。世居潁川。實玄孫准,晉太尉。准生匡,匡生達,永嘉南遷,為丞相掾, 歷太子洗馬,出為長城令,悅其山水,遂家焉。嘗謂所親曰:「此地山川秀麗,當 有王者興,二百年後,我子孫必鍾斯運。」達生康,復為丞相掾,咸和中土斷,故 為長城人。康生盱眙太守英,英生尚書郎公弼,公弼生步兵校尉鼎,鼎生散騎侍郎 高,高生懷安令詠,詠生安成太守猛,猛生太常卿道巨,道巨生皇考文贊。高祖以 梁天監二年癸未歲生。少倜儻有大志,不治生產。既長,讀兵書,多武藝,明達果 斷,為當時所推服。身長七尺五寸,日角龍顏,垂手過膝。嘗游義興,館於許氏, 夜夢天開數丈,有四人硃衣捧日而至,令高祖開口納焉。及覺,腹中猶熱,高祖心 獨負之。
dà tóng chū, xīn yù hóu xiāo yìng wèi wú xìng tài shǒu, shén zhòng gāo zǔ, cháng mù gāo zǔ wèi liáo zuǒ yuē: cǐ rén fāng jiāng yuǎn dà. jí yìng wèi guǎng zhōu cì shǐ, gāo zǔ wèi zhōng zhí bīng cān jūn, suí fǔ zhī zhèn. yìng lìng gāo zǔ zhāo jí shì mǎ, zhòng zhì qiān rén, réng mìng gāo zǔ jiān sòng lóng jùn. suǒ bù ān huà èr xiàn yuán bù bīn, gāo zǔ tǎo píng zhī. xún jiān xī jiāng dū hù gāo yào jùn shǒu. xiān shì, wǔ lín hóu xiāo zī wèi jiāo zhōu cì shǐ, yǐ póu kè shī zhòng xīn, tǔ rén lǐ bì lián jié shù zhōu háo jié tóng shí fǎn, tái qiǎn gāo zhōu cì shǐ sūn jiǒng xīn zhōu cì shǐ lú zi xióng jiāng bīng jī zhī, jiǒng děng bù shí jìn, jiē yú guǎng zhōu fú zhū. zi xióng dì zǐ lüè yǔ jiǒng zǐ zhí jí qí zhǔ shuài dù tiān hé dù sēng míng gòng jǔ bīng, zhí nán jiāng dū hù shěn yǐ, jìn kòu guǎng zhōu, zhòu yè kǔ gōng, zhōu zhōng zhèn kǒng. gāo zǔ lǜ jīng bīng sān qiān, juǎn jiǎ jiān xíng yǐ jiù zhī, pín zhàn lǚ jié, tiān hé zhōng liú shǐ sǐ, zéi zhòng dà kuì. sēng míng suì jiàng. liáng wǔ dì shēn tàn yì yān, shòu zhí gé jiāng jūn, fēng xīn ān zǐ, yì sān bǎi hù, réng qiǎn huà gōng tú gāo zǔ róng mào ér guān zhī.
大同初,新喻侯蕭映為吳興太守,甚重高祖,嘗目高祖謂僚佐曰:「此人方將 遠大。」及映為廣州刺史,高祖為中直兵參軍,隨府之鎮。映令高祖招集士馬,眾 至千人,仍命高祖監宋隆郡。所部安化二縣元不賓,高祖討平之。尋監西江督護、 高要郡守。先是,武林侯蕭諮為交州刺史,以裒刻失眾心,土人李賁連結數州豪傑 同時反,台遣高州刺史孫冏、新州刺史盧子雄將兵擊之,冏等不時進,皆於廣州伏 誅。子雄弟子略與冏子侄及其主帥杜天合、杜僧明共舉兵,執南江督護沈顗,進寇 廣州,晝夜苦攻,州中震恐。高祖率精兵三千,卷甲兼行以救之,頻戰屢捷,天合 中流矢死,賊眾大潰。僧明遂降。梁武帝深嘆異焉,授直閣將軍,封新安子,邑三 百戶,仍遣畫工圖高祖容貌而觀之。
qí nián dōng, xiāo yìng zú. míng nián, gāo zǔ sòng sàng hái dōu, zhì dà yǔ lǐng, huì yǒu zhào gāo zǔ wèi jiāo zhōu sī mǎ, lǐng wǔ píng tài shǒu, yǔ cì shǐ yáng piào nán tǎo. gāo zǔ yì zhāo yǒng gǎn, qì xiè jīng lì. qiàn xǐ yuē: néng kè zéi zhě, bì chén sī wǔ yě. wěi yǐ jīng lüè. gāo zǔ yǔ zhòng jūn fā zì pān yú. shì shí xiāo bó wèi dìng zhōu cì shǐ, yú xī jiāng xiāng huì, bó zhī jūn shì dàn yuǎn yì, yīn gòu yòu zhī, yīn guǐ shuō qiàn. qiàn jí zhū jiāng wèn jì, gāo zǔ duì yuē: jiāo zhǐ pàn huàn, zuì yóu zōng shì, suì shǐ jiàn luàn shù zhōu, mí lì nián rěn. dìng zhōu fù yù mèi lì mù qián, bù gù dà jì, jié xià fèng cí fá zuì, gù dāng shēng sǐ yǐ zhī. qǐ kě wèi dàn zōng shì, qīng yú guó xiàn? jīn ruò duó rén jǔ zhòng, hé bì jiāo zhōu tǎo zéi, wèn zuì zhī shī, jí huí yǒu suǒ zhǐ yǐ. yú shì lè bīng gǔ xíng ér jìn. shí yī nián liù yuè, jūn zhì jiāo zhōu, bì zhòng shù wàn yú sū lì jiāng kǒu lì chéng shān yǐ jù guān jūn. qiàn tuī gāo zǔ wèi qián fēng, suǒ xiàng cuī xiàn, bì zǒu diǎn chè hú, yú qū liáo jiè lì zhài, dà zào chuán jiàn, chōng sè hú zhōng, zhòng jūn dàn zhī, dùn hú kǒu bù gǎn jìn. gāo zǔ wèi zhū jiāng yuē: wǒ shī yǐ lǎo, jiāng shì pí láo, lì suì xiāng chí, kǒng fēi liáng jì, qiě gū jūn wú yuán, rù rén xīn fù, ruò yī zhàn bù jié, qǐ wàng shēng quán. jīn jí qí lǚ bēn, rén qíng wèi gù, yí liáo wū hé, yì wèi cuī tiǎn, zhèng dāng gòng chū bǎi sǐ, jué lì qǔ zhī, wú gù tíng liú, shí shì qù yǐ. zhū jiāng jiē mò rán, mò yǒu yīng zhě. shì yè jiāng shuǐ bào qǐ qī zhàng, zhù hú zhōng, bēn liú xùn jī. gāo zǔ lēi suǒ bù bīng, chéng liú xiān jìn, zhòng jūn gǔ zào jù qián, zéi zhòng dà kuì. bì cuàn rù qū liáo dòng zhōng, qū liáo zhǎn bì, chuán shǒu jīng shī, shì suì tài qīng yuán nián yě. bì xiōng tiān bǎo dùn rù jiǔ zhēn, yǔ jié shuài lǐ shào lóng shōu yú bīng èr wàn, shā dé zhōu cì shǐ chén wén jiè, jìn wéi ài zhōu, gāo zǔ réng lǜ zhòng tǎo píng zhī. chú zhèn yuǎn jiāng jūn xī jiāng dū hù gāo yào tài shǒu dū qī jùn zhū jūn shì.
其年冬,蕭映卒。明年,高祖送喪還都,至大庾嶺,會有詔高祖為交州司馬, 領武平太守,與刺史楊㬓南討。高祖益招勇敢,器械精利。蒨喜曰:「能克賊者, 必陳司武也。」委以經略。高祖與眾軍發自番禺。是時蕭勃為定州刺史,於西江相 會,勃知軍士憚遠役,陰購誘之,因詭說蒨。蒨集諸將問計,高祖對曰:「交趾叛 渙,罪由宗室,遂使僭亂數州,彌歷年稔。定州復欲昧利目前,不顧大計,節下奉 辭伐罪,故當生死以之。豈可畏憚宗室,輕於國憲?今若奪人沮眾,何必交州討賊, 問罪之師,即回有所指矣。」於是勒兵鼓行而進。十一年六月,軍至交州,賁眾數 萬於蘇歷江口立城柵以拒官軍。蒨推高祖為前鋒,所向摧陷,賁走典澈湖,於屈獠 界立砦,大造船艦,充塞湖中,眾軍憚之,頓湖口不敢進。高祖謂諸將曰:「我師 已老,將士疲勞,歷歲相持,恐非良計,且孤軍無援,入人心腹,若一戰不捷,豈 望生全。今藉其屢奔,人情未固,夷獠烏合,易為摧殄,正當共出百死,決力取之, 無故停留,時事去矣。」諸將皆默然,莫有應者。是夜江水暴起七丈,注湖中,奔 流迅激。高祖勒所部兵,乘流先進,眾軍鼓譟俱前,賊眾大潰。賁竄入屈獠洞中, 屈獠斬賁,傳首京師,是歲太清元年也。賁兄天寶遁入九真,與劫帥李紹隆收余兵 二萬,殺德州刺史陳文戒,進圍愛州,高祖仍率眾討平之。除振遠將軍、西江督護、 高要太守、督七郡諸軍事。
èr nián dōng, hóu jǐng kòu jīng shī, gāo zǔ jiāng lǜ bīng fù yuán, guǎng zhōu cì shǐ yuán jǐng zhòng yīn yǒu yì zhì, jiāng tú gāo zǔ. gāo zǔ zhī qí jì, yǔ chéng zhōu cì shǐ wáng huái míng xíng tái xuǎn láng yīn wài chén děng mì yì jiè yán. sān nián qī yuè, jí yì bīng yú nán hǎi, chí xí yǐ tǎo jǐng zhòng. jǐng zhòng qióng cù, yì yú gé xià, gāo zǔ yíng xiāo bó zhèn guǎng zhōu. shì shí lín hè nèi shǐ ōu yáng wěi jiān héng zhōu, lán yù lán jīng lǐ shàn yòu shǐ xìng děng shí jùn, gòng jǔ bīng gōng wěi, wěi qǐng yuán yú bó. bó lìng gāo zǔ lǜ zhòng jiù zhī, xī qín yù děng, réng jiān shǐ xìng jùn.
二年冬,侯景寇京師,高祖將率兵赴援,廣州刺史元景仲陰有異志,將圖高祖。 高祖知其計,與成州刺史王懷明、行台選郎殷外臣等密議戒嚴。三年七月,集義兵 於南海,馳檄以討景仲。景仲窮蹙,縊於閣下,高祖迎蕭勃鎮廣州。是時臨賀內史 歐陽頠監衡州,蘭裕、蘭京禮扇誘始興等十郡,共舉兵攻頠,頠請援於勃。勃令高 祖率眾救之,悉擒裕等,仍監始興郡。
shí yī yuè, gāo zǔ qiǎn dù sēng míng hú yǐng jiāng èr qiān rén dùn yú lǐng shàng, bìng hòu jié shǐ xìng háo jié tóng móu yì jǔ, hóu ān dōu zhāng rén sī děng lǜ qiān yú rén lái fù. xiāo bó wén zhī, qiǎn zhōng xiū yuè shuō gāo zǔ yuē: hóu jǐng xiāo xióng, tiān xià wú dí, qián zhě yuán jūn shí wàn, shì mǎ jīng qiáng, rán ér mò gǎn dāng fēng, suì lìng jié zéi dé zhì. jūn yǐ qū qū zhī zhòng, jiāng hé suǒ zhī? rú wén lǐng běi wáng hóu yòu jiē dǐng fèi, hé dōng guì yáng xiāng cì tú lù, shào líng kāi jiàn qīn xún gān gē, lǐ qiān shì xǔ shēn dāng yáng, biàn duó mǎ zhàng, yǐ jūn shū wài, jù kě àn tóu? wèi ruò qiě zhù shǐ xìng, yáo zhāng shēng shì, bǎo cǐ tài shān, zì qiú duō fú. gāo zǔ qì wèi xiū yuè yuē: pū běn yōng xū, méng guó chéng zào. wǎng wén hóu jǐng dù jiāng, jí yù fù yuán, zāo zhí yuán lán, gěng wǒ zhōng dào. jīn jīng dū fù méi, zhǔ shàng méng chén, jūn rǔ chén sǐ, shuí gǎn ài mìng! jūn hóu tǐ zé huáng zhī, rèn zhòng fāng yuè, bù néng cuī fēng wàn lǐ, xuě cǐ yuān tòng, jiàn qiǎn yī jūn. yóu xián hū yǐ, nǎi jiàng hòu zhǐ, shǐ rén kǎi rán. pū xíng jì jué yǐ, píng wèi pī shù. nǎi qiǎn shǐ jiān dào wǎng jiāng líng, bǐng chéng jūn qī jié dù. shí cài lù yǎng qǐ bīng jù nán kāng, bó qiǎn fù xīn tán shì yuǎn wèi qǔ jiāng lìng, yǔ lù yǎng xiāng jié, tóng è yì jūn. dà bǎo yuán nián zhēng yuè, gāo zǔ fā zì shǐ xìng, cì dà yǔ lǐng. lù yǎng chū jūn dùn nán yě, yī shān shuǐ lì sì chéng yǐ jù gāo zǔ. gāo zǔ yǔ zhàn, dà pò zhī, lù yǎng tuō shēn cuàn zǒu, gāo zǔ jìn dùn nán kāng. xiāng dōng wáng chéng zhì shòu gāo zǔ yuán wài sàn qí cháng shì chí jié míng wēi jiāng jūn jiāo zhōu cì shǐ, gǎi fēng nán yě xiàn bó.
