strong qín fù xiá lì gōng fù guó shā zi tuí huì wáng fǎn zhèng strong
擒傅暇厲公復國 殺子頹惠王反正
huà shuō qí huán gōng guī guó, guǎn zhòng zòu yuē: dōng qiān yǐ lái, mò qiáng yú zhèng. zhèng miè dōng guó ér dōu zhī, qián sōng hòu hé, yòu luò zuǒ jì, hǔ láo zhī xiǎn, wén yú tiān xià. gù zài xī zhuāng gōng shì zhī, yǐ fá sòng jiān xǔ, kàng jù wáng shī, jīn yòu yǔ chǔ wèi dǎng. chǔ, jiàn guó yě, dì dà bīng qiáng, tūn shì hàn yáng zhū guó, yǔ zhōu wèi dí. jūn ruò yù píng wáng shì ér bà zhū hóu, fēi rǎng chǔ bù kě yù rǎng chǔ, bì xiān dé zhèng! huán gōng yuē: wú zhī zhèng wèi zhōng guó zhī shū, jiǔ yù shōu zhī, hèn wú jì ěr! níng qī jìn yuē: zhèng gōng zǐ tū wèi jūn èr zài, jì zú zhú zhī ér lì zi hū, gāo qú mí shì hū ér lì zi mén, wǒ xiān jūn shā zi mén, jì zú yòu lì zi yí. jì zú yǐ chén zhú jūn, zi yí yǐ dì cuàn xiōng, fàn fēn nì lún, jiē dāng shēng tǎo. jīn zi tū zài lì, rì móu xí zhèng kuàng jì zú yǐ sǐ, zhèng guó wú rén. zhǔ gōng mìng yī jiāng wǎng lì, sòng tū rù zhèng, zé tū bì huái zhǔ gōng zhī dé, běi miàn ér cháo qí yǐ! huán gōng rán zhī. suì mìng bīn xū wú yǐn bīng chē èr bǎi chéng, tún yú lì chéng èr shí lǐ zhī wài. bīn xū wú yù qiǎn rén zhì qí hóu zhī yì. zhèng lì gōng tū xiān wén jì zú sǐ xìn, mì chà xīn fù dào zhèng guó dǎ tīng xiāo xī, hū wén qí hóu qiǎn bīng sòng jǐ guī guó, xīn zhōng dà xǐ, chū chéng yuǎn jiē, dà pái yàn huì. èr rén xù huà jiān, zhèng guó chāi rén yǐ zhuǎn, huí shuō: jì zhòng yǐ sǐ, rú jīn shū zhān wèi shàng dài fū. bīn xū wú yuē: shū zhān hé rén? zhèng bó tū yuē: zhì guó zhī liáng, fēi jiāng cái yě! chāi rén yòu bǐng: zhèng chéng yǒu yī qí shì, nán mén zhī nèi, yǒu yī shé zhǎng bā chǐ, qīng tóu huáng wěi mén wài yòu yǒu yī shé, zhǎng zhàng yú, hóng tóu lǜ wěi, dòu yú mén què zhī zhōng, sān rì sān yè, bù fēn shèng fù. guó rén guān zhě rú shì, mò gǎn jìn zhī. hòu shí qī rì, nèi shé bèi wài shé yǎo sǐ, wài shé jìng bēn rù chéng, zhì tài miào zhī zhōng, hū rán bù jiàn. xū wú qiàn shēn hè zhèng bó yuē: jūn wèi dìng yǐ. zhèng bó tū yuē: hé yǐ zhī zhī? xū wú yuē: zhèng guó wài shé jí jūn yě, zhǎng zhàng yú, jūn jū zhǎng yě. nèi shé zi yí yě, zhǎng bā chǐ, dì yě. shí qī rì ér nèi shé bèi shāng, wài shé rù chéng zhě, jūn chū wáng yǐ jiǎ shēn zhī xià, jīn dāng xīn chǒu zhī xià, qià shí yǒu qī nián yǐ. nèi shé shāng sǐ, cǐ zi yí shī wèi zhī zhào, wài shé rù yú tài miào, jūn zhǔ zōng sì zhī zhēng yě. wǒ zhǔ fāng shēn dà yì yú tiān xià, jiāng nà jūn yú zhèng wèi, shé dòu shì dāng qí shí, dài tiān yì hū! zhèng bó tū yuē: chéng rú jiāng jūn zhī yán, méi shì bù gǎn fù dé! bīn xū wú nǎi yǔ zhèng bó dìng jì, yè xí dà líng. fù xiá lǜ bīng chū zhàn, liǎng xià jiāo fēng, bù yú bīn xū wú rào chū bèi hòu, xiān dǎ pò dà líng, chā le qí guó qí hào. fù xiá zhī lì bù dí, zhǐ de xià chē tóu xiáng. zhèng bó tū xián fù xiá shí qī nián xiāng jù zhī hèn, yǎo yá qiè chǐ, chì zuǒ yòu: zhǎn qì bào lái! fù xiá dà hū yuē: jūn bù yù rù zhèng yé, hé wèi shā wǒ? zhèng bó tū huàn zhuǎn wèn zhī, fù xiá yuē: jūn ruò shè chén yī mìng, chén yuàn xiāo zi yí zhī shǒu. zhèng bó