strong wèi xuān gōng zhú tái nà xí gāo qú mí chéng jiān yì jūn strong
衛宣公築台納媳 高渠彌乘間易君
què shuō wèi xuān gōng míng jìn, wèi rén yín zòng bù jiǎn. zì wèi gōng zǐ shí, yǔ qí fù zhuāng gōng zhī qiè míng yí jiāng zhě sī tōng, shēng xià yī zi, jì yǎng yú mín jiān, qǔ míng yuē jí zi. xuān gōng jí wèi zhī rì, yuán pèi xíng fēi wú chǒng, zhǐ yǒu yí jiāng de xìng, rú tóng fū fù, jiù xǔ lì jí zi wèi sì, shǔ zhī yú yòu gōng zǐ zhí. shí jí zi zhǎng chéng, yǐ yī shí liù suì, wèi zhī pìn qí xī gōng zhǎng nǚ. shǐ zhě fǎn guó, xuān gōng wén qí nǚ yǒu jué shì zhī zī, xīn tān qí sè, ér nán yú qǐ kǒu, nǎi gòu míng jiàng zhú gāo tái yú qí hé zhī shàng, zhū lán huá dòng, zhòng gōng fù shì, jí qí huá lì, míng yuē xīn tái. xiān yǐ pìn sòng wèi míng, qiǎn kāi jí zi, rán hòu shǐ zuǒ gōng zǐ xiè rú qí, yíng jiāng shì jìng zhì xīn tái, zì jǐ nà zhī, shì wèi xuān jiāng, shí rén zuò xīn tái zhī shī, yǐ cì qí yín luàn:
卻說衛宣公名晉,為人淫縱不檢。自為公子時,與其父莊公之妾名夷姜者私通,生下一子,寄養於民間,取名曰急子。宣公即位之日,元配邢妃無寵,只有夷姜得幸,如同夫婦,就許立急子為嗣,屬之於右公子職。時急子長成,已一十六歲,為之聘齊僖公長女。使者返國,宣公聞齊女有絕世之姿,心貪其色,而難於啟口,乃構名匠築高台於淇河之上,朱欄華棟,重宮復室,極其華麗,名曰新台。先以聘宋為名,遣開急子,然後使左公子泄如齊,迎姜氏徑至新台,自己納之,是為宣姜,時人作新台之詩,以刺其淫亂:
xīn tái yǒu cǐ, hé shuǐ mí mí.
新台有泚,河水瀰瀰。
yàn wǎn zhī qiú, qú chú bù xiān.
燕婉之求,籧篨不鮮。
yú wǎng zhī shè, hóng zé lí zhī.
魚網之設,鴻則離之。
yàn wǎn zhī qiú, dé cǐ qī shī.
燕婉之求,得此戚施。
qú chú qī shī, jiē chǒu è zhī mào, yǐ yù xuān gōng. yán jiāng shì běn qiú jiā ǒu, bù yì nǎi pèi cǐ chǒu è yě. hòu rén dú shǐ zhì cǐ, yán qí xī gōng èr nǚ, zhǎng xuān jiāng, cì wén jiāng, xuān jiāng yín yú jiù, wén jiāng yín yú xiōng, rén lún tiān lǐ, zhì cǐ miè jué yǐ! yǒu shī tàn yuē:
籧篨、戚施,皆醜惡之貌,以喻宣公。言姜氏本求佳偶,不意乃配此醜惡也。後人讀史至此,言齊僖公二女,長宣姜,次文姜,宣姜淫於舅,文姜淫於兄,人倫天理,至此滅絕矣!有詩嘆曰:
yāo yàn chūn qiū shǒu èr jiāng, zhì lìng qí wèi wěn gāng cháng.
妖艷春秋首二姜,致令齊衛紊綱常。
tiān shēng yóu wù yāng rén guó, bù jí wú yán zuǒ bó wáng!
天生尤物殃人國,不及無鹽佐伯王!
jí zi zì sòng huí jiā, fù mìng yú xīn tái, xuān gōng mìng yǐ shù mǔ zhī lǐ yè jiàn jiāng shì, jí zi quán wú jǐ wēi yuàn hèn zhī yì. xuān gōng zì nà qí nǚ, zhǐ wǎng xīn tái cháo huān mù lè, jiāng yí jiāng yòu piē yī biān, yī zhù sān nián, yǔ qí jiāng lián shēng èr zi, zhǎng yuē shòu, cì yuē shuò. zì gǔ dào: mǔ ài zi guì, xuān gōng yīn piān chǒng qí jiāng, jiāng xī rì lián ài jí zi zhī qíng, dōu yí zài shòu yǔ shuò shēn shàng, xīn zhōng biàn xiǎng bǎi nián zhī hòu, bǎ wèi guó jiāng shān chuán yǔ shòu shuò xiōng dì, tā biàn xīn mǎn yì zú, fǎn shì duō le jí zi yī rén. zhǐ yīn gōng zǐ shòu tiān xìng xiào yǒu, yǔ jí zi rú tóng bāo yì bān xiāng ài, měi zài fù mǔ miàn qián, zhōu xuán qí xiōng. nà jí zi yòu wēn róu jìng shèn, wú yǒu shī dé, suǒ yǐ xuān gōng wèi zēng xiǎn lù qí yì. sī xià jiāng gōng zǐ shòu zhǔ tuō zuǒ gōng zǐ xiè, yì rì fú tā wèi jūn. nà gōng zǐ shuò suī yǔ shòu yī mǔ suǒ shēng, xián yú jiǒng rán bù tóng, nián chǐ shàng yòu, tiān shēng jiǎo huá, shì qí mǔ zhī dé chǒng, yīn xù sǐ shì, xīn huái fēi wàng. bù wéi zēng xián jí zi, bìng qīn xiōng gōng zǐ shòu, yě xiàng zhuì yóu yì bān. zhǐ shì shì yǒu huǎn jí, xiān chú jí zi yào jǐn. cháng bǎ shuō huà tiāo jī mǔ qīn, shuō: fù qīn yǎn xià suī rán jiāng wǒ mǔ zǐ kàn dài, yǒu jí zi zài xiān, tā wèi xiōng, wǒ děng wèi dì, yì rì chuán wèi, miè bù dé zhǎng yòu zhī xù. kuàng yí jiāng bèi nǐ duó chǒng, xīn huái jī fèn, ruò jí zi wèi jūn, bǐ wèi guó mǔ, wǒ mǔ zǐ wú ān shēn zhī dì yǐ! qí jiāng yuán shì jí zi suǒ pìn, jīn rì gēn suí xuān gōng, shēng zǐ dé shí, yě jué jí zi yǔ jǐ yǒu ài, suì yǔ gōng zǐ shuò hé móu, měi měi chán zèn jí zi yú fù qīn zhī qián. yī rì, jí zi dàn rì, gōng zǐ shòu zhì jiǔ xiāng hè, shuò yì yǔ xí. zuò jiān jí zi yǔ gōng zǐ shòu shuō huà shén mì. gōng zǐ shuò chā zuǐ bù xià, tuō bìng xiān bié, yī jìng dào mǔ qīn qí jiāng miàn qián, shuāng yǎn chuí lèi, chě gè dà huǎng, gào sù dào: hái ér hǎo yì tóng zì jǐ gē ge yǔ jí zi shàng shòu, jí zi yǐn jiǔ bàn hān, xì xuè zhī jiān, hū hái ér wèi ér zi. hái ér xīn zhōng bù píng, shuō tā jǐ jù, tā shuō: nǐ mǔ qīn yuán shì wǒ de qī zǐ, nǐ biàn chēng wǒ wèi fù, yú lǐ yīng gāi.' hái ér zài dài kāi kǒu, tā biàn fèn bì yào dǎ, kuī zì jǐ gē ge quàn zhù, hái ér táo xí ér lái. shòu cǐ dà rǔ, wàng mǔ qīn bǐng zhī fù hóu, yǔ hái ér zuò zhǔ! qí jiāng xìn yǐ wèi rán, dài xuān gōng rù gōng, wū wū yàn yàn de gào sù chū lái, rú cǐ rú cǐ, zhè bān zhè bān, yòu zhuāng diǎn jǐ jù dào: tā hái yào diàn wū qiè shēn, shuō: wǒ mǔ yí jiāng, yuán shì fù qīn de shù mǔ, shàng rán shōu nà wèi qī. kuàng nǐ mǔ qīn yuán shì wǒ jiù qī, fù qīn zhǐ suàn jiè dài yì bān, shǎo bu dé yǔ wèi guó jiāng shān yī tóng hái wǒ.' xuān gōng zhào gōng zǐ shòu wèn zhī, shòu dá yuē: bìng wú cǐ shuō. xuān gōng bàn yí bàn xìn, dàn qiǎn nèi shì chuán yù yí jiāng, zé bèi tā bù néng jiào xùn qí zi. yí jiāng yuàn qì tián xiōng, wú chù shēn sù, tóu huán ér sǐ. rán wēng yǒu shī tàn yuē:
急子自宋回家,復命於新台,宣公命以庶母之禮謁見姜氏,急子全無幾微怨恨之意。宣公自納齊女,只往新台朝歡暮樂,將夷姜又撇一邊,一住三年,與齊姜連生二子,長曰壽,次曰朔。自古道:「母愛子貴」,宣公因偏寵齊姜,將昔日憐愛急子之情,都移在壽與朔身上,心中便想百年之後,把衛國江山傳與壽、朔兄弟,他便心滿意足,反似多了急子一人。只因公子壽天性孝友,與急子如同胞一般相愛,每在父母面前,周旋其兄。那急子又溫柔敬慎,無有失德,所以宣公未曾顯露其意。私下將公子壽囑託左公子泄,異日扶他為君。那公子朔雖與壽一母所生,賢愚迥然不同,年齒尚幼,天生狡猾,恃其母之得寵,陰蓄死士,心懷非望。不惟憎嫌急子,並親兄公子壽,也象贅疣一般。只是事有緩急,先除急子要緊。常把說話挑激母親,說:「父親眼下雖然將我母子看待,有急子在先,他為兄,我等為弟,異日傳位,蔑不得長幼之序。況夷姜被你奪寵,心懷積忿,若急子為君,彼為國母,我母子無安身之地矣!」齊姜原是急子所聘,今日跟隨宣公,生子得時,也覺急子與己有礙,遂與公子朔合謀,每每讒譖急子於父親之前。一日,急子誕日,公子壽治酒相賀,朔亦與席。坐間急子與公子壽說話甚密。公子朔插嘴不下,託病先別,一徑到母親齊姜面前,雙眼垂淚,扯個大謊,告訴道:「孩兒好意同自己哥哥與急子上壽,急子飲酒半酣,戲謔之間,呼孩兒為兒子。孩兒心中不平,說他幾句,他說:『你母親原是我的妻子,你便稱我為父,於理應該。'孩兒再待開口,他便奮臂要打,虧自己哥哥勸住,孩兒逃席而來。受此大辱,望母親稟知父侯,與孩兒做主!」齊姜信以為然,待宣公入宮,嗚嗚咽咽的告訴出來,如此如此,這般這般,又裝點幾句道:「他還要玷污妾身,說:『我母夷姜,原是父親的庶母,尚然收納為妻。況你母親原是我舊妻,父親只算借貸一般,少不得與衛國江山一同還我。'」宣公召公子壽問之,壽答曰:「並無此說。」宣公半疑半信,但遣內侍傳諭夷姜,責備他不能教訓其子。夷姜怨氣填胸,無處伸訴,投繯而死。髯翁有詩嘆曰:
fù qiè rú hé yǔ zi tōng? jù yōu chuán xiào wèi yín fēng.
父妾如何與子通?聚麀傳笑衛淫風。
yí jiāng cǐ rì tóu huán wǎn, hé sì dāng chū shǒu jié zhōng!
