strong yōng dài fū jì shā wú zhī lǔ zhuāng gōng gān shí dà zhàn strong
雍大夫計殺無知 魯莊公乾時大戰
què shuō guǎn yí wú zì zhòng, shēng de xiàng mào kuí wú, jīng shén jùn shuǎng, bó tōng fén diǎn, yān guàn gǔ jīn, yǒu jīng tiān wěi dì zhī cái, jì shì kuāng shí zhī lüè. yǔ bào shū yá tóng jiǎ, zhì fēn jīn shí, yí wú duō qǔ yī bèi, bào shū zhī cóng rén xīn huái bù píng. bào shū yuē: zhòng fēi tān cǐ qū qū zhī jīn, yīn jiā pín bù gěi, wǒ zì yuàn ràng zhī ěr! yòu céng lǐng bīng suí zhēng, měi zhì zhàn zhèn, zhé jū hòu duì, jí hái bīng zhī rì, yòu wèi xiān qū. duō yǒu xiào qí qiè zhě. bào shū yuē: zhòng yǒu lǎo mǔ zài táng, liú shēn fèng yǎng, qǐ zhēn qiè dòu yé! yòu shù yǔ bào shū jì shì, wǎng wǎng xiāng zuǒ. bào shū yuē: rén gù yǒu yù bù yù, shǐ zhòng yù qí shí, dìng dāng bǎi bù shī yī yǐ! yí wú wén zhī, tàn yuē: shēng wǒ zhě fù mǔ, zhī wǒ zhě bào shū zāi! suì jié wèi shēng sǐ zhī jiāo. zhí xiāng gōng zhū ér jí wèi, zhǎng zǐ yuē jiū, lǔ nǚ suǒ shēng, cì zǐ xiǎo bái, jǔ nǚ suǒ shēng, suī jiē shù chū, jù yǐ chéng lì, yù wèi lì fù yǐ fǔ dǎo zhī. guǎn yí wú wèi bào shū yá yuē: jūn shēng èr zi, yì rì wèi sì, fēi jiū jí bái. wú yǔ ěr gè fù yī rén. ruò sì lì zhī rì, hù xiāng jiàn jǔ. shū yá rán qí yán. yú shì guǎn yí wú tóng zhào hū wèi gōng zǐ jiū zhī fù, shū yá wèi gōng zǐ xiǎo bái zhī fù. xiāng gōng yù yíng wén jiāng zhì zhuó xiāng huì, shū yá wèi xiǎo bái yuē: jūn yǐ yín wén, wèi guó rén xiào, jí jīn zhǐ zhī, yóu kě yǎn shì. gèng xiāng wǎng lái, rú shuǐ jué dī, jiāng chéng fàn yì, zi bì jìn jiàn! xiǎo bái guǒ rù jiàn xiāng gōng, yuē: lǔ hóu zhī sǐ, zé yǒu fán yán, nán nǚ xián yí bù kě bù bì! xiāng gōng nù yuē: rú zǐ hé dé duō yán! yǐ jù cù zhī. xiǎo bái qū ér chū. bào shū yuē: wú wén zhī: yǒu qí yín zhě, bì yǒu qí huò', wú dāng yǔ zi shì tā guó, yǐ qí hòu tú! xiǎo bái wèn: dāng shì hé guó? bào shū yuē: dà guó xǐ nù bù cháng, bù rú shì jǔ. jǔ xiǎo ér jìn qí, xiǎo zé bù gǎn màn wǒ, jìn zé dàn mù kě guī! xiǎo bái yuē: shàn! nǎi bēn jǔ guó. xiāng gōng wén zhī, yì bù zhuī hái. jí gōng sūn wú zhī cuàn wèi, lái zhào guǎn yí wú. yí wú yuē: cǐ bèi bīng yǐ zài jǐng, shàng yù lèi rén yé? suì yǔ zhào hū gòng jì, yǐ lǔ wèi zi jiū zhī mǔ jiā, nǎi fèng jiū bēn lǔ. lǔ zhuāng gōng jū zhī yú shēng dòu, yuè gěi lǐn xì.
