zhāng xiàn, zì yǔn zhōng, jìn yáng rén, shì yǐ jūn gōng wèi yá xiào. xiàn shǐ tóng guàn, xǐ rú xué, lì zhì héng jīng, bù shě zhòu yè. tài yuán dì xióng biān fú, rén duō shàng wǔ, chǐ yú xué yè, wéi xiàn yǔ lǐ rén yào zòng zhī jīng lì yóu xué, ruò guàn jǐn tōng zhū jīng, yóu jīng zuǒ zhuàn. cháng xiù xíng suǒ yè, yè pàn guān lǐ xí jí, yī jiàn xīn tàn. jì cí, wèi xiàn yuē: " zi miǎn zhī, jiāng lái bì chéng jiā qì." shí zhōu cì shǐ yáng shǒu yè xǐ jù shū, yǐ jiā shū shì zhī, wén jiàn rì bó.
张宪,字允中,晋阳人,世以军功为牙校。宪始童丱,喜儒学,励志横经,不 舍昼夜。太原地雄边服,人多尚武,耻于学业,惟宪与里人药纵之精力游学,弱冠 尽通诸经,尤精《左传》。尝袖行所业,谒判官李袭吉,一见欣叹。既辞,谓宪曰: “子勉之,将来必成佳器。”石州刺史杨守业喜聚书,以家书示之,闻见日博。
zhuāng zōng wèi xíng jūn sī mǎ, guǎng yán máo jùn, sù zhī xiàn míng, lìng zhū shǒu yīn jī shū bì yán zhī. suì yú, shì hè jiāo chéng lìng, zhì mǎn, zhuāng zōng sì shì, bǔ tài yuán fǔ sī lù cān jūn. shí bà fǔ chū kāi, mù kè mǎ yù wáng jiān, yàn zhōng míng shì, jǐn yǔ zhī yóu. shí èr nián, zhuāng zōng píng hé shuò, niàn fān dǐ zhī jiù, zhēng fù xíng tái. shí sān nián, shòu jiān chá, cì fēi, shǔ wèi bó tuī guān, zì shì héng zān bǐ hù cóng. shí wǔ nián, wáng shī zhàn hú liǔ, zhōu dé wēi jūn bù lì, xiàn yǔ tóng liè bēn mǎ běi dù liáng jūn jí zhuī, dài jiāng bù jì. zhì wǎn dù hé, rén jiē xiàn shuǐ ér méi, xiàn yǔ cóng zǐ lǎng lǚ bīng ér xíng jiāng jí àn, bīng xiàn, lǎng qì, yǐ mǎ chuí yǐn zhī, xiàn yuē:" wú ér qù yǐ, wù shǐ jù xiàn." lǎng yuē: " rěn jì fù rú cǐ, jù sǐ wú hèn." lǎng yǎn fú yǐn chuí, xiàn yuè shēn ér chū. shì yè, zhuāng zōng lìng yú jūn zhōng qiú xiàn, huò yuē:" yǔ wáng jiān jù mò yǐ!" zhuāng zōng chuí tì qiú shī, shù rì, wén qí miǎn yě, qiǎn shǐ wèi láo. xún gǎi zhǎng shū jì shuǐ bù láng zhōng, cì jīn zǐ, lì wèi bó guān chá pàn guān. cóng tǎo zhāng wén lǐ, zhèn zhōu píng, shòu wèi bó zhèn jì shí jùn guān chá pàn guān, gǎi kǎo gōng láng zhōng, jiān yù shǐ zhōng chéng, quán zhèn zhōu liú shì. zhuāng zōng jí wèi, zhào hái wèi dū, shòu shàng shū gōng bù shì láng, chōng zū yōng shǐ. bā yuè, gǎi xíng bù shì láng, pàn lì bù quán, jiān tài qīng gōng fù shǐ. zhuāng zōng qiān luò yáng, yǐ xiàn jiǎn jiào lì bù shàng shū xìng táng yǐn dōng jīng fù liú shǒu, zhī liú shǒu shì. xiàn xué shí yōu shēn, yóu jīng lì dào, pōu xī tīng duàn, rén bù gǎn qī.
庄宗为行军司马,广延髦俊,素知宪名,令硃守殷赍书币延之。岁余,释褐交 城令,秩满,庄宗嗣世,补太原府司录参军。时霸府初开,幕客马郁、王缄,燕中 名士,尽与之游。十二年,庄宗平河朔,念籓邸之旧,征赴行台。十三年,授监察, 赐绯,署魏博推官,自是恆簪笔扈从。十五年,王师战胡柳,周德威军不利,宪与 同列奔马北渡;梁军急追,殆将不济。至晚渡河,人皆陷水而没,宪与从子朗履冰 而行;将及岸,冰陷,朗泣,以马箠引之,宪曰:“吾兒去矣,勿使俱陷。”朗曰: “忍季父如此,俱死无恨。”朗偃伏引箠,宪跃身而出。是夜,庄宗令于军中求宪, 或曰:“与王缄俱殁矣!”庄宗垂涕求尸,数日,闻其免也,遣使慰劳。寻改掌书 记、水部郎中,赐金紫,历魏博观察判官。从讨张文礼,镇州平,授魏、博、镇、 冀十郡观察判官,改考功郎中,兼御史中丞,权镇州留事。庄宗即位,诏还魏都, 授尚书工部侍郎,充租庸使。八月,改刑部侍郎,判吏部铨,兼太清宫副使。庄宗 迁洛阳,以宪检校吏部尚书、兴唐尹、东京副留守,知留守事。宪学识优深,尤精 吏道,剖析听断,人不敢欺。
sān nián chūn, chē jià xìng yè, shí yì dìng wáng dōu lái zhāo, yàn yú xíng gōng, jiāng jī jū. chū, zhuāng zōng xíng jí wèi zhī lǐ, bo jū chǎng jí, yīn zhù tán yú qí jiān, zhì shì zhào huǐ zhī. xiàn zòu yuē" jí wèi tán shì bì xià jì jiē tiān shén shòu mìng zhī suǒ, zì fēng zào yǔ rú zhī wài, bù kě zhé huǐ, yì bù kě xiū. wèi fán yáng zhī tán, hàn sì shuǐ zhī dān, dào jīn yóu yǒu zhào xiàng. cún ér bù huǐ, gǔ zhī dào yě." jí mìng zhì zhī yú gōng xī. shù rì, wèi chéng. huì xiàn yǐ gōng shì huò zhé, gé mén dài zuì, shàng nù, jiè yǒu sī sù zhì xíng gōng zhī tíng, ài shì zhě bì qù, jìng huǐ jí wèi tán. xiàn sī wèi guō chóng tāo yuē" bù xiáng zhī shén, hū qí běn yě."