十一月,高祖遣杜僧明、胡穎將二千人頓於嶺上,並厚結始興豪傑同謀義舉, 侯安都、張亻思等率千餘人來附。蕭勃聞之,遣鍾休悅說高祖曰:「侯景驍雄,天 下無敵,前者援軍十萬,士馬精強,然而莫敢當鋒,遂令羯賊得志。君以區區之眾, 將何所之?如聞嶺北王侯又皆鼎沸,河東、桂陽相次屠戮,邵陵、開建親尋干戈, 李遷仕許身當陽,便奪馬仗,以君疏外,詎可暗投?未若且住始興,遙張聲勢,保 此太山,自求多福。」高祖泣謂休悅曰:「仆本庸虛,蒙國成造。往聞侯景渡江, 即欲赴援,遭值元、蘭,梗我中道。今京都覆沒,主上蒙塵,君辱臣死,誰敢愛命! 君侯體則皇枝,任重方岳,不能摧鋒萬里,雪此冤痛,見遣一軍。猶賢乎已,乃降 後旨,使人慨然。仆行計決矣,憑為披述。」乃遣使間道往江陵,稟承軍期節度。 時蔡路養起兵據南康,勃遣腹心譚世遠為曲江令,與路養相結,同遏義軍。大寶元 年正月,高祖發自始興,次大庾嶺。路養出軍頓南野,依山水立四城以拒高祖。高 祖與戰,大破之,路養脫身竄走,高祖進頓南康。湘東王承制授高祖員外散騎常侍、 持節、明威將軍、交州刺史,改封南野縣伯。
liù yuè, gāo zǔ xiū qí tóu gǔ chéng, xǐ jū yān. gāo zhōu cì shǐ lǐ qiān shì jù dà gāo, qiǎn zhǔ shuài dù píng lǔ lǜ qiān rén rù gàn shí yú liáng. gāo zǔ mìng zhōu wén yù jiāng bīng jī zǒu zhī, qiān shì bēn níng dōu. chéng zhì shòu gāo zǔ tōng zhí sàn qí cháng shì shǐ chí jié xìn wēi jiāng jūn yù zhōu cì shǐ, lǐng yù zhāng nèi shǐ, gǎi fēng zhǎng chéng xiàn hóu. xún shòu sàn qí cháng shì shǐ chí jié dū du liù jùn zhū jūn shì jūn shī jiāng jūn nán jiāng zhōu cì shǐ, yú rú gù. shí níng dōu rén liú ǎi děng zī qiān shì zhōu jiàn bīng zhàng, jiāng xí nán kāng, gāo zǔ qiǎn dù sēng míng děng lǜ èr wàn rén jù bái kǒu, zhú chéng yǐ yù zhī, qiān shì yì lì chéng yǐ xiāng duì. èr nián sān yuè, sēng míng děng gōng bá qí chéng, shēng qín qiān shì sòng nán kāng, gāo zǔ zhǎn zhī. chéng zhì mìng gāo zǔ jìn bīng dìng jiāng zhōu, réng shòu jiāng zhōu cì shǐ, yú rú gù.
六月,高祖修崎頭古城,徙居焉。高州刺史李遷仕據大皋,遣主帥杜平虜率千 人入贛石、魚梁。高祖命周文育將兵擊走之,遷仕奔寧都。承制授高祖通直散騎常 侍、使持節、信威將軍、豫州刺史,領豫章內史,改封長城縣侯。尋授散騎常侍、 使持節、都督六郡諸軍事、軍師將軍、南江州刺史,余如故。時寧都人劉藹等資遷 仕舟艦兵仗,將襲南康,高祖遣杜僧明等率二萬人據白口,築城以御之,遷仕亦立 城以相對。二年三月,僧明等攻拔其城,生擒遷仕送南康,高祖斬之。承制命高祖 進兵定江州,仍授江州刺史,余如故。
liù yuè, gāo zǔ fā zì nán kāng. nán kāng gàn shí jiù yǒu èr shí sì tān, tān duō jù shí, xíng lǚ zhě yǐ wèi nán. gāo zǔ zhī fā yě, shuǐ bào qǐ shù zhàng, sān bǎi lǐ jiān jù shí jiē méi. jìn jūn dùn xī chāng, yǒu lóng jiàn yú shuǐ bīn, gāo wǔ zhàng xǔ, wǔ cǎi xiān yào, jūn mín guān zhě shù wàn rén. shì shí chéng zhì qiǎn zhēng dōng jiāng jūn wáng sēng biàn dū zhòng jūn tǎo hóu jǐng. bā yuè, sēng biàn jūn cì pén chéng, gāo zǔ lǜ dù sēng míng děng zhòng jūn jí nán chuān háo shuài hé sān wàn rén jiāng huì yān. shí xī jūn fá shí, gāo zǔ xiān zhù jūn liáng wǔ shí wàn shí, zhì shì fēn sān shí wàn yǐ zī zhī, réng dùn bā qiū. huì hóu jǐng fèi jiǎn wén dì, lì yù zhāng sì wáng dòng, gāo zǔ qiǎn jiān zhǎng shǐ shěn gǔn fèng biǎo yú jiāng líng quàn jìn. shí yī yuè, chéng zhì shòu gāo zǔ shǐ chí jié dū du huì jī dōng yáng xīn ān lín hǎi yǒng jiā wǔ jùn zhū jūn shì píng dōng jiāng jūn dōng yáng zhōu cì shǐ, lǐng huì jī tài shǒu yù zhāng nèi shǐ, yú bìng rú gù. sān nián zhēng yuè, gāo zǔ lǜ jiǎ shì sān wàn rén qiáng nǔ wǔ qiān zhāng zhōu jiàn èr qiān shèng, fā zì yù zhāng. èr yuè, cì sāng luò zhōu, qiǎn zhōng jì shì cān jūn jiāng yuán lǐ yǐ shì biǎo jiāng líng, chéng zhì jiā gāo zǔ gǔ chuī yī bù. shì shí sēng biàn yǐ fā pén chéng, huì gāo zǔ yú bái máo wān, nǎi dēng àn jié tán, xíng shēng méng yuē. jìn jūn cì wú hú, hóu jǐng chéng zhǔ zhāng hēi qì chéng zǒu. sān yuè, gāo zǔ yǔ zhū jūn jìn kè gū shú, réng cì cài zhōu. hóu jǐng dēng shí tóu chéng guān wàng xíng shì, yì shén bù yuè, wèi zuǒ yòu yuē: cǐ jūn shàng yǒu zǐ qì, bù yì kě dāng. nǎi yǐ chā bù zhù shí shěn sāi huái kǒu, yuán huái zuò chéng, zì shí tóu qì qīng xī shí yú lǐ zhōng, lóu zhì xiāng jiē. zhū jiāng wèi yǒu suǒ jué, sēng biàn qiǎn dù zè wèn jì yú gāo zǔ, gāo zǔ yuē: qián liǔ zhòng lǐ shù shí wàn bīng gé shuǐ ér zuò, wéi càn zhī zài qīng xī, jìng bù dù àn, zéi nǎi dēng gāo wàng zhī, biǎo lǐ jù jǐn, sì qí xiōng nüè, fù wǒ wáng shī. jīn wéi shí tóu, xū dù běi àn. zhū jiāng ruò bù néng dāng fēng, qǐng xiān wǎng lì shān. gāo zǔ jí yú shí tóu chéng xī héng lǒng zhú shān, zhòng jūn cì lián bā chéng, zhí chū dōng běi. zéi kǒng xī zhōu lù duàn, yì yú dōng běi guǒ lín zuò wǔ chéng yǐ è dà lù. jǐng lǜ zhòng wàn yú rén tiě qí bā bǎi yú pǐ, jié zhèn ér jìn. gāo zǔ yuē: jūn zhì yǒu zhī, shàn yòng bīng zhě, rú cháng shān zhī shé, shǒu wěi xiāng yīng. jīn wǒ shī jì zhòng, zéi tú shén guǎ, yīng fēn zéi bīng shì, yǐ ruò zhì qiáng, hé gù jù qí fēng ruì, lìng bì sǐ yú wǒ? nǎi mìng zhū jiāng fēn chù zhì bīng. zéi zhí chōng wáng sēng zhì, sēng zhì xiǎo suō, gāo zǔ qiǎn xú dù lǐng nǔ shǒu èr qiān héng jié qí hòu, zéi nǎi què. gāo zǔ yǔ wáng lín dù kān děng yǐ tiě qí xī lì chéng zhī, zéi tuì jù qí shān. jǐng yí tóng lú huī lüè kāi shí tóu běi mén lái jiàng. dàng zhǔ dài miǎn cáo xuān děng gōng bá guǒ lín yī chéng, zhòng jūn yòu kè qí sì chéng. zéi fù hái, shū sǐ zhàn, yòu jǐn duó suǒ de chéng shān. gāo zǔ dà nù, qīn lǜ gōng zhī, shì zú téng shān ér rù, zéi fù sàn zǒu. jǐng yǔ bǎi yú qí qì shuò zhí dāo, zuǒ yòu chōng zhèn, zhèn bù dòng, jǐng zhòng dà kuì, zhú běi zhì xī míng mén. jǐng zhì què xià, bù gǎn rù tái, qiǎn fù xīn qǔ qí èr zi ér dùn. gāo zǔ lǜ zhòng chū guǎng líng yīng jiē, huì jǐng jiāng guō yuán jiàn bēn qí, gāo zǔ nà qí bù qǔ sān qiān rén ér hái. sēng biàn qǐ gāo zǔ zhèn jīng kǒu.
六月,高祖發自南康。南康贛石舊有二十四灘,灘多巨石,行旅者以為難。高 祖之發也,水暴起數丈,三百裡間巨石皆沒。進軍頓西昌,有龍見於水濱,高五丈 許,五采鮮耀,軍民觀者數萬人。是時承制遣征東將軍王僧辯督眾軍討侯景。八月, 僧辯軍次湓城,高祖率杜僧明等眾軍及南川豪帥合三萬人將會焉。時西軍乏食,高 祖先貯軍糧五十萬石,至是分三十萬以資之,仍頓巴丘。會侯景廢簡文帝,立豫章 嗣王棟,高祖遣兼長史沈袞奉表於江陵勸進。十一月,承制授高祖使持節、都督會 稽東陽新安臨海永嘉五郡諸軍事、平東將軍、東揚州刺史,領會稽太守、豫章內史, 余並如故。三年正月,高祖率甲士三萬人、強弩五千張、舟艦二千乘,發自豫章。 二月,次桑落洲,遣中記室參軍江元禮以事表江陵,承制加高祖鼓吹一部。是時僧 辯已發湓城,會高祖於白茅灣,乃登岸結壇,刑牲盟約。進軍次蕪湖,侯景城主張 黑棄城走。三月,高祖與諸軍進克姑孰,仍次蔡洲。侯景登石頭城觀望形勢,意甚 不悅,謂左右曰:「此軍上有紫氣,不易可當。」乃以叉步貯石沈塞淮口,緣 淮作城,自石頭迄青溪十餘里中,樓雉相接。諸將未有所決,僧辯遣杜崱問計於高 祖,高祖曰:「前柳仲禮數十萬兵隔水而坐,韋粲之在青溪,竟不渡岸,賊乃登高 望之,表里俱盡,肆其凶虐,覆我王師。今圍石頭,須渡北岸。諸將若不能當鋒, 請先往立柵。」高祖即於石頭城西橫隴築柵,眾軍次連八城,直出東北。賊恐西州 路斷,亦於東北果林作五城以遏大路。景率眾萬餘人、鐵騎八百餘匹,結陣而進。 高祖曰:「軍志有之,善用兵者,如常山之蛇,首尾相應。今我師既眾,賊徒甚寡, 應分賊兵勢,以弱制強,何故聚其鋒銳,令必死於我?」乃命諸將分處置兵。賊直 沖王僧志,僧志小縮,高祖遣徐度領弩手二千橫截其後,賊乃卻。高祖與王琳、杜 龕等以鐵騎悉力乘之,賊退據其柵。景儀同盧輝略開石頭北門來降。盪主戴冕、曹 宣等攻拔果林一城,眾軍又克其四城。賊復還,殊死戰,又盡奪所得城柵。高祖大 怒,親率攻之,士卒騰柵而入,賊復散走。景與百餘騎棄槊執刀,左右沖陣,陣不 動,景眾大潰,逐北至西明門。景至闕下,不敢入台,遣腹心取其二子而遁。高祖 率眾出廣陵應接,會景將郭元建奔齊,高祖納其部曲三千人而還。僧辯啟高祖鎮京 口。
wǔ yuè, qí qiǎn xīn shù wéi yán chāo dá yú qín jùn, gāo zǔ mìng xú dù lǐng bīng zhù qí gù shǒu. qí zhòng qī wàn, tián qiàn, qǐ tǔ shān, chuān dì dào, gōng zhī shén jí. gāo zǔ nǎi zì lǜ wàn rén jiě qí wéi, zòng bīng sì miàn jī qí jūn, gōng nǔ luàn fā, qí píng qín wáng zhōng liú shǐ sǐ, zhǎn shǒu shù bǎi jí, qí rén shōu bīng ér tuì. gāo zǔ zhèn lǚ nán guī, qiǎn jì shì cān jūn liú běn rén xiàn jié yú jiāng líng.
五月,齊遣辛術圍嚴超達於秦郡,高祖命徐度領兵助其固守。齊眾七萬,填塹, 起土山,穿地道,攻之甚急。高祖乃自率萬人解其圍,縱兵四面擊齊軍,弓弩亂發, 齊平秦王中流矢死,斬首數百級,齊人收兵而退。高祖振旅南歸,遣記室參軍劉本 仁獻捷於江陵。
qī yuè, guǎng líng qiáo mín zhū shèng zhāng xiàng qián jié bīng xí qí cì shǐ wēn zhòng yōng, qiǎn shǐ lái gào, gāo zǔ lǜ zhòng jì jiāng yǐ yīng zhī. huì qí rén lái pìn, qiú gē guǎng líng zhī dì, wáng sēng biàn xǔ yān, réng bào gāo zǔ, gāo zǔ yú shì yǐn jūn hái nán xú zhōu, jiāng běi rén suí jūn ér nán zhě wàn yú kǒu. chéng zhì shòu gāo zǔ shǐ chí jié sàn qí cháng shì dū du nán xú zhōu zhū jūn shì zhēng běi dà jiāng jūn kāi fǔ yí tóng sān sī nán xú zhōu cì shǐ, yú bìng rú gù. jí wáng sēng biàn lǜ zhòng zhēng lù nà yú xiāng zhōu, chéng zhì mìng gāo zǔ dài zhèn yáng zhōu. shí yī yuè, xiāng dōng wáng jí wèi yú jiāng líng, gǎi dà bǎo sān nián wèi chéng shèng yuán nián. xiāng zhōu píng, gāo zǔ xuán zhèn jīng kǒu. sān nián sān yuè, jìn gāo zǔ wèi sī kōng, yú rú gù.
七月,廣陵僑民硃盛、張象潛結兵襲齊刺史溫仲邕,遣使來告,高祖率眾濟江 以應之。會齊人來聘,求割廣陵之地,王僧辯許焉,仍豹高祖,高祖於是引軍還南 徐州,江北人隨軍而南者萬餘口。承制授高祖使持節、散騎常侍、都督南徐州諸軍 事、征北大將軍、開府儀同三司、南徐州刺史,余並如故。及王僧辯率眾征陸納於 湘州,承制命高祖代鎮揚州。十一月,湘東王即位於江陵,改大寶三年為承聖元年。 湘州平,高祖旋鎮京口。三年三月,進高祖位司空,余如故。
shí yī yuè, xī wèi gōng xiàn jiāng líng, gāo zǔ yǔ wáng sēng biàn děng jìn qǐ jiāng zhōu, qǐng jìn ān wáng yǐ tài zǎi chéng zhì, yòu qiǎn zhǎng shǐ xiè zhé fèng jiān quàn jìn. shí èr yuè, jìn ān wáng zhì zì xún yáng, rù jū cháo táng, gěi gāo zǔ bān jiàn èr shí rén. sì nián wǔ yuè, qí sòng zhēn yáng hóu shēn míng hái zhǔ shè jì, wáng sēng biàn nà zhī, jí wèi, gǎi yuán yuē tiān chéng, yǐ jìn ān wáng wèi huáng tài zǐ. chū, qí zhī qǐng nà zhēn yáng yě, gāo zǔ yǐ wèi bù kě, qiǎn shǐ yì sēng biàn kǔ zhēng zhī, wǎng fǎn shù sì, sēng biàn jìng bù cóng. gāo zǔ jū cháng fèn tàn, mì wèi suǒ qīn yuē: wǔ huáng suī pán shí zhī zōng, yuǎn bù sì hǎi, zhì yú kè xuě chóu chǐ, níng jì jiān nán, wéi xiào yuán ér yǐ, gōng yè mào shèng, qián dài wèi wén. wǒ yǔ wáng gōng jù shòu zhòng jì, yǔ wèi jué yīn, shēng yóu zài ěr, qǐ qī yī dàn biàn yǒu yì tú. sì zhǔ gāo zǔ zhī sūn, yuán huáng zhī zǐ, hǎi nèi shǔ mù, tiān xià zhái xīn, jìng yǒu hé gū, zuò zhì fèi chù, yuǎn qiú yí dí, jiǎ lì fēi cì, guān qí cǐ qíng, yì kě zhī yǐ. nǎi mì jù páo shù qiān lǐng, jí jǐn cǎi jīn yín, yǐ wèi shǎng cì zhī jù. jiǔ yuè rén yín, gāo zǔ zhào xú dù hóu ān dōu zhōu wén yù děng móu zhī, réng bù liè jiāng shì, fēn shǎng jīn bó, shuǐ lù jù jìn. shì yè fā nán xú zhōu tǎo wáng sēng biàn. jiǎ chén, gāo zǔ bù jūn zhì shí tóu qián, qiǎn yǒng shì zì chéng běi yú rù. shí sēng biàn fāng shì shì, wài bái yǒu bīng. é ér bīng zì nèi chū, sēng biàn jù zǒu, yǔ qí dì sān zi wěi xiāng yù, jù chū gé, zuǒ yòu shàng shù shí rén, kǔ zhàn. gāo zǔ dà bīng xún zhì, sēng biàn zhòng guǎ bù dí, zǒu dēng chéng nán mén lóu. gāo zǔ yīn fēng zòng huǒ, sēng biàn qióng pò, nǎi jiù qín. shì yè yì sēng biàn jí wěi. bǐng wǔ, zhēn yáng hóu xùn wèi, bǎi liáo fèng jìn ān wáng shàng biǎo quàn jìn. shí yuè jǐ yǒu, jìn ān wáng jí wèi, gǎi chéng shèng sì nián wèi shào tài yuán nián. rén zǐ, zhào shòu gāo zǔ shì zhōng dà dū dū zhōng wài zhū jūn shì chē qí jiāng jūn yáng nán xú èr zhōu cì shǐ, chí jié sī kōng bān jiàn gǔ chuī bìng rú gù. réng zhào gāo zǔ jiǎ zhàng bǎi rén, chū rù diàn shěng.
十一月,西魏攻陷江陵,高祖與王僧辯等進啟江州,請晉安王以太宰承制,又 遣長史謝哲奉箋勸進。十二月,晉安王至自尋陽,入居朝堂,給高祖班劍二十人。 四年五月,齊送貞陽侯深明還主社稷,王僧辯納之,即位,改元曰天成,以晉安王 為皇太子。初,齊之請納貞陽也,高祖以為不可,遣使詣僧辯苦爭之,往返數四, 僧辯竟不從。高祖居常憤嘆,密謂所親曰:「武皇雖磐石之宗,遠布四海,至於克 雪仇恥,寧濟艱難,唯孝元而已,功業茂盛,前代未聞。我與王公俱受重寄,語未 絕音,聲猶在耳,豈期一旦便有異圖。嗣主高祖之孫,元皇之子,海內屬目,天下 宅心,竟有何辜,坐致廢黜,遠求夷狄,假立非次,觀其此情,亦可知矣。」乃密 具袍數千領,及錦彩金銀,以為賞賜之具。九月壬寅,高祖召徐度、侯安都、周文 育等謀之,仍部列將士,分賞金帛,水陸俱進。是夜發南徐謅討王僧辯。甲辰,高 祖步軍至石頭前,遣勇士自城北逾入。時僧辯方視事,外白有兵。俄而兵自內出, 僧辯遽走,與其第三子頠相遇,俱出閣,左右尚數十人,苦戰。高祖大兵尋至,僧 辯眾寡不敵,走登城南門樓。高祖因風縱火,僧辯窮迫,乃就擒。是夜縊僧辯及頠。 丙午,貞陽侯遜位,百僚奉晉安王上表勸進。十月己酉,晉安王即位,改承聖四年 為紹泰元年。壬子,詔授高祖侍中、大都督中外諸軍事、車騎將軍、揚南徐二州刺 史,持節、司空、班劍、鼓吹並如故。仍詔高祖甲仗百人,出入殿省。
zhèn zhōu cì shǐ dù kān jù wú xìng, yǔ yì xìng tài shǒu wéi zài tóng jǔ bīng fǎn. gāo zǔ mìng zhōu wén yù lǜ zhòng gōng zài yú yì xìng, kān qiǎn qí cóng dì běi sǒu jiāng bīng jù zhàn, běi sǒu bài guī yì xìng. xīn wèi, gāo zǔ biǎo zì dōng tǎo, liú gāo zhōu cì shǐ hóu ān dōu shí zhōu cì shǐ dù léng sù wèi tái shěng. jiǎ xū, jūn zhì yì xìng. bǐng zǐ, bá qí shuǐ shān. qín zhōu cì shǐ xú sì huī jù qí chéng yǐ rù qí, yòu yào nán yù zhōu cì shǐ rèn yuē gòng jǔ bīng yīng kān zài, qí rén zī qí bīng shí. sì huī děng yǐ jīng shī kōng xū, lǜ jīng bīng wǔ qiān yǎn zhì què xià, hóu ān dōu lǐng xiāo yǒng wǔ bǎi rén chū zhàn, sì huī děng tuì jù shí tóu. dīng chǒu, zài jí běi sǒu lái jiàng, gāo zǔ fǔ ér shì zhī. yǐ sì huī kòu bī, juǎn jiǎ hái dōu, mìng zhōu wén yù jìn tǎo dù kān. shí yī yuè jǐ mǎo, qí qiǎn bīng wǔ qiān jì dù jù gū shú. gāo zǔ mìng hé zhōu cì shǐ xú dù yú yě chéng sì lì shān, nán dǐ huái zhǔ. qí yòu qiǎn ān zhōu cì shǐ dí zi chóng chǔ zhōu cì shǐ liú shì róng huái zhōu cì shǐ liǔ dá mó lǐng bīng wàn rén, yú hú shù dù mǐ sù sān wàn shí mǎ qiān pǐ, rù yú shí tóu. guǐ wèi, gāo zǔ qiǎn hóu ān dōu lǐng shuǐ jūn yè xí hú shù, shāo qí chuán qiān yú sōu, zhōu tiě hǔ lǜ zhōu shī duàn qí yùn shū, qín qí běi xú zhōu cì shǐ zhāng lǐng zhōu, huò yùn fǎng mǐ shù qiān dàn. réng qiǎn wéi zài yú dà háng zhú chéng, shǐ dù léng jù shǒu. qí rén yòu yú cāng mén shuǐ nán lì èr shān yǐ jù guān jūn. jiǎ chén, sì huī děng gōng yě chéng shān, gāo zǔ lǐng tiě qí jīng jiǎ, chū zì xī míng mén xí jī zhī, zéi zhòng dà kuì. sì huī liú liǔ dá mó děng shǒu chéng, zì lǜ qīn shǔ fù xīn, wǎng nán zhōu cǎi shí, yǐ yíng qí yuán. shí èr yuè guǐ chǒu, gāo zǔ qiǎn hóu ān dōu lǐng zhōu shī, xí sì huī jiā kǒu yú qín zhōu, fú huò shù bǎi rén. guān jūn lián jiàn sāi huái kǒu, duàn zéi shuǐ lù. xiān shì tài bái zì shí yī yuè bǐng xū bù jiàn. yǐ mǎo chū yú dōng fāng. bǐng chén, gāo zǔ jǐn mìng zhòng jūn fēn bù jiǎ zú, duì yě chéng lì háng dù bīng, gōng qí shuǐ nán èr shān. liǔ dá mó děng dù huái zhì zhèn, gāo zǔ dū bīng jí zhàn, zòng huǒ shāo shān, yān chén zhāng tiān. zéi kuì, zhēng zhōu xiāng pái jǐ, nì sǐ zhě yǐ qiān shù. shí bǎi xìng jiā huái guān zhàn, hū shēng zhèn tiān dì. jūn shì chéng shèng, wú bù yī dāng bǎi, jǐn shōu qí chuán jiàn, zéi jūn shè qì. shì rì sì huī yuē děng lǐng qí bīng shuǐ bù wàn yú rén, hái jù shí tóu, gāo zǔ qiǎn bīng wǎng jiāng níng. jù yào xiǎn yǐ duàn zéi lù. zéi shuǐ bù bù gǎn jìn, dùn jiāng níng pǔ kǒu, gāo zǔ qiǎn hóu ān dōu lǐng shuǐ jūn xí pò zhī, sì huī děng chéng dān gě tuō zǒu, jǐn shōu qí jūn zī qì xiè. jǐ wèi, guān jūn sì miàn gōng chéng, zì chén qì yǒu, dé qí dōng běi xiǎo chéng, jí yè bīng bù jiě. gēng shēn, dá mó qiǎn shǐ hóu zi qīn liú shì róng děng yì gāo zǔ qǐng hé, gāo zǔ xǔ zhī, nǎi yú chéng mén wài xíng shēng méng yuē, qí jiāng shì bù qǔ yī wú suǒ wèn, zì qí nán běi. xīn yǒu, gāo zǔ chū shí tóu nán mén, chén bīng shù wàn, sòng qí rén guī běi zhě.
震州刺史杜龕據吳興,與義興太守韋載同舉兵反。高祖命周文育率眾攻載於義 興,龕遣其從弟北叟將兵拒戰,北叟敗歸義興。辛未,高祖表自東討,留高州刺史 侯安都、石州刺史杜棱宿衛台省。甲戌,軍至義興。丙子,拔其水柵。秦州刺史徐 嗣徽據其城以入齊,又要南豫州刺史任約共舉兵應龕、載,齊人資其兵食。嗣徽等 以京師空虛,率精兵五千奄至闕下,侯安都領驍勇五百人出戰,嗣徽等退據石頭。 丁丑,載及北叟來降,高祖撫而釋之。以嗣徽寇逼,卷甲還都,命周文育進討杜龕。 十一月己卯,齊遣兵五千濟渡據姑孰。高祖命合州刺史徐度於冶城寺立柵,南抵淮 渚。齊又遣安州刺史翟子崇、楚州刺史劉仕榮、淮州刺史柳達摩領兵萬人,於胡墅 渡米粟三萬石、馬千匹,入於石頭。癸未,高祖遣侯安都領水軍夜襲胡墅,燒齊船 千餘艘,周鐵虎率舟師斷齊運輸,擒其北徐州刺史張領州,獲運舫米數千石。仍遣 韋載於大航築城,使杜棱據守。齊人又於倉門水南立二柵以拒官軍。甲辰,嗣徽等 攻冶城柵,高祖領鐵騎精甲,出自西明門襲擊之,賊眾大潰。嗣徽留柳達摩等守城, 自率親屬腹心,往南州採石,以迎齊援。十二月癸丑,高祖遣侯安都領舟師,襲嗣 徽家口於秦州,俘獲數百人。官軍連艦塞淮口,斷賊水路。先是太白自十一月丙戌 不見。乙卯出於東方。丙辰,高祖盡命眾軍分部甲卒,對冶城立航渡兵,攻其水南 二柵。柳達摩等渡淮置陣,高祖督兵疾戰,縱火燒柵,煙塵張天。賊潰,爭舟相排 擠,溺死者以千數。時百姓夾淮觀戰,呼聲震天地。軍士乘勝,無不一當百,盡收 其船艦,賊軍懾氣。是日嗣徽、約等領齊兵水步萬餘人,還據石頭,高祖遣兵往江 寧。據要險以斷賊路。賊水步不敢進,頓江寧浦口,高祖遣侯安都領水軍襲破之, 嗣徽等乘單舸脫走,盡收其軍資器械。己未,官軍四面攻城,自辰訖酉,得其東北 小城,及夜兵不解。庚申,達摩遣使侯子欽、劉仕榮等詣高祖請和,高祖許之,乃 於城門外刑牲盟約,其將士部曲一無所問,恣其南北。辛酉,高祖出石頭南門,陳 兵數萬,送齊人歸北者。
rén xū, qí hé zhōu zhǎng shǐ wū wán yuǎn zì nán zhōu bēn hái lì yáng. jiāng níng lìng chén sì huáng mén shì láng cáo lǎng jù gū shú fǎn, gāo zǔ mìng hóu ān dōu xú dù děng tǎo píng zhī, zhǎn shǒu shù qiān jí, jù wèi jīng guān. shí tóu cǎi shí nán zhōu xī píng, shōu huò mǎ zhàng chuán mǐ bù kě shèng jì. shì yuè dù kān yǐ chéng jiàng. èr nián zhēng yuè guǐ wèi, zhū dù kān yú wú xìng, kān cóng dì běi sǒu sī mǎ shěn xiào dūn bìng cì sǐ.
壬戌,齊和州長史烏丸遠自南州奔還歷陽。江寧令陳嗣、黃門侍郎曹朗據姑孰 反,高祖命侯安都、徐度等討平之,斬首數千級,聚為京觀。石頭、採石、南州悉 平,收穫馬仗船米不可勝計。是月杜龕以城降。二年正月癸未,誅杜龕於吳興,龕 從弟北叟、司馬沈孝敦並賜死。
èr yuè gēng shēn, gāo zǔ qiǎn hóu ān dōu zhōu tiě hǔ lǜ gě jiàn bèi jiāng zhōu, réng dùn liáng shān qǐ shān. jiǎ zǐ, chì sī kōng yǒu jūn lǚ zhī shì, kě qí mǎ chū rù chéng nèi. wù chén, qián níng yuǎn shí chéng gōng wài bīng cān jūn wáng wèi yú shí tóu shā jì huò yù xǐ sì niǔ, gāo zǔ biǎo yǐ sòng tái.
二月庚申,高祖遣侯安都、周鐵虎率舸艦備江州,仍頓梁山起柵。甲子,敕司 空有軍旅之事,可騎馬出入城內。戊辰,前寧遠石城公外兵參軍王位於石頭沙際獲 玉璽四紐,高祖表以送台。
sān yuè wù xū, qí qiǎn shuǐ jūn yí tóng xiāo guǐ shè dí fú lián yáo nán zōng dōng fāng lǎo shì zhōng péi yīng qǐ dōng guǎng zhōu cì shǐ dú gū pì è luò zhōu cì shǐ lǐ xī guāng, bìng rèn yuē xú sì huī děng, lǜ zhòng shí wàn chū shān kǒu, xiàng liáng shān, zhàng nèi dàng zhǔ huáng cóng nì jī, bài zhī, shāo qí qián jūn chuán jiàn, qí dùn jūn bǎo wú hú. gāo zǔ qiǎn dìng zhōu shǐ shěn tài wú jùn tài shǒu péi jì jiù hóu ān dōu, gòng jù liáng shān yǐ yù zhī.