卻說管夷吾字仲,生得相貌魁梧,精神俊爽,博通墳典,淹貫古今,有經天緯地之才,濟世匡時之略。與鮑叔牙同賈,至分金時,夷吾多取一倍,鮑叔之從人心懷不平。鮑叔曰:「仲非貪此區區之金,因家貧不給,我自願讓之耳!」又曾領兵隨征,每至戰陣,輒居後隊,及還兵之日,又為先驅。多有笑其怯者。鮑叔曰:「仲有老母在堂,留身奉養,豈真怯斗耶!」又數與鮑叔計事,往往相左。鮑叔曰:「人固有遇不遇,使仲遇其時,定當百不失一矣!」夷吾聞之,嘆曰:「生我者父母,知我者鮑叔哉!」遂結為生死之交。值襄公諸兒即位,長子曰糾,魯女所生,次子小白,莒女所生,雖皆庶出,俱已成立,欲為立傅以輔導之。管夷吾謂鮑叔牙曰:「君生二子,異日為嗣,非糾即白。吾與爾各傅一人。若嗣立之日,互相薦舉。」叔牙然其言。於是管夷吾同召忽為公子糾之傅,叔牙為公子小白之傅。襄公欲迎文姜至禚相會,叔牙謂小白曰:「君以淫聞,為國人笑,及今止之,猶可掩飾。更相往來,如水決堤,將成泛溢,子必進諫!」小白果入諫襄公,曰:「魯侯之死,嘖有煩言,男女嫌疑不可不避!」襄公怒曰:「孺子何得多言!」以屨蹴之。小白趨而出。鮑叔曰:「吾聞之:『有奇淫者,必有奇禍',吾當與子適他國,以俟後圖!」小白問:「當適何國?」鮑叔曰:「大國喜怒不常,不如適莒。莒小而近齊,小則不敢慢我,近則旦暮可歸!」小白曰:「善!」乃奔莒國。襄公聞之,亦不追還。及公孫無知篡位,來召管夷吾。夷吾曰:「此輩兵已在頸,尚欲累人耶?」遂與召忽共計,以魯為子糾之母家,乃奉糾奔魯。魯莊公居之於生竇,月給廩餼。
lǔ zhuāng gōng shí èr nián chūn èr yuè, qí gōng sūn wú zhī yuán nián, bǎi guān hè dàn, jù jí cháo fáng, jiàn lián guǎn èr rén gōng rán yā bān, rén rén jiē yǒu yuàn fèn zhī yì. yōng lǐn zhī zhòng xīn bù fù, yáng yán yuē: yǒu kè zì lǔ lái, chuán yán gōng zǐ jiū jiāng yǐ lǔ shī fá qí, zhū jūn wén zhī fǒu? zhū dài fū jiē yuē: bù wén. yōng suì bù fù yán. jì cháo tuì, zhū dài fū hù xiāng yuē huì, jù dào yōng lǐn jiā, kòu wèn gōng zǐ jiū fá qí zhī xìn. yōng lǐn yuē: zhū jūn wèi cǐ shì rú hé? dōng guō yá yuē: xiān jūn suī wú dào, qí zi hé zuì? wú děng rì wàng qí lái yě. zhū dài fū yǒu qì xià zhě. yōng lǐn yuē: lǐn zhī qū xī, níng wú rén xīn? zhèng yù wěi qū yǐ tú shì ěr! zhū jūn ruò néng xiāng zhù, gòng chú shì nì zhī zéi, fù lì xiān jūn zǐ, qǐ fēi yì jǔ? dōng guō yá wèn jì, yōng lǐn yuē: gāo jìng zhòng, guó zhī shì chén, sù yǒu cái wàng, wèi rén xìn fú. lián guǎn èr zéi dé qí piàn yán jiǎng jiè, zhòng yú qiān jūn, hèn bù néng ěr. chéng shǐ jìng zhòng zhì jiǔ, yǐ zhāo èr zéi, bì xīn rán wǎng fù. wú wěi yǐ zi jiū bīng xìn, miàn qǐ gōng sūn, bǐ yú ér wú yǒng, qí qí xiāng jiù, zú rán cì zhī, shuí wèi jiù zhě? rán hòu jǔ huǒ wèi hào, hé mén ér zhū èr zéi, yì rú fǎn zhǎng. dōng guō yá yuē: jìng zhòng suī jí è rú chóu, rán wèi guó zì biǎn, dāng bù jìn yě, wú lì néng bì zhī. suì yǐ yōng lǐn zhī móu, gào yú gāo xī, gāo xī xǔ nuò. jí mìng dōng guō yá wǎng lián guǎn èr jiā zhì yì, jù rú qī ér zhì. gāo xī zhí zhì yán yuē: xiān jūn xíng duō shī dé, lǎo fū rì yú guó zhī sàng wáng. jīn xìng dài fū yuán lì xīn jūn, lǎo fū yì huò shǒu jiā miào, xiàng yīn lǎo bìng, bù yǔ cháo bān, jīn xìng jiàn tǐ shāo kāng, tè zhì yī zhuó, yǐ bào sī ēn, jiān yǐ zi sūn wèi tuō. lián chēng yǔ guǎn zhì fù qiān ràng bù yǐ. gāo xī mìng jiāng zhòng mén jǐn bì: jīn rì yǐn jiǔ, bù jǐn huān bù yǐ. yù jiè hūn rén: wù tōng wài xìn, zhí dài chéng zhōng jǔ huǒ, fāng lái chuán bào. què shuō yōng lǐn huái bǐ shǒu zhí kòu gōng mén, jiàn le wú zhī, zòu yán: gōng zǐ jiū lǜ lǐng lǔ bīng, dàn wǎn jiāng zhì, xìng zǎo tú yīng dí zhī jì. wú zhī wèn: guó jiù hé zài? yōng lǐn yuē: guó jiù yǔ guǎn dài fū jiāo yǐn wèi huí, bǎi guān jù jí cháo zhōng, zhuān hòu zhǔ gōng yì shì. wú zhī xìn zhī, fāng chū cháo táng, shàng wèi zuò dìng, zhū dài fū yī yōng ér qián, yōng lǐn zì hòu cì zhī, xuè liú gōng zuò, dēng shí qì jué. jì wú zhī wèi jūn, cái yī yuè yú ěr, āi zāi! lián fū rén wén biàn, zì yì yú gōng zhōng. shǐ guān shī yún:
魯莊公十二年春二月,齊公孫無知元年,百官賀旦,俱集朝房,見連、管二人公然壓班,人人皆有怨憤之意。雍廩知眾心不附,佯言曰:「有客自魯來,傳言公子糾將以魯師伐齊,諸君聞之否?」諸大夫皆曰:「不聞。」雍遂不復言。既朝退,諸大夫互相約會,俱到雍廩家,叩問公子糾伐齊之信。雍廩曰:「諸君謂此事如何?」東郭牙曰:「先君雖無道,其子何罪?吾等日望其來也。」諸大夫有泣下者。雍廩曰:「廩之屈膝,寧無人心?正欲委曲以圖事耳!諸君若能相助,共除弒逆之賊,復立先君子,豈非義舉?」東郭牙問計,雍廩曰:「高敬仲,國之世臣,素有才望,為人信服。連、管二賊得其片言獎借,重於千鈞,恨不能耳。誠使敬仲置酒,以招二賊,必欣然往赴。吾偽以子糾兵信,面啟公孫,彼愚而無勇,俟其相就,卒然刺之,誰為救者?然後舉火為號,闔門而誅二賊,易如反掌。」東郭牙曰:「敬仲雖疾惡如仇,然為國自貶,當不靳也,吾力能必之。」遂以雍廩之謀,告於高傒,高傒許諾。即命東郭牙往連、管二家致意,俱如期而至。高傒執觶言曰:「先君行多失德,老夫日虞國之喪亡。今幸大夫援立新君,老夫亦獲守家廟,向因老病,不與朝班,今幸賤體稍康,特治一酌,以報私恩,兼以子孫為托。」連稱與管至父謙讓不已。高傒命將重門緊閉:「今日飲酒,不盡歡不已。」預戒閽人:「勿通外信,直待城中舉火,方來傳報。」卻說雍廩懷匕首直叩宮門,見了無知,奏言:「公子糾率領魯兵,旦晚將至,幸早圖應敵之計。」無知問:「國舅何在?」雍廩曰:「國舅與管大夫郊飲未回,百官俱集朝中,專候主公議事。」無知信之,方出朝堂,尚未坐定,諸大夫一擁而前,雍廩自後刺之,血流公座,登時氣絕。計無知為君,才一月余耳,哀哉!連夫人聞變,自縊於宮中。史官詩云:
zhǐ yīn wú chǒng jiān xiāng gōng, shuí liào wú zhī chǒng bù zhōng?
只因無寵間襄公,誰料無知寵不終?
yī yuè fū rén sān chǐ bó, hé rú jì mò shǒu kōng gōng!
一月夫人三尺帛,何如寂寞守空宮!
dāng shí yōng lǐn jiào rén yú cháo wài fàng qǐ yī gǔ láng yān, yān tòu jiǔ xiāo. gāo xī zhèng yù kuǎn kè, hū wén mén wài chuán bǎn, bào shuō: wài xiāng jǔ huǒ. gāo xī jí biàn qǐ shēn, wǎng nèi ér zǒu. lián chēng guǎn zhì fù chū qí bù yì, què dài yào wèn qí yuán gù, wǔ xià yù fú zhuàng shì, tū rán shā chū, jiāng èr rén kǎn wèi shù duàn. suī yǒu cóng rén, shēn wú cùn tiě, yī shí bì mìng. yōng lǐn yǔ zhū dài fū, lù xù jù dào gāo fǔ, gōng tóng shāng yì, jiāng èr rén xīn gān pōu chū, jì diàn xiāng gōng. yī miàn qiǎn rén yú gū fén lí gōng, qǔ chū xiāng gōng zhī shī, chóng xīn bìn liàn. yī miàn qiǎn rén yú lǔ guó yíng gōng zǐ jiū wèi jūn. lǔ zhuāng gōng wén zhī, dà xǐ, biàn yù wèi gōng zǐ jiū qǐ bīng. shī bó jiàn yuē: qí lǔ hù wèi qiáng ruò, qí zhī wú jūn, lǔ zhī lì yě. qǐng wù dòng, yǐ guān qí biàn. zhuāng gōng chóu chú wèi jué. shí fū rén wén jiāng yīn xiāng gōng bèi shì, zì zhù qiū guī yú lǔ guó, rì yè quàn qí zi xìng bīng fá qí, tǎo wú zhī zhī zuì, wèi qí xiōng bào chóu, jí wén wú zhī shòu lù, qí shǐ lái yíng gōng zǐ jiū wèi jūn, bù shèng zhī xǐ. zhǔ dìng nà jiū, cuī cù zhuāng gōng qǐ chéng. zhuāng gōng wèi mǔ mìng suǒ pò, suì bù tīng shī bó zhī yán, qīn lǜ bīng chē sān bǎi chéng, yòng cáo mò wèi dà jiāng, qín zi liáng zǐ wèi zuǒ yòu, hù sòng gōng zǐ jiū rù qí. guǎn yí wú wèi lǔ hóu yuē: gōng zǐ xiǎo bái zài jǔ, jǔ dì bǐ lǔ wèi jìn, tǎng bǐ xiān rù, zhǔ kè fēn yǐ! qǐ jiǎ chén liáng mǎ, xiān wǎng yāo zhī! lǔ hóu yuē: jiǎ zú jǐ hé? yí wú yuē: sān shí chéng zú yǐ!
