strong wèi shí là dà yì miè qīn zhèng zhuāng gōng jià mìng fá sòng strong
衛石蠟大義滅親 鄭莊公假命伐宋
huà shuō shí hòu cái shèng zhèng bīng yī zhèn, biàn yù chuán lìng bān shī, zhū jiāng jiē bù jiě qí yì, qí lái bǐng fù zhōu xū yuē: wǒ bīng ruì qì fāng shèng, zhèng hǎo chéng shèng jìn bīng, rú hé jù tuì? zhōu xū yì yǐ wèi yí, zhào hòu wèn zhī. hòu duì yuē: chén yǒu yī yán, qǐng píng zuǒ yòu. zhōu xū huī zuǒ yòu shǐ tuì. hòu nǎi yuē: zhèng bīng sù qiáng, qiě qí jūn nǎi wáng cháo qīng shì yě. jīn wèi wǒ suǒ shèng, zú yǐ lì wēi. zhǔ gōng chū lì, guó shì wèi dìng, ruò jiǔ zài wài fāng, kǒng yǒu nèi biàn. zhōu xū yuē: wēi qīng yán, guǎ rén lǜ bù jí cǐ. shǎo qǐng, lǔ chén cài sān guó, jù lái hè shèng, gè qǐng bān shī, suì jiě wéi ér qù. jì hé wéi zhì jiě wéi, cái wǔ rì ěr. shí hòu zì jīn yǒu gōng, lìng sān jūn qí chàng kǎi gē, yōng wèi zhōu xū yáng yáng guī guó. dàn wén yě rén gē yuē:
話說石厚才勝鄭兵一陣,便欲傳令班師,諸將皆不解其意,齊來稟復州吁曰:「我兵銳氣方盛,正好乘勝進兵,如何遽退?」州吁亦以為疑,召厚問之。厚對曰:「臣有一言,請屏左右。」州吁麾左右使退。厚乃曰:「鄭兵素強,且其君乃王朝卿士也。今為我所勝,足以立威。主公初立,國事未定,若久在外方,恐有內變。」州吁曰:「微卿言,寡人慮不及此。」少頃,魯、陳、蔡三國,俱來賀勝,各請班師,遂解圍而去。計合圍至解圍,才五日耳。石厚自矜有功,令三軍齊唱凱歌,擁衛州吁揚揚歸國。但聞野人歌曰:「
yī xióng bì, yī xióng xìng.
一雄斃,一雄興。
gē wǔ biàn dāo bīng,
歌舞變刀兵,
hé shí jiàn tài píng?
何時見太平?
hèn wú rén xī sù luò jīng!
恨無人兮訴洛京!」
zhōu xū yuē: guó rén shàng bù hé yě, nài hé? shí hòu yuē: chén fù què, xī wèi shàng qīng, sù wèi guó rén suǒ xìn fú, zhǔ gōng ruò zhēng zhī rù cháo, yǔ gòng guó zhèng, wèi bì dìng yǐ. zhōu xū mìng qǔ bái bì yī shuāng, bái sù wǔ bǎi zhōng, hòu wèn shí què, jí zhēng què rù cháo yì shì. shí què tuō yán bìng dǔ, jiān cí bù shòu. zhōu xū yòu wèn shí hòu yuē: qīng fù bù kěn rù cháo, guǎ rén yù jiù ér wèn jì, hé rú? shí hòu yuē: zhǔ gōng suī wǎng, wèi bì xiāng jiàn, chén dāng yǐ jūn mìng kòu zhī. nǎi huí jiā jiàn fù, zhì xīn jūn jìng mù zhī yì. shí què yuē: xīn zhǔ xiāng zhào, yù hé wèi yě? shí hòu yuē: zhǐ wèi rén xīn wèi hé, kǒng jūn wèi bù dìng, yù qiú fù qīn jué yī liáng cè. shí què yuē: zhū hóu jí wèi, yǐ bǐng mìng yú wáng cháo wèi zhèng. xīn zhǔ ruò néng jìn zhōu, dé zhōu wáng xī yǐ fú miǎn chē fú, fèng mìng wèi jūn, guó rén gèng yǒu hé shuō? shí hòu yuē: cǐ yán shén dāng, dàn wú gù rù cháo, zhōu wáng bì rán qǐ yí, bì xiān dé rén tōng qíng yú wáng fāng kě. shí huī yuē: jīn chén hóu zhōng shùn zhōu wáng, cháo pìn bù quē, wáng shén jiā chǒng zhī. wú guó yǔ chén sù xiāng qīn mù, jìn yòu yǒu jiè bīng zhī hǎo, ruò xīn zhǔ qīn wǎng cháo chén, yāng chén hóu tōng qíng zhōu wáng, rán hòu rù jìn, yǒu hé nán zāi? shí hòu jí jiāng fù què zhī yán, shù yú zhōu xū. zhōu xū dà xǐ, dāng bèi yù bó lǐ yí, mìng shàng dài fū shí hòu hù jià, wǎng chén guó jìn fā. shí què yǔ chén guó dài fū zi zhēn, sù xiāng hòu shàn. nǎi gē zhǐ lì xuè, xiě xià yī shū, mì qiǎn xīn fù rén, jìng dào zi zhēn chù, tuō bǐ chéng dá chén huán gōng. shū yuē:
州吁曰:「國人尚不和也,奈何?」石厚曰:「臣父碏,昔位上卿,素為國人所信服,主公若征之入朝,與共國政,位必定矣。」州吁命取白璧一雙,白粟五百鍾,候問石碏,即征碏入朝議事。石碏託言病篤,堅辭不受。州吁又問石厚曰:「卿父不肯入朝,寡人慾就而問計,何如?」石厚曰:「主公雖往,未必相見,臣當以君命叩之。」乃回家見父,致新君敬慕之意。石碏曰:「新主相召,欲何為也?」石厚曰:「只為人心未和,恐君位不定,欲求父親決一良策。」石碏曰:「諸侯即位,以稟命於王朝為正。新主若能覲周,得周王錫以黻冕車服,奉命為君,國人更有何說?」石厚曰:「此言甚當,但無故入朝,周王必然起疑,必先得人通情於王方可。」石翬曰:「今陳侯忠順周王,朝聘不缺,王甚嘉寵之。吾國與陳素相親睦,近又有借兵之好,若新主親往朝陳,央陳侯通情周王,然後入覲,有何難哉?」石厚即將父碏之言,述於州吁。州吁大喜,當備玉帛禮儀,命上大夫石厚護駕,往陳國進發。石碏與陳國大夫子針,素相厚善。乃割指瀝血,寫下一書,密遣心腹人,竟到子針處,托彼呈達陳桓公。書曰:
wài chén shí shí què bǎi bài zhì shū chén xián hóu diàn xià: wèi guó biǎn xiǎo, tiān jiàng zhòng yāng, bù xìng yǒu shì jūn zhī huò. cǐ suī nì dì zhōu xū suǒ wèi, shí chén zhī nì zǐ hòu tān wèi zhù jié. èr nì bù zhū, luàn chén zéi zi, xíng jiāng jiē zhǒng yú tiān xià yǐ. lǎo fū nián mào, lì bù néng zhì, fù zuì xiān gōng. jīn èr nì lián chē rù cháo shàng guó, shí chū lǎo fū zhī móu. xìng shàng guó jū zhí zhèng zuì, yǐ zhèng chén zǐ zhī gāng, shí tiān xià zhī xìng, bù dú chén guó zhī xìng yě!
