strong lǎo fū dé qī yān xiá yǒu pǐ　 jiān shǒu zì dào yún shuǐ wú zōng strong
老夫得妻煙霞有癖　監守自盜雲水無蹤

àn: fāng péng hú hé zhào guì lín liǎng gè bìng yòng wǎn fàn zhī hòu, wài pó shōu shí xià lóu. shāo tíng piàn kè, péng hú jí nǐ xìng cí. guì lín kǔ liú bú zhù, sòng chū lóu mén rì, gāo shēng hǎn wài pó, shuō: fāng lǎo yé qù zāi!
按：方蓬壺和趙桂林兩個並用晚飯之後，外婆收拾下樓。稍停片刻，蓬壺即擬興辭。桂林苦留不住，送出樓門日，高聲喊「外婆」，說：「方老爺去哉！」

wài pó tīng dé, gǎn shàng jiào dào: fāng lǎo yé màn diǎn wéi, wǒ dā nài shuō jù xián huà. péng hú tíng bù wèn: shuō shà? wài pó fù ěr dào: wǒ shuō nài fāng lǎo yé mò, wén jūn yù dā yào wù qù zāi, ní dā yī yàng gè ya. wǒ dā nài zuò gè méi rén, ā hǎo? péng hú zhòu wén sī yán, qiě jīng qiě xǐ, xīn zhōng tū tū luàn tiào, lián bàn gè shēn zǐ dōu má mù le, dòng dàn bù dé. wài pó zhī dào péng hú chóu chú bù jué, yòu fù ěr dào: fāng lǎo yé, nài shì lǎo kè rén, wù yào jǐn gè. jiù bù guò yī gè jú, dā zǐ xià jiǎo, wú bō jǐ huā kāi xiāo, fàng xīn mò zāi. péng hú zhǐ xī zhe zuǐ xiào, wú huà kě shuō.
外婆聽得，趕上叫道：「方老爺慢點囗，我搭耐說句閒話。」蓬壺停步問：「說啥？」外婆附耳道：「我說耐方老爺末，文君玉搭（要勿）去哉，倪搭一樣個呀。我搭耐做個媒人，阿好？」蓬壺驟聞斯言，且驚且喜，心中突突亂跳，連半個身子都麻木了，動彈不得。外婆只道蓬壺躊躇不決，又附耳道：「方老爺，耐是老客人，勿要緊個。就不過一個局，搭仔下腳，無撥幾花開消，放心末哉。」蓬壺只嘻着嘴笑，無話可說。

wài pó chuāi zhī qí yì, zhòng fù lā huí lóu shàng fáng jiān lǐ. guì lín gù yì wèn dào: wèi shà nài máng shā gè yào qù, ā shì xiǎng zhe zǐ wén jūn wáng? wài pó qiǎng zhe shuō dào: shà wù shì á, nán mò wù xǔ qù gè zāi! guì lín dào: wén jūn yù lái làng hǎn zāi wéi, nài dāng xīn diǎn! míng cháo qù mò, duān zhèng bō shēng huó nài chī. péng hú lián shuō: qǐ yǒu cǐ lǐ, qǐ yǒu cǐ lǐ! wài pó méi shì zì qù.
外婆揣知其意，重複拉回樓上房間裡。桂林故意問道：「為啥耐忙煞個要去，阿是想着仔文君王？」外婆搶着說道：「啥勿是嗄，難末勿許去個哉！」桂林道：「文君玉來浪喊哉囗，耐當心點！明朝去末，端正撥生活耐吃。」蓬壺連說：「豈有此理，豈有此理！」外婆沒事自去。

guì lín zhuāng hǎo yī kǒu yā piàn yān, qǐng péng hú xī, péng hú yáo tóu shuō: wù huì. guì lín jiù zì jǐ xī le. péng hú yīn wèn: yǒu jǐ huā yǐn? guì lín dào: chī bái xiàng, yī tǒng liǎng tǒng, lù lǐ yǒu yǐn á! péng hú dào: chī yān rén cái shì chī bái xiàng chī shàng le yǐn, zhōng jiū yào wù qù chī lǐ hǎo. guì lín dào: ní yào chī shàng zǐ gè yǐn, ā hǎo zuò shēng yì?
桂林裝好一口鴉片煙，請蓬壺吸，蓬壺搖頭說：「勿會。」桂林就自己吸了。蓬壺因問：「有幾花癮？」桂林道：「吃白相，一筒兩筒，陸里有癮嗄！」蓬壺道：「吃煙人才是吃白相吃上了癮，終究（要勿）去吃俚好。」桂林道：「倪要吃上仔個癮，阿好做生意？」

péng hú suì wèn wèn guì lín qíng xíng, guì lín yě wèn wèn péng hú shì yè. kě qiǎo yī gè fù mǔ zǐ mèi jù méi, yī yī gè qī qiè zǐ nǚ jūn wú yī duì ér lǎo fū lǎo qī, dà jiā yǒu xiē tóng bìng xiāng lián zhī yì.
蓬壺遂問問桂林情形，桂林也問問蓬壺事業。可巧一個父母姊妹俱沒，一一個妻妾子女均無；一對兒老夫老妻，大家有些同病相憐之意。