三年春,车驾幸鄴,时易定王都来朝,宴于行宫,将击鞠。初,庄宗行即位之 礼,卜鞠场吉,因筑坛于其间,至是诏毁之。宪奏曰;“即位坛是陛下祭接天神受 命之所,自风燥雨濡之外,不可辄毁,亦不可修。魏繁阳之坛,汉汜水之单,到 今犹有兆象。存而不毁,古之道也。”即命治之于宫西。数日,未成。会宪以公事 获谪,阁门待罪,上怒,戒有司速治行宫之庭,碍事者毕去,竟毁即位坛。宪私谓 郭崇韬曰;“不祥之甚,忽其本也。”
qiū, chóng tāo jiāng bīng zhēng shǔ, yǐ shǒu shū gào xiàn yuē:" yǔn zhōng bì shì jiǔ yǐ, yú shòu mìng xī zhēng, yǐ zòu hái gōng huáng gé." xiàn bào yuē:" páo rén zhī dài shī zhù, suǒ wèi fēi wú shì yě." shí shū mì chéng zhǐ duàn huái dāng quán rèn shì, yǐ xiàn cóng lóng jiù wàng, bù yù xiàn zài cháo tíng. huì mèng zhī xiáng zhèn shǔ chuān, xuǎn běi jīng liú shǒu, huái yáng yán yuē:" běi mén, guó jiā gēn běn, fēi zhòng dé bù kě qīng shòu jīn zhī qǔ cái, fēi xiàn bù kě." qū shí zhě yīn fù huái shì, qiǎo zhòng shāng zhī. yòu yuē:" xiàn yǒu xiāng yè, rán guó zuò zhōng xīng, zǎi xiàng zài tiān zǐ miàn qián, dé shī kě yǐ gǎi zuò yī fāng zhī shì, zhì zài yī rén, wéi běi miàn shì zhòng." shí yī yuè, shòu xiàn yín qīng guāng lù dài fu jiǎn jiào lì bù shàng shū tài yuán yǐn běi jīng liú shǒu, zhī fǔ shì.
秋,崇韬将兵征蜀,以手书告宪曰:“允中避事久矣,余受命西征,已奏还公 黄阁。”宪报曰:“庖人之代尸祝,所谓非吾事也。”时枢密承旨段徊当权任事, 以宪从龙旧望,不欲宪在朝廷。会孟知祥镇蜀川,选北京留守,徊扬言曰:“北门, 国家根本,非重德不可轻授;今之取才,非宪不可。”趋时者因附徊势,巧中伤之。 又曰:“宪有相业,然国祚中兴,宰相在天子面前,得失可以改作;一方之事,制 在一人,惟北面事重。”十一月,授宪银青光禄大夫、检校吏部尚书、太原尹、北 京留守,知府事。
sì nián èr yuè, zhào zài lǐ rù wèi zhōu. shí xiàn jiā shǔ zài wèi, guān dōng chù rǎo, zài lǐ shàn dài qí jiā, qiǎn rén jī shū zhì tài yuán yòu xiàn. xiàn zhǎn qí shǐ, shū bù fā hán ér zòu. jì ér míng zōng wèi bīng zhòng suǒ jié, zhū jūn lí sàn, dì yuǎn bù zhī shì shí, huò wèi xiàn yuē:" shǔ jūn wèi zhì, luò yáng jiǒng jí, zǒng guǎn yòu shī bīng quán, zhì zài zhū jūn zhī shǒu, yòu wén hé shuò tuī dài, shì ruò shí rán, huò kě jì fǒu?" xiàn yuē:" zhì luàn zhī jī, jiān bù róng fà, yǐ yú suǒ duàn, shì wèi kě zhī. yú wén yào zòng zhī yán, zǒng guǎn dé liàng rén hòu, sù dé shì xīn, yú wù duō yán, zhì cǐ ér yǐ." sì yuè wǔ rì, lǐ cún wò zì luò yáng zhì, kǒu chuán zhuāng zōng mìng, bìng wú shū zhào, wéi yún tiān zǐ shòu yǐ zhǐ jiàn, chuán zhī wèi xìn. zhòng xīn huò zhī, shí shì mò cè. zuǒ yòu xiàn huà yuē:" cún wò suǒ chéng mǎ, yǐ jí qí shì, fù zhào rén móu shì, bì xíng yīn huò, yīn yù jù chéng. níng wǒ fù rén, yí zǎo wèi zhī suǒ, dàn lù lǚ zhèng èr huàn, qiě xì cún wò, xú guān qí biàn, shì wàn quán yǐ." xiàn liáng jiǔ yuē:" wú běn shū shēng, wú jūn gōng ér zhì shēn jí cǐ, yī dàn zì bù yī ér yū jīn zǐ, xiàng lái shì huàn fēi chū tā mén, cǐ huà fēi wú xīn yě. shì gǒu bù jì, yǐ shēn xùn yì." dōng dōu shì lüè zhāng zhāo chuán: zhāo quàn xiàn fèng biǎo míng zōng yǐ quàn jìn, xiàn yuē:" wú shū shēng yě, tiān zǐ wěi yǐ bǎo lí zhī rèn, wú qǐ gǒu shēng zhě hū!" zhāo yuē:" cǐ gǔ zhī dà jié, gōng néng xíng zhī, zhōng chén yě." xiàn jì sǐ, lùn zhě yǐ zhāo néng chéng xiàn zhī jié. yì rì, fú yàn chāo zhū lǚ zhèng, jūn chéng dà luàn, fán piāo dá shǔ. xiàn chū wén yǒu biàn, chū bēn yí zhōu. jì ér yǒu sī jiū qí wěi chéng zhī zuì, sì yuè èr shí sì rì, cì sǐ yú jìn yáng zhī qiān fú yuàn. yòu zǐ níng suí fù zǒu, yì wèi shōu zhě jiā hài. míng zōng jiāo lǐ dà shè, yǒu sī qǐng zhāo xuě, cóng zhī. xiàn shěn jìng guǎ yù, xǐ jù tú shū, jiā shū wǔ qiān juǎn, shì shì zhī yú, shǒu zì kān xiào. shàn tán qín, bù yǐn jiǔ, bīn liáo yàn yǔ, dàn lùn wén xiào yǒng ér yǐ, shì yǒu zhòng zhī.
