strong jìn lǚ yè fén gōng gōng qín mù gōng zài píng jìn luàn strong
晉呂夜焚公宮 秦穆公再平晉亂
huà shuō hú máo, hú yǎn xiōng dì, cóng gōng zǐ zhòng ěr zài qín, wén zhī fù qīn hú tū bèi zi yǔ suǒ hài, chuí xiōng dà kū. zhào shuāi, jiù jì děng dōu lái wèn wèi. zhào shuāi yuē: sǐ zhě bù kě fù shēng, bēi zhī hé yì? qiě tóng jiàn gōng zǐ, shāng yì dà shì.
話說狐毛,狐偃兄弟,從公子重耳在秦,聞知父親狐突被子圉所害,捶胸大哭。趙衰,臼季等都來問慰。趙衰曰:「死者不可復生,悲之何益?且同見公子,商議大事。」
máo, yǎn shōu lèi, tóng zhào shuāi děng lái jiàn zhòng ěr. máo yǎn yán: huì gōng yǐ hōng, zi yǔ jí wèi, fán jìn chén cóng wáng zhě, lì xiàn huàn huí, rú bù huí, zuì zài qīn dǎng, guài lǎo fù bù zhào chén děng xiōng dì, jiāng lái shā hài. shuō bà, tòng shàng xīn lái, zhòng fù dà kū.
毛,偃收淚,同趙衰等來見重耳。毛、偃言:「惠公已薨,子圉即位,凡晉臣從亡者,立限喚回,如不回,罪在親黨,怪老父不召臣等兄弟,將來殺害。」說罷,痛上心來,重複大哭。
zhòng ěr yuē: èr jiù bù bì guò shāng, gū yǒu fù guó zhī rì, wèi rǔ fù bào chóu, jí shí jià chē lái jiàn mù gōng, sù yǐ jìn guó zhī shì.
重耳曰:「二舅不必過傷,孤有復國之日,為汝父報仇,」即時駕車來見穆公,訴以晉國之事。
mù gōng yuē: cǐ tiān yǐ jìn guó shòu gōng zǐ, bù kě shī yě, guǎ rén dāng shēn rèn zhī.
穆公曰:「此天以晉國授公子,不可失也,寡人當身任之。」
zhào shuāi dài duì yuē: jūn ruò bì yīn zhòng ěr, xìng sù tú zhī ruò dài zi yǔ gǎi yuán gào miào, jūn chén zhī fēn yǐ dìng, kǒng dòng yáo bù yì yě. mù gōng shēn rán qí yán.
趙衰代對曰:「君若庇蔭重耳,幸速圖之;若待子圉改元告廟,君臣之分已定,恐動搖不易也。」穆公深然其言。
zhòng ěr cí huí shēng guǎn, fāng cái zuò dìng, zhǐ jiàn mén guān tōng bào: jìn guó yǒu rén dào cǐ, shuō yǒu jī mì shì, qiú jiàn gōng zǐ,
重耳辭回甥館,方才坐定,只見門官通報:「晉國有人到此,說有機密事,求見公子,」
gōng zǐ zhào rù, wèn qí xìng míng, qí rén bài ér yán yuē: chén nǎi jìn dài fū luán zhī zhī zǐ luán dùn yě. yīn xīn jūn xìng duō cāi jì, yǐ shā wèi wēi, bǎi xìng xū yuàn, qún chén bù fú, chén fù tè qiǎn dùn sī sòng kuǎn yú gōng zǐ. zi yǔ xīn fù zhǐ yǒu lǚ shěng, xì ruì èr rén, jiù chén xì bù yáng, hán jiǎn děng yī bān lǎo chéng, jù shū yuǎn bù yòng, bù zú wèi lǜ. chén fù yǐ yuē huì xì qín, zhōu zhī qiáo děng, liǎn jí sī jiǎ, zhǐ děng gōng zǐ dào lái, biàn wèi nèi yīng.
公子召入,問其姓名,其人拜而言曰:「臣乃晉大夫欒枝之子欒盾也。因新君性多猜忌,以殺為威,百姓胥怨,群臣不服,臣父特遣盾私送款於公子。子圉心腹只有呂省,郤芮二人,舊臣郤步揚,韓簡等一班老成,俱疏遠不用,不足為慮。臣父已約會郤溱,舟之僑等,斂集私甲,只等公子到來,便為內應。」
zhòng ěr dà xǐ, yǔ zhī dìng yuē, yǐ míng nián suì shǒu wèi qī, jué zhì hé shàng.
重耳大喜,與之訂約,以明年歲首為期,決至河上。
luán dùn cí qù.
欒盾辭去。
zhòng ěr duì tiān dǎo zhù, yǐ shī bù shì, dé tài guà liù yáo ān jìng. zhòng ěr yí zhī, zhào hú yǎn zhàn qí jí xiōng.
重耳對天禱祝,以蓍布筮,得《泰卦》六爻安靜。重耳疑之,召狐偃占其吉凶。
yǎn bài hè yuē: shì wèi tiān dì pèi xiǎng, xiǎo wǎng dà lái, shàng jí zhī zhào. gōng zǐ cǐ xíng, bù wéi dé guó, qiě yǒu zhǔ méng zhī fēn.
偃拜賀曰:「是為天地配享,小往大來,上吉之兆。公子此行,不惟得國,且有主盟之分。」
zhòng ěr nǎi yǐ luán dùn zhī yán gào hú yǎn, yǎn yuē: gōng zǐ míng rì biàn yǔ qín gōng qǐng bīng, shì bù yí chí.
重耳乃以欒盾之言告狐偃,偃曰:「公子明日便與秦公請兵,事不宜遲。」
zhòng ěr nǎi yú cì rì fù rù cháo yè qín mù gōng, mù gōng bù dài kāi yán, biàn yuē: guǎ rén zhī gōng zǐ jí yú guī guó yǐ, kǒng zhū chén bù rèn qí shì, guǎ rén dāng qīn sòng gōng zǐ zhì hé. zhòng ěr bài xiè ér chū.
重耳乃於次日復入朝謁秦穆公,穆公不待開言,便曰:「寡人知公子急于歸國矣,恐諸臣不任其事,寡人當親送公子至河。」重耳拜謝而出。
pī bào wén mù gōng jiāng nà gōng zǐ zhòng ěr, yuàn wèi xiān fēng xiào lì. mù gōng xǔ zhī.
丕豹聞穆公將納公子重耳,願為先鋒效力。穆公許之。
tài shǐ zé jí yú dōng zhī shí èr yuè. xiān sān rì, mù gōng shè yàn, jiàn gōng zǐ yú jiǔ lóng shān, zèng yǐ bái bì shí shuāng, mǎ sì bǎi pǐ, wéi xí qì yòng, bǎi wù jù bèi, liáng cǎo zì bù bì shuō, zhào shuāi děng jiǔ rén gè bái bì yī shuāng, mǎ sì pǐ, zhòng ěr jūn chén jù zài bài chēng xiè.