guì lín dào: ní yé yě kāi gè táng zǐ. wǒ zuò qīng qíng rén chén guāng, yī shang tóu miàn jiā shēng dào wù shǎo, cái shì ní niáng gè wù shì. shàng zǐ kè rén gè dāng, yī qiān duō jú zhàng piào xià lái, nán mò táng zǐ yě xiē zāi, yé niáng yě sǐ zāi, wǒ mò chū lái bāo fáng jiān, dào kōng zǐ sān bǎi yáng qián zhài. péng hú dào: shàng hǎi fú tóu fú nǎo kōng xīn dà yé duō de shì, zuò shēng yì huà yī nán shā. dǎo shì ní yī bān rén, jǐ shí nián lǎo shàng hǎi, jiào jiào jú, dǎ dǎ chá huì, shēng yì mò wù dà, dào wù céng tān xiē tái. táng zǐ lǐ cái shuō ní shì guī jǔ rén, mán yāo hǎo. guì lín dào: gù xiē wǒ yě cōng xiǎng zāi, bǎ shì fàn wù róng yì chī, lù lǐ yǒu hǎo shēng yì zuò de zháo? suí biàn shà kè rén, tì wǒ hái qīng zǐ zhài mò jiù gēn zǐ lǐ qù. péng hú dào: gēn rén shēng lái zuì hǎo, bù guò nài dāng xīn diǎn, zài yào shàng zǐ gè dāng, yī shēng yī shì chī kǔ duǒ kǒu wǎn. guì lín dào: nán shì cōng gè zāi. qǐ xiān nián jì qīng, wù céng dǒng shì tǐ, dān xǐ huān biāo zhì miàn kǒng gè xiǎo huǒ zi, tīng zǐ lǐ duǒ hǎi wài xián huà shàng gè dāng gù xiē yào jiǎn gè lǎo lǎo shí shí gè kè rén, ā yǒu shà chà á? péng hú dào: chà shì cōng chà, lù lǐ yǒu lǎo lǎo shí shí gè kè rén qù gēn lǐ?
桂林道：「倪爺也開個堂子。我做清情人辰光，衣裳、頭面、家生倒勿少，才是倪娘個物事。上仔客人個當，一千多局帳漂下來，難末堂子也歇哉，爺娘也死哉，我末出來包房間，倒空仔三百洋錢債。」蓬壺道：「上海浮頭浮腦空心大爺多得勢，做生意劃一難煞。倒是倪一班人，幾十年老上海，叫叫局，打打茶會，生意末勿大，倒勿曾坍歇台。堂子裡才說倪是規矩人，蠻要好。」桂林道：「故歇我也匆想哉，把勢飯勿容易吃，陸里有好生意做得着？隨便啥客人，替我還清仔債末就跟仔俚去。」蓬壺道：「跟人生來最好，不過耐當心點，再要上仔個當，一生一世吃苦哚（口宛）。」桂林道：「難是匆個哉。起先年紀輕，勿曾懂事體，單喜歡標緻面孔個小伙子，聽仔俚哚海外閒話上個當；故歇要揀個老老實實個客人，阿有啥差嗄？」蓬壺道：「差是匆差，陸里有老老實實個客人去跟俚？」

shuō huà zhī jiān, péng hú lián dǎ liǎng cì ā qiàn. guì lín zhī qí shuì de jí zǎo, qiāo guò shí diǎn zhōng, hǎn wài pó bān xī fàn lái chī, shōu shí ān shuì. bù liào zhè yī yè tiān, péng hú jiù zhe le xiē hán, jué dé tóu xuàn yǎn huā, bí sāi shēng zhòng, wěi shí bù néng zhī chí. guì lín quàn tā bù yòng qǐ shēn, jiù cǐ jìng yǎng jǐ tiān, qǐ bù biàn yì. péng hú tǎo fù bǐ yàn, zài zhěn tóu biān xiě zhāng zì tiáo sòng shàng yín tán zhǔ rén, gào gè bìng jià, biàn yǒu jǐ gè tóng shè péng yǒu lái xiāng wèn hòu. jiàn guì lín xiǎo xīn fú shì, qīn rè yì cháng, chà wèi qí yù.
說話之間，蓬壺連打兩次阿欠。桂林知其睡的極早，敲過十點鐘，喊外婆搬稀飯來吃，收拾安睡。不料這一夜天，蓬壺就着了些寒，覺得頭眩眼花，鼻塞聲重，委實不能支持。桂林勸他不用起身，就此靜養幾天，豈不便易。蓬壺討副筆硯，在枕頭邊寫張字條送上吟壇主人，告個病假，便有幾個同社朋友來相問候。見桂林小心伏侍，親熱異常，詫為奇遇。

guì lín qǐng le shí yī dòu xiǎo shān zhěn zhì, kāi le tiē fā sàn fāng zǐ. guì lín qīn shǒu liàng shuǐ jiān yào, gěi péng hú fú xià. yī lián sān rì, guì lín qǐng kè bù lí, rì jiān wú xīn chá fàn, yè jiān hé yī wò yú wài chuáng, péng hú rú hé bù gǎn jī?
桂林請了時醫竇小山診治，開了帖發散方子。桂林親手量水煎藥，給蓬壺服下。一連三日，桂林頃刻不離，日間無心茶飯，夜間和衣臥於外床，蓬壺如何不感激？

dì sì rì rè fǎn shēn liáng, wài pó chéng jiān cuān duō péng hú tǎo qǔ guì lín. péng hú zì sī lǚ guǎn guān jū, běn fēi zhǎng cè. jīn guì lín jì bù qì pín xián lǎo, hé kě shī cǐ hǎo yīn yuán? xīn zhōng zǎo yǒu qī bā fēn yǔn yì. jí zhì diào lǐ quán yù, péng hú cí xiè chū mén, jìng wǎng pāo qiú chǎng hóng shòu shū fāng gào sù lǎo bāo. lǎo bāo lì zàn qí chéng. péng hú dà xǐ, měi lǎo bāo wèi méi, tóng zhì shàng rén lǐ zhào guì lín jiā dāng miàn yì shì.
第四日熱返身涼，外婆乘間攛掇蓬壺討娶桂林。蓬壺自思旅館鰥居，本非長策。今桂林既不棄貧嫌老，何可失此好姻緣？心中早有七八分允意。及至調理全愈，蓬壺辭謝出門，逕往拋球場宏壽書坊告訴老包。老包力贊其成。蓬壺大喜，浼老包為媒，同至尚仁里趙桂林家當面議事。

