strong lǔ shū líng jiǎng jīng chēng dì zhǐ cáo dà jiā shàng biǎo qǐ xiōng guī strong
鲁叔陵讲经称帝旨 曹大家上表乞兄归
què shuō yīn huáng hòu dù hèn dèng guì rén, yǐ bèi hé dì chá jué, suí shí jiā fáng, dào le yǒng yuán shí sì nián jiān, jìng yǒu rén gào fā yīn hòu, wèi yǔ wài zǔ mǔ dèng zhū děng, gòng wèi wū zhōng, sī xià zhòu zǔ děng qíng. hé dì jí lìng zhōng cháng shì zhāng shèn, yǔ shàng shū chén bāo, huì tóng yè tíng lìng, bǔ rù dèng zhū, bìng èr zi dèng fèng dèng yì, jí hòu dì yīn yì yīn fǔ yīn chǎng, yī bìng dào àn, yán xíng kǎo xùn. sān mù zhī xià, hé qiú bù dé? dāng jí lù shù kǒu gòng, zhèng míng zhòu zǔ shǔ shí, yīng yǐ dà nì bù dào lùn zuì, dìng yàn zòu wén. hé dì yǐ yǔ yīn hòu bù hé, jiàn le zhāng shèn děng fù zòu, yě bù yuàn gù jí jiù qíng, biàn mìng sī tú lǔ gōng, chí jié zhì zhǎng qiū gōng zhōng, cè fèi huáng hòu yīn shì, xǐ jū tóng gōng. lǔ gōng yóu shì yù shǐ zhuó zhì guāng lù xūn, lèi méng chǒng xìn. huì sī tú liú fāng, zuò zuì zì shā, jì rèn wèi guāng lù xūn lǚ gài, bù jiǔ yòu bà, suì shēng gōng wèi sī tú. gōng fèng mìng fèi hòu, hòu yǐ wú jì kě shī, zhǐ de jiǎo chū xǐ shòu, bān xiàng tóng gōng jū zhù. cháng mén jì jì, mèn jí wú liáo, jí bù qì sǐ, yě yào chóu sǐ. kuàng fù fù gāng yǎng yào, dì fǔ bì yù, wài zǔ mǔ dèng zhū, jí mǔ jiù fèng yì, bìng jiē wèi xíng zhàng suǒ shāng, lù xù bì mìng. yīn dèng liǎng xìng jiā shǔ, dōu bèi chōng shù rì nán, dān shèng le zì jǐ yī shēn, qī huáng gū lěng, qiě huǐ qiě fèn, qiě fèn qiě bēi, zhèn rì lǐ yòng lèi xǐ miàn, chá yě bù yǐn, fàn yě bù chī, zhōng luò de cháng duàn xuè kū, jù dēng guǐ lù. shuí jiào nǐ dù liàng xiá zhǎi. gōng rén bào wén hé dì, zǒng suàn fā chū yī kǒu guān mù, cǎo cǎo liàn qì, jí rì yú chū gōng wài, gǎo zàng píng tíng. dèng guì rén wén yīn hòu bèi fèi, què hái shàng shū quàn zǔ, tài jué de jiǎ xīng xīng le. hé dì dāng rán bù cóng. guì rén jí zì chēng jí dǔ, bù gǎn dāng xī, yuē mò yǒu hǎo jǐ xún, yǒu sī qǐng xù lì huáng hòu, hé dì shuō dào:" huáng hòu wèi liù gōng lǐng xiù, yǔ zhèn tóng tǐ, chéng zōng miào, mǔ tiān xià, qǐ kě lǜ ěr cè lì? zhèn sī gōng zhōng pín yù, zhǐ dèng guì rén dé guān hòu tíng, shàng kě dāng cǐ!" zhè shù yǔ wèi dèng guì rén suǒ wén, lián máng shàng shū cí xiè, ràng yǔ hòu gōng zhōu féng zhū guì rén. hǎo róng yì yòu shì yuè yú, hé dì jué jì lì dèng guì rén wéi hòu, guì rén qiě ràng zhì zài sān, zhōng yīn yōu zhào wèi miǎn, fāng dēng hòu wèi. yě hǎo suàn de dà gōng gào chéng le, gōng tíng nèi wài, xiāng shuài qìng hè mèng zhào xiāng fǎ, guǒ rú qián yán. xiǎo zi yīn yī qì xù xià, wèi biàn jiàn duàn, miǎn bù dé zhòng duō quē lòu, yīn zài jiāng hé dì qīn zhèng hòu shì, lüè shù shù tiáo: hé dì chóng shàng rú shù, xuǎn yòng zhèng shì, pō yǔ nǎi fù xiāng sì. pèi rén chén chǒng, xì qián hàn shàng shū chén xián zēng sūn, xián bì mǎng cí zhí, yǐn jū bù shì, jiàn qián hàn yǎn yì. cháng jiè zǐ sūn yì fǎ, níng qīng wú zhòng. jí dōng hàn zhōng xīng, xián yǐ zǎo mò, sūn gōng chū wèi tíng wèi zuǒ jiān, jǐn shǒu zǔ xùn, wèi gǎn shàng xíng. chǒng jí gōng zi, shǎo wèi zhōu jùn lì yuàn, yóu sī tú bào yù pì zhào, jìn wèi cí cáo, zhí zhǎng tiān xià sòng yù, duō suǒ píng fǎn qiě tì yù zhuàn cí sòng fǎ qī juǎn, yóu yù shàng chéng, bān wèi sān fǔ dìng fǎ. sì fù lèi qiān wèi shàng shū, yǔ dòu shì fǎn duì, chū wèi tài shān guǎng hàn zhū jùn tài shǒu, xī sòng ān mín. dòu shì shuāi luò, chǒng rù wèi dà sī nóng, dài guō gōng wèi tíng wèi. gōng tōng míng fǎ lǜ, jīn shù yǒu shēng, rèn tíng wèi shí yú nián, huó rén shén zhòng. jí gōng bìng shì, yóu chǒng jì rèn, wǎng wǎng yòng jīng jué yù, wù zài kuān píng, shí rén yǐ guō chén bìng chēng, jiāo kǒu yú yáng. wéi sī kōng zhāng fèn miǎn zhí, hòu rèn wèi tài pú hán léng, léng yǐ gāng zhí zhù míng, dié jiàn qián shì, dāng rán wèi zhòng wàng