當時雍廩教人於朝外放起一股狼煙,煙透九霄。高傒正欲款客,忽聞門外傳板,報說:「外廂舉火。」高傒即便起身,往內而走。連稱、管至父出其不意,卻待要問其緣故,廡下預伏壯士,突然殺出,將二人砍為數段。雖有從人,身無寸鐵,一時畢命。雍廩與諸大夫,陸續俱到高府,公同商議,將二人心肝剖出,祭奠襄公。一面遣人於姑棼離宮,取出襄公之屍,重新殯殮。一面遣人於魯國迎公子糾為君。魯莊公聞之,大喜,便欲為公子糾起兵。施伯諫曰:「齊魯互為強弱,齊之無君,魯之利也。請勿動,以觀其變。」莊公躊躇未決。時夫人文姜因襄公被弒,自祝邱歸於魯國,日夜勸其子興兵伐齊,討無知之罪,為其兄報仇,及聞無知受戮,齊使來迎公子糾為君,不勝之喜。主定納糾,催促莊公起程。莊公為母命所迫,遂不聽施伯之言,親率兵車三百乘,用曹沫為大將,秦子、梁子為左右,護送公子糾入齊。管夷吾謂魯侯曰:「公子小白在莒,莒地比魯為近,倘彼先入,主客分矣!乞假臣良馬,先往邀之!」魯侯曰:「甲卒幾何?」夷吾曰:「三十乘足矣!」
què shuō gōng zǐ xiǎo bái wén guó luàn wú jūn, yǔ bào shū yá jì yì, xiàng jǔ zi jiè dé bīng chē bǎi chéng, hù sòng hái qí. zhè lǐ guǎn yí wú yǐn bīng zhòu yè bēn chí, xíng zhì jí mò, wén jǔ bīng yǐ guò, cóng hòu zhuī zhī. yòu xíng sān shí yú lǐ, zhèng yù jǔ bīng tíng chē zào fàn, guǎn yí wú jiàn xiǎo bái duān zuò chē zhōng, shàng qián jū gōng yuē: gōng zǐ bié lái wú yàng, jīn jiāng hé wǎng? xiǎo bái yuē: yù bēn fù sàng ěr! guǎn yí wú yuē: jiū jū zhǎng, fēn yīng zhǔ sàng. gōng zǐ xìng shǎo liú, wú zì láo kǔ! bào shū yá yuē: zhòng qiě tuì, gè wèi qí zhǔ, bù bì duō yán. yí wú jiàn jǔ bīng zhēng méi nù mù, yǒu zhēng dòu zhī sè, chéng kǒng zhòng guǎ bù dí, nǎi yáng nuò ér tuì. mò dì wān gōng dā jiàn, qù dìng xiǎo bái, sōu de shè lái. xiǎo bái dà hǎn yī shēng, kǒu tǔ xiān xuè, dào yú chē shàng. bào shū yá jí máng lái jiù, cóng rén jǐn jiào dào: bù hǎo le! yī qí tí kū qǐ lái. guǎn yí wú lǜ lǐng nà sān shí chéng, jiā biān fēi pǎo qù le. yí wú zài lù tàn yuē: zi jiū yǒu fú, hé wèi jūn yě! hái bào lǔ hóu, zhuó jiǔ yǔ zi jiū chēng qìng. cǐ shí fàng xīn luò yì, yí lù yì zhǎng xiàn xì jìn zhuàn, suì huǎn huǎn ér xíng.