lǎo bāo kuà jìn mén kǒu, liǎng xiāng fáng guān rén niáng yí dà jiě qí shēng shuō: yī, lǎo bāo lái zāi! lǐ hè tīng zhèng zài yáng yuàn yuàn fáng jiān lǐ, tīng le, yě xiàng bō lí chuāng zhāng qù jiàn shì lǎo bāo, biàn yù zhāo hū yòu jiàn hòu miàn shì gè fāng péng hú, yīn suō zhù zuǐ, què lìng zhào jiā nǚ měi lóu shǎng qù shuō: qǐng bāo lǎo yé shuō jù xián huà.
老包跨進門口，兩廂房倌人、娘姨、大姐齊聲說：「咿，老包來哉！」李鶴汀正在楊媛媛房間裡，聽了，也向玻璃窗張覷；見是老包，便欲招呼；又見後面是個方蓬壺，因縮住嘴，卻令趙家(女每)樓上去說：「請包老爺說句閒話。」

yuē yǒu liǎng sān dùn fàn shí, lǎo bāo cái xià lóu lái. lǐ hè tīng yíng jiàn ràng zuò. lǎo bāo wèn: yǒu hé jiàn jiào? hè tīng dào: wǒ qǐng shū sān chī jiǔ, lǐ xiè xiè cōng lái. nài lái dé zhèng hǎo. lǎo bāo dà shēng dào: nài dāng wǒ shà rén á! qǐng wǒ chī xiāng biān jiǔ, yào wǒ diàn shū sān gè kōng! wǒ yào wù chī. hè tīng máng péi xiào jiān liú, lǎo bāo piān zuò shì yào zǒu. yáng yuàn yuàn lā zhù lǎo bāo, dī shēng wèn dào: zhào guì lín ā shì yào jià zāi? lǎo bāo diǎn tóu dào: wǒ zuò gè dà méi rén, sān bǎi zhài, èr bǎi kāi xiāo. hè tīng dào: zhào guì lín zài yǒu kè rén lái tǎo dé qù? yáng yuàn yuàn dào: nài yào wù kàn qīng zǐ lǐ, qǐ xiān yě shì hóng guān rén.
約有兩三頓飯時，老包才下樓來。李鶴汀迎見讓坐。老包問：「有何見教？」鶴汀道：「我請殳三吃酒，俚謝謝匆來。耐來得正好。」老包大聲道：「耐當我啥人嗄！請我吃鑲邊酒，要我墊殳三個空！我（要勿）吃。」鶴汀忙陪笑堅留，老包偏做勢要走。楊媛媛拉住老包，低聲問道：「趙桂林阿是要嫁哉？」老包點頭道：「我做個大媒人，三百債，二百開消。」鶴汀道：「趙桂林再有客人來討得去？」楊媛媛道：「耐（要勿）看輕仔俚，起先也是紅倌人。」

shuō shí, zhǐ jiàn qǐng kè de huí bào dào: zài yǒu liǎng wèi qǐng wù zhe, wèi xiá xiān duǒ shuō: yáo èr shǎo yé zhǎng yuǎn cōng lái zāi. zhōu shuāng zhū tàn shuō: wáng lǎo yé jiāng xī qù zǐ, hóng lǎo yé wù dà lái. lǐ hè tīng nǎi dào: nán lǎo bāo zài yào zǒu mò, wǒ yào wù kuài huó zāi. yáng yuàn yuàn dào: lǎo bāo shuō bái xiàng ya, lù lǐ zǒu á! é liǎng qǐng zhe de sì wèi: zhū ǎi rén táo yún fǔ tāng xiào ān chén xiǎo yún, lù xù xián jí. lǐ hè tīng jí mìng bǎi tái miàn, qǐ shǒu jīn. dà jiā rù xí, qiě yǐn qiě tán.
說時，只見請客的回報道：「再有兩位請勿着，衛霞仙哚說：『姚二少爺長遠匆來哉。』周雙珠嘆說：『王老爺江西去仔，洪老爺勿大來。』」李鶴汀乃道：「難老包再要走末，我要勿快活哉。」楊媛媛道：「老包說白相呀，陸里走嗄！」俄兩請着的四位：朱藹人、陶雲甫、湯嘯庵、陳小雲，陸續咸集。李鶴汀即命擺台面，起手巾。大家入席，且飲且談。

