yì chēng: xuán xiàng zhe míng, mò dà hū yú rì yuè. rán shí yǒu hūn huì. shī měi tāo tāo jiāng hàn, nán běi zhī jì. rán shí yǒu yōng zhì. lùn yǔ: gù tiān zòng zhī, mò shèng yú shèng. rán shí yǒu kùn fǒu. rì yuè bù shī qí tǐ, gù bì ér fù míng jiāng hàn bù shī qí yuán, gù qióng ér fù tōng shèng rén bù shī qí dé, gù fèi ér fù xìng. fēi wéi shèng rén bǐ ěr? hòu, fū yǒu héng zhě yì yǔn zhēn yǐ. shì gù jūn zǐ è qióng ér bù mǐn, láo rǔ ér bù gǒu, lè tiān zhī mìng, wú yuàn yóu yān. gù lù xiān fǒu hòu xǐ yuē qióng tōng yě.
《易》稱：「懸象著明，莫大乎於日月。」然時有昏晦。《詩》美「滔滔江、漢，南北之紀」。然時有壅滯。《論語》：「固天縱之，莫盛於聖。」然時有困否。日月不失其體，故蔽而復明；江、漢不失其源，故窮而復通；聖人不失其德，故廢而復興。非唯聖人俾爾?厚，夫有恆者亦允臻矣。是故君子厄窮而不閔，勞辱而不苟，樂天知命，無怨尤焉。故錄先否後喜曰窮通也。

kǒng zǐ kùn yú chén cài zhī jiān, qī rì bù cháng lì, lí gēng bù sǎn, ér yóu xián qín yú shì. yán huí shì cài yú hù wài, zǐ lù zi gòng xiāng yǔ yán yuē fū zǐ zhú yú lǔ, xuē jī yú wèi, bá shù yú sòng, jīn fù jiàn è yú cǐ. shā fū zǐ zhě wú zuì, jí fū zǐ zhě bù jīn, fū zǐ xián gē gǔ wǔ, wèi cháng jué yīn. gài jūn zǐ zhī wú chǐ yě, ruò cǐ hū! yán yuān wú yǐ duì, yǐ gào kǒng zǐ. kǒng zǐ tián rán tuī qín, kuì rán ér tàn yuē yóu yǔ cì, xiǎo rén yě. zhào, wú yǔ zhī. zǐ lù yǔ zi gòng rù, zǐ lù yuē: rú cǐ kě wèi qióng yǐ. fū zǐ yuē: yóu, shì hé yán yě!
孔子困於陳、蔡之間，七日不嘗粒，藜羹不糝，而猶弦琴於室。顏回釋菜於戶外，子路、子貢相與言曰「夫子逐於魯，削跡於衛，拔樹於宋，今復見厄於此。殺夫子者無罪，籍夫子者不禁，夫子弦歌鼓舞，未嘗絕音。蓋君子之無恥也，若此乎！」顏淵無以對，以告孔子。孔子恬然推琴，喟然而嘆曰「由與賜，小人也。召，吾語之。」子路與子貢入，子路曰：「如此可謂窮矣。」夫子曰：「由，是何言也！

jūn zǐ tōng yú dào zhī wèi tōng, qióng yú dào zhī wèi qióng. jīn qiū bào rén yì zhī dào, yǐ zāo luàn shì zhī huàn, qí hé qióng zhī wèi? gù nèi shěng bù jiù yú dào, lín nán ér bù shī qí dé. dà hán jì zhì, shuāng xuě jì jiàng, wú shì yǐ zhī sōng bǎi zhī mào yě. xī zhě huán gōng dé zhī, jìn wén gōng dé zhī cáo, yuè dé zhī huì jī, chén cài zhī è, yú qiū qí xìng hū! zì wèi fǎn lǔ, shān shī, shū, dìng lǐ lè, zhì chūn qiū zhī yì, zhe sù wáng zhī fǎ, fù xiāng dìng gōng, huì yú jiā gǔ, zhāo jiù yǐ zhèng qí lǐ, kàng cí yǐ jù qí wǔ, qí rén xiè guò, lái guī yùn guī yīn zhī tián yān.
君子通於道之謂通，窮於道之謂窮。今丘抱仁義之道，以遭亂世之患，其何窮之為？故內省不疚於道，臨難而不失其德。大寒既至，霜雪既降，吾是以知松柏之茂也。昔者桓公得之□，晉文公得之曹，越得之會稽，陳、蔡之厄，於丘其幸乎！」自衛反魯，刪《詩》，《書》，定禮樂，制《春秋》之義，著素王之法，復相定公，會於夾谷，昭舊以正其禮，抗辭以拒其侮，齊人謝過，來歸鄆、ん、龜陰之田焉。