外臣石石碏百拜致書陳賢侯殿下:衛國褊小,天降重殃,不幸有弒君之禍。此雖逆弟州吁所為,實臣之逆子厚貪位助桀。二逆不誅,亂臣賊子,行將接踵於天下矣。老夫年耄,力不能制,負罪先公。今二逆聯車入朝上國,實出老夫之謀。幸上國拘執正罪,以正臣子之綱,實天下之幸,不獨臣國之幸也!
chén huán gōng kàn bì, wèn zi zhēn yuē: cǐ shì rú hé? zi zhēn duì yuē: wèi zhī è, yóu chén zhī è. jīn zhī lái chén, nǎi zì sòng sǐ, bù néng zòng zhī. huán gōng yuē: shàn. suì dìng xià qín zhōu xū zhī jì.
陳桓公看畢,問子針曰:「此事如何?」子針對曰:「衛之惡,猶陳之惡。今之來陳,乃自送死,不能縱之。」桓公曰:「善。」遂定下擒州吁之計。
què shuō zhōu xū tóng shí hòu dào chén, shàng wèi zhī shí què zhī móu. yī jūn yī chén áng rán ér rù. chén hóu shǐ gōng zǐ tuó chū guō yíng jiē, liú yú kè guǎn ān zhì, suì zhì chén hóu zhī mìng, qǐng lái rì tài miào zhōng xiāng jiàn. zhōu xū jiàn chén hóu lǐ yì yīn qín, bù shèng zhī xǐ. cì rì, shè tíng liáo yú tài miào, chén huán gōng lì yú zhǔ wèi, zuǒ bīn yòu xiāng, bǎi liè dé shèn shì zhěng qí. shí hòu xiān dào, jiàn tài miào mén shǒu lì zhe bái pái yī miàn, shàng xiě: wèi chén bù zhōng, wèi zi bù xiào zhě, bù xǔ rù miào! shí hòu dà jīng, wèn dài fū zi zhēn yuē: lì cǐ pái zhě hé yì? zi zhēn yuē: cǐ wú xiān zhī xùn, wú jūn bù gǎn wàng yě. shí hòu suì bù yí. xū yú, zhōu xū jià dào, shí hòu dǎo yǐn xià chē, lì yú bīn wèi, bīn xiāng qǐ qǐng rù miào. zhōu xū pèi yù bǐng guī, fāng yù jū gōng xíng lǐ, zhǐ jiàn zi zhēn lì yú chén hóu zhī cè, dà shēng hē yuē: zhōu tiān zǐ yǒu mìng: zhǐ ná shì jūn zéi zhōu xū shí hòu èr rén, yú rén jù miǎn!' shuō shēng wèi bì, xiān jiāng zhōu xū qín xià. shí hòu jí bá pèi jiàn, yī shí zhe máng, bù néng chū qiào, zhǐ yòng shǒu gé dòu, dǎ dǎo èr rén. miào zhōng zuǒ yòu bì xiāng, jù fú yǒu jiǎ shì, yī qí lǒng lái, jiāng shí hòu bǎng fù, cóng chē bīng zhòng, shàng rán zài miào wài guān wàng. zi zhēn jiāng shí què lái shū xuān yáng yī biàn, zhòng rén fāng zhī xū hòu bèi qín, jiē shí què zhǔ móu, jiǎ shǒu yú chén, tiān lǐ dāng rán, suì fēn rán ér sàn. shǐ guān yǒu shī tàn yuē:
卻說州吁同石厚到陳,尚未知石碏之謀。一君一臣昂然而入。陳侯使公子佗出郭迎接,留於客館安置,遂致陳侯之命,請來日太廟中相見。州吁見陳侯禮意殷勤,不勝之喜。次日,設庭燎於太廟,陳桓公立於主位,左儐右相,擺列得甚是整齊。石厚先到,見太廟門首立著白牌一面,上寫:「為臣不忠,為子不孝者,不許入廟!」石厚大驚,問大夫子針曰:「立此牌者何意?」子針曰:「此吾先之訓,吾君不敢忘也。」石厚遂不疑。須臾,州吁駕到,石厚導引下車,立於賓位,儐相啟請入廟。州吁佩玉秉圭,方欲鞠躬行禮,只見子針立於陳侯之側,大聲喝曰:「周天子有命:『只拿弒君賊州吁、石厚二人,餘人俱免!' 」說聲未畢,先將州吁擒下。石厚急拔佩劍,一時著忙,不能出鞘,只用手格鬥,打倒二人。廟中左右壁廂,俱伏有甲士,一齊攏來,將石厚綁縛,從車兵眾,尚然在廟外觀望。子針將石碏來書宣揚一遍,眾人方知吁、厚被擒,皆石碏主謀,假手於陳,天理當然,遂紛然而散。史官有詩嘆曰:
zhōu xū xī rì jiàn huán gōng, jīn rì cháo chén shòu huò tóng.