zhū ǎi rén dào: lìng shū ā shì zhuǎn qù zāi? ní jìng yī miàn wù céng jiàn guò. hè tīng dào: wù céng zhuǎn qù, jiù bù guò yú lǎo dé yī gān zi mò zhuǎn qù zāi. táo yún fǔ dào: jīn zhāo rén shǎo, wèi shà wù qǐng lìng shū lái xù xù? hè tīng dào: jiā shū lù lǐ kěn chī huā jiǔ! qián huí shì bō gè lí zhuàn hóng lā láo zǐ, jiào zǐ jǐ gè jú. lǎo bāo dào: nài lìng shū huà yī yǒu diǎn běn shì duǒ! shàng hǎi yě suàn shì lǎo bái xiàng, dào wù céng yòng guò jǐ huā yáng qián, dān yǒu zhuàn diǎn lái ná zhuǎn qù. hè tīng dào: wǒ shuō yào bái xiàng, hái shì huō tuō diǎn yáng qián wú shà yào jǐn, xiàng ní jiā shū gù xiē ā shòu yòng á? chén xiǎo yún dào: nài gāi dài lái ā céng fā cái? hè tīng dào: gāi dài bǐ zǐ qián dài zài yào duō shū diǎn. shū sān dā kōng zǐ wǔ qiān, qián rì tiān gāng gāng fù qīng. luó zi fù dā yī wàn hōng, děng mài tuō zǐ yóu zài hái. tāng xiào ān dào: nài yī bāo fáng qì ā xiǎo dé xiǎn gè wéi? suì jiāng huáng èr jiě rú hé rǎng qiè, rú hé lēi , lǚ shù yī biàn, bìng shuō mò hòu cóng zhōng guān shuō, yuán shì luó zi fù ná chū wǔ qiān yáng qián shú huí bài xiá, shǐ huò píng ān. xí jiān yáo tóu tǔ shé, jiē shuō: huáng èr jiě dǎo shì gè dà chāi shāo! yáng yuàn yuàn chī de xiào dào: yí chǎng làng lǎo bǎo mò cái shì gè chāi shāo kǒu wǎn.
朱藹人道：「令叔阿是轉去哉？倪竟一面勿曾見過。」鶴汀道：「勿曾轉去，就不過於老德一乾子末轉去哉。」陶雲甫道：「今朝人少，為啥勿請令叔來敘敘？」鶴汀道：「家叔陸里肯吃花酒！前回是撥個黎篆鴻拉牢仔，叫仔幾個局。」老包道：「耐令叔劃一有點本事哚！上海也算是老白相，倒勿曾用過幾花洋錢，單有賺點來拿轉去。」鶴汀道：「我說要白相，還是豁脫點洋錢無啥要緊，像倪家叔故歇阿受用嗄？」陳小雲道：「耐該埭來阿曾發財？」鶴汀道：「該埭比仔前埭再要多輸點。殳三搭空仔五千，前日天剛剛付清。羅子富搭一萬哄，等賣脫仔油再還。」湯嘯庵道：「耐一包房契阿曉得險個囗？」遂將黃二姐如何攘竊，如何勒-，縷述一遍，並說末後從中關說，原是羅子富拿出五千洋錢贖回拜匣，始獲平安。席間搖頭吐舌，皆說：「黃二姐倒是個大拆梢！」楊媛媛嗤的笑道：「夷場浪老鴇末才是個拆梢（口宛）。」

lǎo bāo wén yán, dì chū wèi, yào hé yáng yuàn yuàn bù yī. yáng yuàn yuàn pà tā è zào, pǎo chū kè táng, lǎo bāo gǎn zhì lián xià. qià zhí chū jú jiē zhǒng ér lái, bù dī fáng lù xiù bǎo xiān qǐ lián zi, kuà jìn fáng jiān, hé lǎo bāo tóu pèng tóu měng de yī zhuàng, yǐn de fáng nèi fáng wài dà xiào hòng táng. lǎo bāo mō mō é jiǎo, qiě zì guī zuò.
老包聞言，-地出位，要和楊媛媛不依。楊媛媛怕他惡噪，跑出客堂，老包趕至簾下。恰值出局接踵而來，不提防陸秀寶掀起帘子，跨進房間，和老包頭碰頭猛的一撞，引得房內房外大笑鬨堂。老包摸摸額角，且自歸座。

lǐ hè tīng xiào ér jiǎng hé, zhāo hū yáng yuàn yuàn jìn fáng, fá jiǔ yī bēi. yáng yuàn yuàn bù fú, jīng dà jiā gōng duàn, lìng lù xiù bǎo yě fá yī bēi guò qù. yú shì lǎo bāo shǒu chàng bǎi zhuāng, dà jiā lún liú huō quán, huān hū chàng yǐn. yī zhí yǐn zhì shí yī diǎn zhōng, fāng cái sàn xí.
李鶴汀笑而講和，招呼楊媛媛進房，罰酒一杯。楊媛媛不服，經大家公斷，令陸秀寶也罰一杯過去。於是老包首倡擺莊，大家輪流豁拳，歡呼暢飲。一直飲至十一點鐘，方才散席。

lǐ hè tīng sòng kè zhī hòu, xiǎng qǐ qǔ jiàn dōng xī, hǎn kuāng èr fēn fù shuō huà. niáng yí shèng jiě yīn dào: kuāng èr yé cōng lái lǐ, zuò xí chén guāng lái zǐ yī dài, qù zāi. hè tīng dào: děng lǐ lái mò, shuō wǒ yǒu shì tǐ. shèng jiě yīng nuò. hè tīng yòu dǎ fā jiào bān dào: pèng zhe kuāng èr mò hǎn lǐ lái. jiào bān yě yīng nuò zì qù. yī xiǔ biǎo guò.
李鶴汀送客之後，想起取件東西，喊匡二吩咐說話。娘姨盛姐因道：「匡二爺匆來里，坐席辰光來仔一埭，去哉。」鶴汀道：「等俚來末，說我有事體。」盛姐應諾。鶴汀又打發轎班道：「碰着匡二末喊俚來。」轎班也應諾自去。一宿表過。