四年二月,赵在礼入魏州。时宪家属在魏,关东俶扰,在礼善待其家,遣人赍 书至太原诱宪。宪斩其使,书不发函而奏。既而明宗为兵众所劫,诸军离散,地远 不知事实,或谓宪曰:“蜀军未至,洛阳窘急,总管又失兵权,制在诸军之手,又 闻河朔推戴,事若实然,或可济否?”宪曰:“治乱之机,间不容发,以愚所断, 事未可知。愚闻药纵之言,总管德量仁厚,素得士心,余勿多言,志此而已。”四 月五日,李存渥自洛阳至,口传庄宗命,并无书诏,惟云天子授以只箭,传之为信。 众心惑之,时事莫测。左右献画曰:“存渥所乘马,已戢其饰,复召人谋事,必行 阴祸,因欲据城。宁我负人,宜早为之所,但戮吕、郑二宦,且系存渥,徐观其变, 事万全矣。”宪良久曰:“吾本书生,无军功而致身及此,一旦自布衣而纡金紫, 向来仕宦非出他门,此画非吾心也。事苟不济,以身徇义。”《东都事略·张昭传》: 昭劝宪奉表明宗以劝进,宪曰:“吾书生也,天子委以保厘之任,吾岂苟生者乎!” 昭曰:“此古之大节,公能行之,忠臣也。”宪既死,论者以昭能成宪之节。翌日, 符彦超诛吕、郑,军城大乱,燔剽达曙。宪初闻有变,出奔沂州。既而有司纠其委 城之罪,四月二十四日,赐死于晋阳之千佛院。幼子凝随父走,亦为收者加害。明 宗郊礼大赦,有司请昭雪,从之。宪沈静寡欲,喜聚图书,家书五千卷,视事之余, 手自刊校。善弹琴,不饮酒,宾僚宴语,但论文啸咏而已,士友重之。
xiàn zhǎng zǐ shǒu sù, shì jìn, wèi zhì shàng shū.
宪长子守素,仕晋,位至尚书。
wáng zhèng yán, yùn zhōu rén. fù zhì, jì yīn lìng. zhèng yán zǎo gū pín, cóng shā mén xué, gōng shī, mì zhōu cì shǐ hè dé lún lìng guī sú, shǔ jùn zhí. dé lún zhèn qīng zhōu, biǎo wèi tuī guān yí zhèn wèi zhōu, gǎi guān chá pàn guān. zhuāng zōng píng dìng wèi bó, zhèng yán réng jiù zhí rèn, xiǎo xīn duān shèn, yǔ wù wú jìng. cháng wèi tóng zhí sī kōng tǐng suǒ líng, zhèng yán jiàng xīn xià zhī. tǐng zhū, dài wéi jié dù pàn guān. tóng guāng chū, shǒu hù bù shàng shū xìng táng yǐn. shí kǒng qiān wèi zū yōng fù shǐ, cháng wèi zhāng xiàn tǐng tè, bù yù qí lǐng shǐ, nǎi bái guō chóng tāo liú xiàn yú wèi zhōu, qǐng zǎi xiàng dòu lú gé pàn zū yōng. wèi jǐ, fù yǐ lú zhì dài zhī. kǒng qiān bái yún:" qián gǔ zhòng wù, zǎi xiàng shì duō, bù jí liú zhì." yòu yún:" lú zhì pàn èr rì, biàn jiè guān qián, jiē bù kě rèn." yì wèi chóng tāo bì lìng jǐ dài qí rèn, shí wù yì wèi yǔn ér zhǐ, qiān jǔ sàng jiǔ zhī. lǐ shào hóng yuē:" bāng jì guó běn, shí hào yuàn fǔ, fēi zhāng xiàn bù chèn zhí." jí rì zhēng zhī. kǒng qiān duàn huái bái chóng tāo yuē:" bāng jì suī zhòng, zài shì zhōng yǎn qián, dàn dé yī rén wéi shǐ jí kě. wèi bó liù zhōu hù kǒu, tiān xià zhī bàn, wáng zhèng yán cāo shǒu yǒu yú, zhì lì bù zú, ruò cháo tíng rèn shǐ, shù jī yú rén gòng shì ruò zhuān zhì fāng yú, wèi jiàn qí kě. zhāng xiàn cái qì jiān jì, yí yǐ wěi zhī." chóng tāo jí zòu xiàn liú shǒu wèi zhōu, zhēng wáng zhèng yán wèi zū yōng shǐ. zhèng yán zài zhí, zhǔ nuò ér yǐ, quán bǐng chū yú kǒng qiān. zhèng yán bù nài fán hào, bù lǐng zòng héng, chù shì yí wàng, wù lùn yǐ wéi bù kě, jí yǐ kǒng qiān dài zhī, zhèng yán shǒu lǐ bù shàng shū.