tū yuē: rǔ yǒu hé cè, néng shā zi yí? bù guò yǐ gān yán hōng guǎ rén, yù tuō shēn guī zhèng ěr. xiá yuē: dāng jīn zhèng zhèng jiē shū zhān suǒ zhǎng, chén yǔ shū zhān zhì hòu, jūn néng shè wǒ, wǒ qián rù zhèng guó, yǔ zhān móu zhī, zi yí zhī shǒu, bì xiàn yú zuò xià. zhèng bó tū dà mà: lǎo zéi jiān zhà, yān gǎn kuáng wú! wú jīn fàng rǔ rù chéng, rǔ jiāng yǔ shū zhān qǐ bīng jù wǒ yǐ. bīn xū wú yuē: xiá zhī qī nú, jiàn zài dà líng, kě qiú yú lì chéng wèi zhì. fù xiá kòu tóu qiú āi: rú chén shī xìn, zhū chén qī zǐ. qiě zhǐ tiān rì wèi shì. zhèng bó tū nǎi zòng zhī. fù xiá zhì zhèng, yè jiàn shū zhān. zhān jiàn xiá, dà jīng yuē: rǔ shǒu dà líng, hé yǐ zhì cǐ? xiá yuē: qí hóu yù zhèng zhèng wèi, mìng dà jiāng bīn xū wú tǒng lǐng dà jūn, sòng gōng zǐ tū guī guó. dà líng yǐ shī, xiá lián yè táo mìng zhì cǐ, qí bīng dàn wǎn dāng zhì, shì zài wēi jí. zi néng zhǎn zi yí zhī shǒu, kāi chéng yíng zhī, fù guì kě bǎo, yì miǎn shēng líng tú tàn. zhuǎn huò wèi fú, zài cǐ yī shí. bù rán, huǐ wú jí yǐ! zhān wén yán hēi rán, liáng jiǔ yuē: wú xiàng rì yuán zhǔ yíng lì gù jūn zhī yì, wèi jì zhòng suǒ zǔ jīn jì zhòng wù gù, shì tiān zhù gù jūn, wéi tiān bì yǒu jiù, dàn bù zhī jì jiāng ān chū? xiá yuē: kě tōng xìn lì chéng, lìng sù jìn bīng, zi chū chéng, wěi wèi jù dí, zi yí bì lín chéng guān zhàn, wú qù biàn tú zhī, zi yǐn gù jūn rù chéng, dà shì dìng yǐ. shū zhān cóng qí móu, mì shǐ rén zhì shū yú tū, fù xiá rán hòu cān jiàn zi yí, sù yǐ qí bīng zhù tū, dà líng shī xiàn zhī shì, zi yí dà jīng yuē: gū dāng yǐ zhòng lù qiú jiù yú chǔ, dài chǔ bīng dào rì, nèi wài jiā gōng, qí bīng kě tuì. shū zhān gù huǎn qí shì, guò èr rì, shàng wèi fā shǐ wǎng. dié bào: lì jūn yǐ zhì chéng xià. shū zhān yuē: chén dāng yǐn bīng chū zhàn, jūn tóng fù xiá dēng chéng gù shǒu. zi yí xìn yǐ wèi rán. què shuō zhèng bó tū yǐn bīng xiān dào, shū zhān lüè zhàn shù hé, bīn xū wú yǐn qí bīng dà jìn, shū zhān huí chē biàn zǒu, fù xiá cóng chéng shàng dà jiào yuē: zhèng shī bài yǐ! zi yí sù wú dǎn yǒng, biàn yù xià chéng, xiá cóng hòu cì zhī, zi yí sǐ yú chéng shàng. shū zhān jiào kāi chéng mén, zhèng bó tóng bīn xū wú yī tóng rù chéng. fù xiá xiān wǎng qīng gōng, yù zi yí èr zi, jù shā zhī. yíng tū fù wèi, guó rén sù fù lì gōng, huān shēng zhèn dì, lì gōng hòu huì bīn xū wú, yuē yǐ dōng shí yuè qīn zhì qí tíng qǐ méng. xū wú cí guī. lì gōng fù wèi shù rì, rén xīn dà dìng, nǎi wèi fù xiá yuē: rǔ shǒu dà líng, shí yǒu qī nián, lì jù guǎ rén, kě wèi zhōng yú jiù jūn yǐ jīn tān shēng wèi sǐ, fù wèi guǎ rén ér shì jiù jūn, rǔ xīn bù kě cè yě, guǎ rén dāng wèi zi yí bào chóu! hè lìng lì shì yā chū, zhǎn yú shì cáo, qí qī nú gū shè fú zhū. rán wēng yǒu shī tàn yún:
話說齊桓公歸國,管仲奏曰:「東遷以來,莫強於鄭。鄭滅東虢而都之,前嵩後河,右洛左濟,虎牢之險,聞於天下。故在昔莊公恃之,以伐宋兼許,抗拒王師,今又與楚為黨。楚,僭國也,地大兵強,吞噬漢陽諸國,與周為敵。君若欲屏王室而霸諸侯,非攘楚不可;欲攘楚,必先得鄭!」桓公曰:「吾知鄭為中國之樞,久欲收之,恨無計耳!」寧戚進曰:「鄭公子突為君二載,祭足逐之而立子忽,高渠彌弒忽而立子亹,我先君殺子亹,祭足又立子儀。祭足以臣逐君,子儀以弟篡兄,犯分逆倫,皆當聲討。今子突在櫟,日謀襲鄭;況祭足已死,鄭國無人。主公命一將往櫟,送突入鄭,則突必懷主公之德,北面而朝齊矣!」桓公然之。遂命賓須無引兵車二百乘,屯於櫟城二十里之外。賓須無預遣人致齊侯之意。鄭厲公突先聞祭足死信,密差心腹到鄭國打聽消息,忽聞齊侯遣兵送己歸國,心中大喜,出城遠接,大排宴會。二人敘話間,鄭國差人已轉,回說:「祭仲已死,如今叔詹為上大夫。」賓須無曰:「叔詹何人?」鄭伯突曰:「治國之良,非將才也!」差人又稟:「鄭城有一奇事,南門之內,有一蛇長八尺,青頭黃尾;門外又有一蛇,長丈余,紅頭綠尾,斗於門闕之中,三日三夜,不分勝負。國人觀者如市,莫敢近之。後十七日,內蛇被外蛇咬死,外蛇竟奔入城,至太廟之中,忽然不見。」須無欠身賀鄭伯曰:「君位定矣。」鄭伯突曰:「#何以知之?」須無曰:「鄭國外蛇即君也,長丈余,君居長也。內蛇子儀也,長八尺,弟也。十七日而內蛇被傷,外蛇入城者,君出亡以甲申之夏,今當辛丑之夏,恰十有七年矣。內蛇傷死,此子儀失位之兆,外蛇入於太廟,君主宗祀之徵也。我主方申大義於天下,將納君於正位,蛇斗適當其時,殆天意乎!」鄭伯突曰:「誠如將軍之言,沒世不敢負德!」賓須無乃與鄭伯定計,夜襲大陵。傅瑕率兵出戰,兩下交鋒,不虞賓須無繞出背後,先打破大陵,插了齊國旗號。傅瑕知力不敵,只得下車投降。鄭伯突銜傅瑕十七年相拒之恨,咬牙切齒,叱左右:「斬訖報來!」傅瑕大呼曰:「君不欲入鄭耶,何為殺我?」鄭伯突喚轉問之,傅瑕曰:「君若赦臣一命,臣願梟子儀之首。」鄭伯突曰:「汝有何策,能殺子儀?不過以甘言哄寡人,欲脫身歸鄭耳。」瑕曰:「當今鄭政皆叔詹所掌,臣與叔詹至厚,君能赦我,我潛入鄭國,與詹謀之,子儀之首,必獻於座下。」鄭伯突大罵:「老賊奸詐,焉敢誑吾!吾今放汝入城,汝將與叔詹起兵拒我矣。」賓須無曰:「瑕之妻孥,見在大陵,可囚於櫟城為質。」傅瑕叩頭求哀:「如臣失信,誅臣妻子。」且指天日為誓。鄭伯突乃縱之。傅瑕至鄭,夜見叔詹。詹見瑕,大驚曰:「汝守大陵,何以至此?」瑕曰:「齊侯欲正鄭位,命大將賓須無統領大軍,送公子突歸國。大陵已失,瑕連夜逃命至此,齊兵旦晚當至,事在危急。子能斬子儀之首,開城迎之,富貴可保,亦免生靈塗炭。轉禍為福,在此一時。不然,悔無及矣!」詹聞言嘿然,良久曰:「吾向日原主迎立故君之議,為祭仲所阻;今祭仲物故,是天助故君,違天必有咎,但不知計將安出?」瑕曰:「可通信櫟城,令速進兵,子出城,偽為拒敵,子儀必臨城觀戰,吾覷便圖之,子引故君入城,大事定矣。」叔詹從其謀,密使人致書於突,傅瑕然後參見子儀,訴以齊兵助突,大陵失陷之事,子儀大驚曰:「孤當以重賂求救於楚,待楚兵到日,內外夾攻,齊兵可退。」叔詹故緩其事,過二日,尚未發使往。諜報:「櫟軍已至城下。」叔詹曰:「臣當引兵出戰,君同傅瑕登城固守。」子儀信以為然。卻說鄭伯突引兵先到,叔詹略戰數合,賓須無引齊兵大進,叔詹回車便走,傅瑕從城上大叫曰:「鄭師敗矣!」子儀素無膽勇,便欲下城,瑕從後刺之,子儀死於城上。叔詹叫開城門,鄭伯同賓須無一同入城。傅瑕先往清宮,遇子儀二子,俱殺之。迎突復位,國人素附厲公,歡聲震地,厲公厚賄賓須無,約以冬十月親至齊庭乞盟。須無辭歸。厲公復位數日,人心大定,乃謂傅瑕曰:「汝守大陵,十有七年,力拒寡人,可謂忠於舊君矣;今貪生畏死,復為寡人而弒舊君,汝心不可測也,寡人當為子儀報仇!」喝令力士押出,斬於市曹,其妻孥姑赦弗誅。髯翁有詩嘆云:
zhèng tū jiān xióng shì suǒ wú, jiè rén chéng shì yòu xíng zhū.
鄭突奸雄世所無,借人成事又行誅。
fù xiá bù ài xū yú huó, yíng dé zhōng míng wàn gǔ hū.
傅瑕不愛須臾活,贏得忠名萬古呼。
yuán fán dāng xiān zàn lì zi yí, kǒng qí dé zuì, chēng jí gào lǎo, lì gōng shǐ rén zé zhī, nǎi zì yì ér sǐ. lì gōng fù zhì zhú jūn zhī zuì: shā gōng zǐ è qiáng chú bì yú shū zhān zhī jiā, shū zhān wèi zhī qiú shēng, nǎi miǎn sǐ, yuè qí zú gōng fù dìng shū chū bēn wèi guó. hòu sān nián, lì gōng zhào ér fù zhī, yuē: bù kě shǐ gòng shū wú hòu yě! jì zú yǐ sǐ wù lùn. shū zhān réng wèi zhèng qīng, dǔ shū shī shū bìng wèi dài fū, zhèng rén wèi zhī sān liáng.
原繁當先贊立子儀,恐其得罪,稱疾告老,厲公使人責之,乃自縊而死。厲公復治逐君之罪:殺公子閼;強鉏避於叔詹之家,叔詹為之求生,乃免死,刖其足;公父定叔出奔衛國。後三年,厲公召而復之,曰:「不可使共叔無後也!」祭足已死勿論。叔詹仍為正卿,堵叔、師叔並為大夫,鄭人謂之「三良」。
zài shuō qí huán gōng zhī zhèng bó tū yǐ fù guó, wèi èr guó, qù dōng yì céng qǐng méng, yù dà hé zhū hóu, xíng shēng dìng yuē. zhòng yuē: jūn xīn jǔ bà shì, bì yǐ jiǎn biàn wèi zhèng. huán gōng yuē: jiǎn biàn rú hé? guǎn zhòng yuē: chén cài zhū zì běi xìng zhī hòu, shì qí bù èr cáo bó suī wèi huì, yǐ tóng fá sòng zhī jǔ, cǐ sì guó, bù bì zài fán bēn zǒu. wéi sòng wèi wèi cháng yǔ huì, qiě dāng yī jiàn. qí zhū guó qí xīn, fāng jǔ méng yuē kě yě. yán wèi bì, hū chuán bào: zhōu wáng zài qiǎn dān miè bào sòng zhī pìn, yǐ zhì wèi guó. guǎn zhòng yuē: sòng kě chéng yǐ. wèi jū dào lù zhī zhōng, jūn dāng qīn zhì wèi dì wèi huì, yǐ qīn zhū hóu. huán gōng nǎi yuē sòng wèi zhèng sān guó, huì yú juàn dì, lián dān zi qí hóu, gòng shì wǔ wèi, bù yòng shà xuè, yī ràng ér sàn. zhū hóu dà yuè. qí hóu zhī rén xīn yuè cóng, nǎi dà hé sòng lǔ chén wèi zhèng xǔ zhū guó yú yōu dì, shà xuè wèi méng, shǐ dìng méng zhǔ zhī hào. cǐ zhōu lí wáng sān nián zhī dōng yě.