cì rì, hè tīng yì qǐ shēn jiù wèn: kuāng èr wéi? shèng jiě dào: jiào bān mò lái lǐ zāi, kuāng èr yé wù céng lái kǒu wǎn. hè tīng guài chà dé jǐn, hè lìng jiào bān: qù kè zhàn lǐ hǎn lái! jiào bān qù guò, fù mìng dào: zhàn lǐ chá fáng shuō, zuó rì yī yè tiān, kuāng èr yé wù céng zhuǎn qù.
次日，鶴汀一起身就問：「匡二囗？」盛姐道：「轎班末來里哉，匡二爺勿曾來（口宛）。」鶴汀怪詫得緊，喝令轎班：「去客棧里喊來！」轎班去過，復命道：「棧里茶房說，昨日一夜天，匡二爺勿曾轉去。」

hè tīng zhī dào kuāng èr zài yě jī wō lǐ mí liàn wàng guī, yī shí xún bù zháo. děng bù dé, zhǐ de qīn zì zuò jiào kǒu dào shí lù zhǎng ān kè zhàn. kāi le fáng jiān jìn qù, zài qù kāi xiāng zi qǔ dōng xī. bù xiǎng zhè xiāng zi nèi běn lái zhuāng dé mǎn mǎn de, rú jīn jīng kōng gān jìng, nà lǐ yǒu shén me dōng xī! hè tīng zhe le jí, kǒu dāi mù dèng, bù zhī suǒ wèi gèng jiāng bié zhǐ xiāng zi kāi lái kàn shí, yě shì rú cǐ, yī wù bù cún. hè tīng jí dé zhǐ hǎn chá fáng. chá fáng yě huāng le, qǐng zhàng fáng xiān shēng shàng lái. nà xiān shēng yī kàn, cù é dào: ní zhàn lǐ qīng qīng shuǎng shuǎng, lù lǐ lái gè zéi á! hè tīng xīn zhī bì shì kuāng èr, duò zú ào hèn. nà xiān shēng ān wèi liǎng jù, qiě qù bào zhī xún bǔ fáng. hè tīng què lìng jiào bān sù wǎng dà xìng lǐ zhū shí quán jiā, yíng jiē lǐ shí fū huí zhàn.
鶴汀只道匡二在野雞窩裡迷戀忘歸，一時尋不着。等不得，只得親自坐轎口到石路長安客棧。開了房間進去，再去開箱子取東西。不想這箱子內本來裝得滿滿的，如今精空乾淨，那裡有什麼東西！鶴汀着了急，口呆目瞪，不知所為；更將別只箱子開來看時，也是如此，一物不存。鶴汀急得只喊「茶房」。茶房也慌了，請帳房先生上來。那先生一看，蹙額道：「倪棧里清清爽爽，陸里來個賊嗄！」鶴汀心知必是匡二，跺足懊恨。那先生安慰兩句，且去報知巡捕房。鶴汀卻令轎班速往大興里諸十全家，迎接李實夫回棧。

shí fū wén xìn gǎn dào, jiǎn diǎn zì jǐ wù jiàn, jìng rán sī háo bù dòng, dān shì hè tīng míng xià bā zhī pí xiāng, liǎng zhī kǎo lán, yī zhī zhěn xiāng, suǒ yǒu wù jiàn zhǐ jiǎn guì zhòng de dōu tōu le qù. yòu yú zhuō zi chóu tì zhōng xún chū yī dié dāng piào, zhī shì kuāng èr liú yǔ zhǔ rén shú hái yuán wù de yì sī. hè tīng xīn zhōng yě lüè kuān le xiē.
實夫聞信趕到，檢點自己物件，竟然絲毫不動，單是鶴汀名下八隻皮箱，兩隻考籃，一隻枕箱，所有物件只揀貴重的都偷了去。又於桌子怞屜中尋出一疊當票，知是匡二留與主人贖還原物的意思。鶴汀心中也略寬了些。

zhèng zì máng luàn bù liǎo, zhǐ jiàn yī gè wài guó xún bǔ dài zhe liǎng gè bāo dǎ tīng qián lái tà kān, chá míng wū miàn mén chuāng yī gài wán hǎo, bìng wú yī xiē lái zōng qù zhè, cǐ nǎi jiān shǒu zì dào wú yí. hè tīng shuō chū kuāng èr yī yè bù guī. bāo dǎ tīng xì xì de wèn le kuāng èr nián suì miàn mào kǒu yīn ér qù.
正自忙亂不了，只見一個外國巡捕帶着兩個包打聽前來踏勘，查明屋面門窗一概完好，並無一些來蹤去這，此乃監守自盜無疑。鶴汀說出匡二一夜不歸。包打聽細細的問了匡二年歲、面貌、口音而去。

chá fáng fù gào sù: qián yī lǐ bài, ní jǐ zhuǎn kàn kuāng èr yé bèi zǐ yī dà bāo wù shì chū qù, ní wù hǎo qù wèn lǐ. lù lǐ xiǎo dé lǐ tōu dé qù dāng á! lǐ shí fū xiào dào: lǐ dào yǒu diǎn yì sī! nài shì gè dà yé, huō tuō diǎn wù yào jǐn, cái tōu zǐ nài gè wù shì, wù rán mò, wǒ wù shì wèi shà wù yào á? hè tīng shēng qì bù cǎi, zì sī rén dì shēng shū, bù yí zào cì mò mò pán suàn, wéi yǒu qí yùn sǒu kě yǔ shāng liáng, dāng xià yòu qīn zì zuò jiào wàng zhe yī lì yuán ér lái.
茶房復告訴：「前一禮拜，倪幾轉看匡二爺背仔一大包物事出去，倪勿好去問俚。陸里曉得俚偷得去當嗄！」李實夫笑道：「俚倒有點意思！耐是個大爺，豁脫點勿要緊，才偷仔耐個物事，勿然末，我物事為啥勿要嗄？」鶴汀生氣不睬，自思人地生疏，不宜造次；默默盤算，惟有齊韻叟可與商量，當下又親自坐轎望着一笠園而來。

