strong qīng xián fēng sān nián chū kè běn xù bá
清咸丰三年初刻本序跋
strong
xù
序
gǔ yuè lǎo rén
古月老人
zì lái jīng zhuàn zi shǐ, fán lì yán yǐ chuí zhū jiǎn biān zhě, wú bù yù yì yú qí jiān. bài guān yě shǐ, yì yóu shì ěr. gù qí yòng bǐ yě gè yǒu bù tóng, huò zhí dá qí qíng, huò qū yù qí lǐ, huò míng zhèng qí shì zhī shì fēi, huò fǎn jiē qí yì zhī wēi miào. suǒ guì tiān xià hòu shì zhī dú qí shū zhě, chá qí yòng bǐ zhī chū xīn, shí qí yòng yì zhī běn zhǐ, rán hòu yī lǎn wú yú, quán bù zhī mài luò guàn tōng, jīng shén bì xiàn yǐ. nài ān zhī yǒu shuǐ hǔ zhuàn yě, shèng xíng hǎi yú, shàng ér guān gài rú lín, yīn wú bù yù mù shǎng xīn, lǐng qí zhǐ qù xià ér fàn fū zào lì, yì jū rán kǒu jiǎng shǒu huà, jīn wèi jiàn wén. rán ér cǐ yóu hún yán zhī yě. dú qí shū zé tóng, jiě qí shū zé yì. yuán fū nài ān zhī běn zhǐ, jí yù wǎn sī shì zhī chún dào xū shēng lǒng luò jià yù zhī shù, tè bù míng yán qí suǒ yǐ rán, jǐn cóng guǐ dāng zhōng jìn lì miáo xiě, yǐ dài sī rén zhī zì wù. chōng shì yì yě, suī shàng zhì zhě shǎo, jī ér jiǔ zhī, zì néng lìng rén rén fǎn fù sī liang, dé qí běn yì, yīn wén bǐ zhī qū ér yǒu zhí tǐ zhě yě. dú bù jiě fū luó guàn zhōng zhě, yǐ wěi wéi zhēn, zòng jiān rǔ guó, yāng zhū lí zǎo, gǒu wěi xù diāo, suì lìng tiān xià hòu shì, jiāng xìn jiāng yí, wù wèi shì shí. shì chéng shī nài ān zhī zuì rén, míng jiào zhōng zhī bài lèi yě. sì yīn shèng tàn chū, bù dàn fán yán, zhú céng tī shuā. dì zhà wěi zhī qíng xíng suī xiǎn, ér jiān tú zhī jié shù wèi xiáng. shì yǒu hǎo tán shì gù, ér wù qiú qí jiū jìng zhě, zhōng jué yóu yí xiān jù. yú shān jū nián mù, měi yán jí cǐ, cháng bào bù píng. gēng xū dōng, gù yǒu zhòng huá zhī sì jūn bó lóng lái, chū qí xiān rén dàng kòu zhì yí gǎo. yú sù zhī zhòng huá zhī yǒu shì shū yě, tè wèi cháng suǒ guān. nǎi jīn yī jiàn zhī, jué qí fā wēi zhāi fú, fú hé nài ān, yīn zhǔ qí sì jūn yuē: dàng kòu zhì yīn xiān rén zhī yí míng yǐ, hé zhí ér yán zhī rì jié shuǐ hǔ? gài shì shū chū, ér wú zhī yǒu xīn shì dào zhě zhī suǒ gòng shǎng. jiāng fù jī jué, gǎn wéi xù. shí zài
自来经传子史,凡立言以垂诸简编者,无不寓意于其间。稗官野史,亦犹是耳。顾其用笔也各有不同,或直达其情,或曲喻其理,或明正其事之是非,或反揭其意之微妙。所贵天下后世之读其书者,察其用笔之初心,识其用意之本旨,然后一览无余,全部之脉络贯通,精神毕现矣。耐庵之有《水浒传》也,盛行海隅,上而冠盖儒林,因无不寓目赏心,领其旨趣;下而贩夫皂隶,亦居然口讲手画,矜为见闻。然而此犹浑言之也。读其书则同,解其书则异。原夫耐庵之本旨,极欲挽斯世之纯盗虚声、笼络驾驭之术,特不明言其所以然,仅从诡-当中尽力描写,以待斯人之自悟。充是意也,虽上智者少,积而久之,自能令人人反复思量,得其本意,因文笔之曲而有直体者也。独不解夫罗贯中者,以伪为真,纵奸辱国,殃诸梨枣,狗尾续貂,遂令天下后世,将信将疑,误为事实。是诚施耐庵之罪人,名教中之败类也。嗣因圣叹出,不惮烦言,逐层剔刷。第诈伪之情形虽显,而奸徒之结束未详。世有好谈事故,而务求其究竟者,终觉游移鲜据。余山居年暮,每言及此,常抱不平。庚戌冬,故友仲华之嗣君伯龙来,出其先人《荡寇志》遗稿。余夙知仲华之有是书也,特未尝索观。乃今一见之,觉其发微摘伏,符合耐庵,因嘱其嗣君曰:《荡寇志》因先人之遗名矣,盍直而言之日《结水浒》?盖是书出,而吾知有心世道者之所共赏。将付剞劂,敢为序。时在
xián fēng yuán nián suì cì xīn hài chūn wáng yuè, gǔ yuè lǎo rén tí bìng shū.