再說齊桓公知鄭伯突已復國,衛、二國,去冬亦曾請盟,欲大合諸侯,刑牲定約。仲曰:「君新舉霸事,必以簡便為政。」桓公曰:「簡便如何?」管仲曰:「陳、蔡、邾自北杏之後,事齊不貳;曹伯雖未會,已同伐宋之舉,此四國,不必再煩奔走。惟宋、衛未嘗與會,且當一見。俟諸國齊心,方舉盟約可也。」言未畢,忽傳報:「周王再遣單蔑報宋之聘,已至衛國。」管仲曰:「宋可成矣。衛居道路之中,君當親至衛地為會,以親諸侯。」桓公乃約宋、衛、鄭三國,會於鄄地,連單子、齊侯,共是五位,不用歃血,揖讓而散。諸侯大悅。齊侯知人心悅從,乃大合宋、魯、陳、衛、鄭、許諸國於幽地,歃血為盟,始定盟主之號。此周釐王三年之冬也。
què shuō chǔ wén wáng xióng zī, zì dé xī guī lì wèi fū rén, chǒng xìng wú bǐ, sān nián zhī nèi, shēng xià èr zi, zhǎng yuē xióng jiān, cì yuē xióng yùn. xī guī suī zài chǔ gōng sān zài, cóng bù yǔ chǔ wáng shuō huà. chǔ wáng guài zhī, yī rì, wèn qí bù yán zhī gù. xī guī chuí lèi bù dá, chǔ wáng gù qǐng yán zhī, duì yuē: wú yī fù rén ér shì èr fū, zòng bù néng shǒu jié ér sǐ, yòu hé miàn mù xiàng rén yán yǔ hū? yán qì lèi xià bù zhǐ. hú céng xiān shēng yǒu shī yún:
卻說楚文王熊貲,自得息媯立為夫人,寵幸無比,三年之內,生下二子,長曰熊囏,次曰熊惲。息媯雖在楚宮三載,從不與楚王說話。楚王怪之,一日,問其不言之故。息媯垂淚不答,楚王固請言之,對曰:「吾一婦人而事二夫,縱不能守節而死,又何面目向人言語乎?」言訖淚下不止。胡曾先生有詩云:
xī wáng shēn rù chǔ wáng jiā, huí kàn chūn fēng yī miàn huā.
息亡身入楚王家,回看春風一面花。
gǎn jiù bù yán cháng yǎn lèi, zhǐ yīng fān hèn yǒu róng huá.
感舊不言常掩淚,只應翻恨有容華。
chǔ wáng yuē: cǐ jiē cài xiàn wǔ zhī gù, gū dāng wèi fū rén bào cǐ chóu yě, fū rén wù yōu. nǎi xìng bīng fá cài, rù qí fú, cài hóu xiàn wǔ ròu tǎn fú zuì, jǐn chū qí kù cáng bǎo yù yǐ lù chǔ, chǔ shī fāng tuì. shì zhèng bó tū qiǎn shǐ gào fù guó yú chǔ, chǔ wáng yuē: tū fù wèi èr nián, nǎi shǐ gào gū, màn gū shén yǐ. fù xìng bīng fá zhèng, zhèng xiè zuì qǐng chéng, chǔ wáng xǔ zhī. zhōu lí wáng sì nián, zhèng bó tū wèi chǔ, bù gǎn cháo qí, qí huán gōng shǐ rén ràng zhī, zhèng bó shǐ shàng qīng shū zhān rú qí, wèi huán gōng yuē: bì yì kùn yú chǔ bīng, zǎo yè chéng shǒu, wèi huò xī jiān, shì yǐ wèi xiū suì shì. jūn ruò néng yǐ wēi jiā chǔ, guǎ jūn gǎn bù zhāo xī lì yú qí tíng hū? huán gōng è qí bù xùn, qiú zhān yú jūn fǔ, zhān shì xì táo huí zhèng guó, zì shì zhèng bèi qí shì chǔ, bù zài huà xià.
楚王曰:「此皆蔡獻舞之故,孤當為夫人報此仇也,夫人勿憂。」乃興兵伐蔡,入其郛,蔡侯獻舞肉袒伏罪,盡出其庫藏寶玉以賂楚,楚師方退。適鄭伯突遣使告復國於楚,楚王曰:「突復位二年,乃始告孤,慢孤甚矣。」復興兵伐鄭,鄭謝罪請成,楚王許之。周釐王四年,鄭伯突畏楚,不敢朝齊,齊桓公使人讓之,鄭伯使上卿叔詹如齊,謂桓公曰:「敝邑困於楚兵,早夜城守,未獲息肩,是以未修歲事。君若能以威加楚,寡君敢不朝夕立於齊庭乎?」桓公惡其不遜,囚詹於軍府,詹視隙逃回鄭國,自是鄭背齊事楚,不在話下。
zài shuō zhōu lí wáng zài wèi wǔ nián bēng, zi làng lì, shì wèi huì wáng. huì wáng zhī èr nián, chǔ wén wáng xióng zī yín bào wú zhèng, xǐ yú yòng bīng. xiān nián, céng yǔ bā jūn tóng fá shēn guó, ér jīng rǎo bā shī, bā jūn nù, suì xí nà chù, kè zhī, shǒu jiāng yán áo yóu yǒng shuǐ ér dùn, chǔ wáng shā yán áo, yán shì zhī zú yuàn wáng, zhì shì, yuē bā rén fá chǔ, yuàn wèi nèi yīng, bā bīng fá chǔ, chǔ wáng qīn jiāng yíng zhī, dà zhàn yú jīn, bù dī fáng yán zú shù bǎi rén, jiǎ zuò chǔ jūn, hùn rù zhèn zhōng, jìng lái gēn xún chǔ wáng, chǔ jūn dà luàn, bā bīng chéng zhī, suì dà bài chǔ, chǔ wáng miàn jiá zhōng jiàn ér bēn, bā jūn bù gǎn zhuī zhú, shōu bīng huí guó. yán shì zhī zú cóng zhī, suì wèi bā rén. chǔ wáng huí zhì fāng chéng, yè kòu chéng mén, yù quán zài mén nèi wèn yuē: jūn dé shèng hū! chǔ wáng yuē: bài yǐ! yù quán yuē: zì xiān wáng yǐ lái, chǔ bīng zhàn wú bù shèng, bā. xiǎo guó yě, wáng zì jiāng ér jiàn bài. níng bù wèi rén xiào hū? jīn huáng bù cháo chǔ, ruò fá huáng ér shèng, yóu kě zì jiě. suì bì mén bù nà. chǔ wáng fèn rán wèi jūn shì yuē: cǐ xíng zài bù shèng, guǎ rén bù guī yǐ! nǎi yí bīng fá huáng, wáng qīn gǔ, shì zú sǐ zhàn, bài huáng shī yú jí líng. shì yè sù yú yíng zhōng, mèng xī hóu nù qì bó bó ér qián yuē: gū hé zuì ér jiàn shā? yòu zhàn wú jiāng tǔ, yín wú qī shì, wú yǐ qǐng yú shàng dì yǐ. nǎi yǐ shǒu pī chǔ wáng zhī jiá, chǔ wáng dà jiào yī shēng, xǐng lái jiàn chuāng bèng liè, xuè liú bù zhǐ, jí chuán lìng huí jūn, zhì yú jiǎo dì, yè bàn ér hōng. yù quán yíng sàng guī zàng, zhǎng zi xióng sì lì. yù quán yuē: wú fàn wáng èr cì, zòng wáng bù jiā zhū, wú gǎn tōu shēng hū? wú jiāng cóng wáng yú dì xià! nǎi wèi jiā rén yuē: wǒ sǐ, bì zàng wǒ yú dié huáng, shǐ zi sūn zhī wǒ shǒu mén yě. suì zì jǐng ér sǐ. xióng jiān lián zhī, shǐ qí zi sūn shì wèi dà hūn. xiān rú zuǒ shì chēng yù quán wèi ài jūn, shǐ guān yǒu shī bó zhī, yuē:
再說周釐王在位五年崩,子閬立,是為惠王。惠王之二年,楚文王熊貲淫暴無政,喜於用兵。先年,曾與巴君同伐申國,而驚擾巴師,巴君怒,遂襲那處,克之,守將閻敖游湧水而遁,楚王殺閻敖,閻氏之族怨王,至是,約巴人伐楚,願為內應,巴兵伐楚,楚王親將迎之,大戰於津,不提防閻族數百人,假作楚軍,混入陣中,竟來跟尋楚王,楚軍大亂,巴兵乘之,遂大敗楚,楚王面頰中箭而奔,巴君不敢追逐,收兵回國。閻氏之族從之,遂為巴人。楚王回至方城,夜叩城門,鬻拳在門內問曰:「君得勝乎!」楚王曰:「敗矣!」鬻拳曰:「自先王以來,楚兵戰無不勝,巴。小國也,王自將而見敗。寧不為人笑乎?今黃不朝楚,若伐黃而勝,猶可自解。」遂閉門不納。楚王憤然謂軍士曰:「此行再不勝,寡人不歸矣!」乃移兵伐黃,王親鼓,士卒死戰,敗黃師於踖陵。是夜宿於營中,夢息侯怒氣勃勃而前曰:「孤何罪而見殺?又占吾疆土,淫吾妻室,吾已請於上帝矣。」乃以手批楚王之頰,楚王大叫一聲,醒來箭瘡迸裂,血流不止,急傳令回軍,至於湫地,夜半而薨。鬻拳迎喪歸葬,長子熊嗣立。鬻拳曰:「吾犯王二次,縱王不加誅,吾敢偷生乎?吾將從王於地下!」乃謂家人曰:「我死,必葬我於絰皇,使子孫知我守門也。」遂自剄而死。熊囏憐之,使其子孫世為大閽。先儒左氏稱鬻拳為愛君,史官有詩駁之,曰:
jiàn zhǔ rú hé gǎn yòng bīng, bì mén bù nà yì kān jīng.
諫主如何敢用兵,閉門不納亦堪驚。
ruò jiāng cǐ shì chēng zhōng ài, luàn zéi fēn fēn jǐn jiè míng!
若將此事稱忠愛,亂賊紛紛盡借名!
zhèng lì gōng wén chǔ wén wáng xiōng xìn, dà xǐ yuē: wú wú yōu yǐ. shū zhān jìn yuē: chén wén yī rén zhě wēi, chén rén zhě rǔ', jīn lì guó yú qí chǔ zhī jiān, bù rǔ jí wēi, fēi zhǎng jì yě. xiān jūn huán wǔ jí zhuāng, sān shì wèi wáng cháo qīng shì, shì yǐ guān miǎn liè guó, zhēng fú zhū hóu. jīn xīn wáng sì tǒng, wén guó jìn èr guó cháo wáng, wáng wèi zhī xiǎng lǐ mìng yòu, yòu cì yù wǔ jué, mǎ sān pǐ. jūn bù ruò cháo gòng yú zhōu, ruò lài wáng zhī chǒng, yǐ xiū xiān shì qīng shì zhī yè, suī yǒu dà guó, bù zú wèi yě. lì gōng yuē: shàn. nǎi qiǎn dài fū shī shū rú zhōu qǐng cháo. shī shū huí bào: zhōu shì dà luàn. lì gōng wèn: luàn xíng rú hé? duì yuē: xī zhōu zhuāng wáng bì qiè yáo jī, wèi zhī wáng yáo, shēng zǐ tuí, zhuāng wáng ài zhī, shǐ dài fū wěi guó wèi zhī shī fù. zi tuí xìng hǎo niú, cháng yǎng niú shù bǎi, qīn zì wèi yǎng, sì yǐ wǔ gǔ, bèi yǐ wén xiù, wèi zhī wén shòu'. fán yǒu chū rù, pú cóng jiē chéng niú ér xíng, jiàn tà wú jì, yòu yīn jié dài fū wěi guó biān bó zi qín zhù guì zhān fù, wǎng lái shén mì. lí wáng zhī shì, wèi cháng jìn zhǐ. jīn xīn wáng jí wèi, zi tuí shì zài shū xíng, jiāo héng yì shén, xīn wáng è zhī, nǎi cái yì qí dǎng, duó