王正言,郓州人。父志,济阴令。正言早孤贫,从沙门学,工诗,密州刺史贺 德伦令归俗,署郡职。德伦镇青州,表为推官;移镇魏州,改观察判官。庄宗平定 魏博,正言仍旧职任,小心端慎,与物无竞。尝为同职司空颋所凌,正言降心下之。 颋诛,代为节度判官。同光初,守户部尚书、兴唐尹。时孔谦为租庸副使,常畏张 宪挺特,不欲其领使,乃白郭崇韬留宪于魏州,请宰相豆卢革判租庸。未几,复以 卢质代之。孔谦白云:“钱谷重务,宰相事多,簿籍留滞。”又云:“卢质判二日, 便借官钱,皆不可任。”意谓崇韬必令己代其任,时物议未允而止,谦沮丧久之。 李绍宏曰:“邦计国本,时号怨府,非张宪不称职。”即日征之。孔谦、段徊白崇 韬曰:“邦计虽重,在侍中眼前,但得一人为使即可。魏博六州户口,天下之半, 王正言操守有余,智力不足,若朝廷任使,庶几与人共事;若专制方隅,未见其可。 张宪才器兼济,宜以委之。”崇韬即奏宪留守魏州,征王正言为租庸使。正言在职, 主诺而已,权柄出于孔谦。正言不耐繁浩,簿领纵横,触事遗忘,物论以为不可, 即以孔谦代之,正言守礼部尚书。
sān nián dōng, dài zhāng xiàn wèi xìng táng yǐn, liú shǒu yè dōu. shí wǔ dé shǐ shǐ yàn qióng, jiān shǒu yè dōu, lǐn tǎng chū nà, bīng mǎ zhì zhì, jiē chū yàn qióng, jiàng zuǒ guān lì, yí zhǐ qì shǐ, zhèng yán bù néng yǐ dào yù zhī, dàn zī jū tīng mìng. zhì shì, bèi zhōu shù bīng luàn, rù wèi zhōu, yàn qióng wàng fēng bài zǒu, luàn bīng piāo jié fāng shì. zhèng yán cù zhào shū lì xiě zòu zhāng, jiā rén yuē:" zéi yǐ shā rén zòng huǒ, dū chéng yǐ xiàn, hé zòu zhī yǒu." shì rì, zhèng yán yǐn zhū liáo zuǒ yè zhào zài lǐ, tōng jiàn: zhèng yán suǒ mǎ, bù néng dé, nǎi shuài liáo zuǒ bù chū fǔ mén yè zài lǐ. wàng chén zài bài qǐng zuì. zài lǐ yuē: " shàng shū zhòng dé, wù zì bēi qū, yú shòu guó ēn, yǔ shàng shū gòng shì, dàn sī guī zhī zhòng, cāng cù jiàn pò ěr." yīn bài zhèng yán, hòu jiā wèi fǔ. míng zōng jí wèi, zhèng yán qiú wèi píng lú jūn xíng jūn sī mǎ, yīn yǐ shòu zhī, jìng zú yú rèn.
三年冬,代张宪为兴唐尹,留守鄴都。时武德使史彦琼,监守鄴都,廪帑出纳, 兵马制置,皆出彦琼,将佐官吏,颐指气使,正言不能以道御之,但趑趄听命。至 是,贝州戍兵乱,入魏州,彦琼望风败走,乱兵剽劫坊市。正言促召书吏写奏章, 家人曰:“贼已杀人纵火,都城已陷,何奏之有。”是日,正言引诸僚佐谒赵在礼, 《通鉴》:正言索马,不能得,乃帅僚佐步出府门谒在礼。望尘再拜请罪。在礼曰: “尚书重德,勿自卑屈,余受国恩,与尚书共事,但思归之众,仓卒见迫耳。”因 拜正言,厚加慰抚。明宗即位,正言求为平卢军行军司马,因以授之,竟卒于任。
hú zhuāng, lǐ bù shàng shū céng zhī sūn. biàn jiāng yáng shī hòu zhī zhèn wèi zhōu, zhuāng yǔ fù shǐ lǐ sì yè yǒu jiù, yīn wǎng yī zhī, jiàn shòu guì xiāng lìng. jí zhāng yàn zhī luàn, sì yè yù hài, zhuāng bà zhì, kè yú wèi zhōu. zhuāng zōng chū zhì, zhuāng yè jiàn, qiú jiǎ guān, sī kōng tǐng yǐ qí jū guān tān zhuó, bù dé diào zhě jiǔ zhī. shí sān nián, zhuāng zōng hái tài yuán, zhuāng hòu yú lí tíng yè zhě bù nèi, nǎi pái tà ér rù, yuē:" chén běn cháo gōng qīng zǐ sūn, cóng bīng zhì cǐ. diàn xià bǐ xí táng zuò, qín qiú yīng jùn, yǐ zhuàng bà tú. chén suī bù cái, bǐ yú jìn jiǔ jiǔ, nà shù diāo tóu xū, yì suǒ shù jī. ér jī lǚ lěi nián, zhí shì zhě bù chuí gù lù, chén bù néng fù hǎi chù shù, zǒu hú shì yuè, jīn rì guī sǐ yú diàn xià yě!" zhuāng zōng è rán yuē: " gū wèi zhī zhī, hé zhì rú shì!" cì jiǔ shí wèi qiǎn zhī, wèi guō chóng tāo yuē:" biàn yǔ nǐ yì." shì suì, shǔ guǎn yì xún guān. wèi jǐ, shòu jiān chá yù shǐ lǐ xíng, qiān jié dù xún guān, cì fēi yú dài xún lì tuī guān jiǎn jiào yuán wài láng. zhuāng xué shū wú shī fǎ, gōng shī fēi zuò zhě, pì yú tí bì, suǒ zhì gōng tíng sì guàn, bì shū jué lǐ, rén huò jī zhī, bù yǐ wéi kuì. shí sì zhèn mù bīn jiē jīn zǐ, zhuāng dú chǐ yín ài. shí qī nián, zhuāng zōng zì wèi zhōu zhī dé shèng, yǔ bīn liáo chéng lóu jiàn bié, jì ér qún liáo lí xí, zhuāng dú liú, xiàn shī sān piān, yì zài zhāng fú. zhuāng zōng jǔ dà zhōng shǔ zhuāng yuē: " yuán wài néng jiào cǐ hū?" zhuāng yǐn jiǔ sù shǎo, lüè wú nán sè, wèi zhī yī jǔ ér jiào, zhuāng zōng jí jiě zǐ páo cì zhī. tóng guāng chū, yǐ zhuāng wèi jǐ shì zhōng, cóng xìng luò yáng. shí lián nián dà shuǐ, bǎi guān duō jiǒng, zhuāng qiú wèi xiāng zhōu fù shǐ. sì nián, luò yáng biàn rǎo, jié dù shǐ liú xùn yǐ sī fèn zú zhuāng, wū zòu yún zhuāng yù móu luàn, rén shì yuān zhī.