三月戊戌,齊遣水軍儀同蕭軌、厙狄伏連、堯難宗、東方老、侍中裴英起、東 廣州刺史獨孤辟惡、洛州刺史李希光,並任約、徐嗣徽等,率眾十萬出柵口,向梁 山,帳內盪主黃叢逆擊,敗之,燒其前軍船艦,齊頓軍保蕪湖。高祖遣定州史沈泰、 吳郡太守裴忌就侯安都,共據梁山以御之。
zì qù dōng zhì shì, gān lù pín jiàng yú zhōng shān méi gǎng nán jiàn jí jīng kǒu jiāng níng xiàn jìng, huò zhì sān shù shēng, dà rú yì qí zǐ, gāo zǔ biǎo yǐ xiàn tái.
自去冬至是,甘露頻降於鐘山、梅崗、南澗及京口、江寧縣境,或至三數升, 大如弈棋子,高祖表以獻台。
sì yuè dīng sì, gāo zǔ yì liáng shān jūn xún fǔ. wǔ yuè jiǎ shēn, qí bīng fā zì wú hú, bǐng shēn, zhì mò líng gù zhì. gāo zǔ qiǎn zhōu wén yù tún fāng shān, xú dù dùn mǎ mù, dù léng dùn dà háng nán. jǐ hài, gāo zǔ lǜ zōng shì wáng hóu jí cháo chén jiāng shuài, yú dà sī mǎ mén wài bái hǔ què xià xíng shēng gào tiān, yǐ qí rén bèi yuē, fā yán kāng kǎi, tì sì jiāo liú, tóng méng jiē mò néng yǎng shì, shì zú guān zhě yì fèn. xīn chǒu, qí jūn yú mò líng gù xiàn kuà huái lì qiáo shān, yǐn dù bīng mǎ. qí yè zhì fāng shān. hóu ān dōu zhōu wén yù xú dù děng gè yǐn hái jīng shī. guǐ mǎo, qí bīng zì fāng shān jìn jí ér táng, yóu qí zhì tái. zhōu wén yù hóu ān dōu dùn bái tǔ gǎng, qí gǔ xiāng wàng, dū yì zhèn hài. gāo zǔ qián chè jīng zú sān qiān pèi shěn tài, dù jiāng xí qí xíng tái zhào yàn shēn yú guā bù, huò zhōu jiàn bǎi yú sōu, chén sù wàn hú. jí rì tiān zǐ zǒng yǔ lín jìn bīng, dùn yú zhǎng lè sì. liù yuè jiǎ chén, qí bīng qián zhì zhōng shān lóng wěi. dīng wèi, jìn zhì mò fǔ shān. gāo zǔ qiǎn qián míng lǐng shuǐ jūn chū jiāng chéng, yào jī qí rén liáng yùn, jǐn huò qí chuán mǐ, qí jūn yú shì dà něi, shā mǎ lǘ ér shí zhī. gēng xū, qí jūn yú zhōng shān, gāo zǔ zhòng jūn fēn dùn lè yóu yuàn dōng jí fù zhōu shān běi, duàn qí chōng yào. rén zǐ, qí jūn zhì xuán wǔ hú xī běi mò fǔ shān nán, jiāng jù běi jiāo tán. zhòng jūn zì fù zhōu dōng yí, dùn jiāo tán běi, yǔ qí rén xiāng duì. qí yè dà yǔ zhèn diàn, bào fēng bá mù, píng dì shuǐ zhàng yú, qí jūn jǐn yè zuò lì ní zhōng, xuán gé yǐ cuàn, ér tái zhōng jí cháo gōu běi shuǐ tuì lù zào, guān jūn měi dé fān yì. jiǎ yín, shǎo jì, gāo zǔ mìng zhòng jūn mò mǎ rù shí, chí míng gōng zhī. yǐ mǎo dàn, zì lǜ zhàng nèi huī xià chū mò fǔ shān nán, wú míng chè shěn tài děng zhòng jūn shǒu wěi qí jǔ, zòng bīng dà zhàn, hóu ān dōu zì bái xià yǐn bīng héng chū qí hòu, qí shī dà kuì, zhǎn huò shù qiān rén, xiāng róu jí ér sǐ zhě bù kě shèng jì, shēng zhí xú sì huī jí qí dì sì zōng, zhǎn zhī yǐ xùn. zhuī bēn zhì yú lín yí. qí jiāng chéng shè shān zhōng shān děng zhū jūn xiāng cì kè jié, lǔ xiāo guǐ dōng fāng lǎo wáng jìng bǎo lǐ xī guāng péi yīng qǐ děng jiāng shuài fán sì shí liù rén. qí jūn shì dé cuàn zhì jiāng zhě, fù dí fá yǐ jì, zhōng jiāng ér nì, liú shī zhì jīng kǒu, yì shuǐ mí àn. dīng sì, zhòng jūn chū nán zhōu, shāo zéi zhōu jiàn. jǐ wèi, zhǎn liú guī yì xú sì yàn fù yě zhū yú jiàn kāng shì. shì rì jiě yán. gēng shēn, xiāo guǐ dōng fāng lǎo wáng jìng bǎo lǐ xī guāng péi yīng qǐ jiē fú zhū. gāo zǔ biǎo jiě nán xú zhōu yǐ shòu hóu ān dōu. qī yuè bǐng zǐ, zhào shòu gāo zǔ zhōng shū jiān sī tú yáng zhōu cì shǐ, jìn jué wèi gōng, zēng yì bìng qián wǔ qiān hù, shì zhōng shǐ chí jié dū du zhōng wài zhū jūn shì jiāng jūn shàng shū lìng bān jiàn gǔ chuī jiǎ zhàng bìng rú gù, bìng gěi yóu chuáng zào lún chē. shì yuè hóu zhèn yǐ jiāng zhōu rù fù. qiǎn hóu ān dōu zhèn shàng liú, dìng nán zhōng zhū jùn.
四月丁巳,高祖詣梁山軍巡撫。五月甲申,齊兵發自蕪湖,丙申,至秣陵故治。 高祖遣周文育屯方山,徐度頓馬牧,杜棱頓大航南。己亥,高祖率宗室王侯及朝臣 將帥,於大司馬門外白虎闕下刑牲告天,以齊人背約,發言慷慨,涕泗交流,同盟 皆莫能仰視,士卒觀者益奮。辛丑,齊軍於秣陵故縣跨淮立橋柵,引渡兵馬。其夜 至方山。侯安都、周文育、徐度等各引還京師。癸卯,齊兵自方山進及兒塘,游騎 至台。周文育、侯安都頓白土崗,旗鼓相望,都邑震駭。高祖潛撤精卒三千配沈泰, 渡江襲齊行台趙彥深於瓜步,獲舟艦百餘艘,陳粟萬斛。即日天子總羽林禁兵,頓 於長樂寺。六月甲辰,齊兵潛至鐘山龍尾。丁未,進至莫府山。高祖遣錢明領水軍 出江乘,要擊齊人糧運,盡獲其船米,齊軍於是大餒,殺馬驢而食之。庚戌,齊軍 逾鐘山,高祖眾軍分頓樂游苑東及覆舟山北,斷其衝要。壬子,齊軍至玄武湖西北 莫府山南,將據北郊壇。眾軍自覆舟東移,頓郊壇北,與齊人相對。其夜大雨震電, 暴風拔木,平地水丈余,齊軍盡夜坐立泥中,懸鬲以爨,而台中及潮溝北水退路燥, 官軍每得番易。甲寅,少霽,高祖命眾軍秣馬蓐食,遲明攻之。乙卯旦,自率帳內 麾下出莫府山南,吳明徹、沈泰等眾軍首尾齊舉,縱兵大戰,侯安都自白下引兵橫 出其後,齊師大潰,斬獲數千人,相蹂藉而死者不可勝計,生執徐嗣徽及其弟嗣宗, 斬之以徇。追奔至於臨沂。其江乘、攝山、鐘山等諸軍相次克捷,虜蕭軌、東方老、 王敬寶、李希光、裴英起等將帥凡四十六人。其軍士得竄至江者,縛荻筏以濟,中 江而溺,流屍至京口,翳水彌岸。丁巳,眾軍出南州,燒賊舟艦。己未,斬劉歸義、 徐嗣彥、傅野豬於建康市。是日解嚴。庚申,蕭軌、東方老、王敬寶、李希光、裴 英起皆伏誅。高祖表解南徐州以授侯安都。七月丙子,詔授高祖中書監、司徒、揚 州刺史,進爵為公,增邑並前五千戶,侍中、使持節、都督中外諸軍事、將軍、尚 書令、班劍、鼓吹、甲仗並如故,並給油幢皁輪車。是月侯瑱以江州入附。遣侯安 都鎮上流,定南中諸郡。
bā yuè guǐ mǎo, tài fǔ qīng hé ái xīn zhōu cì shǐ huá zhì gè shàng yù xǐ yī. gāo zǔ biǎo yǐ sòng tái, zhào guī zhī gāo zǔ. shì rì zhào gāo zǔ shí ān jí wǔ kāng èr xiàn, hé wǔ qiān hù. jiǔ yuè rén yín, gǎi nián yuē tài píng yuán nián. jìn gāo zǔ wèi chéng xiàng lù shàng shū shì zhèn wèi dà jiāng jūn, gǎi cì shǐ wèi mù, jìn fēng yì xìng jùn gōng, shì zhōng sī tú dōu dū bān jiàn gǔ chuī jiǎ zhàng zào lún chē bìng rú gù. dīng wèi, zhōng sàn dài fū wáng péng jiān chēng jīn yuè wǔ rì píng dàn yú yù lù jiàn lóng jī, zì dà shè zhì xiàng què, gèn sān sì lǐ. gēng shēn, zhào zhuī zèng gāo zǔ kǎo shì zhōng guāng lù dài fū, jiā jīn zhāng zǐ shòu, fēng yì xìng jùn gōng, shì yuē gōng. shí yuè jiǎ xū, chì chéng xiàng zì jīn rù wèn xùn, kě shī bié tà yǐ jìn yǐ zuò. èr nián zhēng yuè rén yín, tiān zǐ cháo wàn guó yú tài jí dōng táng, jiā gāo zǔ bān jiàn shí rén, bìng qián sān shí rén, yú rú gù. dīng wèi, zhào zèng gāo zǔ xiōng dào tán sàn qí cháng shì shǐ chí jié píng běi jiāng jūn nán yǎn zhōu cì shǐ zhǎng chéng xiàn gōng, shì yuē zhāo liè dì xiū xiān shì zhōng shǐ chí jié biāo qí jiāng jūn nán xú zhōu cì shǐ wǔ kāng xiàn hóu, shì yuē zhōng zhuàng, shí yì gè èr qiān hù. jiǎ yín, qiǎn jiān shì zhōng yè zhě pú shè lù shàn cè bài zhǎng chéng xiàn fū rén zhāng shì wèi yì xìng guó fū rén. dīng mǎo, zhào zèng gāo zǔ zǔ shì zhōng tài cháng qīng, shì yuē xiào. zhuī fēng gāo zǔ zǔ mǔ xǔ shì wú jùn jiā xìng xiàn jūn, shì yuē jìng bǐ zhāng shì yì xìng guó tài fū rén, shì yuē xuān.
八月癸卯,太府卿何敱、新州刺史華志各上玉璽一。高祖表以送台,詔歸之高 祖。是日詔高祖食安吉、武康二縣,合五千戶。九月壬寅,改年曰太平元年。進高 祖位丞相、錄尚書事、鎮衛大將軍,改刺史為牧,進封義興郡公,侍中、司徒、都 督、班劍、鼓吹、甲仗、皁輪車並如故。丁未,中散大夫王彭箋稱今月五日平旦於 御路見龍跡,自大社至象闕,亘三四里。庚申,詔追贈高祖考侍中、光祿大夫,加 金章紫綬,封義興郡公,諡曰恭。十月甲戌,敕丞相自今入問訊,可施別榻以近扆 坐。二年正月壬寅,天子朝萬國於太極東堂,加高祖班劍十人,並前三十人,余如 故。丁未,詔贈高祖兄道譚散騎常侍、使持節、平北將軍、南兗州刺史、長城縣公, 諡曰昭烈;弟休先侍中、使持節、驃騎將軍、南徐州刺史、武康縣侯,諡曰忠壯, 食邑各二千戶。甲寅,遣兼侍中謁者僕射陸繕策拜長城縣夫人章氏為義興國夫人。 丁卯,詔贈高祖祖侍中、太常卿,諡曰孝。追封高祖祖母許氏吳郡嘉興縣君,諡曰 敬;妣張氏義興國太夫人,諡曰宣。
èr yuè gēng wǔ, xiāo bó jǔ bīng, zì guǎng zhōu dù lǐng, dùn nán kāng, qiǎn qí jiāng ōu yáng wěi fù tài jí qí zi zī wèi qián jūn, zhì yú yù zhāng, fēn tún yào xiǎn, nán jiāng zhōu cì shǐ yú xiào qǐng qǐ bīng yīng bó, gāo zǔ mìng zhōu wén yù hóu ān dōu lǜ zhòng tǎo píng zhī.
二月庚午,蕭勃舉兵,自廣州渡嶺,頓南康,遣其將歐陽頠、傅泰及其子孜為 前軍,至於豫章,分屯要險,南江州刺史余孝頃起兵應勃,高祖命周文育、侯安都 率眾討平之。
bā yuè jiǎ wǔ, jìn gāo zǔ wèi tài fù, jiā huáng yuè, jiàn lǚ shàng diàn, rù cháo bù qū, zàn bài bù míng, bìng gěi yǔ bǎo gǔ chuī yī bù, qí shì zhōng dū du lù shàng shū zhèn wèi dà jiāng jūn yáng zhōu mù yì xìng jùn gōng bān jiàn jiǎ zhàng yóu chuáng zào lún chē bìng rú gù. bǐng shēn, jiā gāo zǔ qián hòu bù yǔ bǎo gǔ chuī. shì shí, xiāng zhōu cì shǐ wáng lín yōng bīng bù yīng mìng, gāo zǔ qiǎn zhōu wén yù hóu ān dōu lǜ zhòng tǎo zhī.