咸丰元年岁次辛亥春王月,古月老人题并书。
yú zhòng huá xiān shēng dàng kòu zhì xù
俞仲华先生荡寇志序
chén huàn
陈奂
qián shū yǐ shuǐ hǔ míng qí chuán. hǔ zhě, yě. fū yǐ tiān dì zhī kuān, rén mín zhī zhòng, qū qū bǎi yǒu bā rén, héng sì yú shuǐ páng yā cè, piān mò réng yǐ" tiān xià tài píng" wèi guī sù. qí zhōng lèi xù xié xīn zhī chì, pàn dào zhī méng, zāo guān sī zhī cuī bǔ, shòu lì xū zhī xiàn nì. yuān zhī yú yé, cóng zhī què yé? tān shēng ér wèi sǐ zhě, shuí bù táo tǎ hè zhī qū shǐ, yǒu bù zǒu rù shuǐ páng cè, bù dé qí suǒ. qián zhī zuò zhě, qí mò zào qīng yì zhī wēi quán yǐ. rán ér, pǔ tiān zhī xià, mò fēi wáng tǔ shuài tǔ zhī bīn, mò fēi wáng chén. zài guó yuē shì jǐng, zài yě zé yuē cǎo mǎng. fán yǒu xuè qì, mò bù zūn qīn. zòng bù néng jìn zhǐ tǎ zhī wú yǒu, ér què bù xǔ wèi gān qū zhī yú què. jí shū yè zhī shēng líng, ér wèi mèng zhōng huàn xǐng, cǐ dàng kòu zhì zhī suǒ yóu zuò yě. tāng xī zhēn yǒu yán yuē:" shè jì shān hé, quán shì shèng tiān zǐ yī piàn ài mín rú zǐ de niàn tou chēng zhù. tiān xià shòu duō shǎo kuài lè, zuò bǎi xìng de rú hé bào dé? zhǐ yǒu zūn yī shèng yù, xiào shùn fù mǔ, gù shì shī zhǎng, zǎo wán guó kè, zuò hǎo rén, xíng hǎo shì, gòng chéng gè xī xī zhī shì jiè." cǐ jí hòu zhì zhī zhōng, gèng jìn qián zhuàn zhī bǐ, suǒ yǐ jié" tiān xià tài píng" sì zì, yī bù dà jí xiáng shū. xú jūn wǔ qiáo, zǎi guān jiāng nán, jiě náng bǎn, bù dú wèi hǎo yǒu xuān míng, ér yào yú shì dào rén xīn yì yǒu wéi chí bǔ zhù zhī dé yún. xián fēng èr nián qiū qī yuè, cháng zhōu chén yǐ bài xù.
