guāng huà yuán nián zhēng yuè, dì qiǎn gé cóng zhōu tǒng zhū jiāng lüè dì yú shān dōng, suì cì yú xíng míng. sān yuè, zhāo zōng yǐ dì jiān lǐng tiān píng jūn jié dù shǐ, yú rú gù. sì yuè, cāng zhōu jié dù shǐ lú tíng yàn wèi yàn jūn suǒ gōng, qì chéng bēn yú wèi, wèi rén sòng yú biàn. shì yuè, dì yǐ dà jūn zhì jù lù, tún yú chéng xià, bài jìn jūn wàn yú zhòng yú qīng shān kǒu, fú mǎ qiān yú pǐ. dīng mǎo, qiǎn cóng zhōu fēn bīng gōng míng zhōu, zhǎn cì shǐ xíng shàn yì, qín jiāng wǔ shí yú rén. wǔ yuè jǐ sì, xíng zhōu cì shǐ mǎ shī sù qì chéng dùn qù. xīn wèi, cí zhōu cì shǐ yuán fèng tāo zì jǐng ér sǐ. wǔ rì zhī nèi, lián xià sān zhōu. yīn yǐ gé cóng zhōu jiān xíng zhōu zhāo yì jūn jié dù shǐ liú hòu, dì suì bān shī. shì shí, xiāng zhōu jié dù shǐ zhào kuāng níng wén dì jūn yǒu qīng kǒu zhī bài, mì fù yú huái yí. qī yuè, dì qiǎn shì shū cóng lǜ shī fá zhī. wèi jǐ, mì zhōu cì shǐ zhào fán yuè yōng lái jiàng suí zhōu cì shǐ zhào kuāng lín lín zhèn jiù qín.
光化元年正月,帝遣葛從周統諸將略地於山東,遂次於邢、洺。三月,昭宗以 帝兼領天平軍節度使,余如故。四月,滄州節度使盧廷彥為燕軍所攻,棄城奔於魏, 魏人送於汴。是月,帝以大軍至鉅鹿,屯於城下,敗晉軍萬餘眾於青山口,俘馬千 余匹。丁卯,遣從周分兵攻洺州,斬刺史邢善益,擒將五十餘人。五月己巳,邢州 刺史馬師素棄城遁去。辛未,磁州刺史袁奉滔自剄而死。五日之內,連下三州。因 以葛從周兼邢州昭義軍節度使留後,帝遂班師。是時,襄州節度使趙匡凝聞帝軍有 清口之敗,密附於淮夷。七月,帝遣氏叔琮率師伐之。未幾,泌州刺史趙璠越墉來 降;隨州刺史趙匡琳臨陣就擒。
èr nián zhēng yuè, huái nán yáng xíng mì jǔ quán wú zhī zhòng, jīng jiǎ wǔ wàn, yǐ fá xú zhōu, dì lǐng dà jūn yù zhī. xíng mì wén dì qīn zhēng, nǎi shōu jūn ér tuì. shí yōu zhōu jié dù shǐ liú rén gōng dà jǔ fān hàn bīng hào shí wàn yǐ fá wèi, suì gōng xiàn bèi zhōu, zhōu mín wàn yú hù, wú shǎo zhǎng xī tú zhī. jìn gōng wèi zhōu, wèi rén lái qǐ shī, dì qiǎn zhū yǒu lún zhāng cún jìng lǐ sī ān děng xiān tún yú nèi huáng, dì suì qīn zhēng. sān yuè, yǔ yàn jūn zhàn yú nèi huáng běi, yàn jūn dà bài, shā èr wàn yú zhòng, duó mǎ èr qiān yú pǐ, qín dōu jiāng dān wú dí yǐ xià qī shí yú rén. tōng jiàn: dān kě jí, yōu zhōu xiāo jiāng, hào dān wú dí. shì yuè, gé cóng zhōu zì shān dōng lǐng qí bù zhòng, chí yǐ jiù wèi. yì rì, chéng shèng, zhū jiāng zhāng cún jìng yǐ xià lián pò bā zhài, suì zhú yàn jūn, běi zhì yú lín qīng, yōng qí cán kòu yú yù hé, nì sǐ zhě shén zhòng. rén gōng bēn yú cāng zhōu. liù yuè, dì biǎo dīng huì wèi lù zhōu jié dù shǐ, yǐ lǐ hǎn zhī jí jí gù yě. yòu qiǎn gé cóng zhōu yóu gù zhèn lù rù yú lù zhōu, yǐ yuán dīng huì. qī yuè rén chén shuò, hǎi zhōu chén hàn bīn yōng suǒ bù sān qiān bēn yú huái nán. wù xū, jìn rén xiàn zé zhōu. dì qiǎn zhào gé cóng zhōu yú lù, liú hè dé lún yǐ shǒu zhī. wèi jǐ, dé lún wèi jìn rén suǒ bī, suì qì lù ér guī, yóu shì lù zhōu fù wèi jìn rén suǒ yǒu. shí yī yuè, shǎn zhōu dōu jiāng zhū jiǎn shā liú hòu lǐ fán, zì chēng liú hòu, sòng kuǎn yú dì.
二年正月,淮南楊行密舉全吳之眾,精甲五萬,以伐徐州,帝領大軍御之。行 密聞帝親征,乃收軍而退。時幽州節度使劉仁恭大舉蕃漢兵號十萬以伐魏,遂攻陷 貝州,州民萬餘戶,無少長悉屠之。進攻魏州,魏人來乞師,帝遣硃友倫、張存敬、 李思安等先屯於內黃,帝遂親征。三月,與燕軍戰於內黃北,燕軍大敗,殺二萬餘 眾,奪馬二千餘匹,擒都將單無敵已下七十餘人。《通鑑》:單可及,幽州驍將, 號單無敵。是月,葛從周自山東領其部眾,馳以救魏。翼日,乘勝,諸將張存敬以 下連破八寨,遂逐燕軍,北至於臨清,壅其殘寇於御河,溺死者甚眾。仁恭奔於滄 州。六月,帝表丁會為潞州節度使,以李罕之疾亟故也。又遣葛從周由固鎮路入於 潞州,以援丁會。七月壬辰朔,海州陳漢賓擁所部三千奔於淮南。戊戌,晉人陷澤 州。帝遣召葛從周於潞,留賀德倫以守之。未幾,德倫為晉人所逼,遂棄潞而歸, 由是潞州復為晉人所有。十一月,陝州都將硃簡殺留後李璠,自稱留後,送款於帝。
sān nián sì yuè, qiǎn gé cóng zhōu yǐ yǎn yùn huá wèi zhī shī fá cāng zhōu. wǔ yuè gēng yín, gōng dé zhōu, bá zhī, xiāo cì shǐ fù gōng hé yú chéng shàng. jǐ hài, jìn gōng fú yáng. liù yuè, yàn shuài liú rén gōng dà jǔ lái yuán, cóng zhōu yǔ zhū jiāng nì zhàn yú gān níng jūn lǎo yā dī, dà pò zhī, shā wàn yú zhòng, fú qí jiāng zuǒ mǎ shèn jiāo yǐ xià bǎi yú rén. jì ér yǐ lián yǔ, suì bān shī. bā yuè, hé dōng qiǎn lǐ jìn tōng xí xiàn míng zhōu, zhí cì shǐ zhū shào zōng. dì qiǎn gé cóng zhōu zì yè xiàn dù zhāng shuǐ, tún yú huáng lóng zhèn, qīn lǐng zhōng jūn shè míng ér zhài jìn rén jù ér xiāo dùn, míng zhōu fù píng. jiǔ yuè, dì yǐ rén gōng jìn tōng zhī rù kòu yě, jiē yóu zhèn dìng wèi qí náng tuó, jí yǐ gé cóng zhōu wèi shàng jiāng yǐ fá zhèn zhōu, suì gōng xià lín chéng, dù hū tuó yǐ huán qí chéng. dì qīn lǐng jūn jì zhì, zhèn shuài wáng róng jù, nà zhì qǐng méng, réng xiàn wén zēng èr shí wàn yǐ kào róng shì, dì xǔ zhī. shí yuè, jìn rén yǐ dì sù bīng yú zhào, suì nán xià tài xíng, jí gōng hé yáng, liú hòu hóu yán yǔ dōu jiāng yán bǎo lì zhàn gù shǒu, jǐn ér huò quán. shí yī yuè, yǐ zhāng cún jìng wèi shàng jiāng, zì gān líng fā jūn, běi qīn yōu jì, lián bá yíng mò èr jùn, suì yí jūn yǐ gōng zhōng shān. dìng shuài wáng gào yǐ jīng jiǎ èr wàn zhàn yú huái dé tíng, jǐn yì zhī. gào jù, bēn yú tài yuán. chí míng, dà jūn jí yú chéng xià, gào jì fù chù zhí chí yìn yào qǐ xiáng, yì yǐ zēng bó sān shí wàn wèi xiàn, dì jí yǐ chù zhí dài gào lǐng qí zhèn yān. shì yuè, yàn rén liú shǒu guāng fù yuán zhōng shān, zhài yú yì shuǐ zhī shàng, jì wèi kāng huái yīng zhāng cún jìng děng suǒ bài, zhǎn huò shén zhòng. yóu shì hé shuò zhī jù, jiē mǐ fú yān.