suǒ guī. tài wèi zhāng pú, yīn bìng qǐ xiū, cháng jiàn wèi jùn tài shǒu xú fáng zì dài, hé dì jìn dà sī nóng zhāng yǔ wèi tài wèi, zhēng xú fáng wèi dà sī nóng. yǔ xiāng guó rén, zú zǔ gū céng shì liú shì, jiù shì guāng wǔ dì zǔ mǔ zǔ kuàng suí guāng wǔ běi zhēng, zhàn mò cháng shān guān fù xīn wèi huái yáng xiāng. yǔ dǔ hòu jié jiǎn, shī shì qián sān lǎo huán róng, dé jǔ xiào lián, bài yáng zhōu cì shǐ. cháng guò jiāng xíng xún, lì mín wèi jiāng yǒu wǔ zǐ xū shén líng, bù yì qián dù, yǔ lǎng shēng dào:" zi xū yǒu líng, yīng zhī wǒ zhì zài lǐ mín, zěn kěn hài wǒ?" shèn shì. yán bì, gǔ jí jìng xíng, ān rán wú yàng. hòu lái lì xíng jùn yì, jué qiú chá wǎng, mín jiē yuè fú. sì zhuǎn yǎn zhōu cì shǐ, yì yǒu zhèng shēng. rù wèi dà sī nóng, lì cáo zhěng sù, jí zhuó bài tài wèi, zhèng sè lì cháo, wèi cháo tíng suǒ yǐ zhòng. xú fáng pèi rén, yì yǒu lìng míng, zǔ xuān fù xiàn, jiē tōng jīng shù, zhì fáng shì chéng jiā xùn, jǔ xiào lián, nǎi rù wèi láng. tǐ mào jīn yán, pǐn xíng shèn mì, lèi qiān zhì sī lì xiào wèi, yòu chū wèi wèi jùn tài shǒu. hé dì yīn zhāng pú jiàn yǐn, zhào wèi dà sī nóng. shì sī kōng hán léng shì shì, tài cháng cháo kān dài rèn, wèi néng chèn zhí, nǎi jìn fáng wèi sī kōng. fáng liú yì jīng xué, fēn xī zhāng jù, jīng xùn nǎi míng. jiù shì sī tú lǔ gōng, yì yǐ tōng jīng zhì yòng. gōng dì pī gèng hào xué bù juàn, jiān tōng wǔ jīng. zhāng dì chū nián, zhào jǔ xián liáng fāng zhèng, yìng jǔ duì cè, yuē yǒu bǎi yú rén, dú bù tóng shí yìng jǔ, dé liè gāo dì, chú wèi yì láng, qiān xīn yě lìng, shì shì qī nián, zhèng jī kè zuì. zhuó bài qīng zhōu cì shǐ, hòu fù diào wèi zhào xiāng. mén shēng mù míng jiù xué, zhuī suí zhé bǎi yú rén, guān dōng rén hù xiāng chuán yǔ yún:" wǔ jīng fù xīng lǔ shū líng." shū líng jí bù biǎo zì. dōng hàn zì guāng wǔ xiū wén, lì sān chuán ér bìng shàng jīng xué, gù shì rén duō yǐ cǐ jiàn yù, yì yǐ cǐ zhì róng. xuán fù diào rèn dōng jùn chén liú zhū tài shǒu, zuò shì miǎn guān, shì zhōng jiǎ kuí, dú zòu chēng bù dào yì shēn míng, yí jiā rèn yòng, bù yīng fèi qì, hé dì nǎi zài zhēng wèi zhōng sàn dài fū. yǒng yuán shí sān nián, dì qīn xìng dōng guān, qǔ yuè cáng shū, zhào jiàn shì zhōng jiǎ kuí, shàng shū lìng huáng xiāng děng, jiǎng jiě jīng yì, pī yì zài liè. jiǎ kuí wèi jiǎ yì jiǔ shì sūn, lěi dài míng jīng, zhì kuí fù zhuān jīng gǔ xué, cháng zuò zuǒ shì chuán guó yǔ jiě gǔ wǔ shí yī piān, xiàn rù quē tíng, liú cáng mì guǎn, rù bài wèi láng yòu fèng zhào zhuàn shàng shū gǔ wén tóng yì, jí qí lǔ hán shī yǔ máo shì yì tóng, qián hàn shí, yuán gù wèi qí shī, shēn gōng wèi lǔ shī, hán yīng wèi hán shī, máo cháng wèi máo shī. bìng zuò zhōu guān jiě gǔ, fán shí shù juǎn, jiē wèi zhū rú suǒ wèi jí dào, yīn cǐ míng zhòng rú lín. hé dì qiān kuí wèi zuǒ zhōng láng jiàng, gǎi guān shì zhōng, lǐng qí dū wèi, nèi cān wéi wò, jiān zhí mì shū, shén jiàn xìn yòng, yíng tíng jù tuī wèi jīng shī. kuí yǐ jīng xué chéng míng, gù tè cóng xiáng xù. huáng xiāng wèi jiāng xià rén, jiǔ suì shī mǔ, hào qì bēi āi, jǐ zhì miè xìng, xiāng rén chēng wéi zhì xiào. nián shí èr, wèi tài shǒu liú hù suǒ zhào, shǐ jū mù xià, shǔ míng mén xià xiào zǐ, xiāng dé bó lǎn jīng diǎn, dān jīng dào shù, jīng shī chēng wéi tiān xià wú shuāng, jiāng xià huáng tóng. sì rù wèi shàng shū láng, chāo qiān zhì shàng shū lìng. kàn guān shì xiǎng! zhè jiǎ shì zhōng huáng shàng shū liǎng rén, yí gè shì lěi dài jiā chuán, yí gè shì shào nián bó xué, píng shí jiǎng guàn yǒu sù, yī jīng wèn dá, tǒng shì kǒu ruò xuán hé, bù jiǎ sī suǒ. piān lǔ shū líng yǔ tā biàn nàn, què shì dú chū jǐ jiàn, chí lùn míng tōng, zhuǎn shǐ jiǎ huáng liǎng sù rú wú cí kě bó, yě bù miǎn yìng duì zhī wú. hé dì gù shì lǔ pī, bù jīn chēng shàn, tè cì guān zé lǚ wà, bìng yī yī xí.
