strong xìng jīn mén kū xiōng quán xiào yǒu tú yún tái wèi hòu bì xūn qīn strong
幸津門哭兄全孝友 圖雲台為後避勛親
què shuō míng dì jì chéng dà tǒng, jí rì zhèng wèi, nián yǐ sān shí, mìng tài wèi zhào xī zhǔ chí sàng shì. shí jīng wáng mǎng luàn hòu, jiù diǎn duō sàn yì wú cún, zhū wáng qián lái bēn sàng, shàng yǔ xīn tiān zǐ zá zuò tóng xí, fān guó guān shǔ, yì dé chū rù gōng shěng, yǔ cháo tíng bǎi guān wú bié. xī dú zhèng sè lì cháo, héng jiàn diàn jiē, fú xià zhū wáng, biàn míng zūn bēi fù zòu qiǎn yè zhě, jiān shì fān lì, bù dé shàn rù, zhū wáng qiě bìng lìng jiù dǐ, zhǐ xǔ zhāo xī rù lín zhěng lǐ yí, yán mén wèi, nèi wài sù rán. bù kě wèi fēi zhào xī cái néng. zūn huáng hòu yīn shì wèi huáng tài hòu, fèng zàng guāng wǔ dì yú yuán líng, miào hào shì zǔ. guāng wǔ dì céng yǒu yí yán: yī qiè zàng jù, jù rú xiào wén dì zhì dù, wù cóng jié shěng, bù dé wàng fèi. yīn cǐ duō cóng pǔ shí, píng qù fēn huá. zhì cǐ yǐ jiàn guāng wǔ zhī jiǎn. shān yáng wáng jīng, wèi míng dì tóng mǔ dì, xìng dú yīn kè, zhuān xǐ hài rén. dāng wén sàng rù lín shí, kū yì bù āi, qiě wěi zuò fēi shū, yòng hán mì fēng, zhǔ shǐ cāng tóu mào chōng guō kuàng jiā nú, sòng jiāo dōng hǎi wáng qiáng. qiáng zhǎn kāi yī yuè, dà wèi jīng yì. dàn jiàn shū zhōng xiě zhe:
卻說明帝繼承大統,即日正位,年已三十,命太尉趙熹主持喪事。時經王莽亂後,舊典多散佚無存,諸王前來奔喪,尚與新天子雜坐同席,藩國官屬,亦得出入宮省,與朝廷百官無別。熹獨正色立朝,橫劍殿階,扶下諸王,辨明尊卑;復奏遣謁者,監視藩吏,不得擅入,諸王且並令就邸,只許朝夕入臨;整禮儀,嚴門衛,內外肅然。不可謂非趙熹才能。尊皇后陰氏為皇太后,奉葬光武帝於原陵,廟號世祖。光武帝曾有遺言:一切葬具,俱如孝文帝制度,務從節省,不得妄費。因此多從樸實,屏去紛華。志此以見光武之儉。山陽王荊,為明帝同母弟,性獨陰刻,專喜害人。當聞喪入臨時,哭亦不哀,且偽作飛書,用函密封,囑使蒼頭冒充郭況家奴,送交東海王強。強展開一閱,大為驚異。但見書中寫着:
jūn wáng wú zuì, wěi bèi chì fèi, ér xiōng dì zhì yǒu shù fù rù láo yù zhě zhǐ pèi wáng fǔ shì, jiàn qián wén. tài hòu shī zhí, bié shǒu běi gōng, jí zhì nián lǎo, yuǎn chì jū biān, hǎi nèi shēn tòng, guān zhě bí suān. jí tài hòu shī jiù zài táng, luò yáng lì yǐ cì bǔ zhǎn bīn kè, zhì yǒu yī jiā sān shī fú táng zhě, tòng yì shén yǐ! jīn tiān xià yǒu sàng, gōng nǔ zhāng shè shén bèi, liáng sōng chì hǔ bì lì yuē: lì yǐ pián yí cóng shì, jiàn yǒu fēi fǎ, ér jū cháng zhì fēng hóu, nán zài de yě! láng guān qiè è zhī, wèi wáng hán xīn bǐng xī. jīn tiān xià fāng yù sī kè hài wáng yǐ qiú gōng, níng yǒu liàng yé? ruò guī bìng èr guó zhī zhòng, dōng hǎi yǔ lǔ. kě jù bǎi wàn, jūn wáng wèi zhī zhǔ, gǔ xíng wú qián, gōng yì yú tài shān pò jī zi, qīng yú sì mǎ zài hóng máo, cǐ tāng wǔ bīng yě. jīn nián xuān yuán xīng yǒu bái qì, xīng jiā jí xǐ shì zhě, jiē yún bái qì zhě sàng, xuān yuán nǚ zhǔ zhī wèi. yòu tài bái qián chū xī fāng, zhì wǔ yóu xiàn, zhǔ bīng dāng qǐ. yòu tài zǐ xīng sè hēi, rì zhé biàn chì, hēi wèi bìng, chì wèi bīng, qǐng wáng nǔ lì cóng shì! gāo zǔ qǐ tíng zhǎng, xiān dì xìng bái shuǐ, hé kuàng yú wáng wèi xiān dì zhǎng zi, běn gù fù zhǔ zāi? shàng yǐ qiú tiān xià, shì bì jǔ xià yǐ xuě chén méi zhī chǐ, bào sǐ mǔ zhī chóu, jīng chéng suǒ jiā, jīn shí wèi kāi. dāng wèi qiū shuāng, wú wèi kǎn yáng suī yù wèi kǎn yáng, yòu kě dé hū? qiè jiàn zhū xiāng gōng yán wáng guì tiān zǐ fǎ yě. rén zhǔ bēng wáng, lǘ yán zhī wǔ, shàng wèi dào zéi, yù yǒu suǒ wàng, hé kuàng wáng yé? fū shòu mìng zhī jūn, tiān zǐ suǒ lì, bù kě móu yě. jīn sì dì nǎi rén zhī suǒ zhì, qiáng zhě wèi yòu, yuàn jūn wáng wèi gāo zǔ xiān dì suǒ zhì, wú wèi fú sū qín shǐ huáng zhǎng zi. jiāng lǘ, qín shǐ huáng shù zǐ. tú hū tiān yě.