太史擇吉於冬之十二月。先三日,穆公設宴,餞公子於九龍山,贈以白璧十雙,馬四百匹,帷席器用,百物俱備,糧草自不必說,趙衰等九人各白璧一雙,馬四匹,重耳君臣俱再拜稱謝。
zhì rì, mù gōng zì tǒng móu chén bǎi lǐ xī yáo yú, dà jiāng gōng zǐ zhí gōng sūn zhī, xiān fēng pī bào děng, lǜ bīng chē sì bǎi chéng, sòng gōng zǐ zhòng ěr lí le yōng zhōu chéng, wàng dōng jìn fā, qín shì zǐ yǔ zhòng ěr sù běn xiàng dé, yī yī bù shě, zhí sòng zhì wèi yáng, chuí lèi ér bié, shī yuē:
至日,穆公自統謀臣百里奚、繇余,大將公子縶、公孫枝,先鋒丕豹等,率兵車四百乘,送公子重耳離了雍州城,望東進發,秦世子與重耳素本相得,依依不捨,直送至渭陽,垂淚而別,詩曰:
měng jiāng jīng bīng shì hǔ láng, gòng fú gōng zǐ lì biān jiāng.
猛將精兵似虎狼,共扶公子立邊疆。
huái gōng kōng zì zhū hú tū, zhī shǒu ān néng yǎn tài yáng?
懷公空自誅狐突,只手安能掩太陽?
zhōu xiāng wáng shí liù nián, jìn huái gōng yǔ zhī yuán nián, chūn zhēng yuè, qín mù gōng tóng jìn gōng zǐ zhòng ěr xíng zhì huáng hé àn kǒu, dù hé chuán zhī, jù yǐ yù bèi qí zhěng, mù gōng zhòng shè jiàn yán, dīng níng zhòng ěr yuē: gōng zǐ fǎn guó, wú wàng guǎ rén fū fù yě. nǎi fēn jūn yī bàn, mìng gōng zǐ zhí pī bào hù sòng gōng zǐ jì hé, zì jǐ dà jūn tún yú hé xī. zhèng shì: yǎn wàng jié jīng qí, ěr tīng hǎo xiāo xī.
周襄王十六年,晉懷公圉之元年,春正月,秦穆公同晉公子重耳行至黃河岸口,渡河船隻,俱已預備齊整,穆公重設餞筵,丁寧重耳曰:「公子返國,毋忘寡人夫婦也。」 乃分軍一半,命公子縶、丕豹護送公子濟河,自己大軍屯於河西。正是:「眼望捷旌旗,耳聽好消息。」
què shuō hú shū zhǔ gōng zǐ xíng lǐ zhī shì, zì chū bēn yǐ lái, cáo wèi zhī jiān dān jī shòu è, bù zhǐ yī cì, zhèng shì wú yī xī yī, wú shí xī shí, jīn rì dù hé zhī jì, shōu shí xíng zhuāng, jiāng rì yòng de huài biān cán dòu bì xí pò wéi, jiàn jiàn bān yùn rù chuán, yǒu chī bù jǐn de jiǔ bù zhī lèi, yì jiē ài xī rú bǎo, bǎi liè chuán nèi.
卻說壺叔主公子行李之事,自出奔以來,曹、衛之間擔飢受餓,不止一次,正是無衣惜衣,無食惜食,今日渡河之際,收拾行裝,將日用的壞籩殘豆、敝席破帷,件件搬運入船,有吃不盡的酒餔之類,亦皆愛惜如寶,擺列船內。
zhòng ěr jiàn le, hē hē dà xiào, yuē: wú jīn rì rù jìn wèi jūn, yù shí yī fāng, yào zhè xiē cán bì zhī wù hé yòng? hē jiào pāo qì yú àn, bù liú yī xiē.
重耳見了,呵呵大笑,曰:「吾今日入晉為君,玉食一方,要這些殘敝之物何用?」喝教拋棄於岸,不留一些。
hú yǎn sī tàn yuē: gōng zǐ wèi dé fù guì, xiān wàng pín jiàn, tā rì lián xīn qì jiù, bǎ wǒ děng tóng shǒu huàn nán zhī rén, kàn zuò cán bì qì wù yì bān, kě bù wǎng le zhè shí jiǔ nián xīn kǔ? chéng jīn rì shàng wèi jì hé, bù rú cí zhī, yì shí hái yǒu xiāng niàn zhī rì.
狐偃私嘆曰:「公子未得富貴,先忘貧賤,他日憐新棄舊,把我等同守患難之人,看做殘敝器物一般,可不枉了這十九年辛苦?乘今日尚未濟河,不如辭之,異時還有相念之日。」
nǎi yǐ qín gōng suǒ zèng bái bì yī shuāng, guì xiàn yú zhòng ěr zhī qián yuē: gōng zǐ jīn yǐ dù hé, biàn shì jìn jiè, nèi yǒu zhū chén, wài yǒu qín jiāng, bù chóu jìn guó bù rù gōng zǐ zhī shǒu. chén zhī yī shēn, xiāng cóng wú yì, yuàn liú qín bāng, wèi gōng zǐ wài chén, suǒ yǒu bái bì yī shuāng, liáo biǎo cùn yì.
乃以秦公所贈白璧一雙,跪獻於重耳之前曰:「公子今已渡河,便是晉界,內有諸臣,外有秦將,不愁晉國不入公子之手。臣之一身,相從無益,願留秦邦,為公子外臣,所有白璧一雙,聊表寸意。」
zhòng ěr dà jīng yuē: gū fāng yǔ jiù shì gòng xiǎng fù guì, hé chū cǐ yán?
重耳大驚曰:「孤方與舅氏共享富貴,何出此言?」
hú yǎn yuē: chén zì zhī yǒu sān zuì yú gōng zǐ, bù gǎn xiāng cóng.
狐偃曰:「臣自知有三罪於公子,不敢相從。」
zhòng ěr yuē: sān zuì hé zài?
重耳曰:「三罪何在?」
hú yǎn duì yuē: chén wén: shèng chén néng shǐ qí jūn zūn, xián chén néng shǐ qí jūn ān', jīn chén bù xiào, shǐ gōng zǐ kùn yú wǔ lù, yī zuì yě shòu cáo wèi èr jūn zhī màn, èr zuì yě chéng zuì chū gōng zǐ yú qí chéng, zhì chù gōng zǐ zhī nù, sān zuì yě. xiàng yǐ gōng zǐ shàng zài jī lǚ, chén bù gǎn cí jīn rù jìn yǐ, chén bēn zǒu shù nián, jīng hún jǐ jué, bì lì bìng hào, pì zhī yú biān cán dòu, bù kě zài chén, bì xí pò wéi, bù kě zài shè, liú chén wú yì, qù chén wú sǔn, chén shì yǐ qiú qù ěr.
狐偃對曰:「臣聞:『聖臣能使其君尊,賢臣能使其君安',今臣不肖,使公子困於五鹿,一罪也;受曹、衛二君之慢,二罪也;乘醉出公子於齊城,致觸公子之怒,三罪也。向以公子尚在羈旅,臣不敢辭;今入晉矣,臣奔走數年,驚魂幾絕,必力並耗,譬之餘籩殘豆,不可再陳,敝席破帷,不可再設,留臣無益,去臣無損,臣是以求去耳。」
zhòng ěr chuí lèi ér yán yuē: jiù shì zé gū shén dāng, nǎi gū zhī guò yě.