zi qín zhù guì zhān fù zhī tián. xīn wáng yòu yīn zhú yuàn yòu yú gōng cè, wěi guó yǒu pǔ, biān bó yǒu shì, jiē jìn wáng gōng. wáng jù qǔ zhī, yǐ guǎng qí yòu. yòu shàn fū shí sù jìn shàn bù jīng, wáng nù, gé qí lù, shí sù yì hàn wáng. gù wǔ dài fū tóng shí sù zuò luàn, fèng zi tuí wèi jūn yǐ gōng wáng, lài zhōu gōng jì fù tóng zhào bó liào děng sǐ lì jù dí, zhòng rén bù néng qǔ shèng, nǎi chū bēn yú sū. xiān zhōu wǔ wáng shí, sū fèn shēng wèi wáng sī kòu yǒu gōng, wèi zhī sū gōng, shòu yǐ nán yáng zhī tián wèi cǎi dì. fèn shēng sǐ, qí zi sūn wèi dí suǒ zhì, nǎi pàn wáng ér shì dí, yòu bù jiǎo hái cǎi dì yú zhōu. huán wáng bā nián, nǎi yǐ sū zi zhī tián, bì wǒ xiān jūn zhuāng gōng, yì wǒ jìn zhōu zhī tián, yú shì sū zi yǔ zhōu xián xì yì shēn. wèi hóu shuò è zhōu zhī lì qián móu, yì yǒu sù yuàn, sū zi yīn fèng zi tuí bēn wèi, tóng wèi hóu shuài shī fá wáng chéng. zhōu gōng jì fù zhàn bài, tóng zhào bó liào děng fèng wáng chū bēn yú yān. wǔ dài fū děng zūn zi tuí wèi wáng, rén xīn bù fú. jūn ruò xìng bīng nà wáng, cǐ wàn shì zhī gōng yě! lì gōng yuē: shàn. suī rán, zi tuí nuò ruò, suǒ shì zhě wèi yàn zhī zhòng ěr, wǔ dài fū wú néng wèi yě, guǎ rén zài shǐ rén yǐ lǐ yù zhī, ruò huǐ huò fǎn zhèng, miǎn dòng gān gē, qǐ bù měi zāi? yī miàn shǐ rén rú yān yíng wáng, zàn xìng lì yì. yīn lì gōng xiàng jū lì shí qī nián, gōng shì qí zhěng gù yě. yī miàn shǐ rén zhì shū yú wáng zǐ tuí, shū yuē:
鄭厲公聞楚文王凶信,大喜曰:「吾無憂矣。」叔詹進曰:「臣聞『依人者危,臣人者辱',今立國於齊、楚之間,不辱即危,非長計也。先君桓、武及莊,三世為王朝卿士,是以冠冕列國,征服諸侯。今新王嗣統,聞虢、晉二國朝王,王為之饗醴命宥,又賜玉五珏,馬三匹。君不若朝貢於周,若賴王之寵,以修先世卿士之業,雖有大國,不足畏也。」厲公曰:「善。」乃遣大夫師叔如周請朝。師叔回報:「周室大亂。」厲公問:「亂形如何?」對曰:「昔周莊王嬖妾姚姬,謂之王姚,生子頹,莊王愛之,使大夫蔿國為之師傅。子頹性好牛,嘗養牛數百,親自餵養,飼以五穀,被以文繡,謂之『文獸'。凡有出入,僕從皆乘牛而行,踐踏無忌,又陰結大夫蔿國、邊伯、子禽、祝跪、詹父,往來甚密。釐王之世,未嘗禁止。今新王即位,子頹恃在叔行,驕橫益甚,新王惡之,乃裁抑其黨,奪子禽、祝跪、詹父之田。新王又因築苑囿於宮側,蔿國有圃,邊伯有室,皆近王宮。王俱取之,以廣其囿。又膳夫石速進膳不精,王怒,革其祿,石速亦憾王。故五大夫同石速作亂,奉子頹為君以攻王,賴周公忌父同召伯廖等死力拒敵,眾人不能取勝,乃出奔於蘇。先周武王時,蘇忿生為王司寇有功,謂之蘇公,授以南陽之田為采地。忿生死,其子孫為狄所制,乃叛王而事狄,又不繳還採地於周。桓王八年,乃以蘇子之田,畀我先君莊公,易我近周之田,於是蘇子與周嫌隙益深。衛侯朔惡周之立黔牟,亦有夙怨,蘇子因奉子頹奔衛,同衛侯帥師伐王城。周公忌父戰敗,同召伯廖等奉王出奔於鄢。五大夫等尊子頹為王,人心不服。君若興兵納王,此萬世之功也!」厲公曰:「善。雖然,子頹懦弱,所恃者衛、燕之眾耳,五大夫無能為也,寡人再使人以理諭之,若悔禍反正,免動干戈,豈不美哉?」一面使人如鄢迎王,暫幸櫟邑。因厲公向居櫟十七年,宮室齊整故也。一面使人致書於王子頹,書曰:
tū wén yǐ chén fàn jūn, wèi zhī bù zhōng yǐ dì jiān xiōng, wèi zhī bù shùn. bù zhōng bù shùn, tiān yāng jí zhī, wáng zǐ wù tīng jiān chén zhī jì, fàng zhú qí jūn. ruò néng huǐ huò zhī yán, fèng yíng tiān zǐ, shù shēn guī zuì, bù shī fù guì. bù rán, tuì chù yī yú, bǐ yú fān fú, yóu kě xiè tiān xià zhī kǒu, wéi wáng zǐ sù tú zhī.
突聞以臣犯君,謂之不忠;以弟奸兄,謂之不順。不忠不順,天殃及之,王子誤聽奸臣之計,放逐其君。若能悔禍之延,奉迎天子,束身歸罪,不失富貴。不然,退處一隅,比於藩服,猶可謝天下之口,惟王子速圖之。
zi tuí dé shū, yóu yù wèi jué, wǔ dài fū yuē: qí hǔ zhě shì bù néng fù xià, qǐ yǒu zūn jū wàn chéng, ér fù tuì jū chén wèi zhě? cǐ zhèng bó qī rén zhī yǔ, bù kě tīng zhī! tuí suì zhú chū zhèng shǐ. zhèng lì gōng nǎi cháo wáng yú lì, suì fèng wáng xí rù chéng zhōu, qǔ chuán guó bǎo qì, fù hái lì chéng, shí huì wáng sān nián yě.
