shàng jiān guó, shǒu qǐ gù yù shǐ dài fū liú zōng zhōu fù zǒng xiàn, cóng rén wàng yě. zōng zhōu shū chén guó shì, duō suǒ dǐ ā, ér mò gōng mǎ shì yīng yóu lì. shì yīng gù qián chǎn, wú qí guì yì gāo yě. fāng chǒng xìng, jiāo yì fú kān. fèn shén, yǔ wáng zhuàng. yí shū gé zhōng, lì: zōng zhōu jiān zéi, bì chí zhǎn qí tóu! bìng jī qiè hóng tú yuē guǎng duó jiē yuán běn zuò bèi, jīn yī wén yì gǎi zhèng gōng sǐ dǎng, bì jǐn fā jiān sī shàng wén, pò huài tú dǎng rú cǎo yuán běn zuò zhāng, gū wàng yì jīn zì, què fǒu dài kǎo, gài yǐ zōng zhōu shū chēng cǎo mǎng gū chén, ér gé chén tiáo zōng zhōu zhǐ, yǔ duō jiā yǔ gù yě. shū shì hóng tú, nù yuē: yí yǒu é tuō yuē guǎng xiào hū qí pū yuē: yǔ ér gōng: dì jí chí guó zǒng xiàn tóu guī, jí xiāng guò yǐn, zhì wú tā yán!
上監國，首起故御史大夫劉宗周復總憲，從人望也。宗周疏陳國是，多所詆呵，而末攻馬士英猶力。士英故黔產，毋奇貴易高也。方寵幸，驕溢弗堪。憤甚，語亡狀。貽書閣中，詈：「宗周奸賊，必馳斬其頭！」並譏切弘圖、曰廣、鐸（皆）（原本作「背」，今依文意改正）公死黨，必盡發奸私上聞，破壞徒黨如（草）（原本作「章」，姑妄易今字，確否待考），蓋以宗周疏稱草莽孤臣，而閣臣條宗周旨，語多嘉與故也。書視弘圖，怒曰：（疑有訛脫）曰廣笑呼其仆曰：「語而公：第疾馳馘總憲頭歸，即相過飲，至無他言！」

xiān shì shì yīng yì qǐ bà. shì rì wǔ, shàng tè qiǎn cóng lóng xuān yù, yì shù yě. cì rì, shì yīng chū, yǒu zhǐ, bìng zhào hóng tú děng zhì. shì yīng yǎng tiān shèng yī yī, mò rán yí shí. shàng yù diàn, shì yīng zòu xiè. shàng wèi wèn, shì yīng kòu tóu qǐ zòu: chén yǐ yōng lì huáng shàng chù dōng lín jiān dǎng, bì yù shā chén yǔ wèi bì ér hào, nèi jiān lú jiǔ dé děng yì qì. shì yīng fù zòu: chén zhī jiān dǎng bì bù xiāng róng. chén gū zōng, chéng bù néng yǐ yī qū chēng kuài wàn zhòng, qǐ huáng shàng niàn chén yōng dài wēi láo, fàng chén guī tián lǐ, yǐ cǐ quán huó wēi qū, shǐ lái shēng zài xiào quǎn mǎ, chén bù néng fù shì huáng shàng yǐ! yǔ bì, tóu qiǎng dì wū yàn fú dì. shàng yuē: qīng qǐ! shì yīng tí fú bù kěn qǐ, shàng yú shì yì dà gǎn dòng, wēn yán yuē: qīng qǐ! qīng zì ài! zhèn yǔ qīng zuò zhǔ, shuí gǎn shì qīng yé? shì yīng zòu: chén zhī cán shēng, tuō zài huáng shàng! chén qiè fèn liú zōng zhōu qī miǎo huáng shàng, shū chēng cǎo mǎng gū chén, jì yǐ fèng ēn zhào xìng liè dà chén, bù sī jié zhōng bào zhǔ ēn, nǎi gǎn yīn huái guān wàng, míng shì bù chén, wú rén chén lǐ. chén shǐ yǐ sǐ fèng huáng shàng, tiān bì shā cǐ lǎo jiān!
先是士英亦乞罷。是日午，上特遣從龍宣諭，異數也。次日，士英出，有旨，並召弘圖等至。士英仰天盛□一揖，默然移時。上御殿，士英奏謝。上慰問，士英叩頭乞奏：「臣以擁立皇上觸東林奸黨，必欲殺臣……」語未畢而號，內監盧九德等亦泣。士英復奏：「臣知奸黨必不相容。臣孤蹤，誠不能以一軀稱快萬眾，乞皇上念臣擁戴微勞，放臣歸田裡，以此全活微軀，矢來生再效犬馬，臣不能復事皇上矣！」語畢，頭搶地嗚咽伏地。上曰：「卿起！」士英啼伏不肯起，上於是益大感動，溫言曰：「卿起！卿自愛！朕與卿作主，誰敢螫卿耶？」士英奏：「臣之殘生，托在皇上！臣切憤劉宗周欺藐皇上，疏稱『草莽孤臣，』既已奉恩詔幸列大臣，不思竭忠報主恩，乃敢陰懷觀望，明示不臣，無人臣禮。臣矢以死奉皇上，天必殺此老奸！」