卻說公子小白聞國亂無君,與鮑叔牙計議,向莒子借得兵車百乘,護送還齊。這裡管夷吾引兵晝夜奔馳,行至即墨,聞莒兵已過,從後追之。又行三十餘里,正遇莒兵停車造飯,管夷吾見小白端坐車中,上前鞠躬曰:「公子別來無恙,今將何往?」小白曰:「欲奔父喪耳!」管夷吾曰:「糾居長,分應主喪。公子幸少留,無自勞苦!」鮑叔牙曰:「仲且退,各為其主,不必多言。」夷吾見莒兵睜眉怒目,有爭鬥之色,誠恐眾寡不敵,乃佯諾而退。驀地彎弓搭箭,覷定小白,颼的射來。小白大喊一聲,口吐鮮血,倒於車上。鮑叔牙急忙來救,從人盡叫道:「不好了!」一齊啼哭起來。管夷吾率領那三十乘,加鞭飛跑去了。夷吾在路嘆曰:「子糾有福,合為君也!」還報魯侯,酌酒與子糾稱慶。此時放心落意,一路邑長獻餼進饌,遂緩緩而行。
shuí zhī zhè yī jiàn zhǐ shè zhòng xiǎo bái de dài gōu. xiǎo bái zhī yí wú miào shǒu, kǒng tā yòu shè, yī shí jí zhì, jué pò shé jiān, pēn xuè zhà dào, lián bào shū yá dōu mán guò le. bào shū yá yuē: yí wú suī qù, kǒng qí yòu lái, cǐ xíng bù kě chí yě! nǎi shǐ xiǎo bái biàn fú, zài yǐ wēn chē, cóng xiǎo lù jí chí. jiāng jìn lín zī, bào shū yá dān chē xiān rù chéng zhōng, biàn yè zhū dài fū, shèng chēng gōng zǐ xiǎo bái zhī xián. zhū dài fū yuē: zi jiū jiāng zhì, hé yǐ chù zhī? bào shū yá yuē: qí lián shì èr jūn, fēi xián zhě bù néng dìng luàn, kuàng yíng zi jiū ér xiǎo bái xiān zhì, tiān yě! lǔ jūn nà jiū, qí wàng bào bù qiǎn. xī sòng lì zi tū, suǒ lù wú yàn, bīng lián shù nián. wú guó duō nán zhī yú, néng kān lǔ zhī zhēng qiú hū? zhū dài fū yuē: rán zé hé yǐ xiè lǔ hóu? shū yá yuē: wú yǐ yǒu jūn, bǐ zì tuì yǐ! dài fū xí péng dōng guō yá qí shēng yuē: shū yán shì yě! yú shì yíng xiǎo bái rù chéng jí wèi, shì wèi huán gōng. rán wēng yǒu shī dān yǒng shè gōu zhī shì, shī yuē:
誰知這一箭只射中小白的帶鈎。小白知夷吾妙手,恐他又射,一時急智,嚼破舌尖,噴血詐倒,連鮑叔牙都瞞過了。鮑叔牙曰:「夷吾雖去,恐其又來,此行不可遲也!」乃使小白變服,載以溫車,從小路疾馳。將近臨淄,鮑叔牙單車先入城中,遍謁諸大夫,盛稱公子小白之賢。諸大夫曰:「子糾將至,何以處之?」鮑叔牙曰:「齊連弒二君,非賢者不能定亂,況迎子糾而小白先至,天也!魯君納糾,其望報不淺。昔宋立子突,索賂無厭,兵連數年。吾國多難之餘,能堪魯之徵求乎?」諸大夫曰:「然則何以謝魯侯?」叔牙曰:「吾已有君,彼自退矣!」大夫隰朋、東郭牙齊聲曰:「叔言是也!」於是迎小白入城即位,是為桓公。髯翁有詩單詠射鈎之事,詩曰:
lǔ gōng huān xǐ jǔ rén chóu, shuí dào qū qū zhōng dài gōu?
魯公歡喜莒人愁,誰道區區中帶鈎?
dàn kàn yī shí quán biàn chù, biàn zhī yǒu zhì hé zhū hóu.