子頹得書,猶豫未決,五大夫曰:「騎虎者勢不能復下,豈有尊居萬乘,而復退居臣位者?此鄭伯欺人之語,不可聽之!」頹遂逐出鄭使。鄭厲公乃朝王於櫟,遂奉王襲入成周,取傳國寶器,復還櫟城,時惠王三年也。
shì dōng, zhèng lì gōng qiǎn rén yuē huì xī guó gōng, tóng qǐ yì bīng nà wáng, guó gōng xǔ zhī. huì wáng sì nián zhī chūn, zhèng guó èr jūn, huì bīng yú mǐ. xià sì yuè, tóng fá wáng chéng, zhèng lì gōng qīn lǜ bīng gōng nán mén, guó gōng lǜ bīng gōng běi mén. wěi guó máng kòu gōng mén, lái jiàn zi tuí. zi tuí yīn sì niú wèi bì, bù jí xiāng jiàn. wěi guó yuē: shì jí yǐ! nǎi jiǎ chuán zi tuí zhī mìng, shǐ biān bó zi qín zhù guì zhān fù dēng pí shǒu yù. zhōu rén bù shùn zi tuí, wén wáng zhì, huān shēng rú léi, zhēng kāi chéng mén yíng jiē. wěi guó fāng cǎo guó shū, móu qiǎn rén wǎng wèi qiú jiù, shū wèi xiě jiù, wén zhōng gǔ zhī shēng, rén bào: jiù wáng yǐ rù chéng zuò cháo yǐ! wěi guó zì wěn ér sǐ, zhù guì zi qín sǐ yú luàn jūn zhī zhōng, biān bó zhān fù bèi zhōu rén bǎng fù xiàn gōng. zi tuí chū bēn xī mén, shǐ shí sù yā wén niú wèi qián duì, niú tǐ féi xíng chí, xī wèi zhuī bīng suǒ huò, yǔ biān bó zhān fù yī tóng zhǎn shǒu. rán wēng yǒu shī tàn zi tuí zhī yú yún:
是冬,鄭厲公遣人約會西虢公,同起義兵納王,虢公許之。惠王四年之春,鄭、虢二君,會兵於弭。夏四月,同伐王城,鄭厲公親率兵攻南門,虢公率兵攻北門。蔿國忙叩宮門,來見子頹。子頹因飼牛未畢,不即相見。蔿國曰:「事急矣!」乃假傳子頹之命,使邊伯、子禽、祝跪、詹父登陴守御。周人不順子頹,聞王至,歡聲如雷,爭開城門迎接。蔿國方草國書,謀遣人往衛求救,書未寫就,聞鐘鼓之聲,人報:「舊王已入城坐朝矣!」蔿國自刎而死,祝跪、子禽死於亂軍之中,邊伯、詹父被周人綁縛獻功。子頹出奔西門,使石速押文牛為前隊,牛體肥行遲,悉為追兵所獲,與邊伯、詹父一同斬首。髯翁有詩嘆子頹之愚云:
xié chǒng héng xíng yì wèi xiū, sī jiāo chéng xìn qǐ jiān móu.
挾寵橫行意未休,私交乘釁起奸謀。
yī nián nán miàn chéng hé shì? zhǐ hé guān mén qù sì niú.
一年南面成何事?只合關門去飼牛。
yòu yī shī shuō qí huán gōng jì chēng méng zhǔ, hé chàng yì nà wáng, bù yīng ràng zhī zhèng guó yě, shī yún:
又一詩說齊桓公既稱盟主,合倡義納王,不應讓之鄭、虢也,詩云:
tiān zǐ méng chén jiǔ miào xiū, fēn fēn zhèng guó xiào zhōng móu.
天子蒙塵九廟羞,紛紛鄭虢效忠謀。
rú hé zhòng fù wú yí cè? què ràng dāng shí dì yī chóu.
如何仲父無遺策?卻讓當時第一籌。
huì wáng fù wèi, shǎng zhèng hǔ láo yǐ dōng zhī dì, jí hòu zhī pán jiàn shǎng xī guó gōng yǐ jiǔ quán zhī yì, jí jiǔ jué shù qì. èr jūn xiè ēn ér guī. zhèng lì gōng yú lù dé jí, guī guó ér hōng. qún chén fèng shì zǐ jié jí wèi, shì wèi wén gōng.
惠王復位,賞鄭虎牢以東之地,及後之鞶鑒;賞西虢公以酒泉之邑,及酒爵數器。二君謝恩而歸。鄭厲公於路得疾,歸國而薨。群臣奉世子捷即位,是為文公。
zhōu huì wáng wǔ nián, chén xuān gōng yí gōng zǐ yù kòu móu pàn, shā zhī. gōng zǐ wán, zì jìng zhòng, nǎi lì gōng zhī zǐ, yǔ yù kòu xiāng shàn, jù zhū bēn qí, qí huán gōng bài wèi gōng zhèng. yī rì, huán gōng jiù jìng zhòng jiā yǐn jiǔ shén lè, tiān sè yǐ wǎn, suǒ zhú jǐn huān, jìng zhòng cí yuē: chén zhǐ bo zhòu, wèi bǔ yè, bù gǎn jì yǐ zhú yě. huán gōng yuē: jìng zhòng yǒu lǐ zāi! zàn tàn ér qù. huán gōng yǐ jìng zhòng wèi xián, shǐ shí cǎi yú tián, shì wèi tián shì zhī zǔ. shì nián, lǔ zhuāng gōng wèi tú hūn zhī shì, huì qí dài fū gāo xī yú fáng dì.