shàng sè dòng. yuē guǎng fèn rán yuē: shì yīng yán tài miù! zōng zhōu lǚ cháo qí jiù, shǒu dào jiān gù, qīng què zhī jié, huáng fà wǎng yú, zhēn suǒ chēng gǔ shè jì chén. chén cǐ sù zhe kuáng zhí, lǚ chù xiān dì jì, xiān dì yóu zú yōu róng zhī, qí shuí dé ér shā zhī!
上色動。曰廣憤然曰：「士英言太謬！宗周屢朝耆舊，守道堅固，清確之節，黃髮罔渝，真所稱古社稷臣。臣此素著狂直，屢觸先帝忌，先帝猶卒優容之，其誰得而殺之！」

shì yīng yuē: yuē guǎng yǔ zōng zhōu, cǐ jí suǒ wèi dōng lín jiān dǎng, cǐ jí jù bù lì huáng shàng zhě yě! yuē guǎng yuē: ěr mèng yǔ yé? yíng lì shí, zōng zhōu shàng zài yuè chén shū shēng, yòu bù wò bīng!
士英曰：「曰廣與宗周，此即所謂東林奸黨，此即俱不立皇上者也！」曰廣曰：「爾夢語耶？迎立時，宗周尚在越；臣書生，又不握兵！」

shì yīng yuē: ruò wú shēng ěr, bù huà huā yā, míng yǐ! yuē guǎng yuē: huā yā bù jīn yóu zài jiān chén suǒ, kě fù shì yě. yòu mèng yǔ yé?
士英曰：「若無聲爾，不畫花押，明矣！」曰廣曰：「花押簿今猶在監臣所，可覆視也。又夢語耶？」

shì yīng yuē: rén yǒu shì yán yǐ!
士英曰：「人有是言矣！」

yuē guǎng yuē: xìn rú rén yán yě, jí jīn yán rǔ fǎn zhě biàn guó zhōng, rǔ rǔ běn zuò rǔ rǔ, qí yī zì xì yǎn wén, gù shān qù fǎn, zhēn yé?
曰廣曰：「信如人言也，即今言汝反者遍國中，汝（汝）（本作「汝汝，」其一字系衍文，故刪去）反，真耶？」

shì yīng yuē: léi yǎn zuò zhī zhāo bīng, shuí wèi wèi zhī? gù rǔ mén rén yě!
士英曰：「雷演祚之招兵，誰為為之？固汝門人也！」

yuē guǎng yuē! bīng zài hé suǒ. qǐng xià àn yàn fù zòu fēn míng! yǎn zuò yǐ guó nán zhī yīn yě, xí quàn qín wáng, xuán ér bù zhī tōng guó, yān kě wū yě?
曰廣曰！「兵在何所。請下案驗覆奏分明！演祚以國難之殷也，檄勸勤王，懸而布之通國，焉可誣也？」

shì yīng fèn rán yuē: wǒ rú niē wū zhě, tǔ xiān xuè yǐ!
士英憤然曰：「我如捏誣者，吐鮮血矣！」

yuē guǎng yuē: mí tiān zhī nüè, nǚ zé zào zhī! jì huái jiān miàn qī, yòu zhòng zhī yǐ xìn shǐ. qī tiān hū? zhī ěr jīn zhī bù wèi huáng shàng yě, shàng yì yǒu yán luó zhī bá shé zài sǐ, yì bù wèi yé? ruò ěr chí zhāi, hé wèi yě!
曰廣曰：「彌天之虐，女則造之！既懷奸面欺，又重之以信矢。欺天乎？知爾今之不畏皇上也，尚亦有閻羅之拔舌在；死，亦不畏耶？若爾持齋，何為也！」