八月甲午,進高祖位太傅,加黃鉞,劍履上殿,入朝不趨,贊拜不名,並給羽 葆鼓吹一部,其侍中、都督、錄尚書、鎮衛大將軍、揚州牧、義興郡公、班劍、甲 仗、油幢皁輪車並如故。丙申,加高祖前後部羽葆鼓吹。是時,湘州刺史王琳擁兵 不應命,高祖遣周文育、侯安都率眾討之。
jiǔ yuè xīn chǒu, zhào yuē:
九月辛丑,詔曰:
zhào xī yuán tāi pōu pàn, tài sù yīn yūn, chóng jiàn rén huáng, bì píng hóng zǎi. gù xián zhé zhī hòu, mù bó zhēng yú sì fāng, shén wǔ zhī jūn, dà jiān zhì hū wàn guó. yòu yǒu yī kuāng jiǔ hé, qú mén zhī cì yǐ lóng, lù dài wéi wēn, xíng gōng zhī chǒng sī mào, shí wēi suǒ yǐ zhēn gù, yùn tài suǒ yǐ guāng xī, sī nǎi qiān zài tóng fēng, bǎi wáng bù kān zhī dào yě. tài fù yì xìng gōng, yǔn wén yǔn wǔ, nǎi shèng nǎi shén, gù tiān shēng dé, kāng jì qián shǒu. xī zài xiū qī, zǎo lóng cháo jì, yuǎn yú cāng hǎi, dà zhěng jiāo yuè. huáng yùn bù zào, shū qì wèi wén, zhōng guó qí wáng, bīng xiōng zǒng zhì. āi āi jiào lèi, pì bǐ qióng láo, yōu yōu shàng tiān, mò yún sī jí. fǒu zhōng zé tài, yuán fǔ yīng qī, jiù cǐ jiāng bēng, yuán zī yǐ nì, chéng zhōu lǚ jú, jià xiǎn fú shēn, jīng lüè zhōng tú, bì jiān qún chǒu. jì hū shí tóu gū shú, liú suǐ lǚ cháng, yī zhāo zhǐ zǒng, liù hé qīng yàn. shì yòng guāng zhāo xià wǔ, yì liàng zhōng dōu, xuě sān hòu zhī qíng chóu, yí sān líng zhī jù tè. yáo tái yǔ zuǒ, wèi shǐ néng jiē, yīn xiāng zhōu shī, gù fēi yún nǐ. zhòng zhī yǐ tún bō yú xiàng, jīng chǔ dà bēng, tiān dì wú xīn, chéng yú wěi yù, wǔ hú jiàn shí, jìng móu zhū xià, bā fāng qí zhì, mò yǒu kuāng jiù, qiáng chén fàng mìng, chù wǒ chōng rén, gù yǐng yú tú rú zhī hún, gān xīn yú níng qīng zhī rǔ. què àn xià jì, qiú āi zhī lù mò cóng, qiè fū táo zé, róng shēn zhī dì wú suǒ. gōng shén bīng yǎn zhì, bù rì qīng chéng, wéi shì càn méng, zài yīng tiān lù. sī yòu wēi wēi dàng dàng, wú dé ér chēng yān. jiā yǐ zhàng zī zhōng yì, tú bǐ nì, zhèn bù yí fēn, jī shān bà kūn, pān yú lí zé, běi bǐ xī jiāo, jiān jué xiōng tú, qìng wú yí zhǒng. sī zé zhào mín zhī mìng, xiū duǎn suǒ xiàn, lǜ tǔ zhī jī, xìng wáng shì lài. yú shì xíng lǐ jiān xùn, yán gé yǒu zhāng, zhōng wài chéng píng, xiá ěr níng yī, yòng néng shǐ yáng guāng hé pò, yào xiàng chéng huī, qī gé yóu tíng, bào rén hán xìn, hóng xūn gāi yú hòu dì, dà dào gé yú xuán tiān. xī nóng yán hào yǐ lái, juǎn lǐng chuí yī zhī shì, shèng rén jì wù, wèi yǒu rú sī zhě yě. fū bèi wù diǎn cè, huán wén shì yīng, zhù lǐ yīn yáng, xiāo cáo bù ràng, wèi yǒu gōng gāo yú yǔ xiàn, ér shǎng báo yú yī zhōu, fán jué rén qí, gù huái yán zhù, shì yóu gōng qiān zǒng zì mù, jiàng sǔn wèi huái, jiā shù chí huí, yǒng yán zēng tàn. qǐ kě shēn zī yǎ shàng, jiǔ fèi cháo yóu, yí jiè sī xūn, jìng shēng hóng diǎn. qiě zhòng huá dà shèng. guī ruì wéi xián, shèng dé zhī sì wú wàng, gōng hóu zhī mén bì fù. shì yǐ yīn jiā dǎn fǔ, jì hòu jì zhī guān, yáo mìng xī hé, zuǎn zhòng lí zhī wèi. kuàng qí běn zhī yōu jiàn, yí shì shān hé zhě hū? qí jìn gōng wèi xiàng guó, zǒng bǎi kuí, fēng shí jùn wèi chén gōng, bèi jiǔ xī zhī lǐ, jiā xǐ fú, yuǎn yóu guān lǜ lì shòu, wèi zài zhū hóu wáng shàng, qí zhèn wèi dà jiāng jūn yáng zhōu mù rú gù.
肇昔元胎剖判,太素氤氳,崇建人皇,必憑洪宰。故賢哲之後,牧伯征於四方, 神武之君,大監治乎萬國。又有一匡九合,渠門之賜以隆,戮帶圍溫,行宮之寵斯 茂,時危所以貞固,運泰所以光熙,斯乃千載同風,百王不刊之道也。太傅義興公, 允文允武,乃聖乃神,固天生德,康濟黔首。昔在休期,早隆朝寄,遠逾滄海,大 拯交、越。皇運不造,書契未聞,中國其亡,兵凶總至。哀哀噍類,譬彼窮牢,悠 悠上天,莫雲斯極。否終則泰,元輔應期,救此將崩,援茲已溺,乘舟履輂,架險 浮深,經略中途,畢殲群醜。洎乎石頭、姑孰,流髓履腸,一朝指捴,六合清晏。 是用光昭下武,翼亮中都,雪三後之勍仇,夷三靈之巨慝。堯台禹佐,未始能階, 殷相周師,固非雲擬。重之以屯剝余象,荊楚大崩,天地無心,乘輿委御,五胡薦 食,競謀諸夏,八方棋跱,莫有匡救,強臣放命,黜我沖人,顧影於荼孺之魂,甘 心於寧卿之辱。卻按下髻,求哀之路莫從,竊鈇逃責,容身之地無所。公神兵奄至, 不日清澄,惟是孱蒙,再膺天錄。斯又巍巍蕩蕩,無德而稱焉。加以仗茲忠義,屠 彼逆,震部夷氛,稽山罷昆,番禺、蠡澤,北鄙西郊,殲厥兇徒,罄無遺種。斯 則兆民之命,修短所縣,率土之基,興亡是賴。於是刑禮兼訓,沿革有章,中外成 平,遐邇寧一,用能使陽光合魄,曜象呈暉,棲閣游庭,抱仁含信,宏勛該於厚地, 大道格於玄天。羲、農、炎、昊以來,卷領垂衣之世,聖人濟物,未有如斯者也。 夫備物典策,桓、文是膺,助理陰陽,蕭、曹不讓,未有功高於宇縣,而賞薄於伊、 周,凡厥人祇,固懷延佇,是由公謙捴自牧,降損為懷,嘉數遲回,永言增嘆。豈 可申茲雅尚,久廢朝猷,宜戒司勛,敬升鴻典。且重華大聖。媯汭惟賢,盛德之祀 無忘,公侯之門必復。是以殷嘉亶甫,繼后稷之官,堯命羲和,纂重黎之位。況其 本枝攸建,宜誓山河者乎?其進公位相國,總百揆,封十郡為陳公,備九錫之禮, 加璽紱,遠遊冠、綠綟綬,位在諸侯王上,其鎮衛大將軍、揚州牧如故。
cè yuē:
策曰:
dà zāi qián yuán, zī rì yuè yǐ zhēn guān, zhì zāi kūn yuán, píng shān chuān yǐ zài wù. gù wéi tiān wèi dà, zhì pèi zhě qīn míng, wéi wáng jiàn guó, yì fǔ zhě qí shèng. shì yǐ wén wǔ zhī zuǒ, pán xī yùn qí yù huáng, yáo shùn zhī chén, róng hé lòu qí jīn bǎn. kuàng hū tǐ dé yī zhī hóng zī, níng yáng jiǔ zhī wēi è, zhěng héng liú yú jié shí, pū liáo huǒ yú kūn cén, qū yù yú wéi péng, kuà nǔ yú qí jìn, shén gōng xíng ér mí yòng, shèng dào yùn ér wú míng zhě hū? jīn jiāng shòu gōng diǎn cè, qí jìng tīng zhèn mìng: rì zhě hào tiān bù diào, zhōng luàn yú wǒ guó jiā, wǎng lòu tūn zhōu, qiáng hú nèi bì, máng máng yǔ zhòu, dié 々 lí yuán, fāng zú yuán lú, wàn bù yí yī, tài qīng fǒu kàng, qiáo shān zhī tòng yǐ shēn, dà bǎo tún rú, píng yáng zhī huò xiāng jì. shàng zǎi yīng yùn, kāng jiù zhào mín, jū lǚ yú diān chí zhī nán, yáng jīng yú guì lǐng zhī běi, xuán sān guāng yú yǐ zhuì, mì sì hǎi yú qún fēi, tú yà yǔ yú zhōng yuán, zhǎn jīng ní yú méng sì. dàng níng shàng guó, guāng qǐ zhōng xìng. cǐ zé gōng zhī dà zào yú huáng jiā zhě yě. jì ér tiān wèi huǐ huò, yí chǒu jiàn zhēn, nán xià bēng téng, xī jīng dàng fù, qún hú kǒng chì, jí luàn chéng jiān, tuī nà fān zhī, dào jiǎ shén qì, zhǒng sī hūn chuāng, páng yǐn kòu chóu, jì jiàn biǎn yú tóng gōng, fāng móu wēi yú hàn gé. huáng yùn yǐ dài, hé shū zhuì liú, zhōng guó yáo rán, fēi tú rú xiàn. gōng hè rán tóu mèi, kuāng jiù běn cháo, fù jǔ qí dōu, píng róng wáng shì. zhèn suǒ yǐ hái yīng bǎo lì, zhòng lǚ chén jū, yì jiàn wǔ zhī fēng yóu, gē xuān wáng zhī yǎ sòng. cǐ yòu gōng zhī zài zào yú huáng jiā zhě yě. gōng yīng wù zhī chū, dēng yōng wéi shǐ, sān chuān wǔ lǐng, mò bù kuī lín, yín dòng zhū gōng, suǒ zài níng mì. sūn lú zhào xìn, yuè mò wèi zāi, fān bù diàn wēi, shì jiāng lún tiǎn. gōng chì qí suǒ zhǐ, yāo lěi dòng kāi, bái yǔ cái zǒng, xiōng tú fěn kuì. fēi qí shén wǔ, jiǔ sàng nán fān. cǐ yòu gōng zhī gōng yě. dà tóng zhī mò, biān zhèng bù xiū, lǐ bì kuáng mí, qiè wǒ jiāo ài, gǎn chēng dà hào, jiāo zì shén yú wèi tā, jù yǒu lián zhōu, xióng háo chì yú liáng shuò. gōng yīng mó xióng suàn, diàn sǎo fēng xíng, chí yù lóu chuán, zhí kuà cāng hǎi, xīn chāng diǎn chè, bèi lǚ jiān nán, sū lì jiā níng, jǐn wèi jīng guān. sān shān liáo dòng, bā jiǎo mán zōu, tì yǐ shuǐ yù zhī xiāng, yōu zāi huǒ shān zhī guó, mǎ yuán zhī suǒ bù jiè, táo huáng zhī suǒ wèi wén, mò bù jù wǒ wáng líng, zhēng cháo biān hòu, guī chēn tiān fǔ, xiàn zhuàng hóng lú. cǐ yòu gōng zhī gōng yě. zì kòu lǔ líng jiāng, gōng wéi yōu rǔ, gōng zhěn gē cháng dǎn, tí jiàn fǔ xīn, qì yǒng qīng xiāo, shén fēi zǐ tà. ér pān yú lián lǜ, běn zì zhū yí, yán dé qí péng, shì huái tóng è. gōng zhàng cǐ zhōng chéng, chéng jī jiǎo dìng, zhí pèi lìng ér xìn gǔ, píng xīn yě ér jù ān. cǐ yòu gōng zhī gōng yě. shì dào chū jiān, fāng yú duō nán, xūn mén jié xiá, zuò luàn héng yí, bīng qiè chí huáng, zhòng jiān yí liáo. gōng yǐ guó dào biān jǐng, zhī wú bù wèi, xù shì tóng méng, zhū qí chǒu lèi, mò bù yú jīng niǎo sàn, miàn fù tóu xuán. nán tǔ qián lí, zhòng bǎo sū xī. cǐ yòu gōng zhī gōng yě. zhǎng qū lǐng jiào, mèng xiǎng jīng jī, yuán dào qiú háo, dì wèi zhēn gěng, lù yǎng qú lǜ, quán jù dà dū, xù jù bū táo, fāng móu zǔ luàn, bǎi lóu bù zhàn, yún tī zhī suǒ wèi kuī, wàn nú qí zhāng, gāo péng zhī suǒ fēi dí. gōng lóng xiāng hǔ bù, xiào zhā fēng yún, shān mí jiān chéng, yě wú qiáng zhèn, qīng fēn yú gàn shí, miè lì qì yú yú dōu. cǐ yòu gōng zhī gōng yě. qiān shì xiōng tè, tún jù dà gāo, qǐ huó lèi mǎ téng zhī jūn, liú mín duō dù tāo zhī zhòng, tuī fēng zhuǎn dòu, zì běi cú nán, pín suì jī zhū, shí wéi qíng lǔ. gōng zuò huī sān lüè, yáo zhì liù qí, yì yǒng tóng xīn, pí xiū chěng lì, léi bēn diàn jī, gǔ jìng shān kōng, liè jùn wú quǎn fèi zhī jīng, cóng cí bà hú míng zhī dào. cǐ yòu gōng zhī gōng yě. wáng shī tǎo lǔ, cì jiè lún bō, bīng fá jiān chǔ, shì yǒu jī sè. gōng huí huī lí zé, jī gǔ bā qiū, yì yǔ zhī yǒng sī lǐ, hú jiāng zhī yíng shì zhòng, jūn mín zhuǎn cáo, céng wú dǐ zhù zhī nán, lú zhú xiāng wàng, rú yùn áo cāng zhī fǔ, xī qú bèi zhòu, gù miè léi tíng, gāo jiàn céng lóu, yǎng mén xiāo hàn, gù shǐ sān jūn yǒng ruì, bǎi zhàn wú qián, chéng cǐ bīng liáng, suì tiǎn xiōng nì. cǐ yòu gōng zhī gōng yě. ruò fú yīng tú mài sú, yì lǚ rú yún, pén lěi cāi xié, yòng yān róng lüè. gōng zhì wéi tóng jiǎng, shī kè zài