yuán mén kǒu guǎn jiā jù xì shú shí, jí qū shàng qián chān fú jiào gàng, tái jìn dà mén, zhǐ yú dì èr céng yuán mén zhī wài. hè tīng jiàn nà mén shàng shòu huán xián zhe yī bǎ dà tiě suǒ, jǐn liú páng biān yī shàn yāo mén chū rén, zhèng bù jiě shì hé yuán gù. guǎn jiā děng hè tīng xià le jiào, dǎ qiān bǐng dào: ní dà rén jiē zhe diàn bào, zhuǎn qù zāi jiù bù guò gāo lǎo yé lái lǐ. qǐng lǐ dà shǎo yé dà guān lóu kuān zuò. hè tīng xiǎng dào: qí yùn sǒu suī yǐ guī jiā, qiě yǔ gāo yà bái shāng liáng yì wèi wèi bù kě. suì gēn guǎn jiā kuǎn bù jìn yuán, yī zhí dào le dà guān lóu shàng, yù jiàn gāo yà bái.
園門口管家俱系熟識，疾趨上前攙扶轎槓，抬進大門，止於第二層園門之外。鶴汀見那門上獸環銜着一把大鐵鎖，僅留旁邊一扇腰門出人，正不解是何緣故。管家等鶴汀下了轎，打千稟道：「倪大人接着電報，轉去哉；就不過高老爺來里。請李大少爺大觀樓寬坐。」鶴汀想道：「齊韻叟雖已歸家，且與高亞白商量亦未為不可。」遂跟管家款步進園，一直到了大觀樓上，遇見高亞白。

hè tīng dào: nài yī gān zi ā jì mò á? yà bái dào: wǒ jì mò diǎn wù yào jǐn, dào kě xī gè jú huā shān, lóng chí xiān shēng yī fān xīn sī duǒ, gù xiē yī jìng xián shā lái làng. hè tīng dào: jià mò nài yě gāi yīng qǐng qǐng ní zāi wéi. yà bái dào: hǎo gè, jiù míng cháo qǐng nài. hè tīng dào: míng cháo yuán bō kōng, tíng liǎng rì zài shuō. yà bái wèn: yǒu hé guì gàn? hè tīng nǎi lüè shù kuāng èr juǎn táo yī jié, yà bái bù shèng hài è. hè tīng yīn wèn: ā yào bào guān? yà bái dào: bào guān shì bào bào bà zāi. zhēn zhēn yào zhuō láo zǐ zéi, zhuī lǐ gè zāng, nán zāi wéi! hè tīng jiù wèn: wù bào guān ā hǎo? yà bái dào: wù bào guān yě cōng jú, tǎng máng wài tóu zài yǒu diǎn qióng huò, wèn nài dōng jiā yào gè rén, dào duō zǐ jù xián huà. hè tīng lián shuō: shì jí. jí qǐ xìng cí. yà bái dào: gù yě hé bì rú cǐ jí jí! hè tīng dào: gù xiē wú qù dé shì, ràng wǒ zǎo diǎn qù wán jié zǐ, nán mò yí zūn jiù jiào rú hé? yà bái xiào shuō: gōng hòu. yí lù sòng chū èr céng yuán mén, hè tīng gǒng shǒu dēng jiào ér bié.
鶴汀道：「耐一乾子阿寂寞嗄？」亞白道：「我寂寞點勿要緊，倒可惜個菊花山，龍池先生一番心思哚，故歇一徑閒煞來浪。」鶴汀道：「價末耐也該應請請倪哉囗。」亞白道：「好個，就明朝請耐。」鶴汀道：「明朝元撥空，停兩日再說。」亞白問：「有何貴幹？」鶴汀乃略述匡二捲逃一節，亞白不勝駭愕。鶴汀因問：「阿要報官？」亞白道：「報官是報報罷哉。真真要捉牢仔賊，追俚個贓，難哉囗！」鶴汀就問：「勿報官阿好？」亞白道：「勿報官也匆局，倘忙外頭再有點窮禍，問耐東家要個人，倒多仔句閒話。」鶴汀連說：「是極。」即起興辭。亞白道：「故也何必如此急急！」鶴汀道：「故歇無趣得勢，讓我早點去完結仔，難末移樽就教如何？」亞白笑說：「恭候。」一路送出二層園門，鶴汀拱手登轎而別。

yà bái cái dài zhuǎn shēn, páng biān hū yǒu yī gè hòu shēng jiào shēng gāo lǎo yé, qiǎng shàng dǎ qiān. yà zì bù shí, wèn qí xìng míng, què shì zhào èr bǎo de ā gē zhào pǔ zhāi, dǎ tīng shǐ sān gōng zǐ yǒu wú shū xìn. yà bái huí shuō: wú bō. pǔ zhāi bù hǎo duō wèn, tuì xià shì lì.
亞白才待轉身，旁邊忽有一個後生叫聲「高老爺」，搶上打千。亞自不識，問其姓名，卻是趙二寶的阿哥趙朴齋，打聽史三公子有無書信。亞白回說：「無撥。」朴齋不好多問，退下侍立。

