zhū duān cháo, zì tíng zhī, sòng nán dù hòu, yì yè shàng xiáng, yǔ jì nǚ mǎ qióng qióng zhě shàn, jiǔ zhī, qíng ài chóu mì. duān cháo wén huá fù shàn, qióng qióng shí qí fēi bái wū jiǔ jū zhī rén, suì qīng xīn yān, fán bǎi zī yòng, jiē xī lì gěi zhī. lǚ yǐ zhōng shēn wèi tuō. duān cháo suī kǒu cóng, ér xīn bù zhī xǔ, gài yǐ qí qī xìng yán, fēi báo xìng yě. zhí qiū shì, duān cháo huò jié, qióng qióng xǐ ér láo zhī. duān cháo nǎi yì cuì lì, shěng yè chūn wéi, jiē bào guǒ fù zhōng yōu děng. jí duì cè, shī zhī tài jī, suì zhì xià jiǎ. chū zhù shòu nán chāng wèi. qióng qióng lì zhì kěn yuē: qiè fēng chén bēi jiàn, hé jūn bù qì. jīn xìng róng dēng shì bǎn, xíng jiāng yún ní gé jué, wú fù fèng chéng zhěn xí. qiè zhī yī shēn, zhōng lún nì yǐ! chéng kě lián mǐn! yù wàng jūn yǔ móu tuō jí, yǒng zhí jī zhǒu. suī jūn nèi zhèng jǐn yán, qiè dāng wěi qū zūn fèng, wú gǎn táng tū. wàn yī tuō cǐ yè yuán, shòu cì yú jūn, shí fēi qiǎn qiǎn. qiě qiè zhī xiāng qiè shāo chōng, ruò yǔ lì tú, qù jí yóu bù shèn nán. duān cháo yuē: qù jí zhī móu gù yì, dàn kǒng bù néng shǐ jiā rén wú dù. wú jì zhī yì jiǔ yǐ. shèng yì jì nóng, jǔ zhī zé jìn wú qíng, cóng zhī zé yú yǒu rǔ, nài hé! rán jì chū rǔ xīn, dāng xú wèi diào hù, shǐ qí róu shùn, shù dé xiāng ān, fǒu zé jì wú suǒ cuò yě. yī xī, duān cháo yīn jiān, wèi qí qī yuē: wǒ jiǔ jū xué shě, suī jìn dé yī guān, jiā pín, jí yú gàn lù, qǐ dé dài shù nián zhī què? qiě suǒ de guān, shí chū jì zi mǎ qióng qióng zhī cì. jīn bǐ yù qīng xiāng qiè, qiú tuō yú wǒ. bǐ yì xiǎo xīn, néng yíng hé rén yì, chéng néng tuō bǐ yú fēng chén, yì rén rén zhī ēn yě. qí qī yuē: jūn yì jì jué, yì fù hé cí. duān cháo xǐ wèi qióng qióng yuē: chū wèi bù cóng, wú shì kòu zhī, nǎi xīn rán xiāng xǔ. duān cháo yú shì wǎn zhuǎn qiú tuō, ér qióng qióng huā jí yì dé chú qù, suì yùn tuó yǔ duān cháo jù guī. jì zhì, qī qiè yí rán. duān cháo dé qióng qióng zhī suǒ xié, jiā suì shāo fēng. yīn pì yī qū, wèi èr gé, yǐ dōng xī míng, dōng gé yǐ jū qí qī, lìng qióng qióng chù yú xī gé. què qī jì mǎn, yà lì qián zhì. duān cháo yǐ lù yuǎn fèng báo, bù yù xié lèi, nǎi dān qí fù rèn. jiāng xíng, zhì jiǔ xiāng bié, yīn zhǔ yuē: fán yǒu jiā xìn, èr gé hé shū yī jiān, wú fù yì rú zhī.