却说阴皇后妒恨邓贵人,已被和帝察觉,随时加防,到了永元十四年间,竟有人告发阴后,谓与外祖母邓朱等,共为巫盅,私下咒诅等情。和帝即令中常侍张慎,与尚书陈褒,会同掖庭令,捕入邓朱,并二子邓奉邓毅,及后弟阴轶阴辅阴敞,一并到案,严刑拷讯。三木之下,何求不得?当即录述口供,证明咒诅属实,应以大逆不道论罪,定谳奏闻。和帝已与阴后不和,见了张慎等复奏,也不愿顾及旧情,便命司徒鲁恭,持节至长秋宫中,册废皇后阴氏,徙居桐宫。鲁恭由侍御史擢至光禄勋,累蒙宠信。会司徒刘方,坐罪自杀,继任为光禄勋吕盖,不久又罢,遂升恭为司徒。恭奉命废后,后已无计可施,只得缴出玺绶,搬向桐宫居住。长门寂寂,闷极无聊,即不气死,也要愁死。况复父纲仰药,弟辅毙狱,外祖母邓朱,及母舅奉毅,并皆为刑杖所伤,陆续毙命。阴邓两姓家属,都被充戍日南,单剩了自己一身,凄惶孤冷,且悔且愤,且愤且悲,镇日里用泪洗面,茶也不饮,饭也不吃,终落得肠断血枯,遽登鬼箓。谁叫你度量狭窄。宫人报闻和帝,总算发出一口棺木,草草殓讫,即日舁出宫外,藁葬平亭。邓贵人闻阴后被废,却还上书劝阻,太觉得假惺惺了。和帝当然不从。贵人即自称疾笃,不敢当夕,约莫有好几旬,有司请续立皇后,和帝说道:“皇后为六宫领袖,与朕同体,承宗庙,母天下,岂可率尔册立?朕思宫中嫔御,只邓贵人德冠后庭,尚可当此!”这数语为邓贵人所闻,连忙上书辞谢,让与后宫周冯诸贵人。好容易又是月余,和帝决计立邓贵人为后,贵人且让至再三,终因优诏慰勉,方登后位。也好算得大功告成了,宫廷内外,相率庆贺;梦兆相法,果如前言。小子因一气叙下,未便间断,免不得中多阙漏,因再将和帝亲政后事,略述数条:和帝崇尚儒术,选用正士,颇与乃父相似。沛人陈宠,系前汉尚书陈咸曾孙,咸避莽辞职,隐居不仕,见《前汉演义》。常戒子孙议法,宁轻毋重。及东汉中兴,咸已早殁,孙躬出为廷尉左监,谨守祖训,未敢尚刑。宠即躬子,少为州郡吏掾,由司徒鲍昱辟召,进为辞曹,职掌天下讼狱,多所平反;且替昱撰《辞讼法》七卷,由昱上呈,颁为《三府定法》。嗣复累迁为尚书,与窦氏反对,出为泰山广汉诸郡太守,息讼安民。窦氏衰落,宠入为大司农,代郭躬为廷尉。躬通明法律,矜恕有声,任廷尉十余年,活人甚众。及躬病逝,由宠继任,往往用经决狱,务在宽平,时人以郭陈并称,交口榆扬。惟司空张奋免职,后任为太仆韩棱,棱以刚直著名,迭见前事,当然为众望所归。太尉张酺,因病乞休,尝荐魏郡太守徐防自代,和帝进大司农张禹为太尉,征徐防为大司农。禹襄国人,族祖姑曾适刘氏,就是光武帝祖母;祖况随光武北征,战殁常山关;父歆为淮阳相。禹笃厚节俭,师事前三老桓荣,得举孝廉,拜扬州刺史。尝过江行巡,吏民谓江有伍子胥神灵,不易前渡,禹朗声道:“子胥有灵,应知我志在理民,怎肯害我?”甚是。言毕,鼓楫径行,安然无恙。后来历行郡邑,决囚察枉,民皆悦服。嗣转兖州刺史,亦有政声。入为大司农,吏曹整肃,及擢拜太尉,正色立朝,为朝廷所倚重。徐防沛人,亦有令名,祖宣父宪,皆通经术,至防世承家训,举孝廉,乃入为郎。体貌矜严,品行慎密,累迁至司隶校尉,又出为魏郡太守。和帝因张酺荐引,召为大司农。适司空韩棱逝世,太常巢堪代任,未能称职,乃进防为司空。防留意经学,分晰章句,经训乃明。就是司徒鲁恭,亦以通经致用。恭弟丕更好学不倦,兼通五经。章帝初年,诏举贤良方正,应举对策,约有百余人,独不同时应举,得列高第,除为议郎,迁新野令,视事期年,政绩课最。擢拜青州刺史,后复调为赵相。门生慕名就学,追随辄百余人,关东人互相传语云:“五经复兴鲁叔陵。”叔陵即不表字。东汉自光武修文,历三传而并尚经学,故士人多以此见誉,亦以此致荣。旋复调任东郡陈留诸太守,坐事免官,侍中贾逵,独奏称不道艺深明,宜加任用,不应废弃,和帝乃再征为中散大夫。永元十三年,帝亲幸东观,取阅藏书,召见侍中贾逵,尚书令黄香等,讲解经义,丕亦在列。贾逵为贾谊九世孙,累代明经,至逵复专精古学,尝作《左氏传国语解诂》五十一篇,献入阙廷,留藏秘馆,入拜为郎;又奉诏撰《尚书古文同异》,及《齐鲁韩诗与毛氏异同》,前汉时,辕固为齐诗,申公为鲁诗,韩婴为韩诗,毛苌为毛诗。并作《周官解诂》,凡十数卷,皆为诸儒所未及道,因此名重儒林。和帝迁逵为左中郎将,改官侍中,领骑都尉,内参帷幄,兼职秘书,甚见信用,盈廷俱推为经师。逵以经学成名,故特从详叙。黄香为江夏人,九岁失母,号泣悲哀,几致灭性,乡人称为至孝。年十二,为太守刘护所召,使居幕下,署名门下孝子,香得博览经典,殚精道术,京师称为天下无双,江夏黄童。嗣入为尚书郎,超迁至尚书令。看官试想!这贾侍中黄尚书两人,一个是累代家传,一个是少年博学,平时讲贯有素,一经问答,统是口若悬河,不假思索。偏鲁叔陵与他辩难,却是独出己见,持论明通,转使贾黄两宿儒无词可驳,也不免应对支吾。和帝顾视鲁丕,不禁称善,特赐冠帻履袜,并衣一袭。
cǐ shí què nán wéi jiǎ huáng. pī xiè cì ér tuì, yuè rì fù shàng shū dào:
此时却难为贾黄。丕谢赐而退,越日复上疏道:
chén yǐ yú wán xiǎn bèi dà wèi, quǎn mǎ qì shuāi, wēi dé jìn jiàn, lùn nàn yú qián, wú suǒ zhēn míng, yī fú zhī cì, chéng wèi yōu guò. chén wén shuō jīng zhě chuán xiān shī zhī yán, fēi cóng jǐ chū, bù dé xiāng ràng xiāng ràng zé dào bù míng, ruò guī jǔ zhǔn shéng zhī bù kě wǎng yě. nán zhě bì míng qí jù, shuō zhě wù lì qí yì fú huá wú yòng zhī yán, bù chén yú qián, gù qíng sī bù láo, ér dào shù yù zhāng. fǎ yì zhě gè lìng zì shuō shī fǎ, bó guān qí yì, lǎn shī rén zhī zhǐ yì, chá yǎ sòng zhī zhōng shǐ, míng shùn yǔ gāo yáo zhī xiāng jiè, xiǎn zhōu gōng jī zǐ zhī suǒ chén, guān hū rén wén, huà chéng tiān xià. bì xià jì guǎng nà jiǎn jiǎn yǐ kāi sì cōng, wú lìng chú ráo yǐ yán dé zuì, jì xiǎn yán xué yǐ qiú rén xián, wú shǐ yōu yuǎn dú yǒu yí shī, zé yán lù tōng ér rén cái jìn, rén cái jìn ér jīng shuō míng, tiān xià kě bù láo ér lǐ yǐ!
