strong lǔ huán gōng fū fù rú qí zhèng zi zhí jūn chén wèi lù strong
魯桓公夫婦如齊 鄭子直君臣為戮
què shuō qí xiāng gōng jiàn jì zú lái pìn, xīn rán jiē zhī. zhèng yù bào pìn, hū wén gāo qú mí shì le zhāo gōng, yuán lì zi mén, xīn zhōng dà nù, biàn yǒu xìng bīng zhū tǎo zhī yì. yīn lǔ hóu fū fù jiāng zhì qí guó, qiě jiāng zhèng shì gē qǐ, qīn zhì luò shuǐ yíng hòu. què shuō lǔ fū rén wén jiāng jiàn qí shǐ lái yíng, xīn xià yì xiǎng niàn qí xiōng, yù jiè guī níng zhī míng, yǔ huán gōng tóng háng. huán gōng nì ài qí qī, bù gǎn bù cóng. dài fū shēn xū jiàn yuē: nǚ yǒu shì, nán yǒu jiā', gǔ zhī zhì yě. lǐ wú xiāng dú, dú zé yǒu luàn. nǚ zǐ chū jià, fù mǔ ruò zài, měi suì yī guī níng. jīn fū rén fù mǔ jù wáng, wú yǐ mèi níng xiōng zhī lǐ. lǔ yǐ bǐng lǐ wèi guó, qǐ kě xíng cǐ fēi lǐ zhī shì? huán gōng yǐ xǔ wén jiāng, suì bù cóng shēn xū zhī jiàn, fū fù tóng háng. chē zhì luò shuǐ, qí xiāng gōng zǎo xiān zài yǐ. yīn qín xiāng jiē, gè xù hán wēn, yī tóng fā jià, lái dào lín zī. lǔ hóu zhì zhōu wáng zhī mìng, jiāng hūn shì yì dìng. qí hóu shí fēn gǎn jī, xiān shè dà xiǎng, kuǎn dài lǔ hóu fū fù. rán hòu yíng wén jiāng zhì yú gōng zhōng, zhǐ shuō yǔ jiù rì gōng pín xiāng huì. shuí zhī xiāng gōng yù zào xià mì shì, lìng zhì sī yàn, yǔ wén jiāng xù qíng. yǐn jiǔ zhōng jiān, sì mù xiāng shì, nǐ tān wǒ ài, bù gù tiān lún, suì chéng gǒu qiě zhī shì. liǎng xià mí liàn bù shě, suì liú sù gōng zhōng, rì shàng sān gān, shàng xiāng bào wèi qǐ, piē què lǔ huán gōng zài wài, lěng lěng qīng qīng. lǔ hóu xīn zhōng yí lǜ, qiǎn rén zhì gōng mén xì fǎng, huí bào: qí hóu wèi qǔ zhèng fēi, zhǐ yǒu piān gōng lián shì, nǎi dài fū lián chēng zhī cóng mèi, xiàng lái shī chǒng, qí hóu bù yǔ xiāng chù. jiāng fū rén zì rù qí gōng, zhǐ shì xiōng mèi xù qíng, bìng wú tā gōng pín xiāng jù. lǔ hóu qíng zhī bù zuò hǎo shì, hèn bù dé yī bù kuà jìn qí gōng, guān qí dòng jìng. qià hǎo rén bào: guó mǔ chū gōng lái le. lǔ hóu shèng qì yǐ dài, biàn wèn jiāng shì yuē: yè lái gōng zhōng gòng shuí yǐn jiǔ? dá yuē: tóng lián fēi. yòu wèn: jǐ shí sàn xí? dá: jiǔ bié huà zhǎng, zhí dào fěn qiáng yuè shàng, kě bàn yè yǐ. yòu wèn: nǐ xiōng céng lái péi yǐn fǒu? dá yuē: wǒ xiōng bù céng lái. lǔ hóu xiào ér wèn yuē: nán dào xiōng mèi zhī qíng, bù lái xiāng péi? jiāng shì yuē: yǐn zhì zhōng jiān, céng lái xiāng quàn yī bēi, jí shí biàn qù. lǔ hóu yuē: nǐ xí sàn rú hé bù chū gōng? jiāng shì yuē: yè shēn bù biàn. lǔ hóu yòu wèn yuē: nǐ zài hé chù ān zhì? jiāng shì yuē: jūn hóu chà yǐ, hé bì pán wèn zhì cǐ. gōng zhōng xǔ duō kōng fáng, qǐ shǎo xià tà zhī chù, qiè zì zài xī gōng guò sù, jí xī nián shǒu guī zhī suǒ yě. lǔ hóu yuē: nǐ jīn rì rú hé qǐ dé nèn chí? jiāng shì yuē: yè lái yǐn jiǔ láo juàn, jīn zǎo shū zhuāng, bù jué guò shí. lǔ hóu yòu wèn yuē: sù chù shuí rén xiāng bàn? jiāng shì yuē: gōng é ěr. lǔ hóu yòu yuē: nǐ xiōng zài hé chù shuì? jiāng shì bù jué miàn chì yuē: wèi mèi de zěn guǎn gē ge shuì chù, yán zhī kě xiào! lǔ hóu yuē: zhǐ pà wèi gē de dào yào guǎn mèi zǐ shuì chù. jiāng shì yuē: shì hé yán yě? lǔ hóu yuē: zì gǔ nán nǚ yǒu bié, nǐ liú sù gōng zhōng, xiōng mèi tóng sù, guǎ rén yǐ jǐn zhī zhī, xiū de mán yǐn. jiāng shì kǒu zhōng suī shì hán hu dǐ lài, tí tí kū kū, xīn zhōng què yě shí fēn cán kuì. lǔ huán gōng shēn zài qí guó, wú kě nài hé, xīn zhōng suī rán fèn hèn, què bù hǎo fā zuò chū lái. zhèng shì gǎn nù ér bù gǎn yán, jí qiǎn rén gào cí qí hóu, qiě dài guī guó, zài zuò qū chù. què shuō qí xiāng gōng zì zhī zuò xià bú shì, jiāng shì chū gōng zhī shí, nán yǐ fàng xīn, biàn mì qiǎn xīn fù lì shì shí zhī fēn rú gēn suí, dǎ tīng lǔ hóu fū fù xiāng jiàn yǒu hé shuō huà. shí zhī fēn rú huí fù: lǔ hóu yǔ fū rén jiǎo kǒu, rú cǐ rú cǐ. xiāng gōng dà jīng yuē: yì liào lǔ hóu jiǔ hòu bì zhī, hé qí zǎo yě! shǎo qǐng, jiàn lǔ shǐ lái cí, míng zhī shì xiè zhī gù, nǎi gù qǐng yú niú shān yī yóu, biàn zuò jiàn xíng, shǐ rén lián bī jǐ cì, lǔ hóu zhǐ de mìng jià chū jiāo, wén jiāng zì liú dǐ shě, mèn mèn bù yuè.
卻說齊襄公見祭足來聘,欣然接之。正欲報聘,忽聞高渠彌弒了昭公,援立子亹,心中大怒,便有興兵誅討之意。因魯侯夫婦將至齊國,且將鄭事擱起,親至濼水迎候。卻說魯夫人文姜見齊使來迎,心下亦想念其兄,欲借歸寧之名,與桓公同行。桓公溺愛其妻,不敢不從。大夫申繻諫曰:「『女有室,男有家',古之制也。禮無相瀆,瀆則有亂。女子出嫁,父母若在,每歲一歸寧。今夫人父母俱亡,無以妹寧兄之理。魯以秉禮為國,豈可行此非禮之事?」桓公已許文姜,遂不從申繻之諫,夫婦同行。車至濼水,齊襄公早先在矣。殷勤相接,各敘寒溫,一同發駕,來到臨淄。魯侯致周王之命,將婚事議定。齊侯十分感激,先設大享,款待魯侯夫婦。然後迎文姜至於宮中,只說與舊日宮嬪相會。誰知襄公預造下密室,另治私宴,與文姜敘情。飲酒中間,四目相視,你貪我愛,不顧天倫,遂成苟且之事。兩下迷戀不舍,遂留宿宮中,日上三竿,尚相抱未起,撇卻魯桓公在外,冷冷清清。