三年四月,遣葛從周以兗、鄆、滑、魏之師伐滄州。五月庚寅,攻德州,拔之, 梟刺史傅公和於城上。己亥,進攻浮陽。六月,燕帥劉仁恭大舉來援,從周與諸將 逆戰於乾寧軍老鴉堤,大破之,殺萬餘眾,俘其將佐馬慎交已下百餘人。既而以連 雨,遂班師。八月,河東遣李進通襲陷洺州,執刺史硃紹宗。帝遣葛從周自鄴縣渡 漳水,屯於黃龍鎮,親領中軍涉洺而寨;晉人懼而宵遁,洺州復平。九月,帝以仁 恭、進通之入寇也,皆由鎮、定為其囊橐,即以葛從周為上將以伐鎮州,遂攻下臨 城,渡滹沱以環其城。帝親領軍繼至,鎮帥王熔俱,納質請盟,仍獻文繒二十萬以 犒戎士,帝許之。十月,晉人以帝宿兵於趙,遂南下太行,急攻河陽,留後侯言與 都將閻寶力戰固守,僅而獲全。十一月,以張存敬為上將,自甘陵發軍,北侵幽、 薊,連拔瀛、莫二郡,遂移軍以攻中山。定帥王郜以精甲二萬戰於懷德亭,盡殪之。 郜懼,奔於太原。遲明,大軍集於城下,郜季父處直持印鑰乞降,亦以繒帛三十萬 為獻,帝即以處直代郜領其鎮焉。是月,燕人劉守光赴援中山,寨於易水之上,繼 為康懷英、張存敬等所敗,斬獲甚眾。由是河朔知懼,皆弭伏焉。
shì suì, táng zuǒ jūn zhōng wèi liú jì shù yōu zhāo zōng yú dōng gōng nèi, lì huáng zǐ dé wáng yù wèi dì, réng qiǎn qí yǎng zi xī dù lái yán, yuàn yǐ táng zhī shén qì shū yú dì. dì shí fāng zài hé shuò, wén zhī, jù hái yú biàn, dà jì wèi jué. huì lǐ zhèn zì zhǎng ān shǐ huí, yīn yán yú dì yuē: fū shù diāo yī lì zhī luàn, suǒ yǐ zī bà zhě zhī shì yě. jīn yān shù yōu rǔ tiān zǐ, wáng bù néng tǎo, wú yǐ lìng zhū hóu. dì wù, yīn qǐng zhèn fù shǐ yú zhǎng ān, yǔ shí zǎi qián móu fǎn zhèng.
是歲,唐左軍中尉劉季述幽昭宗於東宮內,立皇子德王裕為帝,仍遣其養子希 度來言,願以唐之神器輸於帝。帝時方在河朔,聞之,遽還於汴,大計未決。會李 振自長安使回,因言於帝曰:「夫豎刁、伊戾之亂,所以資霸者之事也。今閹豎幽 辱天子,王不能討,無以令諸侯。」帝悟,因請振復使於長安,與時宰潛謀反正。
tiān fù yuán nián zhēng yuè yǐ yǒu shuò, táng zǎi xiàng cuī yǔn qián shǐ rén yǐ dì mì zhǐ gào yú shì wèi jūn jiāng sūn dé zhāo yǐ xià, lìng zhū zuǒ yòu zhōng wèi liú jì shù wáng zhòng xiān děng, jí shí yíng zhāo zōng yú dōng nèi, yù lóu fǎn zhèng. guǐ sì, jiàng zhì jìn fēng dì wèi liáng wáng, chóu fǎn zhèng zhī gōng yě. zhāo zōng zhī fèi yě, biàn zhī dǐ lì chéng yán qiān zhāo zōng yī xià diàn. dì wén zhī, zhào yán zhì biàn, zhé qí zú, sòng yú zhǎng ān, zhàng shā zhī. shì shí, hé zhōng jié dù shǐ wáng kē jié yuán yú tài yuán, dì nù, qiǎn dà jiāng zhāng cún jìng lǜ jiāng shè hé, yóu hán shān lù gǔ xíng ér jìn. wù shēn, gōng xià jiàng zhōu. rén zǐ, jìn zhōu cì shǐ zhāng hàn yú jǔ jùn lái jiàng, dì jí yǐ dà jiāng hóu yán quán lǐng jìn zhōu, hé yīn quán lǐng jiàng zhōu, jìn jiàng píng. jǐ wèi, dà jūn zhì hé zhōng, cún jìng mìng liáo qí yuán ér gōng zhī. rén xū, pú rén yáng sù fān yǐ qǐng jiàng. gēng wǔ, dì zhì hé zhōng, yǐ zhāng cún jìng quán lǐng hé zhōng jūn fǔ shì, hé zhōng píng, dì nǎi dōng hái. shì yuè, lǐ kè yòng qiǎn yá jiāng zhāng tè lái pìn, qǐng xún jiù hǎo, dì yì qiǎn shǐ bào mìng. sān yuè guǐ wèi shuò, dì guī zì hé zhōng. shì yuè, qiǎn dà jiāng hè dé lún shì shū cóng lǐng dà jūn yǐ fá tài yuán, shū cóng děng zì tài xíng lù rù, wèi bó dōu jiāng zhāng wén gōng zì cí zhōu xīn kǒu rù, gé cóng zhōu yǐ yǎn yùn zhī zhòng zì tǔ mén lù rù, míng zhōu cì shǐ zhāng guī hòu yǐ běn jūn zì mǎ lǐng rù, dìng zhōu cì shǐ wáng chù zhí yǐ běn jūn zì fēi hú rù, jìn zhōu hóu yán zì yīn dì rù. zé zhōu cì shǐ lǐ cún zhāng qì jùn bēn guī tài yuán. shū cóng yǐn jūn bī lù zhōu, jié dù shǐ mèng qiān qǐ xiáng. hé dōng tún jiāng lǐ shěn jiàn wáng zhōu lǐng bù jūn yī wàn qí èr qiān yì shū cóng guī mìng, nǎi jìn jūn qū tài yuán. sì yuè yǐ mǎo, dà jūn chū shí huì guān, yíng yú dòng wō yì. dōu jiāng bái fèng guó zì jǐng xíng rù, shōu chéng tiān jūn. zhāng guī hòu yǐn bīng zhì liáo zhōu, cì shǐ zhāng è yíng jiàng. shì shū cóng jí rì yǔ zhū jūn zhì jìn yáng chéng xià, chéng zhōng suī shí chū jīng qí lái zhàn, rán wēi cù yǐ shèn, jiāng móu dùn yǐ. huì shū cóng yǐ chú liáng bù gěi, suì bān shī. wǔ yuè guǐ mǎo, zhāo zōng yǐ dì jiān lǐng hù guó jūn jié dù shǐ hé zhōng yǐn. liù yuè gēng shēn, dì fā zì dà liáng. dīng mǎo, shì shì yú hé zhōng, yǐ sù fú chū jiāo, bài gù jié dù shǐ wáng zhòng róng mù. xún pì qí zi zàn wèi jié dù pàn guān, qǐng gù xiāng zhāng jùn wèi zhòng róng zhuàn bēi. dì zì zhōng hé chū guī táng, shǒu yī zhòng róng, zhì shì sī qí jiù dé, gù ēn lǐ ruò shì. qī yuè jiǎ yín, dì dōng hái liáng dǐ.