hé, hú sāi fēi yú, hóng mén shì huì, ruò jìn hóu zhī shì bái shuǐ, rú xiāo wáng zhī tuī chì xīn, qū lǐ jiāo méng, rén zhī gǎn yàn, gù néng shǐ zhōu shī bìng lù, yuǎn ěr péng xīn. cǐ yòu gōng zhī gōng yě. gū shú jīn yào, xiáo hán zǔ píng, kòu lǔ jù qí guān liáng, dà dào fù qí jiōng jué. gōng yī xiào cái zǒng, sān xióng bìng fèn, zuǒ xián yòu jiǎo, shā kuì tǔ bēng, mù jiǎ yì yú zhōng yuán, zhān qiú fù yú jiāng shuǐ, tā tā jí jí, wàn jì qiān qún, è bǎn zhī ài sī kāi, yí gēng zhī dào wú sāi. cǐ yòu gōng zhī gōng yě. yì jūn dà zhòng, jù jí dì jīng, nì shù xiōng tú, yóu tún huáng yì. ruò fú biǎo lǐ shān hé, jīn tāng xiǎn gù, shū lóng shǒu yǐ kàng diàn, jiǎn huá yuè yǐ wèi chéng, zá lǔ píng yān, qiáng bīng zì ruò. gōng huí zī dì zhóu, kàng cǐ tiān luó, céng bù chóng cháo, bǐ wú yí jiào, jūn róng shén mù, guó zhèng fāng xiū, wù zhòng dǔ yú yì guān, mín hái zhān yú lǐ lè, chǔ rén mǎn dào, zhēng dǔ yú yè gōng, hàn lǎo xián bēi, jù huān yú sī lì. cǐ yòu gōng zhī gōng yě. nèi nán chū jìng, zhū hóu chū guān, wài jùn chuán fēng, xiān bēi fàn sāi, mò fēi qiě qú dāng hù, zhōng guì míng wáng, jì mǎ liè yú huái nán, hú jiā dòng yú xú běi. gōng zhōu shī bù jiǎ, gèn yě héng jiāng, jiān jué qún dī, suì dān fēng xī, mò bù guà mù ér zhǐ, róng chē mí yí, yù nìng ér xuán, guī cān jǐn yì. cǐ yòu gōng zhī gōng yě. gōng kè chù huò nán, qú láo huáng shì, ér sūn níng zhī dǎng, fān qǐ dí xīn, yī luò zhī jiān, xián wèi lǔ shù, suī jīn líng jiā qì, shí lěi tiān yán, cháo àn róng chén, yè xuān hú gǔ. gōng sān chóu jì huà, bā zhèn sī zhāng, cái jǔ líng pī, yì chōu jīn pū, xián fú chǒu lèi, xī fǎn gāo yōng, yì lǐ guǎng zhī jiē zhū, tóng páng yuán zhī jǐn shè. cǐ yòu gōng zhī gōng yě. rèn yuē pàn huàn, xiāo shēng bù quān, róng jié tān lán, láng xīn wú gǎi, qióng lú zhān mù, dǐ běi què ér wèi yíng, wū sūn tiān mǎ, zhǐ dōng dōu ér chéng zhèn. gōng zuǒ zhēn yòu luò, jī zhāng yì shū, sǎo shì chān qiāng, qū qí xiǎn yǔn, zhǎng dí zhī zhǒng mái yú guó mén, chuí jì zhī qiú pēng yú jūn shì, tóu qín kēng ér jǐn fèi, yē suī shuǐ ér bù liú. cǐ yòu gōng zhī gōng yě. yī xiāng jū zhōng, zì zhé yí dǐng, wǔ hú xiǎo shǒu, wàng huái tóng è. gōng sù jià jiān dào, bǐng yǔ zhàng gē, yù fǔ jiāng huī, jīn zhēng qiě jiè, yāo qiú zhèn shè, jù qǐng huī dīng, ruò chèn yǐ biǎo qí hán hóng, fén shū yǐ ān qí fǎn cè. cǐ yòu gōng zhī gōng yě. zéi kān xiōng héng, líng nüè jù qū, zǔ bīng ān rěn, píng zāi hù luàn, zì gǔ chóng yán niǎo jī, hún dùn hóng huāng, fán huò qián liú, wèi cǐ cán kù. gōng suī zōng jū rǔ yǐng, shì yù dōng nán, yù shèng dàn xián zhī xiāng, hán zhāng tǐng shēng zhī dì, juàn yán sāng zǐ, gōng sī fèn qiè, zhuō ěr yīng zhuàng, chéng guī fèng suàn, lù cǐ dà duì, rú pēng xiǎo xiān. cǐ yòu gōng zhī gōng yě. luàn lí yǒng jiǔ, qún dào kǒng duō, zhè zuǒ xiōng qú, lián bīng gòu nì, qǐ zhǐ qiān bīng wǔ xiào bái què huáng lóng ér yǐ zāi! gōng yǐ zhōng jūn wú lǜ, xuǎn shì qīn xián, jiān kòu tú qióng, cén rán bīng pàn, xíng táng zhī suǒ, wén mìng dòng qí dà wēi, léi mén zhī jiān, jù jiàn xíng qí yán lù, yīng guī shèng jī, yì dài tóng fēng. cǐ yòu gōng zhī gōng yě. tóng xìng yǒu hù, wán xiōng bù bīn, píng jí zōng méng, tú wēi shè jì, guān bīng huì zé, shì zhèn jīng shī, qū lǜ nán mán, yǐ wèi dōng dì. gōng lùn bīng yú cháo táng zhī shàng, jué shèng yú zūn zǔ zhī jiān, kòu jiǎ fán téng, fú jiāng xià lài, yī zhāo jiǎn pū, wú dài diān shī, wàn lǐ chéng qīng, fēi láo xīn xī. cǐ yòu gōng zhī gōng yě. yù zhāng yāo kòu, yī píng shān zé, shàn jiǎ wán jù, duō lì suì shí, jié cóng lián héng, yuán jì jiāo guǎng. lǚ jiā jì huò, wú bì yǐ cōng, mìng wǒ hái shī, zhēng qí bù kè, lián yíng jǐn bá, wěi dǎng sī qín, yào shèng wǔ yú kuāng shān, huí shén jīng yú lí pài. cǐ yòu gōng zhī gōng yě. zì bā hóng jiǔ yě, guā pōu dòu fēn, qiè dì tōu wáng, lián zhōu bǐ xiàn. gōng wǔ líng yǐ chàng, wén dé yòu xuān, zhé jiǎn chí shū, fēng yóu sī yuǎn, zhì yú cāng cāng yù rì, yǎo yǎo wú léi, běi jì zhàng fū zhī xiāng, nán yú nǚ zǐ zhī guó, mò bù qū xī mó bài, qiú lì kuǎn guān. cǐ yòu gōng zhī gōng yě. jīng shī huò luàn, jí jī hán xuān, shuāng què dī áng, jiǔ mén liáo huō. níng qín gōng zhī kě gù, qǐ lǔ diàn zhī yóu cún! wǔ dōu zān biàn, bǎi liáo qīng shì, hú fú màn yīng, xián wèi róng sú, gāo guān hòu lǚ, xī fù huá fēng, sòng wēi zǐ mài suì zhī gē, zhōu dài fū shǔ lí zhī tàn, fāng zhī yú sī, wèi zú wèi bēi yǐ. gōng qiú yī mèi dàn, zè shí gāo chōng, xìng gòu gōng wéi, jù zhān xiá ěr, jiāo yǎng jì zōng zhī diǎn, liù fú shí děng zhī zhāng, hái wén tài shǐ zhī fēng liú, zhòng dǔ yǒng píng zhī yí shì. cǐ yòu gōng zhī gōng yě. gōng yǒu jì tiān xià zhī xūn, zhòng zhī yǐ míng dé, níng shén tǐ dào, hé dé fú tiān, yòng bǎi xìng yǐ wèi xīn, suí wàn jī ér chéng wù, chǐ yī wù fēi táng yú zhī mín, guī hán líng yú rén shòu zhī yù, shàng dé bù dé, wú wèi yǐ wèi, xià zhǎng chūn shēng, xiǎn rén cáng yòng, zhōng xìn wèi bǎo, fēng yǔ fú qiān, rén huì wèi jī, niú yáng wù jiàn, gōng chéng zhì dìng, lè zòu xián yún, ān shàng zhì mín, lǐ jiān wén zhì, wù sè qiū yuán, yī jū lǐ xiàng, cháo duō jūn zǐ, yě wú yí xián, shū sù tóng shuǐ huǒ zhī ráo, gōng shāng fù yī dùn zhī lǚ. shì yǐ tiān wú yùn bǎo, dì yǒu chéng xiáng, yù lù qīng yún, cháo tuán xiǎo yìng, shān chē zé mǎ, fú yù dēng xián, jì jǐng huàn yú tú shū, fāng wēi ruí yú shǐ dié. gāo xūn yú yú xiàng wěi, jī dé guān yú sōng huá, gù wú dé ér chēng zhě yǐ. zhèn yòu wén zhī, qián wáng zǎi shì, mào shǎng zūn xián, shì shù fān zhǎng, zǒng zhēng qún bó, èr nán chóng jué, sì lǚ xiá kuàng, yāng yāng biǎo hǎi, zuò tǔ wéi qí, yán yán tài shān, bǐ hóu yú lǔ yì yòu qín wáng fǎn zhèng, jiā fǔ qiān zhōu, zhào bó zhī mìng sī lóng, hé yáng zhī lǐ xián bèi kuàng fù jīng yíng yǔ zhòu, níng wéi duàn áo zú zhī gōng, hóng jì cāng shēng, fēi zhí záo lóng mén zhī xiǎn ér chóu yōng bào dé, jì ěr wú wén, zhèn suǒ yǐ chuí gǒng dāng níng, zài huái cán jì zhě yě. jīn shòu gōng xiāng guó, yǐ nán yù zhōu zhī chén liú nán dān yáng xuān chéng, yáng zhōu zhī wú xìng dōng yáng xīn ān xīn níng, nán xú zhōu zhī yì xìng, jiāng zhōu zhī pó yáng lín chuān shí jùn, fēng gōng wèi chén gōng. xī zī qīng tǔ, jū yǐ bái máo, yuán dìng ěr bāng, yòng jiàn zhǒng shè. xī dàn shì fēn shǎn, jù wèi bǎo shī, jìn zhèng zhū hóu, xián zuò qīng shì, jiān qí nèi wài, lǐ shí yōu yí. jīn mìng shǐ chí jié jiān tài wèi wáng tōng shòu xiāng guó yìn shòu chén gōng xǐ fú. shǐ chí jié jiān sī kōng wáng chàng shòu chén gōng máo tǔ, jīn hǔ fú dì yī zhì dì wǔ zuǒ, zhú shǐ fú dì yī zhì dì shí zuǒ. xiāng guó zhì yú sān xuàn, rèn zǒng bǎi sī, wèi jué cháo bān, lǐ yóu shì gé. qí yǐ xiāng guó zǒng bǎi kuí, chú lù shàng shū zhī hào, shàng suǒ jiǎ jié shì zhōng diāo chán zhōng shū jiān yìn zhāng zhōng wài dū du tài fù yìn shòu yì xìng gōng yìn cè, qí zhèn wèi dà jiāng jūn yáng zhōu mù rú gù. yòu jiā gōng jiǔ xī, qí jìng tīng hòu mìng: yǐ gōng lǐ wèi zhēn gàn, lǜ děng xián cè, sì wéi jiē jǔ, bā bǐng yǒu zhāng, shì yòng xī gōng dà hé róng hé gè yī, xuán mǔ èr sì. yǐ gōng jiàn bǎo chóng gǔ, shū jué dài nóng, shì fù jīng chí, mín zhī róng rǔ, shì yòng xī gōng gǔn miǎn zhī fú, chì xì fù yān. yǐ gōng diào lǐ yīn yáng, xiè xié fēng yǎ, sān líng yǔn jiàng, wàn guó tóng hé, shì yòng xī gōng xuān xiàn zhī lè, liù yì zhī wǔ. yǐ gōng xuān dǎo wáng yóu, hóng chǎn fēng jiào, guāng jǐng suǒ zhào, dī xiàng bì tōng, shì yòng xī gōng zhū hù yǐ jū. yǐ gōng yì yáng qīng zhuó, bāo dé jìn xián, máo shì yíng cháo, yōu rén xū gǔ, shì yòng xī gōng nà bì yǐ dēng. yǐ gōng yí rán láng miào, wèi shì róng fàn, zhé chōng sì biǎo, lín yù bā huāng, shì yòng xī gōng wǔ bì zhī shì sān bǎi rén. yǐ gōng zhí zī míng fá, qī zài xíng cuò, xiàng gōng wú shè, gàn jì bì zhū, shì yòng xī gōng fǔ yuè gè yī. yǐ gōng yīng yóu yuǎn liàng, kuà lì sōng míng, bāo yī chē shū, kuò náng huán yǔ, shì yòng xī gōng tóng gōng yī tóng shǐ bǎi yǎn gōng shí yǎn shǐ qiān. yǐ gōng tiān jīng dì yì, guàn chè yōu míng, chūn lù qiū shuāng, yǔn gōng zī shèng, shì yòng xī gōng jù chàng yī yǒu, guī zàn fù yān. chén guó zhì chéng xiàng yǐ xià, yī zūn jiù shì. wǎng qīn zāi! qí gōng xún zhèn mìng, kè xiāng huáng tiān, hóng jiàn bāng jiā, yǔn xìng hóng yè, yǐ guāng wǒ gāo zǔ zhī xiū mìng!