但看一時權變處,便知有智合諸侯。
bào shū yá yuē: lǔ bīng wèi zhì, yí yù zhǐ zhī! nǎi qiǎn zhòng sūn jiǎo wǎng yíng lǔ zhuāng gōng, gào yǐ yǒu jūn. zhuāng gōng zhī xiǎo bái wèi sǐ, dà nù yuē: lì zi yǐ zhǎng, rú zǐ ān dé wèi jūn? gū bù néng kōng yǐ sān jūn tuì yě! zhòng sūn jiǎo huí bào. qí huán gōng yuē: lǔ bīng bù tuì, nài hé? bào shū yá yuē: yǐ bīng jù zhī! nǎi shǐ wáng zǐ chéng fù jiāng yòu jūn, níng yuè fù zhī dōng guō yá jiāng zuǒ jūn, zhòng sūn jiǎo fù zhī. bào shū yá fèng huán gōng qīn jiāng zhōng jūn. yōng lǐn wèi xiān fēng. bīng chē gòng wǔ bǎi chéng. fēn bō yǐ dìng, dōng guō yá qǐng yuē: lǔ jūn lǜ wú yǒu bèi, bì bù zhǎng qū, gān shí shuǐ cǎo fāng biàn, cǐ zhù bīng zhī chù yě. ruò shè fú yǐ dài, chéng qí bù bèi, pò zhī bì yǐ! bào shū yá yuē: shàn! shǐ níng yuè zhòng sūn jiǎo gè lǜ běn bù, fēn lù mái fú shǐ wáng zǐ chéng fù dōng guō yá cóng tā lù chāo chū lǔ bīng zhī hòu. yōng lǐn tiāo zhàn yòu dí. què shuō lǔ zhuāng gōng tóng zi jiū xíng zhì gān shí, guǎn yí wú jìn yuē: xiǎo bái chū lì, rén xīn wèi dìng. yí sù chéng zhī, bì yǒu nèi biàn. zhuāng gōng yuē: rú zhòng zhī yán, xiǎo bái yǐ shè sǐ jiǔ yǐ. suì chū lìng yú gān shí ān yíng. lǔ hóu yíng yú qián zi jiū yíng yú hòu, xiāng qù èr shí lǐ. cì zǎo dié bào: qí bīng yǐ dào, xiān fēng yōng lǐn suǒ zhàn. lǔ zhuāng gōng yuē: xiān pò qí shī, chéng zhōng zì rán hán dǎn yě! suì yǐn qín zi liáng zǐ jià róng chē ér qián, hū yōng lǐn qīn shù zhī, yuē: rǔ shǒu móu zhū zéi, qiú jūn yú wǒ, jīn yòu gǎi tú, xìn yì ān zài? wǎn gōng yù shè yōng lǐn. yōng lǐn yáng zuò xiū cán, bào tóu shǔ cuàn, zhuāng gōng mìng cáo mò zhú zhī, yōng lǐn zhuǎn yuán lái zhàn, bù jǐ hé yòu zǒu. cáo mò bù shě, fèn shēng píng zhī yǒng, tǐng zhe huà jǐ gǎn lái, què bèi bào shū yá dà bīng wéi zhù. cáo mò shēn rù zhòng wéi, zuǒ chōng yòu tū, shēn zhōng liǎng jiàn, sǐ zhàn fāng tuō. què shuō lǔ jiāng qín zi liáng zǐ kǒng cáo mò yǒu shī, zhèng dài jiē yīng, hū wén zuǒ yòu pào shēng qí zhèn, níng yuè zhòng sūn jiǎo liǎng lù fú bīng qí qǐ, bào shū yá lǜ lǐng zhōng jūn, rú qiáng ér jìn. sān miàn shòu dí, lǔ bīng bù néng dǐ dāng, jiàn jiàn bēn sàn. bào shū yá chuán lìng: yǒu néng huò lǔ hóu zhě, shǎng yǐ wàn jiā zhī yì. shǐ jūn zhōng dà shēng chuán hū. qín zi jí qǔ lǔ hóu xiù zì huáng qí, yǎn zhī yú dì. liáng zǐ fù qǔ qí jiàn yú zì chē zhī shàng, qín zi wèn qí gù. liáng zǐ yuē: wú jiāng yǐ wù qí yě. lǔ zhuāng gōng jiàn shì jí, tiào xià róng chē, bié chéng yáo chē, wēi fú ér táo. qín zi jǐn jǐn gēn dìng, shā chū zhòng wéi. níng yuè wàng jiàn xiù qí, fú yú xià dào, rèn shì lǔ jūn, huī bīng wéi zhī shù zhòng. liáng zǐ miǎn zhòu yǐ miàn shì yuē: wú lǔ jiāng yě, wú jūn yǐ qù yuǎn yǐ. bào shū yá zhī qí jūn yǐ quán shèng, míng jīn shōu jūn. zhòng sūn jiǎo xiàn róng hé, níng yuè xiàn liáng zǐ, qí hóu mìng zhǎn yú jūn qián. qí hóu yīn wáng zǐ chéng fù dōng guō yá liǎng lù bīng shàng wú xià luò, liú níng yuè zhòng sūn jiǎo tún yú gān shí, dà jūn zòu kǎi xiān huí.