君王無罪,猥被斥廢,而兄弟至有束縛入牢獄者;指沛王輔事,見前文。太后失職,別守北宮,及至年老,遠斥居邊,海內深痛,觀者鼻酸。及太后屍柩在堂,洛陽吏以次捕斬賓客,至有一家三屍伏堂者,痛亦甚矣!今天下有喪,弓弩張設甚備,梁松飭虎賁吏曰:「吏以便宜從事,見有非法,而拘常制封侯,難再得也!」郎官竊惡之,為王寒心屏息。今天下方欲思刻害王以求功,寧有量耶?若歸併二國之眾,東海與魯。可聚百萬,君王為之主,鼓行無前,功易於泰山破雞子,輕於四馬載鴻毛,此湯武兵也。今年軒轅星有白氣,星家及喜事者,皆雲白氣者喪,軒轅女主之位。又太白前出西方,至午猶現,主兵當起。又太子星色黑,日輒變赤,黑為病,赤為兵,請王努力從事!高祖起亭長,先帝興白水,何況於王為先帝長子,本故副主哉?上以求天下,事必舉;下以雪沉沒之恥,報死母之仇,精誠所加,金石為開。當為秋霜,毋為檻羊;雖欲為檻羊,又可得乎?竊見諸相工言王貴天子法也。人主崩亡,閭閻之伍,尚為盜賊,欲有所望,何況王耶?夫受命之君,天子所立,不可謀也。今嗣帝乃人之所置,強者為右,願君王為高祖先帝所志,毋為扶蘇秦始皇長子。將閭,秦始皇庶子。徒呼天也。
shì shū què wú shǔ míng, bù guò lái rén chuán yán, wèi shì dà hóng lú guō kuàng qīn bǐ. qiáng yì bù xiá xì xùn, dàn jiāng lái shǐ zhí zhù, jiè sòng què xià, bìng jiāng yuán shū chéng rù. míng dì mìng jiāng shǐ rén xì yù, bù lìng qióng zhì, wéi liú xīn fǎng chá. zhī xì shān yáng wáng jīng suǒ wèi, móu hài dōng hǎi wáng, zì sī jīng wèi bāo dì, wèi biàn jǔ fā, bù rú zàn cóng yǐn mì. dàn qiǎn jīng chū zhǐ hé nán gōng, zhì sàng zàng shì bì, shǒu xiān lìng jīng hái guó. yī miàn bān fā zhào lìng dào:
是書卻無署名,不過來人傳言,謂是大鴻臚郭況親筆。強亦不暇細訊,但將來使執住,解送闕下,並將原書呈入。明帝命將使人系獄,不令窮治,惟留心訪察。知系山陽王荊所為,謀害東海王,自思荊為胞弟,未便舉發,不如暫從隱秘。但遣荊出止河南宮,至喪葬事畢,首先令荊還國。一面頒發詔令道:
fāng jīn shàng wú tiān zǐ, xià wú fāng bó, ruò shè yuān shuǐ, ér wú zhōu jí. fū wàn chéng zhì zhòng, ér zhuàng zhě lǜ qīng, shí lài yǒu dé zuǒ yòu xiǎo zi. gāo mì hóu yǔ, yuán gōng zhī shǒu dōng píng wáng cāng, kuān bó yǒu móu qí yǐ yǔ wèi tài fù, cāng wèi biāo qí jiāng jūn. bì yǔ xiǎo zi, qīn zāi wéi mìng!
方今上無天子,下無方伯,若涉淵水,而無舟楫。夫萬乘至重,而壯者慮輕,實賴有德左右小子。高密侯禹,元功之首;東平王蒼,寬博有謀;其以禹為太傅,蒼為驃騎將軍。弼予小子,欽哉惟命!
yuán lái dōng píng wáng cāng, xì míng dì tóng mǔ zhǎng dì, shǎo hǎo jīng shū, jù yǒu zhì lüè, míng dì sù yǔ yǒu ài, yīn tè liú rèn biāo qí jiāng jūn, wèi jū sān gōng shàng. gāo mì hóu dèng yǔ, nián yǐ chuí lǎo, zì cóng guān zhōng dōng guī, shēn jū jiǎn chū, bù qiú róng lì. yǒu zi shí sān rén, gè shǐ xué chéng yī yì, xiū zhěng guī mén, jiào yǎng zi sūn, jù kě wèi hòu shì fǎ zé. guāng wǔ dì zài wèi shí, céng yīn tā zhàng cè dìng móu, zú wèi gōng shǒu, suǒ yǐ tè jiā chǒng yì, zhì shì fù bài wèi tài fù, jìn jiàn shí què lìng dōng xiàng, dài ruò bīn shī. chén dāng běi miàn, dōng xiàng xì bīn shī zhī wèi. yǔ jiù zhí yú nián, yǐ shì yǒng píng jì yuán, cháo hè yǐ hòu, jí huàn lóng jí, hǎo róng yì yán zhì wǔ yuè, lù shòu gào zhōng. míng dì yōu jiā fù zèng, yǔ shì yuē yuán. fēn yǔ fēng wèi sān guó, lìng yǔ zhǎng zi zhèn sì jué gāo mì hóu, cì zǐ xí fēng chāng ān hóu, sān zi zhēn fēng yí ān hóu. jiē lián shì dōng hǎi wáng qiáng, yì yǐ bìng gù, fù zhì què xià, míng dì cóng yīn tài hòu chū xìng jīn mén tíng, yáo wèi jǔ āi, shǐ sī kōng féng fáng chí jié zhì lǔ, hù lǐ sàng shì. zhū wáng jí jīng shī qīn qī, yī tǐ huì zàng, yǔ shì gōng wáng. qiáng běn fēng dōng hǎi, sì jiā lǔ dì. jiàn qián. cóng qián lǔ gōng wáng yú, jǐng dì zi. hǎo zhú gōng shì, jiàn zào líng guāng diàn, guī mó hóng chǎng, suī jīng biàn luàn, cǐ diàn dú cún. guāng wǔ dì lián qiáng wú zuì, zì yuàn xùn wèi, gù tè jiā gěi lǔ dì, lìng tā xǐ jū lǔ diàn, ān xiǎng tiān nián. piān qiáng shòu mìng bù yǒng, mò shí zhǐ sān shí sì suì. yí shū yǐ zi zhèng bù xiào, wèi biàn xí fēng, yuàn réng hái dōng hǎi jùn, ràng hái lǔ dì. míng dì bù rěn yī yì, réng shǐ zhèng chéng xí jiù fēng. guǒ rán zhèng zòng yín yú sè, xíng jiǎn bù xiū. hòu zhì zhōng shān wáng yān bìng shì shí, yān xì guō hòu suǒ chū, jiàn qián. zhèng wǎng zhōng shān sòng zàng, jiàn yān qiè xú jī, zī róng sháo xiù, jìng jiāng tā yòu qǔ le qù, jù wèi jǐ qiè. yòu dào yíng yè tíng chū nǚ, zài rù dōu zhōng, rì xī tú lè. lǔ xiāng jí yù zhōu cì shǐ, zòu qǐng zhū zhèng, yǒu zhào dàn xuē qù xuē xiàn, báo chéng liǎo shì, zhèng xìng de lìng zhōng. zhè shì hòu huà bù biǎo. yǐ wèi zhāng dì shí shì.