州吁昔日餞桓公,今日朝陳受禍同。
qū zhǐ wèi jūn néng jǐ rì, hǎo jiāng tiān lǐ zhì cāng qióng.
屈指為君能幾日,好將天理質蒼穹。
chén hóu jí yù jiāng xū hòu xíng lù zhèng zuì, qún chén jiē yuē: shí hòu nǎi shí què qīn zi, wèi zhī què yì rú hé, bù ruò qǐng wèi zì lái yì zuì, shù wú hòu yán. chén hóu yuē: zhū qīng zhī yán shì yě. nǎi jiāng jūn chén èr rén, fēn zuò liǎng chù jiān jìn, zhōu xū qiú yú pú yì, shí hòu qiú yú běn guó, shǐ qí yīn xìn gé jué. qiǎn rén xīng yè chí bào wèi guó, jìng tóu shí què.
陳侯即欲將吁、厚行戮正罪,群臣皆曰:「石厚乃石碏親子,未知碏意如何,不若請衛自來議罪,庶無後言。」陳侯曰:「諸卿之言是也。」乃將君臣二人,分作兩處監禁,州吁囚於濮邑,石厚囚於本國,使其音信隔絕。遣人星夜馳報衛國,竟投石碏。
què shuō shí què zì gào lǎo zhī hòu, wèi zēng chū hù, jiàn chén hóu yǒu shǐ mìng zhì, jí mìng yú rén jià chē cì hou, yī miàn qǐng zhū dài fū cháo zhōng xiāng jiàn, zhòng gè hài rán. shí què qīn dào cháo zhōng, huì jí bǎi guān, fāng jiāng chén hóu shū xìn qǐ kàn, zhī xū hòu yǐ jū zhí zài chén, zhuān děng wèi dài fū dào, gōng tóng yì zuì. bǎi guān qí shēng yuē: cǐ shè jì dà jì, quán píng guó lǎo zhǔ chí. shí què yuē: èr nì zuì jù bù shè, míng zhèng diǎn xíng, yǐ xiè xiān líng, shuí kěn wǎng rèn qí shì? yòu zǎi chǒu yuē: luàn chén zéi zi, rén dé ér zhū zhī. chǒu suī bù cái, qiè yǒu gōng fèn, nì xū zhī lù, chǒu dāng lì zhī. zhū dài fū jiē yuē: yòu zǎi zú bàn cǐ shì yǐ. dàn shǒu è zhōu xū jì yǐ zhèng fǎ, shí hòu cóng nì, kě cóng qīng yì. shí què dà nù yuē: zhōu xū zhī è, jiē nì zǐ suǒ niàng chéng, zhū jūn qǐng cóng qīng diǎn, dé wú yí wǒ yǒu shì dú zhī sī hū? lǎo fū dāng qīn zì yī xíng, shǒu zhū cǐ zéi, bù rán wú miàn mù jiàn xiān rén zhī miào yě! jiā chén nòu yáng jiān yuē: guó lǎo bù bì fā nù, mǒu dāng dài wǎng. shí què nǎi shǐ yòu zǎi chǒu wǎng pú lì shā zhōu xū, nòu yáng jiān wǎng chén lì shā shí hòu, yī miàn zhěng bèi fǎ jià, yíng gōng zǐ jìn yú xíng. zuǒ qiū míng xiū chuán zhì cǐ, chēng shí què wèi dà yì ér miè qīn, zhēn chún chén yě. shǐ chén shī yuē:
卻說石碏自告老之後,未曾出戶,見陳侯有使命至,即命輿人駕車伺候,一面請諸大夫朝中相見,眾各駭然。石碏親到朝中,會集百官,方將陳侯書信啟看,知吁、厚已拘執在陳,專等衛大夫到,公同議罪。百官齊聲曰:「此社稷大計,全憑國老主持。」石碏曰:「二逆罪俱不赦,明正典刑,以謝先靈,誰肯往任其事?」右宰丑曰:「亂臣賊子,人得而誅之。丑雖不才,竊有公憤,逆吁之戮,丑當蒞之。」諸大夫皆曰:「右宰足辦此事矣。但首惡州吁既已正法,石厚從逆,可從輕議。」石碏大怒曰:「州吁之惡,皆逆子所釀成,諸君請從輕典,得無疑我有舐犢之私乎?老夫當親自一行,手誅此賊,不然無面目見先人之廟也!」家臣獳羊肩曰:「國老不必發怒,某當代往。」石碏乃使右宰丑往濮蒞殺州吁,獳羊肩往陳蒞殺石厚,一面整備法駕,迎公子晉於邢。左丘明修《傳》至此,稱石碏「為大義而滅親,真純臣也。」史臣詩曰:
gōng yì sī qíng bù liǎng quán, gān xīn shā zi bào jūn yuān.
公義私情不兩全,甘心殺子報君冤。
shì rén nì ài piān duō mèi, ān dé fāng míng shòu wàn nián?
世人溺愛偏多昧,安得芳名壽萬年?
lǒng xī jū shì yòu yǒu shī, yán shí què bù xiān shā shí hòu, zhèng wèi jīn rì bìng shā zhōu xū zhī dì, shī yuē:
隴西居士又有詩,言石碏不先殺石厚,正為今日並殺州吁之地,詩曰:
míng zhī zào nì yǒu gēn zhū, hé bù xiān jiāng nì zǐ chú?
明知造逆有根株,何不先將逆子除?
zì shì lǎo chén huái yuǎn lǜ, gù liú zi hòu wù zhōu xū.