胡装,礼部尚书曾之孙。汴将杨师厚之镇魏州,装与副使李嗣业有旧,因往依 之,荐授贵乡令。及张彦之乱,嗣业遇害,装罢秩,客于魏州。庄宗初至,装谒见, 求假官,司空颋以其居官贪浊,不得调者久之。十三年,庄宗还太原,装候于离亭; 谒者不内,乃排闼而入,曰:“臣本朝公卿子孙,从兵至此。殿下比袭唐祚,勤求 英俊,以壮霸图。臣虽不才,比于进九九,纳竖刁、头须,亦所庶几。而羁旅累年, 执事者不垂顾录,臣不能赴海触树,走胡适越,今日归死于殿下也!”庄宗愕然曰: “孤未之知,何至如是!”赐酒食慰遣之,谓郭崇韬曰:“便与拟议。”是岁,署 馆驿巡官。未几,授监察御史里行,迁节度巡官,赐绯鱼袋;寻历推官、检校员外 郎。装学书无师法,工诗非作者,僻于题壁,所至宫亭寺观,必书爵里,人或讥之, 不以为愧。时四镇幕宾皆金紫,装独耻银艾。十七年,庄宗自魏州之德胜,与宾僚 城楼饯别,既而群僚离席,装独留,献诗三篇,意在章服。庄宗举大钟属装曰: “员外能釂此乎?”装饮酒素少,略无难色,为之一举而釂,庄宗即解紫袍赐之。 同光初,以装为给事中,从幸洛阳。时连年大水,百官多窘,装求为襄州副使。四 年,洛阳变扰,节度使刘训以私忿族装,诬奏云装欲谋乱,人士冤之。
cuī yí sūn, xīn táng shū zǎi xiàng shì xì biǎo: yí sūn zì bó chuí. zǔ yuán liàng, zuǒ sàn qí cháng shì. shì xì biǎo: yuán liàng, zì huì sūn, guó zhōu cì shǐ. fù chú yán, lù zhōu pàn guān. yí sūn yǐ mén zú dēng jìn shì dì, yǐ jiān chá shēng cháo, lì qīng zī měi zhí. jí wèi shěng láng, shǐ yú jiāng nán huí, yǐ tuó zhuāng yíng bié shù yú hàn shàng zhī gǔ chéng, tuì jū zì fèng. qīng jiāng zhī shàng, lǜ zhú biàn yě, xiá jìng nóng mì, wéi zhōu qǔ àn, rén mò zào yān, shí rén shén gāo zhī. jí lǐ zhèn biǎn jūn zhōu, yí sūn qū fèng zhī. zhèn rù cháo, yí sūn lèi qiān chéng láng. tóng guāng chū, chú lì bù shì láng, quán xuǎn shū miù, biǎn guān sāi dì, chí yì zhì lù zhōu, zhì shū yú fǔ shuài kǒng qíng yuē:" shí wǔ nián gǔ chéng shān lǐ, zì wèi yì rén èr qiān lǐ shā sāi tú zhōng, jīn wèi zhú kè." qíng yǐ qí nián bā shí, zòu liú fǔ xià. míng nián, liàng yí zé zhōu sī mǎ, yù shè hái jīng. zǎi xiàng zhèng jué yǐ yīn qī zhī fēn, fù nǐ lì bù shì láng, tiān guān rèn zhòng, hūn mào wǎng zhī, hòu qiān lǐ bù shàng shū, zhì shì ér zú. běi mèng suǒ yán: cuī yí sūn nián guò bā shí, qiú jìn bù xiū, náng tuó zhī zī, sù yǒu zhù jī, xìng hǎo gān rén, xǐ de xiǎo huì. yǒu zi sān rén, zì yí sūn zuǒ jiàng zhī hòu, gè yú jiù yè zhēng fēn qí lì, gān zhǐ yī yào, mò yǒu fèng zhě. yí sūn yǐ shū zé zhī yún:" shēng yǒu míng jūn zǎi xiàng, sǐ yǒu tiān cáo dì fǔ, wú suī kǎo zhōng, qǐ fàng rǔ yé!"
崔贻孙,《新唐书·宰相世系表》:贻孙字伯垂。祖元亮,左散骑常侍。《世 系表》:元亮,字晦孙,虢州刺史。父刍言,潞州判官。贻孙以门族登进士第,以 监察升朝,历清资美职。及为省郎,使于江南回,以橐装营别墅于汉上之谷城,退 居自奉。清江之上,绿竹遍野,狭径浓密,维舟曲岸,人莫造焉,时人甚高之。及 李振贬均州,贻孙曲奉之。振入朝,贻孙累迁丞郎。同光初,除吏部侍郎,铨选疏 谬,贬官塞地,驰驿至潞州,致书于府帅孔勍曰:“十五年谷城山里,自谓逸人; 二千里沙塞途中,今为逐客。”勍以其年八十,奏留府下。明年,量移泽州司马, 遇赦还京。宰相郑珏以姻戚之分,复拟吏部侍郎,天官任重,昏耄罔知,后迁礼部 尚书,致仕而卒。《北梦琐言》:崔贻孙年过八十,求进不休,囊橐之资,素有贮 积,性好干人,喜得小惠。有子三人,自贻孙左降之后,各于旧业争分其利,甘旨 医药,莫有奉者。贻孙以书责之云:“生有明君宰相,死有天曹地府,吾虽考终, 岂放汝耶!”
mèng gǔ, wèi zhōu rén. zhuāng zōng chū dìng wèi bó, xuǎn gàn lì yǐ jì bīng fù, yǐ gǔ wèi dù zhī kǒng mù guān. míng zōng shí, wèi xíng míng jié dù shǐ, měi qǔ yì chéng yíng, míng zōng shén dé zhī. jí kǒng qiān zhuān diǎn jūn fù, zhēng dū kē jí, míng zōng cháng qiè chǐ. jí jí wèi, gǔ zì zū yōng gōu guān zhuó wèi kè shěng fù shǐ shū mì chéng zhǐ, qiān sān sī fù shǐ, chū wèi xiāng zhōu cì shǐ. huì fàn yán guāng zài qiān shū mì, nǎi zhēng gǔ wèi sān sī shǐ. chū, gǔ yǒu jì huà zhī néng, jí zhuān zhǎng bāng fù, cāo gē yī wéi, míng yù dùn jiǎn. qī nián fā jí, qiú wài rèn, réng shòu xǔ zhōu jié dù shǐ. xiè ēn tuì, dì mù sòng zhī, gù wèi shì chén yuē: " mèng gǔ zhǎng sān sī jǐ nián, dé zhì fāng zhèn?" fàn yán guāng zòu yuē:" gǔ yú tóng guāng shì yǐ wèi sān sī gōu guān, tiān chéng chū wèi sān sī fù shǐ, chū cì xiāng zhōu, rù pàn sān sī yòu èr nián." dì yuē:" gǔ yǐ gàn shì, jù zhì fāng zhèn, zhēng bù miǎn zhān." gǔ yǔ yán guāng jù wèi rén, hòu xiāng jié tuō, jì yán guāng zhǎng shū wù, yuán yǐn pàn sān sī, yòu zhì jié yuè, míng zōng zhī zhī, gù yǐ cǐ yán jī zhī. dào rèn wèi zhōu suì, zú. zèng tài fù.