臣以愚顽显备大位,犬马气衰,煨得进见,论难于前,无所甄明,衣服之赐,诚为优过。臣闻说经者传先师之言,非从己出,不得相让;相让则道不明,若规矩准绳之不可枉也。难者必明其据,说者务立其义;浮华无用之言,不陈于前,故情思不劳,而道术愈章。法异者各令自说师法,博观其义,览诗人之旨意,察《雅颂》之终始,明舜禹皋陶之相戒,显周公箕子之所陈,观乎人文,化成天下。陛下既广纳謇謇以开四聪,无令刍荛以言得罪,既显岩穴以求仁贤,无使幽远独有遗失,则言路通而人才进,人才进而经说明,天下可不劳而理矣!
wèi cǐ yī shū, hé dì nǎi xià zhào qiú xián, lìng yǒu sī xuǎn jǔ míng jīng jié xíng, shǐ shì jīng yán, qiě chì biān jùn gè jǔ xiào lián. chì shū yǒu yún:
为此一疏,和帝乃下诏求贤,令有司选举明经洁行,使侍经筵,且敕边郡各举孝廉。敕书有云:
yōu bìng liáng zhōu hù kǒu lǜ shǎo, biān yì zhòng jù, shù xiū liáng lì, jìn shì lù xiá.
幽并凉州户口率少,边役众剧,束修良吏,进仕路狭。
zhèn wéi fǔ jiē yí dí, yǐ rén wéi běn, qí lìng yuán biān jùn kǒu shí wàn yǐ shàng, suì jǔ xiào lián yī rén, bù mǎn shí wàn, èr suì jǔ yī rén, wǔ wàn yǐ xià sān suì jǔ yī rén.
朕惟抚接夷狄,以人为本,其令缘边郡口十万以上,岁举孝廉一人,不满十万,二岁举一人,五万以下三岁举一人。
kàn guān yuè cǐ, yīng yí hé dì jì lìng biān jùn gè jǔ xiào lián, hé gù xiàn rén xiàn suì, yán gé rú cǐ? nǎ zhī xiào bù yì dé, lián yì nán néng, qiě biān jùn rén mín, huá yí zá chǔ, xìng zhì duō bàn yú méng, shàng wèi kāi míng wén huà, néng yǒu jǐ gè xiào zǐ jǐ gè lián shì ne? zhè qiě wú róng xì xù. qiě shuō liáng zhōu xī piān, lǚ yǒu kòu huàn, pàn qiāng mí táng, zì bèi liú shàng zhào shì děng jī zǒu, bēn wǎng sài wài, hàn bīng yǐn guī. huí yìng qián huí. tíng yì qiě wèi shàng shì wèi nuò, bù gǎn qióng zhuī, yīng gāi zuò zuì, nǎi dǎi rù zhào yù, bìng lìng miǎn zhí. yì yì tài kē. yè zhě wáng xìn, dài lǐng shàng yíng, tún zhù bāo hǎn yè zhě gěng tán, dài lǐng shì yíng, tún zhù bái shí. tán fù xuán shǎng gòu mù, zhāo yòu qiāng rén, qiāng zhòng yòu lù xù lái guī. tiān xià wú nán shì, zǒng jiào xiàn yín zi. mí táng jiàn bù zhòng lí sàn, fù qǐ jīng huāng, yīn qiǎn rén qǐ xiáng. tán lìng mí táng zì zhì, fāng kě yǔn xǔ. mí táng bù dé yǐ qū yì hàn yíng, tán yǔ xìn huì tóng shòu xiáng, qiě qiǎn mí táng yì quē tóu chéng yú zhòng bù mǎn èr qiān, tǒng jiē jī fá, zàn rù jū jīn chéng, bō gěi yī shí. jí mí táng rù jīng, cháo yè yǐ bì, hé dì lìng tā hái jū yú gǔ, bù dé zài pàn. mí táng wèi biàn duō yán, bài cí xī xíng. nài hé fù zòng zhī shǐ qù? dào le sāi xià, què bù kěn zài huí gù dì, tā xiǎng yú gǔ fù jìn, hàn rén yǐ zào hé qiáo, wǎng lái shén biàn, rú hé bǎo shǒu dé zhù? yīn zhì shū hù qiāng xiào wèi wú zhǐ, tuō yán zhǒng rén jī è, bù kěn yuǎn guī. wú zhǐ dé shū, hái dào tā shì zhēn yán, duō cì jīn bó, lìng dé dí gǔ gòu chù, biàn jí chū sài. bù liào mí táng xīn biàn, zhì jīn chéng qiè lǐng bù zhòng, shùn biàn chāo lüè huáng zhōng zhū hú, mǎn zài ér qù. wáng xìn gěng tán wú zhǐ, tǒng jiē zuò zuì, yòu zhì duó zhí huán xiāng, gǎi yòng jiǔ quán tài shǒu zhōu wěi wèi hù qiāng xiào wèi. yǒng yuán shí sān nián qiū jì, mí táng fù zhì cì zhī hé qū, lǜ zhòng fàn sāi. zhōu wěi yǔ jīn chéng tài shǒu hóu bà, diào jí zhū jùn bīng shì, huáng zhōng xiǎo ròu zhī hú, hé sān wàn rén chū sài, xíng zhì yǔn chuān, wèi jiàn qiāng zōng. wěi ān yíng zhù zhā, shǐ hóu bà qián wǎng tàn shào. bà xiāo yǒng gǎn zhàn, zài tú xún luó, hū yǔ mí táng xiāng yù, háo bù wèi suō, jí xiàng qián tū zhèn, ruì bù kě dāng, qiāng zhòng huāng máng tuì zǒu, yǐ huì qì le sì bǎi duō rén, zuò le wǎng sǐ de wú tóu guǐ. bà fù qū bīng zhuī jiǎo, jí dé qiāng zhòng zǒu tóu wú lù, duō bàn pú fú qǐ xiáng, gòng jì yǒu liù qiān yú kǒu. mí táng zhǐ dài le shù bǎi cán qí, bēn wǎng cì zhī hé běi, fú nì yán gǔ jiān. jí bà fēi zhāng gào jié, hàn tíng yīn zhōu wěi dòu liú, wèi zēng yǔ zhàn, chì lìng hái dōu lùn zuì zhuó bà wèi hù qiāng xiào wèi. zhì xiào wèi rú yì qí, yě shǔ bù yí. jì ér ān dìng jiàng qiāng shāo dāng zhǒng pàn luàn, yóu jùn shǒu fā bīng jiǎo miè, mò rù fù nǚ, jǐn wèi nú bì. yú shì sì hǎi jí dà xiǎo yú gǔ, wú fù qiāng kòu. shù mí xiāng shù mí wèi dōng hàn hóu guó. cáo fèng shàng shū xiàn yì dào:
看官阅此,应疑和帝既令边郡各举孝廉,何故限人限岁,严格如此?哪知孝不易得,廉亦难能,且边郡人民,华夷杂处,性质多半愚蒙,尚未开明文化,能有几个孝子几个廉士呢?这且无容细叙。且说凉州西偏,屡有寇患,叛羌迷唐,自被刘尚赵世等击走,奔往塞外,汉兵引归。回应前回。廷议且谓尚、世畏懦,不敢穷追,应该坐罪,乃逮入诏狱,并令免职。议亦太苛。谒者王信,代领尚营,屯驻枹罕;谒者耿谭,代领世营,屯驻白石。谭复悬赏购募,招诱羌人,羌众又陆续来归。天下无难事,总教现银子。迷唐见部众离散,复起惊慌,因遣人乞降。谭令迷唐自至,方可允许。迷唐不得已趋诣汉营,谭与信会同受降,且遣迷唐诣阙投诚;余众不满二千,统皆饥乏,暂入居金城,拨给衣食。及迷唐入京,朝谒已毕,和帝令他还居榆谷,不得再叛。迷唐未便多言,拜辞西行。奈何复纵之使去?到了塞下,却不肯再回故地,他想榆谷附近,汉人已造河桥,往来甚便,如何保守得住?因致书护羌校尉吴祉,托言种人饥饿,不肯远归。吴祉得书,还道他是真言,多赐金帛,令得籴谷购畜,便即出塞。不料迷唐心变,至金城挈领部众,顺便钞掠湟中诸胡,满载而去。王信耿谭吴祉,统皆坐罪,又致夺职还乡,改用酒泉太守周鲔为护羌校尉。永元十三年秋季,迷唐复至赐支河曲,率众犯塞。周鲔与金城太守侯霸,调集诸郡兵士,湟中小月氏胡,合三万人出塞,行至允川,未见羌踪。鲔安营驻扎,使侯霸前往探哨。霸骁勇敢战,在途巡逻,忽与迷唐相遇,毫不畏缩,即向前突阵,锐不可当,羌众慌忙退走,已晦气了四百多人,做了枉死的无头鬼。霸复驱兵追剿,急得羌众走投无路,多半匍伏乞降,共计有六千余口。迷唐只带了数百残骑,奔往赐支河北,伏匿岩谷间。及霸飞章告捷,汉廷因周鲔逗留,未曾与战,饬令还都论罪;擢霸为护羌校尉。置校尉如奕棋,也属不宜。既而安定降羌烧当种叛乱,由郡守发兵剿灭,没入妇女,尽为奴婢。于是四海及大小榆谷,无复羌寇。隃麋相隃麋为东汉侯国。曹凤上书献议道:
xī róng wéi hài, qián shì suǒ huàn, chén bù néng jì gǔ, qiě yǐ jìn shì yán zhī: zì jiàn wǔ yǐ lái, qí fàn fǎ zhě cháng cóng shāo dāng zhǒng qǐ shì. suǒ yǐ rán zhě, yǐ qí jū dà xiǎo yú gǔ, tǔ dì féi měi, yòu jìn sāi nèi, zhū zhǒng yì yǐ wéi fēi, nán yǐ gōng fá, nán dé zá zhǒng yǐ guǎng qí zhòng, běi zǔ dà hé, yīn yǐ wéi gù, yòu yǒu xī hǎi yú yán zhī lì, yuán shān bīn shuǐ, yǐ guǎng tián chù, gù néng qiáng dà. cháng xióng zhū zhǒng, shì qí quán yǒng, zhāo yòu qiāng hú jīn zhě shuāi kùn, dǎng yuán huài jǔ, qīn shǔ lí pàn, yú bīng bù guò shù bǎi rén, cuàn zǒu qióng huāng. chén yú yǐ wéi yí jí cǐ shí, jiàn fù xī hǎi jùn xiàn, guī gù èr yú, guǎng shè tún tián, gé sāi qiāng hú jiāo tōng zhī lù, è jué kuáng jiǎo kuī sì zhī móu yòu zhí gǔ fù biān, shěng wěi shū zhī yì, guó jiā kě wú xī gù zhī yōu yǐ!