天復元年正月乙酉朔,唐宰相崔允潛使人以帝密旨告於侍衛軍將孫德昭已下, 令誅左右中尉劉季述、王仲先等,即時迎昭宗於東內,御樓反正。癸巳,降制進封 帝為梁王,酬反正之功也。昭宗之廢也,汴之邸吏程岩牽昭宗衣下殿。帝聞之,召 岩至汴,折其足,送於長安,杖殺之。是時,河中節度使王珂結援於太原,帝怒, 遣大將張存敬率將涉河,由含山路鼓行而進。戊申,攻下絳州。壬子,晉州刺史張 漢瑜舉郡來降,帝即以大將侯言權領晉州,何絪權領絳州,晉、絳平。己未,大軍 至河中,存敬命繚其垣而攻之。壬戌,蒲人颺素幡以請降。庚午,帝至河中,以張 存敬權領河中軍府事,河中平,帝乃東還。是月,李克用遣牙將張特來聘,請尋舊 好,帝亦遣使報命。三月癸未朔,帝歸自河中。是月,遣大將賀德倫、氏叔琮領大 軍以伐太原,叔琮等自太行路入,魏博都將張文恭自磁州新口入,葛從周以兗、鄆 之眾自土門路入,洺州刺史張歸厚以本軍自馬嶺入,定州刺史王處直以本軍自飛狐 入,晉州侯言自陰地入。澤州刺史李存璋棄郡奔歸太原。叔琮引軍逼潞州,節度使 孟遷乞降。河東屯將李審建、王周領步軍一萬、騎二千詣叔琮歸命,乃進軍趨太原。 四月乙卯,大軍出石會關,營於洞渦驛。都將白奉國自井陘入,收承天軍。張歸厚 引兵至遼州,刺史張鄂迎降。氏叔琮即日與諸軍至晉陽城下,城中雖時出精騎來戰, 然危蹙已甚,將謀遁矣。會叔琮以芻糧不給,遂班師。五月癸卯,昭宗以帝兼領護 國軍節度使、河中尹。六月庚申,帝發自大梁。丁卯,視事於河中,以素服出郊, 拜故節度使王重榮墓。尋辟其子瓚為節度判官,請故相張浚為重榮撰碑。帝自中和 初歸唐,首依重榮,至是思其舊德,故恩禮若是。七月甲寅,帝東還梁邸。
shí yuè wù xū, fèng mì zhào fù zhǎng ān. shì shí, cháo tíng jì zhū liú jì shù, yǐ hán quán huì zhāng hóng yàn wèi liǎng jūn zhōng wèi, yuán yì jiǎn zhōu jìng róng wèi shū mì shǐ. shì shí jūn guó dà zhèng, zhuān wěi zǎi xiàng cuī yǔn, měi shì cái yì huàn guān, huàn guān cè mù. yǔn yī rì yú biàn diàn zòu, yù jǐn qù zhī, quán huì děng shǔ yuán wén zhī, cháng yú zhāo zōng qián qí āi zì sù. zì shì zhāo zōng chì yǔn, měi yǒu mì zòu, lìng jìn náng fēng. quán huì děng nǎi fǎng jīng chéng měi fù rén shí shù yǐ jìn, shǐ qiú gōng zhōng yīn shì, zhāo zōng bù wù, yǔn móu jiàn xiè. zhōng guān shì yǔn jiē liè, yǐ zhòng lù gān yán yòu fān chén yǐ wèi chéng shè, shí yīn yàn jù, zé xiāng xiàng liú tì. shí yǔn zhǎng sān sī huò quán, quán huì děng jiào jìn bīng cì yǔn chū, jù ér hū zào, sù yǐ dōng yī jiǎn sǔn, yòu yú zhāo zōng qián sù zhī zhāo zōng bù dé yǐ, bà yǔn zhī zhèng shì. yǔn nù, jí zhào dì qǐng yǐ bīng rù fǔ, gù yǒu shì xíng. wù shēn, xíng cì hé zhōng. tóng zhōu liú hòu sī mǎ yè, huá zhī mù lì yě, jǔ jùn lái jiàng. xīn hài, zhù jūn yú wèi bīn, huá shuài hán jiàn qiǎn shǐ fèng jiān nà kuǎn, yòu yǐ yín sān wàn liǎng zhù jūn. shì rì, xíng cì líng kǒu. guǐ chǒu, wén zhǎng ān luàn, zhāo zōng wèi yān guān hán quán huì děng jié qiān, xī xìng fèng xiáng, gài bì dì zhī bīng fēng yě. yì rì, suì mìng xuán shī, xī cì yú chì shuǐ. yǐ mǎo, dà jūn jí yú huá zhōu chéng xià, hán jiàn huáng hài shī cuò, jí yǐ chéng jiàng. bǐng chén, dì biǎo jiàn quán zhī zhōng wǔ jūn shì, cù lìng fù rèn. tóng huá èr zhōu píng. shì shí, táng tài zǐ tài shī lú zhī yóu děng èr bǎi liù shí sān rén liè zhuàng qǐng dì sù qǐng yíng fèng. jǐ wèi, suì shuài zhū jūn fā zì chì shuǐ. rén xū, cì yú xián yáng. zhēn zhě yún: tiān zi zuó mù zhì qí shān, dàn rì sòng wén tōng hù bì rù qí yīn yǐ. shì shí, qí rén qiǎn dà jiāng fú dào zhāo lǐng bīng wàn rén tún yú wǔ gōng yǐ jù dì, dì qiǎn kāng huái yīng bài zhī, lǔ jiǎ shì liù qiān yú zhòng. yǐ chǒu, cì yú qí shān, wén tōng qiǎn shǐ fèng shū zì chén qí shī, qǐng dì rù jìn. bǐng chén, jí qí yīn, wén tōng yú yuē, bì bì bù huò tōng, fù cì yú qí shān. shì shí, zhāo zōng lèi qiǎn shǐ jī zhū shū yù zhá cì dì, qiǎn dì shōu jūn hái běn dào. dì zhěn zhī yuē: cǐ bì wén tōng quán huì zhī móu yě. jiē bù fèng zhào. guǐ yǒu, fēi zhāng fèng cí, qiě yí jūn běi fá. yǐ hài, zhì bīn zhōu, jié dù shǐ lǐ jì huī jǔ chéng jiàng. jì huī yīn qǐng qù wén tōng suǒ cì lǐ xìng, fù běn zōng yáng shì, yòu qǐng nà qí tǎng yǐ wèi zhì, dì jiē cóng zhī, réng yì qí míng yuē chóng běn. bīn zhōu píng. jǐ chǒu, táng chéng xiàng cuī yǔn jīng zhào yǐn zhèng yuán guī zhì huá zhōu, yǐ sù yíng fèng wèi qǐng, xǔ zhī.
十月戊戌,奉密詔赴長安。是時,朝廷既誅劉季述,以韓全誨、張宏彥為兩軍 中尉,袁易簡、周敬容為樞密使。是時軍國大政,專委宰相崔允,每事裁抑宦官, 宦官側目。允一日於便殿奏,欲盡去之,全誨等屬垣聞之,嘗於昭宗前祈哀自訴。 自是昭宗敕允,每有密奏,令進囊封。全誨等乃訪京城美婦人十數以進,使求宮中 陰事,昭宗不悟,允謀漸泄。中官視允皆裂,以重賂甘言誘籓臣以為城社,時因燕 聚,則相向流涕。時允掌三司貨泉,全誨等教禁兵伺允出,聚而呼噪,訴以冬衣減 損,又於昭宗前訴之;昭宗不得已,罷允知政事。允怒,急召帝請以兵入輔,故有 是行。戊申,行次河中。同州留後司馬鄴,華之幕吏也,舉郡來降。辛亥,駐軍於 渭濱,華帥韓建遣使奉箋納款,又以銀三萬兩助軍。是日,行次零口。癸丑,聞長 安亂,昭宗為閹官韓全誨等劫遷,西幸鳳翔,蓋避帝之兵鋒也。翼日,遂命旋師, 夕次於赤水。乙卯,大軍集於華州城下,韓建惶駭失措,即以城降。丙辰,帝表建 權知忠武軍事,促令赴任。同、華二州平。是時,唐太子太師盧知猷等二百六十三 人列狀請帝速請迎奉。己未,遂帥諸軍發自赤水。壬戌,次於咸陽。偵者云:「天 子昨暮至岐山,旦日宋文通扈蹕入其闉矣。」是時,岐人遣大將符道昭領兵萬人屯 於武功以拒帝,帝遣康懷英敗之,擄甲士六千餘眾。乙丑,次於岐山,文通遣使奉 書自陳其失,請帝入覲。丙辰,及岐闉,文通渝約,閉壁不獲通,複次於岐山。是 時,昭宗累遣使齎硃書御札賜帝,遣帝收軍還本道。帝診之曰:「此必文通、全誨 之謀也。」皆不奉詔。癸酉,飛章奉辭,且移軍北伐。乙亥,至邠州,節度使李繼 徽舉城降。繼徽因請去文通所賜李姓,複本宗楊氏,又請納其帑以為質,帝皆從之, 仍易其名曰崇本。邠州平。己丑,唐丞相崔允、京兆尹鄭元規至華州,以速迎奉為 請,許之。
èr nián zhēng yuè, dì fù cì yú wǔ gōng, qí rén jiān bì bù xià, nǎi huí jūn yú hé zhōng. èr yuè, wén jìn jūn dà jǔ nán xià, shēng yán lái yuán fèng xiáng, dì qiǎn zhū yǒu níng shuài shī huì jìn zhōu cì shǐ shì shū cóng yǐ yù zhī, dì yǐ dà jūn jì qí hòu. sān yuè, yǒu níng shū cóng yǔ jìn jūn zhàn yú jìn zhōu zhī běi, dà bài zhī, shēng qín kè yòng nán tíng luán. dì xǐ, wèi zuǒ yòu yuē: cǐ qí rén zhī suǒ shì yě, jīn jì rú cǐ, qí zhī biàn bù jiǔ yǐ. sì yuè, qí rén qiǎn fú dào zhāo lǐng dà jūn tún yú guó xiàn, kāng huái yīng shuài xiāo qí bài zhī. dīng yǒu, táng chéng xiàng cuī yǔn zì huá lái yè dì, lǚ shù jiān yùn wēi jí, shì bù kě huǎn yòu lǜ qún yān yōng zhāo zōng xìng shǔ, qiě gào dì, dì wèi dòng róng. yǔn jiāng cí, qǐ yàn yú fǔ shǔ, dì jǔ jiǔ, yǔn qíng jī yú āi, yīn zì chí lè bǎn, shēng qū yǐ yòu jiǔ. dì shén yuè, zuò zhōng yǐ liáng mǎ zhēn wán zhī wù lài, jì xíng, mìng zhū jiāng shàn róng jù.