原來東平王蒼,系明帝同母長弟,少好經書,具有智略,明帝素與友愛,因特留任驃騎將軍,位居三公上。高密侯鄧禹,年已垂老,自從關中東歸,深居簡出,不求榮利。有子十三人,各使學成一藝,修整閨門,教養子孫,俱可為後世法則。光武帝在位時,曾因他杖策定謀,足為功首,所以特加寵異,至是復拜為太傅,進見時卻令東向,待若賓師。臣當北面,東向系賓師之位。禹就職逾年,已是永平紀元,朝賀以後,即患癃疾,好容易延至五月,祿壽告終。明帝優加賻贈,予諡曰元。分禹封為三國,令禹長子震嗣爵高密侯,次子襲封昌安侯,三子珍封夷安侯。接連是東海王強,亦已病故,訃至闕下,明帝從陰太后出幸津門亭,遙為舉哀,使司空馮魴持節至魯,護理喪事。諸王及京師親戚,一體會葬,予諡恭王。強本封東海,嗣加魯地。見前。從前魯恭王余,景帝子。好築宮室,建造靈光殿,規模宏敞,雖經變亂,此殿獨存。光武帝憐強無罪,自願遜位,故特加給魯地,令他徙居魯殿,安享天年。偏強壽命不永,歿時只三十四歲。遺疏以子政不肖,未便襲封,願仍還東海郡,讓還魯地。明帝不忍依議,仍使政承襲舊封。果然政縱淫漁色,行檢不修。後至中山王焉病逝時,焉系郭后所出,見前。政往中山送葬,見焉妾徐姬,姿容韶秀,竟將她誘取了去,據為己妾。又盜迎掖庭出女,載入都中,日夕圖樂。魯相及豫州刺史,奏請誅政,有詔但削去薛縣,薄懲了事,政幸得令終。這是後話不表。已為章帝時事。
qiě shuō xī hǎi yī dài, xī hǎi jí qīng hǎi. xiàng wèi qiāng rén zá jū dì, qín chū yǒu wú yì yuán jiàn, wèi qín suǒ jū, chéng jiān tuō qù, nì jū yán xué jiān. sì chū yǔ yì fù xiāng yù, xié chéng fū fù, yì nǚ zì chǐ shī róng, cháng yòng fā fù miàn, qiāng rén suì yán wèi xí sú. qiě yīn yuán jiàn nì xué bù sǐ, bì yǒu hòu fú, suì gòng tuī wèi qiú zhǎng, xǐ jū hé huáng. hòu lái zi sūn rì fān, gè zì wèi zhǒng, huò yīn dì dé míng, huò yīn rén dé míng. qín hàn shí pàn fú mí dāng, hàn wǔ dì shǐ qiǎn jiāng jūn lǐ xī, tǎo píng qún qiāng, tè zhì hù qiāng xiào wèi. xuān dì yīn xiān líng qiāng kòu biān, fù shǐ hòu jiāng jūn zhào chōng guó, jī pò xiān líng, tún tián shè shù. yuán dì shí yòu yǒu pàn qiāng, zài qiǎn yòu jiāng jūn féng fèng shì chū jiǎo, cái dé píng dìng. zì cóng yuán jiàn wǔ chuán zhì yán, pō chēng háo jiàn, wēi fú zhū qiāng, zi sūn suì yǐ yán wèi zhǒng hào. zài chuán bā shì, yòu chū le yī gè shāo dāng, xióng wǔ yǔ yán xiāng tóng, zi sūn gèng zì míng wèi shāo dāng zhǒng. wáng mǎng mò nián, zhōng yuán dà luàn, sì yí nèi qīn, qiāng rén yì hái jù xī hǎi, rù kòu jīn chéng. shí kuí xiāo jù yǒu lǒng xī, bù néng píng qiāng, suǒ xìng fā sù jiē jì, yòu tā jù hàn. sì jīng lái shè mǎ yuán liǎng jiāng jūn, yī zài zhēng tǎo, qiāng shì shǎo shuāi. dú shāo dāng xuán sūn diān liáng, wèi xiān líng bēi nǎn zhū qiāng suǒ qīn, fā fèn tú qiáng, zhāo xié huái yuǎn, jìng dé shōu jí gè bù, xí pò xiān líng bēi nǎn, jù yǒu liǎng qiāng tǔ dì. diān liáng sǐ hòu, zi diān wú sì, zhǎn zhuǎn shōu fǔ gè qiāng zhǒng, jiào tā gōng qǔ fāng lüè, zuò wèi qú shuài. qiāng zhǒng yán gé, yǐ jiàn dà lüè. zhōng yuán èr nián qiū jiān, diān wú yǔ dì diān àn děng, dài zhe bù qí wǔ qiān rén rù kòu lǒng xī. lǒng xī tài shǒu liú xū, chū bīng jù zhàn, wèi qiāng suǒ bài, sàng wáng wǔ bǎi yú rén. diān wú dé le shèng zhàng, chèn shì hào zhào zhū qiāng, yú shì wèi hàn yì shǔ de qiāng rén, yì qǐ yīng diān wú, xiāng shuài fàn biān. míng dì fāng cái sì lì, máng qiǎn yè zhě zhāng hóng, lǐng bīng chū sài, huì tóng lǒng xī zhǎng shǐ xián sà, gòng tǎo diān wú. nǎ zhī dào le yǔn wú xiàn táng gǔ jiān, zhōng le diān wú de mái fú jì, sì miàn dōu jī, quán jūn fù méi. yú shì zài qǐ mǎ wǔ wèi bǔ lǔ jiāng jūn, shǐ yǔ jiān jūn shǐ zhě dòu gù, zhōng