自是老臣懷遠慮,故留子厚誤州吁。
zài shuō yòu zǎi chǒu tóng nòu yáng jiān tóng zào chén dōu, xiān yè jiàn chén huán gōng, xiè qí chú luàn zhī ēn, rán hòu fēn tóu gàn shì. yòu zǎi chǒu zhì pú, jiāng zhōu xū yā fù shì cáo, zhōu xū jiàn chǒu dà hū yuē: rǔ wú chén yě, hé gǎn fàn wú? yòu zǎi chǒu yuē: wèi xiān yǒu chén shì jūn zhě, wú xiào zhī ěr! zhōu xū fǔ shǒu shòu xíng. nòu yáng jiān wǎng chén dōu, lì shā shí hòu, shí hòu yuē: sǐ wú fēn nèi, yuàn shàng qiú chē, yī jiàn fù qīn zhī miàn, rán hòu jiù sǐ. nòu yáng jiān yuē: wú fèng rǔ fù zhī mìng, lái zhū nì zǐ, rǔ rú niàn fù, dāng xié rǔ tóu xiāng jiàn yě. suì bá jiàn zhǎn zhī. gōng zǐ jìn zì xíng guī wèi, yǐ zhū xū gào yú wǔ gōng, zhòng wèi huán gōng fā sàng, jí hóu wèi, shì wèi xuān gōng, zūn shí què wèi guó lǎo, shì shì wèi qīng. cóng cǐ chén wèi yì xiāng qīn mù.
再說右宰丑同獳羊肩同造陳都,先謁見陳桓公,謝其除亂之恩,然後分頭幹事。右宰丑至濮,將州吁押赴市曹,州吁見丑大呼曰:「汝吾臣也,何敢犯吾?」右宰丑曰:「衛先有臣弒君者,吾效之耳!」州吁俯首受刑。獳羊肩往陳都,蒞殺石厚,石厚曰:「死吾分內,願上囚車,一見父親之面,然後就死。」獳羊肩曰:「吾奉汝父之命,來誅逆子,汝如念父,當攜汝頭相見也。」遂拔劍斬之。公子晉自邢歸衛,以誅吁告於武宮,重為桓公發喪,即侯位,是為宣公,尊石碏為國老,世世為卿。從此陳、衛益相親睦。
què shuō zhèng zhuāng gōng jiàn wǔ guó bīng jiě, zhèng yù qiǎn rén dǎ tàn zhǎng gé xiāo xī, hū bào: gōng zǐ féng zì zhǎng gé táo huí, zài cháo mén wài hòu jiàn. zhuāng gōng zhào ér wèn zhī, gōng zǐ féng sù yán: zhǎng gé yǐ bèi sòng bīng dǎ pò, zhàn jù le chéng chí, táo mìng dào cǐ, qǐ qiú fù hù. yán bà tòng kū bù yǐ. zhuāng gōng fǔ wèi yī fān, réng lìng féng zhù jū guǎn shě, hòu qí lǐn xì. bù yī rì, wén zhōu xū bèi shā yú pú, wèi yǐ lì xīn jūn. zhuāng gōng nǎi yuē: zhōu xū zhī shì, yǔ xīn jūn wú gàn, dàn zhǔ bīng fá zhèng zhě, sòng yě, guǎ rén dāng xiān fá zhī. nǎi dà jí qún chén, wèn yǐ fá sòng zhī cè. jì zú jìn yuē: qián zhě, wǔ guó lián bīng fá zhèng, jīn wǒ ruò fá sòng, sì guó bì jù, hé bīng jiù sòng, fēi shèng suàn yě, wèi jīn zhī jì, xiān shǐ rén qǐng chéng yú chén, zài yǐ lì jié lǔ, ruò lǔ chén jié hǎo, zé sòng shì gū yǐ. zhuāng gōng cóng zhī, suì qiǎn shǐ rú chén qǐng chéng. chén hóu bù xǔ, gōng zǐ tuó jiàn yuē: qīn rén shàn lín, guó zhī bǎo yě, zhèng lái jiǎng hǎo, bù kě wéi zhī. chén hóu yuē: zhèng bó jiǎo zhà bù cè, qǐ kě qīng xìn? bù rán, sòng wèi jiē dà guó, bù wén jiǎng hé, hé nǎi xiān jí wǒ guó? cǐ nǎi lí jiān zhī jì yě, kuàng wǒ céng cóng sòng fá zhèng, jīn yǔ zhèng chéng, sòng guó bì nù, dé zhèng shī sòng, yǒu hé lì yān? suì què zhèng shǐ bù jiàn. zhuāng gōng jiàn chén bù xǔ chéng, nù yuē: chén suǒ shì zhě, sòng wèi ěr, wèi luàn chū dìng, zì gù bù xiá, qǐ néng wèi rén? qí wǒ jié hǎo lǔ guó, dāng hé qí lǔ zhī zhòng, xiān bào sòng chóu, cì jí yú chén, cǐ pò zhú zhī shì yě. jì zú zòu yuē: bù rán. zhèng qiáng chén ruò, qǐng chéng zì wǒ, chén bì yí lí jiān zhī jì, suǒ yǐ bù cóng, ruò mìng biān rén chéng qí bù bèi, qīn rù qí jìng, bì dāng dà huò. yīn shǐ shé biàn zhī shì, hái qí fú huò, yǐ míng bù