鮑叔牙曰:「魯兵未至,宜預止之!」乃遣仲孫湫往迎魯莊公,告以有君。莊公知小白未死,大怒曰:「立子以長,孺子安得為君?孤不能空以三軍退也!」仲孫湫回報。齊桓公曰:「魯兵不退,奈何?」鮑叔牙曰:「以兵拒之!」乃使王子成父將右軍,寧越副之;東郭牙將左軍,仲孫湫副之。鮑叔牙奉桓公親將中軍。雍廩為先鋒。兵車共五百乘。分撥已定,東郭牙請曰:「魯君慮吾有備,必不長驅,乾時水草方便,此駐兵之處也。」若設伏以待,乘其不備,破之必矣!」鮑叔牙曰:「善!」使寧越、仲孫湫各率本部,分路埋伏;使王子成父、東郭牙從他路抄出魯兵之後。雍廩挑戰誘敵。卻說魯莊公同子糾行至乾時,管夷吾進曰:「小白初立,人心未定。宜速乘之,必有內變。」莊公曰:「如仲之言,小白已射死久矣。」遂出令於乾時安營。魯侯營於前、子糾營於後,相去二十里。次早諜報:「齊兵已到,先鋒雍廩索戰。」魯莊公曰:「先破齊師,城中自然寒膽也!」遂引秦子、梁子駕戎車而前,呼雍廩親數之,曰:「汝首謀誅賊,求君於我,今又改圖,信義安在?」挽弓欲射雍廩。雍廩佯作羞慚,抱頭鼠竄,莊公命曹沫逐之,雍廩轉轅來戰,不幾合又走。曹沫不舍,奮生平之勇,挺著畫戟趕來,卻被鮑叔牙大兵圍住。曹沫深入重圍,左衝右突,身中兩箭,死戰方脫。卻說魯將秦子、梁子恐曹沫有失,正待接應,忽聞左右炮聲齊震,寧越、仲孫湫兩路伏兵齊起,鮑叔牙率領中軍,如牆而進。三面受敵,魯兵不能抵當,漸漸奔散。鮑叔牙傳令:「有能獲魯侯者,賞以萬家之邑。」使軍中大聲傳呼。秦子急取魯侯繡字黃旗,偃之於地。梁子復取旗建於自車之上,秦子問其故。梁子曰:「吾將以誤齊也。」魯莊公見事急,跳下戎車,別乘軺車,微服而逃。秦子緊緊跟定,殺出重圍。寧越望見繡旗,伏於下道,認是魯君,麾兵圍之數重。梁子免胄以面示曰:「吾魯將也,吾君已去遠矣。」鮑叔牙知齊軍已全勝,鳴金收軍。仲孫湫獻戎輅,寧越獻梁子,齊侯命斬於軍前。齊侯因王子成父、東郭牙兩路兵尚無下落,留寧越、仲孫湫屯於乾時,大軍奏凱先回。
zài shuō guǎn yí wú děng guǎn xiá zī zhòng, zài yú hòu yíng. wén qián yíng zhàn bài, jiào zhào hū tóng gōng zǐ jiū shǒu yíng, xī qǐ bīng chē zì lái jiē yīng, zhèng yù lǔ zhuāng gōng, hé bīng yī chù, cáo mò yì shōu shí cán chē bài zú bēn huí. jì diǎn zhī shí, shí tíng zhé qù qí qī, yí wú yuē: jūn qì yǐ sàng, bù kě liú yǐ! nǎi lián yè bá yíng ér qǐ. xíng bù èr rì, hū jiàn bīng chē dāng lù. nǎi shì wáng zǐ chéng fù dōng guō yá chāo chū lǔ bīng zhī hòu. cáo mò tǐng jǐ dà hū yuē: zhǔ gōng sù xíng, wú sǐ yú cǐ! gù qín zǐ yuē: rǔ dāng zhù wú! qín zi biàn jiē zhù wáng zǐ chéng fù sī shā. cáo mò biàn jiē zhù dōng guō yá sī shā. guǎn yí wú bǎo zhe lǔ zhuāng gōng, zhào hū bǎo zhe gōng zǐ jiū, duó lù ér xíng. yǒu hóng páo xiǎo jiāng zhuī lǔ hóu zhì jí, lǔ zhuāng gōng yī jiàn, zhèng zhōng qí é yòu yǒu yī bái páo zhě zhuī lái, zhuāng gōng yì shè shā zhī. qí bīng shāo què, guǎn zhòng jiào bǎ zī zhòng jiǎ bīng chéng mǎ zhī lèi, lián lù wěi qì, zì qí bīng qiǎng lüè, fāng cái dé tuō. cáo mò zuǒ bó, fù zhōng yī dāo, shàng cì shā qí jūn wú shù, kuì wéi ér chū. qín zi zhàn sǐ yú zhèn. shǐ guān lùn lǔ zhuāng gōng gān shí zhī bài. shí wèi zì qǔ. yǒu shī tàn yún:
再說管夷吾等管轄輜重,在於後營。聞前營戰敗,教召忽同公子糾守營,悉起兵車自來接應,正遇魯莊公,合兵一處,曹沫亦收拾殘車敗卒奔回。計點之時,十停折去其七,夷吾曰:「軍氣已喪,不可留矣!」乃連夜拔營而起。行不二日,忽見兵車當路。乃是王子成父、東郭牙抄出魯兵之後。曹沫挺戟大呼曰:「主公速行,吾死於此!」顧秦子曰:「汝當助吾!」秦子便接住王子成父廝殺。曹沫便接住東郭牙廝殺。管夷吾保著魯莊公,召忽保著公子糾,奪路而行。有紅袍小將追魯侯至急,魯莊公一箭,正中其額;又有一白袍者追來,莊公亦射殺之。齊兵稍卻,管仲教把輜重甲兵乘馬之類,連路委棄,恣齊兵搶掠,方才得脫。曹沫左膊,復中一刀,尚刺殺齊軍無數,潰圍而出。秦子戰死於陣。史官論魯莊公乾時之敗。實為自取。有詩嘆云:
zi jiū běn shì chóu rén yìn, hé bì qín bīng wǎng nà zhī?