láng jiāng wáng fēng, yòu fǔ dū wèi chén xīn děng, diào jí bīng shì sì wàn rén, dà jī diān wú. xíng zhì jīn chéng jùn hào mén cái, zhèng zhí qiāng zhòng qián lái, mǎ wǔ xì bǎi zhàn lǎo jiāng, biàn dāng xiān chōng fēng, bēn shā guò qù. qiāng zhòng bù néng dǐ dí, xiàng hòu tuì qù, wǔ dé zhǎn shǒu liù bǎi jí, chéng shèng zhuī dǐ luò dōu gǔ. gǔ zhōng liǎng miàn xuē bì, bù biàn qū chí, qiāng rén què dé yī xiǎn fǎn gōng, lái zhàn hàn jūn, hàn jūn cuò shǒu bù jí, qián duì duō sǐ. hái kuī mǎ wǔ xíng jūn yǒu lǜ, bù zhì zì luàn, xú xú de tuì chū gǔ wài, ān jiù tǎn tú. qiāng zhòng què yě jiǎo xiá, diào tóu zì qù, xiāng yǐn chū sài. wǔ jiǎn diǎn jūn shì, yǐ shāng bì le qiān yú rén, shàng xìng quán jūn ruì qì, wèi jǐn xiāo shī, nǎi fù zhěng zhèn zhuī jī, zhí dǐ sài wài. qiāng rén zǒng dào hàn jūn bài tuì, bù zhì zài zhuī, lè dé fàng xīn ān dǎn, jiě jiǎ tāo gōng, xìn kǒu chàng zhe fān gē, xiàng xī guī qù. bù yì hàn bīng cóng hòu shā dào, xià dé qiāng zhòng hún sàn pò chí, rén bù jí jiǎ, mǎ bù jí ān, yòu méi yǒu shān gǔ kě yǐ zàn bì, piān piān zài dōng xī hán jiān, pèng zhe dà dí. dōng xī hán yǒu shuǐ fèn liú, zhōng yāng zhú tíng, jiào zuò hán tíng, hán tíng zuǒ yòu, hán shuǐ fèn rào, yīn míng dōng xī hán. zhè nǎi shì wǎng lái dà dào, bìng wú xiǎn zǔ, hàn bīng zhèng hǎo zòng jī, dà shā yī zhèn, duò luò sì qiān liù bǎi kē tóu lú, qín zhù yī qiān liù bǎi gè shēng kǒu. diān wú diān àn pīn mìng táo shēng, yú zhòng huò jiàng huò bēn, bù zài huà xià. wǔ nǎi zhèn lǚ hái cháo, dé zēng fēng yì bā bǎi hù. yuè èr nián, wǔ jí bìng zhōng. chuí mù dé gōng, bǐ fú bō fú yùn wèi yōu.
且說西海一帶,西海即青海。向為羌人雜居地,秦初有無弋爰劍,為秦所拘,乘間脫去,匿居岩穴間。嗣出與劓婦相遇,諧成夫婦,劓女自恥失容,常用發覆面,羌人遂沿為習俗。且因爰劍匿穴不死,必有後福,遂共推為酋長,徙居河湟。後來子孫日蕃,各自為種,或因地得名,或因人得名。秦漢時叛服靡當,漢武帝始遣將軍李息,討平群羌,特置護羌校尉。宣帝因先零羌寇邊,復使後將軍趙充國,擊破先零,屯田設戍。元帝時又有叛羌,再遣右將軍馮奉世出剿,才得平定。自從爰劍五傳至研,頗稱豪健,威服諸羌,子孫遂以研為種號。再傳八世,又出了一個燒當,雄武與研相同,子孫更自名為燒當種。王莽末年,中原大亂,四夷內侵,羌人亦還據西海,入寇金城。時隗囂據有隴西,不能平羌,索性發粟接濟,誘他拒漢。嗣經來歙馬援兩將軍,一再征討,羌勢少衰。獨燒當玄孫滇良,為先零卑湳諸羌所侵,發憤圖強,招攜懷遠,竟得收集各部,襲破先零卑湳,據有兩羌土地。滇良死後,子滇吾嗣,輾轉收撫各羌種,教他攻取方略,作為渠帥。羌種沿革,已見大略。中元二年秋間,滇吾與弟滇岸等,帶着步騎五千人入寇隴西。隴西太守劉盱,出兵拒戰,為羌所敗,喪亡五百餘人。滇吾得了勝仗,趁勢號召諸羌,於是為漢役屬的羌人,亦起應滇吾,相率犯邊。明帝方才嗣立,忙遣謁者張鴻,領兵出塞,會同隴西長史閒颯,共討滇吾。哪知到了允吾縣唐谷間,中了滇吾的埋伏計,四面兜擊,全軍覆沒。於是再起馬武為捕虜將軍,使與監軍使者竇固,中郎將王豐,右輔都尉陳欣等,調集兵士四萬人,大擊滇吾。行至金城郡浩亹才,正值羌眾前來,馬武系百戰老將,便當先衝鋒,奔殺過去。羌眾不能抵敵,向後退去,武得斬首六百級,乘勝追抵洛都谷。谷中兩面削壁,不便驅馳,羌人卻得依險返攻,來戰漢軍,漢軍措手不及,前隊多死。還虧馬武行軍有律,不致自亂,徐徐的退出谷外,安就坦途。羌眾卻也狡黠,掉頭自去,相引出塞。武檢點軍士,已傷斃了千餘人,尚幸全軍銳氣,未盡消失,乃復整陣追擊,直抵塞外。羌人總道漢軍敗退,不致再追,樂得放心安膽,解甲韜弓,信口唱着番歌,向西歸去。不意漢兵從後殺到,嚇得羌眾魂散魄馳,人不及甲,馬不及鞍,又沒有山谷可以暫避,偏偏在東西邯間,碰着大敵。東西邯有水分流,中央築亭,叫作邯亭,邯亭左右,邯水分繞,因名東西邯。這乃是往來大道,並無險阻,漢兵正好縱擊,大殺一陣,剁落四千六百顆頭顱,擒住一千六百個生口。滇吾滇岸拼命逃生,餘眾或降或奔,不在話下。武乃振旅還朝,得增封邑八百戶。越二年,武即病終。垂暮得功,比伏波福運為優。
