strong jiè yíng dì qī strong
诫盈第七
fū jūn zhě, jiǎn yǐ yǎng xìng, jìng yǐ xiū shēn. jiǎn zé rén bù láo, jìng zé xià bù rǎo. rén láo zé yuàn qǐ, xià rǎo zé zhèng guāi. rén zhǔ hào qí jì yín shēng zhì niǎo měng shòu, yóu xìng wú dù, tián liè bù shí. rú cǐ zé yáo yì fán, yáo yì fán zé rén lì jié, rén lì jié zé nóng sāng fèi yān. rén zhǔ hào gāo tái shēn chí, diāo zhuó kè lòu, zhū yù zhēn wán, fǔ fú chī xì. rú cǐ zé fù liǎn zhòng, fù liǎn zhòng zé rén cái kuì, rén cái kuì zé jī hán zhī huàn shēng yān. luàn shì zhī jūn, jí qí jiāo shē, zì qí shì yù. tǔ mù yī tí xiù, ér rén shù hè bù quán quǎn mǎ yàn chú huàn, ér rén zāo kāng bù zú. gù rén shén yuàn fèn, shàng xià guāi lí, yì lè wèi zhōng, qīng wēi yǐ zhì. cǐ jiāo shē zhī jì yě.
夫君者,俭以养性,静以修身。俭则人不劳,静则下不扰。人劳则怨起,下扰则政乖。人主好奇技淫声、鸷鸟猛兽,游幸无度,田猎不时。如此则徭役烦,徭役烦则人力竭,人力竭则农桑废焉。人主好高台深池,雕琢刻镂,珠玉珍玩,黼黻絺绤。如此则赋敛重,赋敛重则人财匮,人财匮则饥寒之患生焉。乱世之君,极其骄奢,恣其嗜欲。土木衣缇绣,而人裋褐不全;犬马厌刍豢,而人糟糠不足。故人神怨愤,上下乖离,佚乐未终,倾危已至。此骄奢之忌也。
strong chóng jiǎn dì bā strong
崇俭第八
fū shèng shì zhī jūn, cún hū jié jiǎn. fù guì guǎng dà, shǒu zhī yǐ yuē ruì zhì cōng míng, shǒu zhī yǐ yú. bù yǐ shēn zūn ér jiāo rén, bù yǐ dé hòu ér jīn wù. máo cí bù jiǎn, cǎi chuán bù zhuó, zhōu chē bù shì, yī fú wú wén, tǔ jiē bù chóng, dà gēng bù hé. fēi zēng róng ér è wèi, nǎi chù báo ér xíng jiǎn. gù fēng chún sú pǔ, bǐ wū kě fēng. cǐ jié jiǎn zhī dé yě. sī èr zhě, róng rǔ zhī duān.
夫圣世之君,存乎节俭。富贵广大,守之以约;睿智聪明,守之以愚。不以身尊而骄人,不以德厚而矜物。茅茨不剪,采椽不斫,舟车不饰,衣服无文,土阶不崇,大羹不和。非憎荣而恶味,乃处薄而行俭。故风淳俗朴,比屋可封。此节俭之德也。斯二者,荣辱之端。
shē jiǎn yóu rén, ān wēi zài jǐ. wǔ guān jìn bì, zé jiā mìng yuǎn yíng qiān yù nèi gōng, zé xiōng yuán wài fā. shì yǐ dān guì bào dù, zhōng cuī yào yuè zhī fāng zhū huǒ hán yān, suì yù líng yún zhī yàn. yǐ shì zhī jiāo chū yú zhì, bù jié zé zhì qīng yù shēng yú shēn, bù è zé shēn sàng. gù jié zhòu sì qíng ér huò jié, yáo shùn yuē jǐ ér fú yán, kě bù wù hū?
奢俭由人,安危在己。五关近闭,则嘉命远盈;千欲内攻,则凶源外发。是以丹桂抱蠹,终摧曜月之芳;朱火含烟,遂郁凌云之焰。以是知骄出于志,不节则志倾;欲生于身,不遏则身丧。故桀纣肆情而祸结,尧舜约己而福延,可不务乎?
strong shǎng fá dì jiǔ strong
赏罚第九
fū tiān zhī yù wù, yóu jūn zhī yù zhòng. tiān yǐ hán shǔ wèi dé, jūn yǐ rén ài wèi xīn. hán shǔ jì diào, zé shí wú jí yì fēng yǔ bù jié, zé suì yǒu jī hán. rén ài xià shī, zé rén bù diāo bì jiào lìng shī dù, zé zhèng yǒu guāi wéi. fáng qí hài yuán zhě, shǐ mín bù fàn qí fǎ kāi qí lì běn zhě, shǐ mín gè wù qí yè. xiǎn fá yǐ wēi zhī, míng shǎng yǐ huà zhī. wēi lì zé è zhě jù, huà xíng zé shàn zhě quàn. shì jǐ ér fáng yú dào, bù jiā lù yān nì jǐ ér biàn yú guó, bù shī xíng yān. gù shǎng zhě bù dé jūn, gōng zhī suǒ zhì yě fá zhě bù yuàn shàng, zuì zhī suǒ dāng yě. gù shū yuē: wú piān wú dǎng, wáng dào dàng dàng. cǐ shǎng fá zhī quán yě.
夫天之育物,犹君之御众。天以寒暑为德,君以仁爱为心。寒暑既调, 则时无疾疫;风雨不节,则岁有饥寒。仁爱下施,则人不凋弊;教令失度, 则政有乖违。防其害源者,使民不犯其法;开其利本者,使民各务其业。显罚以威之,明赏以化之。威立则恶者惧,化行则善者劝。适己而妨于道,不加禄焉;逆己而便于国,不施刑焉。故赏者不德君,功之所致也;罚者不怨上,罪之所当也。故《书》曰:无偏无党,王道荡荡。此赏罚之权也。