西戎为害,前世所患,臣不能纪古,且以近事言之:自建武以来,其犯法者常从烧当种起事。所以然者,以其居大小榆谷,土地肥美,又近塞内,诸种易以为非,难以攻伐,南得杂种以广其众,北阻大河,因以为固,又有西海鱼盐之利,缘山滨水,以广田畜,故能强大。常雄诸种,恃其权勇,招诱羌胡;今者衰困,党援坏沮,亲属离叛,余兵不过数百人,窜走穷荒。臣愚以为宜及此时,建复西海郡县,规固二榆,广设屯田,隔塞羌胡交通之路,遏绝狂狡窥伺之谋;又殖谷富边,省委输之役,国家可无西顾之忧矣!
hé dì lǎn shū, fā jiāo gōng qīng huì yì, jù yún kě xíng. nǎi fù zhì xī hé jùn, jí bài fèng wèi jīn chéng xī bù dū wèi, chū tún lóng qí. sì jīn chéng zhǎng shǐ shàng guān hóng, fù kāi zhì guī yì jiàn wēi tún tián èr shí qī bù, bà yì zēng zhì dōng xī hán tún tián wǔ bù, jí liú féng èr bù, zǒng jì dé sān shí sì bù. gōng jiāng chuí chéng, hòu yīn ān dì yǒng chū yuán nián, zhū qiāng fù pàn, jìng zhì zhōng chuò. wéi mí táng gū ruò shī yuán, zhōng zhì bìng sǐ. yǒu yī zi kuǎn sāi lái jiàng, hù kǒu bù mǎn shù qiān, xī chuí zàn dé shǎo ān. zhì ruò xī běi yí dài, zì cóng bān chāo fǔ dìng xī yù, gè guó guī mìng, biàn luàn bù shēng. wéi chāo yóu míng dì yǒng píng shí liù nián, fèng mìng xī xíng, zhí zhì hé dì yǒng yuán shí èr nián, shàng wèi dé guī, xiān hòu yuē sān shí zài, chāo nián jiāng qī shí, sī guī gù lǐ. shì zhí chāo yuàn shǐ gān yīng, fèng chāo lìng yù fù dà qín, jí luó mǎ guó. xíng zhì tiáo zhī, jí ā lá. xī lín dà hǎi, wèi ān xī rén suǒ quàn zǔ, zhōng dào zhé huí ān xī guó xiàn rù shī zi, jí tiáo zhī dà niǎo, chāo yīn qiǎn zi yǒng xié tóng wài shǐ, gòng yì luò yáng, tè bài shū qǐ guī dào:
和帝览书,发交公卿会议,俱云可行。乃复置西河郡,即拜凤为金城西部都尉,出屯龙耆。嗣金城长史上官鸿,复开置归义建威屯田二十七部,霸亦增置东西邯屯田五部,及留逢二部,总计得三十四部。功将垂成,后因安帝永初元年,诸羌复叛,竟至中辍。惟迷唐孤弱失援,终至病死。有一子款塞来降,户口不满数千,西陲暂得少安。至若西北一带,自从班超抚定西域,各国归命,变乱不生。惟超由明帝永平十六年,奉命西行,直至和帝永元十二年,尚未得归,先后约三十载,超年将七十,思归故里。适值超掾史甘英,奉超令欲赴大秦,即罗马国。行至条支,即阿剌。西临大海,为安息人所劝阻,中道折回;安息国献入狮子,及条支大鸟,超因遣子勇偕同外使,共诣洛阳,特拜疏乞归道:
chén wén tài gōng fēng qí, wǔ shì zàng zhōu hú sǐ shǒu qiū, dài mǎ yī fēng. hán shī wài zhuàn yún:" dài mǎ yī běi fēng, fēi niǎo yáng gù cháo." fū zhōu qí tóng zài zhōng tǔ, qiān lǐ zhī jiān, yóu qiě rú cǐ, kuàng yuǎn chù jué yù rú xiǎo chén, néng wú yī fēng shǒu qiū zhī sī zāi? mán yí zhī sú, wèi zhuàng wǔ lǎo, chén chāo quǎn mǎ chǐ jiān, cháng kǒng nián shuāi, yǎn hū jiāng pū, gū hún qì juān. xī sū wǔ liú xiōng nú zhōng, shàng shí jiǔ nián, jīn chén xìng de fèng jié, dài jīn yín, hù xī yù, rú zì yǐ shòu zhōng tún bù, chéng wú suǒ hèn rán kǒng hòu shì huò yīn chén lún mò xī yù, jǔ yǐ wéi jiè. chén bù gǎn wàng dào jiǔ quán jùn, dàn yuàn shēng rù yù mén guān. lǎo bìng shuāi kùn, mào sǐ gǔ yán. jǐn qiǎn zi yǒng suí xiàn wù rù sāi. jí chén shēng zài, lìng yǒng mù jiàn zhōng tǔ, yì suǒ wèi xīn. wàng quē āi míng, fú jì chuí jiàn.
臣闻太公封齐,五世葬周;狐死首丘,代马依风。《韩诗外传》云:“代马依北风,飞鸟扬故巢。”夫周齐同在中土,千里之间,犹且如此,况远处绝域如小臣,能无依风首丘之思哉?蛮夷之俗,畏壮侮老,臣超犬马齿歼,常恐年衰,奄忽僵仆,孤魂弃捐。昔苏武留匈奴中,尚十九年,今臣幸得奉节,带金银,护西域,如自以寿终屯部,诚无所恨;然恐后世或因臣沦没西域,举以为戒。臣不敢望到酒泉郡,但愿生入玉门关。老病衰困,冒死瞽言。谨遣子勇随献物入塞。及臣生在,令勇目见中土,亦所慰心。望阙哀鸣,伏冀垂鉴。
zhè shū chéng rù, hé dì yīn chāo jū xī yù, dé wài rén xīn, jí qiè wú rén kě dài, zhǐ de zàn cóng gē zhì, qí hòu zài tú. zhuǎn yǎn jiān yòu shì èr nián, chāo jiǔ dài cháo mìng, yǎo wú xiāo xī. dàn wén mèi zhāo rù gōng xù shǐ, wèi hòu gōng shī, yīn tè jì yú yī shū, měi lìng shè fǎ qiú guī. zhāo běn shàn wén, yuán bǐ lì jiù zòu zhāng, fú quē shàng chén. lüè yún:
这疏呈入,和帝因超居西域,得外人心,急切无人可代,只得暂从搁置,俟后再图。转眼间又是二年,超久待朝命,杳无消息。但闻妹昭入宫续史,为后宫师,因特寄与一书,浼令设法求归。昭本善文,援笔立就奏章,伏阙上陈。略云:
qiè tóng chǎn xiōng xī yù dū hù dìng yuǎn hóu chāo, xìng de yǐ wēi gōng tè méng zhòng shǎng, jué liè tōng hóu, wèi èr qiān dàn, tiān ēn shū jué, chéng fēi xiǎo chén suǒ dāng bèi méng. chāo zhī shǐ chū, zhì juān qū mìng, jì lì wēi gōng, yǐ zì chén xiào. huì chén mù zhī biàn, dào lù gé jué, chāo yǐ yī shēn bēn zǒu jué yù, xiǎo pì zhū guó. yīn qí bīng zhòng, měi yǒu gōng zhàn, zhé wèi xiān dēng, shēn bèi chuàng yí, bù bì sǐ wáng, lài méng bì xià shén líng, shàng dé yán mìng shā mò. zhì jīn jī sān shí nián, gǔ ròu shēng lí, bù fù xiāng shí, suǒ yǔ xiāng suí shí rén shì, jiē yǐ wù gù. chāo nián zuì zhǎng, jīn qiě qī shí, shuāi lǎo bèi bìng, tóu fà wú hēi, liǎng shǒu bù rén, ěr mù bù cōng míng, fú zhàng nǎi néng xíng, suī yù jié jìn qí lì, yǐ bào sāi tiān ēn, pò yú suì mù, quǎn mǎ chǐ suǒ. mán yí zhī xìng, bèi nì wǔ lǎo, ér chāo dàn mù rù dì, jiǔ bú jiàn dài, kǒng kāi jiān guǐ zhī yuán, shēng nì luàn zhī xīn. ér qīng dài fū xián gù mù qián, mò kěn yuǎn lǜ, rú yǒu cù biàn, chāo zhī qì lì, bù néng cóng xīn, biàn wèi shàng sǔn guó jiā lěi shì zhī gōng, xià qì zhōng chén jié lì zhī xiào, chéng kě tòng yě! gù chāo wàn lǐ guī chéng, zì chén kǔ jí, yán jǐng yáo wàng, sān nián yú jīn, wèi méng shěng lù. qiè qiè wén gǔ zhě shí wǔ shòu bīng, liù shí hái zhī, yì yǒu xiū xī, bù rèn zhí yě. yuán bì xià yǐ zhì xiào lǐ tiān xià, dé wàn guó zhī huān xīn, bù yí xiǎo guó zhī chén, kuàng chāo dé bèi hóu bó zhī wèi? gù gǎn chù sǐ wèi chāo qiú āi, gài chāo yú nián, yī de shēng huán, fù jiàn quē tíng, shǐ guó jiā yǒng wú láo yuǎn zhī lǜ, xī yù wú cāng cù zhī yōu, chāo dé zhǎng měng wén wáng zàng gǔ zhī ēn, zi fāng āi lǎo zhī huì. zi fāng xìng tián, wèi zhàn guó shí wèi wén hóu shī, wén hóu qì lǎo mǎ, zi fāng wèi qì mǎ fēi rén, shōu ér yǎng zhī. shī yún:" mín yì láo zhǐ, qì kě xiǎo kāng huì cǐ zhōng guó, yǐ suí sì fāng." chāo yǒu shū yǔ qiè shēng jué, kǒng bù fù xiāng jiàn. qiè chéng shāng chāo yǐ zhuàng nián jié zhōng xiào yú shā mò, pí lǎo zé biàn juān sǐ yú kuàng yě, chéng kě āi lián. rú bù méng jiù hù, chāo hòu yǒu yī dàn zhī biàn, rú guó jiā hé? qiè jì xìng chāo jiā méng zhào mǔ wèi jī xiān qǐng zhī dài, zhào mǔ wèi zhào kuò mǔ, jù kuò bài, xiān qǐng dé bù zuò zuì. wèi jī xì qí huán gōng jī, huán gōng yǔ guǎn zhòng móu fá wèi, huán gōng rù, jī xiān qǐng wèi zuì. bìng jiàn liè nǚ zhuàn. yú gàng bù zhī dà yì, chù fàn jì huì. wú rèn qiào qiè dài mìng zhī zhì.
妾同产兄西域都护定远侯超,幸得以微功特蒙重赏,爵列通侯,位二千石,天恩殊绝,诚非小臣所当被蒙。超之始出,志捐躯命,冀立微功,以自陈效。会陈睦之变,道路隔绝,超以一身奔走绝域,晓譬诸国。因其兵众,每有攻战,辄为先登,身被创痍,不避死亡,赖蒙陛下神灵,尚得延命沙漠。至今积三十年,骨肉生离,不复相识,所与相随时人士,皆已物故。超年最长,今且七十,衰老被病,头发无黑,两手不仁,耳目不聪明,扶杖乃能行,虽欲竭尽其力,以报塞天恩,迫于岁暮,犬马齿索。蛮夷之性,悖逆侮老,而超旦暮入地,久不见代,恐开奸宄之源,生逆乱之心。而卿大夫咸顾目前,莫肯远虑,如有猝变,超之气力,不能从心,便为上损国家累世之功,下弃忠臣竭力之效,诚可痛也!故超万里归诚,自陈苦急,延颈遥望,三年于今,未蒙省录。妾窃闻古者十五受兵,六十还之,亦有休息,不任职也。缘陛下以至孝理天下,得万国之欢心,不遗小国之臣,况超得备侯伯之位?故敢触死为超求哀,匄超余年,一得生还,复见阙庭,使国家永无劳远之虑,西域无仓猝之忧,超得长蒙文王葬骨之恩,子方哀老之惠。子方姓田,为战国时魏文侯师,文侯弃老马,子方为弃马非仁,收而养之。诗云:“民亦劳止,汔可小康;惠此中国,以绥四方。”超有书与妾生诀,恐不复相见。妾诚伤超以壮年竭忠孝于沙漠,疲老则便捐死于旷野,诚可哀怜。如不蒙救护,超后有一旦之变,如国家何?妾冀幸超家蒙赵母卫姬先请之贷,赵母谓赵括母,惧括败,先请得不坐罪。卫姬系齐桓公姬,桓公与管仲谋伐卫,桓公入,姬先请卫罪。并见《列女传》。愚戆不知大义,触犯忌讳。无任翘切待命之至。