tóng shí liáo dōng tài shǒu jì tóng, yì qiǎn piān jiāng tǎo chì shān wū huán, zhǎn jiāng qiān qí, dà huò shèng zhàng, wēi shēng sì zhèn, jué sāi wú chén. suǒ yǒu yán biān tún zú, gè qǐng bà guī, bǐ dé xiū xī. míng dì yīn qiāng hú yuǎn dùn, sì hǎi wú jīng, zhèng hǎo zhuī chéng xiān zhì, xiū míng lǐ jiào. nǎi yǔ dōng píng wáng cāng děng, yì dìng nán běi jiāo sì lǐ yí, jí guān miǎn chē fú zhì dù, zōng sì guāng wǔ dì yú míng táng, dēng líng tái, wàng yún wù, lín bì yōng, xíng dà shè lǐ. zǒng suàn shì fù zuò zi shù. sì fù yuán zhào gǔ zhì, jiù bì yōng yǎng lǎo, chuàng shè sān lǎo wǔ gēng sān lǎo zhī tiān dì rén sān shì, wǔ gēng zhī wǔ xíng gēng dài, bìng bú shì yǒu sān rén wǔ rén. dāng xià bài lǐ gōng wèi sān lǎo, huán róng wèi wǔ gēng. sān lǎo fú dōu zhù dà páo, zhī zhù wèi měi bù, gù yuē dōu zhù. dài jìn xián guān, jí gǔ zī yòu guān. fú yù zhàng zhàng duān kè yù wèi jiū, gù chēng jiū zhàng, yì hào yù zhàng. wǔ gēng yì guān, yǔ sān lǎo xiāng tóng, wéi yù zhàng bù fú. míng dì xiān zhì bì yōng lǐ diàn, jiù zuò dōng xiāng, qiǎn shǐ yòng pú lún ān chē, wǎng yíng sān lǎo wǔ gēng. dài tā dào lái, yóu bīn jiē shēng táng, míng dì yì qǐ zuò xiāng yíng, zuō yī rú yí. sān lǎo jiù dōng miàn, wǔ gēng jiù nán miàn, sān gōng shè jǐ, jiǔ qīng zhèng lǚ, míng dì qīn tǎn gē shēng, zhí jiàng ér kuì, zhí jué ér yìn, zhù gěng zài qián, zhù yē zài hòu, shí xíng nà xià shāng zhōu de yí zhì. jí yǎng lǎo lǐ chéng, shǐ yǐn tài xué dì zǐ shēng táng, yóu míng dì zì jiǎng jīng yì, xú wèi yǐn shēn, zhū rú zhí jīng wèn nán, guān dài jìn shēn, dōu lái guān tīng, huán liè qiáo mén, yǐ yì wàn jì. yú shì cì róng jué guān nèi hóu, sān lǎo wǔ gēng, jiē yǐ èr qiān dàn lù yǎng zhōng shēn. lǐ gōng shì bù jiàn liè chuán, qiě wèi dé hóu fēng, bù zhī hé gù lìng wèi sān lǎo? róng nián yǐ yú bā shí, lǚ yīn shuāi lǎo qǐ guī. míng dì dàn jiā shǎng cì, bù lìng gào tuì, qiě shǐ zhōng yǐ shī lǐ xiāng dài, wèi cháng shī jìng. róng yóu shǎo fù diào rèn tài cháng, míng dì yóu suí shí cún wèn, wǎng wǎng qīn lín tài cháng fǔ zhōng, shǐ róng jiù dōng miàn zuò zhe, tè shè jǐ zhàng, zhào jí gōng qīng bǎi guān, jí róng mén shēng shù bǎi rén, xiàng róng wèn yè. zhū shēng huò xiàng dì qǐng yì, dì zhé qiān ràng dào: tài shī zài shì, bù bì wèn wǒ! zhì bà jiǎng sàn guī, jǐn bǎ tài guān gōng jù, yí cì yǔ róng. róng yǒu jí bìng, tài guān tài yī fèng zhào wǎng shì, lù xù bù jué. jì ér jí dǔ, yóu róng shàng shū xiè ēn, ràng hái jué tǔ. míng dì yòu qīn wǎng wèn hòu, rù jiē xià chē, yōng jīng ér qián, fǔ róng chuí tì, miàn cì chuáng yīn wéi zhàng dāo jiàn yì pī, hǎo duō shí fāng cái bié guī. zì shì gōng qīng wèn jí, bù gǎn fù chéng chē dào mén, bù zhì róng shì, xī bài chuáng xià. jí róng shòu zhōng, míng dì yì qīn zì biàn fú, lín sàng jǔ āi, cì zàng shǒu yáng shān. róng zhǎng zi yōng zǎo mò, shǎo zǐ yù yīng dāng xí jué, yù yuàn ràng fēng yǔ xiōng zi xùn, míng dì bù xǔ, yù nǎi shòu fēng, suǒ de zū fù, réng bì xiōng zi, míng dì shén yǐ wèi xián, zhào wèi shì zhōng. yù zhī xián, shí guò nǎi fù. wéi míng dì jì zūn lǐ shī fù, fù zhuī yì gōng chén, tè jiù nán gōng yún tái zhōng, tú huì yí xiàng, gòng dé èr shí bā jiāng, zài jiā wáng cháng lǐ tōng dòu róng zhuō mào sì hóu, hé chéng sān shí èr rén. dāng shí zhū rén duō yǐ wù gù, lài yǒu yún tái yí jī, biǎo zhe qiān qiū, tè jiāng guān jué xìng míng, zhào lù rú xià:
同時遼東太守祭彤,亦遣偏將討赤山烏桓,斬將搴旗,大獲勝仗,威聲四震,絕塞無塵。所有沿邊屯卒,各請罷歸,俾得休息。明帝因羌胡遠遁,四海無驚,正好追承先志,修明禮教。乃與東平王蒼等,議定南北郊祀禮儀,及冠冕車服制度,宗祀光武帝於明堂,登靈台,望雲物,臨辟雍,行大射禮。總算是父作子述。嗣復援照古制,就辟雍養老,創設三老五更;三老知天地人三事,五更知五行更代,並不是有三人五人。當下拜李躬為三老,桓榮為五更。三老服都紵大袍,織紵為美布,故曰都紵。戴進賢冠,即古淄右冠。扶玉杖;杖端刻玉為鳩,故稱鳩杖,亦號玉杖。五更衣冠,與三老相同,惟玉杖不扶。明帝先至辟雍禮殿,就坐東廂,遣使用蒲輪安車,往迎三老五更。待他到來,由賓階升堂,明帝亦起座相迎,作揖如儀。三老就東面,五更就南面,三公設幾,九卿正履,明帝親袒割牲,執醬而饋,執爵而酳,祝哽在前,祝噎在後,實行那夏商周的遺制。及養老禮成,始引太學弟子升堂,由明帝自講經義,徐為引伸,諸儒執經問難,冠帶縉紳,都來觀聽,環列橋門,以億萬計。於是賜榮爵關內侯,三老五更,皆以二千石祿養終身。李躬事不見列傳,且未得侯封,不知何故令為三老?榮年已逾八十,屢因衰老乞歸。明帝但加賞賜,不令告退,且始終以師禮相待,未嘗失敬。榮由少傅調任太常,明帝猶隨時存問,往往親臨太常府中,使榮就東面坐着,特設几杖,召集公卿百官,及榮門生數百人,向榮問業。諸生或向帝請益,帝輒謙讓道:「太師在是,不必問我!」至罷講散歸,盡把太官供具,移賜與榮。榮有疾病,太官太醫奉詔往視,陸續不絕。既而疾篤,由榮上疏謝恩,讓還爵土。明帝又親往問候,入街下車,擁經而前,撫榮垂涕,面賜床茵帷帳、刀劍衣被,好多時方才別歸。自是公卿問疾,不敢復乘車到門,步至榮室,悉拜床下。及榮壽終,明帝亦親自變服,臨喪舉哀,賜葬首陽山。榮長子雍早歿,少子郁應當襲爵,郁願讓封與兄子汛,明帝不許,郁乃受封,所得租賦,仍畀兄子,明帝甚以為賢,召為侍中。郁之賢,實過乃父。惟明帝既尊禮師傅,復追憶功臣,特就南宮雲台中,圖繪遺像,共得二十八將,再加王常李通竇融卓茂四侯,合成三十二人。當時諸人多已物故,賴有雲台遺蹟,表著千秋,特將官爵姓名,照錄如下:
tài fù gāo mì hóu dèng yǔ zhōng shān tài shǒu quán jiāo hóu mǎ chéng
太傅高密侯鄧禹 中山太守全椒侯馬成
dà sī mǎ guǎng píng hóu wú hàn hé nán yǐn fù chéng hóu wáng liáng
大司馬廣平侯吳漢 河南尹阜成侯王梁
zuǒ jiāng jūn jiāo dōng hóu jiǎ fù láng yá tài shǒu zhù ā hóu chén jùn
左將軍膠東侯賈復 琅琊太守祝阿侯陳俊
jiàn wēi dà jiāng jūn hǎo zhì hóu gěng yǎn biāo qí dà jiāng jūn cān qú hóu dù mào
建威大將軍好畤侯耿弇 驃騎大將軍參蘧侯杜茂
zhí jīn wú yōng nú hóu kòu xún jī nǔ jiāng jūn kūn yáng hóu fù jùn
執金吾雍奴侯寇恂 積弩將軍昆陽侯傅俊
zhēng nán dà jiāng jūn wǔ yáng hóu cén péng zuǒ cáo hé féi hóu jiān xín
征南大將軍舞陽侯岑彭 左曹合肥侯堅鐔
zhēng xī dà jiāng jūn yáng xià hóu féng yì shàng gǔ tài shǒu huái yáng hóu wáng bà
征西大將軍陽夏侯馮異 上谷太守淮陽侯王霸
jiàn yì dà jiāng jūn gé hóu zhū yòu xìn dōu tài shǒu ā líng hóu rèn guāng
建義大將軍鬲侯朱祐 信都太守阿陵侯任光
zhēng lǔ jiāng jūn yǐng yáng hóu jì zūn yù zhāng tài shǒu zhōng shuǐ hóu lǐ zhōng
征虜將軍潁陽侯祭遵 豫章太守中水侯李忠
biāo qí dà jiāng jūn lì yáng hóu jǐng dān yòu jiāng jūn huái lǐ hóu wàn xiū
驃騎大將軍櫟陽侯景丹 右將軍槐里侯萬修
hǔ yá dà jiāng jūn ān píng hóu gài yán tài cháng líng shòu hóu pī tóng
虎牙大將軍安平侯蓋延 太常靈壽侯邳彤
wèi wèi ān chéng hóu yáo qī xiāo qí jiāng jūn chāng chéng hóu liú zhí
衛尉安成侯銚期 驍騎將軍昌成侯劉植
dōng jùn tài shǒu dōng guāng hóu gěng chún chéng mén xiào wèi lǎng líng hóu zāng gōng
東郡太守東光侯耿純 城門校尉朗陵侯臧宮
bǔ lǔ jiāng jūn yáng xū hóu mǎ wǔ biāo qí jiāng jūn shèn hóu liú lóng
捕虜將軍揚虛侯馬武 驃騎將軍慎侯劉隆
héng yě dà jiāng jūn shān sāng hóu wáng cháng dà sī kōng gù shǐ hóu lǐ tōng
橫野大將軍山桑侯王常 大司空固始侯李通
dà sī kōng ān fēng hóu dòu róng tài fù bāo dé hóu zhuō mào
大司空安豐侯竇融 太傅褒德侯卓茂