重耳垂淚而言曰:「舅氏責孤甚當,乃孤之過也。」
jí mìng hú shū jiāng yǐ qì zhī wù, yī yī qǔ huí. fù xiàng hé shè shì yuē: gū fǎn guó, ruò wàng le jiù shì zhī láo, bù yǔ tóng xīn gòng zhèng zhě, zi sūn bù chāng.
即命壺叔將已棄之物,一一取回。復向河設誓曰:「孤返國,若忘了舅氏之勞,不與同心共政者,子孫不昌。」
jí qǔ bái bì tóu zhī yú hé yuē: hé bó wèi méng zhèng yě.
即取白璧投之於河曰:「河伯為盟證也。」
shí jiè zǐ tuī zài tā chuán zhōng, wén zhòng ěr yǔ hú yǎn lì méng, xiào yuē: gōng zǐ zhī guī, nǎi tiān yì yě, zi fàn yù qiè yǐ wèi jǐ gōng hū, cǐ děng tān tú fù guì zhī bèi, wú xiū yǔ tóng cháo. zì cǐ yǒu qī yǐn zhī yì.
時介子推在他船中,聞重耳與狐偃立盟,笑曰:「公子之歸,乃天意也,子犯欲竊以為己功乎,此等貪圖富貴之輩,吾羞與同朝。」自此有棲隱之意。
zhòng ěr jì le huáng hé, dōng xíng zhì yú líng hú, qí zǎi dèng hūn fā bīng dēng chéng jù shǒu, qín bīng wéi zhī, pī bào fèn yǒng xiān dēng, suì pò qí chéng, huò dèng hūn zhǎn zhī, sāng quán jiù shuāi wàng fēng yíng jiàng. jìn huái gōng wén dié bào dà jīng, xī qǐ jìng nèi chē chéng jiǎ bīng, mìng lǚ shěng wèi dà jiāng, xì ruì fù zhī, tún yú lú liǔ, yǐ jù qín bīng. wèi qín zhī qiáng, bù gǎn jiāo zhàn. gōng zǐ zhí nǎi wèi qín mù gōng shū, shǐ rén sòng lǚ xì jūn zhōng, lüè yuē:
重耳濟了黃河,東行至於令狐,其宰鄧惛發兵登城拒守,秦兵圍之,丕豹奮勇先登,遂破其城,獲鄧惛斬之,桑泉臼衰望風迎降。晉懷公聞諜報大驚,悉起境內車乘甲兵,命呂省為大將,郤芮副之,屯於廬柳,以拒秦兵。畏秦之強,不敢交戰。公子縶乃為秦穆公書,使人送呂、郤軍中,略曰:
guǎ rén zhī wèi dé yú pǔ, kě wèi zhì yǐ, fù zǐ bèi ēn, shì qín rú chóu, guǎ rén rěn qí fù, bù néng fù rěn qí zi. jīn gōng zǐ zhòng ěr, xián dé zhe wén, duō shì wèi fǔ, tiān rén jiāo zhù, nèi wài guī xīn. guǎ rén qīn lǜ dà jūn, tún yú hé shàng, mìng zhí hù sòng gōng zǐ guī jìn, zhǔ qí shè jì. zǐ dài fū ruò néng bié shí xián yú, dǎo gē lái yíng, zhuǎn huò wèi fú, zài cǐ yī jǔ!
寡人之為德於普,可謂至矣,父子背恩,視秦如仇,寡人忍其父,不能復忍其子。今公子重耳,賢德著聞,多士為輔,天人交助,內外歸心。寡人親率大軍,屯於河上,命縶護送公子歸晉,主其社稷。子大夫若能別識賢愚,倒戈來迎,轉禍為福,在此一舉!
lǚ xì èr rén lǎn shū, bàn shǎng bù yǔ. yù jiē zhàn, chéng kǒng dí bù guò qín bīng, yòu rú lóng mén shān gù shì yù yíng jiàng, yòu kǒng zhòng ěr jì zhe qián chóu, jiāng tā cháng lǐ kè pī zhèng fù zhī mìng. chóu chú le duō shí, shāng liáng chū yī gè jì jiào lái. nǎi dá shū yú gōng zǐ zhí, qí lüè yún:
呂、郤二人覽書,半晌不語。欲接戰,誠恐敵不過秦兵,又如龍門山故事;欲迎降,又恐重耳記著前仇,將他償里克、丕鄭父之命。躊躇了多時,商量出一個計較來。乃答書於公子縶,其略云:
mǒu děng zì zhī huò zuì gōng zǐ, bù gǎn shì jiǎ. rán yì dài gōng zǐ, shí mǒu děng zhī yuàn yě, tǎng dé yǔ cóng wáng zhū zi, gòng shǐ tiān rì, gè wú xiāng hài, zǐ dài fū rèn qí wú jiù, gǎn bù rú mìng.
某等自知獲罪公子,不敢釋甲。然翼戴公子,實某等之願也,倘得與從亡諸子,共矢天日,各無相害,子大夫任其無咎,敢不如命。
gōng zǐ zhí dú qí huí shū, yǐ shí tòu qí hú yí zhī yì, nǎi dān chē zào yú lú liǔ, lái jiàn lǚ xì, lǚ xì xīn rán chū yíng, gào yǐ zhōng fù yuē: mǒu děng fēi bù yù yíng jiàng, jù gōng zǐ bù néng xiāng róng, yù yǐ méng wèi xìn ěr.
公子縶讀其回書,已識透其狐疑之意,乃單車造於廬柳,來見呂、郤,呂、郤欣然出迎,告以衷腹曰:「某等非不欲迎降,懼公子不能相容,欲以盟為信耳。」
zhí yuē: dài fū ruò tuì jūn yú xī běi, zhí jiāng yǐ dài fū zhī chéng, gào yú gōng zǐ, ér méng kě chéng yě.
縶曰:「大夫若退軍於西北,縶將以大夫之誠,告於公子,而盟可成也。」
lǚ xì yīng nuò, hòu gōng zǐ zhí bié qù, jí biàn chū lìng, tuì tún yú huán chéng.
呂、郤應諾,候公子縶別去,即便出令,退屯於郇城。
zhòng ěr shǐ hú yǎn tóng gōng zǐ zhí zhì huán chéng, yǔ lǚ xì xiāng huì. shì rì, xíng shēng shà xuè, lì shì gòng fú zhòng ěr wèi jūn, gè wú èr xīn. méng qì, jí qiǎn rén xiāng suí hú yǎn zhì jiù shuāi, yíng jiē zhòng ěr dào huán chéng dà jūn zhī zhōng, fā hào shī lìng.
重耳使狐偃同公子縶至郇城,與呂、郤相會。是日,刑牲歃血,立誓共扶重耳為君,各無二心。盟訖,即遣人相隨狐偃至臼衰,迎接重耳到郇城大軍之中,發號施令。
huái gōng bù jiàn lǚ xì jié yīn, shǐ sì rén bó dī zhì jìn jūn cuī zhàn. xíng zhì zhōng tú, wén lǚ xì tuì jūn huán chéng, yǔ hú yǎn gōng zǐ zhí jiǎng hé, pàn le huái gōng, yíng lì zhòng ěr, huāng máng huí bào. huái gōng dà jīng, jí jí xì bù yáng hán jiǎn luán zhī shì huì děng yī bān cháo chén jì yì.
懷公不見呂、郤捷音,使寺人勃鞮至晉軍催戰。行至中途,聞呂、郤退軍郇城,與狐偃、公子縶講和,叛了懷公,迎立重耳,慌忙回報。懷公大驚,急集郤步揚、韓簡、欒枝、士會等一班朝臣計議。
nà yī bān cháo chén, dōu shì xiàng zhe gōng zǐ zhòng ěr de, píng xī jiàn huái gōng zhuān rèn lǚ xì, xīn zhōng bù fèn, jīn lǚ xì děng shàng qiě bèi pàn, shì dào lín tóu, zhào wǒ děng hé yòng? yī gè gè tuō cí, yǒu tuī bìng de yǒu tuī shì de méi bàn gè kěn shàng qián. huái gōng tàn le yī kǒu qì dào: gū bù gāi sī zì táo huí, shī le qín huān, yǐ zhì rú cǐ.
那一班朝臣,都是向著公子重耳的,平昔見懷公專任呂、郤,心中不忿,「今呂、郤等尚且背叛,事到臨頭,召我等何用?」一個個託辭,有推病的、有推事的、沒半個肯上前。懷公嘆了一口氣道:「孤不該私自逃回,失了秦歡,以致如此。」
bó dī zòu yuē: qún chén sī yuē gòng yíng xīn jūn, zhǔ gōng bù kě liú yǐ! chén qǐng wèi yù, zàn shì gāo liáng bì nán, zài zuò qū chù.
勃鞮奏曰:「群臣私約共迎新君,主公不可留矣!臣請為御,暫適高梁避難,再作區處。」
bù shuō huái gōng chū bēn gāo liáng.
不說懷公出奔高梁。
zài shuō gōng zǐ zhòng ěr, yīn lǚ xì qiǎn rén lái yíng, suì rù jìn jūn. lǚ shěng xì ruì kòu shǒu xiè zuì, zhòng ěr jiāng hǎo yán fǔ wèi. zhào shuāi jiù jì děng cóng wáng zhū chén, gè gè xiāng jiàn, tǔ lù xīn fù, gòng bǎo wú yú. lǚ xì dà yuè, nǎi fèng zhòng ěr rù qǔ wò chéng zhōng, cháo yú wǔ gōng zhī miào. jiàng dōu jiù chén, luán zhī xì qín wèi shǒu, yǐn zhe shì huì zhōu zhī qiáo yáng shé zhí xún lín fù xiān miè jī zhèng xiān dōu děng sān shí yú rén, jù zhì qǔ wò yíng jià, xì bù yáng liáng yáo mí hán jiǎn jiā pú tú děng lìng zuò yī bān, jù wǎng jiàng dōu jiāo wài yāo jiē.
再說公子重耳,因呂、郤遣人來迎,遂入晉軍。呂省、郤芮叩首謝罪,重耳將好言撫慰。趙衰、臼季等從亡諸臣,各各相見,吐露心腹,共保無虞。呂、郤大悅,乃奉重耳入曲沃城中,朝於武公之廟。絳都舊臣,欒枝、郤溱為首,引著士會、舟之僑、羊舌職、荀林父、先蔑箕、鄭先都等三十餘人,俱至曲沃迎駕,郤步揚、梁繇靡、韓簡、家僕徒等另做一班,俱往絳都郊外邀接。
zhòng ěr rù jiàng chéng jí wèi, shì wèi wén gōng.
重耳入絳城即位,是為文公。
àn zhòng ěr sì shí sān suì bēn dí, wǔ shí wǔ suì shì qí, liù shí yī suì shì qín, jí fù guó wèi jūn, nián yǐ liù shí èr suì yǐ.
按重耳四十三歲奔翟,五十五歲適齊,六十一歲適秦,及復國為君,年已六十二歲矣。
wén gōng jì lì, qiǎn rén zhì gāo liáng cì shā huái gōng. zi yǔ zì qù nián jiǔ yuè sì wèi, zhì jīn nián èr yuè bèi shā, shǒu wěi wèi jūn bù mǎn liù gè yuè, āi zāi! sì rén bó dī shōu ér zàng zhī, rán hòu táo huí. bù zài huà xià.
文公既立,遣人至高梁刺殺懷公。子圉自去年九月嗣位,至今年二月被殺,首尾為君不滿六個月,哀哉!寺人勃鞮收而葬之,然後逃回。不在話下。
què shuō wén gōng yàn láo qín jiāng gōng zǐ zhí děng, hòu kào qí jūn. yǒu pī bào kū bài yú dì, qǐng gǎi zàng qí fù pī zhèng fù, wén gōng xǔ zhī. wén gōng yù liú yòng pī bào, bào cí yuē: chén yǐ wěi zhì yú qín tíng, bù gǎn shì èr jūn yě. nǎi suí gōng zǐ zhí dào hé xī, huí fù qín mù gōng.
卻說文公宴勞秦將公子縶等,厚犒其軍。有丕豹哭拜於地,請改葬其父丕鄭父,文公許之。文公欲留用丕豹,豹辭曰:臣已委質於秦庭,不敢事二君也。」乃隨公子縶到河西,回復秦穆公。
mù gōng bān shī huí guó.
穆公班師回國。
shǐ chén yǒu shī měi qín mù gōng yún:
史臣有詩美秦穆公云:
lín lín chē qí guò hé dōng, lóng hǔ chéng shí qì xiàng xióng.
轔轔車騎過河東,龍虎乘時氣象雄。
jiǎ shǐ yōng zhōu wú yì lǚ, zòng rán duō zhù zěn chéng gōng?
假使雍州無義旅,縱然多助怎成功?
què shuō lǚ shěng xì ruì pò yú qín shì, suī rán yī shí yíng jiàng, xīn zhōng yí lǜ, dào dǐ bù néng shì rán, duì zhe zhào shuāi jiù jì zhū rén, wèi miǎn yǒu cán kuì zhī yì. yòu jiàn wén gōng jí wèi shù rì, bìng bù céng jué yī yǒu gōng, lù yī yǒu zuì, jǔ dòng bù cè, huái yí yì shén, nǎi xiāng yǔ jì jiào, yù lǜ jiā jiǎ zào fǎn fén shāo gōng gōng, shì le zhòng ěr, bié lì tā gōng zǐ wèi jūn.
卻說呂省、郤芮迫於秦勢,雖然一時迎降,心中疑慮,到底不能釋然,對著趙衰臼、季諸人,未免有慚愧之意。又見文公即位數日,並不曾爵一有功,戮一有罪,舉動不測,懷疑益甚,乃相與計較,欲率家甲造反焚燒公宮,弒了重耳,別立他公子為君。
sī xiǎng: zài cháo wú kě yǔ shāng zhě, wéi sì rén bó dī nǎi zhòng ěr zhī shēn chóu,, jīn zhòng ěr jí wèi, bó dī bì rán jù zhū, cǐ rén dǎn lì guò rén, kě yāo yǔ gòng shì. shǐ rén zhāo zhī, bó dī suí hū ér zhì. lǚ xì gào yǐ fén gōng zhī shì, bó dī xīn rán lǐng mìng, sān rén shà xuè wèi méng, yuē dìng èr yuè huì rì huì qí, yè bàn yī qí jǔ shì.