子糾本是仇人胤,何必勤兵往納之?
ruò niàn shēn chóu tiān bù dài, zhù jiū bù ruò zhù wú zhī!
若念深仇天不戴,助糾不若助無知!
lǔ zhuāng gōng děng tuō lí hǔ kǒu, rú lòu wǎng zhī yú, jí jí bēn zǒu, xí péng dōng guō yá cóng hòu gǎn lái, zhí zhuī guò wèn shuǐ, jiāng lǔ jìng nèi wèn yáng zhī tián, jǐn qīn duó zhī, shè shǒu ér qù. lǔ rén bù gǎn zhēng jiào, qí bīng dà shèng ér guī. qí hóu xiǎo bái zǎo cháo, bǎi guān chēng hè. bào shū yá jìn yuē: zi jiū zài lǔ, yǒu guǎn yí wú zhào hū wèi fǔ, lǔ yòu zhù zhī, xīn fù zhī jí shàng zài, wèi kě hè yě. qí hóu xiǎo bái yuē: wèi zhī nài hé? bào shū yá yuē: gān shí yī zhàn, lǔ jūn chén dǎn hán yǐ. chén dāng tǒng sān jūn zhī zhòng, yā lǔ jìng shàng, qǐng tǎo zi jiū, lǔ bì jù ér cóng yě. qí hóu yuē: guǎ rén qǐng jǔ guó yǐ tīng zi. bào shū yá nǎi jiǎn yuè chē mǎ, lǜ lǐng dà jūn, zhí zhì wèn yáng, qīng lǐ jiāng jiè. qiǎn gōng sūn xí péng, zhì shū yú lǔ hóu yuē:
魯莊公等脫離虎口,如漏網之魚,急急奔走,隰朋、東郭牙從後趕來,直追過汶水,將魯境內汶陽之田,盡侵奪之,設守而去。魯人不敢爭較,齊兵大勝而歸。齊侯小白早朝,百官稱賀。鮑叔牙進曰:「子糾在魯,有管夷吾、召忽為輔,魯又助之,心腹之疾尚在,未可賀也。」齊侯小白曰:「為之奈何?」鮑叔牙曰:「乾時一戰,魯君臣膽寒矣。臣當統三軍之眾,壓魯境上,請討子糾,魯必懼而從也。」齊侯曰:「寡人請舉國以聽子。」鮑叔牙乃簡閱車馬,率領大軍,直至汶陽,清理疆界。遣公孫隰朋,致書於魯侯曰:
wài chén bào shū yá, bǎi bài lǔ xián hóu diàn xià: jiā wú èr zhǔ, guó wú èr jūn. guǎ jūn yǐ fèng zōng miào, gōng zǐ jiū yù xíng zhēng duó, fēi bù èr zhī yì yě. guǎ jūn yǐ xiōng dì zhī qīn, bù rěn jiā lù, yuàn jiǎ shǒu yú shàng guó. guǎn zhòng zhào hū, guǎ jūn zhī chóu, qǐng shòu ér lù yú tài miào.
外臣鮑叔牙,百拜魯賢侯殿下:家無二主,國無二君。寡君已奉宗廟,公子糾欲行爭奪,非不二之誼也。寡君以兄弟之親,不忍加戮,願假手於上國。管仲、召忽,寡君之仇,請受而戮於太廟。
xí péng lín xíng, bào shū yá zhǔ zhī yuē: guǎn yí wú tiān xià qí cái, wú yán yú jūn, jiāng zhào ér yòng zhī, bì lìng wú sǐ. xí péng yuē: tǎng lǔ yù shā zhī rú hé? bào shū yuē: dàn tí qǐ shè gōu zhī shì, lǔ bì xìn yǐ. xí péng wěi wěi ér qù. lǔ hóu dé shū, jí zhào shī bó. bù zhī rú hé jì yì? zài tīng xià huí fēn jiě.
隰朋臨行,鮑叔牙囑之曰:「管夷吾天下奇才,吾言於君,將召而用之,必令無死。」隰朋曰:「倘魯欲殺之如何?」鮑叔曰:「但提起射鈎之事,魯必信矣。」隰朋唯唯而去。魯侯得書,即召施伯。不知如何計議?再聽下回分解。