二年正月,帝複次於武功,岐人堅壁不下,乃回軍於河中。二月,聞晉軍大舉 南下,聲言來援鳳翔,帝遣硃友寧帥師會晉州刺史氏叔琮以御之,帝以大軍繼其後。 三月,友寧、叔琮與晉軍戰於晉州之北,大敗之,生擒克用男廷鸞。帝喜,謂左右 曰:「此岐人之所恃也,今既如此,岐之變不久矣。」四月,岐人遣符道昭領大軍 屯於虢縣,康懷英帥驍騎敗之。丁酉,唐丞相崔允自華來謁帝,屢述艱運危急,事 不可緩;又慮群閹擁昭宗幸蜀,且告帝,帝為動容。允將辭,啟宴於府署,帝舉酒, 允情激於哀,因自持樂板,聲曲以侑酒。帝甚悅,座中以良馬珍玩之物賚,既行, 命諸將繕戎具。
wǔ yuè dīng sì, dì fù xī zhēng. liù yuè dīng chǒu, cì yú guó xiàn. guǐ wèi, yǔ qí jūn dà zhàn, zì chén zhì wǔ, shā wàn yú zhòng, qín qí jiāng xiào shù bǎi rén, chéng shèng suì bī qí lěi. qī yuè bǐng wǔ, qí jūn fù chū qiú zhàn, dì jūn bù lì. shì yuè, qiǎn kǒng qíng shuài shī qǔ fèng lǒng chéng sān zhōu, jiē xià zhī. shì shí, qí rén xiāng shuài jié zhài yú zhū shān, yǐ bì dì jūn dì fēn bīng yǐ tǎo, jiā xún zhī nèi, bìng píng zhī. jiǔ yuè jiǎ xū, dì yǐ qí jūn zhū zhài lián jié shāo shèng, yīn qīn tǒng qiān qí dēng gāo zhěn zhī. shí qiū kōng chéng jì, yān ǎi sì jué, hū yǒu zǐ yún rú sǎn gài, níng yú lóng jīng zhī shàng, jiǔ zhī fāng sàn, guān zhě xián yà zhī. shì shí, dì yǐ qí rén jiān bì bù zhàn, qiě lǜ shī lǎo, sī yù xuán pèi yǐ guī hé zhōng, yīn mì zhào shàng jiāng shù rén yǔ qí shì. shí qīn cóng zhǐ huī shǐ gāo jì chāng dú qián chū kàng yán yuē: tiān xià xióng jié, kuī cǐ jǔ zhě yī suì yǐ jīn qí rén yǐ kùn, yuàn shǎo qí zhī. dì jiā qí yán, yīn yuē: bīng fǎ guì yǐ zhèng lǐ, yǐ qí shèng zhě zhà yě, chéng jī jí shì, bì yóu shì hū! nǎi mìng jì chāng mì mù rén rù qí yǐ dài zhī, xún yǒu qí shì mǎ jǐng jiān yuàn yīng mìng, qiě yuē: shì xíng yě, bì wú shēng lǐ, yuàn lù qí nú. dì qī rán zhǐ qí xíng, jǐng gù qǐng, nǎi xǔ zhī. míng rì jūn chū, běi mèng suǒ yán yún: shí yīn zhū yǒu lún zǒng qí jūn qiě zhì, jiāng dà chū bīng yà zhī. zhū zhài píng nì rú wú rén, jǐng yīn yuè mǎ xī zǒu, zhí kòu qí yīn, zhà yǐ jūn yuàn dōng dùn wèi gào, qiě yán liè zhài shàng liú wàn yú rén, qí xī jiāng dùn yǐ, yí sù yǎn zhī. lǐ mào zhēn xìn qí yán, àn: lǐ mào zhēn jí sòng wén tōng, cǐ jì qián hòu hù yì, gài réng dāng shí jūn xí zhī wén, wèi jí gǎi cóng huà yī. jù qǐ èr fēi, xī zhòng lái kòu. shí zhū jūn yǐ jiè mǎ dài zhī, zhōng jūn yī gǔ, bǎi yíng jù jìn, yòu fēn qiǎn shù qí yǐ jù qí yīn. qí rén jìn bù néng zhù qí zhǐ, tuì bù néng rù qí lěi, shā lù róu jiàn, bù zhī qí shù. mào zhēn yóu shì sàng dǎn, dàn bì bì ér yǐ. shí yī yuè guǐ mǎo, fū shuài lǐ zhōu yí xīn táng shū zuò lǐ mào xūn, mào xūn jí zhōu yí yě. tǒng bīng wàn yú rén tún yú qí zhī běi yuán, yǔ chéng zhōng jǔ fēng yǐ xiāng yīng. yì rì, dì yǐ zhōu yí jì lí běn bù, fū zhì bì wú shǒu bèi, yīn mìng kǒng qíng chéng xū xí xià zhī. jiǎ yín, fū zhōu píng. zhōu yí wén zhī, shōu jūn ér dùn. mào zhēn jì shī fū zhōu zhī yuán, è rán yǒu wǎ jiě zhī jù, yóu shì yì hái jǐng bì, zhū yān sì yǐ zì shú yān.
五月丁巳,帝復西征。六月丁丑,次於虢縣。癸未,與岐軍大戰,自辰至午, 殺萬餘眾,擒其將校數百人,乘勝遂逼其壘。七月丙午,岐軍復出求戰,帝軍不利。 是月,遣孔勍帥師取鳳、隴、成三州,皆下之。是時,岐人相率結寨於諸山,以避 帝軍;帝分兵以討,浹旬之內,並平之。九月甲戌,帝以岐軍諸寨連結稍盛,因親 統千騎登高診之。時秋空澄霽,煙靄四絕,忽有紫雲如傘蓋,凝於龍旌之上,久之 方散,觀者咸訝之。是時,帝以岐人堅壁不戰,且慮師老,思欲旋旆以歸河中,因 密召上將數人語其事。時親從指揮使高季昌獨前出抗言曰:「天下雄傑,窺此舉者 一歲矣;今岐人已困,願少俟之。」帝嘉其言,因曰:「兵法貴以正理,以奇勝者 詐也,乘機集事,必由是乎!」乃命季昌密募人入岐以紿之,尋有騎士馬景堅願應 命,且曰:「是行也,必無生理,願錄其孥。」帝悽然止其行,景固請,乃許之。 明日軍出,《北夢瑣言》云:時因硃友倫總騎軍且至,將大出兵迓之。諸寨屏匿如 無人,景因躍馬西走,直叩岐闉,詐以軍怨東遁為告,且言列寨尚留萬餘人,俟夕 將遁矣,宜速掩之。李茂貞信其言,案:李茂貞即宋文通,此紀前後互異,蓋仍當 時軍檄之文,未及改從畫一。遽啟二扉,悉眾來寇。時諸軍以介馬待之,中軍一鼓, 百營俱進,又分遣數騎以據其闉。岐人進不能駐其趾,退不能入其壘,殺戮蹂踐, 不知其數。茂貞由是喪膽,但閉壁而已。十一月癸卯,鄜帥李周彝《新唐書》作 「李茂勛」,茂勛即周彝也。統兵萬餘人屯於岐之北原,與城中舉烽以相應。翼日, 帝以周彝既離本部,鄜畤必無守備,因命孔勍乘虛襲下之。甲寅,鄜州平。周彝聞 之,收軍而遁。茂貞既失鄜州之援,愕然有瓦解之懼,由是議還警蹕,誅閹寺以自 贖焉。
sān nián zhēng yuè jiǎ yín, qí rén qǐ bì, táng zhāo zōng jiàng shǐ xuān wèn wèi láo, jiān chuán mì zhǐ. xún yòu mìng hàn lín xué shì hán wò zhào guó fū rén chǒng yán jī zhào yā cì dì zǐ jīn jiǔ qì yù yī yù dài. bǐng chén, huá zhōu liú hòu lǐ cún shěn qiǎn fēi qí lái gào, qīng zhōu jié dù shǐ wáng shī fàn qiǎn yá jiāng zhāng hòu niǎn jiǎ zhòu gōng shuò, zhà yán lái xiàn, yù dào jù zhōu chéng, shì jué, yǐ qín zhī yǐ. shì rì, shī fàn yòu qiǎn qí jiāng liú xún dào jù yǎn zhōu. dīng sì, zhāo zōng qiǎn zhōng shǐ yā sòng jūn róng shǐ hán quán huì yǐ xià sān qiān yú rén shǒu jí yǐ shì dì. jiǎ zǐ, zhāo zōng fā lí fèng xiáng, xìng zuǒ jiàn zhài, quán zhù bì dì yíng. dì sù fú dài zuì, zhāo zōng mìng xué shì chuán xuān miǎn zhī, dì jí rù jiàn chēng zuì, bài fú zhě shù sì. jì ér cù zhào shēng diàn, mì ěr yù zuò, qiě yuē: zōng miào shè jì shì qīng zài zào, zhèn yǔ qī shǔ shì qīng zài shēng. yīn jiě suǒ yù yù dài miàn yǐ cì dì dì yì yǐ yù ān lēi mǎ jīn yín qì wén jǐn yù zhuàn jiǔ guǒ děng gōng zì bài jìn yān. jí cuì huá dōng xíng, dì pǐ mǎ qián dǎo shí yú lǐ, xuān lìng zhǐ zhī. jǐ sì, zhāo zōng zhì zhǎng ān, yè tài miào, yù zhǎng lè lóu. lǐ bì, wèi dì yuē: zhèn shēng rù jiù jīng, shì qīng zhī lì yě. zì gǔ jiù jūn zhī wēi, céng wú yǒu rú shì zhě. kuàng jīn rì zài jí qīng miào, dé qīn fèng shāng jiǔ, diàn yú xiān huáng dì shì qián, qīng zhī dé, zhèn zhī bù néng bào yǐ! jí zhào dì zhí shǒu, shēng lèi jù fā zhě jiǔ zhī. yì rì, zhū huàn guān dì wǔ kě fàn děng wǔ bǎi yú rén yú nèi shì shěng. sān yuè gēng chén, zhì yǐ dì wèi shǒu tài wèi jiān zhōng shū lìng xuān wǔ xuān yì tiān píng hù guó děng jūn jié dù shǐ zhū dào bīng mǎ fù yuán shī, jiā shí yì sān qiān hù, shí fēng sì bǎi hù, réng cì huí tiān zài zào jié zhōng shǒu zhèng gōng chén.