思想:「在朝無可與商者,惟寺人勃鞮乃重耳之深仇,,今重耳即位,勃鞮必然懼誅,此人膽力過人,可邀與共事。」使人招之,勃鞮隨呼而至。呂、郤告以焚宮之事,勃鞮欣然領命,三人歃血為盟,約定二月晦日會齊,夜半一齊舉事。
lǚ xì èr rén gè wǎng fēng yì àn jí rén zhòng, bù zài huà xià.
呂、郤二人各往封邑暗集人眾,不在話下。
què shuō bó dī suī rán dāng miàn yīng chéng, xīn zhōng bù yǐ wèi rán, sī liang dào: dāng chū fèng xiàn gōng zhī mìng qù fá pú chéng, yòu fèng huì gōng suǒ chà, qù cì zhòng ěr. zhè shì jié quǎn fèi yáo, gè wèi qí zhǔ. jīn rì huái gōng yǐ sǐ, zhòng ěr jí wèi, jìn guó fāng dìng, yòu gàn cǐ dà nì wú dào zhī shì, mò shuō zhòng ěr yǒu tiān rén zhī zhù, wèi bì chéng shì, zòng shǐ shā le zhòng ěr, tā cóng wáng xǔ duō háo jié, xiū xiǎng qīng qīng fàng guò le wǒ. bù rú sī xià wǎng xīn jūn chù chū shǒu, bǎ zhè huà tóu, fǎn zuò gè jìn shēn zhī jiē, cǐ jì shén miào.
卻說勃鞮雖然當面應承,心中不以為然,思量道:「當初奉獻公之命;去伐蒲城,又奉惠公所差,去刺重耳。這是桀犬吠堯,各為其主。今日懷公已死,重耳即位,晉國方定,又干此大逆無道之事,莫說重耳有天人之助,未必成事,縱使殺了重耳,他從亡許多豪傑,休想輕輕放過了我。不如私下往新君處出首,把這話頭,反做個進身之階,此計甚妙。」
yòu xiǎng: zì jǐ shì gè yǒu zuì zhī rén, bù biàn zhí kòu gōng gōng. suì yú shēn yè wǎng jiàn hú yǎn.
又想:「自己是個有罪之人,不便直叩公宮。」遂於深夜往見狐偃。
hú yǎn dà jīng, wèn yuē: rǔ dé zuì xīn jūn shén yǐ bù sī yuǎn yǐn bì huò, ér yín yè zhì cǐ hé yě?
狐偃大驚,問曰:「汝得罪新君甚矣#不思遠引避禍,而夤夜至此何也?」
bó dī yuē: mǒu zhī cǐ lái, zhèng yù jiàn xīn jūn, qiú guó jiù yī yǐn jìn ěr.
勃鞮曰:「某之此來,正欲見新君,求國舅一引進耳。」
hú yǎn yuē: rǔ jiàn zhǔ gōng, nǎi zì tóu sǐ yě.
狐偃曰:「汝見主公,乃自投死也。」
bó dī yuē: mǒu yǒu jī mì shì lái gào, yù jiù yī guó rén xìng mìng, bì miàn jiàn zhǔ gōng, fāng kě yán zhī.
勃鞮曰:「某有機密事來告,欲救一國人性命,必面見主公,方可言之。」
hú yǎn suì yǐn zhì gōng gōng mén shǒu, yǎn kòu mén xiān rù, jiàn le wén gōng, shù bó dī qiú jiàn zhī yǔ. wén gōng yuē: dī yǒu hé shì, jiù dé yī guó rén xìng mìng? cǐ bì tuō yán qiú jiàn, jiè jiù shì zuò miàn qíng tǎo ráo ěr.
狐偃遂引至公宮門首,偃叩門先入,見了文公,述勃鞮求見之語。文公曰:「鞮有何事,救得一國人性命?此必託言求見,借舅氏作面情討饒耳。」
hú yǎn yuē: chú ráo zhī yán, shèng rén zé yān.' zhǔ gōng xīn lì, zhèng yí juān qì xiǎo fèn, guǎng nà zhōng gào, bù kě jù zhī.
狐偃曰:「『芻蕘之言,聖人擇焉。'主公新立,正宜捐棄小忿,廣納忠告,不可拒之。」
wén gōng yì yóu wèi shì, nǎi shǐ jìn shì chuán yǔ zé zhī yuē: rǔ zhǎn guǎ rén zhī mèi, cǐ yī yóu zài, guǎ rén měi yī jiàn zhī hán xīn. rǔ yòu zhì dí xíng cì guǎ rén, huì gōng xiàn rǔ sān rì qǐ shēn, rǔ cì rì jí xíng, xìng wǒ tiān mìng jiàn yòu, bù zāo dú shǒu. jīn guǎ rén rù guó, rǔ yǒu hé miàn mù lái jiàn? kě sù táo dùn, chí zé zhí rǔ fù xíng yǐ!
文公意猶未釋,乃使近侍傳語責之曰:「汝斬寡人之袂,此衣猶在,寡人每一見之寒心。汝又至翟行刺寡人,惠公限汝三日起身,汝次日即行,幸我天命見祐,不遭毒手。今寡人入國,汝有何面目來見?可速逃遁,遲則執汝付刑矣!」
bó dī hē hē dà xiào yuē: zhǔ gōng zài wài bēn zǒu shí jiǔ nián, shì qíng shàng wèi shú tòu yé? xiān jūn xiàn gōng, yǔ jūn fù zǐ: huì gōng zé jūn zhī dì yě. fù chóu qí zi, dì chóu qí xiōng, kuàng bó dī hū? bó dī xiǎo chén, cǐ shí wéi zhī yǒu xiàn huì, ān zhī yǒu jūn zāi? xī guǎn zhòng wèi gōng zǐ jiū shè huán gōng zhōng qí gōu, huán gōng yòng zhī, suì bó tiān xià, rú jūn suǒ jiàn. jiāng xiū shè gōu zhī yuàn, ér shī méng zhǔ zhī yè yǐ. bù jiàn chén, bù wèi chén sǔn, dàn kǒng chén qù, ér jūn zhī huò bù yuǎn yě.
勃鞮呵呵大笑曰:「主公在外奔走十九年,世情尚未熟透耶?先君獻公,與君父子:惠公則君之弟也。父仇其子,弟仇其兄,況勃鞮乎?勃鞮小臣,此時惟知有獻、惠,安知有君哉?昔管仲為公子糾射桓公中其鈎,桓公用之,遂伯天下,如君所見。將修射鈎之怨,而失盟主之業矣。不見臣,不為臣損,但恐臣去,而君之禍不遠也。」
hú yǎn zòu yuē: bó dī bì yǒu suǒ wén ér lái, jūn bì jiàn zhī.
狐偃奏曰:「勃鞮必有所聞而來,君必見之。」
wén gōng nǎi zhào bó dī rù gōng. bó dī bìng bù xiè zuì, dàn zài bài kǒu chēng: hè xǐ!