魯侯心中疑慮,遣人至宮門細訪,回報:「齊侯未娶正妃,止有偏宮連氏,乃大夫連稱之從妹,向來失寵,齊侯不與相處。姜夫人自入齊宮,只是兄妹敘情,並無他宮嬪相聚。」魯侯情知不做好事,恨不得一步跨進齊宮,觀其動靜。恰好人報:「國母出宮來了。」魯侯盛氣以待,便問姜氏曰:「夜來宮中共誰飲酒?」答曰:「同連妃。」又問:「幾時散席?」答:「久別話長,直到粉牆月上,可半夜矣。」又問:「你兄曾來陪飲否?」答曰:「我兄不曾來。」魯侯笑而問曰:「難道兄妹之情,不來相陪?」姜氏曰:「飲至中間,曾來相勸一杯,即時便去。」魯侯曰:「你席散如何不出宮?」姜氏曰:「夜深不便。」魯侯又問曰:「你在何處安置?」姜氏曰:「君侯差矣,何必盤問至此。宮中許多空房,豈少下榻之處,妾自在西宮過宿,即昔年守閨之所也。」魯侯曰:「你今日如何起得恁遲?」姜氏曰:「夜來飲酒勞倦,今早梳妝,不覺過時。」魯侯又問曰:「宿處誰人相伴?」姜氏曰:「宮娥耳。」魯侯又曰:「你兄在何處睡?」姜氏不覺面赤曰:「為妹的怎管哥哥睡處,言之可笑!」魯侯曰:「只怕為哥的倒要管妹子睡處。」姜氏曰:「是何言也?」魯侯曰:「自古男女有別,你留宿宮中,兄妹同宿,寡人已盡知之,休得瞞隱。」姜氏口中雖是含糊抵賴,啼啼哭哭,心中卻也十分慚愧。」魯桓公身在齊國,無可奈何,心中雖然忿恨,卻不好發作出來。正是「敢怒而不敢言」,即遣人告辭齊侯,且待歸國,再作區處。卻說齊襄公自知做下不是,姜氏出宮之時,難以放心,便密遣心腹力士石之紛如跟隨,打聽魯侯夫婦相見有何說話。石之紛如回覆:「魯侯與夫人角口,如此如此。」襄公大驚曰:「亦料魯侯久後必知,何其早也!」少頃,見魯使來辭,明知事泄之故,乃固請於牛山一游,便作餞行,使人連逼幾次,魯侯只得命駕出郊,文姜自留邸舍,悶悶不悅。
què shuō qí xiāng gōng yī lái shě bù dé wén jiāng huí qù, èr lái jù lǔ hóu huái hèn chéng chóu, yī bù zuò, èr bù xiū, fēn fù gōng zǐ péng shēng dài xí sàn zhī hòu, sòng lǔ hóu huí dǐ, yào zài chē zhōng jié guǒ lǔ hóu xìng mìng. péng shēng jì qǐ zhàn jì shí yī jiàn zhī hèn, xīn rán lǐng mìng. shì rì niú shān dà yàn, shèng chén gē wǔ, xiāng gōng yì bèi yīn qín, lǔ hóu zhǐ dī tóu wú yǔ, xiāng gōng jiào zhū dài fū lún liú bǎ zhǎn, yòu jiào gōng é nèi shì, pěng zūn guì quàn, lǔ hóu xīn zhōng fèn yù, yě yào jiè bēi jiāo mèn, bù jué mǐng dǐng dà zuì, bié shí bù néng chéng lǐ, xiāng gōng shǐ gōng zǐ péng shēng bào zhī shàng chē, péng shēng suì yǔ lǔ hóu tóng zài, lí guó mén yuē yǒu èr lǐ, péng shēng jiàn lǔ hóu shú shuì, tǐng bì yǐ lā qí xié, péng shēng lì dà, qí bì rú tiě, lǔ hóu bèi lā xié zhé, dà jiào yī shēng, xuè liú mǎn chē ér sǐ. péng shēng wèi zhòng rén yuē: lǔ hóu zuì hòu zhōng è, sù chí rù chéng, bào zhī zhǔ gōng. zhòng rén suī jué qī qiāo, shuí gǎn duō yán. shǐ chén yǒu shī yún:
卻說齊襄公一來捨不得文姜回去,二來懼魯侯懷恨成仇,一不做,二不休,吩咐公子彭生待席散之後,送魯侯回邸,要在車中結果魯侯性命。彭生記起戰紀時一箭之恨,欣然領命。是日牛山大宴,盛陳歌舞,襄公意倍殷勤,魯侯只低頭無語,襄公教諸大夫輪流把盞,又教宮娥內侍,捧樽跪勸,魯侯心中憤郁,也要借杯澆悶,不覺酩酊大醉,別時不能成禮,襄公使公子彭生抱之上車,彭生遂與魯侯同載,離國門約有二里,彭生見魯侯熟睡,挺臂以拉其脅,彭生力大,其臂如鐵,魯侯被拉脅折,大叫一聲,血流滿車而死。彭生謂眾人曰:「魯侯醉後中惡,速馳入城,報知主公。」眾人雖覺蹊蹺,誰敢多言。史臣有詩云:
nán nǚ xián wēi zuì yào míng, fū qī yuè jìng tài hú xíng.
男女嫌微最要明,夫妻越境太胡行。
dāng shí ruò tīng shēn xū jiàn, hé zhì chē zhōng liù chǐ héng?
當時若聽申繻諫,何至車中六尺橫?