朱端朝,字廷之,宋南渡後,肄業上庠,與妓女馬瓊瓊者善,久之,情愛稠密。端朝文華富贍,瓊瓊識其非白屋久居之人,遂傾心焉,凡百資用,皆悉力給之。屢以終身為托。端朝雖口從,而心不之許,蓋以其妻性嚴,非薄倖也。值秋試,端朝獲捷,瓊瓊喜而勞之。端朝乃益淬勵,省業春闈,揭報果復中優等。及對策,失之太激,遂置下甲。初注授南昌尉。瓊瓊力致懇曰:「妾風塵卑賤,荷君不棄。今幸榮登仕版,行將雲泥隔絕,無復奉承枕席。妾之一身,終淪溺矣!誠可憐憫!欲望君與謀脫籍,永執箕帚。雖君內政謹嚴,妾當委曲遵奉,無敢唐突。萬一脫此業緣,受賜於君,實非淺淺。且妾之箱篋稍充,若與力圖,去籍猶不甚難。」端朝曰:「去籍之謀固易,但恐不能使家人無妒。吾計之亦久矣。盛意既濃,沮之則近無情,從之則虞有辱,奈何!然既出汝心,當徐為調護,使其柔順,庶得相安,否則計無所措也。」一夕,端朝因間,謂其妻曰:「我久居學舍,雖近得一官,家貧,急於干祿,豈得待數年之闕?且所得官,實出妓子馬瓊瓊之賜。今彼欲傾箱篋,求托於我。彼亦小心,能迎合人意,誠能脫彼於風塵,亦仁人之恩也。」其妻曰:「君意既決,亦復何辭。」端朝喜謂瓊瓊曰:「初畏不從,吾試叩之,乃忻然相許。」端朝於是宛轉求脫,而瓊瓊花籍亦得除去,遂運橐與端朝俱歸。既至,妻妾怡然。端朝得瓊瓊之所攜,家遂稍豐。因辟一區,為二閣,以東、西名,東閣以居其妻,令瓊瓊處於西閣。闕期既滿,迓吏前至。端朝以路遠俸薄,不欲攜累,乃單騎赴任。將行,置酒相別,因矚曰:「凡有家信,二閣合書一緘,吾覆亦如之。」
duān cháo jì zhì nán chāng, bàn zài fāng dé jiā rén xiāo xī, ér zhǐ dōng gé yī shū. duān cháo yì bù jiè yì. jì zāi fù, xī gé yì bù jí jiàn, suǒ zhī, pō zāo jì jí, nǎi mì qiǎn yī pū, hòu gěi guǒ zú, shòu yǐ shū, zhǔ zhī yuē: wù lìng rú rén zhī zhī. shū zhì, duān cháo fā yuè, wú yī yǔ. nǎi suǒ huà méi xuě shàn miàn ér yǐ. fǎn fù guān wán, hòu xiě yī jiǎn zì mù lán huā cí yún:
端朝既至南昌,半載方得家人消息,而止東閣一書。端朝亦不介意。既栽覆,西閣亦不及見,索之,頗遭忌嫉,乃密遣一仆,厚給裹足,授以書,囑之曰:「勿令孺人知之。」書至,端朝發閱,無一宇。乃所畫梅雪扇面而已。反覆觀玩,後寫一《減字木蘭花》詞云:
xuě méi dù sè, xuě bǎ méi huā xiāng yì lēi. méi xìng wēn róu, xuě yā méi huā zěn qǐ tóu? fāng xīn yù pò, quán zhàng dōng jūn lái zuò zhǔ. chuán yǔ dōng jūn, zǎo yǔ méi huā zuò zhǔ rén.
雪梅妒色,雪把梅花相抑勒。梅性溫柔,雪壓梅花怎起頭?芳心欲破,全仗東君來作主。傳語東君,早與梅花作主人。
duān cháo zì shì zuò wò bù ān, rì yè sī yù xiū guān. gài yǐ jiǎo xìng yī guān, jiē qióng qióng zhī lì, bù wàng běn yě. xún jìng tuō jí qì guī. jì zhì jiā, qī qiè chū yíng, guài qí wèi jí jǐn kǎo, hū zuò guī jì, kòu zhī bù dá. jì ér shè jiǔ, huì èr gé ér yán yuē: wǒ jī mí qiān lǐ, suǒ wàng jiā rén hé shùn, shǐ wǒ shǎo ān. zuó jiàn xī gé suǒ jì méi shàn cí, dú zhī shǐ rén bù huáng qǐn shí, wú ān dé bù guī zāi! dōng gé nǎi yuē: jūn jīn yǐ shì, shì yǔ pàn cǐ shú shì. duān cháo yuē: cǐ fēi kǒu shé kě jǐn, kě qǔ zhǐ bǐ shū zhī. suì zuò huàn xī shā yī què yún:
端朝自是坐臥不安,日夜思欲休官。蓋以僥倖一官,皆瓊瓊之力,不忘本也。尋竟託疾棄歸。既至家,妻妾出迎,怪其未及盡考,忽作歸計,叩之不答。既而設酒,會二閣而言曰:」我羈縻千里,所望家人和順,使我少安。昨見西閣所寄梅扇詞,讀之使人不遑寢食,吾安得不歸哉!」東閣乃曰:「君今已仕,試與判此孰是。」端朝曰:「此非口舌可盡,可取紙筆書之。」遂作《浣溪沙》一闋云:
méi zhèng kāi shí xuě zhèng kuáng, liǎng bān yōu yùn shú yōu zhǎng? qiě yí chí jiǔ xì duān xiáng.
梅正開時雪正狂,兩般幽韻孰優長?且宜持酒細端詳。
méi bǐ xuě huā shū yī bái, xuě rú méi ruǐ shǎo xiē xiāng, wú gōng fēi shì bù sī liang.
梅比雪花輸一白,雪如梅蕊少些香,無公非是不思量。
zì hòu èr gé huān huì rú chū, ér duān cháo yì bù fù shì yǐ.
自後二閣歡會如初,而端朝亦不復仕矣。