文公乃召勃鞮入宮。勃鞮並不謝罪,但再拜口稱:「賀喜!」
wén gōng yuē: guǎ rén sì wèi jiǔ yǐ, rǔ jīn rì fāng chēng hè, bù yǐ wǎn hū?
文公曰:「寡人嗣位久矣,汝今日方稱賀,不已晚乎?」
bó dī duì yuē: jūn suī jí wèi, wèi zú hè yě. dé bó dī, cǐ wèi fāng wěn, nǎi kě hè ěr!
勃鞮對曰:「君雖即位,未足賀也。得勃鞮,此位方穩,乃可賀耳!」
wén gōng guài qí yán, píng kāi zuǒ yòu, yuàn wén qí shuō.
文公怪其言,屏開左右,願聞其說。
bó dī jiāng lǚ xì zhī móu, rú cǐ nèn bān, xì shù yī biàn, jīn qí dǎng bù mǎn chéng zhōng, èr zéi yòu wǎng fēng yì jù bīng, zhǔ gōng bù ruò chéng jiān yǔ hú guó jiù wēi fú chū chéng, wǎng qín guó qǐ bīng, fāng kě píng cǐ nán yě. chén qǐng liú cǐ, wèi zhū èr zéi zhī nèi yīng.
勃鞮將呂、郤之謀,如此恁般,細述一遍,「今其黨布滿城中,二賊又往封邑聚兵,主公不若乘間與狐國舅微服出城,往秦國起兵,方可平此難也。臣請留此,為誅二賊之內應。」
hú yǎn yuē: shì yǐ pò yǐ, chén qǐng cóng xíng, guó zhōng zhī shì, zi yú bì néng liào lǐ.
狐偃曰:「事已迫矣,臣請從行,國中之事,子余必能料理。」
wén gōng dīng zhǔ bó dī: fán shì liú xīn, dāng yǒu zhòng shǎng.
文公叮囑勃鞮:「凡事留心,當有重賞。」
bó dī kòu shǒu cí chū.
勃鞮叩首辭出。
wén gōng yǔ hú yǎn shāng yì le duō shí, shǐ hú yǎn yù bèi wēn chē yú gōng zhī hòu mén, zhǐ yòng shù rén xiāng suí. wén gōng zhào xīn fù nèi shì, fēn fù rú cǐ rú cǐ, bù kě xiè lòu. shì wǎn, yī jiù rú cháng jiù qǐn. zhì wǔ gǔ, tuō yán gǎn hán jí fù bìng, shǐ xiǎo nèi shì zhí dēng rú cè, suì chū hòu mén, yǔ hú yǎn dēng chē chū chéng ér qù.
文公與狐偃商議了多時,使狐偃預備溫車於宮之後門,只用數人相隨。文公召心腹內侍,吩咐如此如此,不可泄漏。是晚,依舊如常就寢。至五鼓,託言感寒疾腹病,使小內侍執燈如廁,遂出後門,與狐偃登車出城而去。
cì zǎo, gōng zhōng jù chuán zhǔ gōng yǒu bìng, gè lái qǐn shì wèn ān, jù cí bù jiàn. gōng zhōng wú yǒu zhī qí chū wài zhě.
次早,宮中俱傳主公有病,各來寢室問安,俱辭不見。宮中無有知其出外者。
tiān míng, bǎi guān qí jí cháo mén, bù jiàn wén gōng shì cháo, lái zhì gōng gōng xún wèn, zhǐ jiàn zhū fēi shuāng bì, mén shàng guà zhe yī miàn miǎn cháo pái. shǒu mén zhě yuē: zhǔ gōng yè lái ǒu rǎn hán jí, bù néng xià chuáng, zhí dài sān yuè shuò shì cháo, fāng kě jiē jiàn liè wèi yě.
天明,百官齊集朝門,不見文公視朝,來至公宮詢問,只見朱扉雙閉,門上掛著一面免朝牌。守門者曰:「主公夜來偶染寒疾,不能下床,直待三月朔視朝,方可接見列位也。」
zhào shuāi yuē: zhǔ gōng xīn lì, bǎi shì wèi jǔ, hū yǒu cǐ jí, zhèng shì: tiān yǒu bù cè fēng yún, rén yǒu dàn xī huò fú'.
趙衰曰:「主公新立,百事未舉,忽有此疾,正是:『天有不測風雲,人有旦夕禍福'。」
zhòng rén xìn yǐ wèi zhēn, gè gè tàn xī ér qù.
眾人信以為真,各各嘆息而去。
lǚ. xì èr rén wén zhī wén gōng huàn bìng bù chū, zhí zhì sān yuè shuò fāng cái shì cháo, àn àn huān xǐ yuē: tiān jiào wǒ shā zhòng ěr yě!
呂。郤二人聞知文公患病不出,直至三月朔方才視朝,暗暗歡喜曰:「天教我殺重耳也!」
qiě shuō jìn wén gōng. hú yǎn qián xíng lí le jìn jiè, zhí rù qín bāng, qiǎn rén zhì mì shū yú qín mù gōng, yuē yú wáng chéng xiāng huì. mù gōng wén jìn hóu wēi xíng lái dào, xīn zhī guó zhōng yǒu biàn. nǎi tuō yán chū liè, jí rì mìng jià, jìng zhì wáng chéng lái huì jìn hóu. xiāng jiàn zhī jiān, shuō míng lái yì. mù gōng xiào yuē: tiān mìng yǐ dìng, lǚ xì bèi hé néng wèi zāi? wú liào zi yú zhū rén, bì néng bàn zéi, jūn wù lǜ yě!
且說晉文公。狐偃潛行離了晉界,直入秦邦,遣人緻密書於秦穆公,約於王城相會。穆公聞晉侯微行來到,心知國中有變。乃託言出獵,即日命駕,竟至王城來會晉侯。相見之間,說明來意。穆公笑曰:「天命已定,呂、郤輩何能為哉?吾料子余諸人,必能辦賊,君勿慮也!」
nǎi qiǎn dà jiāng gōng sūn zhī tún bīng hé kǒu, dǎ tàn jiàng dōu xiāo xī, pián yí xíng shì. jìn hóu quán zhù wáng chéng.
乃遣大將公孫枝屯兵河口,打探絳都消息,便宜行事。晉侯權住王城。
què shuō bó dī kǒng lǚ xì èr rén jiàn yí, shù rì qián, biàn jì sù yú xì ruì zhī jiā, jiǎ zuò shāng liáng. zhì èr yuè huì rì, bó dī shuō xì ruì yuē: zhǔ gōng yuē lái zǎo shì cháo, xiǎng bìng dāng xiǎo yù, gōng zhōng huǒ qǐ, bì rán chū wài, lǚ dài fū shǒu zhù qián mén, xì dài fū shǒu zhù hòu mén, wǒ lǐng jiā zhòng jù cháo mén, yǐ è jiù huǒ zhī rén, zhòng ěr suī chā chì nán táo yě.
卻說勃鞮恐呂、郤二人見疑,數日前,便寄宿於郤芮之家,假作商量。至二月晦日,勃鞮說郤芮曰:「主公約來早視朝,想病當小愈,宮中火起,必然出外,呂大夫守住前門,郤大夫守住後門,我領家眾據朝門,以遏救火之人,重耳雖插翅難逃也。」
xì ruì yǐ wèi rán, yán yú lǚ shěng.