qí xiāng gōng wén lǔ hóu bào hōng, yáng tí jiǎ kū, jí mìng hòu liàn rù guān, shǐ rén bào lǔ yíng sàng, lǔ zhī cóng rén huí guó, bèi yán chē zhōng bèi shì zhī yóu. dài fū shēn yuē: guó bù kě yī rì wú jūn, qiě fú shì zǐ tóng zhǔ zhāng sàng shì, hòu sàng chē dào rì, xíng jí wèi lǐ. gōng zǐ qìng fù zì mèng, nǎi huán gōng zhī shù zhǎng zi, rǎng bì yán yuē: qí hóu luàn lún wú lǐ, huò jí jūn fù, yuàn jiǎ wǒ róng chē sān bǎi chéng, fá qí shēng zuì. dài fū shēn xū huò qí yán, sī yǐ wèn móu shì shī bó yuē: kě fá qí fǒu? shī bó yuē: cǐ nuǎn mèi zhī shì, bù kě wén yú lín guó. kuàng lǔ ruò qí qiáng, fá wèi kě bì shèng, fǎn zhāng qí chǒu. bù rú hán rěn, gū qǐng jiū chē zhōng zhī gù, shǐ qí shā gōng zǐ péng shēng, yǐ jiě shuō yú liè guó. qí bì tīng cóng. shēn xū gào yú qìng fù, suì shǐ shī bó cǎo chéng guó shū zhī gǎo, shì zǐ jū sàng bù yán, nǎi yòng dài fū chū míng qiǎn rén rú qí, zhì shū yíng sàng. qí xiāng gōng qǐ shū kàn zhī, shū yuē:
齊襄公聞魯侯暴薨,佯啼假哭,即命厚殮入棺,使人報魯迎喪,魯之從人回國,備言車中被弒之由。大夫申曰:「國不可一日無君,且扶世子同主張喪事,候喪車到日,行即位禮。」公子慶父字孟,乃桓公之庶長子,攘臂言曰:「齊侯亂倫無禮,禍及君父,願假我戎車三百乘,伐齊聲罪。」大夫申繻惑其言,私以問謀士施伯曰:「可伐齊否?」施伯曰:「此暖昧之事,不可聞於鄰國。況魯弱齊強,伐未可必勝,反彰其丑。不如含忍,姑請究車中之故,使齊殺公子彭生,以解說於列國。齊必聽從。」申繻告於慶父,遂使施伯草成國書之稿,世子居喪不言,乃用大夫出名遣人如齊,致書迎喪。齊襄公啟書看之,書曰:
wài chén shēn xū děng, bài shàng qí hóu diàn xià: guǎ jūn fèng tiān zǐ zhī mìng, bù gǎn níng jū, lái yì dà hūn. jīn chū ér bù rù, dào lù fēn fēn, jiē yǐ chē zhōng zhī biàn wèi yán. wú suǒ guī jiù, chǐ rǔ bō yú zhū hóu. qǐng yǐ péng shēng zhèng zuì.
外臣申繻等,拜上齊侯殿下:寡君奉天子之命,不敢寧居,來議大婚。今出而不入,道路紛紛,皆以車中之變為言。無所歸咎,恥辱播於諸侯。請以彭生正罪。
xiāng gōng lǎn bì, jí qiǎn rén zhào péng shēng rù cháo. péng shēng zì wèi yǒu gōng, áng rán ér rù. xiāng gōng dāng lǔ shǐ zhī miàn mà yuē: guǎ rén yǐ lǔ hóu guò jiǔ, mìng ěr fú chí shàng chē, hé bù xiǎo xīn fú shì, shǐ qí bào méng. ěr zuì nán cí! hè lìng zuǒ yòu fù zhī, zhǎn yú shì cáo. péng shēng dà hū yuē: yín qí mèi ér shā qí fū, jiē chū rǔ wú dào hūn jūn suǒ wèi, jīn rì yòu wěi zuì yú wǒ. sǐ ér yǒu zhī, bì wèi yāo niè, yǐ qǔ ěr mìng! xiāng gōng jù zì yǎn qí ěr, zuǒ yòu jiē xiào. xiāng gōng yī miàn qiǎn rén wǎng zhōu wáng chù xiè hūn, bìng dìng qǔ qī yī miàn qiǎn rén sòng lǔ hóu sàng chē huí guó, wén jiāng réng liú qí bù guī. lǔ dài fū shēn xū lǜ shì zǐ tóng yíng jiù zhì jiāo, jí yú jiù qián xíng lǐ chéng sàng, rán hòu sì wèi, shì wèi zhuāng gōng. shēn xū zhuān sūn shēng gōng zǐ nì gōng zǐ yǎn cáo mò yī bān wén wǔ, chóng zhěng cháo gāng. shù xiōng gōng zǐ qìng fù shù dì gōng zǐ yá dí dì jì yǒu jù cān guó zhèng. shēn xū jiàn shī bó zhī cái, yì bài shàng shì zhī zhí. yǐ míng nián gǎi yuán, shí zhōu zhuāng wáng zhī sì nián yě.