qī, bǐ bì tīng cóng, píng chén zhī hòu, xú yì fá sòng wèi dāng. zhuāng gōng yuē: shàn. nǎi shǐ liǎng bǐ zǎi lǜ tú bīng wǔ qiān, jiǎ zhuāng chū liè, qián rù chén jiè, dà lüè nán nǚ zī zhòng, yuē bǎi yú chē. chén jiāng lì shēn bào huán gōng, huán gōng dà jīng, zhèng jí qún chén shāng yì, hū bào: yǒu zhèng shǐ yǐng kǎo shū zài cháo mén wài, jī běn guó shū qiú jiàn, nà hái fú huò. chén huán gōng wèn gōng zǐ tuó yuē: zhèng shǐ cǐ lái rú hé? gōng zǐ tuó yuē: tōng shǐ měi yì, bù kě zài què. huán gōng nǎi zhào yǐng kǎo shū jìn jiàn, kǎo shū zài bài, jiāng guó shū chéng shàng. huán gōng qǐ ér guān zhī, lüè yuē:
卻說鄭莊公見五國兵解,正欲遣人打探長葛消息,忽報:「公子馮自長葛逃回,在朝門外候見。」莊公召而問之,公子馮訴言:「長葛已被宋兵打破,占據了城池,逃命到此,乞求覆護。」言罷痛哭不已。莊公撫慰一番,仍令馮住居館舍,厚其廩餼。不一日,聞州吁被殺於濮,衛已立新君。莊公乃曰:「州吁之事,與新君無干,但主兵伐鄭者,宋也,寡人當先伐之。」乃大集群臣,問以伐宋之策。祭足進曰:「前者,五國連兵伐鄭,今我若伐宋,四國必懼,合兵救宋,非勝算也,為今之計,先使人請成於陳,再以利結魯,若魯、陳結好,則宋勢孤矣。」莊公從之,遂遣使如陳請成。陳侯不許,公子佗諫曰:「親仁善鄰,國之寶也,鄭來講好,不可違之。」陳侯曰:「鄭伯狡詐不測,豈可輕信?不然,宋、衛皆大國,不聞講和,何乃先及我國?此乃離間之計也,況我曾從宋伐鄭,今與鄭成,宋國必怒,得鄭失宋,有何利焉?」遂卻鄭使不見。莊公見陳不許成,怒曰:「陳所恃者,宋、衛耳,衛亂初定,自顧不暇,豈能為人?俟我結好魯國, 當合齊、魯之眾,先報宋仇,次及於陳,此破竹之勢也。」祭足奏曰:「不然。鄭強陳弱,請成自我,陳必疑離間之計,所以不從,若命邊人乘其不備,侵入其境,必當大獲。因使舌辨之士,還其俘獲,以明不欺,彼必聽從,平陳之後,徐議伐宋為當。」莊公曰:「善。」乃使兩鄙宰率徒兵五千,假裝出獵,潛入陳界,大掠男女輜重,約百餘車。陳疆吏申報桓公,桓公大驚,正集群臣商議,忽報:「有鄭使潁考叔在朝門外,齎本國書求見,納還俘獲。」陳桓公問公子佗曰:「鄭使此來如何?」公子佗曰:「通使美意,不可再卻。」桓公乃召潁考叔進見,考叔再拜,將國書呈上。桓公啟而觀之,略曰:
wù shēng zài bài fèng shū chén xián hóu diàn xià: jūn fāng yīng wáng chǒng, guǎ rén yì tiǎn wèi wáng chén, lǐ yí xiāng hǎo, gòng xiào píng fān. jìn zhě qǐng chéng bù huò, biān lì suì wàng yí wú èr guó yǒu xì, shàn xíng qīn lüè, guǎ rén wén zhī, wò bù ān zhěn, jīn jiāng suǒ fú rén kǒu zī zhòng, jǐn shù nà hái, qiǎn xià chén yǐng kǎo shū xiè zuì, guǎ rén yuàn yǔ jūn jié xiōng dì zhī hǎo, wéi jūn xǔ yān.
寤生再拜奉書陳賢侯殿下:君方膺王寵,寡人亦忝為王臣,理宜相好,共效屏藩。近者請成不獲,邊吏遂妄疑吾二國有隙,擅行侵掠,寡人聞之,臥不安枕,今將所俘人口輜重,盡數納還,遣下臣潁考叔謝罪,寡人願與君結兄弟之好,惟君許焉。
chén hóu kàn bì, fāng zhī zhèng zhī xiū hǎo, chū yú zhì chéng, suì yōu lǐ yǐng kǎo shū, qiǎn gōng zǐ tuó bào pìn, zì shì chén zhèng hé hǎo. zhèng zhuāng gōng wèi jì zú yuē: chén yǐ píng yǐ, fá sòng nài hé? jì zú zòu yuē: sòng jué zūn guó dà, wáng cháo qiě dài yǐ bīn lǐ, bù kě qīng fá, zhǔ gōng xiàng yù cháo jìn, zhǐ yīn qí hóu yuē huì shí mén, yòu yù zhōu xū bīng zhì, dān gē zhì jīn, jīn rì yí xiān rù zhōu, cháo jiàn zhōu wáng, rán hòu jiǎ chēng wáng mìng, hào zhào qí lǔ, hé bīng jiā sòng, bīng zhì yǒu míng, wàn wú bù shèng yǐ. zhèng zhuāng gōng dà xǐ yuē: qīng zhī móu shì, kě wèi wàn quán. shí zhōu huán wáng jí wèi yǐ sān nián yǐ. zhuāng gōng mìng shì zǐ hū jiān guó, zì yǔ jì zú rú zhōu, cháo jiàn zhōu wáng. zhèng zhí dōng shí yī yuè shuò, nǎi hè zhèng zhī qī, zhōu gōng hēi jiān quàn wáng jiā lǐ yú zhèng, yǐ quàn liè guó, huán wáng sù bù xǐ zhèng, yòu xiǎng qǐ qīn duó mài hé zhī shì, nù qì bó bó, wèi zhuāng gōng yuē: qīng guó jīn suì shōu chéng hé