前书以《水浒》名其传。浒者,-也。夫以天地之宽,人民之众,区区百有八人,横肆于水旁压侧,篇末仍以“天下太平”为归宿。其中类叙邪心之炽,畔道之萌,遭官司之催捕,受吏胥之陷溺。渊之鱼耶,丛之雀耶?贪生而畏死者,谁不逃獭鹤之驱使,有不走入水旁-侧,不得其所。前之作者,其默躁清议之微权已。然而,普天之下,莫非王土;率土之滨,莫非王臣。在国曰市井,在野则曰草莽。凡有血气,莫不尊亲。纵不能禁止獭-之无有,而却不许为甘驱之鱼雀。藉叔夜之声灵,而为梦中唤醒,此《荡寇志》之所由作也。汤西箴有言曰:“社稷山河,全是圣天子一片爱民如子的念头撑住。天下受多少快乐,做百姓的如何报得?只有遵依圣谕,孝顺父母,故事师长,早完国课,做好人,行好事,共成个熙熙——之世界。”此即后志之衷,更进前传之笔,所以结“天下太平”四字,一部大吉祥书。徐君午桥,宰官江南,解囊-版,不独为好友宣名,而要于世道人心亦有维持补助之德云。咸丰二年秋七月,长洲陈矣拜序。
xù
序
xú pèi kē
徐佩珂
shuǐ hǔ yī shū, shī nài ān xiān shēng yǐ zhuō shí dà cái, miáo xiě yī bǎi bā rén, jìn tài jí yán. qí pū zhāng yáng lì, shì zhe qí rèn xiá zhī fēng ér zhāi fú fā jiān, shí xiě qí bù ruò zhī zhuàng yě. rán qí shū wú rén bù dú, ér wù jiě zhě shén jī fēi xì xīn tǐ chá, xiān bù mù wèi yīng xióng háo jié. zòng yǒu shèng tàn zhī píng zhì, mèi mèi zhě zhōng bù néng huì qí běn zhǐ. yóu kě guài zhě luó guàn zhōng zhī hòu shuǐ hǔ, quán wèi mèng jiàn nài ān shèng tàn zhī yòng yì, fǎn yǐ liáng shān zhī bá hù chī zhāng, dú hé shuò, chēng wéi zhēn zhōng yì, yǐ kuài qí tán fēng. shū bù sī bài guān tǔ shǔ, suī rèn qí bù jīng, ér yú shì dào rén xīn zhī suǒ zài, zé bì shěn zhī yòu shěn, ér hòu gǎn bǐ zhī yú shū. yú fēng chén xià lì, bēn zǒu yǒu nián, jiān yú shān zōu pì rǎng, jiàn yǒu yī èr jié ào zhě liú, tǎng wén qí shuō, kǒng huò yóu ér xiào zhī, qí hài yǒu bù kě shèng yán zhě. cǐ hòu shuǐ hǔ zhī shū, bù kě bù fáng qí jiàn yě. wǒ cháo dé jiào lóng shèng, zhèng zhì xiū míng, chī mèi wǎng liǎng zhī tú, yì dāng píng jī. kuàng hū shèng tiān zǐ wò jìng lín chén, chuí shang bō huà, hǎi yǔ zòu shēng píng zhī xiàng, cāng lí yóu xī zhī tiān. fēng jiāng dà lì zhěng chì duō fāng, wéi míng kè yǔn, shuǐ hàn zé chàng shī zhèn jì, fēng wěn zé jiàn zhì yì cāng, yóu fù xuān jiǎng shèng yù, huà chǔn dǎo wán. cǎo yě biān máng mò bù wén fēng xiàng shàn, gòng lè táo zhēn yú huà rì guāng tiān zhī xià. qǐ róng yǒu cǐ huāng miù zhī shū, liú chuán yú shì zāi? yú yǒu zhòng huá yú jūn, shēn jí xié shuō zhī zú yǐ huò rén, zhōng yì dào zéi zhī bù róng bù biàn, gù jì nài ān zhī chuán, jié chéng qī shí juǎn guāng míng zhèng dà zhī shū, míng zhī yuē dàng kòu zhì. gài yǐ zūn wáng miè kòu wéi zhǔ, ér shǐ tiān xià hòu shì, xiǎo rán yú dào zéi zhī zhōng wú bù bài, zhōng yì zhī bù róng jiǎ jiè hùn méng, shù jī zūn jūn qīn shàng zhī xīn, yóu rán ér shēng yǐ. xīn hài zhī xià, qí sì jūn bó lóng, zhǔ yú juān bǎn. yú xǐ qí táng táng zhèng zhèng, bǐ fǎ jǐn yán, yǔ yú yì wěn hé, suì fù zǐ rén, yǐ gōng hǎi nèi, nián ér shǐ chéng. dú zhòng huá zhī shū, kě xiǎng jiàn qí wéi rén yǐ ér yú shì dào rén xīn, yì dāng yǒu bì yì yún. shí zài xián fēng èr nián suì cì rén zǐ yú qiū shuò dàn, wǔ lín xú pèi kē shū yú mò líng guān xiè.