襄公覽畢,即遣人召彭生入朝。彭生自謂有功,昂然而入。襄公當魯使之面罵曰:「寡人以魯侯過酒,命爾扶持上車,何不小心伏侍,使其暴甍。爾罪難辭!」喝令左右縛之,斬於市曹。彭生大呼曰:「淫其妹而殺其夫,皆出汝無道昏君所為,今日又委罪於我。死而有知,必為妖孽,以取爾命!」襄公遽自掩其耳,左右皆笑。襄公一面遣人往周王處謝婚,並訂娶期;一面遣人送魯侯喪車回國,文姜仍留齊不歸。魯大夫申繻率世子同迎柩至郊,即於柩前行禮成喪,然後嗣位,是為莊公。申繻、顓孫生、公子溺、公子偃、曹沫一班文武,重整朝綱。庶兄公子慶父、庶弟公子牙、嫡弟季友俱參國政。申繻薦施伯之才,亦拜上士之職。以明年改元,實周莊王之四年也。
lǔ zhuāng gōng jí qún chén shāng yì, wèi qí yíng hūn zhī shì. shī bó yuē: guó yǒu sān chǐ, jūn zhī zhī hū? zhuāng gōng yuē: hé wèi sān chǐ? shī bó yuē: xiān jūn suī yǐ chéng fú, è míng zài kǒu, yī chǐ yě jūn fū rén liú qí wèi guī, yǐn rén yì lùn, èr chǐ yě qí wèi chóu guó, kuàng jūn zài shuāi dié zhī zhōng, nǎi wèi zhǔ hūn, cí zhī zé nì wáng mìng, bù cí zé yí xiào yú rén, sān chǐ yě! lǔ zhuāng gōng cù rán yuē: cǐ sān chǐ hé yǐ miǎn zhī? shī bó yuē: yù rén wù è, bì xiān zì měi yù rén wù yí, bì xiān zì xìn. xiān jūn zhī lì, wèi yīng wáng mìng, ruò chéng zhǔ hūn zhī jī, qǐng mìng yú zhōu, yǐ róng míng bèi zhī jiǔ quán, zé yī chǐ miǎn yǐ! jūn fū rén zài qí, yí yǐ lǐ yíng zhī, yǐ chéng zhǔ gōng zhī xiào, zé èr chǐ miǎn yǐ! wéi zhǔ hūn yī shì, zuì nán liǎng quán, rán yì yǒu cè. zhuāng gōng yuē: qí cè hé rú? shī bó yuē: kě jiāng wáng jī guǎn shě, zhú yú jiāo wài, shǐ shàng dài fū yíng ér sòng zhī, jūn yǐ sàng cí. shàng bù nì tiān wáng zhī mìng, xià bù fú dà guó zhī qíng, zhōng bù shī jū sàng zhī lǐ, rú cǐ zé sān chǐ yì miǎn yǐ! zhuāng gōng yuē: shēn xū yán rǔ zhì guò yú fù', guǒ rán! suì yī yī yī cè ér xíng. què shuō lǔ shǐ dài fū zhuān sūn shēng zhì zhōu, qǐng yíng wáng jī, yīn qǐng yǐ fú miǎn guī bì, wèi xiān jūn quán xià zhī róng. zhōu zhuāng wáng xǔ zhī, zé rén shǐ lǔ, xī huán gōng mìng. zhōu gōng hēi jiān yuàn xíng, zhuāng wáng bù xǔ, bié qiǎn dài fū róng shū. yuán lái zhuāng wáng zhī dì wáng zǐ kè, yǒu chǒng yú xiān wáng, zhōu gōng hēi jiān céng shòu lín zhōng zhī tuō, zhuāng wáng yí hēi jiān yǒu wài xīn, kǒng qí sī jiāo wài guó, shù chéng wáng zǐ kè zhī dǎng, suǒ yǐ bù yòng. hēi jiān zhī zhuāng wáng yí jǐ, yè yì wáng zǐ kè jiā, shāng yì yù chéng jià wáng jī zhī rì, jù zhòng zuò luàn, shì zhuāng wáng ér lì zi kè. dài fū xīn bó wén qí móu, yǐ gào zhuāng wáng, nǎi shā hēi jiān, ér zhú zi kè, zi kè bēn yàn. cǐ shì biǎo guò bù tí. qiě shuō lǔ zhuān sūn shēng sòng wáng jī zhì qí, jiù fèng lǔ hóu zhī mìng, yíng jiē fū rén jiāng shì. qí xiāng gōng shí fēn nán shě, ài yú gōng lùn, zhǐ de fàng huí. lín xíng zhī jì, bǎ mèi liú lián, qiān shēng zhēn zhòng: xiāng jiàn yǒu rì! gè gè sǎ lèi ér bié. jiāng shì yī zhě tān huān liàn ài, bù shě qí hóu èr zhě bèi lǐ zéi lún, xiū huí gù lǐ. xíng yī bù, lǎn yī bù, chē zhì zhuó dì, jiàn xíng guǎn zhěng jié, tàn yuē: cǐ dì bù lǔ bù qí, zhèng wú jiā yě! fēn fù cóng rén, huí fù lǔ hóu: wèi wáng rén xìng tān