mèng kē shòu yè yú zi sī, jì tōng yóu yú zhū hóu, suǒ yán jiē yǐ wèi yū yuǎn ér kuò yú shì qíng, rán zhōng bù qū dào qù shě, wǎng chǐ yǐ zhí xún. cháng shì yú qí, wèi zhì qīng, hòu bù néng yòng. mèng zǐ qù qí, yǐn shì yuē: bù shí wáng zhī bù kě yǐ wèi tāng wǔ, zé shì bù míng yě shí qí bù kě, rán qiě zhì, zé shì gàn lù yě. qiān lǐ ér jiàn wáng, bù yù gù qù, sān sù ér hòu chū zhòu, shì hé rú zhì yě? kē yuē: fū yǐn shì jiā wū zhī yǔ zāi! qiān lǐ ér jiàn wáng, shì yǔ suǒ yù yě bù yù gù qù, qǐ yǔ suǒ yù zāi! yǔ bù dé yǐ yě. yǔ sān sù ér chū zhòu, yú yǔ xīn yóu yǐ wèi sù, wáng shù jǐ gǎi zhū. wáng rú gǎi zhī, zé bì fǎn yǔ. fū chū zhòu, ér wáng bù yǔ zhuī yě, yǔ rán hòu hào rán yǒu guī zhì. lǔ píng gōng jià, jiāng jiàn mèng zǐ, bì rén zāng cāng wèi yuē: hé zāi, jūn suǒ wèi qīng shēn yǐ xiān yú pǐ fū zhě? yǐ wèi xián hū? lè zhèng zǐ yuē: kè gào yú jūn, jūn jiāng wèi lái jiàn yě. bì rén yǒu zāng cāng zhě jǔ jūn, jūn shì yǐ bù guǒ. yuē: xíng, huò shǐ zhī zhǐ, huò ní zhī. xíng zhǐ, fēi rén zhī suǒ néng yě. wú bù yù yú lǔ hòu, tiān yě. zāng shì zhī zǐ yān néng shǐ yǔ bù yù zāi! yòu jué liáng yú zōu xuē, kùn dài shén, tuì yú wàn zhāng zhī tú xù shī shū zhòng ní zhī yì, zuò shū zhōng wài shí yī piān yǐ wèi shèng wáng bù zuò, zhū hóu zì xíng, chù shì héng yì, yáng zhū mò dí zhī yán yíng yú tiān xià. tiān xià zhī yán bù guī yáng, zé guī mò. yáng shì wèi wǒ, shì wú jūn yě mò shì jiān ài, shì wú fù yě. wú fù wú jūn, shì qín shòu yě. yáng mò zhī dào bù xī, kǒng zǐ zhī dào bù zhe, shì xié shuō wū mín, chōng sè rén yì yě. rén yì chōng sè, zé lǜ shòu shí rén, rén jiāng xiāng shí yě. wú wèi cǐ jù, xián xiān wáng zhī dào, jù yáng mò, fàng yín cí, zhèng rén xīn, xī xié shuō, yǐ chéng sān shèng zhě. yǔ qǐ hǎo biàn zāi? yǔ bù dé yǐ yě. liáng huì yù fù pìn qǐng zhī, yǐ wèi shàng qīng. sūn kuàng, qí wēi xuān wáng zhī shí, jù tiān xià xián shì yú jì xià, zūn chǒng zhī. ruò zōu yǎn tián pián chún yú kūn zhī shǔ shén zhòng, hào yuē liè dài fū, jiē shì suǒ chēng, xián zuò shū cì shì. shì shí sūn qīng yǒu xiù cái, nián shí wǔ shǐ lái yóu xué, zhū zi zhī shì jiē yǐ wèi fēi xiān wáng zhī fǎ yě. sūn qīng shàn wèi shī lǐ yì chūn qiū. zhì xiāng wáng shí, ér sūn qīng zuì wèi lǎo shī. qí shàng xún liè dài fū zhī quē, ér sūn qīng sān wèi jì jiǔ yān. qí rén huò chán sūn qīng, nǎi shì chǔ, chǔ xiāng chūn shēn jūn yǐ wèi lán líng lìng. rén huò wèi chūn shēn jūn: tāng yǐ qī shí lǐ, wén wáng yǐ bǎi lǐ. sūn qīng, xián zhě yě, jīn yǔ zhī bǎi lǐ dì, chǔ qí wēi hū? chūn shēn jūn xiè zhī, sūn qīng qù zhī, yóu zhào, yīng pìn yú qín.
孟軻受業於子思，既通游於諸侯，所言皆以為迂遠而闊於事情，然終不屈道趣舍，枉尺以直尋。嘗仕於齊，位至卿，後不能用。孟子去齊，尹士曰：「不識王之不可以為湯、武，則是不明也；識其不可，然且至，則是干祿也。千里而見王，不遇故去，三宿而後出晝，是何濡滯也？」軻曰：「夫尹士嘉烏知予哉！千里而見王，是予所欲也；不遇故去，豈予所欲哉！予不得已也。予三宿而出晝，於予心猶以為速，王庶幾改諸。王如改之，則必反予。夫出晝，而王不予追也，予然後浩然有歸志。」魯平公駕，將見孟子，嬖人臧倉謂曰：「何哉，君所謂輕身以先於匹夫者？以為賢乎？」樂正子曰：「克告於君，君將為來見也。嬖人有臧倉者沮君，君是以不果。」曰：「行，或使之；止，或尼之。行止，非人之所能也。吾不遇於魯候，天也。臧氏之子焉能使予不遇哉！」又絕糧於鄒、薛，困殆甚，退於萬章之徒序《詩》、《書》、仲尼之意，作書中外十一篇以為「聖王不作，諸侯恣行，處士橫議，楊朱、墨翟之言盈於天下。天下之言不歸楊，則歸墨。楊氏為我，是無君也；墨氏兼愛，是無父也。無父無君，是禽獸也。楊、墨之道不息，孔子之道不著，是邪說誣民，充塞仁義也。仁義充塞，則率獸食人，人將相食也。吾為此懼，閒先王之道，距楊、墨，放淫辭，正人心，熄邪說，以承三聖者。予豈好辯哉？予不得已也。」梁惠玉復聘請之，以為上卿。孫況，齊威、宣王之時，聚天下賢士於稷下，尊寵之。若鄒衍、田駢、淳于髡之屬甚眾，號曰列大夫，皆世所稱，咸作書刺世。是時孫卿有秀才，年十五始來遊學，諸子之事皆以為非先王之法也。孫卿善為《詩》、《禮》、《易》、《春秋》。至襄王時，而孫卿最為老師。齊尚循列大夫之缺，而孫卿三為祭酒焉。齊人或讒孫卿，乃適楚，楚相春申君以為蘭陵令。人或謂春申君：「湯以七十里，文王以百里。孫卿，賢者也，今與之百里地，楚其危乎？＂春申君謝之，孫卿去之，游趙，應聘於秦。