zhè sān shí èr rén de jí guàn, xiǎo zi zài qián wén zhōng, jù yǐ xù míng, gù bù zhuì shù. wéi zì dèng yǔ zhì liú lóng, gòng èr shí bā jiāng, bìng zuǒ guāng wǔ dì zhōng xìng, xiāng chuán wèi shàng yīng èr shí bā xiù, huò jìng shuō tā shì xīng jūn xià fán, zhè wèi miǎn chuān záo fù huì, bù zhí yī biàn, suǒ yǐ xiǎo zi yì bù gǎn wàng lù. dàn jiāng yún tái suǒ jì, shǐ guān suǒ cǎi, yī cì liè rù bà le. shàng yǒu fú bō jiāng jūn mǎ yuán, yě shì gè zhōng xìng gōng chén, guāng wǔ dì wù tīng liáng sōng, bǎ tā bó dài, nán dào míng dì yě jiāng tā shī jì me? shuō lái yòu yǒu yuán yīn, hái qǐng kàn guān tīng zhe: mǎ yuán yuán pèi jiǎ shì, zǎo mò wú zi, jì qǔ lìn shì, shēng yǒu sì zǐ sān nǚ, shǎo zǐ kè qīng, yòu jí qí yí, liù suì néng yīng jiē zhū gōng, zhuān duì bīn kè, yuán shén jiā zhōng ài, yīn míng wèi kè qīng. zì yuán jiā zāo chán shī shì, kè qīng yì kū fù bìng wáng, lìn fū rén bù shèng bēi dào, cháng huàn zhēng chōng, wài shì yóu yuán zi liào fáng děng zhǔ chí, nèi shì yóu yuán nǚ liào lǐ. shào nǚ nián jǐn shí suì, cái yú èr zǐ, dú néng zhěng bàn jiā shì, jià yù tóng pú, qiě qín qiě jiǎn, shì ruò chéng rén wéi yīn shēng xìng hǎo láo, cháng huàn jí kǔ. lìn fū rén lìng bo rén zhàn yàn, bo rén shuō dào: cǐ nǚ suī yǒu xiǎo yàng, jiāng lái bì dāng dà guì, bo zhào shí měi bù shèng yán. xuán yòu zhào xiàng shì shěn shì zhū nǚ, xiàng shì yòu yán shào nǚ jí guì, tā rì dāng wèi guó mǔ, bù guò zǐ sì shāo jiān, ruò yǎng tā rén zǐ wèi zi, bǐ qīn shēng hái yào jiā shèng lī! lìn fū rén suī rán xīn xǐ, dàn yīn zāo jì duō jiān, yě wèi gǎn xìn wèi zhēn yán. yuán xiōng zi yán, jiàn shū fù bèi chán, huò yóu liáng sōng dòu gù, bù shèng bēi fèn, běn lái yǔ dòu jiā jié hūn, wèi cǐ jiāng tā lí jué. qiě wén cóng mèi shēng yǒu guì xiāng, tè wèi qiú jìn yè tíng, shì shí guāng wǔ dì shàng wèi bēng shì, yán jí shàng shū yù qǐng dào:
這三十二人的籍貫,小子在前文中,俱已敘明,故不贅述。惟自鄧禹至劉隆,共二十八將,並佐光武帝中興,相傳為上應二十八宿,或竟說他是星君下凡,這未免穿鑿附會,不值一辯,所以小子亦不敢妄錄。但將雲台所紀,史官所采,依次列入罷了。尚有伏波將軍馬援,也是個中興功臣,光武帝誤聽梁松,把他薄待,難道明帝也將他失記麼?說來又有原因,還請看官聽着:馬援元配賈氏,早歿無子,繼娶藺氏,生有四子三女,少子客卿,幼即岐嶷,六歲能應接諸公,專對賓客,援甚加鍾愛,因名為客卿。自援家遭讒失勢,客卿亦哭父病亡,藺夫人不勝悲悼,嘗患怔忡,外事由援子廖防等主持,內事由援女料理。少女年僅十歲,才逾二姊,獨能整辦家事,駕馭僮僕,且勤且儉,事若成人;惟因生性好勞,常患疾苦。藺夫人令卜人占驗,卜人說道:「此女雖有小恙,將來必當大貴,卜兆實美不勝言。」旋又召相士審視諸女,相士又言少女極貴,他日當為國母,不過子嗣稍艱,若養他人子為子,比親生還要加勝哩!藺夫人雖然心喜,但因遭際多艱,也未敢信為真言。援兄子嚴,見叔父被讒,禍由梁松竇固,不勝悲憤,本來與竇家結婚,為此將她離絕。且聞從妹生有貴相,特為求進掖庭,是時光武帝尚未崩逝,嚴即上書籲請道:
chén shū fù yuán gū ēn bù bào, ér qī zǐ tè huò ēn quán, dài yǎng bì xià, wèi tiān wèi fù. rén qíng jì dé bù sǐ, biàn yù qiú fú. qiè wén tài zǐ zhū wáng fēi pǐ wèi bèi, yuán yǒu sān nǚ, dà zhě shí wǔ, cì zhě shí sì, xiǎo zhě shí sān, yí zhuàng fà fū, shàng zhōng yǐ shàng jiē xiào shùn xiǎo xīn, wǎn jìng yǒu lǐ, yuàn xià xiāng gōng, jiǎn qí kě fǒu? rú yǒu wàn yī, yuán bù xiǔ yú huáng quán yǐ. yòu yuán gū zǐ mèi, bìng wèi chéng dì jié yú, zàng yú yán líng, chén yán xìng de méng ēn gēng shēng, jì yīn yuán xiān gū, dāng chōng hòu gōng. jǐn mào sǐ yǐ wén.