三年正月甲寅,岐人啟壁,唐昭宗降使宣問慰勞,兼傳密旨。尋又命翰林學士 韓渥、趙國夫人寵顏齎詔押賜帝紫金酒器、御衣玉帶。丙辰,華州留後李存審遣飛 騎來告,青州節度使王師範遣牙將張厚輦甲冑弓槊,詐言來獻,欲盜據州城,事覺, 已擒之矣。是日,師範又遣其將劉鄩盜據兗州。丁巳,昭宗遣中使押送軍容使韓全 誨已下三千餘人首級以示帝。甲子,昭宗發離鳳翔,幸左劍寨,權駐蹕帝營。帝素 服待罪,昭宗命學士傳宣免之,帝即入見稱罪,拜伏者數四。既而促召升殿,密邇 御座,且曰:「宗廟社稷是卿再造,朕與戚屬是卿再生。」因解所御玉帶面以賜帝; 帝亦以玉鞍勒馬、金銀器、紋錦、御饌酒果等躬自拜進焉。及翠華東行,帝匹馬前 導十餘里,宣令止之。己巳,昭宗至長安,謁太廟,御長樂樓。禮畢,謂帝曰: 「朕生入舊京,是卿之力也。自古救君之危,曾無有如是者。況今日再及清廟,得 親奉觴酒,奠於先皇帝室前,卿之德,朕知不能報矣!」即召帝執手,聲淚俱發者 久之。翼日,誅宦官第五可范等五百餘人於內侍省。三月庚辰,制以帝為守太尉、 兼中書令、宣武宣義天平護國等軍節度使、諸道兵馬副元師,加食邑三千戶,實封 四百戶,仍賜回天再造竭忠守正功臣。
wù xū, dì jiàn pèi dōng hái, zhāo zōng yù yán xǐ lóu sòng zhī, jì zuì, qiǎn nèi chén cì dì yù zhì yáng liǔ cí wǔ shǒu. sān yuè wù wǔ, zhì dà liáng. shí yǐ qīng zhōu wèi píng, mìng jūn shì xiū huàn yǐ qí dōng zhēng. sì yuè bǐng zǐ, xún shī yú lín qú, jí mìng bī qí chéng, yǔ qīng zhōu bīng zhàn yú chéng xià, dà bài zhī. shì xī, huái jiāng wáng jǐng rén yǐ suǒ bù yuán jūn xiāo dùn, dì qiǎn yáng shī hòu zhuī jí fǔ táng, shā qiān rén, chéng shèng gōng xià mì zhōu. bā yuè wù chén, yǐ fá pàn zhī bǐng wěi yú yáng shī hòu, dì nǎi dōng hái. jiǔ yuè guǐ mǎo, shī hòu lǜ dà jūn yǔ wáng shī fàn zhàn yú lín qú, qīng jūn dà bài, shā wàn yú rén, bìng qín shī fàn dì shī kè, jí shí xǐ zhài yǐ bī qí chéng. xīn hài, piān jiāng liú zhòng bà qín dì zhōu cì shǐ shào bō lái xiàn. bō, shī fàn zhī móu zhǔ yě, dì mìng bì zhī. wù wǔ, shī fàn jǔ chéng qǐng jiàng. qīng zhōu píng. yì rì, fēn mìng jiāng xiào lüè dì yú dēng lái zī dì děng zhōu, jiē xià zhī. yóu shì dōng jiàn zhì hǎi, jiē wèi liáng tǔ yě. dì fù mìng shī fàn quán zhī qīng zhōu jūn zhōu shì, shī fàn nǎi qǐng yǐ qián èr shí wàn guàn kào jūn, dì xǔ zhī. shí yuè xīn sì, hù jià dōu zhǐ huī shǐ zhū yǒu lún yīn jī jū duò mǎ, zú yú zhǎng ān. fù zhì, dì dà nù, yǐ wèi táng shì dà chén yù móu pàn jǐ, zhì yǒu lún bào sǐ. shí yī yuè dīng yǒu, qīng jiāng liú xún jǔ yǎn zhōu lái jiàng. xún, wáng shī fàn zhī jiāng yě, shī fàn lìng qiè jù yǎn zhōu jiǔ zhī, jí wén shī fàn jiàng, xún nǎi guī mìng. dì yǐ xún shàn shì qí zhǔ, dài zhī shén yōu, xún shǔ wèi yuán shuài fǔ dōu yā yá, quán zhī fū zhōu liú hòu.
戊戌,帝建旆東還,昭宗御延喜樓送之,既醉,遣內臣賜帝御製《楊柳詞》五 首。三月戊午,至大梁。時以青州未平,命軍士休浣以俟東征。四月丙子,巡師於 臨朐,亟命逼其城,與青州兵戰於城下,大敗之。是夕,淮將王景仁以所部援軍宵 遁,帝遣楊師厚追及輔唐,殺千人,乘勝攻下密州。八月戊辰,以伐叛之柄委於楊 師厚,帝乃東還。九月癸卯,師厚率大軍與王師範戰於臨朐,青軍大敗,殺萬餘人, 並擒師範弟師克,即時徙寨以逼其城。辛亥,偏將劉重霸擒棣州刺史邵播來獻。播, 師範之謀主也,帝命斃之。戊午,師範舉城請降。青州平。翼日,分命將校略地於 登、萊、淄、棣等州,皆下之。由是東漸至海,皆為梁土也。帝復命師範權知青州 軍州事,師範乃請以錢二十萬貫犒軍,帝許之。十月辛巳,護駕都指揮使硃友倫因 擊鞠墮馬,卒於長安。訃至,帝大怒,以為唐室大臣欲謀叛己,致友倫暴死。十一 月丁酉,青將劉鄩舉兗州來降。鄩,王師範之將也,師範令竊據兗州久之,及聞師 范降,鄩乃歸命。帝以鄩善事其主,待之甚優,尋署為元帥府都押牙,權知鄜州留 後。
tiān yòu yuán nián zhēng yuè jǐ yǒu, dì fā zì dà liáng, xī fù hé zhōng, jīng shī wén zhī, wèi zhī zhèn jù. shì shí, jiāng yì yíng jià dōng xìng luò yáng, lǜ táng shì dà chén yì yì, dì nǎi mì lìng hù jià dōu zhǐ huī shǐ zhū yǒu liàng jiǎo zhāo zōng mìng, shōu zǎi xiāng cuī yǔn jīng zhào yǐn zhèng yuán guī děng shā zhī. ōu yáng shǐ yún: qiǎn zhū qiān shā yìn yú jīng shī, qí yǔ yǒu lún jī jū zhě jiē shā zhī. yòu, bīn qí bīng shì qīn bī jīng jī, dì yīn shì shàng biǎo, jiān qǐng zhāo zōng xìng luò, zhāo zōng bù dé yǐ ér cóng zhī. dì nǎi lǜ zhū dào dīng jiàng cái lì, tóng gòu luò yáng guān, bù shù yuè ér chéng. èr yuè yǐ hài, zhāo zōng zhù bì yú shǎn, dì zì hé zhōng lái jìn, yè jiàn xíng yíng. yīn sǎ tì ér yán yuē: lǐ mào zhēn děng qiè móu huò luàn, jiāng pò chéng yú, lǎo chén wú zhuàng, qǐng bì xià dōng qiān, wèi shè jì dà jì yě. zhāo zōng mìng yán yú qǐn shì jiàn hé huáng hòu, miàn cì jiǔ qì jí yī wù. hé hòu wèi dì yuē: cǐ hòu dà jiā fū fù wěi shēn yú quán zhōng yǐ. yīn xī xū qì xià. hòu shù rì, dì kāi yàn yú shǎn zhī sī dì, qǐng jià lín xìng. yì rì, dì cí guī luò yáng, zhāo zōng kāi nèi yàn, shí yǒu gōng rén yǔ zhāo zōng fù ěr ér yǔ. hán jiàn niè dì zhī zú, dì jù chū, yǐ wèi tú jǐ, yīn lián shàng zhāng qǐng chē jià xìng luò. shí guó chūn qiū wú shì jiā, sān yuè dīng sì, táng dì qiǎn jiān shǐ yǐ juàn zhào gào nán yú wǒ jí xī chuān hé dōng děng, lìng jiū lǜ fān zhèn, yǐ tú kuāng fù. zhào yǒu yún: zhèn zhì luò yáng, zé wèi quán zhōng suǒ yōu bì, zhào chì jiē chū qí shǒu, zhèn yì bù dé fù tōng yǐ.