shì shí qī guó jiāo zhēng, shàng yú quán zhà, ér sūn qīng shǒu lǐ yì, guì shù jí. suī jiàn qióng bìn, ér yóu bù chù qí zhì. zuò shū shù shí piān, jí zhuó shì zhī zhèng, guó luàn jūn wēi xiāng shǔ, bù zūn dà dào ér yíng hū wū zhù, xìn shì jǐ xiáng. sū qín zhāng yí yǐ xié dào shuō zhū hóu, yǐ dà guì xiǎn. suí ér xiào zhī yuē: fū bù yǐ qí dào jìn zhě, bì bù yǐ qí dào shì. yòu xiǎo wǔ bó, yǐ wèi zhòng ní zhī mén xiū chēng qí gōng.
是時七國交爭，尚於權詐，而孫卿守禮義，貴術籍。雖見窮擯，而猶不黜其志。作書數十篇，疾濁世之政，國亂君危相屬，不遵大道而營乎巫祝，信礻幾祥。蘇秦、張儀以邪道說諸侯，以大貴顯。隨而笑之曰：「夫不以其道進者，必不以其道士。」又小五伯，以為仲尼之門羞稱其功。

hòu kè huò wèi chūn shēn jūn yuē: yī yǐn qù xià rù yīn, yīn wáng ér xià shuāi guǎn zhòng qù lǔ rù qí, lǔ ruò ér qí jiāng. gù xián zhě suǒ zài jūn zūn guó ān. jīn sūn kuàng, tiān xià xián rén, suǒ qù zhī guó, qí bù ān hū! chūn shēn jūn shǐ qǐng sūn kuàng, kuàng yí chūn shēn jūn shū, cì chǔ guó, yīn wèi gē fù yǐ yí chūn shēn jūn, yīn bù dé yǐ nǎi xíng, fù wèi lán líng lìng yān.
後客或謂春申君曰：「伊尹去夏入殷，殷王而夏衰；管仲去魯入齊，魯弱而齊疆。故賢者所在、君尊國安。今孫況，天下賢人，所去之國，其不安乎！」春申君使請孫況，況遺春申君書，刺楚國，因為歌賦以遺春申君，因不得已乃行，復為蘭陵令焉。