xián shì, bù lè hái gōng. yào wú huí guī, chú fēi sǐ hòu! lǔ hóu zhī qí wú yán guī guó, nǎi wèi zhú guǎn yú zhù qiū, yíng jiāng shì jū zhī. jiāng shì suì wǎng lái yú liǎng dì, lǔ hóu kuì wèn, sì shí bù jué. hòu lái shǐ guān yì lùn, yǐ wèi lǔ zhuāng gōng zhī yú wén jiāng, lùn qíng zé shēng shēn zhī mǔ, lùn yì zé shā fù zhī chóu, ruò wén jiāng guī lǔ, fǎn shì nán chù zhī shì, zhǐ hé pái huái liǎng dì, nǎi suǒ yǐ quán lǔ hóu zhī xiào yě. rán wēng shī yuē:
魯莊公集群臣商議,為齊迎婚之事。施伯曰:「國有三恥,君知之乎?」莊公曰:「何謂三恥?」施伯曰:「先君雖已成服,惡名在口,一恥也;君夫人留齊未歸,引人議論,二恥也;齊為仇國,況君在衰絰之中,乃為主婚,辭之則逆王命,不辭則貽笑於人,三恥也!」魯莊公蹴然曰:「此三恥何以免之?」施伯曰:「欲人勿惡,必先自美;欲人勿疑,必先自信。先君之立,未膺王命,若乘主婚之機,請命於周,以榮名被之九泉,則一恥免矣!君夫人在齊,宜以禮迎之,以成主公之孝,則二恥免矣!惟主婚一事,最難兩全,然亦有策。」莊公曰:「其策何如?」施伯曰:「可將王姬館舍,築於郊外,使上大夫迎而送之,君以喪辭。上不逆天王之命,下不拂大國之情,中不失居喪之禮,如此則三恥亦免矣!」莊公曰:「申繻言汝『智過於腹',果然!」遂一一依策而行。卻說魯使大夫顓孫生至周,請迎王姬,因請以黻冕圭璧,為先君泉下之榮。周莊王許之,擇人使魯,錫桓公命。周公黑肩願行,莊王不許,別遣大夫榮叔。原來莊王之弟王子克,有寵於先王,周公黑肩曾受臨終之託,莊王疑黑肩有外心,恐其私交外國,樹成王子克之黨,所以不用。黑肩知莊王疑己,夜詣王子克家,商議欲乘嫁王姬之日,聚眾作亂,弒莊王而立子克。大夫辛伯聞其謀,以告莊王,乃殺黑肩,而逐子克,子克奔燕。此事表過不提。且說魯顓孫生送王姬至齊,就奉魯侯之命,迎接夫人姜氏。齊襄公十分難捨,礙於公論,只得放回。臨行之際,把袂留連,千聲珍重:「相見有日!」各各灑淚而別。姜氏一者貪歡戀愛,不舍齊侯;二者背理賊倫,羞回故里。行一步,懶一步,車至禚地,見行館整潔,嘆曰:「此地不魯不齊,正吾家也!」吩咐從人,回復魯侯:「未亡人性貪閒適,不樂還宮。要吾回歸,除非死後!」魯侯知其無顏歸國,乃為築館於祝邱,迎姜氏居之。姜氏遂往來於兩地,魯侯饋問,四時不絕。後來史官議論,以為魯莊公之於文姜,論情則生身之母,論義則殺父之仇,若文姜歸魯,反是難處之事,只合徘徊兩地,乃所以全魯侯之孝也。髯翁詩曰:
shì fū wú miàn fǎn dōng méng, zhuó dì pái huái qí lǔ zhōng.
弒夫無面返東蒙,禚地徘徊齊魯中。
ruò shǐ tiǎn yán guī gù guó, qīn chóu liǎng zì zěn róng tōng.
若使腆顏歸故國,親仇兩字怎融通。
huà fēn liǎng tóu, zài shuō qí xiāng gōng lā shā lǔ huán gōng, guó rén fèi fèi yáng yáng, jǐn shuō: qí hóu wú dào, gàn cǐ yín cán miè lǐ zhī shì. xiāng gōng xīn zhōng àn kuì, jí shǐ rén yíng wáng jī zhì qí chéng hūn. guó rén yì yóu wèi xī, yù xíng yī èr yì jǔ, yǐ fú zhòng xīn. xiǎng: zhèng shì qí jūn, wèi zhú qí jūn, liǎng jiàn dōu shì dà tí mù. dàn wèi gōng zǐ qián móu, shì zhōu wáng zhī xù, fāng qǔ wáng jī, wèi kě biàn yǔ yǒu móu zuò duì bù ruò xiān tǎo zhèng zuì, zhū hóu bì rán wèi fú! yòu kǒng qǐ bīng fá zhèng, shèng fù wèi bǔ, nǎi yáng qiǎn rén zhì shū zi mén, yuē yú shǒu zhǐ, xiāng huì wèi méng. zi mén dà xǐ yuē: qí hóu xià jiāo, wú guó ān rú tài shān yǐ! yù shǐ gāo qú mí jì zú tóng wǎng, jì zú chēng jí bù xíng. yuán fán sī wèn yú jì zú yuē: xīn jūn yù jié hǎo qí hóu, jūn yí fǔ zhī, hé yǐ bù wǎng? jì zú yuē: qí hóu yǒng hàn cán rěn, sì shǒu dà guó, chǐ rán yǒu tú bó zhī xīn. kuàng xiān jūn zhāo gōng yǒu gōng yú qí, qí suǒ niàn yě. fū dà guó nán cè, yǐ dà jié xiǎo, bì yǒu jiān móu. cǐ xíng yě, jūn chén qí wèi lù hū? yuán fán yuē: jūn yán guǒ xìn, zhèng guó shuí shǔ? jì zú yuē: bì zi yí yě, shì yǒu jūn rén zhī xiāng, xiān jūn zhuāng gōng céng yán zhī yǐ. yuán fán yuē: rén yán jūn duō zhì, wú gū yǐ cǐ shì zhī.