hé dì jiàn le cǐ zòu, bù jīn gǎn dòng, nǎi zhào chāo hái cháo, mìng zhōng láng jiàng rèn shàng dài wéi dū hù. chāo xīn rán fèng mìng, yǔ shàng jiāo dài. shàng wèn chāo dào:" jūn hóu zài xī yù sān shí yú nián, yuǎn jìn wèi huái, mò jiāng wēi chéng jūn hòu, rèn zhòng cái qiǎn, hái qiú míng huì!" chāo kuì rán dào:" chāo yǐ nián lǎo, ěr mù shī cōng, rèn jūn lǚ dāng dà rèn, jīng yàn bì duō, hé dài chāo yán? dàn jì chéng míng wèn, gǎn bù jié yú! sài wài lì shì, běn fēi xiào zǐ shùn sūn lèi, jiē yīn píng shí fàn zuì, xǐ bǔ biān tún róng dí yòu xìng tóng qín shòu, nán yǎng yì bài, jīn jūn lái cǐ fǔ yù, tā bù zú lǜ, zhǐ xìng tài yán jí, hái yí shǎo jiè. shuǐ qīng wú dà yú, chá zhèng bù dé xià hé, yí gǎi cóng jiǎn yì, kuān xiǎo guò, zǒng dà gāng, biàn kě shōu xiào le!" shàng suī rán xiè jiào, xīn xià què wèi yǐ wéi rán, dài chāo qù hòu, sī yǔ qīn lì dào:" wǒ yǐ wéi bān jūn bì yǒu qí móu, shuí liào tā suǒ yán zhǐ cǐ, píng dàn wú qí, hé zú wèi xùn?" píng dàn zhōng què yù zhì lǐ, nài hé qīng shì? suì bǎ chāo yán zhì zhū nǎo hòu, bù fù jì yì. chāo zhì luò yáng, yì quē jìn yè, hé dì wèi láo shù yǔ, lìng wèi shè shēng xiào wèi. chāo sù huàn xiōng jí, zhì shì yì jù, rù cháo bù guò yuè yú, biàn zhì gào zhōng, nián qī shí yī. hé dì qiǎn shǐ diào jì, fèng yí pō hòu, lìng zhǎng zǐ bān xióng xí jué. xiǎo zi yǒu shī yǒng dào:
和帝见了此奏,不禁感动,乃召超还朝,命中郎将任尚代为都护。超欣然奉命,与尚交代。尚问超道:“君侯在西域三十余年,远近畏怀,末将煨承君后,任重才浅,还求明诲!”超喟然道:“超已年老,耳目失聪,任君屡当大任,经验必多,何待超言?但既承明问,敢不竭愚!塞外吏士,本非孝子顺孙类,皆因平时犯罪,徙补边屯;戎狄又性同禽兽,难养易败,今君来此抚驭,他不足虑,只性太严急,还宜少戒。水清无大鱼,察政不得下和,宜改从简易,宽小过,总大纲,便可收效了!”尚虽然谢教,心下却未以为然,待超去后,私语亲吏道:“我以为班君必有奇谋,谁料他所言止此,平淡无奇,何足为训?”平淡中却寓至理,奈何轻视?遂把超言置诸脑后,不复记忆。超至洛阳,诣阙进谒,和帝慰劳数语,令为射声校尉。超素患胸疾,至是益剧,入朝不过月余,便致告终,年七十一。和帝遣使吊祭,赗遗颇厚,令长子班雄袭爵。小子有诗咏道:
jiǔ jī wài yù wàng shēng huán, fèng zhào dēng tú rù yù guān
久羁外域望生还,奉诏登途入玉关;
lǎo bìng yǐ chéng shēn jù shì, cǐ shēng zhōng mò xiǎng yú xián!
老病已成身遽逝,此生终莫享余闲!
bān chāo rú cǐ dà gōng, shēng suī fēng hóu, sǐ bù yǔ shì nà huàn guān zhèng zhòng, jū rán dé jiā fēng wèi cháo xiāng hòu, zhēn shì yǒu hàn yǐ lái, wén suǒ wèi wén le! yù zhī hòu shì, shì kàn xià huí xù xù.
班超如此大功,生虽封侯,死不予谥;那宦官郑众,居然得加封为鄛乡侯,真是有汉以来,闻所未闻了!欲知后事,试看下回续叙。
jīng zhě cháng yě, liù jīng jí cháng dào yě. shèng xián zhī suǒ yǐ chuí xùn, guó jiā zhī suǒ yǐ zhì zhì, yú shì hū zài. zì qín huǒ yī jù yǐ hòu, jiǎn cán biān duàn, dé zhū xiǎn yú zhě, wǎng wǎng quē lüè bù quán. hàn rú zhòng xìng jīng xué, yì wèi jiān zhù, yǐ shī gǔ rén jīng yì dàn xiān wáng zhī dào, wèi zhuì yú dì, zé yóu lài hàn rú zhī lì ěr. lǔ pī zài dōng guān jiǎng jīng, néng zhé jiǎ huáng èr sù rú zhī kǒu, dāng fēi qiǎng cí duó lǐ zhě kě bǐ. běn huí tè cóng xiáng xù, suǒ yǐ biǎo zhāng jīng shù, fēng shì hòu shì. jīng fèi zé cháng dào bù cún, ān zài ér bù luàn qiě wáng yě? bān chāo yǒu fǔ dìng xī yù zhī dà gōng, nián lǎo bù dé zhào guī, xìng yǒu tóng chǎn nǚ dì zhī bó xué zhēn cāo, wèi hòu gōng suǒ shī shì, fāng dé yǐ yī piān zòu dú, shàng gǎn jiǔ zhòng. zhì chāo guī ér yuè yú jí mò, hú sǐ shǒu qiū, wú yóu wèi chāo xìng yǐ! fū sū wǔ guī ér jǐn wèi diǎn shǔ guó, bān chāo guī ér jǐn dé shè shēng xiào wèi, zhì bìng shì hòu, bìng shì fǎ ér qiě jìn zhī, hàn zhī bó dài gōng chén jiǔ yǐ! wú huò hū lǐ líng zhī jiàng lǔ bù fǎn yě!
经者常也,六经即常道也。圣贤之所以垂训,国家之所以致治,于是乎在。自秦火一炬以后,简残编断,得诸燹余者,往往阙略不全。汉儒重兴经学,意为笺注,已失古人精义;但先王之道,未坠于地,则犹赖汉儒之力耳。鲁丕在东观讲经,能折贾黄二宿儒之口,当非强词夺理者可比。本回特从详叙,所以表章经术,风示后世。经废则常道不存,安在而不乱且亡也?班超有抚定西域之大功,年老不得召归,幸有同产女弟之博学贞操,为后宫所师事,方得以一篇奏牍,上感九重。至超归而月余即殁,狐死首丘,吾犹为超幸矣!夫苏武归而仅为典属国,班超归而仅得射声校尉,至病逝后,并谥法而且靳之,汉之薄待功臣久矣!无惑乎李陵之降虏不返也!