孟鹄,魏州人。庄宗初定魏博,选干吏以计兵赋,以鹄为度支孔目官。明宗时, 为邢洺节度使,每曲意承迎,明宗甚德之。及孔谦专典军赋,徵督苛急,明宗尝切 齿。及即位,鹄自租庸勾官擢为客省副使、枢密承旨,迁三司副使,出为相州刺史。 会范延光再迁枢密,乃征鹄为三司使。初,鹄有计画之能,及专掌邦赋,操割依违, 名誉顿减。期年发疾,求外任,仍授许州节度使。谢恩退,帝目送之,顾为侍臣曰: “孟鹄掌三司几年,得至方镇?”范延光奏曰:“鹄于同光世已为三司勾官,天成 初为三司副使,出刺相州,入判三司又二年。”帝曰:“鹄以干事,遽至方镇,争 不勉旃。”鹄与延光俱魏人,厚相结托,暨延光掌枢务,援引判三司,又致节钺, 明宗知之,故以此言讥之。到任未周岁,卒。赠太傅。
sūn yuè, jì zhōu rén yě. qiáng gàn yǒu cái yòng, lì fǔ wèi yòu zhí. tiān chéng zhōng, wèi yǐng yào èr zhōu cì shǐ láng zhōu tuán liàn shǐ, suǒ zhì chēng zhì, qiān fèng zhōu jié dù shǐ. shòu dài guī jīng, qín wáng cóng róng yù yǐ yuè wèi yuán shuài fǔ dōu yā yá, shì wèi xíng, féng yūn jǔ wèi sān sī shǐ, shí yù mì móu. zhū féng huàn cóng róng zhī zì héng, yuè céng jí yán qí huò zhī duān, kāng yì chéng wén zhī bù yuè. jí cóng róng bài, yì chéng zhào yuè tóng zhì hé nán fǔ jiǎn yuè fǔ cáng. shí fēn rǎo wèi dìng, yì chéng mì qiǎn qí shì shè zhī, yuè zǒu zhì tōng lì fāng, wèi qí shì suǒ hài, shí yǔ bù shí jiē tòng zhī.
孙岳,冀州人也。强干有才用,历府卫右职。天成中,为颍耀二州刺史、阆州 团练使,所至称治,迁凤州节度使。受代归京,秦王从荣欲以岳为元帅府都押衙, 事未行,冯赟举为三司使,时预密谋。硃、冯患从荣之恣横,岳曾极言其祸之端, 康义诚闻之不悦。及从荣败,义诚召岳同至河南府检阅府藏。时纷扰未定,义诚密 遣骑士射之,岳走至通利坊,为骑士所害,识与不识皆痛之。
zi liǎn, lì zhū wèi jiāng jūn fān kǔn jié dù fù shǐ.
子琏,历诸卫将军、籓阃节度副使。
zhāng yán lǎng, biàn zhōu kāi fēng rén yě. shì liáng, yǐ zū yōng lì wèi yùn zhōu liáng liào shǐ. míng zōng kè yùn zhōu, dé yán lǎng, fù yǐ wéi liáng liào shǐ, hòu xǐ zhèn xuān wǔ chéng dé, yǐ wéi yuán cóng kǒng mù guān. cháng xīng yuán nián, shǐ zhì sān sī shǐ, bài yán lǎng tè jìn gōng bù shàng shū, chōng zhū dào yán tiě zhuǎn yùn děng shǐ, jiān pàn hù bù dù zhī shì, zhào yǐ yán lǎng chōng sān sī shǐ. mò dì jí wèi, shòu lǐ bù shàng shū, jiān zhōng shū shì láng píng zhāng shì pàn sān sī. yán lǎng zài shàng biǎo cí yuē:
张延朗,汴州开封人也。事梁,以租庸吏为郓州粮料使。明宗克郓州,得延朗, 复以为粮料使,后徙镇宣武、成德,以为元从孔目官。长兴元年,始置三司使,拜 延朗特进、工部尚书,充诸道盐铁转运等使,兼判户部度支事,诏以延朗充三司使。 末帝即位,授礼部尚书,兼中书侍郎、平章事、判三司。延朗再上表辞曰:
chén làn chéng yǔ lù, zhuó chù jūn héng, jiān dāo xuǎn bù zhī xián, réng zhǎng jì sī zhī zhòng. kuàng zhōng shěng wén zhāng zhī dì, hóng lú táo zhù zhī mén, chén zì chuāi liàng, hé yǐ dāng chù. shì yǐ jì chén zhāng biǎo, dié gòng qíng chéng, qǐ qǐng ruì ēn, miǎn yí cháo lùn. qǐ wèi yù pī lèi jiàng, shèng zhǐ bù yí, jué yǐ cǐ guān, wěi chén fēi qì, suǒ yǐ qiáng shōu tì sì, miǎn è zhēng zhōng, zhòng sī shì shàng zhī mén, xì liào jìn zhōng zhī lù. qiè yǐ wèi gāo zé wēi zhì, chǒng jí zé bàng shēng, jūn chén mò bǎo yú chū zhōng, fēn yì nán fáng yú huǐ yù. chén ruò bǎo zī zhòng rèn, wàng bǐ zhì gōng, xùn qíng ér yǐ miǎn shì fēi, tōu ān ér yǐ gù fù guì, zé nèi qī xīn fǔ, wài fù shèng cháo, hé yǐ bào jūn fù zhī dà ēn, wàng zǐ sūn zhī yán qìng. chén ruò dàn xíng wáng dào, wéi shǒu guó zhāng, rèn rén bì qǔ dāng cái, jué shì xū yī zhèng lǐ, què wéi xíng shì, jiān sāi xìng mén, zé kě yǐ zhèn jǔ hóng gāng, mí fèng dà huà, zhù bì xià hán róng zhī zé, zhāng guó jiā zhì lǐ zhī fēng, rán ér chán xié zhě bì qǐ hàn cí, zēng jí zhě níng wú bàng yì, huò lǜ zhì zūn wèi xī, qún bàng nán míng, bù gēng bá běn xún yuán, biàn qí gān xiá shòu diàn, chén xīn kě rěn, chén chǐ kě xiāo. zhǐ kǒng shān lín cǎo zé zhī rén, chēng liáng shèng zhì guān lǚ xuān shang zhī shì, qīng màn cháo tíng.