yú qīng, yóu shuō zhī shì yě. yī jiàn zhào xiào chéng wáng, cì huáng jīn bǎi yì, bái bì yī shuāng. zài jiàn bài wèi shàng qīng, gù hào wèi yú qīng. qí hòu fàn suī zhī chóu wèi qí wáng guò píng yuán, yú shì qín zhāo wáng qǐng píng yuán jūn, yuàn wèi bù yī zhī jiāo, yǔ yǐn shù rì, qǐng yuē: zhōu wén wáng dé lǚ shàng ér yǐ wèi tài gōng, qí huán dé guǎn yí wú ér yǐ wèi zhòng fù, jīn fàn jūn yì guǎ rén zhī shū fù yě. fàn jūn zhī chóu zài jūn zhī jiā, yuàn shǐ rén qǔ qí tóu. bù rán, wú bù chū jūn yú guān. píng yuán jūn yuē: guì ér jiāo zhě, wèi jiàn yě fù ér yǒu zhě, wèi pín yě. fū wèi qí zhě, shèng zhī jiāo yě. zài, gù bù chū, kuàng jīn yòu bù zài chén suǒ hū! zhāo wáng nǎi yí zhào wáng shū yuē: fàn jūn zhī chóu wèi qí zài píng yuán jūn jiā, wáng shǐ rén jí chí qí tóu lái. bù rán, wú jǔ bīng ér fá zhào, yòu bù chū wáng zhī dì yú guān. zhào xiào chéng wáng nǎi fā zú wéi píng yuán jūn jiā, jí, wèi qí yè wáng chū, jiàn zhào xiāng yú qīng. yú qīng dù zhào wáng zhōng bù kě shuō, nǎi jiě qí yìn, yǔ wèi qí jiān xíng, niàn zhū hóu mò kě yǐ fù jí zhě, nǎi fù zǒu dà liáng, yù yīn xìn líng yǐ zhì chǔ. ér xìn líng jūn wén zhī, wèi qín, yóu yǔ wèi kěn jiàn, yuē: yú qīng hé rú rén zāi? shí hóu yíng zài bàng, yuē: rén gù wèi yì zhī, zhī rén yì wèi yì yě. fū yú qīng yī jiàn zhào wáng, cì bái bì yī shuāng, huáng jīn bǎi jīn, zài jiàn bài wèi shàng qīng, sān jiàn píng shòu xiāng yìn, wàn hù hóu. dāng shì zhī shí, tiān xià zhēng zhī zhī. fū wèi qí qióng kùn guò yú qīng, yú qīng bù gǎn zhòng jué lù zhī zūn, jiě xiāng yìn, juān wàn hù hóu ér jiān xíng, yǐ jí shì qióng ér guī gōng zǐ, gōng zǐ yuē hé rú rén, zhī rén gù wèi yì yě. xìn líng jūn dà cán, jià rú yě yíng zhī. wèi qí wén xìn líng jūn zhī chū zhòng jiàn zhī, dà nù ér zì wěn. zhào wáng wén zhī, zú qǔ qí tóu yǔ qín, qín nǎi qiǎn píng yuán jūn, yú qīng suì liú yú wèi. wèi zhào wèi qín, mò fù yòng, kùn ér bù dé yì, nǎi zhe shū bā piān, hào yú shì chūn qiū yān.
虞卿，遊說之士也。一見趙孝成王，賜黃金百鎰，白壁一雙。再見拜為上卿，故號為虞卿。其後范睢之仇魏齊亡過平原，於是秦昭王請平原君，願為布衣之交，與飲數日，請曰：「周文王得呂尚而以為太公，齊桓得管夷吾而以為仲父，今范君亦寡人之叔父也。范君之仇在君之家，願使人取其頭。不然，吾不出君於關。」平原君曰：「貴而交者，為賤也．富而友者，為貧也。夫魏齊者，勝之交也。在，固不出，況今又不在臣所乎！」昭王乃遺趙王書曰：「范君之仇魏齊在平原君家，王使人疾持其頭來。不然，吾舉兵而伐趙，又不出王之弟於關。」趙孝成王乃發卒圍平原君家，急，魏齊夜亡出，見趙相虞卿。虞卿度趙王終不可說，乃解其印，與魏齊間行，念諸侯莫可以赴急者，乃復走大梁，欲因信陵以至楚。而信陵君聞之，畏秦，猶與未肯見，曰：「虞卿何如人哉？」時侯嬴在傍，曰：「人固未易知，知人亦未易也。夫虞卿一見趙王，賜白壁一雙，黃金百斤，再見拜為上卿，三見平受相印，萬戶侯。當是之時，天下爭知之。夫魏齊窮困過虞卿，虞卿不敢重爵祿之尊，解相印，捐萬戶侯而間行，以急士窮而歸公子，公子曰何如人』，知人固未易也。」信陵君大慚，駕如野迎之。魏齊聞信陵君之初重見之，大怒而自刎。趙王聞之，卒取其頭與秦，秦乃遣平原君，虞卿遂留於魏。魏、趙畏秦，莫復用，困而不得意，乃著書八篇，號《虞氏春秋》焉。

mèng cháng jūn zhú yú qín, jiàn fǎn, tán zi yíng yú, yuē: jūn yuàn yú qí dài fū hū? mèng cháng jūn yuē: yǒu. tán zǐ yuē: rú yì zé shā zhī hū? fū fù guì, zé rén zhēng guī zhī pín jiàn, zé rén zhēng qù zhī. cǐ wù zhī bì zhì, ér lǐ zhī gù rán yě, yuàn jūn wù yuàn. qǐng yǐ shì lùn, cháo ér yíng yān, xī ér xū yān, fēi cháo ài zhī ér xī zēng zhī yě, qiú zài gù wǎng, wáng gù qù. mèng cháng jūn yuē: jǐn shòu mìng. yú shì xuē suǒ yuàn zhě míng ér yǐ.
孟嘗君逐於秦，見反，譚子迎於□，曰：「君怨於齊大夫乎？」孟嘗君曰：「有。」譚子曰：「如意則殺之乎？夫富貴，則人爭歸之；貧賤，則人爭去之。此物之必至，而理之固然也，願君勿怨。請以市論，朝而盈焉，夕而虛焉，非朝愛之而夕憎之也，求在故往，亡故去。」孟嘗君曰：「謹受命。」於是削所怨者名而已。

