zhuāng wáng shǐ shì mén fù tài zǐ zhēn, cí yuē:" chén bù cái, wú néng yì yān." wáng yuē:" lài zǐ zhī shàn shàn zhī yě." duì yuē:" fū shàn zài tài zǐ, tài zǐ yù shàn, shàn rén jiāng zhì ruò bù yù shàn, shàn zé bù yòng. gù yáo yǒu dān zhū, shùn yǒu shāng jūn, qǐ yǒu wǔ guān, tāng yǒu tài jiǎ, wén wáng yǒu guǎn cài. shì wǔ wáng zhě, jiē yǒu yuán dé yě, ér yǒu jiān zi. fū qǐ bù yù qí shàn, bù néng gù yě. ruò mín fán, kě jiào xùn. mán yí róng dí, qí bù bīn yě jiǔ yǐ, zhōng guó suǒ bù néng yòng yě." wáng zú shǐ fù zhī.
庄王使士亹傅太子箴,辞曰:“臣不才,无能益焉。”王曰:“赖子之善善之也。”对曰:“夫善在太子,太子欲善,善人将至;若不欲善,善则不用。故尧有丹朱,舜有商均,启有五观,汤有太甲,文王有管、蔡。是五王者,皆有元德也,而有奸子。夫岂不欲其善,不能故也。若民烦,可教训。蛮、夷、戎、狄,其不宾也久矣,中国所不能用也。”王卒使傅之。
wèn yú shēn shū shí, shū shí yuē:" jiào zhī chūn qiū, ér wèi zhī sǒng shàn ér yì è yān, yǐ jiè quàn qí xīn jiào zhī shì, ér wèi zhī zhāo míng dé ér fèi yōu hūn yān, yǐ xiū jù qí dòng jiào zhī shī, ér wèi zhī dǎo guǎng xiǎn dé, yǐ yào míng qí zhì jiào zhī lǐ, shǐ zhī shàng xià zhī zé jiào zhī lè, yǐ shū qí huì ér zhèn qí fú jiào zhī lìng, shǐ fǎng wù guān jiào zhī yǔ, shǐ míng qí dé, ér zhī xiān wáng zhī wù yòng míng dé yú mín yě jiào zhī gù zhì, shǐ zhī fèi xìng zhě ér jiè jù yān jiào zhī xùn diǎn, shǐ zhī zú lèi, xíng bǐ yì yān.
问于申叔时,叔时曰:“教之春秋,而为之耸善而抑恶焉,以戒劝其心;教之世,而为之昭明德而废幽昏焉,以休惧其动;教之诗,而为之导广显德,以耀明其志;教之礼,使知上下之则;教之乐,以疏其秽而镇其浮;教之令,使访物官;教之语,使明其德,而知先王之务用明德于民也;教之故志,使知废兴者而戒惧焉;教之训典,使知族类,行比义焉。
" ruò shì ér bù cóng, dòng ér bù quān, zé wén yǒng wù yǐ xíng zhī, qiú xián liáng yǐ yì zhī. quān ér bù shè, zé shēn qín zhī, duō xùn diǎn xíng yǐ nà zhī, wù shèn dūn dǔ yǐ gù zhī. shè ér bù chè, zé míng shī shě yǐ dǎo zhī zhōng, míng jiǔ cháng yǐ dǎo zhī xìn, míng dù liàng yǐ dǎo zhī yì, míng děng jí yǐ dǎo zhī lǐ, míng gōng jiǎn yǐ dǎo zhī xiào, míng jìng jiè yǐ dǎo zhī shì, míng cí ài yǐ dǎo zhī rén, míng zhāo lì yǐ dǎo zhī wén, míng chú hài yǐ dǎo zhī wǔ, míng jīng yì yǐ dǎo zhī fá, míng zhèng dé yǐ dǎo zhī shǎng, míng qí sù yǐ yào zhī lín. ruò shì ér bù jì, bù kě wèi yě.
“若是而不从,动而不悛,则文咏物以行之,求贤良以翼之。悛而不摄,则身勤之,多训典刑以纳之,务慎惇笃以固之。摄而不彻,则明施舍以导之忠,明久长以导之信,明度量以导之义,明等级以导之礼,明恭俭以导之孝,明敬戒以导之事,明慈爱以导之仁,明昭利以导之文,明除害以导之武,明精意以导之罚,明正德以导之赏,明齐肃以耀之临。若是而不济,不可为也。
" qiě fú sòng shī yǐ fǔ xiāng zhī, wēi yí yǐ xiān hòu zhī, tǐ mào yǐ zuǒ yòu zhī, míng xíng yǐ xuān yì zhī, zhì jié yì yǐ dòng xíng zhī, gōng jìng yǐ lín jiān zhī, qín miǎn yǐ quàn zhī, xiào shùn yǐ nà zhī, zhōng xìn yǐ fā zhī, dé yīn yǐ yáng zhī, jiào bèi ér bù cóng zhě, fēi rén yě. qí kě xìng hū! fū zǐ jiàn wèi zé tuì, zì tuì zé jìng, fǒu zé nǎn."
“且夫诵诗以辅相之,威仪以先后之,体貌以左右之,明行以宣翼之,制节义以动行之,恭敬以临监之,勤勉以劝之,孝顺以纳之,忠信以发之,德音以扬之,教备而不从者,非人也。其可兴乎!夫子践位则退,自退则敬,否则赧。”