shì yīng yuē: nán zhōng zhū chén bàng huáng shàng bù yīng lì zhě èr shí sì kuǎn, yì dān rù chén shǒu. shǐ kě fǎ pò ér qǔ zhī, chén chū bù yǔ yě kě fǎ yán: rǔ shā wǒ yé? chén nǎi hái zhī. ér shǔ chén jué kǒu, rán yuán gǎo chén shàng lù zài yě!
士英曰：「南中諸臣謗皇上不應立者二十四款，議單入臣手。史可法迫而取之，臣初不與也；可法言：『汝殺我耶？』臣乃還之。而屬臣絕口，然原稿臣尚錄在也！」

yuē guǎng yuē: yì dān zhī shuō, wēi shì yīng jīn zòu, chén děng wèi zhī zhī yě. rú qí yán yě, zhū chén duō yǐ, shì yīng hú dú wén yān? mì shū zhī yí, fēi qí qīn nì, shuí zé yǔ zhī? liǎng rén tóng xīn, yī zhāo fǎn shé, jù chén zhī suǒ wèi jiě yě. huáng shàng tiān shòu, zhòng chén lè tuī, shì yīng yōng dài, shí yǒu wēi láo. xiǎo rén xī gōng, suì huái fēi yì. jué wàng wèi yíng, rì gòu rén zuì yǐ gāo jǐ gōng. fù guì mí rén, liáng xīn jǐn sàng. wéi huáng shàng niàn gōng, dà jiā ēn shǎng, píng qí yàng yàng, miǎn shǐ wú duān zào yù, héng shā zhōng liáng, shī hǎi nèi rén xīn, shāng guó jiā yuán qì yǐ!
曰廣曰：「議單之說，微士英今奏，臣等未之知也。如其言也，諸臣多矣，士英胡獨聞焉？密書之貽，非其親昵，誰則與之？兩人同心，一朝反舌，俱臣之所未解也。皇上天授，眾臣樂推，士英擁戴，實有微勞。小人希功，遂懷非異。觖望未盈，日構人罪以高己功。富貴迷人，良心盡喪。惟皇上念功，大加恩賞，平其怏怏，免使無端造獄，橫殺忠良，失海內人心，傷國家元氣矣！」

shàng jiàn xiāng gòu bù yǐ, mù hán jiǔ zhī. hán wú yán, shàng nǎi yán: wéi tiān jiàng fá yuán běn zuò gē, gū yì shì, dāng fǒu, dài kǎo yú wǒ jiā zhèn yǐ liáng dé miǎn fú jué mìng, kǒng zhuì zǔ zōng zhī yí xù, yòng tuō èr qīng yǐ kuāng bù dǎi. yì jì qīng tóng xīn lù lì, jí nǎi shì, zōng shè wú jiāng zhī qìng, zhèn yì shàng yǒu yú xiū! nǎi jiāo è, yǔ jiāng chóu yī! wū hū! rén gè zì jiàn, xì gù kě juān. zì zī yǐ wǎng, wú jiè nǎi zhōng, wú fù yǒu yán! wǒ wén zài xī shèng cháo, shí zé liáng bì tóng yín hé zhōng, qīng qí jìng tīng zhèn mìng, wǎng bǐ xī rén zhuān měi yú qián. yǔ jiā nǎi dé, wéi rǔ yǒng niàn! fù mù hán, hán chū ér yán yuē: huáng shàng rì yuè zhī míng, wú suǒ bù zhào tiān dì zhī liàng, wú suǒ bù róng. shàng fù qǐ, yù yǐ qián shì: zhèn dé fú kè, shí zé hé xīn, liǎng qīng xīn shì, zhèn suǒ shēn jiàn. qí jí rù zhí, tóng guī yú hǎo! wéi gōng jiā shì jí, yòng wèi zhèn xuán zhōng. qí wú fù bǔ dú, chū yì wú yǐ yǔ rén, yǐ zī téng gé. qí qiè tīng zhèn yán! yán bù zài! yú shì yuē guǎng shì yīng kòu tóu tuì, zhì gé. shì yīng zé rǎng bì fǔ jǐ zhǐ yuē guǎng yuē: yuān duì yě, bì tóng mìng! yuē guǎng xiào yuē: zhě shàng cún cǐ qī chǐ, jiē nì shù quán jiān dāo zǔ zhī yú yě. jūn rú huì gù tóng pǔ, qí shè zhī, zé jūn zhī gāo yì yě bì yù zé ròu yān, yì wéi mìng!
上見相構不已，目韓久之。韓無言，上乃言：「惟天降（罰）（原本作「割，」姑易是，當否，待考）於我家；朕以涼德勉服厥命，恐墜祖宗之遺緒，用托二卿以匡不逮。亦冀卿同心戮力，集乃事，宗社無疆之慶，朕亦尚有餘休！乃交惡，予將疇依！嗚呼！人各自見，細故可捐。自茲以往，毋介乃衷，毋復有言！我聞在昔聖朝，時則良弼同寅和衷，卿其敬聽朕命，罔俾昔人專美於前。予嘉乃德，惟汝永念！」複目韓，韓出而言曰：「皇上日月之明，無所不照；天地之量，無所不容。」上復起，諭以前事：「朕德弗克，實則何心，兩卿心事，朕所深鑒。其即入直，同歸於好！惟公家是急，用慰朕懸衷。其無復補牘，出亦毋以語人，以滋藤葛。其切聽朕言！言不再！」於是曰廣、士英叩頭退，至閣。士英則攘臂撫幾指曰廣曰：「冤對也，必同命！」曰廣笑曰：「者尚存此七尺，皆逆豎權奸刀俎之餘也。君如惠顧同譜，其赦之，則君之高誼也；必欲擇肉焉，亦惟命！」