hán xìn cháng cóng nán chāng tíng zhǎng shí, shù yuè, tíng zhǎng qī huàn zhī, nǎi chén zǎo shí. shí shí xìn wǎng, bù wèi jù shí. xìn yì zhī yì, suì jué qù. diào chéng xià, yǒu yī piào mǔ jiàn xìn jī, fàn zhī, jìng piào shù shí rì. xìn yuē: wú bì zhòng bào mǔ. mǔ nù yuē: dà zhàng fū bù néng zì shí, wú āi, wáng sūn ěr qǐ wàng bào hū huái yīn. shào nián yǒu wǔ xìn zhě, yuē: jūn suī jiāo lì, hǎo dài zhǎng jiàn, qiè ěr. néng sǐ, cì wǒ, bù néng, zé chū wǒ kuà xià. yú shì xìn shú shì zhī, fǔ chū kuà xià, pú fú, yī shì rén jiē xiào, yǐ wèi xìn qiè. hòu zuǒ mìng dà hàn, gōng guān tiān xià, fēng wèi chǔ wáng. cì suǒ shí mǔ qiān jīn, jí tíng zhǎng yǔ bǎi qián, gōng, xiǎo rén yě, wèi dé bù jìng. zhào rǔ xìn zhī shào nián yǐ wèi zhōng wèi, gào zhū hóu jiāng xiāng yuē: cǐ rén zhuàng shì yě. fāng rǔ wǒ shí, qǐ bù néng shā zhī? shā zhī wú míng, gù rěn zhì yú cǐ yě.
韓信常從南昌亭長食，數月，亭長妻患之，乃晨早食。食時信往，不為具食。信亦知意，遂絕去。釣城下，有一漂母見信飢，飯之，竟漂數十日。信曰：吾必重報母。母怒曰：「大丈夫不能自食，吾哀，王孫耳豈望報乎淮陰。」少年有侮信者，曰：「君雖嬌麗，好帶長劍，怯耳。能死，刺我，不能，則出我跨下。」於是信熟視之，俯出跨下，匍匐，一市人皆笑，以為信怯。後佐命大漢，功冠天下，封為楚王。賜所食母千金，及亭長與百錢，「公，小人也，為德不竟。」召辱信之少年以為中尉，告諸侯將相曰：「此人壯士也。方辱我時，豈不能殺之？殺之無名，故忍至於此也。」

hán ān guó wèi liáng zhōng dài fū, zuò fǎ dǐ zuì, méng yù lì tián jiǎ rǔ ān guó. ān guó yuē: sǐ huī dú bù fù rán hū? tián jiǎ yuē: rán zé nì zhī. jū wú jǐ, liáng nèi shǐ quē, xiào jǐng huáng dì qiǎn shǐ zhě jí bài ān guó wèi nèi shǐ, qǐ tú zhōng wèi èr qiān dàn. tián jiǎ wáng, ān guó yuē: jiǎ bù jiù guān, wǒ miè nǎi zōng. jiǎ ròu tǎn xiè, ān guó xiào yuē: gōng děng kě yǔ zhì hū? zú shàn yù zhī.
韓安國為梁中大夫，坐法抵罪，蒙獄吏田甲辱安國。安國曰：「死灰獨不復燃乎？」田甲曰：「燃則溺之。」居無幾，粱內史缺，孝景皇帝遣使者即拜安國為內史，起徒中為二千石。田甲亡，安國曰：「甲不就官，我滅乃宗。」甲肉袒謝，安國笑曰：「公等可與治乎？」卒善遇之。