話分兩頭,再說齊襄公拉殺魯桓公,國人沸沸揚揚,盡說:「齊侯無道,干此淫殘蔑理之事。」襄公心中暗愧,急使人迎王姬至齊成婚。國人議猶未息,欲行一二義舉,以服眾心。想:「鄭弒其君,衛逐其君,兩件都是大題目。但衛公子黔牟,是周王之婿,方娶王姬,未可便與黝牟作對;不若先討鄭罪,諸侯必然畏服!」又恐起兵伐鄭,勝負未卜,乃佯遣人致書子亹,約於首止,相會為盟。子亹大喜曰:「齊侯下交,吾國安如泰山矣!」欲使高渠彌、祭足同往,祭足稱疾不行。原繁私問於祭足曰:「新君欲結好齊侯,君宜輔之,何以不往?」祭足曰:「齊侯勇悍殘忍,嗣守大國,侈然有圖伯之心。況先君昭公有功於齊,齊所念也。夫大國難測,以大結小,必有奸謀。此行也,君臣其為戮乎?」原繁曰:「君言果信,鄭國誰屬?」祭足曰:「必子儀也,是有君人之相,先君莊公曾言之矣。」原繁曰:「人言君多智,吾姑以此試之。」
zhì qī, qí xiāng gōng qiǎn wáng zǐ chéng fù guǎn zhì fù èr jiāng, gè lǜ sǐ shì bǎi yú, huán shì zuǒ yòu, lì shì shí zhī fēn rú jǐn suí yú hòu gāo qú mí yǐn zhe zi mén tóng dēng méng tán, yǔ qí hóu xù lǐ yǐ bì, bì chén mèng yáng shǒu pěng xuè yú, guì ér qǐng shà, xiāng gōng mù shì zhī, mèng yáng jù qǐ, xiāng gōng zhí zi mén shǒu wèn yuē: xiān jūn zhāo gōng, yīn shèn ér cú? zi mén biàn sè, jīng chàn bù néng chū cí, gāo qú mí dài dá yuē: xiān jūn yīn bìng ér cú, hé fán jūn wèn? xiāng gōng yuē: wén zhēng jì yù zéi, fēi guān bìng yě. gāo qú mí zhē yǎn bù guò, zhǐ de duì yuē: yuán yǒu hán jí, fù shòu zéi jīng, shì yǐ bào wáng ěr. xiāng gōng yuē: jūn xíng bì yǒu jǐng bèi, cǐ zéi cóng hé ér lái? gāo qú mí duì yuē: dí shù zhēng lì, yǐ fēi yī rì, gè yǒu sī dǎng, chéng jī qiè fā, shuí néng fáng zhī? xiāng gōng yòu yuē: céng huò dé zéi rén fǒu? gāo qú mí yuē: zhì jīn shàng zài jī fǎng, wèi yǒu zōng jī. xiāng gōng dà nù yuē: zéi zài yǎn qián, hé fán jī fǎng? rǔ shòu guó jiā jué wèi, nǎi yǐ sī yuàn shì jūn, dào guǎ rén miàn qián, hái gǎn yǐ yán yǔ zhī wú! guǎ rén jīn rì wèi rǔ xiān jūn bào chóu! jiào lì shì: kuài yǔ wǒ xià shǒu! gāo qú mí bù gǎn fēn biàn, shí zhī fēn rú xiān jiāng gāo qú mí bǎng fù. zi mén kòu shǒu qǐ āi yuē: cǐ shì yǔ gū wú gàn, jiē gāo qú mí suǒ wèi yě. qǐ shù yī mìng! xiāng gōng yuē: jì zhī gāo qú mí suǒ wèi, hé bù tǎo zhī? rǔ jīn rì zì wǎng dì xià fēn biàn! bǎ shǒu yī zhāo, wáng zǐ chéng fù yǔ guǎn zhì fù yǐn zhe sǐ shì bǎi yú, yī qí shàng qián, jiāng zi mén luàn kǎn, sǐ yú fēi mìng, suí xíng rén zhòng, jiàn qí rén shì dà, shuí gǎn dòng shǒu? yī shí jǐn jiē táo sàn. xiāng gōng wèi gāo qú mí yuē: rǔ jūn yǐ le, rǔ yóu wàng huó hū? gāo qú mí duì yuē: zì zhī zuì zhòng, zhǐ qiú cì sǐ. xiāng gōng yuē: zhǐ yǔ nǐ yī dāo, pián yí le nǐ. nǎi dài zhì guó zhōng, mìng chē liè yú nán mén. chē liè zhě, jiāng zuì rén tóu yǔ sì zhī, fù yú wǔ liàng chē yuán zhī shàng, gè zì fēn xiàng, gè jià yī niú, rán hòu yǐ biān dǎ niú, niú zǒu chē xíng, qí rén zhī tǐ liè ér wèi wǔ. sú yán wǔ niú fēn shī, cǐ nǎi jí zhòng zhī xíng. xiāng gōng yù yǐ yì jǔ wén yú zhū hóu, gù yì yòng cǐ jí xíng, zhāng dà qí shì yě. gāo qú mí yǐ sǐ, xiāng gōng mìng jiāng qí shǒu, hào lìng nán mén, bǎng yuē: nì chén shì cǐ! yī miàn shǐ rén shōu shí zi mén shī shǒu, gǎo zàng yú dōng guō zhī wài yī miàn qiǎn shǐ gào yú zhèng yuē: zéi chén nì zǐ, zhōu yǒu cháng xíng, rǔ guó gāo qú mí zhǔ móu shì jūn, shàn lì shù niè, guǎ jūn tòng zhèng xiān jūn zhī bù diào, yǐ wèi zhèng tǎo ér lù zhī yǐ. yuàn gǎi lì xīn jūn, yǐ yāo jiù hǎo. yuán fán wén zhī, tàn yuē: jì zhòng zhī zhì, wú bù jí yě! zhū dài fū gòng yì lì jūn. shū zhān yuē: gù jūn zài lì, hé bù yíng zhī? jì zú yuē: chū wáng zhī jūn, bù kě zài rǔ zōng miào. bù rú lì gōng zǐ yí! yuán fán yì zàn chéng zhī, yú shì yíng gōng zǐ yí yú chén. yǐ sì jūn wèi. jì zú wèi shàng dài fū, shū zhān wèi zhōng dài fū, yuán fán wèi xià dài fū. zi yí jì jí wèi, nǎi wěi guó yú jì zú, xù mín xiū bèi, qiǎn shǐ xiū pìn yú qí chén zhū guó. yòu shòu mìng yú chǔ, xǔ yǐ nián nián nà gòng, yǒng wèi shǔ guó. lì gōng wú jiān kě chéng, zì cǐ zhèng guó shāo ān. bù zhī hòu shì rú hé? qiě kàn xià huí fēn jiě.
至期,齊襄公遣王子成父、管至父二將,各率死士百餘,環侍左右,力士石之紛如緊隨於後;高渠彌引著子亹同登盟壇,與齊侯敘禮已畢,嬖臣孟陽手捧血盂,跪而請歃,襄公目視之,孟陽遽起,襄公執子亹手問曰:「先君昭公,因甚而殂?」子亹變色,驚顫不能出詞,高渠彌代答曰:「先君因病而殂,何煩君問?」襄公曰:「聞蒸祭遇賊,非關病也。」高渠彌遮掩不過,只得對曰:「原有寒疾,復受賊驚,是以暴亡耳。」襄公曰:「君行必有警備,此賊從何而來?」高渠彌對曰:「嫡庶爭立,已非一日,各有私黨,乘機竊發,誰能防之?」襄公又曰:「曾獲得賊人否?」高渠彌曰:「至今尚在緝訪,未有蹤跡。」襄公大怒曰:「賊在眼前,何煩緝訪?汝受國家爵位,乃以私怨弒君,到寡人面前,還敢以言語支吾!寡人今日為汝先君報仇!」叫力士:「快與我下手!」高渠彌不敢分辯,石之紛如先將高渠彌綁縛。子亹叩首乞哀曰:「此事與孤無干,皆高渠彌所為也。乞恕一命!」襄公曰:「既知高渠彌所為,何不討之?汝今日自往地下分辯!」把手一招,王子成父與管至父引著死士百餘,一齊上前,將子亹亂砍,死於非命,隨行人眾,見齊人勢大,誰敢動手?一時盡皆逃散。襄公謂高渠彌曰:「汝君已了,汝猶望活乎?」高渠彌對曰:「自知罪重,只求賜死。」襄公曰:「只與你一刀,便宜了你。」乃帶至國中,命車裂於南門。車裂者,將罪人頭與四肢,縛於五輛車轅之上,各自分向,各駕一牛,然後以鞭打牛,牛走車行,其人肢體裂而為五。俗言「五牛分屍」,此乃極重之刑。襄公欲以義舉聞於諸侯,故意用此極刑,張大其事也。高渠彌已死,襄公命將其首,號令南門,榜曰:「逆臣視此!」一面使人收拾子亹屍首,藁葬於東郭之外;一面遣使告於鄭曰:「賊臣逆子,周有常刑,汝國高渠彌主謀弒君,擅立庶孽,寡君痛鄭先君之不弔,已為鄭討而戮之矣。願改立新君,以邀舊好。」原繁聞之,嘆曰:「祭仲之智,吾不及也!」諸大夫共議立君。叔詹曰:「故君在櫟,何不迎之?」祭足曰:「出亡之君,不可再辱宗廟。不如立公子儀!」原繁亦贊成之,於是迎公子儀於陳。以嗣君位。祭足為上大夫,叔詹為中大夫,原繁為下大夫。子儀既即位,乃委國於祭足,恤民修備,遣使修聘於齊、陳諸國。又受命於楚,許以年年納貢,永為屬國。厲公無間可乘,自此鄭國稍安。不知後事如何?且看下回分解。