天祐元年正月己酉,帝發自大梁,西赴河中,京師聞之,為之震懼。是時,將 議迎駕東幸洛陽,慮唐室大臣異議,帝乃密令護駕都指揮使硃友諒矯昭宗命,收宰 相崔允、京兆尹鄭元規等殺之。《歐陽史》云:遣硃謙殺胤於京師,其與友倫擊鞠 者皆殺之。又,邠、岐兵士侵逼京畿,帝因是上表,堅請昭宗幸洛,昭宗不得已而 從之。帝乃率諸道丁匠財力,同構洛陽官,不數月而成。二月乙亥,昭宗駐蹕於陝, 帝自河中來覲,謁見行營。因灑涕而言曰:「李茂貞等竊謀禍亂,將迫乘輿,老臣 無狀,請陛下東遷,為社稷大計也。」昭宗命延於寢室見何皇后,面賜酒器及衣物。 何後謂帝曰:「此後大家夫婦委身於全忠矣。」因欷歔泣下。後數日,帝開宴於陝 之私第,請駕臨幸。翼日,帝辭歸洛陽,昭宗開內宴,時有宮人與昭宗附耳而語。 韓建躡帝之足,帝遽出,以為圖己,因連上章請車駕幸洛。《十國春秋》、《吳世 家》,三月丁巳,唐帝遣間使以絹詔告難於我及西川、河東等,令糾率籓鎮,以圖 匡復。詔有云:「朕至洛陽,則為全忠所幽閉,詔敕皆出其手,朕意不得復通矣。」
sān yuè dīng wèi, zhāo zōng zhì yǐ dì jiān pàn zuǒ yòu shén cè jí liù jūn zhū wèi shì. shì shí, zhāo zōng lèi qiǎn zhōng shǐ jí nèi fū rén chuán xuān, wèi dì yuē: huáng hòu fāng zài cǎo rù, wèi rèn jiù lù, yù yǐ shí yuè xìng luò. dì yǐ shǎn zhōu xiǎo fān, fēi wàn chéng jiǔ liú zhī dì, qī yǐ sì yuè nèi dōng xìng. rùn yuè dīng yǒu, zhāo zōng fā zì shǎn jùn. rén yín, cì yú gǔ shuǐ. shì shí, zhāo zōng zuǒ yòu wéi xiǎo huáng mén jí dǎ qiú gòng fèng nèi yuán xiǎo ér èr bǎi yú rén, dì yóu jì zhī. shì rì, mì lìng yī guān xǔ zhāo yuǎn gào biàn, nǎi shè zhuàn yú bié wò, zhào ér jǐn shā zhī, jiē kēng yú mù xià. xiān shì, xuǎn èr bǎi yú rén, xíng mào dà xiǎo yī rú nèi yuán rén wù zhī zhuàng, zhì shì shǐ yī rén qín èr rén, yì yú kēng suǒ, jí méng qí yī jí róng jù zì shì. zhāo zōng chū bù néng biàn, jiǔ ér fāng chá. zì shì, zhāo zōng zuǒ yòu qián hòu, jiē liáng rén yǐ. jiǎ chén, chē jià zhì luò dōu, dì yǔ zǎi xiàng bǎi guān dǎo jià rù gōng. yǐ mǎo, zhāo zōng yǐ dì wèi xuān wǔ xuān yì hù guó zhōng wǔ sì zhèn jié dù shǐ. shí dì qǐng yǐ yùn zhōu shòu zhāng quán yì, gù yǒu cǐ mìng. wǔ yuè bǐng yín, zhāo zōng yàn qún chén, yuē: zuó lái yù lóu qián yī yè wáng shī shè shū, lài liáng wáng shōu de fù běn, bù rán wù shì, zǎi zhí bù dé wú guò yǐ. shì rì yàn cì, zhāo zōng rù nèi, zhào dì yú nèi diàn qū yàn, dì bù cè qí shì, bù gǎn fèng zhào. yòu yuē: qīng bù yù lái, jí lìng jìng xiáng rén lái. dì mì qiǎn xiáng chū, nǎi zhǐ. jǐ sì, fèng cí dōng guī. yǐ hài, zhì dà liáng. liù yuè, dì qiǎn dōu jiāng zhū yǒu yù lǜ shī tǎo bīn zhōu, jié dù shǐ yáng chóng běn pàn gù yě. guǐ chǒu, dì xī zhēng, suì cháo yú luò yáng. qī yuè jiǎ zǐ, zhāo zōng yàn dì yú wén sī jū chǎng. yǐ chǒu, dì fā dōng dōu. rén shēn, zhì hé zhōng. bā yuè rén yín, zhāo zōng yù shì yú dà nèi, yí zhì yǐ huī wáng chù wèi sì. yǐ sì, dì zì hé zhōng yǐn jūn ér xī. guǐ chǒu, cì yú yǒng shòu, bīn jūn bù chū. jiǔ yuè xīn wèi, bān shī. shí yuè guǐ sì, zhì luò yáng, yì xī nèi, lín yú zǐ gōng qián, zhī jiàn yú sì jūn. xīn chǒu, zhì yǐ àn cǐ xià yǒu què wén. dì zhì zì xī zhēng. shí yī yuè xīn yǒu, guāng zhōu qiǎn shǐ lái qiú yuán. shí guāng zhōu guī kuǎn yú dì, xún wèi huái rén suǒ gōng, gù lái qǐ shī. wù yín, dì nán zhēng dù huái, cì yú huò qiū, dà lüè lú shòu zhī jìng, huái rén nǎi qì guāng zhōu ér qù.
三月丁未,昭宗制以帝兼判左右神策及六軍諸衛事。是時,昭宗累遣中使及內 夫人傳宣,謂帝曰:「皇后方在草蓐,未任就路,欲以十月幸洛。」帝以陝州小籓, 非萬乘久留之地,期以四月內東幸。閏月丁酉,昭宗發自陝郡。壬寅,次於谷水。 是時,昭宗左右惟小黃門及打球供奉、內園小兒二百餘人,帝猶忌之。是日,密令 醫官許昭遠告變,乃設饌於別幄,召而盡殺之,皆坑於幕下。先是,選二百餘人, 形貌大小一如內園人物之狀,至是使一人擒二人,縊於坑所,即蒙其衣及戎具自飾。 昭宗初不能辨,久而方察。自是,昭宗左右前後,皆梁人矣。甲辰,車駕至洛都, 帝與宰相百官導駕入宮。乙卯,昭宗以帝為宣武、宣義、護國、忠武四鎮節度使。 時帝請以鄆州授張全義,故有此命。五月丙寅,昭宗宴群臣,曰:「昨來御樓前一 夜亡失赦書,賴梁王收得副本,不然誤事,宰執不得無過矣。」是日宴次,昭宗入 內,召帝於內殿曲宴,帝不測其事,不敢奉詔。又曰:「卿不欲來,即令敬翔人來。」 帝密遣翔出,乃止。己巳,奉辭東歸。乙亥,至大梁。六月,帝遣都將硃友裕率師 討邠州,節度使楊崇本叛故也。癸丑,帝西征,遂朝於洛陽。七月甲子,昭宗宴帝 於文思鞠場。乙丑,帝發東都。壬申,至河中。八月壬寅,昭宗遇弒於大內,遺制 以輝王柷為嗣。乙巳,帝自河中引軍而西。癸丑,次於永壽,邠軍不出。九月辛未, 班師。十月癸巳,至洛陽,詣西內,臨於梓宮前,祗見於嗣君。辛丑,制以案此下 有闕文。帝至自西征。十一月辛酉,光州遣使來求援。時光州歸款於帝,尋為淮人 所攻,故來乞師。戊寅,帝南征渡淮,次於霍丘,大掠盧、壽之境,淮人乃棄光州 而去。
èr nián zhēng yuè gēng shēn, jìn gōng shòu zhōu, shòu rén jiān bì bù chū. dīng hài, dì zì huò qiū bān shī. èr yuè xīn mǎo, dì zhì zì nán zhēng. jiǎ wǔ, qīng zhōu jié dù shǐ wáng shī fàn zhì dà liáng, dì dài yǐ bīn lǐ, xún biǎo shòu hé yáng jié dù shǐ. qī yuè xīn yǒu, tiān zǐ cì dì yíng luán jì gōng bēi, shù yú luò yáng. gēng wǔ, qiǎn dà jiāng jūn yáng shī hòu lǜ qián jūn tǎo zhào kuāng níng yú xiāng zhōu. xīn wèi, dì nán zhēng, biǎo zhào kuāng níng zuì zhuàng, xuē duó guān jué. bā yuè, yáng shī hòu jìn shōu táng dèng fù yǐng suí jūn fáng děng qī zhōu. dì zhù jūn hàn jiāng běi, zì xún jiāng gān, jīng dù jì shī zhī suǒ. jiǔ yuè jiǎ zǐ, shī hòu yú yīn gǔ jiāng kǒu zào liáng yǐ jì shī, zhào kuāng níng lǜ bīng èr wàn zhèn yú jiāng bīn. shī hòu huī bīng jìn jī, xiāng rén dà bài, shā wàn yú zhòng. yǐ chǒu, yuè kuāng níng fén qí zhōu, lǜ qīn jūn zài qīng gě yán hàn ér dùn. bǐng yín, dì jì jiāng, zhì zhōng liú, zhōu huài, jiāng méi zhě shù sì, bǐ jí àn, zhōu chén. shì rì, rù xiāng chéng, dì yīn zhōu shì fǔ shǔ, qí tǎng zàng xī kōng. wéi yú xī wǔ xià yǒu yī tíng, chuāng hù yǎn rán, jiōng suǒ shén mì, suì lìng pò suǒ qǐ fēi, zhōng yǒu yī dà guì, jiān jué shèn zhì yòu lìng pò qí guì, nèi yǒu jīn yín shù bǎi dìng. dì yīn tàn yuē: luàn bīng jì rù, gōng sī cái huò gù wú jié yí yǐ. cǐ tǎng dāng yǒu yīn wù zhǔ zhī, bù lìng cháng rén suǒ de, qí wǒ yǐ yǒu zhī xié! suì yǐ bǎi yú dìng cì yáng shī hòu. xí jīng zhōu, liú hòu zhào kuāng míng qì chéng shàng xiá bēn shǔ. jīng xiāng èr zhōu píng. dì yǐ dōu jiāng hè guī quán lǐng jīng zhōu, yáng shī hòu quán lǐng xiāng zhōu, jí biǎo qí shì.