夷姜此日投繯晚,何似當初守節終!
jí zi tòng niàn qí mǔ, wéi kǒng fù qīn chēn guài, àn dì tí kū. gōng zǐ shuò yòu yǔ qí jiāng bàng shuō jí zi, yīn shēng mǔ sǐ yú fēi mìng, kǒu chū yuàn yán, rì hòu yào jiāng mǔ zǐ cháng mìng. xuān gōng běn bù xìn yǒu cǐ shì, wú nài dù qiè chán zi, rì yè cuān duō, dìng yào xuān gōng shā jí zi, yǐ jué hòu huàn, bù yóu xuān gōng bù tīng. dàn zhǎn zhuǎn chóu chú, zhōng shì shā zhī wú míng, bì xū jiǎ shǒu tā rén, sǐ yú dào lù, fāng kě yǎn rén ěr mù. qí shí, shì qí xī gōng yuē huì fá jì, zhēng bīng yú wèi. xuān gōng nǎi yǔ gōng zǐ shuò shāng yì, jiǎ yǐ wǎng dìng shī qī wèi míng, qiǎn jí zi rú qí, shòu yǐ bái máo. cǐ qù shēn yě, shì wǎng qí de yào lù, zhōu xíng zhì cǐ, bì rán dēng lù, zài bǐ ān pái jí zi, tā bì bù zuò zhǔn bèi. gōng zǐ shuò xiàng lái sī xù sǐ shì, jīn rì zhèng yòng dé zhe, jiào tā jiǎ zhuāng dào zéi, fú yú shēn yě, zhǐ rèn bái máo guò qù, biàn gǎn chū yī qí xià shǒu, yǐ máo fù mìng, zì yǒu zhòng shǎng. gōng zǐ shuò chù fēn yǐ dìng, huí fù qí jiāng, qí jiāng xīn xià shí fēn huān xǐ.
急子痛念其母,惟恐父親嗔怪,暗地啼哭。公子朔又與齊姜謗說急子,因生母死於非命,口出怨言,日後要將母子償命。宣公本不信有此事,無奈妒妾讒子,日夜攛掇,定要宣公殺急子,以絕後患,不由宣公不聽。但展轉躊躇,終是殺之無名,必須假手他人,死於道路,方可掩人耳目。其時,適齊僖公約會伐紀,徵兵於衛。宣公乃與公子朔商議,假以往訂師期為名,遣急子如齊,授以白旄。此去莘野,是往齊的要路,舟行至此,必然登陸,在彼安排急子,他必不作準備。公子朔向來私蓄死士,今日正用得著,教他假裝盜賊,伏於莘野,只認白旄過去,便趕出一齊下手,以旄復命,自有重賞。公子朔處分已定,回復齊姜,齊姜心下十分歡喜。
què shuō gōng zǐ shòu jiàn fù qīn píng qù cóng rén, dú zhào dì shuò yì shì, xīn huái yí huò. rù gōng lái jiàn mǔ qīn, tàn qí yǔ qì. qí jiāng bù zhī yǐn mán, jǐn tǔ qí shí. zhǔ fù yuē: cǐ nǎi rǔ fù zhǔ yì, yù chú wǒ mǔ zǐ hòu huàn, bù kě xiè lòu tā rén. gōng zǐ shòu zhī qí jì yǐ chéng, jiàn zhī wú yì, sī xià lái jiàn jí zi, gào yǐ fù qīn zhī jì: cǐ qù shēn yě bì yóu zhī lù, duō xiōng shǎo jí. bù rú chū bēn tā guó, bié zuò liáng tú. jí zǐ yuē: wèi rén zǐ zhě, yǐ cóng mìng wèi xiào. qì fù zhī mìng, jí wèi nì zǐ. shì jiān qǐ yǒu wú fù zhī guó? jí yù chū bēn, jiāng ān wǎng zāi? suì shù zhuāng xià zhōu, yì rán jiù dào. gōng zǐ shòu qì quàn bù cóng, sī xiǎng: wú xiōng zhēn rén rén yě! cǐ xíng ruò sǐ yú dào zéi zhī shǒu, fù qīn lì wǒ wèi sì, hé yǐ zì míng? zi bù kě yǐ wú fù, dì bù kě yǐ wú xiōng, wú dāng xiān xiōng ér xíng, dài tā yī sǐ, wú xiōng bì rán huò miǎn. fù qīn wén wú zhī sǐ, tǎng néng gǎn wù, cí xiào liǎng quán, luò de liú míng wàn gǔ! yú shì bié yǐ yī zhōu zài jiǔ, jí wǎng hé xià, qǐng jí zi jiàn bié. jí zi cí yǐ jūn mìng zài shēn, bù gǎn dòu liú. gōng zǐ shòu nǎi yí zūn guò zhōu, mǎn zhēn yǐ jìn. wèi jí kāi yán, bù jué lèi zhū duò yú bēi zhōng, jí zi máng jiē ér yǐn zhī. gōng zǐ shòu yuē: jiǔ yǐ wū yǐ! jí zǐ yuē: zhèng yù yǐn wú dì zhī qíng yě! gōng zǐ shòu shì lèi yán yuē: jīn rì cǐ jiǔ, nǎi wú dì xiōng yǒng jué zhī jiǔ. gē ge ruò jiàn xiǎo dì zhī qíng, duō yǐn jǐ bēi! jí zǐ yuē: gǎn bù jǐn liàng? liǎng rén lèi yǎn xiāng duì, bǐ cǐ quàn chóu. gōng zǐ shòu yǒu xīn liú liàng, jí zi dào shǒu biàn tūn, bù jué jǐn zuì, dào yú xí shàng, hān hān shuì qù. gōng zǐ shòu wèi cóng rén yuē: jūn mìng bù kě chí yě, wǒ dāng dài wǎng! jí qǔ jí zi shǒu zhōng bái máo, gù yì jiàn yú zhōu shǒu, yòng zì jǐ pú cóng xiāng suí. zhǔ fù jí zi suí xíng rén zhòng, hǎo shēng shǒu hòu. xiù zhōng chū yī jiǎn, fù zhī yuē: qí shì zǐ jiǔ xǐng hòu, kě chéng kàn yě! jí mìng fā zhōu. xíng jìn shēn yě, fāng yù zhěng chē dēng àn, nèi xiē mái fú de sǐ shì, wàng jiàn hé zhōng xíng jīng piāo yáng, rèn dé bái máo, dìng shì jí zi dào lái, yī shēng hū shào, rú fēng ér jí gōng zǐ shòu tǐng rán chū hē yuē: wú nǎi běn guó wèi hóu zhǎng zi, fèng shǐ wǎng qí, rǔ děng hé rén, gǎn lái yāo jié? zhòng zéi qí shēng yuē: wú děng fèng wèi hóu mì zhǐ, lái qǔ rǔ shǒu! tǐng dāo biàn kǎn. cóng zhě jiàn shì tóu xiōng měng, bù zhī lái lì, yī shí jīng sàn. kě lián shòu zi yǐn jǐng shòu dāo, zéi dǎng qǔ tóu, shèng yú mù xiá, yī qí xià chuán, yǎn máo ér guī.