yà zì biàn jìn guó huí lái, xué guò héng bō kǎn, shùn biàn zhuǎn bù xī xíng. yuán lái zhè jú huā shān zhā zài yīng wǔ lóu tái zhī qián, nà yīng wǔ lóu tái xì bā zì shì de wǔ chuáng tīng lóu, qián miàn dì fāng jí wèi kuò dà. yīn cǐ jú huā shān yě zuò chéng bā zì shì de, huí huán hé bào, qí shàng gāo yǔ yán qí, qí xià sì tòng bā dá, yóu kè pán huán qí jiān, hǎo xiàng zǒu rén bā zhèn tú yì bān, wǎng wǎng yù yín mí lù chū huā nán zhī jù. yà bái shì guàn le de, cóng nán shǒu chāo jìn lù, chuān shí jìng, dù zhú qiáo, yǐ zài jú huā shān bèi hòu.
亞自便進國回來，踅過橫波檻，順便轉步西行。原來這菊花山扎在鸚鵡樓台之前，那鸚鵡樓台系八字式的五幢廳樓，前面地方極為闊大。因此菊花山也做成八字式的，迴環合抱，其上高與檐齊，其下四通八達，遊客盤桓其間，好像走人「八陣圖」一般，往往欲吟「迷路出花難」之句。亞白是慣了的，從南首抄近路，穿石徑，渡竹橋，已在菊花山背後。

jìn qù kàn shí, xiān yǒu yī rén xiǎo mào qīng shān, bèi lì huā xià, páng huáng zhí zhú, cè zhe tóu, yǎo zhe zhǐ, sì hū chū shén guāng jǐng. yà zì dǎ liang hòu xíng, bì shì xiǎo zàn, yě bù qù jīng tā, dàn kàn tā zuò shén me. nà xiǎo zàn é yán xǔ jiǔ, dì bēn jìn yīng wǔ lóu tái. yà bái jí qiāo qiāo gēn qù. zhǐ jiàn xiǎo zàn pá zhe zhuō zi, mó mò shì bǐ, zài nà lǐ cǎo cǎo xiě le jǐ xíng. yà bái hán xiào shàng qián, zhào zhǔn xiǎo zàn jiān tóu qīng qīng de pāi le yī xià. xiǎo zàn chī jīng, zhāng huáng fǎn gù, jiàn le yà zì, huāng máng chuí shǒu zhàn guò yī biān.
進去看時，先有一人小帽青衫，背立花下，彷徨躑躅，側着頭，咬着指，似乎出神光景。亞自打量後形，必是小贊，也不去驚他，但看他做什麼。那小贊俄延許久，-地奔進鸚鵡樓台。亞白即悄悄跟去。只見小贊爬着桌子，磨墨舐筆，在那裡草草寫了幾行。亞白含笑上前，照准小贊肩頭輕輕的拍了一下。小贊吃驚，張皇返顧，見了亞自，慌忙垂手站過一邊。

yà bái xiào wèn: ā shì zuò jú huā shī? xiǎo zàn dào: wù shì, yǐn lǎo yé chū gè chuāng kè shī tí. yà zì suǒ qí dǐ gǎo, xiǎo zàn zhǐ de cán yán chéng yuè. shàng miàn xiě zhe: fù dé yǎn huā luò jǐng shuǐ dǐ mián, dé mián zì, wǔ yán bā yùn. jí guān qí shī, què wèi tú mǒ diǎn cuàn, biàn rèn bù qīng, zhǐ yǒu zhōng jiān sì wǔ liù yùn míng bái, xiě dào:
亞白笑問：「阿是做菊花詩？」小贊道：「勿是，尹老爺出個窗課詩題。」亞自索其底稿，小贊只得慚顏呈閱。上面寫着：「賦得眼花落井水底眠，得眠字，五言八韻。」及觀其詩，卻為塗抹點竄，辨認不清，只有中間四五六韻明白，寫道：

zuì xiāng chūn dàng dàng, líng kū yè mián mián.
醉鄉春蕩蕩，靈窟夜綿綿。

chā jiǎo xū wú dì, mái tóu xiǎo yǒu tiān.
插腳虛無地，埋頭小有天。

chī lóng wēi lěng yuè, xiā mǎ xiào huāng yān.
痴龍偎冷月，瞎馬嘯荒煙。

yà bái yuè guò, lián shēng zàn hǎo. xiǎo zàn péi xiào dào: gù shì xìng kuī yǐn lǎo yé, shāo wēi yǒu zǐ diǎn yī zhī bàn jiě. gāo lǎo yé kàn xià lái, tǎng rán hái kě yǐ jìn jìng diǎn gè mò, ā hǎo jiè yǒu jiào wú lèi zhī shuō, jiù zhèng yī èr? yà bái chén yín dào: wǒ shuō nài yuán děng yǐn lǎo yé lái qǐng jiào lǐ, lǐ gǎi bǐ bǐ wǒ hǎo. yào me wǒ yǒu kòng xián chén guāng tóng nài tán tán, dào yě wèi shǐ wú yì. xiǎo zàn nuò nuò dá le, qūn xún tuì chū.
亞白閱過，連聲贊好。小贊陪笑道：「故是幸虧尹老爺，稍微有仔點一知半解。高老爺看下來，倘然還可以進境點個末，阿好借『有教無類』之說，就正一二？」亞白沉吟道：「我說耐原等尹老爺來請教俚，俚改筆比我好。要末我有空閒辰光同耐談談，倒也未始無益。」小贊諾諾答了，逡巡退出。

yà bái shuō le zhè jù huà, bìng bù zài yì, dú zì shǎng huí jú huā, guī fáng wú huà. nà xiǎo zàn què shén xīn rán, lián yè bǎ běn nián chuāng kè shì tiē, jiǎn dé yì de téng zhēn èr shí shǒu, yī zǎo sòng shàng dà guān lóu.
亞白說了這句話，並不在意，獨自賞回菊花，歸房無話。那小贊卻甚欣然，連夜把本年窗課試帖，揀得意的謄真二十首，一早送上大觀樓。