大哉乾元,資日月以貞觀,至哉坤元,憑山川以載物。故惟天為大,陟配者欽 明,惟王建國,翼輔者齊聖。是以文、武之佐,磻溪蘊其玉璜,堯、舜之臣,榮河 鏤其金版。況乎體得一之鴻姿,寧陽九之危厄,拯橫流於碣石,撲燎火於昆岑,驅 馭於韋、彭,跨弩於齊、晉,神功行而靡用,聖道運而無名者乎?今將授公典策, 其敬聽朕命:日者昊天不弔,鍾亂於我國家,網漏吞舟,強胡內贔,茫茫宇宙,惵 々黎元,方足圓顱,萬不遺一,太清否亢,橋山之痛已深,大寶屯如,平陽之禍相 繼。上宰膺運,康救兆民,鞠旅於滇池之南,揚旌於桂嶺之北,懸三光於已墜,謐 四海於群飛,屠猰窳於中原,斬鯨鯢於濛汜。盪寧上國,光啟中興。此則公之大造 於皇家者也。既而天未悔禍,夷丑荐臻,南夏崩騰,西京盪覆,群胡孔熾,藉亂乘 間,推納籓枝,盜假神器,冢司昏摐,旁引寇讎,既見貶於桐宮,方謀危於漢閣。 皇運已殆,何殊贅旒,中國搖然,非徒如線。公赫然投袂,匡救本朝,復莒齊都, 平戎王室。朕所以還膺寶曆,重履辰居,挹建武之風猷,歌宣王之雅頌。此又公之 再造於皇家者也。公應務之初,登庸惟始,三川五嶺,莫不窺臨,銀洞珠宮,所在 寧謐。孫、盧肇釁,越貊為災,番部阽危,勢將淪殄。公赤旗所指,祅壘洞開,白 羽才捴,兇徒粉潰。非其神武,久喪南籓。此又公之功也。大同之末,邊政不修, 李賁狂迷,竊我交、愛,敢稱大號,驕恣甚於尉他,據有連州,雄豪熾於梁碩。公 英謨雄算,電掃風行,馳御樓船,直跨滄海,新昌、典澈,備履艱難,蘇歷、嘉寧, 盡為京觀。三山獠洞,八角蠻陬,逖矣水寓之鄉,悠哉火山之國,馬援之所不屆, 陶璜之所未聞,莫不懼我王靈,爭朝邊候,歸賝天府,獻狀鴻臚。此又公之功也。 自寇虜陵江,宮闈幽辱,公枕戈嘗膽,提劍拊心,氣涌青霄,神飛紫闥。而番禺連 率,本自諸夷,言得其朋,是懷同惡。公仗此忠誠,乘機剿定,執沛令而釁鼓,平 新野而據鞍。此又公之功也。世道初艱,方隅多難,勛門桀黠,作亂衡嶷,兵切池 隍,眾兼夷獠。公以國盜邊警,知無不為,恤是同盟,誅其醜類,莫不魚驚鳥散, 面縛頭懸。南土黔黎,重保蘇息。此又公之功也。長驅嶺嶠,夢想京畿,緣道酋豪, 遞為榛梗,路養渠率,全據大都,蓄聚逋逃,方謀阻亂,百樓不戰,雲梯之所未窺, 萬駑齊張,高輣之所非敵。公龍驤虎步,嘯吒風雲,山靡堅城,野無強陣,清氛 於贛石,滅沴氣於雩都。此又公之功也。遷仕凶慝,屯據大皋,乞活類馬騰之軍, 流民多杜弢之眾,推鋒轉斗,自北徂南,頻歲稽誅,實惟勍虜。公坐揮三略,遙制 六奇,義勇同心,貔貅騁力,雷奔電擊,谷靜山空,列郡無犬吠之驚,叢祠罷狐鳴 之盜。此又公之功也。王師討虜,次屆淪波,兵乏兼儲,士有飢色。公回麾蠡澤, 積穀巴丘,億庾之詠斯豊,壺漿之迎是眾,軍民轉漕,曾無砥柱之難,艫舳相望, 如運敖倉之府,犀渠貝胄,顧蔑雷霆,高艦層樓,仰捫霄漢,故使三軍勇銳,百戰 無前,承此兵糧,遂殄凶逆。此又公之功也。若夫英圖邁俗,義旅如雲,湓壘猜攜, 用淹戎略。公志唯同獎,師克在和,鵠塞非虞,鴻門是會,若晉侯之誓白水,如蕭 王之推赤心,屈禮交盟,人祗感咽,故能使舟師並路,遠邇朋心。此又公之功也。 姑孰襟要,崤函阻憑,寇虜據其關梁,大盜負其扃鐍。公一校裁捴,三雄並奮,左 賢、右角,沙潰土崩,木甲殪於中原,氈裘赴於江水,他他藉藉,萬計千群,鄂坂 之隘斯開,夷庚之道無塞。此又公之功也。義軍大眾,俱集帝京,逆豎兇徒,猶屯 皇邑。若夫表里山河,金湯險固,疏龍首以抗殿,揃華岳以為城,雜虜憑焉,強兵 自若。公回茲地軸,抗此天羅,曾不崇朝,俾無遺噍,軍容甚穆,國政方修,物重 睹於衣冠,民還瞻於禮樂,楚人滿道,爭睹於葉公,漢老銜悲,俱歡於司隸。此又 公之功也。內難初靜,諸侯出關,外郡傳烽,鮮卑犯塞,莫非且渠、當戶,中貴名 王,冀馬迾於淮南,胡笳動於徐北。公舟師步甲,亘野橫江,殲厥群羝,遂殫封豨, 莫不絓木而止,戎車靡遺,遇濘而旋,歸驂盡殪。此又公之功也。公克黜禍難,劬 勞皇室,而孫寧之黨,翻啟狄心,伊、洛之間,咸為虜戍,雖金陵佳氣,石壘天嚴, 朝暗戎塵,夜喧胡鼓。公三籌既畫,八陣斯張,裁舉靈鉟,亦抽金仆,咸俘醜類, 悉反高墉,異李廣之皆誅,同龐元之盡赦。此又公之功也。任約叛渙,梟聲不悛, 戎羯貪婪,狼心無改,穹廬氈幕,抵北闕而為營,烏孫天馬,指東都而成陣。公左 甄右落,箕張翼舒,掃是攙槍,驅其獫狁,長狄之種埋於國門,椎髻之酋烹於軍市, 投秦坑而盡沸,噎濉水而不流。此又公之功也。一相居中,自折彝鼎,五湖小守, 妄懷同惡。公夙駕兼道,秉羽杖戈,玉斧將揮,金鉦且戒,妖酋震懾,遽請灰釘, 爇櫬以表其含弘,焚書以安其反側。此又公之功也。賊龕兇橫,陵虐具區,阻兵安 忍,憑災怙亂,自古蟲言鳥跡,渾沌洪荒,凡或虔劉,未此殘酷。公雖宗居汝潁, 世寓東南,育聖誕賢之鄉,含章挺生之地,眷言桑梓,公私憤切,卓爾英狀,丞規 奉算,戮此大憝,如烹小鮮。此又公之功也。亂離永久,群盜孔多,浙左凶渠,連 兵構逆,豈止千兵、五校、白雀、黃龍而已哉!公以中軍無率,選是親賢,奸寇途 窮,涔然冰泮,刑溏之所,文命動其大威,雷門之間,句踐行其嚴戮,英規聖跡, 異代同風。此又公之功也。同姓有扈,頑凶不賓,憑藉宗盟,圖危社稷,觀兵匯澤, 勢震京師,驅率南蠻,已為東帝。公論兵於朝堂之上,決勝於樽俎之間,寇、賈、 樊、滕,浮江下瀨,一朝揃撲,無待甸師,萬里澄清,非勞新息。此又公之功也。 豫章妖寇,依憑山澤,繕甲完聚,多歷歲時,結從連橫,爰洎交、廣。呂嘉既獲, 吳濞已鏦,命我還師,征其不恪,連營盡拔,偽黨斯擒,曜聖武於匡山,回神旌於 蠡派。此又公之功也。自八紘九野,瓜剖豆分,竊帝偷王,連州比縣。公武靈已暢, 文德又宣,折簡馳書,風猷斯遠,至於蒼蒼浴日,杳杳無雷,北洎丈夫之鄉,南逾 女子之國,莫不屈膝膜拜,求吏款關。此又公之功也。京師禍亂,亟積寒暄,雙闕 低昂,九門寥豁。寧秦宮之可顧,豈魯殿之猶存!五都簪弁,百僚卿士,胡服縵纓, 咸為戎俗,高冠厚履,希復華風,宋微子《麥遂》之歌,周大夫《黍離》之嘆, 方之於斯,未足為悲矣。公求衣昧旦,昃食高舂,興構宮闈,具瞻遐邇,郊癢稷宗 之典,六符十等之章,還聞太始之風流,重睹永平之遺事。此又公之功也。公有濟 天下之勛,重之以明德,凝神體道,合德符天,用百姓以為心,隨萬機而成務,恥 一物非唐、虞之民,歸含靈於仁壽之域,上德不德,無為以為,夏長春生,顯仁藏 用,忠信為寶,風雨弗愆,仁惠為基,牛羊勿踐,功成治定,樂奏《咸》、《雲》, 安上治民,禮兼文質,物色丘園,衣裾里巷,朝多君子,野無遺賢,菽粟同水火之 饒,工商富猗頓之旅。是以天無蘊寶,地有呈祥,潏露卿雲,朝團曉映,山車澤馬, 服馭登閒,既景煥於圖書,方葳蕤於史諜。高勛逾於象緯,積德冠於嵩、華,固無 德而稱者矣。朕又聞之,前王宰世,茂賞尊賢,式樹籓長,總征群伯,《二南》崇 絕,四履遐曠,泱泱表海,祚土維齊,岩岩泰山,俾侯於魯;抑又勤王反鄭,夾輔 遷周,召伯之命斯隆,河陽之禮咸備;況復經營宇宙,寧唯斷鰲足之功,弘濟蒼生, 非直鑿龍門之險;而疇庸報德,寂爾無聞,朕所以垂拱當寧,載懷慚悸者也。今授 公相國,以南豫州之陳留、南丹陽、宣城,揚州之吳興、東陽、新安、新寧,南徐 州之義興,江州之鄱陽、臨川十郡,封公為陳公。錫茲青土,苴以白茅,爰定爾邦, 用建冢社。昔旦、奭分陝,俱為保師,晉、鄭諸侯,咸作卿士,兼其內外,禮實攸 宜。今命使持節兼太尉王通授相國印綬、陳公璽紱。使持節兼司空王瑒授陳公茅土, 金虎符第一至第五左,竹使符第一至第十左。相國秩逾三鉉,任總百司,位絕朝班, 禮由事革。其以相國總百揆,除錄尚書之號,上所假節侍中貂蟬、中書監印章、中 外都督太傅印綬、義興公印策,其鎮衛大將軍、揚州牧如故。又加公九錫,其敬聽 後命:以公禮為楨幹,律等銜策,四維皆舉,八柄有章,是用錫公大輅、戎輅各一, 玄牡二駟。以公賤寶崇谷,疏爵待農,室富京坻,民知榮辱,是用錫公袞冕之服, 赤舄副焉。以公調理陰陽,燮諧風雅,三靈允降,萬國同和,是用錫公軒縣之樂, 六佾之舞。以公宣導王猷,弘闡風教,光景所照,鞮象必通,是用錫公硃戶以居。 以公抑揚清濁,褒德進賢,髦士盈朝,幽人虛谷,是用錫公納陛以登。以公嶷然廊 廟,為世鎔范,折衝四表,臨御八荒,是用錫公武賁之士三百人。以公執茲明罰, 期在刑措,象恭無赦,干紀必誅,是用錫公斧、鉞各一。以公英猷遠量,跨厲嵩溟, 包一車書,括囊寰宇,是用錫公彤弓一、彤矢百、甗弓十、甗矢千。以公天經地義, 貫徹幽明,春露秋霜,允恭粢盛,是用錫公秬鬯一卣,圭瓚副焉。陳國置丞相已下, 一遵舊式。往欽哉!其恭循朕命,克相皇天,弘建邦家,允興洪業,以光我高祖之 休命!
shí yuè wù chén, jìn gāo zǔ jué wèi wáng, yǐ yáng zhōu zhī huì jī lín hǎi yǒng jiā jiàn ān, nán xú zhōu zhī jìn líng xìn yì, jiāng zhōu zhī xún yáng yù zhāng ān chéng lú líng bìng qián wèi èr shí jùn, yì fēng chén guó. qí xiāng guó yáng zhōu mù zhèn wèi dà jiāng jūn bìng rú gù. yòu mìng chén wáng miǎn shí yǒu èr liú, jiàn tiān zǐ jīng qí, chū jǐng rù bì, chéng jīn gēn chē, jià liù mǎ, bèi wǔ shí fù chē, zhì máo tóu yún hǎn, lè wǔ bā yì, shè zhōng jù gōng xiàn. wáng fēi wáng zǐ wáng nǚ jué mìng zhī hào, chén tái bǎi guān, yī yī jiù diǎn. xīn wèi, liáng dì chán wèi yú chén, zhào yuē:
十月戊辰,進高祖爵為王,以揚州之會稽、臨海、永嘉、建安,南徐州之晉陵、 信義,江州之尋陽、豫章、安成、廬陵並前為二十郡,益封陳國。其相國、揚州牧、 鎮衛大將軍並如故。又命陳王冕十有二旒,建天子旌旗,出警入蹕,乘金根車,駕 六馬,備五時副車,置旄頭雲罕,樂舞《八佾》,設鍾虡宮縣。王妃、王子、王女 爵命之號,陳台百官,一依舊典。辛未,梁帝禪位於陳,詔曰:
wǔ yùn gēng shǐ, sān zhèng dié dài, sī mù lí shù, shì shǔ shèng xián, yòng néng jīng wěi qián kūn, mí lún qū yǔ, dà bì qián shǒu, chǎn yáng hóng liè. gé huì yǐ míng, jī dài tóng guǐ, bǎi wáng zhǒng wǔ, xián yóu cǐ zé. liáng dé yān wēi, huò luàn jiàn fā, tài qīng yún shǐ, jiàn kùn zhǎng shé, chéng shèng zhī jì, yòu lí fēng shǐ. yuán zhì tiān chéng, zhòng qiè shén qì, sān guāng jí shěn, qī miào fá sì, hán shēng yǐ mǐn, dǐng mìng sī zhuì, wǒ wǔ yuán zhī zuò, yǒu rú zhuì liú, jìng wéi tún bō, xī tì zài huái. xiāng guó chén wáng, yǒu mìng zì tiān, jiàng shén wéi yù, tiān dì hé dé, guǐ yào qí míng, zhěng shè jì zhī héng liú, tí yì zhào zhī tú tàn, dōng zhū nì pàn, běi jiān xūn chǒu, wēi jiā sì hǎi, rén jiàn wàn guó, fù zhāng bēng lè, zhòng xìng jué lǐ, rú guǎn yù xiū, róng tíng xū hòu, dà gōng zài shùn, shèng jī wéi yǔ, wēi wēi dàng dàng, wú dé ér chēng. lái xiàn bái huán, qǐ zhí huáng yú zhī shì, rù gòng sù zhì, fēi zhǐ lóng zhōu zhī rì. gù yǐ xiào zhēn chuān lù, biǎo ruì yān yún, gān lù lǐ quán, dàn xī níng yǒng, jiā hé zhū cǎo, zī zhí jiāo diān. dào zhāo yú yōu dài, xūn gé yú huáng qióng, míng míng shàng tiān, guāng huá rì yuè, gé gù zhe yú xuán xiàng, dài dé zhāng yú tú chèn, yù sòng yǒu guī, ōu gē yuán shì, tiān zhī lì shù, shí yǒu yōu zài. zhèn suī yōng mào, àn yú gǔ xī, yǒng jī chóng tì, wèi rì yǐ jiǔ, gǎn wàng liè dài zhī yí diǎn, rén qí zhī zhì yuàn hū. jīn biàn xùn wèi bié gōng, jìng chán yú chén, yī yī táng yú sòng qí gù shì.