lǐ guǎng qù yún zhōng tài shǒu, píng jū lán tián nán shān zhōng shè liè, cháng yè cóng yī qí chū, yǐn tián jiān, hái, bà líng wèi ā zhǐ guǎng. guǎng qí yuē: gù lǐ jiāng jūn. wèi yuē: jīn jiāng jūn shàng bù dé yè xíng, hé gù yě! sù tíng xià. jū wú hé, xiōng nú rù liáo xī, dà wèi biān hài. yú shì xiào wǔ huáng dì nǎi zhào guǎng wèi běi píng tài shǒu, guǎng qǐng bà líng wèi yǔ jù, zhì jūn zhǎn zhī, shàng shū xiè zuì. shàng bào yuē: jiāng jūn zhě, guó zhī zhǎo yá yě. sī mǎ fǎ yuē: dēng chē bù shì, zāo sàng bù fú, zhèn lǚ fǔ shī, yǐ zhēng bù fú. lǜ sān jūn zhī xīn, tóng zhàn shì zhī lì, gù nù xíng zé qiān lǐ sǒng, wēi zhèn zé wàn wù fú. shì yǐ míng shēng bào yú yí mò, wēi léng dàn hū lín guó. fū bào fèn chú hài, sǔn cán qù shā, zhèn zhī suǒ tú yú jiāng jūn yě. ruò nǎi miǎn guān tú xiǎn, jī sǎng qǐng zuì, qǐ chēng zhèn zhī zhǐ zāi! tài wèi pèi guó liú jǔ shū fāng wèi shàng shū lìng, shī jiāng jūn liáng jì yì, qiān cháng shān xiāng, qù guān. jì qī xiōng sūn lǐ wèi pèi xiāng, jǔ bù gǎn hái xiāng lǐ, fǎng yǒu rén péng chéng huán yù dōu. yù dōu sù jìng zhòng jǔ, yù de qí yì, xǐ yú jiàn guī, wèi chú chù suǒ, yì qì zhōu mì. rén yǒu qǐng yù dōu zhě: huò zhì wú rì, hé yí wèi qí zhǔ hū? yù dōu yīn shì yuǎn chū, jiā rén bù fù zhàn wèn, shǔ zé yù zhēng, hán zé lǐn dòng, qiě è qiě kě, rú cǐ yī nián. jǔ sù zhí liàng, zhòng tán tóng chóu. jì yì jǔ wù, zhuǎn báo wèi hòu, shàng bǔ cóng shì zhōng láng, fù wèi shàng shū lìng, wǔ qīng sān gōng, wèi guó guāng zhèn, yù dōu cán huǐ zì jué.
李廣去雲中太守，屏居藍田南山中射獵，常夜從一騎出，飲田間，還，霸陵尉呵止廣。廣騎曰：「故李將軍。」尉曰：「今將軍尚不得夜行，何故也！」宿亭下。居無何，匈奴入遼西，大為邊害。於是孝武皇帝乃召廣為北平太守，廣請霸陵尉與俱，至軍斬之，上書謝罪。上報曰：「將軍者，國之爪牙也。司馬法曰：『登車不式，遭喪不服，振旅撫師，以征不服。率三軍之心，同戰士之力，故怒形則千里竦，威振則萬物伏。是以名聲暴於夷貊，威稜憚乎鄰國。』夫報忿除害，損殘去殺，朕之所圖於將軍也。若乃免冠徒跣，稽顙請罪，豈稱朕之指哉！」太尉沛國劉矩叔方為尚書令，失將軍梁冀意，遷常山相，去官。冀妻兄孫禮為沛相，矩不敢還鄉里，訪友人彭城環玉都。玉都素敬重矩，欲得其意，喜於見歸，為除處所，意氣周密。人有請玉都者：「禍至無日，何宜為其主乎？」玉都因事遠出，家人不復占問，暑則鬱蒸，寒則凜凍，且餓且渴，如此一年。矩素直亮，眾談同愁。冀亦舉寤，轉薄為厚，上補從事中郎，復為尚書令，五卿三公，為國光鎮，玉都慚悔自絕。

sī tú zhōng shān zhù tián zì bó xiū, gōng chē zhēng, dào dé wēn bìng. guò yǒu rén yè lìng xiè zhe, zhe jù bù tōng, yīn zài bìng qù. zhì jí, jī liù qī rì, shàng kè shè zhōng. zhū shēng yuē: jīn jūn suǒ kǔ chén jié, kùn wú yī shī. wén jí lìng hǎo shì, yù wǎng yǔ zhī. tián yuē: xiè zhe, wǒ jiù yǒu yě, shàng bù xiāng jiàn shì jí lìng chū bù xiāng zhī, yǔ zhī hé yì. sǐ shēng mìng yě, yī yào hé wèi? zhū shēng shì jí, zuò xiāng shǒu, jí xiōng mò jiàn, shōu jǔ biàn zhì sì mén kǒu bái. shí lìng rǔ nán yīng róng yì gāo wén zhī jīng è, jí yán biàn chū, jìng yì chuáng rù, shǒu zì cā mō, duì zhī chuí tì, yuē: bó xiū bù shì yīng cái, dāng wèi guó jiā gàn fǔ. rén hé yǒu shēng xiàng zhī zhě, mò zhǐ kè shè, bù wèi rén suǒ zhī, xiè hòu bù zì zhēn zāi! jiā shàng yǒu zūn lǎo, xià yǒu ruò xiǎo, yuàn xiāng suí jù rù jiě fù. bó xiū cí ràng, róng suì bù tīng, guī qǔ yī chē, hòu qí jiàn rù, gōng zì yù zhī, shǒu wèi wán yào, kǒu cháng shí? zhōu, shēn zì fēn rè. sān sì rì jiān, jiā shén liè jí, biàn zhì yī guān qì sòng zhōng zhī jù. hòu shāo jiā sǔn, yòu wèi bó xiū: jí xiōng bù huì, yōu bù jiāo xīn, jiān cū zuò bèi jù. xiāng fēng bēi xǐ. sù zhǐ fù zhōng shù shí yú rì, bó xiū qiáng jiàn, rù shě hòu shì jiā hān yàn nǎi bié. bó xiū dào bài shì zhōng, shàng shū pú shè lìng yù zhāng tài shǒu dà jiāng jūn cóng shì zhōng láng. yì gāo wèi lú jiāng tài shǒu, bā nián, zāo mǔ sàng, tíng jiù guān shě, zhāng bǎi yú shàng, dé tīng xíng fú. wèi què, ér tián bài sī lì, jiàn róng zì dài, lì diǎn wǔ jùn, míng guān yuǎn jìn. zhe qù yè, qiǎn báo liú wén, bù wèi gōng fǔ suǒ qǔ.
司徒中山祝恬字伯休，公車徵，道得溫病。過友人鄴令謝著，著拒不通，因載病去。至汲，積六七日，上客舍中。諸生曰：「今君所苦沉結，困無醫師。聞汲令好事，欲往語之。」恬曰：「謝著，我舊友也，尚不相見視；汲令初不相知，語之何益。死生命也，醫藥曷為？」諸生事急，坐相守，吉凶莫見，收舉便至寺門口白。時令汝南應融義高聞之驚愕，即嚴便出，徑詣床蓐，手自擦摸，對之垂涕，曰：「伯休不世英才，當為國家干輔。人何有生相知者，默止客舍，不為人所知，邂逅不自貞哉！家上有尊老，下有弱小，願相隨俱入解傅。」伯休辭讓，融遂不聽，歸取衣車，厚其薦蓐，躬自御之，手為丸藥，口嘗飠?粥，身自分熱。三四日間，加甚劣極，便製衣棺器送終之具。後稍加損，又謂伯休：「吉凶不諱，憂怖交心，間粗作備具。」相封悲喜。宿止傅中數十餘日，伯休強健，入舍後室家酣宴乃別。伯休到拜侍中，尚書僕射、令、豫章太守、大將軍從事中郎。義高為廬江太守，八年，遭母喪，停柩官舍，章百餘上，得聽行服。未闋，而恬拜司隸，薦融自代，歷典五郡，名冠遠近。著去鄴，淺薄流聞，不為公府所取。