二年正月庚申,進攻壽州,壽人堅壁不出。丁亥,帝自霍丘班師。二月辛卯, 帝至自南征。甲午,青州節度使王師範至大梁,帝待以賓禮,尋表授河陽節度使。 七月辛酉,天子賜帝迎鸞紀功碑,樹於洛陽。庚午,遣大將軍楊師厚率前軍討趙匡 凝於襄州。辛未,帝南征,表趙匡凝罪狀,削奪官爵。八月,楊師厚進收唐、鄧、 復、郢、隨、均、房等七州。帝駐軍漢江北,自循江干,經度濟師之所。九月甲子, 師厚於陰谷江口造梁以濟師,趙匡凝率兵二萬振於江濱。師厚麾兵進擊,襄人大敗, 殺萬餘眾。乙丑,越匡凝焚其舟,率親軍載輕舸沿漢而遁。丙寅,帝濟江,至中流, 舟壞,將沒者數四,比及岸,舟沉。是日,入襄城,帝因周視府署,其帑藏悉空。 惟於西廡下有一亭,窗戶儼然,扃鎖甚密,遂令破鎖啟扉,中有一大匱,緘鐍甚至; 又令破其匱,內有金銀數百錠。帝因嘆曰:「亂兵既入,公私財貨固無孑遺矣。此 帑當有陰物主之,不令常人所得,俟我以有之邪!」遂以百餘錠賜楊師厚。襲荊州, 留後趙匡明棄城上峽奔蜀。荊、襄二州平。帝以都將賀瑰權領荊州,楊師厚權領襄 州,即表其事。
shí yuè bǐng xū shuò, tiān zǐ yǐ dì wèi zhū dào bīng mǎ yuán shuài. xīn mǎo, dì zì xiāng zhōu yǐn jūn yóu guāng zhōu lù qū huái nán jiāng fā, jìng xiáng qiè jiàn, qǐng bān shī yǐ quán jūn shì, dì bù tīng. rén chén, cì yú zǎo yáng, yù dà yǔ, pō zǔ shī xíng zhī shì. jūn zhì shòu chūn, shòu chūn rén jiān bì qīng yě yǐ dài dì. dì nǎi hái, shě yú zhèng yáng.
十月丙戌朔,天子以帝為諸道兵馬元帥。辛卯,帝自襄州引軍由光州路趨淮南; 將發,敬翔切諫,請班師以全軍勢,帝不聽。壬辰,次於棗陽,遇大雨,頗阻師行 之勢。軍至壽春,壽春人堅壁清野以待帝。帝乃還,舍於正陽。
shí yī yuè bǐng chén, dà jūn běi jì. shí guó chūn qiū: chái zài yòng chāo qí hòu jūn, zhǎn shǒu sān qiān jí, huò zī zhòng wàn jì. dì zhì rǔ yīn, shēn huǐ huái nán zhī xíng, zào fán yóu shén. shī yǒu zá zhì: zhū quán zhōng cháng yǔ liáo zuǒ jí yóu kè zuò yú dà liǔ zhī xià, quán zhōng dú yán yuē: cǐ shù yí wèi chē gǔ. zhòng mò yīng. yǒu yóu kè shù rén qǐ yīng yuē: yí wèi chē gǔ. quán zhōng bó rán lì shēng yuē: shū shēng bèi hǎo shùn kǒu wán rén, jiē cǐ lèi yě. chē xū yòng jiā gǔ, liǔ mù qǐ kě wèi zhī! gù zuǒ yòu yuē: shàng hé dài! zuǒ yòu shù shí rén zuó yán wèi chē gǔ zhě, xī pū shā zhī. dīng mǎo, dì zhì zì nán zhēng. xīn sì, tiān zǐ mìng dì wèi xiāng guó, zǒng bǎi kuí. yǐ xuān wǔ xuān yì tiān píng hù guó tiān xióng wǔ shùn yòu guó hé yáng yì wǔ zhāo yì bǎo yì wǔ zhāo wǔ dìng tài níng píng lú kuāng guó wǔ níng zhōng yì jīng nán děng èr shí yī dào wèi wèi guó. àn jiù táng shū, shàng yǒu zhōng wǔ zhèn guó èr dào, cǐ què zài. jìn fēng dì wèi wèi wáng, rù cháo bù qū, jiàn lǚ shàng diàn, zàn bài bù míng, jiān bèi jiǔ xī zhī mìng. guǐ wèi, táng zhōng shū mén xià zòu: zhōng shū yìn yǐ sòng xiāng guó, zhōng shū gōng shì quán yòng zhōng shū shěng yìn. jiǎ shēn, zhōng shū mén xià zòu: tiān xià zhōu xiàn míng yǔ xiāng guó wèi wáng jiā huì tóng zhě, qǐng yì zhī. shí èr yuè yǐ yǒu shuò, dì ràng xiāng guó wèi wáng jiǔ xī zhī mìng. bǐng xū, jīng bǎi sī gè chà guān jī běn sī xū zhī kǒng mù bìng yìn fù wèi guó sòng nà. jiǎ wǔ, tiān zǐ yǐ dì jiān ràng jiǔ xī zhī mìng. nǎi mìng zǎi xiàng liǔ càn lái shǐ, qiě shù yī ràng zhī yì yān. dīng yǒu, dì yòu ràng jiǔ xī zhī mìng, zhào lüè yuē: dàn yǐ hóng míng nán yǎn, yì shí xū zhāng, yí qiě xùn yú zòu chén, wèi biàn xíng yú diǎn cè. yòu gǎi zhū dào bīng mǎ yuán shuài wèi tiān xià bīng mǎ yuán shuài. shì shí, dì yǐ táng cháo bǎi guān fú shì duō què, nǎi zhì zào zhú sè yī fú, qǐng cháo tíng děng dì cì zhī. qí suǒ gěi fèng qián, réng qǐng zì lái nián zhēng yuè quán zhī.