《水浒》一书,施耐庵先生以卓识大才,描写一百八人,尽态极妍。其铺张扬厉,似着其任侠之风;而摘伏发奸,实写其不若之状也。然其书无人不读,而误解者甚肌非细心体察,鲜不目为英雄豪杰。纵有圣叹之评骘,昧昧者终不能会其本旨。尤可怪者罗贯中之《后水浒》,全未梦见耐庵、圣叹之用意,反以梁山之跋扈鸱张,毒-河朔,称为真忠义,以快其谈锋。殊不思稗官吐属,虽任其不经,而于世道人心之所在,则必审之又审,而后敢笔之于书。余风尘下吏,奔走有年,间于山陬僻壤,见有一二桀骜者流,倘闻其说,恐或尤而效之,其害有不可胜言者。此《后水浒》之书,不可不防其渐也。我朝德教隆盛,政治休明,魑魅罔两之徒,亦当屏迹。况乎圣天子握镜临宸,垂裳播化,海宇奏升平之象,苍黎游熙-之天。封疆大吏整饬多方,惟明克允,水旱则倡施赈济,丰稳则建置义仓,犹复宣讲圣谕,化蠢导顽。草野编氓莫不闻风向善,共乐陶甄于化日光天之下。岂容有此荒谬之书,留传于世哉?余友仲华俞君,深嫉邪说之足以惑人,忠义、盗贼之不容不辨,故继耐庵之传,结成七十卷光明正大之书,名之曰《荡寇志》。盖以尊王灭寇为主,而使天下后世,晓然于盗贼之终无不败,忠义之不容假借混朦,庶几尊君亲上之心,油然而生矣。辛亥之夏,其嗣君伯龙,嘱余镌板。余喜其堂堂正正,笔法谨严,与余意吻合,遂付梓人,以公海内,-年而始成。读仲华之书,可想见其为人矣;而于世道人心,亦当有裨益云。时在咸丰二年岁次壬子盂秋朔旦,武林徐佩珂书于秣陵官廨。
shí yǔ
识语
yú lóng guāng
俞龙光
lóng guāng jǐn àn: dào guāng xīn mǎo rén chén jiān, yuè dōng yáo mín zhī biàn, xiān jūn suí xiān dà fù rèn, fù yǔ cóng róng. yuán xiān jūn zǐ sù xián gōng mǎ, yǒu mìng zhòng jì, suì yǐ gōng huò yì xù. yǐ ér guī yuè, yǐ qí huáng shù yāo yóu yú xī hú jiān. suì rén yín, yí fàn shùn, yòu xiàn cè jūn mén, bèi chén zhàn shǒu qì xiè, jiàn shǎng yú liú yù pō fǔ jūn. wǎn guī xuán mén, jiān xiū jìng yè. jǐ yǒu chūn wáng zhēng yuè, wú jí ér shì. zhe yǒu qí shè lùn huǒ qì kǎo qī nán táng jì xiào xīn shū shì yī xué biàn zhèng jìng tǔ shì xiāng, jiē shǔ gǎo ér wèi juān. ér yóu yǒu juàn zhì fán zhòng zhě, zé dàng kòu zhì shì. dàng kòu zhì, suǒ yǐ jié shuǐ hǔ zhuàn zhě yě. gǎn zhào yú jiā qìng zhī bǐng yín, cǎo chuàng yú dào guāng zhī bǐng xū, qì dīng wèi, hán shǔ fán èr shí yì, shǐ jìng qí xù, wèi huáng xiū shì ér mò. lóng guāng fù xìng dùn zhuō, yì kè zuǎn xiū. wéi yì xiān jūn zǐ sù yǔ jīn mén fàn xiān shēng xún bó shào xiān shēng zuì yǒu shàn. shì shū zhī zuò yě, céng jīng liǎng xiān shēng píng yuān. dāng qí zhāo xī guò cóng, yī tíng yì lùn, suǒ yǒu chuán zhōng yú xù, yǐ jí yīng xíng xiū rùn zhī chù, lóng guāng yì qiè wén zhī. suì bù chuǎi jiǎn lòu, shǒu xiào sān yì yuè, wéi yǐ bù bèi xiān jūn běn yì ér zhǐ. shū chéng, yóu jì jīn líng, qǐng zhì yú wǔ qiáo xú jūn. xú jūn wèi fù zhí zhōng zuì zhūn zhì, sǒng yǒng fù zǐ, bìng kǎi rán chū zī yǐ chéng zhī. jiē hū, nài ān zhī bǐ shēn ér qū, bù shàn dú zhě zhé wù jiě ér fù huài yú luó guàn zhōng zhī xù diāo, chéng kǒng dào jí kǒng gān, luàn shì yòng zhāng yǐ! gài xiān jūn zǐ zào yì, suī yǐ xiǎo shuō bài guān wèi yóu xì, ér yú shì dào rén xīn yì dà yǒu guān xì, gù yǒu shì zuò. rán fēi fàn shào liǎng xiān shēng bù kè jìng qí chéng, fēi wǔ qiáo xú jūn bù néng shòu zhū lí zǎo yě. shì shū zhī yuán wěi yǒu rú cǐ yún ěr.