卻說公子壽見父親屏去從人,獨召弟朔議事,心懷疑惑。入宮來見母親,探其語氣。齊姜不知隱瞞,盡吐其實。囑咐曰:「此乃汝父主意,欲除我母子後患,不可泄漏他人。」公子壽知其計已成,諫之無益,私下來見急子,告以父親之計:「此去莘野必由之路,多凶少吉。不如出奔他國,別作良圖。」急子曰:「為人子者,以從命為孝。棄父之命,即為逆子。世間豈有無父之國?即欲出奔,將安往哉?」遂束裝下舟,毅然就道。公子壽泣勸不從,思想:「吾兄真仁人也!此行若死於盜賊之手,父親立我為嗣,何以自明?子不可以無父,弟不可以無兄,吾當先兄而行,代他一死,吾兄必然獲免。父親聞吾之死,倘能感悟,慈孝兩全,落得留名萬古!」於是別以一舟載酒,亟往河下,請急子餞別。急子辭以「君命在身,不敢逗遛。」公子壽乃移樽過舟,滿斟以進。未及開言,不覺淚珠墮於杯中,急子忙接而飲之。公子壽曰:「酒已污矣!」急子曰:「正欲飲吾弟之情也!」公子壽拭淚言曰:「今日此酒,乃吾弟兄永訣之酒。哥哥若鑒小弟之情,多飲幾杯!」急子曰:「敢不儘量?」兩人淚眼相對,彼此勸酬。公子壽有心留量,急子到手便吞,不覺盡醉,倒於席上,鼾鼾睡去。公子壽謂從人曰:「君命不可遲也,我當代往!」即取急子手中白旄,故意建於舟首,用自己僕從相隨。囑咐急子隨行人眾,好生守候。袖中出一簡,付之曰:「俟世子酒醒後,可呈看也!」即命發舟。行近莘野,方欲整車登岸,那些埋伏的死士,望見河中行旌飄颺,認得白旄,定是急子到來,一聲呼哨,如蜂而集$公子壽挺然出喝曰:「吾乃本國衛侯長子,奉使往齊,汝等何人,敢來邀截?」眾賊齊聲曰:「吾等奉衛侯密旨,來取汝首!」挺刀便砍。從者見勢頭兇猛,不知來歷,一時驚散。可憐壽子引頸受刀,賊黨取頭,盛於木匣,一齊下船,偃旄而歸。
zài shuō jí zi jiǔ liàng yuán qiǎn, yī shí biàn xǐng, bù jiàn le gōng zǐ shòu, cóng rén jiāng jiǎn jiān chéng shàng, jí zi chāi ér kàn zhī, jiǎn shàng zhǐ yǒu bā gè zì yún: dì yǐ dài xíng, xiōng yí sù bì! jí zi bù jué duò lèi yuē: dì wèi wǒ fàn nán, wú dāng sù wǎng, bù rán kǒng wù shā wú dì yě! xǐ de pú cóng jù zài, jiù chéng le gōng zǐ shòu zhī zhōu, cuī zǎn zhōu rén sù xíng, zhēn gè shì diàn liú guāng jué, niǎo shì chāo qún. qí yè yuè míng rú shuǐ, jí zi xīn niàn qí dì, mù bù jiāo jié, zhù shì yì niǎo shǒu zhī qián, wàng jiàn gōng zǐ shòu zhī zhōu, xǐ yuē: tiān xìng wú dì shàng zài. cóng rén bǐng yuē: cǐ lái zhōu, fēi qù zhōu yě! jí zi xīn yí, jiào lǒng chuán shǎng qù. liǎng chuán xiāng jìn, lóu lǔ jù míng, zhǐ jiàn zhōu zhōng yī bān zéi dǎng, bìng bù jiàn gōng zǐ shòu zhī miàn. jí zi yù yí, nǎi yáng wèn yuē: zhǔ gōng suǒ mìng, céng liǎo shì fǒu? zhòng zéi tīng dé shuō chū mì mì, què rèn wèi gōng zǐ shuò chà lái jiē yīng de, nǎi pěng hán yǐ duì yuē: shì yǐ le yǐ! jí zi qǔ hán qǐ shì, jiàn shì gōng zǐ shòu zhī shǒu, yǎng tiān dà kū yuē: tiān hū yuān zāi! zhòng zéi hài rán, wèn yuē: fù shā qí zi, hé gù chēng yuān? jí zǐ yuē: wǒ nǎi zhēn jí zi yě, dé zuì yú fù, fù mìng shā wǒ. cǐ wú dì shòu yě, hé zuì ér shā zhī? kě sù duàn wǒ tóu, guī xiàn fù qīn, kě shú wù shā zhī zuì! zéi dǎng zhōng yǒu rèn dé èr gōng zǐ zhě, yú yuè xià xì rèn zhī yuē: zhēn wù yǐ! zhòng zéi suì jiāng jí zi zhǎn shǒu, bìng nà hán zhōng, cóng rén yì jiē sì sàn. wèi fēng yǒu chéng zhōu zhī shī, zhèng yǒng xiōng dì zhēng sǐ zhī shì. shī yuē:
再說急子酒量原淺,一時便醒,不見了公子壽,從人將簡緘呈上,急子拆而看之,簡上只有八個字云:「弟已代行,兄宜速避!」急子不覺墮淚曰:「弟為我犯難,吾當速往,不然恐誤殺吾弟也!」喜得僕從俱在,就乘了公子壽之舟,催趲舟人速行,真箇似電流光絕,鳥逝超群。其夜月明如水,急子心念其弟,目不交睫,注視益鳥首之前,望見公子壽之舟,喜曰:「天幸吾弟尚在。」從人稟曰:「此來舟,非去舟也!」急子心疑,教攏船上去。兩船相近,樓櫓俱明,只見舟中一班賊黨,並不見公子壽之面。急子愈疑,乃佯問曰:「主公所命,曾了事否?」眾賊聽得說出秘密,卻認為公子朔差來接應的,乃捧函以對曰:「事已了矣!」急子取函啟視,見是公子壽之首,仰天大哭曰:「天乎冤哉!」眾賊駭然,問曰:「父殺其子,何故稱冤?」急子曰:「我乃真急子也,得罪於父,父命殺我。此吾弟壽也,何罪而殺之?可速斷我頭,歸獻父親,可贖誤殺之罪!」賊黨中有認得二公子者,於月下細認之曰:「真誤矣!」眾賊遂將急子斬首,並納函中,從人亦皆四散。《衛風》有《乘舟》之詩,正詠兄弟爭死之事。詩曰:
èr zi chéng zhōu, fàn fàn qí jǐng,
二子乘舟,泛泛其景,
yuàn yán sī zi, zhōng xīn yǎng yǎng.