十一月丙辰,大軍北濟。《十國春秋》:柴再用抄其後軍,斬首三千級,獲輜 重萬計。帝至汝陰,深悔淮南之行,躁煩尤甚。《師友雜誌》:硃全忠嘗與僚佐及 遊客坐於大柳之下,全忠獨言曰:「此樹宜為車轂。」眾莫應。有遊客數人起應曰: 「宜為車轂。」全忠勃然厲聲曰:「書生輩好順口玩人,皆此類也。車須用夾轂, 柳木豈可為之!」顧左右曰:「尚何待!」左右數十人捽言為車轂者,悉撲殺之。 丁卯,帝至自南征。辛巳,天子命帝為相國,總百揆。以宣武、宣義、天平、護國、 天雄、武順、佑國、河陽、義武、昭義、保義、武昭、武定、泰寧、平盧、匡國、 武寧、忠義、荊南等二十一道為魏國。案《舊唐書》,尚有忠武、鎮國二道,此闕 載。進封帝為魏王,入朝不趨,劍履上殿,贊拜不名,兼備九錫之命。癸未,唐中 書門下奏:「中書印已送相國,中書公事權用中書省印。」甲申,中書門下奏: 「天下州縣名與相國魏王家諱同者,請易之。」十二月乙酉朔,帝讓相國、魏王、 九錫之命。丙戌,京百司各差官齎本司須知孔目並印赴魏國送納。甲午,天子以帝 堅讓九錫之命。乃命宰相柳燦來使,且述揖讓之意焉。丁酉,帝又讓九錫之命,詔 略曰:「但以鴻名難掩,懿實須彰,宜且徇於奏陳,未便行於典冊。」又改諸道兵 馬元帥為天下兵馬元帥。是時,帝以唐朝百官服飾多闕,乃製造逐色衣服,請朝廷 等第賜之。其所給俸錢,仍請自來年正月全支。
sān nián zhēng yuè, yōu cāng chēng bīng, jiāng kòu yú wèi. wèi rén lái qǐ shī, qiě yǐ yá jūn jiāo hàn, móu yù zhū zhī, qiǎn qīn lì zāng yán fàn mì gào yú dì, dì yīn xǔ zhī. yǐ chǒu, běi zhēng. xiān shì, dì zhī ài nǚ shì luó shì, shì yuè zú yú yè chéng, yīn yǐ bīng zhàng shù qiān shì shí yú tuó zhōng, qiǎn kè jiāng mǎ sì xūn lǐng zhǎng zhí jūn qiān rén, zá yǐ gōng jiàng dīng fū, jiān qí tuó ér rù yú wèi, shēng yán wèi dì nǚ shè jì, wèi rén xìn ér bù yí. gēng wǔ yè, sì xūn lǜ qí zhòng yǔ luó shào wēi qīn jūn shù bǎi rén tóng gōng yá jūn, chí míng jǐn shā zhī, sǐ zhě qī qiān yú rén, pō yú yīng rú, yì wú liú zhě. shì rì, dì cì yú nèi huáng, wén zhī, chí qí zhì wèi. shí wèi zhī dà jūn fāng yǔ dì jūn tóng fá cāng zhōu, wén yá jūn zhī sǐ, jí shí bēn hái. dì zhī jūn zhuī jí lì tíng, shā zéi jǐ qiān, yú zhòng nǎi yōng dà jiāng shǐ rén yù bǎo yú gāo táng, dì qiǎn bīng wéi zhī. shì yuè, tiān zǐ zhào hé nán yǐn zhāng quán yì bù shǔ xiū zhì xiāng guó wèi wáng fǎ wù.
三年正月,幽、滄稱兵,將寇於魏。魏人來乞師,且以牙軍驕悍,謀欲誅之, 遣親吏臧延范密告於帝,帝陰許之。乙丑,北征。先是,帝之愛女適羅氏,是月卒 於鄴城,因以兵仗數千事實於橐中,遣客將馬嗣勛領長直軍千人,雜以工匠、丁夫, 肩其橐而入於魏,聲言為帝女設祭,魏人信而不疑。庚午夜,嗣勛率其眾與羅紹威 親軍數百人同攻牙軍,遲明盡殺之,死者七千餘人,泊於嬰孺,亦無留者。是日, 帝次於內黃,聞之,馳騎至魏。時魏之大軍方與帝軍同伐滄州,聞牙軍之死,即時 奔還。帝之軍追及歷亭,殺賊幾千,餘眾乃擁大將史仁遇保於高唐,帝遣兵圍之。 是月,天子詔河南尹張全義部署修制相國魏王法物。
sān yuè jiǎ yín, tiān zǐ mìng dì zǒng pàn yán tiě dù zhī hù bù děng sān sī shì, dì zài shàng zhāng qiè ràng zhī, nǎi zhǐ. sì yuè guǐ wèi, gōng xià gāo táng, jūn mín wú shǎo zhǎng jiē shā zhī, shēng qín nì shǒu shǐ rén yù yǐ xiàn, dì mìng zhī jiě zhī. wèi jǐ, yòu gōng xià chán bó bèi wèi děng zhōu, jiē wèi wèi jūn cán dǎng suǒ jù gù yě. shì shí jìn rén wéi xíng zhōu, cì shǐ niú cún jié jiān bì gù shǒu, dì qiǎn fú dào zhāo shuài shī jiù zhī, jìn rén nǎi dùn qù. wǔ yuè, dì lüè dì yú míng zhōu, jì ér fù rù yú wèi. qī yuè jǐ wèi, zì wèi bān shī. shì rì, shōu fù xiāng zhōu, zì shì wèi jìng xī píng. rén shēn, dì guī zì wèi.
三月甲寅,天子命帝總判鹽鐵、度支、戶部等三司事,帝再上章切讓之,乃止。 四月癸未,攻下高唐,軍民無少長皆殺之,生擒逆首史仁遇以獻,帝命支解之。未 幾,又攻下澶、博、貝、衛等州,皆為魏軍殘黨所據故也。是時晉人圍邢州,刺史 牛存節堅壁固守,帝遣符道昭帥師救之,晉人乃遁去。五月,帝略地於洺州,既而 復入於魏。七月己未,自魏班師。是日,收復相州,自是魏境悉平。壬申,帝歸自 魏。
bā yuè jiǎ chén, yǐ cāng zhōu wèi píng, fù mìng běi zhēng. jiǔ yuè dīng mǎo, yíng yú zhǎng lú. yī xī, dì mèng bái lóng fù yú liǎng jiān, zuǒ yòu zhān gù kě wèi, xin xiōng rán jīng wù. shí yuè xīn sì, bīn zhōu yáng chóng běn yǐ fèng xiáng bīn níng jīng fū qín lǒng zhī zhòng hé wǔ liù wàn lái kòu, tún yú měi yuán, liè shí wǔ zhài, qí shì shén shèng. dì mìng tóng zhōu jié dù shǐ liú zhī jùn dōu jiāng kāng huái yīng shuài shī yù zhī. zhī jùn děng dà pò bīn kòu, shā èr wàn yú zhòng, duó mǎ sān qiān yú pǐ, qín qí liè xiào bǎi yú rén, yáng chóng běn hú zhāng jǐn yǐ shēn miǎn. shí yī yuè gēng xū, huái yīng chéng shèng jìn jūn, suì shōu fū zhōu. shí èr yuè yǐ chǒu, dì yǐ wén wǔ cháng cān guān měi yuè yī wǔ jiǔ rì fù cháo, zòu qǐng bèi láng cān, zhào cóng zhī. suì zì zhǎng lú bān shī. àn: yǐ shàng yí yǒu què wén. jù jiù táng shū āi dì jì: wù chén, lǐ kè yòng yǔ yōu zhōu zhī zhòng tóng gōng lù zhōu, quán zhōng shǒu jiāng dīng huì yǐ zé lù jiàng tài yuán, kè yòng yǐ qí zǐ sì zhāo wèi liú hòu. jiǎ xū, quán zhōng shāo zhǎng lú yíng xuán jūn, wén lù zhōu xiàn gù yě. yǐ zhài nèi qiǔ liáng shān jī, dì mìng fén zhī. cāng shuài liú shǒu wén yǐ chéng zhōng jué shí, yīn zhì shū yú dì, qǐ liú yú liáng yǐ jiù jī mín, dì wèi liú shí yú qūn yǐ yǔ zhī. róng zhāi xù bǐ: cāng zhōu hái shī, xī fén zhū yíng zī liáng, zài zhōu zhōng zhě záo ér chén zhī. shǒu wén yí quán zhōng shū yuē: chéng zhōng shù wàn kǒu, bù shí shù yuè yǐ, yǔ qí fén zhī wèi yān, chén zhī wèi ní, yuàn qǐ qí suǒ yú yǐ jiù zhī. quán zhōng wèi zhī liú shù qūn, cāng rén lài yǐ jì.
八月甲辰,以滄州未平,復命北征。九月丁卯,營於長蘆。一夕,帝夢白龍附 於兩肩,左右瞻顧可畏,忄兄然驚寤。十月辛巳,邠州楊崇本以鳳翔、邠、寧、涇、 鄜、秦、隴之眾合五六萬來寇,屯於美原,列十五寨,其勢甚盛。帝命同州節度使 劉知俊、都將康懷英帥師御之。知俊等大破邠寇,殺二萬餘眾,奪馬三千餘匹,擒 其列校百餘人,楊崇本、胡章僅以身免。十一月庚戌,懷英乘勝進軍,遂收鄜州。 十二月乙丑,帝以文武常參官每月一、五、九日赴朝,奏請備廊餐,詔從之。遂自 長蘆班師。案:以上疑有闕文。據《舊唐書·哀帝紀》:戊辰,李克用與幽州之眾 同攻潞州,全忠守將丁會以澤、潞降太原,克用以其子嗣昭為留後。甲戌,全忠燒 長蘆營旋軍,聞潞州陷故也。以寨內糗糧山積,帝命焚之。滄帥劉守文以城中絕食, 因致書於帝,乞留餘糧以救饑民,帝為留十餘囷以與之。《容齋續筆》:滄州還師, 悉焚諸營資糧,在舟中者鑿而沉之。守文遺全忠書曰:「城中數萬口,不食數月矣, 與其焚之為煙,沉之為泥,願乞其所余以救之。」全忠為之留數囷,滄人賴以濟。