臣滥承雨露,擢处钧衡,兼叨选部之衔,仍掌计司之重。况中省文章之地,洪 炉陶铸之门,臣自揣量,何以当处。是以继陈章表,叠贡情诚,乞请睿恩,免贻朝 论。岂谓御批累降,圣旨不移,决以此官,委臣非器,所以强收涕泗,勉遏怔忪, 重思事上之门,细料尽忠之路。窃以位高则危至,宠极则谤生,君臣莫保于初终, 分义难防于毁誉。臣若保兹重任,忘彼至公,徇情而以免是非,偷安而以固富贵, 则内欺心腑,外负圣朝,何以报君父之大恩,望子孙之延庆。臣若但行王道,惟守 国章,任人必取当才,决事须依正理,确违形势,坚塞幸门,则可以振举宏纲,弥 缝大化,助陛下含容之泽,彰国家至理之风,然而谗邪者必起憾词,憎嫉者宁无谤 议,或虑至尊未悉,群谤难明,不更拔本寻源,便俟甘瑕受玷,臣心可忍,臣耻可 消。只恐山林草泽之人,称量圣制;冠履轩裳之士,轻慢朝廷。
chén yòu yǐ guó jì yī sī, zhǎng qí jīng fèi, lì quán èr wù, zhí zài jùn shōu. jiāng yù yǎng sì hǎi zhī pín mín, wú guò báo fù shàn liù jūn zhī jìn shì, yòu jí fēng chǔ. lì hài xiāng suí, qǔ yǔ nán zhuó, ruò shǐ qìng shān cǎi mù, jié zé qiú yú, zé dì guān zhī jiào huà bù xíng, guó běn zhī shāng cán yì shén, qǔ yuàn qián shǒu, shì dú huáng fēng. kuàng zhū dào suǒ zhēng fù zū, suī duō shù é, shí féng shuǐ hàn, huò yù chóng shuāng, qí jiān zé yǒu jiǎn wú tiān, suǒ zài yòu shēn táo xì qiàn. nǎi zhì jūn chǔ guān fèng, cháng jí jí yú gōng xū xià shuì qiū zū, měi xuán xuán yú jì xù. kuàng jīn nèi wài cāng kù, duō shì qìng kōng yuǎn jìn shēng mín, huò wén jī qiàn. fú wéi cháo tíng shàng tiān jūn é, gèng yì shī tú, fēi shí zhī bó dí nán wéi, yì rì zhī qū fēn zhuǎn dà. qiè lǜ nián zhī yǒu quē, guó jì kě yōu. wàng bì xià jié lì wài zhī pò chú, fàng zhū xiàng yǐ jiǎn shěng, bù tiān rǒng shí, qiě zhǐ xīn bīng, wù jí qù fán, yǐ kuān jīng fèi, jiǎn shē cóng jiǎn, jiàn qí fēng yíng, zé qū zhě zhī ēn, pàn zhě cóng huà, mǐ bīng yǒu rì, fù sú kě qī.
臣又以国计一司,掌其经费,利权二务,职在捃收。将欲养四海之贫民,无过 薄赋;赡六军之劲士,又藉丰储。利害相随,取与难酌,若使罄山采木,竭泽求鱼, 则地官之教化不行,国本之伤残益甚,取怨黔首,是黩皇风。况诸道所征赋租,虽 多数额,时逢水旱,或遇虫霜,其间则有减无添,所在又申逃系欠。乃至军储官俸, 常汲汲于供须;夏税秋租,每悬悬于继续。况今内外仓库,多是罄空;远近生民, 或闻饥歉。伏惟朝廷尚添军额,更益师徒,非时之博籴难为,异日之区分转大。窃 虑年支有阙,国计可忧。望陛下节例外之破除,放诸项以俭省,不添冗食,且止新 兵,务急去繁,以宽经费,减奢从俭,渐俟丰盈,则屈者知恩,叛者从化,弭兵有 日,富俗可期。
chén yòu wén zhì mín shàng qīng, wéi zhèng wù yì, yì zé fán kē bìng qù, qīng zé piān dǎng wú shī. ruò zé qí liáng mù, wěi zài zhèng rén, zé jìng nèi zhēng lí, bì huò sū xī, guān zhōng cāng kù, yì jué qīn qī. fú wàng jiè jiàn zài zhī chù guān, wú guāi fǔ sú zé jiāng lái zhī lì shì, gèng shěn qiú xián. tǎng yī yī de rén, zé nóng wú suǒ kǔ rén rén zhì lǐ, zé guó fù hé yōu. dàn fèng gōng shàn zhèng zhě, bù xī zhòng chóu mèi lǐ wú gōng zhě, wù bān hòu fèng. yì zhāng yǒu dào, jiān jué xùn qíng. fú wàng bì xià, niàn chén bù lù zhī qián yán, mǐn chén jīng yōu yú hòu huàn, chá chén yú zhí, dù bǐ chán xié, chén jí dàn fù tiān xīn, bù fáng rén kǒu, shù jī wàn yī, yǎng dá shèng míng.
臣又闻治民尚清,为政务易,易则烦苛并去,清则偏党无施。若择其良牧,委 在正人,则境内蒸黎,必获苏息,官中仓库,亦绝侵欺。伏望诫见在之处官,无乖 抚俗;择将来之莅事,更审求贤。傥一一得人,则农无所苦;人人致理,则国复何 忧。但奉公善政者,不惜重酬;昧理无功者,勿颁厚俸。益彰有道,兼绝徇情。伏 望陛下,念臣布露之前言,闵臣惊忧于后患,察臣愚直,杜彼谗邪,臣即但副天心, 不防人口,庶几万一,仰答圣明。
mò dì yōu zhào dá zhī, zhào yú biàn diàn, wèi zhī yuē:" qīng suǒ lùn zòu, shēn zhōng shí bìng, xíng zhī qiè yán, pō jiù zhèn shī. guó jì shì zhòng, rì dé shāng liáng, wú láo guò lǜ yě." yán lǎng bù dé yǐ ér chéng mìng.