願言思子,中心養養。
èr zi chéng zhōu, fàn fàn qí shì,
二子乘舟,泛泛其逝,
yuàn yán sī zi, bù xiá yǒu hài.
願言思子,不瑕有害。
shī rén bù gǎn míng yán, dàn zhuī xiǎng chéng zhōu zhī rén, yǐ yù bēi sī zhī yì yě. zài shuō zhòng zéi lián yè bēn rù wèi chéng, xiān jiàn gōng zǐ shuò, chéng shàng bái máo, rán hòu jiāng èr zi xiān hòu bèi shā shì qíng, xì shù yī biàn, yóu kǒng wù shā dé zuì. shuí zhī yī jiàn shè shuāng diāo, zhèng zhōng le gōng zǐ shuò de yǐn huái, zì chū jīn bó, hòu shǎng zhòng zéi, què rù gōng lái jiàn mǔ qīn shuō: gōng zǐ shòu zài jīng xiān xíng, zì sǔn qí mìng, xǐ de jí zi hòu dào, tiān jiào tā zì tǔ zhēn míng, cháng le gē ge zhī mìng. qí jiāng suī tòng gōng zǐ shòu, què xìng chú le jí zi, bá qù yǎn zhōng zhī dīng, zhèng shì yōu xǐ xiāng bàn. mǔ zǐ shāng liáng, qiě jiào màn yǔ xuān gōng shuō zhī. què shuō zuǒ gōng zǐ xiè, yuán shòu jí zi zhī tuō yòu gōng zǐ zhí, yuán shòu gōng zǐ shòu zhī tuō, èr rén gè zì guān xīn, qiǎn rén dǎ tàn xiāo xī, huí bào rú cǐ rú cǐ. qǐ xiān wèi miǎn gè wèi qí zhǔ, zhì cǐ tóng bìng xiāng lián, hé zài yī chù shāng yì. hòu xuān gōng zǎo cháo, èr rén zhí rù cháo táng, bài dǎo zài dì, fàng shēng dà kū. xuān gōng jīng wèn hé gù, gōng zǐ xiè gōng zǐ zhí èr rén yī cí, jiāng jí zi yǔ gōng zǐ shòu bèi shā qíng yóu, xì shù yī biàn, qǐ shōu shí shī shǒu mái zàng, yǐ jǐn dāng chū xiāng tuō zhī qíng. shuō bà kū shēng zhuǎn gāo. xuān gōng suī guài jí zi, què hái lián ài gōng zǐ shòu, hū wén èr zi tóng shí bèi hài, xià dé miàn rú tǔ sè, bàn shǎng bù yán. tòng dìng shēng bēi, lèi rú yǔ xià, lián shēng tàn yuē: qí jiāng wù wǒ, qí jiāng wù wǒ! jí zhào gōng zǐ shuò wèn zhī, shuò cí bù zhī. xuān gōng dà nù, jiù zhe gōng zǐ shuò jū ná shā rén zhī zéi, gōng zǐ shuò kǒu zhōng yīng chéng, zhǐ shì zhī wú, nǎ kěn xiàn chū zéi dǎng? xuān gōng zì shòu jīng zhī hòu, yòu xiǎng niàn gōng zǐ shòu, gǎn chéng yī bìng, bì yǎn biàn jiàn yí jiāng jí zi shòu zi yī bān, zài qián tí tí kū kū. qí dǎo bù xiào, bàn yuè ér wáng. gōng zǐ shuò fā sàng xí wèi, shì wèi huì gōng. shí shuò nián yī shí wǔ suì, jiāng zuǒ yòu èr gōng zǐ bà guān bù yòng. shù xiōng gōng zǐ shuò zì zhāo bó, xīn zhōng bù fú, lián yè bēn qí. gōng zǐ xiè yǔ gōng zǐ zhí yuàn hèn huì gōng, měi sī wèi jí zi jí gōng zǐ shòu bào chóu, wèi dé qí biàn.