五運更始,三正迭代,司牧黎庶,是屬聖賢,用能經緯乾坤,彌綸區宇,大庇 黔首,闡揚鴻烈。革晦以明,積代同軌,百王踵武,咸由此則。梁德湮微,禍亂薦 發,太清雲始,見困長蛇,承聖之季,又罹封豕。爰至天成,重竊神器,三光亟沈, 七廟乏祀,含生已泯,鼎命斯墜,我武、元之祚,有如綴旒,靜惟屯剝,夕惕載懷。 相國陳王,有命自天,降神惟獄,天地合德,晷曜齊明,拯社稷之橫流,提億兆之 塗炭,東誅逆叛,北殲獯丑,威加四海,仁漸萬國,復張崩樂,重興絕禮,儒館聿 修,戎亭虛候,大功在舜,盛績惟禹,巍巍蕩蕩,無得而稱。來獻白環,豈直皇虞 之世,入貢素雉,非止隆周之日。固以效珍川陸,表瑞煙雲,甘露醴泉,旦夕凝涌, 嘉禾硃草,孳植郊甸。道昭於悠代,勛格於皇穹,明明上天,光華日月,革故著於 玄象,代德彰於圖讖,獄訟有歸,謳歌爰適,天之歷數,實有攸在。朕雖庸貌,暗 於古昔,永稽崇替,為日已久,敢忘列代之遺典,人祇之至願乎。今便遜位別宮, 敬禪於陳,一依唐、虞、宋、齊故事。
cè yuē:
策曰:
zī ěr chén wáng: wéi xī shàng gǔ, jué chū shēng mín, lí lián lì lù zhī qián, róng chéng dà tíng zhī dài, bìng jié shéng xiě niǎo, yǎo míng huāng hū, gù mí dé ér xiáng yān. zì xī nóng xuān hào zhī jūn, táo táng yǒu yú zhī zhǔ, huò chuí yī ér yù sì hǎi, huò wú wèi ér zi wàn xìng, jū zhī rú yù xiǔ suǒ, qù zhī rú tuō bì xǐ. cái yù xǔ yóu, biàn néng shě dì, zàn féng shàn juàn, jí yǐ ràng wáng. gù zhī xuán hù xuán jī, fēi guān zūn guì, jīn gēn yù hé, shì biǎo jūn lín. jí nán guān hé zhǔ, dōng shěn kè bì, jīng huá jì jié, mào qín yǐ juàn, zé kàng shǒu ér xiào, wéi xián shì yǔ, yán láo rán zuò gē, jiǎn néng sī shòu, yí fēng yú liè, zhāo xī tú shū. hàn wèi yīn xún, shì wèi gù shí. sòng qí shòu shòu, yòu hóng sī yì. wǒ gāo zǔ yīng qī fǔ yùn, wò shū yù yǔ, sān hòu chóng guāng, zǔ zōng qí shèng. jí shí shǔ yáng jiǔ, fēng shǐ jiàn shí, xī dōu shī yù, yí dí jiāo qīn, nǎi gāo tiān chéng, qīng nòng guī dǐng, dié dié qián shǒu, ruò bēng jué jiǎo, huī huī huáng jí, jiāng shén zhuì liú. wéi wáng nǎi shèng nǎi shén, qīn míng wén sī, èr yí bìng yùn, sì shí hé xù, tiān xī zhì yǒng, rén tǐng xióng jié, zhū tíng rì jiǎo, lóng xíng wǔ bù, yuán chū tóu mèi, rì nǎi qín wáng, diàn sǎo pān yú, yún chè péng lí, jiǎn qí yuán è, dìng wǒ jīng jī. jí wáng hè dì hóng, mào zī guān jù, jì xíng yī huò, yòng bǎo chōng rén. zhèn zé jī yīn, bìng huái pàn nì, xūn jié chǒu lǔ, sān luàn huáng dōu, cái mìng piān shī, èr bāng zì tiǎn, báo fá xiǎn yǔn, liù róng jǐn yì. lǐng nán pàn huàn, xiāng yǐng jié lián, zéi shuài jì qín, xiōng qú chuán shǒu, yòng néng bǎi kuí shí xù, sì mén yǔn mù, wú sī bù fú, wú yuǎn bù jiè, shàng dá qióng hào, xià lòu yuān quán, jiāo yú bìng jiàn, ōu gē yōu shǔ. kuàng hū zhǎng huì héng tiān, yǐ zhēng bù xīn zhī zhào, bì rì sī jì, shí biǎo gèng xìng zhī fú. shì yǐ shǐ chuàng yì shī, zǐ yún yào cǎi, zhào wéi zūn zhǔ, huáng lóng fù zhōu. kǔ shǐ sù huī, tī shān yǐ zhì, bái huán yù jué, mù dé ér zhēn. ruò fú ān guó zì méng, běn yīn wàn wù zhī zhì, shí chéng yù yǔ, liáng huì lè tuī zhī xīn. qī bǎi wú cháng qī, huáng wáng fēi yī zú, xī mù dé jì jì, ér chuán zuò yú wǒ yǒu liáng, tiān zhī lì shù, yǔn jí míng zhé. shì zūn qián diǎn, guǎng xún qún yì, wáng gōng qīng yǐn, mò bù yōu shǔ, jìng cóng rén qí zhī yuàn, shòu dì wèi yú ěr gōng. sì hǎi kùn qióng, tiān lù yǒng zhōng, wáng qí yǔn zhí jué zhōng, guǐ yí qián shì, yǐ fù pǔ tiān zhī wàng. yīn sì shàng dì, shí yīng dà lǐ, yǒng gù hóng yè, qǐ bù shèng yú!
咨爾陳王:惟昔上古,厥初生民,驪連、栗陸之前,容成、大庭之代,並結繩 寫鳥,杳冥慌忽,故靡得而詳焉。自羲、農、軒、昊之君,陶唐、有虞之主,或垂 衣而御四海,或無為而子萬姓,居之如馭朽索,去之如脫敝屣。裁遇許由,便能舍 帝,暫逢善卷,即以讓王。故知玄扈璇璣,非關尊貴,金根玉輅,示表君臨。及南 觀河渚,東沈刻璧,精華既竭,耄勤已倦,則抗首而笑,唯賢是與,訁勞然作歌, 簡能斯授,遺風餘烈,昭晰圖書。漢、魏因循,是為故實。宋、齊授受,又弘斯義。 我高祖應期撫運,握樞御宇,三後重光,祖宗齊聖。及時屬陽九,封豕薦食,西都 失馭,夷狄交侵,乃皋天成,輕弄龜鼎,喋喋黔首,若崩厥角,徽徽皇極,將甚綴 旒。惟王乃聖乃神,欽明文思,二儀並運,四時合序,天錫智勇,人挺雄傑,珠庭 日角,龍行武步,爰初投袂,日乃勤王,電掃番禺,雲撤彭蠡,揃其元惡,定我京 畿。及王賀帝弘,貿茲冠屨,既行伊、霍,用保沖人。震澤、稽陰,並懷叛逆,獯 羯醜虜,三亂皇都,裁命偏師,二邦自殄,薄伐獫狁,六戎盡殪。嶺南叛渙,湘、 郢結連,賊帥既擒,凶渠傳首,用能百揆時序,四門允穆,無思不服,無遠不屆, 上達穹昊,下漏淵泉,蛟魚並見,謳歌攸屬。況乎長彗橫天,已徵布新之兆,璧日 斯既,實表更姓之符。是以始創義師,紫雲曜彩,肇惟尊主,黃龍負舟。苦矢素翬, 梯山以至,白環玉玦,慕德而臻。若夫安國字萌,本因萬物之志,時乘御宇,良會 樂推之心。七百無常期,皇王非一族,昔木德既季,而傳祚於我有梁,天之歷數, 允集明哲。式遵前典,廣詢群議,王公卿尹,莫不攸屬,敬從人祇之願,授帝位於 爾躬。四海困窮,天祿永終,王其允執厥中,軌儀前式,以副溥天之望。禋祀上帝, 時膺大禮,永固洪業,豈不盛歟!
yòu xǐ shū yuē:
又璽書曰:
jūn zǐ zhě zì zhāo míng dé, dá rén zhě xiān tiān fú wéi, gù néng jìn tuì xián hēng, dòng jìng yuán jí. zhèn suī méng guǎ, shù hū jǐng xíng. hé zé? sān cái pōu pàn, jiǔ yǒu qū fēn, qíng xìng xiāng guāi, luàn lí yún qǐ, shì yǐ jiàn bǐ sī mù, tuī hū shèng xián, shòu shòu zhě rèn qí shí lái, huáng wáng zhě běn fēi yī zú, rén móu shì yǔ, qū jǐ cóng wàn wù zhī xīn, tiān yì sī guī, jū gōng fèng bǎi líng zhī mìng. ōu gē suǒ wǎng, zé rǎng mèi yǐ yīng zhī, jīng huá yǐ jié, nǎi qiān shang ér qù zhī. xī zài táng yú, jiàn yú tiān dào, jǔ qí lí xiàn, shòu bǐ míng zhé, suī fù zhì wén shū guǐ, yán gé bù tóng, lì dài yīn xún, sī fēng mí tì. wǒ dà liáng suǒ yǐ kǎo yōng tài shì, jiē lǐ èr gōng, yuè zhèng yuán rì, shòu zhōng wén zǔ. dàn yùn bù cháng yí, dào wú héng tài, shān yuè qīng yǎn, hé hǎi fèi téng, diàn mù léi shēng zhī qín, gōu zhǎo jù yá zhī shòu, jǔ niè hán shēng, bù zhī jì jí. èr hòu yīng shèng, xiāng réng zài tiān, liù yí tān jiǎo, zhēng qīn zhōng guó, xiàn wáng dōu dì, rén huái gàn jì, yī mín chǐ tǔ, jiē fēi liáng dì. zhèn yǐ bù zào, yòu lí mǐn xiōng, yǎng píng héng zuǒ, jí yí nián xù. zhōu chéng hàn huì, miǎo yǐ wú jiē, wéi shì tóng méng, bì yí diān jué. ruò shǐ shí wú shèng zhé, shì mí jiān nán, yóu dāng gāo dǎo yú cāng zhōu, zì qiú yú tài bó zhě yǐ. wéi wáng yīng qī dàn xiù, kāi lù wò tú, xìng dào gù qí nán wén, jiā yōng yǐ qí bèi wù, gān xíng tóng qí dào fù, rì yù bǐ qí zhēn míng, dēng chéng shèng yú fù yǔ zhī gōng, shù jū zi yú xìng zhōu zhī yè, miè lù hún yú yī luò, jiān lí róng yú hào jīng, dà xiǎo èr zhèn zhī xiāo tú, dōng nán liǎng yuè zhī qíng kòu, jù xíng tiān tǎo, wú yí shén cè. yú shì zǔ shù yáo shùn, xiàn zhāng wén wǔ, dà lè yǔ tiān dì tóng hé, dà lǐ yǔ tiān dì tóng jié, gǔ zhī yǐ léi tíng, rùn zhī yǐ fēng yǔ, rén zhān jiā wěi, xìn jí tún yú, yīn yǒu sī kōng, xià tái xū shè, mín wéi dà chù, yě yǒu tóng rén, shēng píng sòng píng, wú piān wú dǎng, gù yǐ yún fēi zǐ gài, shuǐ yuè huáng lóng, dōng fá xī zhēng, àn yìng chuān lù. róng guāng ài ài, yǐ mào jiāo chán, gān lù ráng ráng, jí liú tíng yuàn. chē zhé mǎ jī, shuí bù lǜ cóng? pán shuǐ liú shā, shuí bù huái dé? xiáng tú yuǎn zhì, fēi wéi chì fú zhī fú, líng mìng zhāo rán, hé zhǐ huáng xīng zhī qì. hǎi kǒu hé mù, xián shèng zhī biǎo jì zhāng, wò máo zhí yuè, jūn rén zhī zhuàng sī wěi. qiě zì shè tí wú jì, mèng zōu tiǎn miè, wǎng shǐ xiāo fēi, tiān hú xiǎo yìng, jiǔ yǐ yí yáng zhī zài mù, shí zāi jiāo lóng zhī chū quán. gé yùn zhī zhào xián zhēng, wéi xīn zhī fú bìng jí, zhèn suǒ yǐ qīn ruò xūn huá, lǚ huí xīng guǎn. xī zhě shuǐ yùn sī jǐn, yǔ gāo zǔ shòu yān. jīn lì qù yán jīng, shén guī shū niǔ, jìng yǐ huǒ dé, chuán yú ěr chén. yuǎn jiàn qián wáng, jìn móu qún pì, míng líng yǒu yuè, lǜ tǔ tóng xīn. jīn qiǎn shǐ chí jié jiān tài bǎo shì zhōng shàng shū zuǒ pú shè píng lè tíng hòu wáng tōng, jiān tài wèi sī tú zuǒ zhǎng shǐ wáng xī fèng huáng dì xǐ shòu. shòu zhōng zhī lǐ, yī yī táng yú gù shì. wáng qí shí zhì yuán hòu, níng yù zhào mín, guāng chǎn hóng yóu, yǐ chéng hào tiān zhī xiū mìng!
君子者自昭明德,達人者先天弗違,故能進退咸亨,動靜元吉。朕雖蒙寡,庶 乎景行。何則?三才剖判,九有區分,情性相乖,亂離雲起,是以建彼司牧,推乎 聖賢,授受者任其時來,皇王者本非一族,人謀是與,屈己從萬物之心,天意斯歸, 鞠躬奉百靈之命。謳歌所往,則攘袂以膺之,菁華已竭,乃褰裳而去之。昔在唐、 虞,鑑於天道,舉其黎獻,授彼明哲,雖復質文殊軌,沿革不同,歷代因循,斯風 靡替。我大梁所以考庸太室,接禮貳宮,月正元日,受終文祖。但運不常夷,道無 恆泰,山嶽傾偃,河海沸騰,電目雷聲之禽,鈎爪鋸牙之獸,咀齧含生,不知紀極。 二後英聖,相仍在天,六夷貪狡,爭侵中國,縣王都帝,人懷干紀,一民尺土,皆 非梁地。朕以不造,幼罹閔凶,仰憑衡佐,亟移年序。周成、漢惠,邈矣無階,惟 是童蒙,必貽顛蹶。若使時無聖哲,世靡艱難,猶當高蹈於滄洲,自求於泰伯者矣。 惟王應期誕秀,開籙握圖,性道故其難聞,嘉庸已其被物,乾行同其燾覆,日御比 其貞明,登承聖於復禹之功,樹鞠子於興周之業,滅陸渾於伊、洛,殲驪戎於鎬京, 大小二震之驍徒,東南兩越之勍寇,遽行天討,無遺神策。於是祖述堯舜,憲章文 武,大樂與天地同和,大禮與天地同節,鼓之以雷霆,潤之以風雨,仁沾葭葦,信 及豚魚,殷牖斯空,夏台虛設,民惟大畜,野有同人,昇平頌平,無偏無黨,固以 雲飛紫蓋,水躍黃龍,東伐西征,晻映川陸。榮光曖曖,已冒郊廛,甘露瀼瀼,亟 流庭苑。車轍馬跡,誰不率從?蟠水流沙,誰不懷德?祥圖遠至,非唯赤伏之符, 靈命昭然,何止黃星之氣。海口河目,賢聖之表既彰,握旄執鉞,君人之狀斯偉。 且自攝提無紀,孟陬殄滅,枉矢宵飛,天弧曉映,久矣夷羊之在牧,時哉蛟龍之出 泉。革運之兆咸徵,惟新之符並集,朕所以欽若勛、華,屢回星琯。昔者水運斯盡, 予高祖受焉。今歷去炎精,神歸樞紐,敬以火德,傳於爾陳。遠鑒前王,近謀群辟, 明靈有悅,率土同心。今遣使持節兼太保侍中尚書左僕射平樂亭侯王通,兼太尉司 徒左長史王錫奉皇帝璽綬。受終之禮,一依唐、虞故事。王其時陟元後,寧育兆民, 光闡洪猷,以承昊天之休命!
shì rì, liáng dì xùn yú bié gōng. gāo zǔ qiān ràng zài sān, qún chén gù qǐng, nǎi xǔ.
是日,梁帝遜於別宮。高祖謙讓再三,群臣固請,乃許。