郤芮以為然,言於呂省。
shì wǎn, jiā zhòng gè dài bīng qì huǒ zhǒng, fēn tóu sì sàn mái fú. yuē mò sān gēng shí fēn, yú gōng mén fàng qǐ huǒ lái, nà huǒ shì hǎo bù xiōng měng.
是晚,家眾各帶兵器火種,分頭四散埋伏。約莫三更時分,於宮門放起火來,那火勢好不兇猛。
gōng rén dōu zài shuì mèng zhōng jīng xǐng, zhī dào gōng zhōng yí lòu, dà jīng xiǎo guài, yī qí dōu luàn qǐ lái. huǒ guāng zhōng dàn jiàn gē jiǎ fēn fēn, dōng chōng xī zhuàng, kǒu nèi dà hū: bú yào zǒu le zhòng ěr!
宮人都在睡夢中驚醒,只道宮中遺漏,大驚小怪,一齊都亂起來。火光中但見戈甲紛紛,東沖西撞,口內大呼:「不要走了重耳!」
gōng rén yù huǒ zhě, làn é jiāo tóu féng bīng zhě, shāng zhī sǔn tǐ. āi kū zhī shēng, ěr bù rěn wén. lǚ shěng zhàng jiàn zhí rù qǐn gōng, lái xún wén gōng, bìng wú zōng yǐng zhuàng jiàn xì ruì, yì zhàng jiàn cóng hòu zǎi mén rù lái, wèn lǚ shěng: céng liǎo shì fǒu?
宮人遇火者,爛額焦頭;逢兵者,傷肢損體。哀哭之聲,耳不忍聞。呂省仗劍直入寢宮,來尋文公,並無蹤影;撞見郤芮,亦仗劍從後宰門入來,問呂省:「曾了事否?」
lǚ shěng duì dá bù chū, zhǐ shì yáo tóu. èr rén yòu mào huǒ fù shēn sōu xún yī biàn, hū wén wài miàn hǎn shēng dà jǔ, bó dī cāng máng lái bào yuē: hú zhào luán wèi děng gè jiā, xī qǐ bīng zhòng qián lái jiù huǒ, ruò zhì tiān míng, kǒng guó rén jù jí, wǒ děng nán yǐ tuō shēn, bù rú chéng luàn chū chéng, hòu zhì tiān míng, dǎ tīng jìn hóu sǐ shēng de què, zài zuò qū chù.
呂省對答不出,只是搖頭。二人又冒火覆身搜尋一遍,忽聞外面喊聲大舉,勃鞮倉忙來報曰:「狐、趙、欒、魏等各家,悉起兵眾前來救火,若至天明,恐國人俱集,我等難以脫身,不如乘亂出城,候至天明,打聽晉侯死生的確,再作區處。」
lǚ xì cǐ shí, bù céng shā dé zhòng ěr, xīn zhōng zǎo yǐ zhe máng le, quán wú zhǔ yì, zhǐ de hào zhào qí dǎng, shā chū cháo mén ér qù. shǐ guān yǒu shī yún:
呂、郤此時,不曾殺得重耳,心中早已著忙了,全無主意,只得號召其黨,殺出朝門而去。史官有詩云:
dú huǒ wú qíng shì xiè chéng, shuí zhī chē jià zài wáng chéng?
毒火無情弒械成,誰知車駕在王城?
jìn hóu ruò jì liú mèi hèn, ān dé qián xíng huì jiù shēng?
晉侯若記留袂恨,安得潛行會舅甥?
qiě shuō hú zhào luán wèi děng gè wèi dài fū, wàng jiàn gōng zhōng shī huǒ, jí máng liǎn jí bīng zhòng, zhǔn bèi náo gōu shuǐ tǒng, qián lái jiù huǒ, yuán bù céng dǎ zhàng sī shā. zhí zhì tiān míng, jiāng huǒ pū miè, fāng zhī lǚ xì èr rén zào fǎn, bù jiàn le jìn hóu, hǎo dà chī jīng. yǒu xiān qián fēn fù xīn fù nèi shì, huǒ zhōng táo chū, gào zhī: zhǔ gōng shù rì qián, yú wǔ gǔ wēi fú chū gōng, bù zhī qù xiàng.
且說狐、趙、欒、魏等各位大夫,望見宮中失火,急忙斂集兵眾,準備撓鈎水桶,前來救火,原不曾打仗廝殺。直至天明,將火撲滅,方知呂、郤二人造反,不見了晉侯,好大吃驚。有先前吩咐心腹內侍,火中逃出,告知:「主公數日前,於五鼓微服出宮,不知去向。」
zhào shuāi yuē: cǐ shì wèn hú guó jiù biàn zhī.
趙衰曰:「此事問狐國舅便知。」
hú máo yuē: wú dì zǐ fàn, yì yú shù rì qián rù gōng, shì yè biàn bù céng guī jiā. xiǎng jūn chén xiāng suí, bì rán yù zhī èr zéi zhī nì móu. wú děng zhǐ suǒ yán shǒu dū chéng, xiū qì gōng qǐn, yǐ dài zhǔ gōng zhī guī kě yě.
狐毛曰:「吾弟子犯,亦於數日前入宮,是夜便不曾歸家。想君臣相隨,必然預知二賊之逆謀。吾等只索嚴守都城,修葺宮寢,以待主公之歸可也。」
wèi chōu yuē: zéi chén zào nì, fén gōng shì zhǔ, jīn suī táo bù yuǎn, qǐ fù wǒ yī lǚ zhī shī, zhuī ér zhǎn zhī.
魏犨曰:「賊臣造逆,焚宮弒主,今雖逃不遠,乞付我一旅之師,追而斬之。」
zhào shuāi yuē: jiǎ bīng, guó jiā dà quán, zhǔ gōng bù zài, shuí gǎn shàn dòng? èr zéi suī táo, bù jiǔ dāng shòu shǒu yǐ.
趙衰曰:「甲兵,國家大權,主公不在,誰敢擅動?二賊雖逃,不久當授首矣。」
zài shuō lǚ xì děng tún bīng jiāo wài, dǎ tīng dé jìn jūn wèi sǐ, zhū dài fū bì chéng jǐn shǒu. kǒng qí lái zhuī, yù bēn tā guó, dàn wèi jué suǒ xiàng. bó dī dài zhī yuē: jìn jūn fèi zhì, cóng lái jiē chū qín yì, kuàng èr wèi yǔ qín jūn yuán yǒu jiù shí, jīn jiǎ shuō gōng gōng shī huǒ, zhòng ěr fén sǐ, qù tóu qín jūn, yíng gōng zǐ yōng ér lì zhī, zhòng ěr suī bù sǐ, yì nán zài rù yǐ.
再說呂、郤等屯兵郊外,打聽得晉君未死,諸大夫閉城謹守。恐其來追,欲奔他國,但未決所向。勃鞮紿之曰:「晉君廢置,從來皆出秦意,況二位與秦君原有舊識,今假說公宮失火,重耳焚死,去投秦君,迎公子雍而立之,重耳雖不死,亦難再入矣。」
lǚ shěng yuē: qín jūn xiàng yǔ wǒ yǒu wáng chéng zhī méng, jīn rì zhǐ hé tóu zhī. dàn wèi zhī qín kěn róng nà fǒu?