sī tú yǐng chuān hán yǎn bó nán wèi dān yáng tài shǒu, zuò cóng xiōng jì cháo wèi nán yáng tài shǒu cì tàn shàng shū, yǎn fǎ chē zhēng, yǐ fēi shēn zhōng zāng?, dào lù tīng qí cóng róng. zhì xiāo, xiāo lìng wú bīn, yǎn tóng suì yě. wèi zhì, wèi qí bīn cóng, dào xiāo nǎi yī xiāng láo, ér bīn nèi zhī bì àn, jiān qí pī tǐng, gōng jiāng bīng mǎ, sòng zhī chū jìng. tú shì rǔ nán yán fú yíng zhī yú zhù qiū, xiāng de, lìng zhǐ fù shě, jiě qí zhì gù, rù yǔ xiāng jiàn, wèi zhì yáo bì, yuē: míng fǔ suǒ zài liú chēng, jīn yǐ gōng zhēng, wǎng biàn yuán chú, bù yí shēn rù yǐ jiè yì. yì qì guò yú suǒ wàng, dào yì yù shè. qí jiān wú jǐ, yǎn wèi pèi xiāng, bīn qù guān. jí lín zhōng tái, shǒu pì fú yān.
司徒穎川韓演伯南為丹陽太守，坐從兄季朝為南陽太守刺探尚書，演法車徵，以非身中贓?，道路聽其從容。至蕭，蕭令吳斌，演同歲也。未至，謂其賓從，到蕭乃一相勞，而斌內之狴犴，堅其鈈挺，躬將兵馬，送之出境。徒事汝南閻符迎之於杼秋，相得，令止傅舍，解其桎梏，入與相見，為致餚畢，曰：「明府所在流稱，今以公徵，往便原除，不宜深入以介意。」意氣過於所望，到亦遇赦。其間無幾，演為沛相，斌去官。及臨中台，首辟符焉。

tài fù rǔ nán chén fān zhòng jǔ qù guāng lù xūn, hái dào lín yǐng jù líng tíng, cóng zhě jī tíng zú shù xià, tíng zhǎng bì mén, shōu qí zhū shēng rén kè, jiē yàn dú tòng. yù fù shōu fān, fān yuē: wǒ gù dà chén, yǒu zuì, zhōu jùn shàng dāng xiān qǐng. jīn yuē chì ér kè wú sù, xìng jiē zuò zhī, hé wèi nǎi yù xiāng jí! xiāng shǒu shù shí, huì xíng tíng yuàn zhì, kùn nǎi dé miǎn. shí lìng fàn bó dì yì jí shā qí tíng zhǎng.
太傅汝南陳蕃仲舉去光祿勛，還到臨穎巨陵亭，從者擊亭卒數下，亭長閉門，收其諸生人客，皆厭毒痛。欲復收蕃，蕃曰：「我故大臣，有罪，州郡尚當先請。今約敕兒客無素，幸皆坐之，何謂乃欲相及！」相守數時，會行亭掾至，困乃得免。時令范伯弟亦即殺其亭長。