xiān shì zōng zhōu shū zhì, shì yīng gù xīn yí yuē guǎng, zhì shì jiàn yuē guǎng wèi zōng zhōu fā fèn, wèi: xìn rán! hèn yì shēn. jiǔ zhī, diào dé zōng zhōu shū yǔ, jù chū gù lǐ bù láng zhōng zhōu biāo shǒu, shì yīng yóu cǐ yǐ shā zhōu biāo yě. yuē guǎng yǔ fāng jìng, ér dà hán zàn zhōu lǐ chéng fāng tián chéng lú jiǔ dé zhì yǐ. fèng shàng mìng yǐ. zuò dìng, jiǔ zhī, píng rén mì shēn qián yù, rú shì zhě sān. yuē guǎng děng qiú fù zòu xiè ēn bié. yuē guǎng yǔ hóng tú yuē: kǔ zāi! bù gǎn suì xíng yǐ sòng xíng wén zhì yǐ!
先是宗周疏至，士英故心疑曰廣，至是見曰廣為宗周發憤，謂：「信然！」恨益深。久之，調得宗周疏語，具出故禮部郎中周鑣手，士英由此以殺周鑣也。曰廣語方竟，而大韓贊周、李承芳、田成、盧九德至矣。奉上命矣。坐定，久之，屏人密申前諭，如是者三。曰廣等求附奏謝恩別。曰廣語弘圖曰：「苦哉！不敢遂行矣；送行文至矣！」

wáng hé, áo zōng sì zhèn guǒ yīng mù qǐ, yuē guǎng xíng. jǔ cháo zhēng zhě, shǎo sī kòu liú shì zhēn dà yín tái hóu dòng céng kē chén xióng rǔ lín wú shì zhāng zhèng chén luó wàn xiàng tái chén zhān zhào héng guō wéi jīng bù chén zhāng cǎi hòu xiān zhāng mǎn gōng chē, ér jiāng yòu zhēng yóu lì. hóng tú yǔ rén yuē: wēi jiāng yòu bù jí cǐ! měi zāi! qí lǐ xué jié yì zhī yí hū! ér xīn jiàn gōng zhī wèi rén yì xìn! gài wǎng shì gé chén qù guó, qí xiāng rén bì lí tì shì yì, shén zé cāo gē gù yě.
亡何，鏖宗四鎮果應募起，曰廣行。舉朝爭者，少司寇劉士禎、大銀台侯峒曾、科臣熊汝霖、吳適、章正宸、羅萬象、台臣詹兆恆、郭維經、部臣張采後先章滿公車，而江右爭猶力。弘圖語人曰：「微江右不及此！美哉！其理學節義之遺乎！而新建公之為人益信！」蓋往事閣臣去國，其鄉人必離逖示異，甚則操戈故也。