周惠王五年,陳宣公疑公子禦寇謀叛,殺之。公子完,字敬仲,乃厲公之子,與禦寇相善,懼誅奔齊,齊桓公拜為工正。一日,桓公就敬仲家飲酒甚樂,天色已晚,索燭盡歡,敬仲辭曰:「臣止卜晝,未卜夜,不敢繼以燭也。」桓公曰:「敬仲有禮哉!」讚嘆而去。桓公以敬仲為賢,使食采于田,是為田氏之祖。是年,魯莊公為圖婚之事,會齊大夫高傒於防地。
què shuō lǔ fū rén wén jiāng, zì qí xiāng gōng biàn hòu, rì yè āi tòng xiǎng yì, suì dé sòu jí, nèi shì jìn jǔ yī chá mài. wén jiāng jiǔ kuàng zhī hòu, yù xīn nán zhì, suì liú jǔ yī yǐn shí, yǔ zhī sī tōng. hòu jǔ yī huí guó, wén jiāng tuō yán jiù yī, liǎng cì rú jǔ, guǎn yú jǔ yī zhī jiā. jǔ yī fù jiàn rén yǐ zì dài, wén jiāng lǎo ér yù yín, rán zhōng yǐ bù jí xiāng gōng wèi hèn. zhōu huì wáng sì nián qiū qī yuè, wén jiāng bìng yù jù, suì hōng yú lǔ zhī bié qǐn. lín zhōng wèi zhuāng gōng yuē: qí nǚ jīn zhǎng chéng shí bā suì yǐ. rǔ dāng sù qǔ, yǐ zhèng liù gōng zhī wèi. wàn wù jū zhōng sàng zhī zhì, shǐ wǒ jiǔ quán zhī xià, xuán niàn bù liǎo. yòu yuē: qí fāng tú bó, rǔ jǐn shì zhī, wù tì shì hǎo. yán qì ér shì. zhuāng gōng sàng zàng rú cháng lǐ, zūn yī yí mìng, qí nián biàn yù yì hūn. dài fū cáo guì yuē: dà sàng zài bìn, wèi kě zhòu yě. qǐng qí sān nián sàng bì xíng zhī. zhuāng gōng yuē: wú mǔ mìng wǒ yǐ. chéng xiōng zé zhòu, zhōng sàng zé chí, zhuó qí zhōng kě yě. suì yǐ qī nián zhī hòu, yǔ gāo xī shēn dìng qián yuē, qǐng zì rú qí, xíng nà bì zhī lǐ. qí huán gōng yì yǐ lǔ sàng wèi zhōng, qǐng huǎn qí qī. zhí zhì huì wáng qī nián, qí yì shǐ dìng, yǐ qiū wèi jí. shí zhuāng gōng zài wèi èr shí sì nián, nián yǐ sān shí yǒu qī suì yǐ. yì yù qǔ yuè qí nǚ, fán shì jí qí shē chǐ. yòu niàn fù huán gōng hōng yú qí guó, jīn fù qǔ qí nǚ, xīn zhōng bù ān, nǎi chóng jiàn huán gōng, dān qí yíng, kè qí jué, yù yǐ mèi wáng zhě zhī líng. dài fū yù sūn qiè jiàn, bù tīng. shì xià, zhuāng gōng rú qí qīn yíng, zhì qiū bā yuè, jiāng shì zhì lǔ, lì wèi fū rén, shì wèi āi jiāng. dài fū zōng fù, xíng jiàn xiǎo jūn zhī lǐ, yī gài yòng bì. yù sūn sī tàn yuē: nán zhì dà zhě yù bó, xiǎo zhě qín niǎo, yǐ zhāng wù cǎi, nǚ zhì bù guò zhēn lì zǎo xiū, yǐ gào qián yě. jīn nán nǚ tóng zhì, shì wú bié yě. nán nǚ zhī bié, guó zhī dà jié, ér yóu fū rén luàn zhī, qí bù zhōng hū? zì jiāng shì guī lǔ hòu, qí lǔ zhī hǎo yù gù yǐ. qí huán gōng fù tóng lǔ zhuāng gōng hé bīng fá xú fá róng, xú róng jù chén fú yú qí. zhèng wén gōng jiàn qí shì yù dà, kǒng qí qīn fá, suì qiǎn shǐ qǐng méng. bù zhī hòu shì rú hé? qiě kàn xià huí fēn jiě.
卻說魯夫人文姜,自齊襄公變後,日夜哀痛想憶,遂得嗽疾,內侍進莒醫察脈。文姜久曠之後,欲心難制,遂留莒醫飲食,與之私通。後莒醫回國,文姜託言就醫,兩次如莒,館於莒醫之家。莒醫復薦人以自代,文姜老而愈淫,然終以不及襄公為恨。周惠王四年秋七月,文姜病癒劇,遂薨於魯之別寢。臨終謂莊公曰:「齊女今長成十八歲矣。汝當速娶,以正六宮之位。萬勿拘終喪之制,使我九泉之下,懸念不了。」又曰:「齊方圖伯,汝謹事之,勿替世好。」言訖而逝。莊公喪葬如常禮,遵依遺命,其年便欲議婚。大夫曹劌曰:「大喪在殯,未可驟也。請俟三年喪畢行之。」莊公曰:「吾母命我矣。乘凶則驟,終喪則遲,酌其中可也。」遂以期年之後,與高傒申訂前約,請自如齊,行納幣之禮。齊桓公亦以魯喪未終,請緩其期。直至惠王七年,其議始定,以秋為吉。時莊公在位二十四年,年已三十有七歲矣。意欲取悅齊女,凡事極其奢侈。又念父桓公薨於齊國,今復娶齊女,心終不安,乃重建桓宮,丹其楹,刻其桷,欲以媚亡者之靈。大夫御孫切諫,不聽。是夏,莊公如齊親迎,至秋八月,姜氏至魯,立為夫人,是為哀姜。大夫宗婦,行見小君之禮,一概用幣。御孫私嘆曰:「男贄大者玉帛,小者禽鳥,以章物采,女贄不過榛栗棗修,以告虔也。今男女同贄,是無別也。男女之別,國之大節,而由夫人亂之,其不終乎?」自姜氏歸魯後,齊、魯之好愈固矣。齊桓公復同魯莊公合兵伐徐、伐戎,徐、戎俱臣服於齊。鄭文公見齊勢愈大,恐其侵伐,遂遣使請盟。不知後事如何?且看下回分解。