fān běn shào líng, fù liáng fù lìng, bié shì píng yú, qí zǔ hé jiǎn tài shǒu, zhǒng zài shào líng. suì shí wǎng cí, yǐ xiān rén suǒ chū, zhòng nán jiě tíng, zhǐ zhū zhǒng shě. shí lìng liú zi xìng yì běn fán yōng, bù kěn chū hòu, gǔ gōng zhēng zhī, ěr nǎi huì qí zhǒng shàng. fān chí bǎn yíng zhī, zhǎng guì. lìng xú nǎi xià chē, jí zuò, bù mìng qù bǎn, cí yì yòu bù qiān kè, fān shēn fèn zhī. lìng qù, gù wèi bīn kè: píng yú lǎo fū, hé yù shào líng lìng zāi! bù dàn wèi zhū jiā gù yé? ér wèi xiǎo shù zi suǒ màn. kǒng zǐ yuē: jiǎ wǒ shù nián hū! qí míng nián, huán dì hè rán zhū wǔ hóu dèng shì, hǎi nèi wàng fēng cǎo yǎn. zi xìng yǐ zāng jí jiàn dàn, mái yú dāng shì yǐ. fān qǐ yú jiā wèi shàng shū pú shè tài zhōng dài fū tài wèi.
蕃本召陵，父梁父令，別仕平輿，其祖河柬太守，冢在召陵。歲時往祠，以先人所出，重難解亭，止諸冢舍。時令劉子興亦本凡庸，不肯出候，股肱爭之，爾乃會其冢上。蕃持板迎之，長跪。令徐乃下車，即坐，不命去板，辭意又不謙恪，蕃深忿之。令去，顧謂賓客：「平輿老夫，何欲召陵令哉！不但為諸家故耶？而為小豎子所慢。孔子曰：假我數年乎！」其明年，桓帝赫然誅五侯、鄧氏，海內望風草偃。子興以贓疾見彈，埋於當世矣。蕃起於家為尚書僕射、太中大夫、太尉。

jǐn àn shàng shū yuē: rén wéi qiú jiù. shī yún: suī yǒu xiōng dì, bù rú yǒu shēng. lùn yǔ: jiǔ yāo bù wàng píng shēng zhī yán. zhōu lǐ jiǔ liǎng, yǒu yǐ rèn dé mín. shì yǐ suí huì tú qí shēn ér bù yí qí yǒu, bào shū dù qí dé ér gù tuī guǎn zǐ. jué hòu líng chí, mí yǐ diāo wán. fá mù yǒu niǎo wū zhī cì, gǔ fēng yǒu qì yǔ zhī yuàn. chén yú zhāng ěr xié shǒu qín, yǒu yóu fù zǐ. jí jù guó zhēng quán, hái wèi chái hǔ. zì hàn suǒ chēng, wáng gòng dàn guān, xiāo zhū jié shòu, bó yù fù xì qí zhōng, shǐ yǐ jiāo wèi nán, kuàng róng yuè ǒu hé ér néng shēn gù qí hǎo zhě zāi! gù zhǎng píng zhī lì yí yú guān jūn, wèi qí zhī kè yí yú wǔ ān, zhèng dāng jí àn yì xuán fù rán. dí gōng jí zhī, nǎi shū qí mén: yī sǐ yī shēng, nǎi zhī jiāo qíng. yī guàn yī jiàn, jiāo qíng nǎi jiàn. zì gǔ huàn yān, fēi zhí jīn yě. hán xìn chǒng zhì, chū kuà xià zhī rén, sī nán néng yě. ān guó bù niàn jiù è, hé lǐ zhōng píng. lǐ guǎng yīn wēi guī fèn, fēi yì zhī lǐ. xuān ní jì chén, jiē jiàng ér fù shēng, jiān jì tiān xià. wéi yú qīng bī yú qiáng qín, dú shàn qí shēn, zuǎn shù piān jí, chuí xùn hòu kūn. xī zi xià xīn zhàn zé qú, dào shèng rú féi, hé bì gāo wèi fēng jué yǐ wèi róng yì yě.
謹按《尚書》曰：「人惟求舊。」《詩》云：「雖有兄弟，不如友生。」《論語》：「久要不忘平生之言。」《周禮》九兩，「友以任得民」。是以隋會圖其身而不遺其友，鮑叔度其德而固推管子。厥後陵遲，彌已凋玩。《伐木》有鳥嗚之刺，《谷風》有棄予之怨。陳余、張耳攜手□秦，友猶父子。及據國爭權，還為豺虎。自漢所稱，王、貢彈冠，蕭、朱結綬，博、育復隙其終，始以交為難，況容悅偶合而能申固其好者哉！故長平之吏移於冠軍，魏其之客移於武安，鄭當、汲黯亦旋復然。翟公疾之，乃書其門：「一死一生，乃知交情。一貫一賤，交情乃見。」自古患焉，非直今也。韓信寵秩，出跨下之人，斯難能也。安國不念舊惡，合禮中平。李廣因威歸忿，非義之理。宣尼暨陳，皆降而復升，兼濟天下。唯虞卿逼於強秦，獨善其身，纘述篇籍，垂訓後昆。昔子夏心戰則癯，道勝如肥，何必高位豐爵以為融懿也。