呂省曰:「秦君向與我有王城之盟,今日只合投之。但未知秦肯容納否?」
bó dī yuē: wú dāng xiān wǎng dào yì, rú qí kǎi xǔ, jí dāng xié wǎng bù rán, zài zuò jì jiào.
勃鞮曰:「吾當先往道意,如其慨許,即當偕往;不然,再作計較。」
bó dī xíng zhì hé kǒu, wén gōng sūn zhī tún bīng hé xī, jí dù hé qiú jiàn, gè gè tǔ lù xīn fù, shuō chū zhēn qíng. gōng sūn zhī yuē: jì zéi chén jiàn tóu, dāng yòu ér zhū zhī, yǐ zhèng guó fǎ, wú fù pián yí zhī tuō kě yě.
勃鞮行至河口,聞公孫枝屯兵河西,即渡河求見,各各吐露心腹,說出真情。公孫枝曰:「既賊臣見投,當誘而誅之,以正國法,無負便宜之託可也。」
nǎi wèi shū tuō bó dī wǎng zhào lǚ xì. shū lüè yuē:
乃為書托勃鞮往召呂、郤。書略曰:
xīn jūn rù guó, yǔ guǎ jūn yuán yǒu gē dì zhī yuē. guǎ jūn shǐ zhī sù bīng hé xī, lǐ míng jiāng jiè, kǒng xīn jūn fù rú huì gōng gù shì yě. jīn wén xīn jūn huǒ è, èr dài fū yǒu yì yú gōng zǐ yōng, cǐ guǎ jūn zhī suǒ yuàn wén, dài fū qí sù lái gòng jì.
新君入國,與寡君原有割地之約。寡君使枝宿兵河西,理明疆界,恐新君復如惠公故事也。今聞新君火厄,二大夫有意於公子雍,此寡君之所願聞,大夫其速來共計。
lǚ xì dé shū, xīn rán ér wǎng. zhì hé xī jūn zhōng, gōng sūn zhī chū yíng, xù huà zhī hòu, shè xí xiāng kuǎn. lǚ xì tǎn rán bù yí. shuí zhī gōng sūn zhī yù qiǎn rén bào zhī qín mù gōng, xiān zhì wáng chéng děng hòu, lǚ xì děng liú lián sān rì, yuàn jiàn qín jūn.
呂、郤得書,欣然而往。至河西軍中,公孫枝出迎,敘話之後,設席相款。呂、郤坦然不疑。誰知公孫枝預遣人報知秦穆公,先至王城等候,呂、郤等留連三日,願見秦君。
gōng sūn zhī yuē: guǎ jūn jià zài wáng chéng, tóng wǎng kě yě chē tú zàn tún cǐ dì, qí dài fū fǎn jià, yī tóng jì hé hé rú? lǚ xì cóng qí yán.
公孫枝曰:「寡君駕在王城,同往可也;車徒暫屯此地,俟大夫返駕,一同濟河何如?」呂、郤從其言。
xíng zhì wáng chéng, bó dī tóng gōng sūn zhī xiān qū rù chéng, jiàn le qín mù gōng, shǐ pī bào wǎng yíng lǚ xì. mù gōng fú jìn wén gōng yú wéi píng zhī hòu. lǚ xì děng jì zhì, yè jiàn yǐ bì, shuō qǐ yíng lì zi yōng zhī shì.
行至王城,勃鞮同公孫枝先驅入城,見了秦穆公,使丕豹往迎呂、郤。穆公伏晉文公於圍屏之後。呂、郤等繼至,謁見已畢,說起迎立子雍之事。
mù gōng yuē: gōng zǐ yōng yǐ zài cǐ le. lǚ xì qí shēng yuē: yuàn qiú yī jiàn.
穆公曰:「公子雍已在此了。」呂、郤齊聲曰:「願求一見。」
mù gōng hū yuē: xīn jūn kě chū yǐ!
穆公呼曰:「新君可出矣!」
zhǐ jiàn wéi píng hòu yī wèi guì rén, bù huāng bù máng, chā shǒu bù chū. lǚ xì zhēng yǎn kàn zhī, nǎi wén gōng zhòng ěr yě. xià dé lǚ shěng xì ruì hún bù fù tǐ, kǒu chēng: gāi sǐ! kòu tóu bù yǐ. mù gōng yāo wén gōng tóng zuò. wén gōng dà mà: nì zéi! guǎ rén hé fù yú rǔ ér fǎn. ruò fēi bó dī chū shǒu, qián chū gōng mén, guǎ rén yǐ wèi huī jìn yǐ.
只見圍屏後一位貴人,不慌不忙,叉手步出。呂、郤睜眼看之,乃文公重耳也。嚇得呂省、郤芮魂不附體,口稱:「該死!」叩頭不已。穆公邀文公同坐。文公大罵:「逆賊!寡人何負於汝而反。若非勃鞮出首,潛出宮門,寡人已為灰燼矣。」
lǚ xì cǐ shí fāng zhī wèi bó dī suǒ mài.
呂、郤此時方知為勃鞮所賣。
bào chēng: bó dī shí shà xuè tóng móu, yuàn yǔ jù sǐ.
報稱:「勃鞮實歃血同謀,願與俱死。」
wén gōng xiào yuē: bó dī ruò bù gòng shà, ān zhī rǔ móu rú cǐ.
文公笑曰:「勃鞮若不共歃,安知汝謀如此。」
hē jiào wǔ shì ná xià, jiù mìng bó dī jiān zhǎn. xū yú, èr kē rén tóu xiàn yú jiē xià.
喝叫武士拿下,就命勃鞮監斬。須臾,二顆人頭獻於階下。
kě lián lǚ shěng xì ruì fǔ zuǒ huì huái, yě suàn yī shí háo jié, suǒ xìng tún jūn lú liǔ zhī shí, yǔ zhòng ěr zuò gè tóu dí, bù shī wèi cóng yī zhōng chén. jì yǐ yíng jiàng, yòu fù bèi pàn, jīn rì wèi gōng sūn zhī suǒ yòu, sǐ yú wáng chéng, shēn míng jù bài, qǐ bù āi zāi?
可憐呂省、郤芮輔佐惠、懷,也算一時豪傑,索性屯軍廬柳之時,與重耳做個頭敵,不失為從一忠臣。既已迎降,又復背叛,今日為公孫枝所誘,死於王城,身名俱敗,豈不哀哉?
wén gōng jí qiǎn bó dī, jiāng lǚ xì shǒu jí wǎng hé xī zhāo fǔ qí zhòng, yī miàn jiāng jié yīn chí bào guó zhōng.
文公即遣勃鞮,將呂郤首級往河西招撫其眾,一面將捷音馳報國中。
zhòng dài fū jiē xǐ yuē: bù chū zi yú suǒ liào yě? zhào shuāi děng máng bèi fǎ jià, wǎng hé dōng yíng jiē jìn hóu. yào zhī hòu shì rú hé, qiě kàn xià huí fēn jiě.
眾大夫皆喜曰:「不出子余所料也?」趙衰等忙備法駕,往河東迎接晉侯。要知後事如何,且看下回分解。