臣叔父援辜恩不報,而妻子特獲恩全,戴仰陛下,為天為父。人情既得不死,便欲求福。竊聞太子諸王妃匹未備,援有三女,大者十五,次者十四,小者十三,儀狀髮膚,上中以上;皆孝順小心,婉靜有禮,願下相工,簡其可否?如有萬一,援不朽於黃泉矣。又援姑姊妹,並為成帝婕妤,葬於延陵,臣嚴幸得蒙恩更生,冀因緣先姑,當充後宮。謹冒死以聞。
zhè shū chéng rù, zǒng suàn méng zhǐ ēn zhǔn, pài qiǎn gōng jiān, zhì yuán jiā xuǎn nǚ, zǐ xì duān xiáng, dì sān nǚ zuì wèi sháo xiù, nǎi jiāng tā xuǎn rù dōng gōng. nǚ nián shàng zhǐ shí sān, què néng fèng chéng yīn hòu, páng jiē tóng liè, lǐ yí xiū bèi, rén wú jiān yán. hòu lái nián jiàn zhǎng chéng, yuè jiā qí xī, yòu shēng chéng yī tóu měi fā, guāng rùn xì zhǎng, cháng lóng fā sì qǐ, shū chéng dà jì, shàng jué yǒu yú, zài jiāng fā shāo rào jì sān zā, fāng wú yú fā. méi bù shī dài, wéi zuǒ méi jiǎo shāo yǒu xiǎo quē, lüè jiā diǎn rǎn. shēn zhǎng qī chǐ èr cùn, tíng tíng yù lì, niǎo niǎo huā zī, yòu néng bù dù bù hàn, shàng xià xián ān. kàn guān shì xiǎng rú cǐ shū yuàn, néng bù lìng rén lián ài me? míng dì wèi jí wèi shí, yǐ shì chǒng ài yì cháng, zhì sì chéng dà tǒng, biàn cè wèi guì rén. yǒng píng èr nián, jìng lì guì rén mǎ shì wèi hòu. kě qiǎo yún tái huì xiàng, yǔ lì hòu tóng shí, dōng píng wáng cāng zhì yún tái guān tú, dú bù jiàn yǒu mǎ yuán yí róng, biàn zhuǎn wèn míng dì dào: hé gù bù huà fú bō jiāng jūn yí xiàng? míng dì dàn wēi xiào bù dá. chuāi míng dì de yòng yì, wú fēi yīn yuán wèi hòu fù, bù biàn liè rù, shěng de tā rén zī yì, qí shí shì jǔ bù bì qīn, hé fáng liè rù? míng dì yì yù shì gōng, fǎn jué dé bù miǎn huái sī ne! xiǎo zi yǒu shī yǒng dào:
這書呈入,總算蒙旨恩准,派遣宮監,至援家選女,仔細端詳,第三女最為韶秀,乃將她選入東宮。女年尚只十三,卻能奉承陰後,旁接同列,禮儀修備,人無間言。後來年漸長成,越加頎晰,又生成一頭美發,光潤細長,常籠發四起,梳成大髻,尚覺有餘,再將發梢繞髻三匝,方無餘發。眉不施黛,惟左眉角稍有小缺,略加點染。身長七尺二寸,亭亭玉立,裊裊花姿,又能不妒不悍,上下咸安。看官試想如此淑媛,能不令人憐愛麼?明帝未即位時,已是寵愛異常,至嗣承大統,便冊為貴人。永平二年,竟立貴人馬氏為後。可巧雲台繪象,與立後同時,東平王蒼至雲台觀圖,獨不見有馬援遺容,便轉問明帝道:「何故不畫伏波將軍遺像?」明帝但微笑不答。揣明帝的用意,無非因援為後父,不便列入,省得他人滋議,其實是舉不避親,何妨列入?明帝意欲示公,反覺得不免懷私呢!小子有詩詠道:
yì yǐ yuān shēn yǐ yǎn zhōng, yún tái yòu fù wèi míng gōng
薏苡冤深已掩忠,雲台又復未銘功;
fú bō ruò yǒu yí líng zài, dì xià yīng bēi zhǔ bù gōng.
伏波若有遺靈在,地下應悲主不公。
mǎ yuán bù liè yún tái, mǎ hòu què chuán míng qiān gǔ, yù zhī mǎ hòu yì xíng, dài zhì xià huí xù xù.
馬援不列雲台,馬後卻傳名千古,欲知馬後懿行,待至下回續敘。
chǔ jūn bèi fèi, wǎng wǎng bù dé qí sǐ, dú dōng hǎi wáng qiáng, suí yù ér ān, nǎi de lìng zhōng. qiáng gù xián zhě, míng dì yì wèi cháng fēi xián, guān qí bù xìn fēi yán, qīn ài rú gù jí wén qiáng bìng mò, fèng mǔ hòu zhì jīn mén tíng, kū qì jǐn āi, níng fēi qíng yì jiān zhì zhě yé? rán qiáng nián fāng yú zhuàng, jí zhì bìng mò, yì hé mò fēi yóu jǐ jīng yōu lǜ, nǎi cù tiān nián, zhuī sù lì jiē, wú yóu bù néng wú jiù yú guāng wǔ yě! wéi míng dì sì wèi yǐ hòu, gōng chén duō yǐ diāo xiè, dèng yǔ mǎ wǔ, kuī rán jǐn cún, yī zé jìn wèi tài fù, bàn zài jí zhōng yī zé chū píng pàn qiāng, wèi jǐ yì mò. míng dì zhuī niàn gōng chén, huì xiàng yún tái, gòng dé sān shí èr rén, chuí wèi jì niàn, cǐ yì wèi shǐ fēi yáng jī zhī fāng. dàn yǐ mǎ fú bō zhī guān xì hòu qī, tè wèi bì xián, wèi miǎn wèi yī piān zhī jiàn, zhāng shàn dān è, dāng shì dà gōng, ruò bì yǐ qīn shū bié zhī, zé lòu yǐ.
儲君被廢,往往不得其死,獨東海王強,隨遇而安,乃得令終。強固賢者,明帝亦未嘗非賢,觀其不信蜚言,親愛如故;及聞強病歿,奉母后至津門亭,哭泣盡哀,寧非情義兼至者耶?然強年方逾壯,即致病歿,亦何莫非由幾經憂慮,乃促天年,追溯厲階,吾猶不能無咎於光武也!惟明帝嗣位以後,功臣多已凋謝,鄧禹馬武,巋然僅存,一則進為太傅,半載即終;一則出平叛羌,未幾亦歿。明帝追念功臣,繪象雲台,共得三十二人,垂為紀念,此亦未始非揚激之方。但以馬伏波之關係後戚,特為避賢,未免為一偏之見,彰善癉惡,當示大公,若必以親疏別之,則陋矣。