詩人不敢明言,但追想乘舟之人,以寓悲思之意也。再說眾賊連夜奔入衛城,先見公子朔,呈上白旄,然後將二子先後被殺事情,細述一遍,猶恐誤殺得罪。誰知一箭射雙鵰,正中了公子朔的隱懷,自出金帛,厚賞眾賊,卻入宮來見母親說:「公子壽載旌先行,自損其命,喜得急子後到,天教他自吐真名,償了哥哥之命。」齊姜雖痛公子壽,卻幸除了急子,拔去眼中之釘,正是憂喜相半。母子商量,且教慢與宣公說知。卻說左公子泄,原受急子之託;右公子職,原受公子壽之託,二人各自關心,遣人打探消息,回報如此如此。起先未免各為其主,至此同病相憐,合在一處商議。候宣公早朝,二人直入朝堂,拜倒在地,放聲大哭。宣公驚問何故,公子泄、公子職二人一辭,將急子與公子壽被殺情由,細述一遍,「乞收拾屍首埋葬,以盡當初相托之情。」說罷哭聲轉高。宣公雖怪急子,卻還憐愛公子壽,忽聞二子同時被害,嚇得面如土色,半晌不言。痛定生悲,淚如雨下,連聲嘆曰:「齊姜誤我,齊姜誤我!」即召公子朔問之,朔辭不知。宣公大怒,就著公子朔拘拿殺人之賊,公子朔口中應承,只是支吾,哪肯獻出賊黨?宣公自受驚之後,又想念公子壽,感成一病,閉眼便見夷姜、急子、壽子一班,在前啼啼哭哭。祈禱不效,半月而亡。公子朔發喪襲位,是為惠公。時朔年一十五歲,將左右二公子罷官不用。庶兄公子碩字昭伯,心中不服,連夜奔齊。公子泄與公子職怨恨惠公,每思為急子及公子壽報仇,未得其便。
huà fēn liǎng tóu. què shuō wèi hóu shuò chū jí wèi zhī nián, yīn zhù qí gōng jì, wèi zhèng suǒ bài, zhèng zài xián hèn, hū wén zhèng guó yǒu shǐ mìng zhì, wèn qí lái yì, zhī zhèng lì gōng chū bēn, qún chén yíng gù jūn hū fù wèi, xīn zhōng dà xǐ, jí fā chē tú, hù sòng zhāo gōng hái guó. jì zú zài bài, xiè xī rì bù néng bǎo hù zhī zuì. zhāo gōng suī bù zhì zuì, xīn zhōng yàng yàng, ēn lǐ shāo jiǎn yú xī rì. jì zú yì jué jú jí bù ān, měi měi chēng jí bù cháo. gāo qú mí sù shī ài yú zhāo gōng, jí zhāo gōng fù guó, kǒng wèi suǒ hài, yīn yǎng sǐ shì, wèi shì hū lì mén zhī jì. shí zhèng lì gōng zài cài, yì hòu jié cài rén, qiǎn rén chuán yǔ tán bó, yù jiè lì wèi cháo kū, tán bó bù cóng. yú shì shǐ cài rén jiǎ zuò shāng jiǎ, yú lì dì wǎng lái jiāo yì, yīn ér hòu jié lì rén, àn yuē wèi zhù, chéng jī shā le tán bó. lì gōng suì jū lì, zēng chéng jùn chí, dà zhì jiǎ bīng, jiāng móu xí zhèng, suì wèi dí guó. jì zú wén bào dà jīng, jí zòu zhāo gōng, mìng dài fū fù xiá tún bīng dà líng, yǐ è lì gōng lái lù. lì gōng zhī zhèng yǒu bèi, qiǎn rén zhuǎn yāng lǔ hóu, xiè zuì yú sòng, xǔ yǐ fù guó zhī hòu, réng bǔ qián lù wèi nà zhī shù. lǔ shǐ zhì sòng, sòng zhuāng gōng tān xīn yòu qǐ, jié lián cài wèi gòng nà lì gōng. shí wèi hóu shuò yǒu sòng zhāo gōng fù guó zhī láo, zhāo gōng bìng bù xiū lǐ wǎng xiè, suǒ yǐ yì yuàn zhāo gōng, fǎn yǔ sòng gōng xié móu. yīn jí wèi yǐ lái, bìng wèi yǔ zhū hóu xiāng huì, nǎi zì jiāng ér wǎng. gōng zǐ xiè wèi gōng zǐ zhí yuē: guó jūn yuǎn chū, wú děng jǔ shì, cǐ qí shí yǐ! gōng zǐ zhí yuē: rú yù jǔ shì, xiān dìng suǒ lì, rén mín yǒu zhǔ, fāng bǎo bù luàn. zhèng mì yì jiān, hūn rén bào: dài fū níng guì yǒu shì xiāng fǎng. liǎng gōng zǐ yíng rù. níng guì yuē: èr gōng zǐ wàng chéng zhōu zhī yuān hū? jīn rì jī huì, bù kě shī yě. gōng zǐ zhí yuē: zhèng yì yōng dài, wèi dé qí rén. níng guì yuē: wú guān qún gōng zǐ zhōng, wéi qián móu rén hòu kě fǔ, qiě zhōu wáng zhī xù, kě yǐ dàn yā guó rén. sān rén suì shà xuè dìng yì, nǎi àn yuē jí zi shòu zi yuán jiù yī bān cóng rén, jiǎ chuán yī gè dié bào, zhǐ shuō: wèi hóu fá zhèng, bīng bài shēn sǐ. yú shì yíng gōng zǐ qián móu jí wèi. bǎi guān cháo jiàn yǐ bì, rán hòu xuān bō wèi shuò gòu xiàn èr xiōng, zhì fù fèn sǐ zhī è, zhòng wèi jí shòu èr zi fā sàng, gǎi zàng qí jiù, qiǎn shǐ gào lì jūn yú zhōu. níng guì yǐn bīng yíng yú jiāo wài, yǐ è huì gōng guī lù. gōng zǐ xiè yù shā xuān jiāng, gōng zǐ zhí zhǐ zhī yuē: jiāng suī yǒu zuì, rán qí hóu zhī mèi yě, shā zhī kǒng dé zuì yú qí, bù rú liú zhī, yǐ jié qí hǎo. nǎi shǐ xuān jiāng chū jū bié gōng, yuè zhì lǐn xì wú quē.