rú? zhuāng gōng duì yuē: tuō lài wú wáng rú tiān zhī fú, shuǐ hàn bù qīn. huán wáng yuē: xìng ér yǒu nián, wēn zhī mài chéng zhōu zhī hé, zhèn kě liú yǐ zì shí yǐ. zhuāng gōng jiàn huán wáng yán yǔ xiāng qīn, bì kǒu wú yán, dāng xià cí tuì, huán wáng yě bù shè yàn, yě bù zèng huì, shǐ rén yǐ shǔ mǐ shí chē yí zhī yuē: liáo yǐ wèi bèi huāng zhī zī. zhuāng gōng shén huǐ cǐ lái, wèi jì zú yuē: dài fū quàn guǎ rén rù cháo, jīn zhōu wáng rú cǐ dài màn, kǒu chū yuàn yán, yǐ shǔ hé jiàn shàn, guǎ rén yù què ér bù shòu, dāng yòng hé cí? jì zú duì yuē: zhū hóu suǒ yǐ zhòng zhèng zhě, yǐ shì wèi qīng shì, zài wáng zuǒ yòu yě, wáng zhě suǒ cì, bù lùn hòu bó, zǒng yuē tiān chǒng'. zhǔ gōng ruò cí ér bù shòu, fēn míng yǔ zhōu wèi xì zhèng jì shī zhōu, hé yǐ qǔ zhòng yú zhū hóu hū? zhèng yì lùn jiān, hū bào zhōu gōng hēi jiān xiāng fǎng, sī yǐ cǎi zēng èr chē wèi zèng, yán yǔ zhī jì, bèi jí kuǎn qǔ, liáng jiǔ cí qù. zhuāng gōng wèn jì zú yuē: zhōu gōng cǐ lái hé yì? jì zú duì yuē: zhōu wáng yǒu èr zi, zhǎng yuē tuó, cì yuē kè, zhōu wáng chǒng ài cì zǐ, shǔ zhōu gōng shǐ fǔ yì zhī, jiāng lái bì yǒu duó dí zhī móu, gù zhōu gōng jīn rì xiān jié hǎo wǒ guó, yǐ wèi wài yuán, zhǔ gōng shòu qí cǎi zēng, zhèng yǒu yòng chù. zhuāng gōng yuē: hé yòng? jì zú yuē: zhèng zhī cháo wáng, lín guó mò bù zhī zhī, jīn jiāng zhōu gōng suǒ zèng cǎi bó, fēn bù yú shí chē zhī shàng, wài yòng jǐn fú fù gài, chū dōu zhī rì, xuān yán wáng cì', zài jiā tóng gōng hú shǐ, jiǎ shuō: sòng gōng jiǔ quē cháo gòng, zhǔ gōng qīn chéng wáng mìng, lǜ bīng tǎo zhī!' yǐ cǐ hào zhào liè guó, zé yǐ cóng bīng, yǒu bù yīng zhě, jí xì kàng mìng, zhòng dà qí shì, zhū hóu bì rán xìn cóng. sòng suī dà guó, qí néng dāng fèng mìng zhī shī hū? zhuāng gōng pāi jì zú jiān yuē: qīng zhēn zhì shì yě, guǎ rén yī yī tīng qīng ér xíng. lǒng xī jū shì yǒng shǐ shī yuē:
陳侯看畢,方知鄭之修好,出於至誠,遂優禮潁考叔,遣公子佗報聘,自是陳、鄭和好。鄭莊公謂祭足曰:「陳已平矣,伐宋奈何?」祭足奏曰:「宋爵尊國大,王朝且待以賓禮,不可輕伐,主公向欲朝覲,只因齊侯約會石門,又遇州吁兵至,耽擱至今,今日宜先入周,朝見周王,然後假稱王命,號召齊、魯,合兵加宋,兵至有名,萬無不勝矣。」鄭莊公大喜曰:「卿之謀事,可謂萬全。」時周桓王即位已三年矣。莊公命世子忽監國,自與祭足如周,朝見周王。正值冬十一月朔,乃賀正之期,周公黑肩勸王加禮於鄭,以勸列國,桓王素不喜鄭,又想起侵奪麥禾之事,怒氣勃勃,謂莊公曰:「卿國今歲收成何如?」莊公對曰:「托賴吾王如天之福,水旱不侵。」桓王曰:「幸而有年,溫之麥、成周之禾,朕可留以自食矣。」莊公見桓王言語相侵,閉口無言,當下辭退,桓王也不設宴,也不贈賄,使人以黍米十車遺之曰:「聊以為備荒之資。」莊公甚悔此來,謂祭足曰:「大夫勸寡人入朝,今周王如此怠慢,口出怨言,以黍禾見訕,寡人慾卻而不受,當用何辭?」祭足對曰:「諸侯所以重鄭者,以世為卿士,在王左右也,王者所賜,不論厚薄,總曰『天寵'。主公若辭而不受,分明與周為隙;鄭既失周,何以取重於諸侯乎?」正議論間,忽報周公黑肩相訪,私以彩繒二車為贈,言語之際,備極款曲,良久辭去。莊公問祭足曰:「周公此來何意?」祭足對曰:「周王有二子,長曰沱,次曰克,周王寵愛次子,屬周公使輔翼之,將來必有奪嫡之謀,故周公今日先結好我國,以為外援,主公受其彩繒,正有用處。」莊公曰:「何用?」祭足曰:「鄭之朝王,鄰國莫不知之,今將周公所贈彩帛,分布於十車之上,外用錦袱覆蓋,出都之日,宣言『王賜',再加彤弓弧矢,假說:『宋公久缺朝貢,主公親承王命,率兵討之!'以此號召列國,責以從兵,有不應者,即系抗命,重大其事,諸侯必然信從。宋雖大國,其能當奉命之師乎?」莊公拍祭足肩曰:「卿真智士也,寡人一一聽卿而行。」隴西居士詠史詩曰:
cǎi zēng hé shǔ bù xiāng dāng, wú mìng rú hé jiǎ tuō wáng.
彩繒禾黍不相當,無命如何假託王。
bì jìng xū míng néng dòng zhòng, suī yáng xíng zuò zhàn zhēng chǎng.