末帝优诏答之,召于便殿,谓之曰:“卿所论奏,深中时病,形之切言,颇救 朕失。国计事重,日得商量,无劳过虑也。”延朗不得已而承命。
yán lǎng yǒu xīn jì, shàn lǐ fán jù. jìn gāo zǔ zài tài yuán, cháo tíng cāi jì, bù yù lìng yǒu jī jù, xì guān cái huò liú shǐ zhī wài, yán lǎng xī qiǎn qǔ zhī, jìn gāo zǔ shēn xián qí shì. jí jìn yáng qǐ bīng, mò dì yì qīn zhēng, rán yì cǎi fú lùn, bù néng guǒ jué yán lǎng dú pái zhòng yì, qǐng mò dì běi xíng, shí zhě wěi zhī. jìn gāo zǔ rù luò, sòng tái yù yǐ zhū zhī. qí hòu yǐ xuǎn qiú jì shǐ, nán de qí rén, shén zhuī huǐ yān.
延朗有心计,善理繁剧。晋高祖在太原,朝廷猜忌,不欲令有积聚,系官财货 留使之外,延朗悉遣取之,晋高祖深衔其事。及晋阳起兵,末帝议亲征,然亦采浮 论,不能果决;延朗独排众议,请末帝北行,识者韪之。晋高祖入洛,送台狱以诛 之。其后以选求计使,难得其人,甚追悔焉。
liú yán hào, yīng zhōu hún yuán rén. zǔ jiàn lì, fù mào chéng, jiē yǐ jūn gōng tuī wèi biān jiāng. yán hào jí liú hòu zhī dì yě. mò dì zhèn fèng xiáng, shǔ yán hào yuán suí dōu xiào, zòu jiā jiǎn jiào hù bù shàng shū. qīng tài yuán nián, chú gōng yuàn shǐ, jiā jiǎn jiào sī kōng. é gǎi xuān huī nán yuàn shǐ jiǎn jiào sī tú. èr nián, qiān shū mì shǐ tài bǎo, chū wèi yè dōu liú shǒu jiǎn jiào tài fù. yán hào yù jūn shī zhèng, wèi tún jiāng zhāng lìng zhāo suǒ zhú, chū bēn xiāng zhōu, xún zhào tíng suǒ rèn. jí jìn gāo zǔ rù luò, yán hào táo nì lóng mén guǎng huà sì, shù rì, zì jīng ér sǐ. yán hào shǐ yǐ hòu qī zì fān dǐ chū rù zuǒ yòu, shén yǐ wēn hòu jiàn chēng, gù mò dì sì wèi zhī hòu, wěi jū jìn mì. jí chū zhèn dà míng, ér suǒ zhí yī biàn, lüè rén cái huì, nà rén yuán zhái, jù gē tóng wèi cháng yè zhī yǐn, ér sān jūn suǒ gěi bù shí, nèi wài yuàn zhī, yīn wèi lìng zhāo suǒ zhú. shí zhí zhèng yǐ yán hào shī shǒu, qǐng jǔ jiù zhāng, mò dì yǐ liú hòu nèi zhèng zhī gù, zhǐ cóng bà miǎn ér yǐ, yóu shì qīng tài zhī zhèng bì yǐ.
刘延皓,应州浑元人。祖建立,父茂成,皆以军功推为边将。延皓即刘后之弟 也。末帝镇凤翔,署延皓元随都校,奏加检校户部尚书。清泰元年,除宫苑使,加 检校司空。俄改宣徽南院使、检校司徒。二年,迁枢密使、太保,出为鄴都留守、 检校太傅。延皓御军失政,为屯将张令昭所逐,出奔相州,寻诏停所任。及晋高祖 入洛,延皓逃匿龙门广化寺,数日,自经而死。延皓始以后戚自籓邸出入左右,甚 以温厚见称,故末帝嗣位之后,委居近密。及出镇大名,而所执一变,掠人财贿, 纳人园宅,聚歌僮为长夜之饮,而三军所给不时,内外怨之,因为令昭所逐。时执 政以延皓失守,请举旧章,末帝以刘后内政之故,止从罢免而已,由是清泰之政弊 矣。
liú yán lǎng, sòng zhōu yú chéng rén yě. mò dì zhèn hé zhōng shí, wèi yùn chéng mǎ bù dōu yú hòu, hòu nà wèi fù xīn. jí zhèn fèng xiáng, shǔ wèi kǒng mù lì. mò dì jiāng tú qǐ yì, wèi hàn yù zhī bèi, yán lǎng jì gōng sī sù bó, yǐ shàn qí jí. jí xī shī nà xiáng, mò dì fù luò, jiē wú suǒ quē yān, mò dì shén shǎng zhī. qīng tài chū, chú xuān huī běi yuàn shǐ, é yǐ liú yán hào shǒu yè, gǎi fù shū mì shǐ, lèi guān zhì jiǎn jiào tài fù. shí fáng hào wèi shū mì shǐ, dàn gāo zhěn xián mián, qǐ zòu chú shòu, yī guī yán lǎng, yóu shì de zhì. fán fān hóu jùn mù, zì wài rù zhě, bì xiān lù yán lǎng, hòu yì jìn gòng, lù hòu zhě xiān jū nèi dì, lù báo zhě wǎn chū biān fān, gù zhū jiàng lǚ yǒu yuàn shàn, mò dì bù néng chá zhī. jí jìn gāo zǔ rù luò, yán lǎng jiāng cuàn yú nán shān, yǔ cóng zhě shù bèi, guò qí sī dì, zhǐ ér tàn yuē:" wǒ yǒu qián sān shí wàn guàn jù yú cǐ, bù zhī wèi hé rén suǒ de." qí yú àn rú cǐ. xún bǔ ér shā zhī.
刘延朗,宋州虞城人也。末帝镇河中时,为郓城马步都虞候,后纳为腹心。及 镇凤翔,署为孔目吏。末帝将图起义,为捍御之备,延朗计公私粟帛,以赡其急。 及西师纳降,末帝赴洛,皆无所阙焉,末帝甚赏之。清泰初,除宣徽北院使,俄以 刘延皓守鄴,改副枢密使,累官至检校太傅。时房皓为枢密使,但高枕闲眠,启奏 除授,一归延朗,由是得志。凡籓侯郡牧,自外入者,必先赂延朗,后议进贡,赂 厚者先居内地,赂薄者晚出边籓,故诸将屡有怨讪,末帝不能察之。及晋高祖入洛, 延朗将窜于南山,与从者数辈,过其私第,指而叹曰:“我有钱三十万贯聚于此, 不知为何人所得。”其愚暗如此。寻捕而杀之。