話分兩頭。卻說衛侯朔初即位之年,因助齊攻紀,為鄭所敗,正在銜恨,忽聞鄭國有使命至,問其來意,知鄭厲公出奔,群臣迎故君忽復位,心中大喜,即發車徒,護送昭公還國。祭足再拜,謝昔日不能保護之罪。昭公雖不治罪,心中怏怏,恩禮稍減於昔日。祭足亦覺跼蹐不安,每每稱疾不朝。高渠彌素失愛於昭公,及昭公復國,恐為所害,陰養死士,為弒忽立亹之計。時鄭厲公在蔡,亦厚結蔡人,遣人傳語檀伯,欲借櫟為巢窟,檀伯不從。於是使蔡人假作商賈,於櫟地往來交易,因而厚結櫟人,暗約為助,乘機殺了檀伯。厲公遂居櫟,增城浚池,大治甲兵,將謀襲鄭,遂為敵國。祭足聞報大驚,急奏昭公,命大夫傅瑕屯兵大陵,以遏厲公來路。厲公知鄭有備,遣人轉央魯侯,謝罪於宋,許以復國之後,仍補前賂未納之數。魯使至宋,宋莊公貪心又起,結連蔡、衛共納厲公。時衛侯朔有送昭公復國之勞,昭公並不修禮往謝,所以亦怨昭公,反與宋公協謀。因即位以來,並未與諸侯相會,乃自將而往。公子泄謂公子職曰:「國君遠出,吾等舉事,此其時矣!」公子職曰:「如欲舉事,先定所立,人民有主,方保不亂。」正密議間,閽人報:「大夫寧跪有事相訪。」兩公子迎入。寧跪曰:「二公子忘乘舟之冤乎?今日機會,不可失也。」公子職曰:「正議擁戴,未得其人。」寧跪曰:「吾觀群公子中,惟黔牟仁厚可輔,且周王之婿,可以彈壓國人。」三人遂歃血定議,乃暗約急子、壽子原舊一班從人,假傳一個諜報,只說:「衛侯伐鄭,兵敗身死。」於是迎公子黔牟即位。百官朝見已畢,然後宣播衛朔構陷二兄,致父忿死之惡,重為急、壽二子發喪,改葬其柩,遣使告立君於周。寧跪引兵營於郊外,以遏惠公歸路。公子洩慾殺宣姜,公子職止之曰:「姜雖有罪,然齊侯之妹也,殺之恐得罪於齊,不如留之,以結齊好。」乃使宣姜出居別宮,月致廩餼無缺。
zài shuō sòng lǔ cài wèi, gòng shì sì guó hé bīng fá zhèng. jì zú zì yǐn bīng zhì dà líng, yǔ fù xiá hé lì jù dí, suí jī yīng biàn, wèi cháng cuò shī. sì guó bù néng qǔ shèng, zhǐ de yǐn huí. dān shuō wèi hóu shuò fá zhèng wú gōng, huí zhì zhōng tú, wén èr gōng zǐ zuò luàn, yǐ lì qián móu, nǎi chū bēn yú qí guó. qí xiāng gōng yuē: wú shēng yě. hòu qí guǎn xì, xǔ yǐ xìng bīng fù guó. shuò suì yǔ xiāng gōng lì yuē, rú guī guó zhī rì, nèi fǔ bǎo yù, jǐn zuò chóu yí. xiāng gōng dà xǐ. hū bào: lǔ hóu shǐ dào. yīn qí hóu qiú hūn yú zhōu, zhōu wáng yǔn zhī, shǐ lǔ hóu zhǔ hūn, yào yǐ wáng jī xià jià. lǔ hóu yù qīn zì zhì qí, miàn yì qí shì. xiāng gōng xiǎng qǐ mèi zǐ wén jiāng, jiǔ bù xiāng huì, hé bù yī tóng qǐng lái, suì qiǎn shǐ zhì lǔ, bìng yíng wén jiāng. zhū dài fū qǐng wèn fá wèi zhī qī? xiāng gōng yuē: qián móu yì tiān zǐ xù yě, guǎ rén fāng tú hūn yú zhōu, cǐ shì gū qiě chí zhī. dàn kǒng wèi rén shā hài xuān jiāng, qiǎn gōng sūn wú zhī nà gōng zǐ shuò yú wèi, sī zhǔ wú zhī, yào gōng zǐ shuò zhēng yú xuān jiāng, yǐ wèi fù shuò zhī dì. gōng sūn wú zhī lǐng mìng, tóng gōng zǐ shuò guī wèi, yǔ xīn jūn qián móu xiāng jiàn. shí gōng zǐ shuò nèi zi yǐ zú, wú zhī jiāng qí hóu zhī yì, biàn zhì wèi guó jūn chén, bìng zhì xuān jiāng, nà xuān jiāng dào yě xīn kěn. wèi guó zhòng chén, sù è xuān jiāng jiàn wèi zhōng gōng, jīn rì yù biǎn qí míng hào, wú bù lè cóng. zhǐ shì gōng zǐ shuò niàn fù zǐ zhī lún, jiān bù yǔn cóng. wú zhī sī yán yú gōng zǐ zhí yuē: cǐ shì bù xié, hé yǐ fù guǎ jūn zhī mìng? gōng zǐ zhí kǒng shī qí huān, dìng xià jì cè, qǐng gōng zǐ shuò yǐn yàn, shǐ nǚ lè yòu jiǔ, guàn dé tā làn zuì, fú rù bié gōng, yǔ xuān jiāng tóng sù, zuì zhōng chéng jiù qí shì, xǐng hòu huǐ zhī, yǐ wú jí yǐ, xuān jiāng yǔ gōng zǐ shuò suì wèi fū fù. hòu shēng nán nǚ wǔ rén: zhǎng nán qí zi zǎo zú, cì dài gōng shēn, cì wén gōng huǐ nǚ èr, wèi sòng huán gōng xǔ mù gōng fū rén. shǐ chén yǒu shī tàn yuē:
再說宋、魯、蔡、衛,共是四國合兵伐鄭。祭足自引兵至大陵,與傅瑕合力拒敵,隨機應變,未嘗挫失。四國不能取勝,只得引回。單說衛侯朔伐鄭無功,回至中途,聞二公子作亂,已立黔牟,乃出奔於齊國。齊襄公曰:「$吾甥也。」厚其館餼,許以興兵復國。朔遂與襄公立約,「如歸國之日,內府寶玉,盡作酬儀。」襄公大喜。忽報:「魯侯使到。」因齊侯求婚於周,周王允之,使魯侯主婚,要以王姬下嫁。魯侯欲親自至齊,面議其事。襄公想起妹子文姜,久不相會,何不一同請來,遂遣使至魯,並迎文姜。諸大夫請問伐衛之期?襄公曰:「黔牟亦天子婿也,寡人方圖婚於周,此事姑且遲之。」但恐衛人殺害宣姜,遣公孫無知納公子碩於衛,私囑無知,要公子碩烝於宣姜,以為復朔之地。公孫無知領命,同公子碩歸衛,與新君黔牟相見。時公子碩內子已卒,無知將齊侯之意,遍致衛國君臣,並致宣姜,那宣姜倒也心肯。衛國眾臣,素惡宣姜僭位中宮,今日欲貶其名號,無不樂從。只是公子碩念父子之倫,堅不允從。無知私言於公子職曰:「此事不諧,何以復寡君之命?」公子職恐失齊歡,定下計策,請公子碩飲宴,使女樂侑酒,灌得他爛醉,扶入別宮,與宣姜同宿,醉中成就其事,醒後悔之,已無及矣,宣姜與公子碩遂為夫婦。後生男女五人:長男齊子早卒,次戴公申,次文公毀;女二,為宋桓公、許穆公夫人。史臣有詩嘆曰:
zi fù rú hé rǎng zuò qī, zi zhēng shù mǔ bào fēi chí.