畢竟虛名能動眾,睢陽行作戰爭場。
zhuāng gōng chū le zhōu jìng, yí lù xuān yáng wáng mìng, shēng bō sòng gōng bù chén zhī zuì, wén zhě wú bù yǐ wèi zhēn. zhè huà zhí chuán zhì sòng guó, shāng gōng xīn zhōng jīng jù, qiǎn shǐ mì gào yú wèi xuān gōng, xuān gōng nǎi jiū hé qí xī gōng, yù yǔ sòng zhèng liǎng guó jiǎng hé, yuē dìng yuè rì zài wǎ wū zhī dì xiāng huì, shà xuè dìng méng, gè shì jiù hàn, sòng shāng gōng shǐ rén yǐ zhòng bì yí wèi, yuē xiān qī zài quǎn qiū yī miàn, shāng yì zhèng shì, rán hòu bìng jià zhì yú wǎ wū, qí xī gōng yì rú qī ér zhì. wéi zhèng zhuāng gōng bú dào, qí hóu yuē: zhèng bó bù lái, hé yì bài yǐ! biàn yù jià chē huí guó, sòng gōng qiáng liú yǔ méng, qí hóu wài suī yīng chéng, zhōng huái guān wàng zhī yì, wéi sòng wèi jiāo qíng yǐ jiǔ, shēn xiāng jié nà ér sàn. shì shí zhōu huán wáng yù bà zhèng bó zhī zhèng, yǐ guó gōng jì fù dài zhī, zhōu gōng hēi jiān lì jiàn, nǎi yòng jì fù wèi yòu qīng shì, rèn yǐ guó zhèng, zhèng bó wèi zuǒ qīng shì, xū míng ér yǐ. zhuāng gōng wén zhī, xiào yuē: liào zhōu wáng bù néng duó wú jué yě! hòu wén qí sòng hé dǎng, móu yú jì zú, jì zú duì yuē: qí sòng yuán fēi shēn jiāo, jiē yīn wèi hóu jū jiān jiū hé, suī rán tóng méng, shí fēi běn xīn, zhǔ gōng jīn yǐ wáng mìng bìng bù yú qí lǔ, jí tuō lǔ hóu jiū hé qí hóu, xié lì tǎo sòng, lǔ yǔ qí lián rǎng, shì wèi hūn yīn, lǔ hóu tóng shì, qí bì bù wéi, cài wèi chéng xǔ zhū guó, yì dāng chuán xí zhào zhī, fāng jiàn gōng tǎo, yǒu bù fù zhě, yí shī fá zhī. zhuāng gōng yī jì, qiǎn shǐ zhì lǔ, xǔ yǐ yòng bīng zhī rì, qīn duó sòng dì, jǐn guī lǔ guó. gōng zǐ huī nǎi tān héng zhī tú, xīn rán nuò zhī, zòu guò lǔ jūn, zhuǎn yuē qí hóu, yǔ zhèng zài zhōng qiū qǔ qí. qí hóu shǐ qí dì yí zhòng nián wèi jiāng, chū chē sān bǎi chéng, lǔ hóu shǐ gōng zǐ huī wèi jiāng, chū chē èr bǎi chéng, qián lái zhù zhèng. zhèng zhuāng gōng qīn tǒng zhe gōng zǐ lǚ gāo qú mí yǐng kǎo shū gōng sūn è děng yī bān jiāng shì, zì wèi zhōng jūn, jiàn dà dào yī miàn, míng yuē máo hú, shàng shū fèng tiān tǎo zuì sì dà zì, yǐ hé chē zài zhī, jiāng tóng gōng hú shǐ, xuán yú chē shàng, hào wèi qīng shì tǎo zuì, yí zhòng nián jiāng zuǒ jūn, gōng zǐ huī jiāng yòu jūn, yáng wēi yào wǔ, shā bēn sòng guó. gōng zǐ huī xiān dào lǎo tiāo dì fāng, shǒu jiāng yǐn bīng chū yíng, bèi gōng zǐ huī fèn yǒng dāng xiān, zhǐ yī zhèn shā dé sòng bīng qì jiǎ yè bīng, táo mìng bù dié, bèi fú zhě èr bǎi wǔ shí yú rén. gōng zǐ huī jiāng jié shū fēi bào zhèng bó, jiù yíng zhì lǎo tiāo xià zhài, xiāng jiàn zhī jì, xiàn shàng fú huò. zhuāng gōng dà xǐ, chēng zàn bù jué kǒu, mìng mù fǔ tián shàng dì yī gōng, shā niú xiǎng shì, ān xiē sān rì, rán hòu fēn bīng jìn qǔ. mìng yǐng kǎo shū tóng gōng zǐ huī lǐng bīng gōng dǎ gào chéng, gōng zǐ lǚ jiē yīng mìng gōng sūn è tóng yí zhòng nián lǐng bīng gōng dǎ fáng chéng, gāo qú mí jiē yīng. jiāng lǎo yíng ān zhā lǎo tiāo, zhuān tīng bào jié.
莊公出了周境,一路宣揚王命,聲播宋公不臣之罪,聞者無不以為真。這話直傳至宋國,殤公心中驚懼,遣使密告於衛宣公,宣公乃糾合齊僖公,欲與宋、鄭兩國講和,約定月日在瓦屋之地相會,歃血訂盟,各釋舊憾,宋殤公使人以重幣遺衛,約先期在犬邱一面,商議鄭事,然後並駕至於瓦屋,齊僖公亦如期而至。惟鄭莊公不到,齊侯曰:「鄭伯不來,和議敗矣!」便欲駕車回國,宋公強留與盟,齊侯外雖應承,中懷觀望之意,惟宋、衛交情已久,深相結納而散。是時周桓王欲罷鄭伯之政,以虢公忌父代之,周公黑肩力諫,乃用忌父為右卿士,任以國政,鄭伯為左卿士,虛名而已。莊公聞之,笑曰:「料周王不能奪吾爵也!」後聞齊、宋合黨,謀於祭足,祭足對曰:「齊、宋原非深交,皆因衛侯居間糾合,雖然同盟,實非本心,主公今以王命並布於齊、魯,即托魯侯糾合齊侯,協力討宋,魯與齊連壤,世為婚姻,魯侯同事,齊必不違,蔡、衛、郕、許諸國,亦當傳檄召之,方見公討,有不赴者,移師伐之。」莊公依計,遣使至魯,許以用兵之日,侵奪宋地,盡歸魯國。公子翬乃貪橫之徒,欣然諾之,奏過魯君,轉約齊侯,與鄭在中邱取齊。齊侯使其弟夷仲年為將,出車三百乘,魯侯使公子翬為將,出車二百乘,前來助鄭。鄭莊公親統著公子呂、高渠彌、潁考叔、公孫閼等一班將士,自為中軍,建大纛一面,名曰「蝥弧」,上書「奉天討罪」四大字,以輅車載之,將彤弓弧矢,懸於車上,號為卿士討罪,夷仲年將左軍,公子翬將右軍,揚威耀武,殺奔宋國。公子翬先到老挑地方,守將引兵出迎,被公子翬奮勇當先,只一陣殺得宋兵棄甲曳兵,逃命不迭,被俘者二百五十餘人。公子翬將捷書飛報鄭伯,就迎至老挑下寨,相見之際,獻上俘獲。莊公大喜,稱讚不絕口,命幕府填上第一功,殺牛饗士,安歇三日,然後分兵進取。命潁考叔同公子翬領兵攻打郜城,公子呂接應;命公孫閼同夷仲年領兵攻打防城,高渠彌接應。將老營安扎老挑,專聽報捷。
què shuō sòng shāng gōng wén sān guó bīng yǐ rù jìng, jīng dé miàn rú tǔ sè, jí zhào sī mǎ kǒng fù jiā wèn jì, kǒng fù jiā zòu yuē: chén céng qiǎn rén dào wáng chéng dǎ tīng, bìng wú fá sòng zhī mìng, zhèng tuō yán fèng mìng, fēi zhēn mìng yě, qí lǔ tè duò qí shù zhōng ěr, rán sān guó jì hé, qí shì chéng bù kě zhēng fēng. wèi jīn zhī jì, wéi yǒu yī cè, kě lìng zhèng bù zhàn ér tuì. shāng gōng yuē: zhèng yǐ dé lì, kěn jù tuì hū? kǒng fù jiā yuē: zhèng jiǎ tuō wáng mìng, biàn zhào liè guó. jīn xiāng cóng zhě, wéi qí lǔ liǎng guó ěr, dōng mén zhī yì, sòng cài chén lǔ tóng shì, lǔ tān zhèng lù, chén yǔ zhèng píng, jiē rù zhèng dǎng, suǒ bù zhì zhě, cài wèi yě. zhèng jūn qīn jiāng zài cǐ, chē tú bì shèng, qí guó kōng xū. zhǔ gōng chéng yǐ zhòng lù, qiǎn shǐ gào jí yú wèi, shǐ jiū hé cài guó, qīng bīng xí zhèng, zhèng jūn wén jǐ guó shòu bīng, bì fǎn pèi zì jiù. zhèng shī jì tuì, qí lǔ néng dú liú hū? shāng gōng yuē: qīng cè suī shàn, rán fēi qīng qīn wǎng, wèi bīng wèi bì jí dòng. kǒng fù jiā yuē: chén dāng yǐn yī zhī bīng, wèi cài xiāng dǎo. shāng gōng jí jiǎn chē tú èr bǎi chéng, mìng kǒng fù jiā wèi jiāng, xié dài huáng jīn bái bì cǎi duàn děng wù, xīng yè lái dào wèi guó, qiú wèi jūn chū shī xí zhèng. wèi xuān gōng shòu le lǐ wù, qiǎn yòu zǎi chǒu lǜ bīng tóng kǒng fù jiā cóng jiān dào chū qí bù yì, zhí bī xíng yáng. shì zǐ hū tóng jì zú jí máng chuán lìng shǒu chéng, yǐ bèi sòng wèi zhī bīng, zài guō wài dà lüè yī fān, lǔ qù rén chù zī zhòng wú suàn. yòu zǎi chǒu biàn yù gōng chéng, kǒng fù jiā yuē: fán xí rén zhī bīng, bù guò chéng qí wú bèi, dé lì jí zhǐ, ruò dùn shī jiān chéng zhī xià, zhèng bó hái bīng lái jiù, wǒ fù bèi shòu dí, shì zuò kùn ěr, bù ruò jiè jìng yú dài, quán jūn ér fǎn, dù wǒ bīng qù zhèng zhī shí, zhèng jūn yì dāng qù sòng yǐ! yòu zǎi chǒu cóng qí yán, shǐ rén jiǎ dào yú dài, dài rén yí qí lái xí jǐ guó, bì shàng chéng mén, shòu bīng dēng pí. kǒng fù jiā dà nù, lí dài chéng shí lǐ, tóng yòu zǎi chǒu fēn zuò qián hòu liǎng zhài, zhǔn bèi gōng chéng, dài rén gù shǒu, lǚ cì chū chéng jiāo zhàn, hù yǒu zhǎn huò. kǒng fù jiā qiǎn shǐ wǎng cài guó qǐ bīng xiāng zhù, bù zài huà xià.
卻說宋殤公聞三國兵已入境,驚得面如土色,急召司馬孔父嘉問計,孔父嘉奏曰:「臣曾遣人到王城打聽,並無伐宋之命,鄭託言奉命,非真命也,齊、魯特墮其術中耳,然三國既合,其勢誠不可爭鋒。為今之計,惟有一策,可令鄭不戰而退。」殤公曰:「鄭已得利,肯遽退乎?」孔父嘉曰:「鄭假託王命,遍召列國。今相從者,惟齊、魯兩國耳,東門之役,宋、蔡、陳、魯同事,魯貪鄭賂,陳與鄭平,皆入鄭黨,所不致者,蔡、衛也。鄭君親將在此,車徒必盛,其國空虛。主公誠以重賂,遣使告急於衛,使糾合蔡國,輕兵襲鄭,鄭君聞己國受兵,必返旆自救。鄭師既退,齊、魯能獨留乎?」殤公曰:「卿策雖善,然非卿親往,衛兵未必即動。」孔父嘉曰:「臣當引一枝兵,為蔡鄉導。」殤公即簡車徒二百乘,命孔父嘉為將,攜帶黃金、白璧、彩緞等物,星夜來到衛國,求衛君出師襲鄭。衛宣公受了禮物,遣右宰丑率兵同孔父嘉從間道出其不意,直逼滎陽。世子忽同祭足急忙傳令守城,已被宋、衛之兵,在郭外大掠一番,擄去人畜輜重無算。右宰丑便欲攻城,孔父嘉曰:「凡襲人之兵,不過乘其無備,得利即止,若頓師堅城之下,鄭伯還兵來救,我腹背受敵,是坐困耳,不若借徑於戴,全軍而返,度我兵去鄭之時,鄭君亦當去宋矣!」右宰丑從其言,使人假道於戴,戴人疑其來襲己國,閉上城門,授兵登陴。孔父嘉大怒,離戴城十里,同右宰丑分作前後兩寨,準備攻城,戴人固守,屢次出城交戰,互有斬獲。孔父嘉遣使往蔡國乞兵相助,不在話下。
cǐ shí yǐng kǎo shū děng yǐ dǎ pò gào chéng, gōng sūn è děng yì dǎ pò fáng chéng, gè qiǎn rén yú zhèng bó lǎo yíng bào jié, qià hǎo shì zǐ hū gào jí wén shū dào lái. bù zhī zhèng bó rú hé chù zhì? zài kàn xià huí fēn jiě.
此時潁考叔等已打破郜城,公孫閼等亦打破防城,各遣人於鄭伯老營報捷,恰好世子忽告急文書到來。不知鄭伯如何處置?再看下回分解。