龙光谨按:道光辛卯、壬辰间,粤东瑶民之变,先君随先大父任,负羽从戎。缘先君子素娴弓马,有命中技,遂以功获议叙。已而归越,以岐黄术邀游于西湖间。岁壬寅,-夷犯顺,又献策军门,备陈战守器械,见赏于刘玉坡抚军。晚归玄门,兼修净业。己酉春王正月,无疾而逝。着有《骑射论》、《火器考》、《戚南塘纪效新书释》、《医学辨症》、《净土事相》,皆属稿而未镌。而尤有卷帙繁重者,则《荡寇志》是。《荡寇志》,所以结《水浒传》者也。感兆于嘉庆之丙寅,草创于道光之丙戌,迄丁未,寒暑凡二十易,始竟其绪,未遑修饰而殁。龙光赋性钝拙,易克纂修。惟忆先君子素与金门范先生、循伯邵先生最友善。是书之作也,曾经两先生评鸳。当其朝夕过从,一庭议论,所有传中余绪,以及应行修润之处,龙光亦窃闻之。遂不揣谫陋,手校三易月,惟以不背先君本意而止。书成,邮寄金陵,请质于午桥徐君。徐君为父执中最肫挚,怂恿付梓,并慨然出资以成之。嗟乎,耐庵之笔深而曲,不善读者辄误解;而复坏于罗贯中之续貂,诚恐盗吉孔甘,乱是用彰矣!盖先君子造意,虽以小说稗官为游戏,而于世道人心亦大有关系,故有是作。然非范、邵两先生不克竟其成,非午桥徐君不能寿诸梨枣也。是书之原委有如此云尔。
xián fēng yuán nián xīn hài xià wǔ yuè xīn chǒu wàng, nán lóng guāng jǐn shí.
咸丰元年辛亥夏五月辛丑望,男龙光谨识。
dàng kòu zhì yuán qǐ
荡寇志缘起
hū lái dào rén
忽来道人
zhòng huá shí yǒu sān líng, jū jīng shī zhī dōng cháng ān jiē, mèng yī nǚ láng, xiān zī jué dài, róng zhuāng chéng chì jiāo, lǎn pèi wèi zhòng huá yuē:" yú léi tíng shàng jiàng chén lì qīng yě, zhù guó jiā zhēn miè yāo fēn, huà shēn fán sān shí liù yǐ. zi dāng wèi yú zuò chuán!" zhòng huá wěi wěi, jiāng yǒu suǒ wèn, jīng tíng liè kōng, diàn yàn liú dì, yán tóu pù bù péng pài, jì ér wù, líng shuǎng bù kě jiē yě. zhòng huá sù hǎo shì, jì gǎn sī zhào, jīng yíng lǚ lǚ ér wèi qiàn zhì. ǒu jiàn dōng dōu shī nài ān xiān shēng shuǐ hǔ zhuàn, shén jīng qí cái. luò sòng huí huán, zhuī xún qí zhǐ, jué qí mìng yì shēn hòu ér guò qū, yuē:" shì kě jí wèi tí yǐ!" zhǒng ér yào qí chéng, suí shí suí shì, xìn bǐ ér fā míng zhī. wèi zhēn líng fù zhǔ yě kě, wèi zhòng huá fù huì yě yì kě. jiē fū! wén zhāng dé shī, xiǎo bù zú huǐ, nài ān gù yǐ xiān yán zhī yǐ. mèng zé jiā qìng shí yī nián sì yuè chū jiǔ rì lòu sān xià.
仲华十有三龄,居京师之东长安街,梦一女郎,仙姿绝代,戎装乘赤骄,揽辔谓仲华曰:“余雷霆上将陈丽卿也,助国家珍灭妖氛,化身凡三十六矣。子当为余作传!”仲华唯唯,将有所问,惊霆裂空,电焰流地,檐头瀑布澎湃,悸而寤,灵爽不可接也。仲华夙好事,既感斯兆,经营屡屡而未慊志。偶见东都施耐庵先生《水浒传》,甚惊其才。雒诵回环,追寻其旨,觉其命意深厚而过曲,曰:“是可藉为题矣!”踵而要其成,随时随事,信笔而发明之。谓真灵付嘱也可,谓仲华附会也亦可。嗟夫!文章得失,小不足悔,耐庵固已先言之矣。梦则嘉庆十一年四月初九日漏三下。
hū lái dào rén zì tí.
忽来道人自题。