子婦如何攘作妻,子烝庶母報非遲。
yí jiāng shēng zǐ xuān jiāng jì, jiā fǎ yuán liú wèi zú qí.
夷姜生子宣姜繼,家法源流未足奇。
cǐ shī yán xī rì xuān gōng zhēng fù qiè yí jiāng, ér shēng jí zi jīn qí zi zhāo bó, yì zhēng xuān jiāng ér shēng nán nǚ wǔ rén. jiā fǎ xiāng chuán, bù dàn xīn tái zhī bào yě.
此詩言昔日宣公烝父妾夷姜,而生急子;今其子昭伯,亦烝宣姜而生男女五人。家法相傳,不但新台之報也。
huà fēn liǎng tóu. zài shuō zhèng jì zú zì dà líng huí, yīn jiù jūn zǐ tū zài lì, zhōng wèi zhèng huàn, sī yī zhì yù zhī cè. xiǎng qí yǔ lì gōng yuán yǒu zhàn jì zhī chóu, jīn rì móu nà lì gōng, wéi qí bù yǔ. kuàng qiě xīn jūn sì wèi, zhèng hǎo xiū mù. yòu wén lǔ hóu wèi qí zhǔ hūn, qí lǔ zhī jiāo jiāng hé, yú shì zòu zhī zhāo gōng, zì jī lǐ bó, wǎng qí jié hǎo, yīn ér jié lǔ, ruò dé èr guó xiāng zhù, kě yǐ dí sòng. zì gǔ dào: zhì zhě qiān lǜ, bì yǒu yī shī. jì zú dàn zhī fáng bèi lì gōng, què bù zhī gāo qú mí dú móu yǐ jiù, zhǐ lǜ jì zú duō zhì, bù gǎn dòng shǒu, jīn jiàn jì zú yuǎn xíng, sì wú jì dàn, nǎi mì shǐ rén yíng gōng zǐ mén zài jiā, chéng zhāo gōng dōng xíng zhēng jì, fú sǐ shì yú bàn lù, tū qǐ shì zhī, tuō yán wèi dào suǒ shā. suì fèng gōng zǐ mén wèi jūn, shǐ rén yǐ gōng zǐ mén zhī mìng, zhào jì zú huí guó, yǔ gāo qú mí bìng zhí guó zhèng. kě lián zhāo gōng fù guó, wèi mǎn sān zài, suì zāo nì chén zhī huò. rán xiān dú shǐ zhì cǐ, lùn zhāo gōng zì wèi shì zǐ shí, yǐ zhī gāo qú mí zhī è, jí liǎng cì wèi jūn, bù néng jiǎn chú xiōng rén, liú yǐ zì huò, qǐ fēi yōu róu bù duàn zhī huò? yǒu shī tàn yún:
話分兩頭。再說鄭祭足自大陵回,因舊君子突在櫟,終為鄭患,思一制御之策。想齊與厲公原有戰紀之仇,今日謀納厲公,惟齊不與。況且新君嗣位,正好修睦。又聞魯侯為齊主婚,齊、魯之交將合,於是奏知昭公,自齎禮帛,往齊結好,因而結魯,若得二國相助,可以敵宋。自古道:「智者千慮,必有一失。」祭足但知防備厲公,卻不知高渠彌毒謀已就,只慮祭足多智,不敢動手,今見祭足遠行,肆無忌憚,乃密使人迎公子亹在家,乘昭公冬行蒸祭,伏死士於半路,突起弒之,託言為盜所殺。遂奉公子亹為君,使人以公子亹之命,召祭足回國,與高渠彌並執國政。可憐昭公復國,未滿三載,遂遭逆臣之禍。髯仙讀史至此,論昭公自為世子時,已知高渠彌之惡,及兩次為君,不能剪除凶人,留以自禍,豈非優柔不斷之禍?有詩嘆云:
míng zhī è cǎo zì dāng zhēn, shé hǔ rú hé yǔ gòng jū?
明知惡草自當鍼,蛇虎如何與共居?
wǒ bù zhì rén rén zhì wǒ, dāng nián wǎng zì shí gāo qú.
我不制人人制我,當年枉自識高渠。
bù zhī zhèng zi mén rú hé jié shù? qiě kàn xià huí fēn jiě.
不知鄭子亹如何結束?且看下回分解。