yà bái jiàn qí yīn yīn xiàng xué zhī yì, pī lǎn yī biàn, cóng róng shuō dào: nài gè shī zài hǎo yě cōng yǒu, wǒ dào jué zhe nài tè shà gè yāo hǎo zāi. dà yuē nài dù pí lǐ xiān yǒu zǐ yǔ bù jīng rén sǐ bù xiū yī gè chéng jiàn, suǒ yǐ yǔ wēn róu dūn hòu zhī zhǐ lí kāi dé yuǎn zǐ diǎn. zuò shī dì yī yào xiāng tí xíng shì, xiàng zuó rì yǎn huā luò jǐng tí mù, qià hǎo pèi nài gè shǒu bǐ. ruò yī gài rú cǐ zuò fǎ, yě cōng dà xiāng yí. shuō zhe, zhǐ chū chūn cǎo bì sè shī zhōng dì liù yùn, niàn dào: huà yú cháng shū xuè, dòu dào xiè gōng xū. zuò shì zuò dé mán hǎo, yòu guī qí, yòu xīn yǐng, shí èr fēn qì lì, yě kě wèi yòng jǐn gè zāi. qí shí jiù bù guò zuò zǐ bì cǎo liǎng gè zì, wú shà dà yì sī. yòu zhǐ chū chūn rì zài yáng shī zhōng dì liù yùn, niàn dào: qín wú tóu kě yā, sòng yǒu jiǎo néng xíng. gāi liǎng jù zài yǒu shà shuō á, niàn xià lái hǎo xiàng shí pò tiān jīng, yún chuí hǎi lì, héng jí, xiǎn jí, huàn jí xì àn tí mù sì gè zì, kòu de yě jǐn jí, dàn shì yǐ lǐ ér lùn, bì jìng yú tí hé shè? yào xiǎo dé liǎng gè tí mù zhǐ xiāo dàn dàn zhe bǐ, diǎn zhuì xiē huí jiā zhī lè, jī kè zhī sī, jiù shì hé zuò, wù bì qù kè yì qiú gōng, dào huō tuō zǐ zhēng yì. suǒ wèi xiāng tí xíng shì zhě, jí cǐ shì yě.
亞白鑒其殷殷向學之意，披覽一遍，從容說道：「耐個詩再好也匆有，我倒覺着耐忒啥個要好哉。大約耐肚皮里先有仔『語不驚人死不休』一個成見，所以與『溫柔敦厚』之旨離開得遠仔點。做詩第一要『相題行事』，像昨日『眼花落井』題目，恰好配耐個手筆。若一概如此做法，也匆大相宜。」說着，指出「春草碧色」詩中第六韻，念道：「『化餘萇叔血，斗到謝公須。』做是做得蠻好，又瑰奇，又新穎，十二分氣力，也可謂用盡個哉。其實就不過做仔『碧草』兩個字，無啥大意思。」又指出「春日載陽」詩中第六韻，念道：「『秦無頭可壓，宋有腳能行。』該兩句再有啥說嗄，念下來好像石破天驚，雲垂海立，橫極，險極，幻極；細按題目四個字，扣得也緊極，但是以理而論，畢竟於題何涉？要曉得兩個題目只消淡淡著筆，點綴些回家之樂，羈客之思，就是合作，勿必去刻意求工，倒豁脫仔正意。所謂『相題行事』者，即此是也。」

xiǎo zàn tīng bà mò rán, pō bù mǎn yì. yà bái fù chén yín xiào dào: ā shì nài wù xiāng xìn wǒ xián huà? wǒ yǒu gè shī tí lái lǐ, nài qù zuò zuò kàn. zuò dé hé shì zǐ mò, jiù xiǎo dé qí zhōng gān kǔ zāi. xiǎo zàn qǐng shì hé tí, yà bái shuō shì hái lái jiù jú huā. xiǎo zàn xīn xiǎng, cǐ zhǒng tí mù yǒu hé nán chù, jiù yào zuò yī bǎi shǒu, lì kè kě yǐ chéng jiù, wēi xiào yī xiào, chóu shēn gào tuì, jìng guī bān fáng zuò qǐ shī lái.
小贊聽罷默然，頗不滿意。亞白復沉吟笑道：「阿是耐勿相信我閒話？我有個詩題來里，耐去做做看。做得合式仔末，就曉得其中甘苦哉。」小贊請示何題，亞白說是「還來就菊花」。小贊心想，此種題目有何難處，就要做一百首，立刻可以成就，微笑一笑，怞身告退，徑歸班房做起詩來。

yī shí qīng sī miào xù, luò yì bēn fù, yī shǒu nà lǐ shuō dé jǐn, jiē lián zuò le wǔ shǒu, lìng zhǐ juǎn zhēn. zì jǐ kàn kàn, xián qí fū kuò fú fàn, bù xiàng tí mù shén lǐ, zhòng fù yòng xīn shān jié gǎi xuē, liàn chéng yī shǒu, yǐ wèi jǐn shàn jǐn měi, háo fà wú hàn de le. suì xīn xīn rán xué wǎng dà guān lóu qǐng jiào gāo yà bái.
一時清思妙緒，絡繹奔赴，一首那裡說得盡，接連做了五首，另紙卷真。自己看看，嫌其膚廓浮泛，不像題目神理，重複用心刪節改削，煉成一首，以為盡善盡美，毫髮無憾的了。遂欣欣然踅往大觀樓請教高亞白。